Жердi пайдалану жер қорғауға мемлекеттiк бақылауды жүзеге асыру тәртiбi туралы Ереженi бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қаулысы 1997 жыл 19 ақпандағы N 235. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 2003.09.29. N 990 қаулысымен.

"Жер туралы" Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 24 қаңтардағы Заңына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкiметi қаулы етедi:<*>
Ескерту. Кіріспе өзгерді - ҚР Үкіметінің 2001.07.26. N 1009 қаулысымен .
1. Жердi пайдалану мен қорғауға мемлекеттiк бақылауды жүзеге асыру тәртiбi туралы қоса берiлiп отырған Ереже бекiтiлсiн.
2. Осы қаулы жарияланған күнiнен бастап күшiне енедi.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрi

Қазақстан Республикасы
Үкiметiнiң
1997 жылғы 19 ақпандағы
N 235 қаулысымен
бекiтiлген

Жердi пайдалануға және қорғауға мемлекеттiк бақылауды
жүзеге асыру тәртiбi туралы
ЕРЕЖЕ

1. Жалпы ережелер

1. Осы Ереже Қазақстан Республикасында жер заңдарының сақталуына, жердi пайдалану мен қорғауға мемлекеттiк бақылауды (бұдан әрi - жердi пайдалану мен қорғауға мемлекеттiк бақылау) жүзеге асыру тәртiбiн реттейдi.
2. Мемлекеттiк бақылау Қазақстан Республикасының Конституциясына, заң актiлерiне және осы Ережеге сәйкес мемлекеттiк органдардың заңды, лауазымды тұлғалар мен азаматтардың жер заңдарын, жердi тиiмдi пайдалану мен қорғау жөнiндегi шараларды тиiстi түрде орындауын қамтамасыз ету мақсатында жүзеге асырылады.
3. Жердi пайдалану мен қорғауға мемлекеттiк бақылауды жергiлiктi атқарушы органдар, жер ресурстарын басқару, қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi уәкiлеттi органдар мен басқа да өкiлеттi органдар өз құзыретi шеңберiнде жүзеге асырады.<*>
Ескерту. 3-тармақ өзгерді - ҚР Үкіметінің 2001.07.26. N 1009 қаулысымен .
4. Мемлекеттiк бақылауды жүзеге асырушы басқа өкiлеттi органдар мыналар болып табылады:
Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау ісі жөніндегі агенттігі;<*>
Қазақстан Республикасының Экономика және сауда министрлiгi;<*>
Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлiгi;
Қазақстан Республикасы Табиғи ресурстар және қоршаған ортаны қорғау министрлiгiнiң Су ресурстары жөнiндегi комитетi.<*>
Бұл органдар өз қызметiн жергiлiктi атқарушы органдармен және өзара iс-қимыл жасау арқылы жүзеге асырады.
Ескерту. 4-тармақ өзгерді - ҚР Үкіметінің 2001.07.26. N 1009 қаулысымен .
5. Осы Ереженiң күшi оларды ұстауға кеткен шығындарды жергiлiктi бюджет есебiнен қаржыландырып жергiлiктi атқарушы органдар құрған жер инспекцияларына да қолданылады.
Жер ресурстарын басқару жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган жер инспекциясына әдiстемелiк басшылықты жүзеге асырады.<*>
Ескерту. 5-тармақ өзгерді - ҚР Үкіметінің 2001.07.26. N 1009
қаулысымен.
6. Өз құзыретi шеңберiнде жердi пайдалану мен қорғауға мемлекеттiк бақылауды жүзеге асырушы органдардың нұсқамаларын орындау жер учаскелерiнiң барша меншiк иелерi мен жердi пайдаланушыларға мiндеттi болып табылады.
7. Жер ресурстарын басқару жөнiндегi орталық уәкiлеттi органның басшысы Қазақстан Республикасының жерiн пайдалану мен қорғау жөнiндегi бас мемлекеттiк инспектор, ал оның орынбасарлары мен мемлекеттiк жер инспекциясының бастығы Қазақстан Республикасының жерiн пайдалану мен қорғау жөнiндегi Бас мемлекеттiк инспекторының орынбасарлары болып табылады.<*>
Жер ресурстарын басқару жөнiндегi аумақтық органдардың басшылары тиiстi әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктердiң жердi пайдалану мен қорғау жөнiндегi бас мемлекеттiк инспекторлары, ал олардың орынбасарлары - тиiстi әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктердiң жердi пайдалану мен қорғау жөнiндегi бас мемлекеттiк инспектордың орынбасарлары болып табылады.<*>
Қазақстан Республикасының жерiн пайдалану мен қорғау жөнiндегi бас мемлекеттiк инспекторы мен оның орынбасарлары мемлекеттiк бақылауды ұйымдастыру мен қорғауға дербес жауапкершiлiкте, ал тиiстi әкiмшiлiк-аумақтық құрылымдардың (облыстардың, қалалардың, аудандардың) жердi пайдалану мен қорғау жөнiндегi мемлекеттiк инспекторлары мен олардың орынбасарлары осы құрылымдардың шекараларының шектерiнде жауапкершiлiкте болады.
Жер ресурстарын басқару жөнiндегi аумақтық органдардың басшыларын - облыстардың, Астана және Алматы қалаларының жердi пайдалану мен қорғау жөнiндегi бас мемлекеттiк инспекторларын қызметке Жер ресурстарын басқару жөнiндегi орталық уәкiлеттi органның басшысы - Қазақстан Республикасының жердi пайдалану мен қорғау жөнiндегi бас мемлекеттiк инспекторы тағайындайды.<*>
Ескерту. 7-тармақ өзгерді - ҚР Үкіметінің 2001.07.26. N 1009
қаулысымен .
8. Жер ресурстарын басқару жөнiндегi орталық уәкiлеттi органның, сондай-ақ оның мемлекеттiк бақылауды жүзеге асыру жүктелген аумақтық органдарының лауазымды тұлғалары мен мамандары жердi пайдалану мен қорғау жөнiндегi мемлекеттiк инспекторлар болып табылады.<*>
Ескерту. 8-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 2001.07.26. N 1009 қаулысымен .

II. Мемлекеттiк бақылауды жүзеге асырушы
органдардың функциялары

9. Жер ресурстарын басқару жөнiндегi орталық уәкiлеттi органның, Қазақстан Республикасының Табиғи ресурстар және қоршаған ортаны қорғау министрлiгiнiң, Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау iсi жөніндегi агенттiгiнiң, Қазақстан Республикасының Экономика және сауда министрлiгiнiң, Қазақстан Республикасының Табиғи ресурстар және қоршаған ортаны қорғау министрлiгi Су ресурстары жөнiндегi комитетiнiң органдары:<*>
өз құзыретiне сәйкес жер пайдалану мен қорғауға мемлекеттiк бақылауды жүзеге асырады;
жердiң сапалы жай-күйiнiң өзгеруiн тексередi және сараптама жасауды ұйымдастырады;
жердiң нысаналы пайдаланылуының сақталуына бақылау жасауды жүзеге асырады;
жер заңдарының бұзылуын жоюға шаралар қолданады;
жердi пайдалану мен қорғауға қатысты нормативтiк актiлердi әзiрлеуге қатысады;
бұдан әрi пайдалануы адам өмiрi мен денсаулығына қауiп төндiретiн төтенше жағдайларға, апаттарға, тарихи - мәдени мұралар мен табиғат ландшафтарының бұзылуына, ауыл шаруашылығы өнiмдерi мен су көздерiнiң ластануына алып келетiн тозған және ластанған жерлердi белгiленген тәртiпте консервациялау туралы ұсыныстар енгiзедi;
қала құрылысы және жерге орналастыру құжаттарының келiсуiне, суландырылған, қайта қалпына келтiру жүргiзiлген және олардың сапалық жай-күйiн жақсарту бойынша шаралар жүргiзiлген басқа жерлердi, сондай-ақ жердi қорғау мақсатында салынған объектiлердi қабылдау жөнiндегi комиссияның жұмысына қатысады.
Ескерту. 9-тармақ өзгерді - ҚР Үкіметінің 2001.07.26. N 1009
қаулысымен .
10. Жер ресурстарын басқару жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган және оның аумақтық органдары:<*>
жер учаскелерiнiң меншiк иелерi мен жер пайдаланушылардың жер заңдарының, жер учаскелерiнiң белгiленген режимiн олардың нысаналы мақсатына сәйкес пайдалануын сақтауға;
өз бетiнше жер учаскелерiн алуды болдырмауға;
жер учаскелерiнiң меншiк иелерi мен жердi пайдаланушылардың жердiң құнарлылығын қалпына келтiру мен сақтау жөнiндегi ұйымдастырушылық-шаруашылық, агротехникалық, орман-мелиоративтiк және гидротехникалық эрозияға қарсы шаралар кешенiн уақтылы және дұрыс жүргiзуге;
табиғат ресурстарының жай-күйiне, қорғауға және ұтымды пайдалануға керi ықпал ететiн объектiлердi орналастыру, құру және пайдалануға беру кезiнде табиғат қорғау және жер заңдарының талаптарын орындауға;
жердi су және жел эрозиясынан, су басудан, батпақтанудан, қайта тұздалудан, құрғақтанудан, тығыздалудан, ластанудан және өндiрiс қалдықтарымен, химиялық заттармен қоқыстанудан, бұзылудың басқа процестарын қорғау жөнiндегi шараларды жүзеге асыруға;
бұзылған жерлердi қайта өңдеп, олардың құнарлылығын және жердiң басқа да пайдалы қасиеттерiн қалпына келтiруге;
жердiң бұзылуына байланысты жұмыстарды жүргiзу кезiнде топырақтың құнарлы қабатын алуға, сақтауға және пайдалануға;
жердiң жағдайы және пайдалану туралы жер заңдарымен белгiленген мәлiметтердi жер учаскелерiн иеленушiлер мен жердi пайдаланушылардың мемлекеттiк органдарға уақытында беруге;
меншiк иелерi мен жер пайдаланушылардың құқықтарын сақтауға;
жердiң жай-күйiне керi әсер ететiн объектiлердiң жер учаскелерiн таңдауға және қала құрылысын салу үлгiсiн игеруге;
жерге орналастыру жобаларын және жердi пайдалану мен топырақты қорғау жөнiндегi басқа де жобаларды жүзеге асыруға;
заңды тұлғалар мен азаматтардың жер қатынастары және жерге орналастыру мәселелерi жөнiндегi арыздарын (өтiнiштерiн) белгiленген қарау мерзiмiн сақтауға;
шекаралық (межелiк) белгiлердiң қойылуы мен сақталуына;
жергiлiктi атқарушы органдардың уақытша пайдалануға берген жер учаскелерiн өз уақытында қайтарылуына мемлекеттiк бақылауды жүзеге асырады.
Топырақтың құнарлы қабатының шығыны қайтарылмайтын және жердiң сапалық жай-күйi төмендеген жағдайларда жер ресурстарына келтiрiлген зиянды анықтайды.
Ескерту. 10-тармақ өзгерді - ҚР Үкіметінің 2001.07.26. N 1009 қаулысымен .
11. Қазақстан Республикасының Табиғи ресурстар және қоршаған ортаны қорғау министрлiгi және оның органдары:<*>
жердi өндiрiс қалдықтарымен, химиялық және радиоактивтi заттармен ластанудан қорғау;
химияландыру құралдарын, биологиялық заттарды қолдану, сақтау, тасымалдау, залалсыздандыру және көму жөнiндегi белгiленген нормалар мен ережелердi сақтау;
қорықтардың, заказниктердiң басқа да қорғалатын аумақтардың және сирек ландшафтардың табиғат қорғау режимiн сақтау;
жер учаскелерiнiң меншiк иелерi мен жер пайдаланушылар өндiрiстiң табиғат қорғау технологиясын қолдануына, қоршаған табиғи ортаға залал келтiрiлуiне және өзiнiң шаруашылық қызметi нәтижесiнде экологиялық жағдайдың төмендеуiне жол бермеу;
жаңа және қайта жаңартылған үйлердi, құрылыстарды, ғимараттарды және басқа объектiлердi орналастыру, жобалау және пайдалануға беру барысында, жердiң жай-күйiне керi әсер етушi жаңа техникалар мен технологияларды енгiзу барысында экологиялық талаптарды сақтауды қамтамасыз ету;
жер иеленушiлер мен жер пайдаланушылардың топырақтың құнарлылығын қалпына келтiру мен сақтау жөнiндегi ұйымдастырушылық-шаруашылық, агротехникалық, орман-мелиоративтiк және гидротехникалық эрозияға қарсы шаралар кешенiн өз уақытында және дұрыс жүргiзу;
топырақтың құнарлы қабатын сыдырып алуға, қорғау мен пайдалану;
пайдалы қазбалардың өндiрiстiк қорларының өндiрiлуiне және басқа жұмыстарға орай босатылған жерлердi халық шаруашылығында одан әрi пайдалану үшiн оларды жарамды қалпына келтiру (бұзылған жерлердi қайта өңдеу) бөлiгiнде мемлекеттiк бақылауды жүзеге асырады.
Жердiң құнарлы қабатының қайтарылмайтын шығыны және сапалы жай-күйi төмендеген жағдайларда жер ресурстарына келтiрiлген залалдарды анықтайды.
Ескерту. 11-тармақ өзгерді - ҚР Үкіметінің 2001.07.26. N 1009
қаулысымен.
12. Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау iсi жөнiндегi агенттiгiнiң Мемлекеттiк санитарлық-эпидемиологиялық қызметi:<*>
жер учаскелерiн пайдалану, қорғалатын, санитарлық - қорғаныш, сауықтыру және рекреациялық аймақтарды белгiлеу барысында радиоактивтiк улы материалдарды және өндiрiс қалдықтарын пайдалану, қайта өңдеу және көму жөнiндегi кәсiпорындарды, объектiлердi жобалау мен пайдалануға санитарлық заңдарды сақтауға;
паразиттiк және жұқпалы аурулардың қоздырушыларымен жердiң ластануының алдын алуға;
жаңа және қайта жаңартылатын үйлердi, құрылыстарды, ғимараттар мен басқа да объектiлердi орналастыру, жобалау мен пайдалануға беру, сондай-ақ жердiң жай-күйiне ықпал ететiн жаңа техника мен технологияларды енгiзу кезiнде санитарлық-гигиеналық талаптарды сақтауды қамтамасыз етуге мемлекеттiк бақылау жасайды.
Ескерту. 12-тармақ өзгерді - ҚР Үкіметінің 2001.07.26. N 1009
қаулысымен .
13. Қазақстан Республикасының Экономика және сауда министрлiгi және оның органдары:<*>
сәулет қала құрылысы қызметiнiң және сәулет қала құрылысы құжаттарының аясында заң актiлерiнiң, мемлекеттiк нормативтерiнiң белгiленген талаптарымен жерлердi пайдалану тәртiбiн сақтауға;
өздiгiнше объектiлер мен кешендердi құруды, қайта құруды, жаңғыртуды, жетiлдiрудi, күрделi жөндеудi және абаттандыруды болдырмауға;
сәулет - қала құрылысы құжаттарымен белгiленген жер учаскесiнiң, елдi мекендердiң аумақтары мен олардың жүйелерiн ұстау (пайдалану) жөнiндегi талаптарды қамтамасыз етуге;
тарихи, мәдениет және сәулет ескерткiштерiн қорғау жөнiндегi заңдарды сақтауға мемлекеттiк бақылауды жүзеге асырады.
Ескерту. 13-тармақ өзгерді - ҚР Үкіметінің 2001.07.26. N 1009
қаулысымен .
14. Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлiгi ауыл шаруашылық жерiн карантиндiк зиянкестер мен өсiмдiк ауруын жұқтырудан, арамшөп, бұта және шiлiктiң басып кетуiнен қорғауға бағытталған шараларды жүзеге асыруға;
орман қоры жерiн олардың мақсатты арналуына сәйкес пайдалануына мемлекеттiк бақылауды жүзеге асырады.
Ескерту. ҚР Үкіметінің 2001.07.26. N 1009 қаулысын қараңыз .
15. Қазақстан Республикасы Табиғи ресурстар және қоршаған ортаны қорғау министрлiгiнiң Су ресурстары жөнiндегi комитетi:<*>
кәсiпорындардың, мекемелер мен ұйымдардың, меншiк нысанынан қарамастан, су қорғаныш аймақтары мен алқаптарында су қорғау шараларын, сондай-ақ судың зиянды ықпал етуiмен күресу жөнiндегi шаралардың (су тасқынымен, су басумен, су деңгейiнiң көтерiлуiмен, жағалаулардың бұзылуымен және басқа да құбылыстармен) орындалуына;
Қазақстан Республикасының су қорына кiретiн су қорғаныш аймақтар мен алқаптарының жерлерiн тиiмдi пайдалануға;
су қорғаныш аймақтары мен алқаптарының аумақтарын пайдалану, сондай-ақ су жинағыштарда су қорғау режимiн сақтауға;
су объектiлерi мен олардың су қорғаныш аймақтарының жай-күйiне ықпал ететiн өздiгiнше гидротехникалық жұмыстарды, кәсiпорындар, ғимараттар мен басқа да объектiлердi құруға жол бермеуге мемлекеттiк бақылауды жүзеге асырады.
Ескерту. 15-тармақ өзгерді - ҚР Үкіметінің 2001.07.26. N 1009
қаулысымен .

III. Мемлекеттiк бақылауды жүзеге асырушы органдардың
лауазымды адамдарының құқықтары мен мiндеттерi

16. Мемлекеттiк бақылауды жүзеге асыру жөнiндегi функциялар жүктелген жергiлiктi атқарушы органдардың, жер ресурстарын басқару, қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi атқарушы органдардың және басқа да уәкiлеттi органдардың лауазымды тұлғалары өз құзыретiнiң шегiнде:<*>
а) кiнәлi адамдарды жауапқа тарту туралы мәселелердi шешу үшiн жер заңдарының бұзылуы туралы материалдарды тиiстi органдарға жiберуге;
ә) жер заңдарының бұзылуы туралы хаттамалар (актiлер) жасауға және кiнәлi адамдарды әкiмшiлiк жауапкершiлiкке тарту үшiн тиiстi лауазымды адамдардың қарауына беруге;
б) қызметтiк куәлiгiн көрсетiп кәсiпорындарға, мекемелер мен ұйымдарға кедергiсiз кiруге, жеке меншiк пайдаланымдағы және жалға алынған жер учаскелерiн тексеруге, ал әскери, қорғаныс және басқа арнаулы объектiлер алып жатқан жер учаскелерiн оларға кiрудiң белгiленген режимiн есепке алып тексеруге;
в) жер учаскелерiнiң меншiк иелерi мен жер пайдаланушыларға жердi қорғау, жер заңдарының бұзылуын жою жөнiндегi мiндеттi орындауға тиiстi нұсқаулар беруге;
г) жер учаскесiнiң меншiк иесi немесе жер пайдаланушы олардың меншiктену құқығынан немесе жер пайдаланудан (сапарға кету, басқа жаққа кету, учаскенiң ұзақ пайдаланылмауы немесе басқалар) бас тартуын белгiлi бiр куәландыратын iс-әрекет жасаған кезiнде осы учаскенi иесiз мүлiк ретiнде қабылдауға;
жер учаскесiнiң меншiк иесi немесе жер пайдаланушы жер учаскесiн арнаулы бойынша пайдалану жөнiндегi қажеттi шаралар қолданбаған немесе жер учаскесiн пайдаланғанда жер заңдарының бұзылуын жоймаған, сондай-ақ жер учаскесi негiзгi мүлiк ретiнде есепке алынғанына үш жыл мерзiм iшiнде, заңдарда белгiленген мерзiмдер аяқталғанда;
иесiз мүлiк ретiнде есепке алынған жер учаскесiн мемлекеттiк меншiкке қайтару туралы;
арналуы бойынша пайдаланылмаған немесе заңдарды бұзып пайдаланылған жер учаскелерiн жер пайдаланушылардан алып қою туралы материалдар дайындайды;
д) жер алқаптарын зерттеудi, сараптауды, жердi қорғау жөнiндегi шаралардың орындалуын тексеру үшiн белгiленген тәртiпте мамандарды тартуға;
е) азаматтық және басқа құрылыстарды, пайдалы қазба кен орындарын әзiрлеудi, объектiлердi пайдалануды, гидротехникалық, орман-мелиоративтiк, геологиялық барлау, iздестiру, геодезиялық және басқа да жұмыстарды, егер олар жер заңдарын, ерекше қорғалатын табиғат аумақтарының жерiнiң белгiленген пайдалану режимi бұзылып жүзеге асырылса және топырақтың құнарлы қабатының жойылуына, ластануына, залалдануына немесе бұзылуына, эрозияның дамуына, тұздануға, батпақтануға және басқа да топырақ құнарлылығын төмендететiн, шектес аумақтарды қоса, басқа процестерге әкелiп соқтыруы мүмкiн болса, сондай-ақ бұл жұмыстар экологиялық сараптамадан өтпеген немесе терiс қорытынды қабылдаған жобалар бойынша жүргiзiлсе, тоқтату туралы тиiстi атқарушы органдарға ұсыныс енгiзуге құқығы бар.
Ескерту. 16-тармақ өзгерді - ҚР Үкіметінің 2001.07.26. N 1009 қаулысымен .

IҮ. Мемлекеттiк бақылауды жүзеге асыру тәртiбi

17. Мемлекеттiк бақылау жердi пайдалануға, мемлекеттiк жер кадастры мен мониторингiн жүргiзуге байланысты жерлердi түгендеу, зерттеу жүргiзiлген кезде, сондай-ақ жер заңдарын сақтауға бақылау жасау тәртiбiнде жүргiзiледi.
Жердi түгендеу атқарушы органдардың бастамашылығы бойынша жүргiзiледi.
18. Жер алқаптарын нақты түрде зерттеу жер учаскелерiнiң меншiк иелерiнiң, жер пайдаланушылардың қатысуымен, сондай-ақ олар бас тартқан жағдайда оларсыз, зерттеу қорытындылары бойынша жасалған құжаттарда тиiстi белгi қойылып, жүргiзiледi.
Жерлердi зерттеу, жерлердi пайдалануға байланысты сызбалар мен жобаларды дайындау барысында айқындалған жер заңдарының бұзылуы осы жұмыстарды жүргiзген мамандар қол қоятын алқаптық зерттеу сызбасын қоса актiмен ресiмделедi және атқарушы органға оның құзыретiне сәйкес қарау үшiн табысталады.
19. Анықталған жер заңдарының бұзылуын уәкiлеттi органдар Қазақстан Республикасының Әкiмшiлiк-құқық бұзушылық туралы Кодексiнде белгiленген тәртiпте өздерiнiң функцияларына сәйкес қарайды.
20. Мемлекеттiк инспекторлар мен лауазымды адамдардың әкiмшiлiк жаза қолдану туралы шешiмi белгiленген тәртiпте сотқа шағымдалуы мүмкiн.
21. Жердi пайдалану мен қорғау жөнiндегi мемлекеттiк инспекторлар жер заңдарының бұзылуларының нақты түрде жойылу, сондай-ақ жер учаскелерiнiң меншiк иелерi мен жер пайдаланушылардың жердi пайдалану мен қорғауға мемлекеттiк бақылауды жүзеге асырушы лауазымды тұлғалардың нұсқауларымен ресми өкiмдерiн орындауын қадағалайды.
22. Жер ресурстарын басқару жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган, басқа өкiлдiк органдар жердi пайдалану мен қорғауға мемлекеттiк бақылау жасауды жүзеге асыру туралы мемлекеттiк есеп, сондай-ақ Қазақстан Республикасының ұлттық статистика агенттiгiнiң бекiткен нысандары бойынша жер заңдарының сақталуын тексерiп, кiтабын жүргiзедi.<*>
Ескерту. 22-тармақ өзгерді - ҚР Үкіметінің 2001.07.26. N 1009
қаулысымен .

Об утверждении Положения о порядке осуществления государственного контроля за использованием и охраной земель

Постановление Правительства Республики Казахстан от 19 февраля 1997 г. N 235. Утратил силу - постановлением Правительства РК от 29 сентября 2003 г. N 990

В соответствии с Законом Республики Казахстан Z010152_ "О земле" от 24 января 2001 года Правительство Республики Казахстан постановляет:
Сноска. Преамбула - с изменениями, внесенными постановлением Правительства Республики Казахстан от 26 июля 2001 года N 1009 P011009_ .
1. Утвердить прилагаемое Положение о порядке осуществления государственного контроля за использованием и охраной земель.
2. Настоящее постановление вступает в силу со дня опубликования.

Премьер-Министр
Республики Казахстан

Утверждено
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 19 февраля 1997 г. N 235

Положение
о порядке осуществления государственного контроля
за использованием и охраной земель

I. Общие положения

1. Настоящее Положение регламентирует порядок осуществления государственного контроля за соблюдением земельного законодательства, использованием и охраной земель в Республике Казахстан (далее - государственный контроль за использованием и охраной земель).
2. Государственный контроль осуществляется в соответствии с Конституцией Республики Казахстан, законодательными актами и настоящим Положением с целью обеспечения надлежащего исполнения земельного законодательства, выполнения мероприятий по рациональному использованию и охране земель государственными органами, юридическими, должностными лицами и гражданами.
3. Государственный контроль за использованием и охраной земель осуществляют местные исполнительные органы, уполномоченные органы по управлению земельными ресурсами, охране окружающей среды и другие уполномоченные органы в пределах их компетенции.
Сноска. Пункт 3 - с изменениями, внесенными постановлением Правительства Республики Казахстан от 26 июля 2001 года N 1009 P011009_ .
4. Другими уполномоченными органами, осуществляющими государственный контроль, являются:
Агентство Республики Казахстан по делам здравоохранения;
Министерство экономики и торговли Республики Казахстан;
Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан;
Комитет по водным ресурсам Министерства природных ресурсов и охраны окружающей среды Республики Казахстан.
Эти органы осуществляют свои функции во взаимодействии с местными исполнительными органами и между собой.
Сноска. Пункт 4 - с изменениями, внесенными постановлением Правительства Республики Казахстан от 26 июля 2001 года N 1009 P011009_ .
5. Действие настоящего Положения распространяется и на земельные инспекции, созданные местными исполнительными органами, с финансированием затрат на их содержание за счет местного бюджета.
Методическое руководство земельными инспекциями осуществляется центральным уполномоченным органом по управлению земельными ресурсами.
Сноска. Пункт 5 - с изменениями, внесенными постановлением Правительства Республики Казахстан от 26 июля 2001 года N 1009 P011009_ .
6. Указания органов, осуществляющих государственный контроль за использованием и охраной земель в пределах их компетенции, обязательны для всех собственников земельных участков и землепользователей.
7. Главным государственным инспектором по использованию и охране земель Республики Казахстан является руководитель центрального уполномоченного органа по управлению земельными ресурсами, а его заместители и начальник государственной земельной инспекции - заместителями главного государственного инспектора по использованию и охране земель Республики Казахстан.
Руководители территориальных органов по управлению земельными ресурсами являются главными государственными инспекторами по использованию и охране земель соответствующих административно-территориальных единиц, а их заместители - заместителями главного государственного инспектора по использованию и охране земель соответствующих административно- территориальных единиц.
Главный государственный инспектор по использованию и охране земель Республики Казахстан и его заместители несут персональную ответственность за организацию и осуществление государственного контроля в Республике Казахстан, а государственные инспекторы по использованию и охране земель соответствующих административно-территориальных единиц (области, города, района) и их заместители - в пределах границ этих единиц.
Руководители территориальных органов по управлению земельными ресурсами - главные государственные инспекторы по использованию и охране земель областей, городов Астаны и Алматы назначаются на должность руководителем центрального уполномоченного органа по управлению земельными ресурсами - главным государственным инспектором по использованию и охране земель Республики Казахстан.
Сноска. Пункт 7 - с изменениями и дополнениями, внесенными постановлением Правительства Республики Казахстан от 26 июля 2001 года N 1009 P011009_ .
8. Должностные лица и специалисты центрального уполномоченного органа по управлению земельными ресурсами, а также его территориальных органов, на которых возложено осуществление государственного контроля, являются государственными инспекторами по использованию и охране земель.
Сноска. Пункт 8 в новой редакции - постановлением Правительства Республики Казахстан от 26 июля 2001 года N 1009 P011009_ .

II. Функции органов, осуществляющих
государственный контроль

9. Органы центрального уполномоченного органа по управлению земельными ресурсами, Министерства природных ресурсов и охраны окружающей среды Республики Казахстан, Агентства Республики Казахстан по делам здравоохранения, Министерства экономики и торговли Республики Казахстан, Комитета по водным ресурсам Министерства природных ресурсов и охраны окружающей среды Республики Казахстан:
осуществляют государственный контроль за использованием и охраной земель в соответствии со своей компетенцией;
организуют проверку и экспертизу изменения качественного состояния земель;
осуществляют контроль за соблюдением целевого использования земель;
принимают меры к устранению нарушений земельного законодательства;
участвуют в подготовке нормативных актов, касающихся вопросов использования и охраны земель;
вносят в установленном порядке предложения о консервации деградированных и загрязненных земель, дальнейшее использование которых может привести к угрозе жизни и здоровью человека, чрезвычайным ситуациям, катастрофах, разрушению историко-культурного наследия и природных ландшафтов, загрязнению сельскохозяйственной продукции и водных источников;
участвуют в согласовании градостроительной и землеустроительной документации, в работе комиссий по приемке мелиорированных, рекультивированных и других земель, на которых проведены мероприятия по улучшению их качественного состояния, а также объектов, сооруженных в целях охраны земель.
Сноска. Пункт 9 - с изменениями, внесенными постановлением Правительства Республики Казахстан от 26 июля 2001 года N 1009 P011009_ .
10. Центральный уполномоченный орган по управлению земельными ресурсами и его территориальные органы на местах осуществляют государственный контроль за:
соблюдением собственниками земельных участков и землепользователями земельного законодательства, установленного режима использования земельных участков в соответствии с целевым их назначением;
недопущением самовольного занятия земельных участков;
своевременным и правильным проведением собственниками земельных участков и землепользователями комплекса организационно-хозяйственных, агротехнических, лесомелиоративных и гидротехнических противоэрозионных мероприятий по восстановлению и сохранению плодородия почв;
выполнением требований природоохранного и земельного законодательства при размещении, строительстве и вводе в эксплуатацию объектов, отрицательно влияющих на состояние, охрану и рациональное использование природных ресурсов;
осуществлением мероприятий по защите земель от водной и ветровой эрозии, подтопления, заболачивания, вторичного засоления, иссушения, уплотнения, загрязнения и засорения отходами производства, химическими веществами, от других процессов разрушения;
рекультивацией нарушенных земель, восстановлением их плодородия и других полезных свойств земли;
снятием, сохранением и использованием плодородного слоя почвы при проведении работ, связанных с нарушением земель;
своевременным представлением в государственные органы собственниками земельных участков и землепользователями установленных земельным законодательством сведений о состоянии и использовании земель;
соблюдением прав собственников и землепользователей;
выбором и градостроительным освоением земельных участков под объекты, отрицательно влияющие на состояние земель;
осуществлением проектов землеустройства и других проектов по использованию и охране земель;
соблюдением установленных сроков рассмотрения заявлений (ходатайств) юридических лиц и граждан по вопросам земельных отношений и землеустройства;
установлением и сохранностью граничных (межевых) знаков;
своевременным возвратом земельных участков, предоставленных местными исполнительными органами во временное пользование.
В случаях безвозвратной утери плодородного слоя почвы и ухудшения качественного состояния земель определяют причиненный вред земельным ресурсам.
Сноска. Пункт 10 - с изменениями, внесенными постановлением Правительства Республики Казахстан от 26 июля 2001 года N 1009 P011009_ .
11. Министерство природных ресурсов и охраны окружающей среды Республики Казахстан и его органы на местах осуществляют государственный контроль в части:
защиты земель от загрязнения и засорения отходами производства, химическими и радиоактивными веществами;
соблюдения установленных норм и правил по применению, хранению, транспортировке, обезвреживанию и захоронению средств химизации, биологических веществ;
соблюдения природоохранного режима заповедников, заказников, других охраняемых территорий и редких ландшафтов;
применения собственниками земельных участков и землепользователями природоохранных технологий производства, недопущения причинения вреда окружающей природной среде и ухудшения экологической обстановки в результате своей хозяйственной деятельности;
обеспечения экологических требований при размещении, проектировании и вводе в эксплуатацию новых и реконструируемых зданий, строений, сооружений и других объектов, при внедрении новой техники и технологий, отрицательно влияющих на состояние земель;
своевременного и правильного проведения собственниками земельных участков и землепользователями комплекса организационно-хозяйственных, агротехнических, лесомелиоративных и гидротехнических противоэрозионных мероприятий по восстановлению и сохранению плодородия почв;
снятия, хранения и использования плодородного слоя почвы;
приведения земель, высвобождающихся по мере выработки промышленных запасов полезных ископаемых или других нарушающих процессов и работ в состояние, пригодное для дальнейшего использования их в соответствии с целевым назначением (рекультивацией нарушенных земель).
В случаях безвозвратной утери плодородного слоя и ухудшения качественного состояния земель определяют причиненный вред земельным ресурсам.
Сноска. Пункт 11 - с изменениями, внесенными постановлением Правительства Республики Казахстан от 26 июля 2001 года N 1009 P011009_ .
12. Государственная санитарно-эпидемиологическая служба Агентства Республики Казахстан по делам здравоохранения осуществляет государственный санитарно-эпидемиологический надзор за:
соблюдением санитарного законодательства при использовании земельных участков, установлений охранных, санитарно-защитных, оздоровительных и рекреационных зон, проектирования и эксплуатации предприятий, объектов по использованию, переработке и захоронению радиоактивных, токсичных материалов и отходов производства;
предотвращением загрязнения земель возбудителями паразитарных и инфекционных заболеваний;
обеспечением соблюдения санитарно-гигиенических требований при размещении, проектирований и вводе в эксплуатацию новых и реконструируемых зданий, строений, сооружений и других объектов, а также внедрении новой техники и технологий, влияющих на состояние земель.
Сноска. Пункт 12 - с изменениями, внесенными постановлением Правительства Республики Казахстан от 26 июля 2001 года N 1009 P011009_ .
13. Министерство экономики и торговли Республики Казахстан и его органы на местах осуществляют государственный контроль в части:
соблюдения использования земель, определенных требованиями законодательных актов, государственных нормативов в сфере архитектурно-градостроительной деятельности и архитектурно-градостроительной документации;
предотвращения самовольного строительства, реконструкции, реставрации, модернизации, капитального ремонта и благоустройства объектов и комплексов;
соблюдения установленных красных линий улиц и линий застройки;
обеспечения установленных архитектурно-градостроительной документацией требований по содержанию (эксплуатации) земельного участка, территорий населенных пунктов и их систем;
соблюдения законодательства по охране памятников истории, культуры и архитектуры.
Сноска. Пункт 13 - с изменениями, внесенными постановлением Правительства Республики Казахстан от 26 июля 2001 года N 1009 P011009_ .
14. Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан и его органы на местах осуществляют государственный контроль в части:
осуществления мероприятий, направленных на защиту от заражения сельскохозяйственных земель карантинными вредителями и болезнями растений, от зарастания сорняками, кустарником и мелколесьем.
Сноска. Пункт 14 - с изменениями, внесенными постановлением Правительства Республики Казахстан от 26 июля 2001 года N 1009 P011009_ .
15. Комитет по водным ресурсам Министерства природных ресурсов и охраны окружающей среды Республики Казахстан и его подразделения на местах осуществляют государственный контроль в части:
выполнения организациями водоохранных мероприятий в водоохранных зонах и полосах, а также мероприятий по борьбе с вредным воздействием вод (наводнениями, затоплениями, подтоплениями, разрушением берегов и другими явлениями);
рационального использования земель водоохранных зон и полос, входящих в состав земель водного фонда;
соблюдения режима использования территории водоохранных зон и полос, а также водоохранного режима на водосборах;
недопущения самовольного производства гидротехнических работ, строительства предприятий, сооружений и других объектов, влияющих на состояние водных объектов и их водоохранных зон.
Сноска. Пункт 15 - с дополнениями, внесенными постановлением Правительства Республики Казахстан от 26 июля 2001 года N 1009 P011009_ .

III. Права и обязанности должностных лиц органов,
осуществляющих государственный контроль

16. Должностные лица местных исполнительных органов, исполнительных органов по управлению земельными ресурсами, охране окружающей среды и других уполномоченных органов, на которые возложены функции по осуществлению государственного контроля, в пределах своей компетенции имеют право:
а) направлять в соответствующие органы материалы о нарушениях земельного законодательства для решения вопроса о привлечении виновных лиц к ответственности;
б) составлять протоколы (акты) о нарушениях земельного законодательства и передавать их на рассмотрение соответствующим должностным лицам для привлечения виновных к административной ответственности;
в) беспрепятственно посещать, при предъявлении служебного удостоверения, организации, обследовать земельные участки, находящиеся в собственности и пользовании, а земельные участки, занятые военными, оборонными и другими специальными объектами, - с учетом установленного режима их посещения;
г) давать собственникам земельных участков и землепользователям обязательные для исполнения предписания по вопросам охраны земель, устранения нарушений земельного законодательства;
д) в случае совершения собственником земельного участка или землепользователем действий, определенно свидетельствующих об их отказе от права собственности или землепользования (отъезд, длительное неиспользование участка и другие), этот участок принимать на учет как бесхозяйное имущество;
по истечении установленных законодательством сроков, в течение которых собственник земельного участка или землепользователь не принял необходимых мер по использованию земельного участка по назначению или не устранил нарушения законодательства при использовании земельного участка, готовить материалы:
о возврате в государственную собственность земельного участка, взятого на учет как бесхозяйное имущество;
об изъятии у землепользователей земельных участков, не используемых по назначению или используемых с нарушением законодательства;
е) привлекать в установленном порядке специалистов для проведения обследований земельных угодий, экспертиз, проверок выполнения мероприятий по охране земель;
ж) вносить в соответствующие органы предложения о приостановлении гражданского и другого строительства, разработки месторождений полезных ископаемых, проведения агротехнических, лесомелиоративных, геолого-разведочных, поисковых, геодезических и иных работ, если они осуществляются с нарушением земельного законодательства, установленного режима использования земель и могут привести к уничтожению, загрязнению, заражению или порче плодородного слоя почвы, развитию эрозии, засолению, заболачиванию и другим процессам, снижающим плодородие почв, включая сопредельную территорию, а также если эти работы ведутся по проектам, не прошедшим экологическую экспертизу.
Сноска. Пункт 16 - с изменениями, внесенными постановлением Правительства Республики Казахстан от 26 июля 2001 года N 1009 P011009_ .

IV. Порядок осуществления государственного контроля

17, Государственный контроль осуществляется при проведении инвентаризации, обследовании земель, а также при выполнении работ в порядке контроля за соблюдением земельного законодательства, разработке схем и проектов, связанных с использованием земель, ведения государственных кадастров и мониторинга земель.
Инвентаризация земель проводится по инициативе исполнительных органов.
18. Обследование земельных угодий в натуре производится с участием собственников земельных участков, землепользователей, а в случае их отказа без них, о чем делается соответствующая отметка в составленных по результатам обследований документах.
При обследовании земель, а также разработке схем и проектов, связанных с использованием земель, выявленные нарушения земельного законодательства оформляются актом с приложением чертежа полевого обследования, которые подписываются специалистами, проводившими эти работы, и передаются исполнительному уполномоченному органу для рассмотрения в соответствии с его компетенцией.
19. Выявленные нарушения земельного законодательства рассматриваются уполномоченными органами в соответствии с их функциями в порядке, определенном Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушениях.
20. Решение государственных инспекторов по использованию и охране земель и должностных лиц о наложении административного взыскания может быть обжаловано в установленном порядке.
21. Государственные инспекторы по использованию и охране земель следят за фактическим устранением нарушений земельного законодательства, а также за выполнением собственниками земельных участков и землепользователями указаний и предписаний должностных лиц, осуществляющих государственный контроль за использованием и охраной земель.
22. Центральный уполномоченный орган по управлению земельными ресурсами, другие уполномоченные органы ведут государственную отчетность по осуществлению государственного контроля за использованием и охраной земель, а также книги проверок соблюдения земельного законодательства по формам, утвержденным Национальным статистическим агентством Республики Казахстан.
Сноска. Пункт 22 - с изменениями, внесенными постановлением Правительства Республики Казахстан от 26 июля 2001 года N 1009 P011009_ .