ИПС "Әділет"

"Қазақстан Республикасы Президентінің 2009 жылғы 24 тамыздағы № 858 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасының 2010 жылдан 2020 жылға дейінгі кезеңге арналған құқықтық саясат тұжырымдамасына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2014 жылғы 16 қаңтардағы № 731 Жарлығына
ТҮСІНДІРМЕ

2009 жылы Қазақстан Республикасының құқықтық саясат тұжырымдамасы қабылданды, онда 2010 жылдан 2020 жылға дейінгі кезеңге арналған елдің құқықтық жүйесін дамытудың негізгі бағыттары айқындалған.

Осы уақыт ішінде Қазақстанның орнықты дамуын қамтамасыз ететін маңызды заңнамалық актілер қабылданды.

Мұнымен қатар, әлемдік бәсекелестіктің өсу жағдайында Мемлекет басшысы "Қазақстан-2050" Стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты" атты Қазақстан халқына 2012 жылғы 14 желтоқсандағы Жолдауында жария және жекеше құқық салаларында құқықтық жүйенің бәсекеге қабілеттілігін одан әрі арттыру қажеттігін атап көрсеткен болатын.

Осыған байланысты, жаңа талаптарды ескере отырып, ел Президентінің 2014 жылғы 16 қаңтардағы Жарлығымен Қазақстан Республикасының Құқықтық саясатының тұжырымдамасына Қазақстанның құқықтық жүйесінің дамуын айқындайтын өзгерістер мен толықтырулар енгізілді.

Бұл өзгерістер мен толықтырулар Мемлекет басшысының 2014 жылғы 17 қаңтардағы "Қазақстан жолы – 2050": бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ" атты Қазақстан халқына Жолдауында қойылған құқық жүйесін жетілдіру жөніндегі міндеттермен бір арнаға тоғысып жатыр.

Осылайша, Тұжырымдамаға енгізілген өзгерістерге сәйкес, елдегі мүмкіндігі шектеулі азаматтарға көңіл аударуды күшейту мақсатында олар үшін еңбектің қауіпсіздігі мен шарттарына қатысты арнайы талаптар белгілене отырып, олардың еңбек қызметіне, ең алдымен ұлттық компаниялардың, даму институттарының қызметтеріне қатысуын құқықтық реттеу көзделген.

Мемлекет басшысының Жолдауда қойған міндеттерін ескере отырып, Тұжырымдамада мемлекеттік және өзін-өзі басқару бастауларын тиімді бөлу үшін жергілікті маңызы бар мәселелерді шешу мен жергілікті өкілді және атқарушы органдардың өкілеттіктерін нақтылауда азаматтардың рөлін арттыру қажеттігі көрсетілген.

Сондай-ақ, мемлекеттік қызметтер көрсету стандарттары мен "e-justice" жүйесінің элементтерін әрі қарай ендіру мемлекеттік-құқықтық дамудың маңызды серпіні ретінде атап көрсетілді, олар жиынтығында мемлекеттік органдарға азаматтар мен ұйымдар өтініш бергенде қағазсыз құжат айналымға кезең-кезеңімен көшуге мүмкіндік береді.

Құқық қорғау органдары жұмысының сапасын арттыру мақсатында осы саладағы заңнаманы жаңғырту жөнінде жүргізіліп отырған жұмысты ескере отырып, Тұжырымдамада азаматтардың құқықтарын жоғары деңгейде қорғаудағы қылмыстық саясаттың жеделдігі мен тиімділігін арттыруға бағытталған шараларды іске асыру көзделген.

Тұжырымдамаға сәйкес әкімшілік-деликтік заңнама да реформалауға ұшырайды, мұнда әкімшілік деликтер нақты айқындалатын, әкімшілік жауапкершілікке тарту рәсімдері жаңғыртылатын болады. Бұл жөнінен қазір жаңа Әкімшілік құқық бұзушылық кодексінің жобасы әзірленіп, Парламенттің қарауына енгізілген.

Мемлекет басшысының Республика судьяларының ІV съезінде берген тапсырмаларын ескере отырып, азаматтық сот ісін жүргізуді жетілдіру шеңберінде Тұжырымдамада әзірленіп жатқан Азаматтық іс жүргізу кодексінің жаңа редакциясына қатысты негізгі тәсілдер айқындалуда.

Кәсіпкерлік саласында оны құқықтық реттеудің көпжақтығы мен қолайсыздығын болдырмау мақсатында Тұжырымдамада шаруашылық саласындағы заңнаманы жетілдіру шаралары айқындалған. Осыған байланысты әзірленіп жатқан Кәсіпкерлік кодекс кәсіпкерлік қызметке мемлекеттік араласудың шектерін белгілей отырып, шаруашылық қызметті жүзеге асыруда жария және жекеше мүдделердің тепе-теңдігін қамтамасыз етудің кепілі болуы тиіс.

Қалыптастырылатын инновациялық экономика елдің бәсекеге қабілеттілігіне және оның игілігіне тікелей ықпал ететін болады, олар зияткерлік меншікті құқықтық сақтау, қорғау және пайдалану үшін қаншалықты қолайлы жағдай жасалғанына көп байланысты болады. Сондықтан Құқықтық саясат тұжырымдамасына енгізілген түзетулерде осы салада да құқықтарды қорғауды күшейту жөнінде қосымша жүйелі шаралар кешені көзделген.

Қолданыстағы Тұжырымдама жер қойнауын пайдалану саласындағы ұлттық заңнаманы дамытудың пайымымен де толықтырылған, ол ХХІ ғасырда ресурс сақтаушы құндылықтарға негізделген құқықтық мәдениетті қалыптастыра отырып, табиғи ресурстарға қамқорлық пен тиімді қатынасты ынталандыруға және "жасыл экономиканы" дамытуға бағытталуы тиіс.

Қазақстан Республикасы құқықтық саясатының тұжырымдамасына қабылданған түзетулер әлемдік құқықтық кеңістікте болып жатқан қазіргі заман болмысы мен үрдістеріне жауап беретін және қазақстандық құқықтық жүйенің бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ететін ұлттық заңнаманың келесі буынын қалыптастыруға мүмкіндік береді.

Президент Әкімшілігінің
Мемлекеттік құқық бөлімі

В 2009 году была принята Концепция правовой политики Республики Казахстан, где определены основные направления развития правовой системы страны на период до 2020 года.

За это время приняты важнейшие законодательные акты, обеспечивающие устойчивое развитие Казахстана.

В то же время в условиях роста мировой конкуренции Главой государства в Послании народу Казахстана от 14 декабря 2012 года "Стратегия Казахстан-2050": новый политический курс состоявшегося государства" была отмечена необходимость дальнейшего повышения конкурентоспособности правовой системы в отраслях публичного и частного права.

В этой связи Указом Президента страны от 16 января 2014 года № 731 в Концепцию правовой политики Республики Казахстан внесены изменения и дополнения, определяющие развитие правовой системы Казахстана с учетом новых требований.

Данные изменения и дополнения находятся в русле задач по совершенствованию правовой системы, поставленных в Послании Главы государства народу Казахстана от 17 января 2014 года "Казахстанский путь-2050: Единая цель, единые интересы, единое будущее".

Так, согласно внесенным в Концепцию изменениям в целях усиления внимания к гражданам страны с ограниченными возможностями поправками предусмотрено правовое регулирование их участия в трудовой деятельности, прежде всего национальных компаний, институтов развития с установлением для них специальных требований к безопасности и условиям труда.

С учетом задач, поставленных в Посланиях Главы государства, в Концепции отражена необходимость повышения роли граждан в решении вопросов местного значения и уточнения полномочий местных представительных и исполнительных органов для рационального распределения государственного и самоуправленческого начал.

Также обозначено как важный вектор государственно-правового развития дальнейшее внедрение стандартов оказания государственных услуг и элементов системы "e-justice", которые в совокупности позволят поэтапно перейти на безбумажный документооборот при обращении граждан и организаций в государственные органы.

В целях повышения качества работы правоохранительных органов с учетом проводимой работы по модернизации законодательства в этой сфере в Концепции предусмотрена реализация мер, направленных на повышение оперативности и эффективности уголовной политики при высоком уровне защиты прав граждан.

Реформированию согласно Концепции подвергнется и административно-деликтное законодательство, в котором будут четко определены административные деликты, модернизированы процедуры привлечения к административной ответственности. На этот счет уже разработан проект нового КоАП, который внесен на рассмотрение Парламента.

В рамках совершенствования гражданского судопроизводства с учетом поручений, данных Главой государства на VI съезде судей Республики, в Концепции определяются основные подходы к новой редакции Гражданского процессуального кодекса, разработка которого уже ведется.

В сфере предпринимательства в целях устранения множественности и громоздкости его правового регулирования в Концепции определены меры по совершенствованию законодательства в хозяйственной сфере.

Разрабатываемый в этой связи Предпринимательский кодекс, определив пределы государственного вмешательства в предпринимательскую деятельность, должен стать гарантом обеспечения баланса публичных и частных интересов при осуществлении хозяйственной деятельности.

Формируемая инновационная экономика прямо влияет на конкурентоспособность страны и ее благополучие, которые во многом будут зависеть от того, насколько благоприятные условия созданы для правовой охраны, защиты и использования интеллектуальной собственности. Поэтому поправками, внесенными в Концепцию правовой политики, предусмотрен комплекс дополнительных системных мер по усилению охраны прав и в этой сфере.

Действующая Концепция дополнена и видением развития национального законодательства в сфере недропользования, которое должно быть ориентировано на стимулирование бережного и рационального отношения к природным ресурсам и развитие "зеленой" экономики, формируя в XXI веке правовую культуру, основанную на ресурсосберегающих ценностях.

Принятые поправки в Концепцию правовой политики Республики Казахстан позволят сформировать следующее поколение национального законодательства, отвечающего современным реалиям и тенденциям, происходящим в мировом правовом пространстве, и обеспечивающего конкурентоспособность казахстанской правовой системы.

Государственно-правовой отдел
Администрации Президента