Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресті күшейту, мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдар қызметiндегi тәртiп пен реттiліктi нығайту жөнiндегі шаралар туралы

Қазақстан Республикасы Президентінің 2005 жылғы 14 сәуірдегі N 1550 Жарлығы.

Қазақстан Республикасы Конституциясының 45-бабының 1-тармағына сәйкес сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жөнiндегi шараларды жетiлдiру, сыбайлас жемқорлық көрiнiстерiне қарсы қимыл жасауға бағытталған iс-шараларды орындау, сондай-ақ мемлекеттiк органдардағы лауазымды адамдардың сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы заңнаманың сақталуы үшiн жауапкершiлiгiн арттыру мақсатында ҚАУЛЫ ЕТЕМIН:

1. Облыстарда, Астана және Алматы қалаларында Қазақстан Республикасы Мемлекеттiк қызмет iстерi агенттiгiнiң тәртiптiк кеңестерi құрылсын, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының тәртiптiк кеңестерi таратылсын.

2. Қазақстан Республикасы Мемлекеттiк қызмет iстерi агенттігі мемлекеттiк органдар мен лауазымды адамдар қызметiндегi тәртiп пен реттілiктi нығайту мақсатында тәртiптiк кеңестердiң жұмысын мына қағидаттарға сүйенiп ұйымдастырсын:

қызметiнiң жариялылығы, жүйелiлігі және iстiң алдын алуға бағытталуы;

жұртшылықтың және бұқаралық ақпарат құралдарының өкiлдерiн жұмыс отырыстарын әзiрлеу мен өткiзуге кеңiнен тарту.

3. Қазақстан Республикасының Үкiметi:

1) 2005 жылдың үшiншi тоқсанында Экономикалық қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттігімен (қаржы полициясымен) бiрлесiп 2006-2010 жылдарға арналған сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестiң мемлекеттік бағдарламасын әзiрлеп, Қазақстан Республикасы Президентiнiң бекiтуiне енгiзсiн, негiзгi назар сыбайлас жемқорлықтың пайда болу себептерi мен жағдайларын және азаматтардың құқықтарын бұзуды жоюға, сыбайлас жемқорлыққа қарсы мемлекет қабылдаған шаралардың жариялылығын қамтамасыз ету, бағдарламаны iске асырудың барысы туралы ел халқын жүйелi түрде хабардар ету жөнiндегі iс-шараларды әзiрлеуге аударсын;

2) мемлекеттiк органдарда лауазымды адамдардың жоғары жауапкершілiгi мен дер кезiнде ден қою қағидаттарына негiзделген азаматтардың арыздарын, заңды тұлғалардың өтiнiштерiн қараудың нәтижелерiн есепке алу мен бақылаудың бiрыңғай жүйесiн құратын болсын;

3) жекешелендiру процесiнiң, мемлекеттiк сатып алу және салық саясаты, жер қойнауын пайдалану және жер қатынастары салаларында шешiмдер қабылдаудың ашықтығын қамтамасыз ету жөнiнде шаралар әзiрлесiн;

4) 2005 жылдың аяғына дейiн:

бюджет қаражатын жұмсаудың ашықтығы мен тиiмділігi қағидаттарында мемлекеттiк сатып алудың тендерлiк жүйесiнен негiзiнде биржалық саудаға, сондай-ақ электрондық мемлекеттiк сатып алуға көшу үшiн қажеттi жағдай туғызатын болсын;

шекара арқылы өткiзiлетiн жүктердi, соның iшiнде транзиттiк жүктердi алып жүру үшiн шектес мемлекеттермен бiрыңғай ақпараттық жүйенi пайдалана отырып, жүктердi тек кеден шекарасы өтетiн орындарда ресiмдеудi көздейтiн кеден рәсiмдерiн жүзеге асырудың нақты тәртiбiн жасасын;

сыбайлас жемқорлық үшiн жағдай туғызуға ықпал ететiн факторларды кешендi зерделеудi және меншiк құқықтарын кепiлдi қорғауға бағытталған шаралар тұжырымдауды қамтамасыз етсiн;

5) азаматтар құқықтары мен кәсiпкерлердiң заңды мүдделерiн олардың қызметiне мемлекеттiк органдардағы лауазымды адамдардың заңсыз араласуынан қорғау мақсатында 2005 жылғы 1 тамызға дейiн:

мемлекеттiк органдардың бақылау-қадағалау функцияларын реттеуге бағытталған нормативтiк құқықтық актiлердiң жобаларын әзiрлесiн;

лицензиялық-рұқсат беру жүйесiн оңтайландыру жөнiндегi, соның iшiнде қызметтiң лицензияланатын түрлерiн қысқарту және лицензиялар мен рұқсаттар алудың тәртiбiн оңайлату жөнiндегi жұмысты аяқтасын;

2006 жылы Қазақстанның барлық өңiрлерiнде халыққа "жалғыз терезе" қағидаты бойынша қызмет көрсету орталықтарын құру жөнiнде шаралар қабылдасын;

6) 2005 жылғы 1 қазанға дейiнгi мерзiмде Экономикалық қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттiгiмен (қаржы полициясымен) және Бас прокуратурамен бiрлесiп қолданыстағы заңға тәуелдi актiлерге, оларға сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтары мен қылмыстарына жағдай туғызуды болдырмайтын нормалар енгiзу тұрғысынан, тексеру жүргiзсiн;

7) ұлттық компаниялар мен мемлекеттiк кәсiпорындар қызметiн реттейтiн, айқындық пен ашықтықты, соның iшiнде олардың кiрiс бөлігін түзу, мемлекеттiк сатып алуды және кадр саясатын жүзеге асыру саласындағы айқындық пен ашықтықты қамтамасыз ететiн нормативтiк құқықтық актiлерге өзгерiстер мен толықтырулар енгiзсiн.

4. Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасы:

2005 жылғы төртiншi тоқсанда Қазақстан Республикасы Президентiнiң қарауына Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының жанынан қаржы бақылау органын құру жөнiндегі нормативтiк құқықтық актiнiң жобасын енгізсiн;

2005 жылдың соңына дейiн заңсыз жолмен алынған кiрiстердi заңдастыруға (тазартуға) қарсы iс-қимыл туралы заң жобасын әзiрлеудi аяқтап, Қазақстан Республикасының Үкiметiне енгiзсiн;

2005 жыл iшiнде уәкiлеттi мемлекеттiк органдармен бiрлесiп, қызмет бабын асыра пайдалануды, бюджет қаражаты мен ресурстарын нысаналы пайдаланбауды, лауазымды адамдардың кәсiпкерлiк қызметке заңсыз қатысуын анықтау мақсатында тексерулердi жүзеге асырсын.

5. Қазақстан Республикасының Экономикалық қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттігі (қаржы полициясы):

мемлекеттiк органдардағы лауазымды адамдар тарапынан болатын сыбайлас жемқорлықтың көрiнiс беру фактiлерi туралы азаматтар мен заңды тұлғалардан түскен хабарламаларға (арыздарға) жедел ден қою қызметтерiн құратын болсын;

шенеунiктер тарапынан кәсiпкерлiк қызметке заңсыз араласу, кәсiпкерлер құқықтарына қысым жасау фактiлерiн анықтау жөнiндегі iс-шараларды тұрақты негiзде жүргізсiн;

сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық фактiлерi бойынша арыздарды қараудың нәтижелерi туралы өтiнiш берушiлер мен жұртшылықты хабардар ету жолымен сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестiң ашықтығын қамтамасыз етсiн.

6. Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк қызмет iстерi агенттiгі:

мемлекеттiк органдар қызметіндегi сыбайлас жемқорлық көрiнiстерiнiң алдын алу мақсатында Қазақстан Республикасының заңнамасына сыбайлас жемқорлық қылмыс жасаған адамдарға мемлекеттік билiк органдарында лауазымдар атқаруға тыйым салу туралы өзгерiстер мен толықтырулар енгізудi көздейтiн заң жобасын әзiрлеп, Қазақстан Республикасының Үкiметiне енгiзсін;

Мемлекеттiк қызметшiлердi, құқық қорғау органдарының қызметкерлерiн аттестаттауды өткiзу туралы үлгi ереже әзiрлесiн;

бiр ай мерзiмде Қазақстан Республикасы мемлекеттік қызметшiсiнiң ар-намыс кодексiн әзiрлесiн;

мемлекеттік әкiмшiлiк қызметшілердiң бос қызмет орындарына орналасуға арналған конкурстардың ашық өткiзiлуiн қамтамасыз ету жөнiнде шаралар әзiрлесiн.

7. Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасы, Қазақстан Республикасының Ұлттық қауiпсiздiк комитетi, Қазақстан Республикасының Экономикалық қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттігі (қаржы полициясы) орталық атқарушы және жергілiктi билiк органдары басшыларының сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес заңнамасын орындауына тексерулер жүргiзсiн. Осы жұмыстың нәтижелерi туралы жұртшылықты кеңiнен хабардар етудi қамтамасыз етсiн.

8. Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлігі:

2005 жылғы 1 маусымға дейiнгi мерзiмде Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотымен бiрлесiп, алқабилер соты институтын енгiзу және қалыптастыру мәселелерiн реттейтiн заң жобаларын әзiрлеп, Қазақстан Республикасының Yкiметiне енгiзсiн;

адвокатураның сот iсiн жүргiзу шеңберiндегi және сот шешiмдерiнiң орындалу кезеңiндегi рөлiн арттыру жөнiнде шаралар қабылдасын, тиiстi заң жобаларын әзiрлеп, Қазақстан Республикасының Yкiметiне енгiзсiн.

9. Қазақстан Республикасының Жоғарғы Сотына:

Жоғары Сот Кеңесiмен бiрлесiп халықтың сот төрелігі органдарына сенiмiн арттыру мақсатында сот жүйесiндегi сыбайлас жемқорлықтың алдын алу жөнiндегi шаралар кешенiн әзiрлеп, iске асыру;

сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтары мен қылмыстары туралы iстер бойынша сот практикасын қорыту, соттардың сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы заңнаманы қолдануы жөнiнде тиiстi түсiнiктерді тұжырымдау ұсынылсын.

10. Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкiмдерi:

сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестiң өңiрлiк бағдарламаларын әзiрлеп, қабылдасын, олардың уақтылы әрi сапалы орындалуын қамтамасыз етсiн;

өңiрлерде кәсiпкерлердiң құқықтарын нақты қорғауды қамтамасыз ету мақсатында олардың қызметiне бақылаушы мемлекеттiк органдар тарапынан заңсыз араласуға, сондай-ақ мемлекеттiк қызметшiлердiң коммерциялық құрылымдар мүдделерiн сүйемелдеп-қолдауына тыйым салу жөнiнде шаралар қолдансын;

аумақтық құқық қорғау органдарымен және өзге де мемлекеттік органдармен бiрлесiп мемлекеттiк кәсiпорындардың қызметкерлерi тарапынан, бiрiншi кезекте тұрғын үй-коммуналдық бiлiм беру және денсаулық сақтау салаларында азаматтар мен заңды тұлғаларға қатысты қызмет бабын асыра пайдалану, парақорлық, бопсалау фактілерiн анықтауға бағытталған тексерулер жүргізсiн;

жер учаскелерiн бөлу кезiнде Қазақстан Республикасы Жер кодексiнің ережелерiн мүлтiксiз сақтауды қамтамасыз етсiн, бекiтiлген жер меншiгін заңсыз қайта бөлу фактілерiн болдырмасын;

барлық мемлекеттiк мекемелер басшыларының сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жөнiнде қолданған шаралары туралы халық алдында ұдайы есеп беруiн өткiзудi ұйымдастырсын.

11. Қазақстан Республикасы Президентi жанындағы Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес мәселелерi жөнiндегі комиссия сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес заңнамасының бұзылуына жол берген мемлекеттік органдар басшылары мен лауазымды адамдары қызметiнiң әдiл әрi жан-жақты қаралуын қамтамасыз етсiн.

Ескерту. 11-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Президентінің 2011.02.18 N 1157 Жарлығымен.

12. Қазақстан Республикасының Үкiметi және басқа да орталық атқарушы органдары осы Жарлықтан туындайтын өзге де шараларды қолдансын.

13. Осы Жарлықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Президентiнiң Әкiмшiлiгіне жүктелсiн.

14. Осы Жарлық қол қойылған күнiнен бастап қолданысқа енгізiледi.

Қазақстан Республикасының Президентi

О мерах по усилению борьбы с коррупцией, укреплению дисциплины и порядка в деятельности государственных органов и должностных лиц

Указ Президента Республики Казахстан от 14 апреля 2005 года N 1550.

В целях совершенствования мер по борьбе с коррупцией, выполнения мероприятий, направленных на противодействие коррупционным проявлениям, а также повышения ответственности должностных лиц государственных органов за соблюдение законодательства о борьбе с коррупцией в соответствии с пунктом 1 статьи 45 Конституции Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЮ:

1. Образовать дисциплинарные советы Агентства Республики Казахстан по делам государственной службы в областях, городах Астане и Алматы, упразднив дисциплинарные советы областей, городов Астаны и Алматы.

2. В целях укрепления дисциплины и порядка в деятельности государственных органов и должностных лиц Агентству Республики Казахстан по делам государственной службы организовать работу дисциплинарных советов на принципах:

публичности, регулярности и профилактической направленности своей деятельности;

широкого привлечения представителей общественности и средств массовой информации к подготовке и проведению рабочих заседаний.

3. Правительству Республики Казахстан:

1) совместно с Агентством Республики Казахстан по борьбе с экономической и коррупционной преступностью (финансовой полицией) в третьем квартале 2005 года подготовить и внести на утверждение Президента Республики Казахстан Государственную программу борьбы с коррупцией на 2006-2010 годы, уделив основное внимание устранению причин и условий возникновения коррупции и нарушений прав граждан, разработке мероприятий по обеспечению гласности принимаемых государством антикоррупционных мер, систематическому информированию населения страны о ходе реализации программы;

2) создать в государственных органах единую систему учета и мониторинга результатов рассмотрения заявлений граждан, обращений юридических лиц, основанную на принципах высокой ответственности должностных лиц и своевременного реагирования;

3) разработать меры по обеспечению прозрачности процесса приватизации, принятия решений в сферах государственных закупок и налоговой политики, недропользования и земельных отношений;

4) до конца 2005 года:

создать необходимые условия для перехода от тендерной системы государственных закупок к преимущественно биржевой торговле, а также электронным государственным закупкам на принципах прозрачности и эффективности расходования бюджетных средств;

выработать четкий порядок осуществления таможенных процедур, предусматривающий оформление грузов только в местах пересечения таможенной границы, с использованием с сопредельными государствами единой информационной системы для сопровождения грузов, перемещаемых через границу, в том числе транзитных;

обеспечить комплексное изучение факторов, способствующих формированию условий для коррупции, и выработку мер, направленных на гарантированную защиту прав собственности;

5) с целью защиты прав граждан и законных интересов предпринимателей от неправомерного вмешательства в их деятельность должностных лиц государственных органов в срок до 1 августа 2005 года:

подготовить проекты нормативных правовых актов, направленных на упорядочение контрольно-надзорных функций государственных органов;

завершить работу по оптимизации лицензионно-разрешительной системы, в том числе по сокращению лицензируемых видов деятельности и упрощению порядка получения лицензий и разрешений;

принять меры по созданию в 2006 году центров обслуживания населения по принципу "одного окна" во всех регионах Казахстана;

6) в срок до 1 октября 2005 года совместно с Агентством по борьбе с экономической и коррупционной преступностью (финансовой полицией) и Генеральной прокуратурой провести ревизию действующих подзаконных актов на предмет внесения в них норм, исключающих условия для коррупционных правонарушений и преступлений;

7) внести изменения и дополнения в нормативные правовые акты, регулирующие деятельность национальных компаний и государственных предприятий, обеспечивающие прозрачность и открытость, в том числе в области формирования их доходной части, осуществления государственных закупок и кадровой политики.

4. Генеральной прокуратуре Республики Казахстан:

в четвертом квартале 2005 года внести на рассмотрение Президента Республики Казахстан проект нормативного правового акта по созданию органа финансового мониторинга при Генеральной прокуратуре Республики Казахстан;

до конца 2005 года завершить разработку и внести в Правительство Республики Казахстан законопроект о противодействии легализации (отмыванию) доходов, полученных незаконным путем;

в течение 2005 года совместно с уполномоченными государственными органами осуществить проверки в целях выявления злоупотреблений, нецелевого использования бюджетных средств и ресурсов, незаконного участия должностных лиц в предпринимательской деятельности.

5. Агентству Республики Казахстан по борьбе с экономической и коррупционной преступностью (финансовой полиции):

создать службы оперативного реагирования на сообщения (обращения), поступающие от граждан и юридических лиц, о фактах проявления коррупции со стороны должностных лиц государственных органов;

на постоянной основе проводить мероприятия по выявлению фактов незаконного вмешательства в предпринимательскую деятельность, ущемления прав предпринимателей со стороны чиновников;

обеспечить прозрачность борьбы с коррупцией путем информирования заявителей и общественности о результатах рассмотрения обращений по фактам коррупционных правонарушений.

6. Агентству Республики Казахстан по делам государственной службы:

в целях предупреждения коррупционных проявлений в деятельности государственных органов разработать и внести в Правительство Республики Казахстан законопроект, предусматривающий внесение изменений и дополнений в законодательство Республики Казахстан о запрете на занятие должностей в органах государственной власти для лиц, совершивших коррупционные преступления;

разработать Типовое положение о проведении аттестации государственных служащих, сотрудников правоохранительных органов;

в месячный срок разработать Кодекс чести государственного служащего Республики Казахстан;

разработать меры по обеспечению прозрачности проведения конкурсов на занятие вакантных должностей административных государственных служащих.

7. Генеральной прокуратуре Республики Казахстан, Комитету национальной безопасности Республики Казахстан, Агентству Республики Казахстан по борьбе с экономической и коррупционной преступностью (финансовой полиции) осуществить проверки исполнения руководителями центральных исполнительных и местных органов власти антикоррупционного законодательства. Обеспечить широкое информирование общественности о результатах данной работы.

8. Министерству юстиции Республики Казахстан:

в срок до 1 июня 2005 года совместно с Верховным Судом Республики Казахстан разработать и внести в Правительство Республики Казахстан законопроекты, регулирующие вопросы введения и становления института суда присяжных заседателей;

принять меры по повышению роли адвокатуры в рамках судопроизводства и на стадии исполнения судебных решений, разработать и внести в Правительство Республики Казахстан соответствующие законопроекты.

9. Рекомендовать Верховному Суду Республики Казахстан:

совместно с Высшим Судебным Советом в целях повышения доверия населения к органам правосудия разработать и реализовать комплекс мер по предупреждению коррупции в судебной системе;

обобщить судебную практику по делам о коррупционных правонарушениях и преступлениях, выработать соответствующие разъяснения по применению судами законодательства о борьбе с коррупцией.

10. Акимам областей, городов Астаны и Алматы:

разработать и принять региональные программы борьбы с коррупцией, обеспечить их своевременное и качественное выполнение;

в целях обеспечения реальной защиты прав предпринимателей в регионах принять меры по пресечению незаконного вмешательства в их деятельность со стороны контролирующих государственных органов, а также лоббирования интересов коммерческих структур государственными служащими;

совместно с территориальными правоохранительными и иными государственными органами провести проверки, направленные на выявление фактов злоупотребления, мздоимства, вымогательства в отношении граждан и юридических лиц со стороны работников государственных предприятий и учреждений, в первую очередь в жилищно-коммунальной сфере, в области образования и здравоохранения обеспечить неукоснительное соблюдение положений Земельного кодекса Республики Казахстан при распределении земельных участков, исключить

факты незаконного передела закрепленной земельной собственности;

организовать проведение регулярных отчетов перед населением руководителей всех государственных учреждений о принимаемых ими мерах по борьбе с коррупцией.

11. Комиссии при Президенте Республики Казахстан по вопросам борьбы с коррупцией обеспечить объективное и всестороннее рассмотрение деятельности руководителей и должностных лиц государственных органов, допустивших нарушения антикоррупционного законодательства.

Сноска. Пункт 11 с изменением, внесенным Указом Президента РК от 18.02.2011 № 1157.

12. Правительству и другим центральным исполнительным органам Республики Казахстан принять иные меры, вытекающие из настоящего Указа.

13. Контроль за исполнением настоящего Указа возложить на Администрацию Президента Республики Казахстан.

14. Настоящий Указ вводится в действие со дня подписания.

Президент Республики Казахстан