Қазақстан Республикасының азаматтарына патриоттық тәрбие берудiң 2006-2008 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасы туралы

Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 10 қазандағы N 200 Жарлығы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Президентінің 2009 жылғы 18 маусымдағы N 829 Жарлығымен

Ескерту. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Президентінің 2009.06.18 N 829 Жарлығымен.

"Президент пен Үкімет актілерінің
жинағында" толық мәтіні және
республикалық баспасөзде
мазмұны жариялануға тиіс

Қазақстан Республикасы Конституциясының 44-бабының 8) тармақшасына сәйкес, азаматтарға патриоттық тәрбие берудiң бiртұтас жүйесiн құру мақсатында ҚАУЛЫ ЕТЕМIН:

1. Қоса берiліп отырған Қазақстан Республикасының азаматтарына патриоттық тәрбие берудiң 2006-2008 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасы (бұдан әрi - Бағдарлама) бекiтілсiн.

2. Қазақстан Республикасының Үкiметi бiр ай мерзiмде Бағдарламаны icкe асыру жөнiндегi iс-шаралар жоспарын әзiрлесiн және бекiтсiн.

3. Орталық және жергiлiктi атқарушы органдар, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Президентiне тiкелей бағынатын және есеп беретiн мемлекеттiк органдар Бағдарламаны iске асыру жөнiнде шаралар қабылдасын.

4. Қазақстан Республикасы Бiлiм және ғылым министрлiгi жарты жылда бiр рет, есептi кезеңнен кейiнгi айдың 25-iнен кешiктiрмей, Қазақстан Республикасы Президентiнiң Әкiмшілігiне және Қазақстан Республикасының Yкiметiне Бағдарламаны iске асыру барысы туралы ақпарат ұсынсын.

5. Осы Жарлықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Yкiметiне жүктелсiн.

6. Осы Жарлық қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгiзiледi.

Қазақстан Республикасының
Президенті

Қазақстан Республикасы
Президентінің
2006 жылғы 10 қазандағы
N 200 Жарлығымен
БЕКІТІЛГЕН

Қазақстан Республикасының азаматтарына патриоттық тәрбие
берудің 2006-2008 жылдарға арналған
МЕМЛЕКЕТТІК БАҒДАРЛАМАСЫ

Астана, 2006 жыл Мазмұны

1. Бағдарламаның паспорты
2. Кіріспе
3. Проблеманың қазіргі жай-күйін талдау
4. Бағдарламаның мақсаты мен міндеттері
5. Бағдарламаның негізгі бағыттары және оны іске асыру тетігі
6. Қажетті ресурстар мен қаржыландыру көздері
7. Бағдарламаны іске асырудан күтілетін нәтижелер

1. Бағдарламаның паспорты

Атауы Қазақстан Республикасының азаматтарына патриоттық
тәрбие берудiң 2006-2008 жылдарға арналған
мемлекеттiк бағдарламасы
Әзiрлеу үшiн "Бiлiм туралы" 1999 жылғы 7 маусымдағы,
негiздеме "Қазақстан Республикасындағы мемлекеттiк жастар
саясаты туралы" 2004 жылғы 7 шiлдедегi Қазақстан
Республикасының заңдары ;
Қазақстан Республикасы Президентiнің
2002 жылғы 26 сәуiрдегi N 856 Жарлығымен
бекiтiлген Қазақстан халықтары Ассамблеясының орта
мерзiмдi кезеңге арналған стратегиясы

Негiзгi Қазақстан Республикасы Бiлiм және ғылым
әзiрлеушi министрлiгi

Бағдарламаның Патриоттық тәрбие жүйесін нысаналы дамыту арқылы
мақсаты азаматтардың бойында жоғары патриоттық сананы, өз
елі үшін мақтаныш сезімін қалыптастыру, Отанның
мүдделерін қорғау жөніндегі азаматтық борышы мен
конституциялық міндеттерін орындауға дайындығын
тәрбиелеу

Бағдарламаның Азаматтардың мақсатты топтарының бойында
мiндеттерi байыпты азаматтық ынтымақтастық пен қатыстылық,
этносаралық және жеке адамдар арасындағы өзара
түсiнiстiк сезiмiн қалыптастыруға ықпал ететiн
ұйымдастырушылық алғышарттары мен шаралар
жүйесiн құру;
қазақстандық патриотизмдi, төзiмдiлiктi, адам
құқықтары мен бостандықтарын құрметтеудi тәрбиелеу
жөнiнде iс-шаралар кешенiн еткiзу кезiнде тұтастай
алғанда мемлекет пен қоғамның, жеке алғанда
мемлекет пен оның азаматтарының өзара iс-қимылын
қамтамасыз ету;
өркениеттi азаматтық және тұлғааралық
қатынастардың қалыптасуына жағдайлар мен әлеуметтiк
алғышарттар жасау;
мiнез-құлықтың жағымды үлгiлерiн қалыптастыру
және жастар арасында бүгiнгi заман қаhарманының
бейнесiн танымал ету арқылы патриотизмдi тәрбиелеу
жөнiндегi жұмысқа жәрдемдесу

Iске асыру 2006-2008 жылдар
мерзiмi

Қаржыландыру Республикалық, жергiлiктi бюджеттердiң
көздерi қаражаты, бюджеттен тыс қаражат.
Республикалық бюджеттiң қаражаты есебiнен:
2006 жылы 27 948 мың теңге,
2007 жылы 54 641 мың теңге,
2008 жылы 53 999 мың теңге бөлу жоспарланып отыр.
Жергiлiктi бюджеттердiң қаражаты есебiнен:
2007 жылы 224 093,0 мың теңге,
2008 жылы 236 521,0 мың теңге бөлу
жоспарланып отыр.
Барлығы: 2006 жылы - 27 948 мың теңге, 2007
жылы - 278 734 мың теңге, 2008 жылы - 290 520 мың
теңге.
Жалпы сома - 597 202 мың теңгенi құрайды.
Бағдарламаны қаржыландыру көлемi тиiстi
қаржы жылына арналған республикалық және
жергiлiктi бюджеттердi бекiту кезiнде нақтыланатын
болады

Күтiлетiн Бағдарламаны iске асыру барысында мынадай
нәтижелер нәтижелерге қол жеткiзiлетiн болады:
қазақстандықтардың Қазақстан
Республикасымен азаматтық сәйкестiк деңгейi артады;
азаматтардың патриоттық қозғалыстарға
қатысуға деген ұмтылушылығы артады;
азаматтардың патриоттық санасын арттыру жөнiндегi
мемлекеттiк саясатты iске асыруды
ақпараттық-насихаттық қамтамасыз ету күшейтiлетiн
болады;
елдiң мемлекеттік нышандарын, мемлекеттiк
және әскери қызметтi танымал етуге, патриоттық
тәрбие жүйесiн одан әрi дамытуға бағытталған
шаралар жандандырылатын болады;
2006 жылы Азаматтарға патриоттық тәрбие беру
жөнiндегi кеңес құрылатын болады;
азаматтарға патриоттық тәрбие беру мәселелерi
бойынша ақпараттық-әдiстемелiк жинақтар,
ұсынымдар, ақпараттық-талдамалы материалдар
әзiрленетiн және шығарылатын болады;
экскурсиялық және өлкетану жұмысы бағдарламалары
әзiрленетiн, ерекше көзге түскен оқушылардың және
студенттердiң Астана қаласына сапары
ұйымдастырылатын болады;
36 республикалық iс-шара (семинарлар,
форумдар, конференциялар, "дөңгелек үстелдер"
отырыстары, әлеуметтанушылық зерттеулер,
әлеуметтанушылық мониторинг, акциялар, слеттер,
конкурстар, турне), соның iшiнде: 2006 жылы - 10,
2007 жылы - 13, 2008 жылы - 13 iс-шара өткiзiлетiн
болады;
құқық қорғау органдары өкiлдерiнiң,
соғыс ардагерлерiнiң, спортшылардың және
басқалардың қатысуымен жастардың тақырыптық
кездесулерi ұйымдастырылатын болады;
бiлiм беру ұйымдарының желiсiмен қамтылған
3,5 млн. бала мен жасөспiрiм балалар,
жасөспiрiмдер, жастар ұйымдарының қызметiне
тартылатын болады;
оқу процесiне жастардың бойында
патриоттық сезiмдi тәрбиелеуге бағытталған
жаңа әдiстемелер мен материалдар кiрiктiрiлетiн
болады;
жастардың республикалық зияткерлiк сыйлығы және
арнайы өңiрлiк сыйлықтар тағайындалатын болады

2. Кіріспе

Қазақстан Республикасының азаматтарына патриоттық тәрбие берудiң 2006-2008 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасын (бұдан әрi - Бағдарлама) әзiрлеудiң өзектiлiгi қоғамның рухани әлеуетiн арттыру қажеттiлiгiне негiзделген.
Бағдарлама оң, жасампаз дүниетанымға ие, мұнысы азаматтың жауапкершiлiк сезiмiнен, саналы таңдау жасау және Отан, қоғам, өз отбасы игiлiгiне, жеке басына бағытталған дербес шешiм қабылдай алу қабiлетiнен көрiнетiн азаматты тәрбиелеудi, берiк адамгершiлiк негiзге ие, солай бола тұра өзгермелi жағдайларға бейiмделуге қабiлеттi және жаңа идеяларға зерек, үнемi жетiлiп отыратын тұлғаны қалыптастыруды көздейдi.
Осыған байланысты әлеуметтiк және этностық топтар арасында жұмысты үйлестiру мақсатында орталық және жергiлiктi билiк органдары мен қоғамдық ұйымдардың күш-жiгерiн бiрiктiру қажет, бұл бiртұтас мемлекеттiк саясат және осы саясатқа сәйкес азаматтарға патриоттық тәрбие берудiң мемлекеттiк жүйесi болған жағдайда ғана мүмкiн болады. Өз кезегiнде бұл азаматтарға патриоттық тәрбие беру жүйесiн құруды және оны дамытудың жолдарын айқындауды талап етедi.
Осы Бағдарлама "Бiлiм туралы" 1999 жылғы 7 маусымдағы және "Қазақстан Республикасындағы мемлекеттiк жастар саясаты туралы" 2004 жылғы 7 шiлдедегi Қазақстан Республикасының заңдарын орындау үшiн, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2002 жылғы 26 сәуiрдегi N 856 Жарлығымен бекiтiлген Қазақстан халықтары Ассамблеясының орта мерзiмдi кезеңге арналған стратегиясына сәйкес әзiрлендi.
Бағдарламаны әзiрлеу қағидасының негiзiнде Қазақстан Республикасының Президентi Н.Ә.Назарбаев айтқан: "Қазақстан - бiздiң ортақ үйiмiз" идеясы жатыр. Бағдарламаны iске асыру қоғамның одан әрi бiрiгуiне, қоғамдық тұрақтылықты сақтауға, азаматтық жарастықтың нығаюына ықпал етедi.

3. Проблеманың қазiргi жай-күйiн талдау

Ел өмiрiндегi бiрқатар проблемаларды шешу көп жағдайда азаматтық қоғамның даму деңгейiне, жоғары патриоттық сананың қалыптасуына, өз елiне деген мақтаныш сезiмге, Отанының мүдделерiн қорғау жөнiндегi азаматтық борышты орындауға дайындығын тәрбиелеуге байланысты.
Патриоттық тәрбие жүйесi бiлiм беру мекемелерiнiң барлық типтерi мен түрлеріндегi оқыту мен тәрбиелеу процесiнде әлеуметтiк маңызды құндылықтарды, азаматтылық пен патриотизмдi қалыптастыру мен дамытуды; еңбек ұжымдарында, әскерде, қоғамдық ұйымдарда бұқаралық саяси-тәрбие жұмысын жүргiзудi; бұқаралық ақпарат құралдарының азаматтарға патриоттық тәрбие беру тақырыптарын талдауға, зерделеуге және көрсетуге бағытталған қызметін жүзеге асыруды көздейдi.
Осы орайда, Қазақстан Республикасының мемлекеттiк нышандарын зерделеуге ерекше мән берiледi. Республика рәмiзiнiң саяси және рухани мәнiн пайымдау үшiн жастардың азаматтық мiндеттерi туралы дүниетанымы кеңейтiледi және тереңдей түседi. Азаматтық өзiндiк сана-сезiмге тәрбиелеу мақсатында халықтың көптеген мақсатты топтарында ұлттық рәмiздiң мәнiн қабылдау мен түсiну, ар-намыс, ождан, борыш, елiмiздiң болашағы үшiн жауапкершiлiк сияқты жалпы адамгершiлiк нормалар қалыптастыру жөнiнде пiкiрсайыстар өткiзiледi.
Әлемде азаматтардың бойында ұлттық нышандарға - Туға, Елтаңбаға, Әнұранға, ұлттық мерекелерге патриоттық сезiмдi, оларға құрметпен қарауды мақсатты түрде қалыптастырып отырған дамыған елдер аз емес. Көптеген елдерде мемлекеттiк нышандар мемлекеттiң оң бейнесiн жасаудың негiзi ретiнде пайдаланылады, ұлттық мақтаныштың белгiсi болып табылады, патриоттық сезiм мен ерiк-жiгердi танытудың нысанасы ретiнде пайдаланады. Мұндай елдердiң қатарына Америка Құрама Штаттарын жатқызуға болады. Бiз үшiн олардың тәжiрибесi мемлекеттік нышандарды насихаттау мен халықты патриотизмге тәрбиелеу тұрғысынан қызығушылық тудырады. Американдықтардың денi елдiң әнұранын бiледi және салтанатты iс-шараларда айтады. Америка туының барлық мекемелер мен көптеген жеке меншiк үйлерде болуы олар үшiн өмiрлiк норма болып табылады. Ұлттық нышандары бар бұйымдар халық арасында аса қызығушылықпен қолданылады. Бұл олардың баспа және электрондық бұқаралық ақпарат құралдарында (бұдан әрi - БАҚ), кiтаптарда, көркем фильмдерде тым белсендi насихатталуымен түсiндiрiледi. Мемлекеттiк нышандардың көмегiмен азаматтар бойына елiне деген мақтаныш пен патриоттық сезiм дәйектi де табанды тәрбиеленедi.
Бiздiң елiмiзде жастарға патриоттық тәрбие беру қазiргi уақытта 2005-2007 жылдарға арналған жастар саясаты бағдарламасының шеңберiнде жүзеге асырылады. Әлеуметтiк маңызды жобаларды қолдау мақсатында жастар ұйымдарының патриоттық тәрбие саласындағы бiрқатар бастамаларын iске асыруға қаражат бөлiнедi.
Әскери-патриоттық тәрбие жастардың бойында патриоттық сезiм мен азаматтықты қалыптастыруда маңызды рөл атқарады. Әскери-патриоттық тәрбие жөнiндегi жұмыстың пәрмендiлiгiн арттыру үшiн әскери бөлiмдер жеке құрамының Ұлы Отан соғысы ардагерлерiмен және жергiлiктi соғыстар ардагерлерiмен кездесулерi өткiзiлiп тұрады; азаматтарды мерзiмдi әскери қызметке шақыру кезеңiнде қорғаныстық-бұқаралық жұмыс айлықтары, әскери бөлiмдер мен жоғары әскери училищелерде "Ашық есiк күндерi", орта мектептерде "Ерлiк сабақтары" жарияланады. Жыл сайын Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерiнiң жастар бастамалары орталықтары белсендiлерiмен Бүкiләскерлiк кеңес, сондай-ақ "Патриот" республикалық акциясы шеңберiнде "Жас ұлан" республикалық жауынгерлiк әндер фестивалi өткiзiлiп тұрады.
Әскери-патриоттық клубтардың республикалық слеттерiн, "Ұлан", "Алау" әскери-спорттық ойындарын, "Патриот", "Мен - Қазақстан азаматымын", "Бұл біздің ту" республикалық патриоттық акцияларын өткiзу дәстүрге айналған.
Өскелең ұрпаққа патриоттық тәрбие беруде қызметiнiң негiзгi мақсаты жеке тұлғаны өзiн-өзi айқындауына және қалыптасуына жәрдем көрсету болып табылатын балалардың және жастардың қоғамдық қозғалыстары мен ұйымдары, шығармашылық одақтары айрықша рөл атқарады.
Балалар мен оқушы жастар арасындағы патриоттық тәрбие жүйесi оқу мен тәрбие процесiнде балалардың және жастардың қоғамдық қозғалыстары мен ұйымдарын, шығармашылық одақтарын құруды көздейдi. Балалар бiрлестiктерiнiң саны жылдан жылға көбейiп келедi. Мысалы, 2003 жылы олардың саны 184, 2004 жылы - 202, 2005 жылы - 319 болды. Қазiргi кезде республикада 320-дан астам балалар мен жастар ұйымдары жұмыс iстейдi. Олардың iшiнде бiршама iрiлерi және белгiлілерi "Жұлдыз" (Ақмола облысы), "Болашақ", "Ұлан", "Айналайын" (Қарағанды облысы), "Шұғыла" (Ақтөбе облысы), "Мұрагер" (Қостанай облысы), "Достар" (Жамбыл облысы), Жайық жастары" (Батыс Қазақстан облысы), "Жасыл республика" (Оңтүстiк Қазақстан облысы) және басқалар болып табылады.
Соңғы жылдары жергiлiктi атқарушы органдардың балалар мен жастардың аула клубтарын ашу жөнiндегi қызметi жандана бастады. 2003 жылы - 491, 2004 жылы - 542 клуб жұмыс iстесе, ағымдағы жылы олардың саны 548-дi құрайды. Мұндай клубтар балалар мен оқушы жастардың, әсiресе девиантты мiнез-құлықты жасөспiрiмдердiң бос уақыттарын ұйымдастырудың маңызды әлеуметтiк-педагогикалық негiзi бола алады. Клубтардың дамуына соғыс және еңбек ардагерлерi, жергiлiктi соғыстар ардагерлерi, iшкi iстер органдарының өкiлдерi, тәжiрибелi педагогтар елеулi ықпал ететiндiгiн айта кету керек.
Iс жүзiнде барлық облыстар мен Астана, Алматы қалаларында қызметі мақсаты жастарды қоғамдық өмiрге белсендi қатысуға тарту, олардың саяси сауаттылығын арттыру, азаматтылықты дамыту мен қазақстандық патриотизм рухында тәрбиелеу болып табылатын патриоттық тәрбиелеу мектептерi, ұйымдары, клубтары жұмыс iстейдi.
Бiлiм және ғылым министрлiгiнiң 2006 жылдың басындағы деректерi бойынша республикада 586 мектептен тыс ұйым бар, оның 218-i ауылдық ұйым. 2002 жылмен салыстырғанда олардың саны 31 бiрлiкке азайды, алайда олардың қызметiне тартылған балалардың саны 60495-ке көбейді. Балалар мен жастар шығармашылығының мектептен тыс ұйымдары 151 бірлікті құрайды. 55 жас туристер, техниктер, натуралистер станциясы бар (2003 жылы - 35), 383 балалар мектебi (музыкалық, көркемсурет, спорт мектептері және өнер мектептерi), жыл бойына жұмыс iстейтiн 6 лагерь, 548 аула клубы (2003 жылы - 491) бар. Алайда, балалардың мектептен тыс ұйымдарымен қамтылуы 12 %-тi ғана құрайды. Сондықтан балалардың, жасөспiрiмдердiң, жастардың спорттық, әскери-патриоттық, техникалық, компьютерлiк оқыту клубтары, көркемөнер секциялары, кiтапханалары және басқа да мектептен тыс ұйымдар желiлерiн кеңейту қажет.
Азаматтарға, соның iшiнде балалар мен жастарға патриоттық тәрбие беру жұмысы одан әрi жетiлдiрудi және дамытуды талап етедi.
Көпшiлiк адамдардың санасында өскелең ұрпаққа патриоттық тәрбие беру тек әскери борышын орындау деп ұғынылуы патриоттық тәрбие түсiнiгiнiң мазмұн аясын тарылта түседi.
Бүгiнгi күнi балалар мен жастардың патриоттық тәрбиесi патриоттық сананы, өз Отанына деген адалдық пен берiлгендiк сезiмiн қалыптастыру, азаматтық борыш пен негiзгi конституциялық мiндеттердi орындауға деген дайындық талаптарына толығымен сай келе бермейдi. Атқарылып отырған жұмыс елiмiздiң азаматтарының бойында патриоттық сананы қалыптастыру жөнiнде стратегиялық мiндеттердi толықтай кешендi шешудi қамтамасыз ете алмайды.
Солай бола тұра, ғасыр тоғысында Қазақстанда болған түбегейлi әлеуметтiк-экономикалық және саяси жаңарулар өз кезегiнде қоғамдық сана мен қоғамның рухани өмiрiне үлкен өзгерiстер алып келдi. Әлеуметтанушылық сұрау салулар дәлелдеп отырғандай, күнделiктi өмiрдегi байқаулар патриотизм мәселелерiнде түрлi әлеуметтiк топтар мен қауымдардың ұстанымдары көп қырлығымен және кең түрлiгiмен сипатталатындығын көрсетедi.
Жеке тұлғаның әлеуметтенудегі негiзгi бағыттың бiрi жеке адамның Отанмен сәйкестiгi болып табылады. Бұл ретте "Отан" ұғымы адамның туған жерiмен, жақындарымен және туыстарымен ғана шектелмейдi, сонымен қатар эмоциялық-психологиялық сезiмдер (махаббат, патриотизм, шынайы берілгендiк, ұлттық мақтаныш сезiмдерi және басқалар) қырынан да ұғынылады.
Қазақстанда 2003 және 2005 жылдар аралығы кезеңiнде жүргiзiлген қоғамдық-саяси ахуал мониторингiнiң нәтижелерi сұрау салуға қатысқандардың басым көпшiлiгi (92,2 %) өз азаматтығын Қазақстан Республикасымен байланыстыратындығын көрсеттi. Патриоттық сезiмге негiзделген Қазақстан Республикасымен азаматтық сәйкестiк белсендi азаматтық ұстанымның, ел өмiрiне қатысудың iргетасы болып табылады.
Қазақстан Республикасы этникалық әртектiлiкпен ерекшеленедi, мұнда 120-дан астам ұлттар пен ұлыстар өкiлдерi өмiр сүреді. Елдiң көп ұлттылық сипаты дiни конфессиялардың көп болуына және олардың қоғам өмiрiндегi рөлiнiң арта түсуiне себепшi болатынын жүргiзiлген әлеуметтанушылық сұрау салудың нәтижелері растайды: азаматтардың 35,0 %-i дiнге сенетiндер, 29,0 %-i бiршама сенетіндер болып табылады, 14,0 %-i өздерiн дiндi ұстанбайтындарға қосады. Одан басқа, дiн мемлекет iсiне "араласуға", билiк органдарының шешiмдерiне ықпал етуге тиiс емес деген пiкiрмен 33,3 %-i келiседi. Азаматтардың 18,4 %-i, керiсiнше, дiннiң мемлекет iстерiне ықпал етуi туралы пiкiрдi қолдайды әрi бұл әбден мүмкiн, тiптi қажет деп есептейдi.
Қазiргi уақытта Қазақстанда қызметi ең алдымен жастарды өз қатарына тартуға бағытталған дәстүрлi емес дiни бiрлестiктер мен экстремистiк ұйымдар қызметiнiң жандануына қарсы күрестi ұйымдастыру мәселелерi мемлекет үшiн, сөзсiз, өзектi болып отыр.
Соңғы онжылдықта шетелдік насихатқа, сондай-ақ жекелеген азаматтар мүдделілігіне бола елде таратылып отырған діни жоралғылармен байланысты түрлі экстремистік пікірлер байқалуда.
Жастардың кришнаиттер, Иегова куәгерлері секілді Қазақстан үшін дәстүрлі емес бірлестіктерге, сондай-ақ экстремистік ұйымдарға, мысалы, "Хизб-ут-Тахрир" діни-саяси бірлестігіне және басқаларға деген қызығушылығы осы бірлестіктер мен ұйымдардың белсенді жақтаушылардың жас адамдардың санасына психологиялық ықпал етуімен байланысты. Сондықтан діни саладағы пайда болатын өзекті проблемаларды реттеудің нақты тетігін әзірлеу қажет.
Халықтың саяси сауаттылығы мен жоғары саяси мәдениеті ішкі саяси тұрақтылықтың, ұлтаралық келісімнің қайнары болып табылады. Қазіргі заманға қоғамға тән сипат саяси мінез-құлықтың түрлі модельдерінің көпқырлылығы, соның ішінде елдің саяси өміріне қатысу мүмкіндігі болып отыр. Бұл ретте елдің тағдырына, келешекке деген мүдделікті азаматтардың саяси қызметке қатысуының маңызды факторы ретінде атауға болады.
Әлеуметтанушылық сұрау салудың деректері (2005 жыл, желтоқсан) саяси қызметке тұрақты қызығушылық танытқандар сұрау салынған азаматтардың тек 35,5 %-і екенін көрсетеді. 50,6 %-і саясатқа ара-тұра ден қойса, сұрау салынғандардың 12,5 %-і саясатқа қызығушылық танытпайды, респонденттердің 1,4 %-і осы сұраққа нақты жауап бере алмады.
Патриоттық тәрбиенің негіздері отбасында қаланады. Отбасы рухани-адамгершілік тәрбиенің негіздері қалыптасатын айрықша әлеуметтік институт болып табылады. Жүргізілген әлеуметтанушылық сұрау салу (2004 жыл, желтоқсан) дәстүрлі қалыптасқан құндылықтарға - өз отбасының игілігіне (55,9 %), жұмысқа (35,9 %), жеке қауіпсіздігіне (34,8 %) басымдық бере көрсетті.
Оның үстіне, мұғалімдер мен тәрбиешілердің барлығы бірдей тәрбие процесін жетілдіруге, отбасы және басқа да әлеуметтік институттармен қарым-қатынасты қажетті деңгейде айқындауға көңіл аудара бермейді.
Елдің азаматын тәрбиелеудегі тежемелі факторлардың қатарында патриотизм мен демократиялық нанымдарды нысаналы қалыптастыру үшін жаңа қазіргі заманға технологияларды пайдалануға қабілетті, біліктілігі жоғары мамандардың жеткіліксіздігін, азаматтарға патриоттық тәрбие беру жөніндегі әлеуметтік технологияларды әзірлеуде жеткілікті тәжірибесі бар гуманитарлық бейіндегі ғылыми-зерттеу ұйымдарының аздығын атаған жөн.
Өскелең ұрпаққа патриоттық тәрбие беру мәселелеріндегі қазіргі проблемаларды шешу үшін тұтастай алғанда тәрбиеге принципті түрде жаңа тұрғы қажет.
Ел бейнесін және Отанымен ажырағысыз байланыс сезімін мемлекет пен қоғам түрлі тетіктер мен институттар, ең алдымен, білім беру арқылы қалыптастырады.
Осыған орай, білім алушыларды қазақстандық патриотизм рухында тәрбиелеу, елдің мемлекеттік нышандарын танымал етуді қамтамасыз ету жөнiндегi жұмысқа бiлiм беру мекемелерi мен ұйымдарын белсендi түрде тарту қажет.
Бiлiм беру ұйымдарында қазiргi заманғы қазақстандық қоғамдық және мәдени шындықтарға негiзделген және қазақстандықтардың дiлiмен байланысты дүниетаным мәдениетi мен төзiмдiлiгi жөнiндегi сапалы, мазмұны жағынан тиiмдi ақпараттық-дидактикалық материалдардың жеткiлiксiздiгiн, балалар мен жастарға арналған, олардың санасында патриоттық сезiмдi, өз Отанына деген сүйiспеншiлiктi оятуға, өз Отанына пайда келтiру ұмтылысын тудыруға ықпал ететiн кiтаптардың аздығын атап өткен жөн. Балалар мен жастарға арналған кiтаптар негiзiнен батыстық мұраттар мен құндылықтарды насихаттауға бағдарланған немесе таза технократиялық түсiнiктi қалыптастырады.
Қазақстандық азаматтылықты қалыптастыру процесiнде мемлекеттiк билiк және мемлекеттiк басқару органдарында, бiлiм беру мекемелерiнде, түрлi ұйымдар мен кәсiпорындарда мемлекеттiк тiлдi қолдану дәрежесi ерекше мәнге ие. Осыған орай "Қазақстан Республикасындағы тiл туралы" 1997 жылғы 11 шiлдедегi Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес мiндеттердi шешу қажет. Қазақ тiлiнiң рөлiн ұғыну мемлекеттiгiмiздiң бүкiл ғимараты тұрғызылатын iргетас болып табылады.
Бағдарламаны тиiмдi iске асыру үшiн қазақстандық қоғамның барлық сегменттерiн: бизнестi, отандық үкiметтiк емес ұйымдарды, қоғамдық қозғалыстарды, ардагерлер бiрлестiктерiн тарту қажет.
Оған қоса, жастардың әртүрлi өзiн-өзi басқару нысандарын: жастар мәслихаттарын және басқа да сайланып қойылатын органдарын қалыптастыруға жәрдемдесу қажет. Қазiргi уақытта жастар ұйымдарының мемлекеттiк бағдарламаларды әзiрлеуге және iске асыруға қатысу дәрежесi жоғары емес. Жастардың басқарушы шешiмдер қабылдауға қатысуы үшiн мүмкiндiктер тудыру, қоғамдық-саяси, әлеуметтiк маңызы бар жастар бастамаларын көтермелеу қажет.
Қазiргi уақытта азаматтарға патриоттық тәрбие беру жөнiндегi жұмысқа адамдарға ықпал ете алатын ең қуатты құралдың бiрi - БАҚ қызметi әлсiз пайдаланылып отыр. Бұл жағдай аталған бағдарламаға БАҚ-ты белсендi және ерiктi тарту үшiн тиiстi пысықтауларды талап етедi.
Бағдарламаны сәттi iске асыруға қазақстандық қоғамда қалыптасқан:
қазақстандықтардың төзiмдi дiлi;
қазақстандықтар дiлiнiң басым белгiсi ретiндегi рухани ашықтық;
егемендiк алғаннан кейiн Қазақстанда сәттi жүргiзiлген түбегейлi экономикалық реформалар бұған тарихи дәлел болған, тың жаңалықтарға қатысы жағынан батылдық;
ұлтаралық келiсiм мен татулық, саяси тұрақтылық;
халықтың көпшiлiгi үшiн болашаққа деген жақсы ниет пен сенiм беретiн, кедейшiлiктi жеңудiң кепiлдiктi шарты ретiнде елдiң тұрақты және серпiндi экономикалық өрлеуi ықпал ететiн болады.

4. Бағдарламаның мақсаты мен мiндеттерi

Бағдарламаның негiзгi мақсаты патриоттық тәрбие жүйесiн нысаналы дамыту арқылы азаматтардың бойында жоғары патриоттық сананы, өз елi үшiн мақтаныш сезiмiн қалыптастыру, Отанның мүдделерiн қорғау жөнiндегi азаматтық борышы мен конституциялық мiндеттерiн орындауға дайындығын тәрбиелеу болып табылады.
Бағдарламаның негiзгi мiндеттерi:
азаматтардың мақсатты топтарының бойында байыпты азаматтық ынтымақтастық пен қатыстылық, этносаралық және жеке адамдар арасындағы өзара түсiнiстiк сезiмiн қалыптастыруға ықпал ететiн ұйымдастырушылық алғышарттары мен шаралар жүйесiн құру;
қазақстандық патриотизмдi, төзiмдiлiктi, адам құқықтары мен бостандықтарын сыйлауды тәрбиелеу жөнiнде iс-шаралар кешенiн өткiзу кезiнде тұтастай алғанда мемлекет пен қоғамның, жеке алғанда мемлекет пен азаматтардың өзара iс-қимылын қамтамасыз ету;
өркениеттi азаматтық және жеке адамдар арасындағы қатынастардың қалыптасуына жағдайлар мен әлеуметтiк алғышарттар жасау;
мiнез-құлықтың жағымды үлгiлерiн қалыптастыру және жастар арасында бiздiң заман қаhарманының бейнесiн танымал ету арқылы патриотизмдi тәрбиелеу жөнiндегi жұмысқа жәрдемдесу болып табылады.

5. Бағдарламаның негiзгi бағыттары және оны iске асыру
тетiгi

Бағдарламаны iске асыру жөнiндегi қызметтi орталықтандырылған үйлестiру үшiн Азаматтарға патриоттық тәрбие беру жөнiндегi республикалық кеңес құру көзделiп отыр. Аталған Кеңес республикалық және өңiрлiк деңгейдегi мүдделi мемлекеттiк органдардың, қоғамдық институттардың, үкiметтiк емес ұйымдардың өкiлеттi өкiлдерiнен құрылады.
Бағдарламаны өңiрлiк деңгейде iске асыруға қатысты бөлiгiнде тиiстi iс-шаралар жоспарларын әзiрлеу процесiнде халықтың демографиялық, этникалық құрамын, қала және ауыл халқының әлеуметтiк-психологиялық ерекшелiктерiн ескеру маңызды.
Орталық және жергілiктi атқарушы органдардың, мәдениет, бiлiм беру ұйымдарының, әскери бөлiмдердiң және "үшiншi сектордың" жұмыстарын үйлестiру үшiн арнайы семинар-кеңестер өткiзу қажет болады.
Қойылған мақсатқа қол жеткiзу және патриоттық тәрбие саласындағы мемлекеттiк саясатты табысты iске асыру үшiн баспа түрiндегi де және телевизиялық та БАҚ-пен ынтымақтастықты жандандырудың маңызы ерекше.
Осы Бағдарламаның iске асырылу барысын және мемлекеттiк органдардың бұл бағыттағы қызметiн ақпараттық-насихаттық айқын қамтамасыз ету, БАҚ-та нысаналы түрде көрсетiп отыру қажет болады.
Бағдарламаны табысты iске асыру үшiн азаматтарға патриоттық тәрбие беру жөнiндегi жұмысты насихаттау мен көрсету мәселелерiнде республикалық және өңiрлiк БАҚ-тар ынтымақтастығының тетiктерiн жасау.
Сондай-ақ патриоттық бағыттағы қоғамдық ұйымдарының қызметiн үйлестiру мақсатында қазiргi республикалық қоғамдық Ата-аналар кеңесiнiң жұмысы күшейтiлетiн болады, бұл өскелең ұрпаққа патриоттық тәрбие беру iсiнде ата-аналар жұртшылығы қызметiнiң оңтайлы тетiктерiн әзiрлеуге септiгiн тигiзедi.
Бұған қоса, азаматтарға патриоттық тәрбие беру саласындағы мемлекеттiк саясатты тиiмдi iске асыру үшiн осы маңызды жұмысқа дайын және риясыз қатысуға қабiлеттi ерiктiлердi көптеп тарту қажет. Ерiктiлер қозғалысының даму дәрежесiне қарай қандай да бiр қоғам мүшелерiнiң азаматтық белсендiлiгiнiң деңгейi туралы айтуға болады. Ерiктiлiк қызметi халықтың барлық жiктерiн қамтуға, қоғамның түрлi әлеуметтiк топтарын жақындастыруға және олардың бiртұтастығын нығайтуға мүмкiндiк бередi.
Бағдарламаны iске асыру процесiнде азаматтарға патриоттық тәрбие беру жөнiндегi жұмысты жандандыру мақсатында ерiктiлер қозғалысының мәселелерi бойынша қолданыстағы нормативтiк құқықтық базаға талдау мен түзетулер жүргiзiлетiн болады.
Бағдарламаны iске асыру негiзгi бағыттар бойынша жүзеге асырылады.

1. Ұлттық бiртұтастық
Азаматтардың мақсатты топтарының бойында байыпты азаматтық ынтымақтастық пен қатыстылық, этносаралық және жеке адамдар арасындағы өзара түсiнiстiк сезiмiн қалыптастыруға ықпал ететiн ұйымдастырушылық алғышарттары мен шаралар жүйесiн құру мыналар арқылы мүмкiн болады:
1) мемлекеттiк нышандарды насихаттау және қолдану саласындағы мемлекеттiк саясатты белсендi iске асыру.
Мемлекеттiк рәмiз ұлттың мәдени эмблемалар кешенi болып табылады. Мемлекеттiк рәмiздi дұрыс пайдалану азаматтық сана-сезiмдi және қауымдық сезiмiн қалыптастыруға ықпал етедi.
Мемлекеттiк рәмiздi насихаттау түрлi деңгейлерде халықтың ауқымды жiктерiн тарту арқылы өткiзiлетiн әртүрлi конференциялар, семинарлар, акциялар шеңберiнде жүзеге асырылатын болады.
Бұған қоса, түрлi әлеуметтiк топтардың елдiң мемлекеттiк нышандарын қабылдау дәрежесiн анықтауға бағытталған әлеуметтанушылық зерттеу нысанында жүзеге асырылатын осы жұмысты ғылыми қамтамасыз ету қажет болады.
Түрлi конкурстар және басқа да бұқаралық акциялар өткiзу арқылы мемлекеттiк рәмiздiң маңызы мәселелерiнде жастардың хабардарлығын арттыруға айрықша назар аударылады.
Осы тақырыптағы теледидар және радио бағдарламаларды жасау және көрсету арқылы жүзеге асыру жоспарланып отырған мемлекеттiк нышандар насихатын жүргiзуге БАҚ-ты тарту қажет болады;
2) мемлекеттiк мерекелердi жалпы халықтық мереке ретiнде өткiзу қағидатын енгiзу.
Өткiзiлетiн салтанаттарға адамдарды барынша тарту қажет. Бұл ретте өткiзiлiп жатқан әрбiр мерекенi азаматтардың "шын жүректен", бiрлiк, тұтастық, рухани көтерiңкiлiк сезiмiмен қабылдауы үшiн оны ұйымдастырушылық-әдiстемелiк қамтамасыз ету жөнiнде шаралар қабылдау маңызды.
Мемлекеттiк мерекелердi өткiзу нысандарын түрлендiру мемлекеттiк мерекелердi барынша iзгiлендiретiндей сценарийлер әзiрлеудi қарастырады.
Аталған жұмыстың нәтижесi мемлекеттiк басқару органдары мен қоғамның түрлi жiктерiнiң жақындасуы, билiк органдары мен халық арасындағы өзара түсiнiстiктiң тереңдеуi болмақ;
3) бiлiм беру жүйесiнiң оқу бағдарламаларының деңгейiн көтеру.
Бiлiм алушылардың рухани-адамгершiлiк әлеуетiн көтеру және олардың бойында азаматтық сананы тәрбиелеу мақсатында қолданыстағы оқу-әдiстемелiк материалдарды тиiстi сараптамадан өткiзу қажет болады.
Талдау қорытындылары бойынша оқу бағдарламаларына қажеттi өзгертулер енгiзу, оларды ұлттық бiртұтастық пен келiсiм, қазақ халқының, қазақстандық этникалық топтардың мәдениетiн тану мен дәстүрлерiн зерделеу идеяларына арналған материалдармен толықтыру жоспарланып отыр.
Бұл ретте демократиялық қоғам дәстүрлерiн ұстана отырып, осы жұмысқа халықтың барлық жiктерiн тарту көзделедi. Оған қоса, өңiрлiк электрондық БАҚ-пен ынтымақтаса жұмыс iстеу қарастырылады. Бұл үшiн мемлекеттiк ақпараттық саясат жүргiзуге мемлекеттiк тапсырыс шеңберiнде телерадио хабарларын тарату арқылы арнайы ақпараттық материалдар жасау және көрсету жөнiнде шаралар қабылданады.
Мәдени ынтымақтастық, еуразиялық идеяларын дамытуды, этносаралық, дiни шыдамдылықты және өзара түсiнiстiктi тәрбиелеудi ғылыми-практикалық конференциялар, дәрiстер, пiкiрталастар, "дөңгелек үстелдер" отырыстары шеңберiнде жүзеге асыру көзделiп отыр.
Жас ұрпақты төзiмдiлiк рухында тәрбиелеуге, Қазақстан Республикасының аумағында әрекет ететiн әлемдiк және дәстүрлi дiндердi тұтушы дiни бiрлестiктердiң лидерлерiмен, ұлттық-мәдени орталықтардың жетекшiлерiмен ынтымақтастық орнатуға ерекше мән берiлетiн болады.
Бағдарлама мағынасында азаматтық келiсiм мәселелерi бойынша қоғамдық пiкiрдiң тұрақты әлеуметтанушылық мониторингi көзделген.
Халықтың ауқымды жiктерi мен түрлi топтарын қазақ тiлiн өз еркiмен үйренуге тарту қоғамды бiрiктiрушi орталық фактор болып табылады. Мемлекеттiк тiлдi үйрену мерзiмi, оны меңгеру кезеңi Қазақстанның барлық этностары үшiн мәдени, психологиялық жақындасу мектебi болуы тиiс. Осы Бағдарлама Қазақстан халқының, әсiресе жастардың қазақ тiлiн үйренуге қатысуын қоғамды саяси тұрақтандырушы элемент ретiнде қарастырады. Осы мақсатта тұрақты негiзде қазақ тiлiн бiлуге арналған өңiрлiк конкурстар өткiзiлетiн, қазақ тiлiнiң халықаралық жазғы сессиясы ұйымдастырылатын болады;
4) Қазақстан халықтары Ассамблеясымен (бұдан әрi - Ассамблея) өзара iс-қимыл жасау.
Қалыптасқан қоғамдық институт - Ассамблеямен ынтымақтастық осы Бағдарламаны iске асырудың маңызды құралдарының бiрiне айналады.
Қазақ халқының және Қазақстанда өкiлдерi тұратын барлық басқа да халықтардың мәдени мұрасын, өткен тарихын, дәстүрлерiн, әдет-ғұрыптарын, жораларын толыққанды жаңғырту және зерделеу үшiн Ассамблея үлкен әлеуетке ие.
Осы Бағдарламаны жүзеге асыруға қатыса отырып, Ассамблея жоғары адамгершiлiк мәдениеттi, жасампаз, жоғары өнiмдi еңбекке бағытталған азаматты тәрбиелеуге елеулi үлес қосады;
5) қазақстандықтардың рухани ұқсастығын айқындау.
Ұлттың тұтастығы ұлттық дiлдiң бiрлiгiмен анықталады.
Елдiң түрлi этностарының мәдениетi мен дiлiнiң ерекшелiктерiн танып-бiлу және кейiннен Қазақстан халықтарының өзара түсiнiстiгiн тереңдетуге бағытталған арнайы iс-шараларды өткiзу мақсатында қазақстандықтардың рухани ұқсастығы тақырыбында әлеуметтанушылық
зерттеулер, конференциялар, семинарлар өткiзу, көп этносты, көп мәдениеттi қоғамда ұлттық және мәдени ұқсастықты қалыптастырудағы халықаралық тәжiрибенi зерделеу жоспарланып отыр.
Зерттеулердiң қорытындылары және семинарлар мен конференциялардың ұсынымдары кейiннен Бағдарламаның жаңа мiндеттерiне, Бағдарламаны өңiрлерде iске асыру жөнiндегi ұсынымдарға айналуға тиiс.

2. Азамат және мемлекет: өзара жауапкершiлiк
Қазақстандық патриотизмдi, төзiмдiлiктi, адам құқықтары мен бостандықтарын сыйлауды тәрбиелеу жөнiнде iс-шаралар кешенiн өткiзу кезiнде тұтастай алғанда мемлекет пен қоғамның, жеке алғанда мемлекет пен азаматтардың өзара iс-қимылын қамтамасыз ету әлеуметтiк әрiптестiктi дамытуға бағытталатын болады.

2.1. Жұртшылықтың мемлекетке қарай қадамдары
а) балалар және жастар ұжымдары. Балалар мен жастарды қоғамның негiзгi институты ретiнде мемлекеттiң мәнiн түсiнуге тәрбиелеу.
Бiлiм беру ұйымдары өздерiнiң мемлекеттiң жанды бөлiгi болып табылатынын түсiне отырып, мемлекет өмiрiнiң түрлi жақтарын, атап айтқанда, дамудың демократиялық бағыттарын, әлеуметтiк проблемаларды шешуге және қоғамда саяси тұрақтылықты сақтауға мүмкiндiк беретiн экономикалық табыстар мен жетiстiктердi көрсететiн жаңартылған ақпараттық материалдарды тұрақты түрде пайдалануы тиіс.
Сабақтар мен сыныптан тыс сабақтар бағдарламаларына жас адамдардың нақты қоршаған ортаны (ауыл, қала) Отан ретiнде қабылдауына, оған деген сүйiспеншiлiк пен оның алдындағы борышты тануына ықпал ететiн материалдар енгiзiлетiн болады, өйткенi онда барлық әлеуметтiк институттармен бiрге мемлекет бейнеленедi. Мектептерде тақырыптық конкурстар және олимпиадалар, арнайы сабақтар мен сыныптан тыс iс-шаралар өткiзiлетiн болады.
Жастардың құқықтық тәрбиесiн жақсарту, құқық бұзушылықтардың әрекеттi түрде алдын алу үшiн бiлiм беру ұйымдарының құқық қорғау органдарымен тығыз ынтымақтастығын орнату көзделiп отыр.
Қазақстан Республикасы азаматының мәртебесiн түсiндiру жөнiндегi жұмыс азаматтық өзiндiк сана-сезiмдi дамыту мәселелерiнде патриоттық тәрбиенiң құрамдас элементi ретiнде, әсiресе, жастар арасында маңызды орын алады.
Алғашқы құжаттарды (толық емес орта бiлiмi туралы куәлiк, жеке куәлiк, орта бiлiмi туралы аттестат және т.б.) алудың салтанатты рәсiмiн ұйымдастыру жас адамдардың санасында республика азаматы мәртебесiнiң маңызын нығайтатын және арттыратын, өзiнiң мемлекет өмiрiне қатыстылығын ұғынуына, өзiн Отанының "бөлiгi" ретiнде сезiнуiне септiгiн тигiзетiн болады.
Студенттiк қоғамдастық студенттердiң тақырыптық слеттерiн, конференциялар, конкурстар өткiзу, студенттiк үгiт-насихат топтарының турнелерiн ұйымдастыру арқылы патриоттық тәрбие беру жөнiндегi жұмысқа тартылатын болады.
Бағдарламаның медиа-жоспарына сәйкес мемлекеттiң рөлi, билiк органдарының жұмысы туралы материалдар әзiрленiп, БАҚ-да көрсетiледi.
Орталық және өңiрлiк баспа БАҚ-тарында патриоттық тәрбие бepу жөнiндегi айдарлар құрылады, осы тақырып бойынша балалар мен жасөспiрiмдерге арналған кiтаптар жазылады және басылып шығарылады;
ә) "қоғам - мемлекет" тиiмдi байланысын қалыптастыру.
Күш-жiгер әрбiр адамның өмiрi мен мемлекет қызметiнiң шынайы ажырамас байланысын көрсетуге бағытталатын болады. Мектептiк және студенттiк өзiн-өзi басқаруды одан әрi дамыту, мектептiк және студенттiк сайлау жүйесiн құру өскелең ұрпаққа қоғам мен мемлекеттiң өзара тәуелдiлiгiн түсiнiп, қабылдауға, мемлекет өмiрiндегi азаматтың рөлiн сезiнуге мүмкiндiк бередi.
Бұған қоса, азаматтарды, оның iшiнде жастарды мемлекеттiк құрылымдардың қызметiмен таныстыру үшiн мемлекеттiк және қоғамдық ұйымдарға (орталық және жергiлiктi билiк органдарына, ауруханаларға, әлеуметтiк қызметтерге, ұлттық компанияларға және басқаларға), сондай-ақ әскери бөлiмшелерге экскурсиялар ұйымдастыру, "ашық есiк күндерiн" өткiзу, әкiмдермен кездесулердi тұрақтылыққа айналдыру қажет.

2.2. Мемлекеттiң жұртшылыққа қарай қадамдары орталық және жергiлiктi атқарушы органдар жанындағы қазiргi консультативтiк-кеңесшi органдардың (жастар iстерi жөнiндегi кеңестер, YEҰ-мен өзара iс-қимыл жөнiндегi кеңестер, әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөнiндегi ұлттық комиссиялар және т.б) бiлiм мекемелерiмен, YEҰ-мен ынтымақтастықты дамыту арқылы мүмкiн болады.
Консультативтiк-кеңесшi органдар азаматтарды патриоттық рухта тәрбиелеу саласындағы мемлекеттiк саясатты жүргiзуге арналған өкiлеттiктер мен қажеттi ресурстарға ие. Аталған органдар ынтымақтастығының патриоттық бағдарлануы осы Бағдарламаның қағидаларын ескере келгенде оның нәтижелiлiгiн елеулi күшейтетiн болады. Аталған консультативтiк-кеңесшi органдардың қатысуымен өткiзiлетiн патриоттық бағыттағы iс-шаралар нақтылығы олардың қызметiнiң ерекшелiктерiне сәйкес нақтыланатын болады.
Ескерту. 2.2-бөлімшеге өзгерту енгізілді - ҚР Президентінің 2008.05.15 N 593 Жарлығымен.

2.3. Бизнестiң әлеуметтiк жауапкершiлiгi
Бизнестiң әлеуметтiк жауапкершiлiгiнiң артуы елдiң одан әрi дамуының мiндеттi шарты болып табылады. Кәсiпкерлердiң әлеуметтiк бағдарламаларды қолдауы мемлекеттiк органдардың, үкiметтiк емес ұйымдар мен бизнестiң арасындағы серiктестiкке ықпал ететiндiктен, қоғамдағы тұрақтылықты қамтамасыз етудiң маңызды факторы болмақ.
Кез келген коммерциялық құрылым қызметiнiң негiзiн құндылықтар мен этикалық қағидаттар жүйесi құрауға тиiс. Бизнестiң азаматтардың патриоттық сана-сезiмiн қалыптастырудың жалпы мемлекеттiк жүйесiне қатысуы бұған неғұрлым тиiмдi ықпал ете алады.
Бизнес-қоғамдастықты Бағдарламаны iске асыруға тарту оның халықтың жас шамасы әртүрлi санаттарына бағдарланған патриоттық акциялар, бұқаралық iс-шаралар өткiзуге қатысуы арқылы жүзеге асырылатын болады, бұл тұтастай алғанда меценаттық тәжiрибесiнiң дамуына ықпал ететiн болады.

3. Отбасылық, қоғамдық қатынастар: адам, отбасы, бiлiм беру жүйесi, еңбек ұжымы, әскер, тұтастай алғанда қоғам
Өркениеттi азаматтық және жеке адамдар арасындағы қатынастардың қалыптасуына жағдайлар мен әлеуметтік алғышарттар жасау:
а) отбасы институтын нығайту жөнiндегi шаралар жүйесiн әзiрлеу.
Бағдарлама рухани-адамгершiлiк тәрбие негiздерi қалыптасатын маңызды әлеуметтiк институт ретiнде отбасына бағдарланады. Қазiргi уақытта болып жатқан өмiр салтының өзгеруiне байланысты отбасылық құндылықтар елеулi түрленуге ұшырағанын ескере отырып, қазақстандық отбасы институтын нығайту, сауықтыру жөнiнде бiрқатар шаралар қабылдау қажет. Отбасының өмiр салтында өтiп жатқан өзгерiстердi, оның дәстүрлi бастауларына айтарлықтай ықпал ететiн факторларды егжей-тегжейлі зерделеу қажет болады. Әр түрлi жастағы азаматтардың бойында оң отбасылық көзқарастарды қалыптастыру үшiн ықпал етудiң нысандары мен әдiстерiн қолданудың жағымды тәжiрибесiн пайдалану, педагогтарды, БАҚ-ты өскелең ұрпақты қазақстандық этностардың отбасылық құндылықтары негiзiнде тәрбиелеуге бағыттау қажет. Қазақстандық отбасының қалыптасуы мен нығаюына жәрдемдесетiн, ересек өмiрде жағымды қатынастарды дамыту үшiн жастардың қажеттi дағдылар алуына жағдайлар жасау керек.
Негiзiнен дәстүрлi қазақстандық отбасы құндылықтарының негiзiнде жұмыс iстейтiн психологиялық отбасылық кеңес беру және бейiмдеу орталықтарын нығайту қажет. Осы мақсатта педагогтар мен ата-аналар үшiн отбасылық тәрбие жөнiндегi тренингтер ұйымдастыру көзделген;
ә) студенттердiң жеке адамдар арасындағы және қоғамдық қатынастарды ұтымды ұғынуы.
Әрбiр азамат сөзсiз тартылатын қоғамдық-саяси қатынастарды түсiнуге Қазақстанда дамып келе жатқан жеке адамдар арасындағы және қоғамдық қатынастар мәдениетi мәселелерi бойынша студенттiк конференциялар, семинарлар ұйымдастыру курстық, ғылыми жұмыстар жазу ықпал ететiн болады;
б) жасөспiрiмдер мен жастардың ой-өрiсiн кеңейтуге жәрдемдесу.
Қоғамдық сана соңғы жылдары негiзiнен жаппай батыстық мәдениеттiң нашар үлгiлерiнiң таптаурындарымен қалыптасып келедi. Жасөспiрiмдер мен жастардың өз ой-өрiсiн кеңейтуi, жеке тұлға ретiнде дамуы үшiн мүмкiндiктерi аз.
Бағдарламаны iске асыру шеңберiнде аула, аудандық клубтардың желiлерiн кеңейту, шығармашылық, техникалық, компьютерлiк, спорттық клубтар мен кiтапханалар желiлерiн қалыптастыру жөнiнде шаралар қабылдау қажет. Клубтар мен кiтапханалар жасөспiрiмдер мен жастарды тек рухани ғана дамытып қоймай, сондай-ақ өскелең ұрпаққа өнеге және үлгі бола алатын дүниетанымы жағымды жасөспiрiмдер мен жастар лидерлерiнiң пайда болуына ықпал етедi.
Патриоттық тәрбие беру, Қазақстан елордасының жағымды беделiн нығайту және насихаттау мақсатында мектептiк конкурстар мен олимпиада жеңiмпаздары үшiн Астана қаласында экскурсиялар ұйымдастыру көзделедi.
Патриотизмнiң қалыптасуына сонымен қатар тарихи орындарға туристiк бағыттар ұйымдастыру да ықпал етедi. Бұл үшiн оқушылардың жас ерекшелiктерiн ескере отырып, кешендi экскурсиялық бағдарламалар әзiрлеу көзделiп отыр;
в) қоғамдық пiкiрдiң маңыздылығын арттыру жөнiндегi жұмысты жандандыру.
Азаматтардың патриоттық сезiмiн дамытуға ықпал ететiн қоғамдық пiкiрдi қалыптастыру үшiн нысаналы насихаттық iс-шаралар өткiзу қажет болады. Осы мақсатта қоғамдық пiкiр институттарын құруға жәрдемдесудi ұйымдастыру көзделiп, соның iшiнде, заманауи дүниетаным мен беделге ие зиялылар өкiлдерiн, кәсiби идеологтарды тарту арқылы әртүрлi үндесу алаңдарының санын ұлғайту жоспарланып отыр.
Yндесу алаңдарының жұмысын олардың БАҚ-қа қол жеткiзуiн қамтамасыз ете отырып, әрбiр облыс орталығында, iрi қалаларда жандандырған орынды;
г) әскери-патриоттық тәрбие.
Әскери-патриоттық тәрбие - азаматтардың, әсiресе жоғарғы сынып оқушыларының, студенттердiң, әскерге шақырылғанға дейiнгi және әскердегi жастардың бойында жоғары патриоттық сезiмдi, өз Отанына деген берiлгендiк сезiмдерiн тәрбиелеудi қалыптастыру жөнiндегi маңызды бағыттардың бiрi.
Қазiргi жағдайда әскери-патриоттық тәрбиеге әдiстемелiк, ақпараттық, ұйымдастырушылық қолдау көрсету, Қарулы Күштер, жұртшылық, бiлiм беру ұйымдары арасындағы өзара байланыстарды жастарды патриоттық тәрбиелеу iсiнде үйлестiрудi күшейту, әскердiң, әскери қызметтiң жағымды мәртебесiн насихаттау мақсатында одан әрi нығайту қажет. Жастарды әскер қызметiне дайындайтын тәжiрибесi бар қазiргi клубтардың жұмысын күшейту, бұл жұмысқа Ұлы Отан соғысы және жергiлiктi соғыстар ардагерлерiн, еңбек ардагерлерiн тарту қажет болады.

4. Қоғамдық танылуға қол жеткiзген қазiргi заманғы қазақстандық-патриоттың келбетi
Мiнез-құлықтың жағымды моделiн қалыптастыру арқылы патриотизмдi тәрбиелеу жөнiндегi жұмысқа, сондай-ақ мыналар арқылы жәрдемдесу:
а) бiздiң заманның қаhармандарын iздеу мен оларды қолдау.
Осы Бағдарламаның шеңберiнде ел азаматтарының табысты тыныс-тiршiлiгiнiң әртүрлi нысандары мен түрлерiн танымал ету көзделедi. Осы мақсатта БАҚ-пен белсендi ынтымақтасу көзделедi, оның шеңберiнде әлеуметтiк белсендi, патриоттық рухтағы және кәсiби қызмет пен өмiрде елеулi жетiстiктерге қол жеткiзген отандастарымызды iздеу мен оларды насихаттау жөнiнде жұмыс жүргiзiлетiн болады.
Осы Бағдарламада бастамашылық жасалып отырған әдеби, киноматографиялық, арт-конкурстар да қазақстандық-патриоттың жағымды бейнесiн жасауға бағытталатын болады.
Бұған қоса, бұл жұмысқа патриоттық әдебиет шығаруды жүзеге асыратын және отандық жазушыларды қоғамдық маңызға ие жаңа шығармалар туындатуға ынталандыратын кiтап баспалары белсендi тартылатын болады;
ә) кәсiби қызметiнде айтарлықтай жетiстiктерге қол жеткiзген тұлғаларды тану.
Осы мiндеттi шешу үшiн аталған тұлғаларды әр түрлi номинациядағы өңiрлiк және жастар сыйлықтармен көтермелеу көзделедi. Осы номинациялардың жеңiмпаздары кейiннен телебағдарламалардың, фильмдердiң, очерктер мен кiтаптардың кейiпкерлерi бола алады.
Жастардың рухани әлеуетiн дамыту үшiн Қазақстанның зияткерлiк дамуына қосқан үлесi үшiн жоғары оқу орындарына берiлетiн "Жас талап" зияткерлiк сыйлығы тағайындалатын болады.

6. Қажеттi ресурстар мен қаржыландыру көздерi

Бағдарламаны iске асыру үшiн республикалық, жергiлiктi бюджеттерден қаражат бөлу бюджеттен тыс қаражаттар пайдалану жоспарланып отыр.
Республикалық бюджеттiң қаражаты есебiнен:
2006 жылы 27 948 мың теңге,
2007 жылы 54 641 мың теңге,
2008 жылы 53 999 мың теңге бөлу жоспарланып отыр.
Жергiлiктi бюджеттердiң қаражаты есебiнен:
2007 жылы 224 093,0 мың теңге,
2008 жылы 236 521,0 мың теңге бөлу жоспарланып отыр.
Барлығы: 2006 жылы - 27 948 мың теңге, 2007 жылы - 278 734 мың теңге, 2008 жылы - 290 520 мың теңге.
Жалпы сомасы - 597 202 мың теңгенi құрайды.
Бағдарламаны қаржыландыру көлемі тиiстi қаржы жылына арналған республикалық және жергiлiктi бюджеттердi бекiту кезiнде нақтыланатын болады.

7. Бағдарламаны iске асырудан күтiлетiн нәтижелер

Бағдарламаны iске асыру барысында мынадай нәтижелерге қол жеткiзiлетiн болады:
қазақстандықтардың Қазақстан Республикасымен азаматтық сәйкестiк деңгейi артады;
азаматтардың патриоттық қозғалыстарға қатысуға деген ұмтылушылығы артады;
азаматтардың патриоттық санасын арттыру жөнiндегi мемлекеттiк саясатты iске асыруды ақпараттық-насихаттық қамтамасыз ету күшейтiлетiн болады;
елдiң мемлекеттiк нышандарын, мемлекеттік және әскери қызметтi танымал етуге, патриоттық тәрбие жүйесiн одан әрi дамытуға бағытталған шаралар жандандырылатын болады;
2006 жылы Азаматтарға патриоттық тәрбие беру жөнiндегi кеңес құрылатын болады;
азаматтарға патриоттық тәрбие беру мәселелерi бойынша ақпараттық-әдiстемелiк жинақтар, ұсынымдар, ақпараттық-талдамалы материалдар әзiрленетiн және шығарылатын болады;
экскурсиялық және өлкетану жұмысы бағдарламалары әзiрленетiн, ерекше көзге түскен оқушылардың және студенттердiң Астанаға сапары ұйымдастырылатын болады;
36 республикалық iс-шара (семинарлар, форумдар, конференциялар, "дөңгелек үстелдер" отырыстары, әлеуметтанушылық зерттеулер, әлеуметтанушылық мониторинг, акциялар, слеттер, конкурстар, турне), соның iшiнде: 2006 жылы - 10, 2007 жылы - 13, 2008 жылы - 13 іс-шара өткiзiлетiн болады;
құқық қорғау органдары өкiлдерiнiң, соғыс ардагерлерiнiң, спортшылардың және басқалардың қатысуымен жастардың тақырыптық кездесулерi ұйымдастырылатын болады;
бiлім беру ұйымдарының желiсiмен қамтылған 3,5 млн. бала және жасөспiрiм балалар, жасөспiрiмдер, жастар ұйымдарының қызметiне тартылатын болады;
оқу процесіне жастардың бойында патриоттық сезiмдi тәрбиелеуге бағытталған жаңа әдiстемелер мен материалдар кiрiктiрiлетiн болады;
жастардың республикалық зияткерлiк сыйлығы және арнайы өңiрлiк сыйлықтар тағайындалатын болады.

О Государственной программе патриотического воспитания граждан Республики Казахстан на 2006-2008 годы

Указ Президента Республики Казахстан от 10 октября 2006 года N 200. Утратил силу Указом Президента Республики Казахстан от 18 июня 2009 года № 829

Сноска. Утратил силу Указом Президента РК от 18.06.2009 № 829 .

Подлежит опубликованию в
"Собрании актов Президента
и Правительства" и в
республиканской печати в
изложении

В соответствии с подпунктом 8) статьи 44 Конституции Республики Казахстан, в целях создания целостной системы патриотического воспитания граждан ПОСТАНОВЛЯЮ:

1. Утвердить прилагаемую Государственную программу патриотического воспитания граждан Республики Казахстан на 2006-2008 годы (далее - Программа).

2. Правительству Республики Казахстан в месячный срок разработать и утвердить план мероприятий по реализации Программы.

3. Центральным и местным исполнительным органам, а также государственным органам, непосредственно подчиненным и подотчетным Президенту Республики Казахстан, принять меры по реализации Программы.

4. Министерству образования и науки Республики Казахстан один раз в полугодие не позднее 25-го числа месяца, следующего за отчетным периодом, предоставлять в Администрацию Президента Республики Казахстан и Правительство Республики Казахстан информацию о ходе реализации Программы.

5. Контроль за исполнением настоящего Указа возложить на Правительство Республики Казахстан.

6. Настоящий Указ вводится в действие со дня подписания.

Президент
Республики Казахстан

УТВЕРЖДЕНА
Указом Президента
Республики Казахстан
от 10 октября 2006 года N 200

ГОСУДАРСТВЕННАЯ ПРОГРАММА
патриотического воспитания граждан
Республики Казахстан на 2006-2008 годы

Астана, 2006 год

Содержание

1. Паспорт Программы
2. Введение
3. Анализ современного состояния проблемы
4. Цель и задачи Программы
5. Основные направления и механизм реализации Программы
6. Необходимые ресурсы и источники финансирования
7. Ожидаемые результаты от реализации Программы

1. Паспорт Программы

Наименование Государственная программа
патриотического воспитания граждан
Республики Казахстан на 2006-2008 годы

Основание для Законы Республики Казахстан
разработки от 7 июня 1999 года " Об образовании ",
от 7 июля 2004 года " О государственной
молодежной политики в Республике
Казахстан";
стратегия Ассамблеи народов
Казахстана на среднесрочный период,
утвержденная Указом Президента
Республики Казахстан
от 26 апреля 2002 года N 856.

Основной Министерство образования и науки
разработчик Республики Казахстан

Цель Формирование у граждан высокого
Программы патриотического сознания, чувства
гордости за свою страну, воспитание
готовности к выполнению гражданского
долга и конституционных обязанностей по
защите интересов Родины посредством
целенаправленного развития системы
патриотического воспитания

Задачи Создание организационных
Программы предпосылок и системы мер,
способствующих формированию у целевых
групп граждан чувства осмысленной
гражданской солидарности и
сопричастности, межэтнического и
межличностного взаимопонимания;
обеспечение взаимодействия
государства и общества в целом,
государства и его граждан, в
частности, при проведении
комплекса мероприятий по воспитанию
казахстанского патриотизма,
толерантности, уважения к правам и
свободам человека;
создание условий и социальных
предпосылок для формирования
цивилизованных гражданских и
межличностных отношений;
содействие работе по воспитанию
патриотизма через формирование
позитивных моделей поведения и
популяризацию образа героя нашего
времени среди молодежи

Срок реализации 2006-2008 годы

Источники Средства республиканского, местных
финансирования бюджетов, внебюджетные средства.
За счет средств республиканского
бюджета планируется выделить:
в 2006 году - 27 948 тыс. тенге,
в 2007 году - 54 641 тыс. тенге,
в 2008 году - 53 999 тыс. тенге.

За счет средств местных бюджетов:
в 2007 году - 224 093,0 тыс. тенге,
в 2008 году - 236 521,0 тыс. тенге.

Всего: в 2006 году - 27 948 тыс.
тенге, в 2007 году - 278 734 тыс.
тенге, в 2008 году - 290 520 тыс.
тенге.
Общая сумма составит 597 202 тыс.
тенге.

Объемы финансирования Программы
будут уточняться при утверждении
республиканского и местных бюджетов на
соответствующий финансовый год

Ожидаемые В ходе реализации Программы будут
результаты достигнуты следующие результаты:
повысится уровень гражданской
идентификации казахстанцев с
Республикой Казахстан;
возрастет стремление граждан к
участию в патриотическом движении;
будет усилено информационно-
пропагандистское обеспечение реализации
государственной политики по повышению
патриотического сознания граждан;
будут активизированы меры,
направленные на популяризацию
государственных символов страны,
государственной и воинской службы,
дальнейшее развитие системы
патриотического воспитания;
в 2006 году будет создан Совет
по патриотическому воспитанию граждан;
будут разработаны и выпущены
информационно-методические сборники,
рекомендации, информационно-аналитические
материалы по вопросам патриотического
воспитания граждан;
будут разработаны программы
экскурсионной и краеведческой работы,
организованы поездки отличившихся
учащихся и студентов в город Астану;
будут проведены 36 республиканских
мероприятий (семинары, форумы,
конференции, заседания "круглых столов",
социологические исследования,
социологический мониторинг, акции, слеты,
конкурсы, турне), в том числе: в
2006 году - 10, в 2007 году - 13,
в 2008 году - 13;
будут организованы тематические
встречи молодежи с участием представителей
правоохранительных органов, ветеранов
войны, спортсменов и др.;
3,5 млн. детей и подростков,
охваченных сетью организаций образования,
будут вовлечены в деятельность детских,
подростковых, молодежных организаций;
в учебный процесс будут
интегрированы новые методики и материалы,
нацеленные на воспитание у молодежи
чувства патриотизма;
будут учреждены молодежная
республиканская интеллектуальная премия
и специальные региональные премии

2. Введение

Актуальность разработки Государственной программы патриотического воспитания граждан Республики Казахстан на 2006-2008 годы (далее - Программа) обусловлена необходимостью повышения духовного потенциала общества.
Программа предполагает воспитание гражданина, обладающего позитивным, созидательным мировоззрением, которое выражается в чувстве ответственности, способности делать осознанный выбор и принимать самостоятельные решения, нацеленные на благо Отечества, общества, своей семьи, самого себя; формирование постоянно совершенствующейся личности, обладающей прочным нравственным стержнем, но при этом способной адаптироваться к меняющимся условиям и восприимчивой к новым идеям.
В связи с этим необходимо объединить усилия центральных и местных органов власти и общественных организаций в целях координации их работы среди социальных и этнических групп, что возможно только при наличии единой государственной политики и соответствующей этой политике государственной системы патриотического воспитания граждан. В свою очередь, это требует создания системы патриотического воспитания граждан и определения путей ее развития.
Данная Программа разработана во исполнение законов Республики Казахстан от 7 июня 1999 года " Об образовании " и от 7 июля 2004 года " О государственной молодежной политике в Республике Казахстан", а также в соответствии со стратегией Ассамблеи народов Казахстана на среднесрочный период, утвержденной Указом Президента Республики Казахстан от 26 апреля 2002 года N 856.
В основе подхода к разработке Программы лежит идея, высказанная Президентом Республики Казахстан Назарбаевым Н.А.: "Казахстан - наш общий дом". Реализация Программы будет способствовать дальнейшей консолидации общества, сохранению общественной стабильности, укреплению гражданского мира.

3. Анализ современного состояния проблемы

Решение ряда проблем в жизни страны во многом зависит от уровня развития гражданского общества, формирования высокого патриотического сознания, чувства гордости за свою страну, воспитания готовности к выполнению гражданского долга по защите интересов Родины.
Система патриотического воспитания предусматривает: формирование и развитие социально значимых ценностей, гражданственности и патриотизма в процессе обучения и воспитания в образовательных учреждениях всех типов и видов; проведение массовой политико-воспитательной работы в трудовых коллективах, армии, общественных организациях; осуществление деятельности средств массовой информации, направленной на анализ, изучение и освещение темы патриотического воспитания граждан.
Особое значение при этом придается изучению государственных символов Республики Казахстан. Для осмысления политического и нравственного значения символики республики расширяются и углубляются представления молодежи о гражданских обязанностях. В целях воспитания гражданского самосознания в различных целевых группах населения проводятся дебаты по восприятию и осознанию значения национальной символики, формированию общих нравственных норм, таких, как честь, совесть, долг, ответственность за будущее страны.
В мире немало развитых стран, целенаправленно формирующих у граждан патриотические чувства, уважительное отношение к национальным символам - Флагу, Гербу, Гимну, национальным праздникам. Во многих странах государственные символы используются в качестве источника создания положительного образа государства, являются предметом национальной гордости, служат объектом выражения патриотических чувств и волеизъявления. К числу таких стран следует отнести Соединенные Штаты Америки. Для нас их опыт интересен с точки зрения пропаганды государственных символов и воспитания патриотизма у населения. Большинство американцев знают и поют гимн страны на торжественных мероприятиях. Наличие американского флага во всех учреждениях и многих частных домах является для них нормой жизни. Изделия с национальной символикой пользуются огромной популярностью среди населения страны. Это объясняется весьма активной их пропагандой в печатных и электронных средствах массовой информации (далее - СМИ), книгах, художественных фильмах. С помощью государственных символов у граждан последовательно и настойчиво воспитываются гордость за страну и чувство патриотизма.
В нашей стране патриотическое воспитание молодежи в настоящее время осуществляется в рамках отраслевой Программы молодежной политики на 2005-2007 годы, утвержденной постановлением Правительства Республики Казахстан от 18 июля 2005 года N 734. С целью поддержки социально значимых проектов выделяются средства на реализацию ряда инициатив молодежных организаций в сфере патриотического воспитания.
Военно-патриотическое воспитание играет значительную роль в формировании у молодежи чувства патриотизма и гражданственности. Для повышения действенности работы по военно-патриотическому воспитанию проводятся встречи личного состава воинских частей с ветеранами Великой Отечественной войны и ветеранами локальных войн; в период призыва граждан на срочную воинскую службу объявляются месячники оборонно-массовой работы, "Дни открытых дверей" в войсковых частях и высших военных училищах, "Уроки мужества" в средних школах. Ежегодно проводится Всеармейское совещание активистов центров молодежных инициатив Вооруженных Сил Республики Казахстан, а также в рамках республиканской акции "Патриот" - республиканский фестиваль солдатской песни "Жас улан".
Традиционным стало проведение республиканских слетов военно-патриотических клубов, военно-спортивных игр - "Улан", "Алау", республиканских патриотических акций - "Патриот", "Я - гражданин Казахстана", "Это наш флаг".
Важную роль в патриотическом воспитании подрастающего поколения играют детские и молодежные общественные движения и организации, творческие союзы, основной целью деятельности которых является оказание содействия в самоопределении и становлении личности.
Система патриотического воспитания среди детей и учащейся молодежи предусматривает в процессе обучения и воспитания создание детских и молодежных общественных движений и организаций, творческих союзов. Количество детских объединений увеличивается из года в год. Так, например, в 2003 году их было 184, 2004 - 202, 2005 - 319. В настоящее время в республике действует более 320 детских и молодежных организаций. Среди них наиболее крупными и известными являются "Жулдыз" (Акмолинская область), "Болашак", "Улан", "Айналайын" (Карагандинская область), "Шугыла" (Актюбинская область), "Мурагер" (Костанайская область), "Достар" (Жамбылская область), "Жайык жастары" (Западно-Казахстанская область), "Зеленая республика" (Южно-Казахстанская область) и др.
В последние годы активизировалась деятельность местных исполнительных органов по открытию детских и молодежных дворовых клубов. В 2003 году действовал 491 клуб, в 2004 - 542, в текущем году их число составляет 548. Такие клубы являются важной социально-педагогической основой для организации досуга детей и учащейся молодежи, особенно подростков с девиантным поведением. Примечательно, что в развитии клубов значительную роль играют ветераны войны и труда, локальных войн, представители органов внутренних дел, опытные педагоги.
Практически во всех областях и гг. Астане, Алматы функционируют школы, организации, клубы патриотического воспитания, целями деятельности которых являются привлечение молодежи к активному участию в общественной жизни, повышение политической грамотности, развитие гражданственности и воспитание в духе казахстанского патриотизма.
По данным Министерства образования и науки, на начало 2006 года в республике имеются 586 внешкольных организаций, из которых 218 - сельские. По сравнению с 2002 годом их количество сократилось на 31 единицу, однако количество привлеченных к их деятельности детей увеличилось на 60495 человек. Внешкольные организации детского и юношеского творчества составляют 151 единицу. Имеются 55 станций юных туристов, техников, натуралистов (в 2003 году - 35), 383 детские школы (музыкальные, художественные, спортивные школы и школы искусств), 6 круглогодичных лагерей, 548 дворовых клубов (в 2003 году - 491). Однако охват детей внешкольными организациями составляет всего 12 %. Поэтому необходимо расширить сеть детских, подростковых, молодежных спортивных, военно-патриотических, технических, обучающих компьютерных клубов, художественных секций, библиотек и других внешкольных организаций.
Работа по патриотическому воспитанию граждан, и том числе детей и молодежи, требует дальнейшего совершенствования и развития.
В сознании многих людей патриотическое воспитание подрастающего поколения сводится лишь к выполнению воинского долга, что значительно сужает содержание понятия патриотического воспитания.
Патриотическое воспитание детей и молодежи сегодня не в полной мере отвечает требованиям формирования патриотического сознания, воспитания чувства верности и преданности своему Отечеству, готовности к выполнению гражданского долга и основных конституционных обязанностей. Проводимая работа не обеспечивает комплексного решения стратегических задач по формированию патриотического сознания у граждан страны в целом.
Вместе с тем произошедшие на рубеже веков в Казахстане радикальные социально-экономические и политические преобразования вызвали, в свою очередь, большие изменения в общественном сознании и духовной жизни общества. Повседневные жизненные наблюдения, которые подтверждаются социологическими опросами, показывают, что в вопросах патриотизма позиции различных социальных групп и общностей характеризуются многогранностью и широким разнообразием.
Одним из основных векторов социализации личности является идентификация индивида с Родиной. При этом понятие "Родина" ассоциируется не только с родной землей, близкими и родными человека, но и воспринимается в аспекте эмоционально-психологических чувств (чувства любви, патриотизма, преданности, национальной гордости и других).
Результаты мониторинга общественно-политической ситуации в Казахстане, проведенного в период с 2003 по 2005 годы, показали, что абсолютное большинство участников опроса (92,9 %) связывает свое гражданство с Республикой Казахстан. Гражданская идентификация с Республикой Казахстан, основанная на чувстве патриотизма, является фундаментом активной гражданской позиции, осознанного участия в жизни страны.
Республика Казахстан отличается этнической неоднородностью, здесь проживают представители более 120 наций и народностей. Многонациональный характер страны обусловливает многообразие религиозных конфессий и их возрастающую роль в общественной жизни, что подтверждается результатами проведенного с социологического опроса: 35,0 % граждан являются верующими, скорее верующими - 29,0 %, считают себя неверующими - 14,0 %. Кроме того, 33,3 % согласны с суждением о том, что религия не должна "вмешиваться" в дела государства, влиять на решения органов власти. 18,4 % граждан, наоборот, поддерживают мнение о влиянии религии на государственные дела и считают, что оно вполне допустимо и даже желательно.
В настоящее время вопросы организации борьбы с активизацией деятельности нетрадиционных религиозных объединений и экстремистских организаций в Казахстане, направленной в первую очередь на вовлечение в свои ряды молодежи, являются, безусловно, актуальными для государства.
В последнее десятилетие отмечаются различные экстремистские выступления, связанные с религиозными постулатами, распространяемыми в стране благодаря зарубежной пропаганде, а также заинтересованности отдельных граждан.
Интерес молодежи к не традиционным для Казахстана объединениям, таким, как кришнаиты, свидетели Иеговы, а также экстремистским организациям, например, религиозно-политическому объединению "Хизб-ут-Тахрир" и другим, связан с психологическим воздействием активистов-сторонников этих объединений и организаций на сознание молодых людей. Поэтому необходимо разработать четкий механизм регулирования злободневных проблем, возникающих в религиозной сфере.
Политическая грамотность и высокая политическая культура населения являются источником внутриполитической стабильности, межнационального согласия. Характерной чертой современного общества стала многоаспектность различных моделей политического поведения, в том числе возможность участвовать в политической жизни страны. При этом интерес к судьбе страны, к будущему можно назвать в качестве важнейшего фактора участия граждан в политической деятельности.
Данные социологического опроса (декабрь, 2005 год) показывают, что устойчивый интерес к политической деятельности проявили только 35,5 % опрошенных граждан. 50,6 % лишь эпизодически интересуются политикой, а у 12,5 % опрошенных политика не вызывает интереса, 1,4 % респондентов затруднились ответить на этот вопрос.
Основы патриотического воспитания закладываются в семье. Семья является важнейшим социальным институтом, где формируются основы духовно-нравственного воспитания. Проведенный социологический опрос (декабрь, 2004 год) показал приоритетность традиционных, устоявшихся ценностей - благополучия своей семьи (55,9 %), работы (35,9 %), личной безопасности (34,8 %).
Кроме того, далеко не все учителя и воспитатели уделяют должное внимание совершенствованию воспитательного процесса, определению на необходимом уровне отношений с семьей и другими социальными институтами.
В числе сдерживающих факторов в воспитании гражданина страны следует назвать недостаточность высококвалифицированных специалистов, способных использовать новые современные технологии для целенаправленного формирования патриотизма и демократических убеждений, малочисленность научно-исследовательских организаций гуманитарного профиля, имеющих достаточный опыт разработки социальных технологий по патриотическому воспитанию граждан.
Для решения имеющихся проблем в вопросах патриотического воспитания подрастающего поколения требуется принципиально новый подход к воспитанию в целом.
Образ страны и чувства своей неразрывной связи с родиной формируются государством и обществом через различные механизмы и институты, прежде всего образование.
В этой связи необходимо активное привлечение учреждений и организаций образования к работе по воспитанию обучающихся в духе казахстанского патриотизма, обеспечению популяризации государственных символов страны.
Необходимо отметить, что в организациях образования недостаточно качественных, эффективных по содержанию информационно-дидактических материалов по культуре мышления и толерантности, основанных на современных казахстанских общественных и культурных реалиях и связанных с менталитетом казахстанцев, мало книг для детей и молодежи, способных пробудить в их сознании чувство патриотизма, любви к своей Родине, вызвать стремление принести пользу своему Отечеству. Имеющиеся книги для детей и молодежи в основном ориентированы на пропаганду западных идеалов и ценностей или формируют чисто технократическое мышление.
Немаловажное значение в процессе формирования казахстанской гражданственности имеет степень употребления государственного языка в органах государственной власти и государственного управления, учреждениях образования, различных организациях и на предприятиях. В связи с этим необходимо решение задач в соответствии с требованиями Закона Республики Казахстан от 11 июля 1997 года "О языках в Республике Казахстан". Осознание роли казахского языка является фундаментом, на котором строится все здание нашей государственности.
Для эффективной реализации Программы необходимо вовлечь все сегменты казахстанского общества: бизнес, отечественные-неправительственные организации, общественные движения, ветеранские объединения.
Кроме того, необходимо оказать содействие в становлении различных форм молодежного самоуправления: молодежных маслихатов и других выборных органов. В настоящее время степень участия молодежных организаций в разработке и реализации государственных программ невысока. Необходимо создать возможности для участия молодежи в принятии управленческих решений, поощрять молодежные инициативы, имеющие общественно-политическое, социальное значение.
В настоящее время в работе по патриотическому воспитанию граждан слабо используется один из самых мощных инструментов воздействия на людей - деятельность СМИ. Это положение требует соответствующих доработок для активного и добровольного вовлечения СМИ в данную программу.
Успешной реализации Программы будут способствовать сложившиеся в казахстанском обществе:
толерантный менталитет казахстанцев;
духовная открытость как доминирующая черта менталитета казахстанцев;
смелость по отношению к нововведениям, историческим доказательством чего стали кардинальные экономические реформы, успешно проведенные в Казахстане после обретения суверенитета;
межнациональное согласие и дружба, политическая стабильность;
устойчивый и динамичный экономический рост страны, как залог гарантированного преодоления бедности для большинства населения, обусловливающий оптимизм и веру в будущее.

4. Цель и задачи Программы

Основной целью Программы является формирование у граждан высокого патриотического сознания, чувства гордости за свою страну, воспитание готовности к выполнению гражданского долга и конституционных обязанностей по защите интересов Родины посредством целенаправленного развития системы патриотического воспитания.
Основными задачами Программы являются:
создание организационных предпосылок и системы мер, способствующих формированию у целевых групп граждан чувства осмысленной гражданской солидарности и сопричастности, межэтнического и межличностного взаимопонимания;
обеспечение взаимодействия государства и общества в целом, государства и граждан в частности при проведении комплекса мероприятий по воспитанию казахстанского патриотизма, толерантности, уважения к правам и свободам человека;
создание условий и социальных предпосылок для формирования цивилизованных гражданских и межличностных отношений;
содействие работе по воспитанию патриотизма через формирование позитивных моделей поведения и популяризацию образа героя нашего времени среди молодежи.

5. Основные направления и механизм реализации Программы

Для централизованной координации деятельности по реализации Программы предусматривается создание республиканского Совета по патриотическому воспитанию граждан. Данный Совет будет сформирован из полномочных представителей заинтересованных государственных органов республиканского и регионального уровней, общественных институтов неправительственных организаций.
В части, касающейся реализации Программы на региональном уровне, в процессе разработки соответствующих планов мероприятий важно учитывать демографический, этнический состав населения, социально-психологические особенности городского и сельского населения.
Для скоординированной работы представителей центральных и местных исполнительных органов, организаций культуры, образования, воинских частей и "третьего сектора" требуется проведение специальных семинаров-совещаний.
Для достижения поставленной цели и успешной реализации государственной политики в области патриотического воспитания особое значение имеет активизация сотрудничества как с печатными СМИ, так и телевизионными.
Требуется яркое информационно-пропагандистское обеспечение, а также целенаправленное освещение в СМИ процесса реализации данной Программы и деятельности государственных органов в этом направлении.
Для успешной реализации Программы необходимо выработать механизмы сотрудничества республиканских и региональных СМИ в вопросах пропаганды и освещения работы по патриотическому воспитанию граждан.
Также в целях координации деятельности общественных организаций патриотического направления будет усилена работа действующего республиканского общественного Совета родителей, что будет способствовать выработке оптимальных механизмов деятельности родительской общественности по патриотическому воспитанию подрастающего поколения.
Кроме того, для эффективной реализации государственной политики в области патриотического воспитания граждан необходимо привлечь большое количество волонтеров, готовых и способных бескорыстно участвовать в этой важной работе. По степени развития волонтерского движения можно судить об уровне гражданской активности членов того или иного общества. Волонтерская деятельность позволяет охватить все слои населения, сблизить различные социальные группы общества и укрепить их единство.
В процессе реализации Программы будут проведены анализ и корректировка действующей нормативной правовой базы по вопросам волонтерского движения с целью его активизации в работе по патриотическому воспитанию граждан.
Реализация Программы будет осуществляться по основным направлениям.

1. Национальное единство
Создание организационных предпосылок и системы мер, способствующих формированию у целевых групп граждан чувства осмысленной гражданской солидарности и сопричастности, межэтнического и межличностного взаимопонимания, возможно через:
1) активную реализацию государственной политики в области пропаганды и применения государственных символов.
Государственная символика является комплексом культурных эмблем нации. Правильное использование государственной символики способствует формированию гражданского самосознания и чувства общности.
Пропаганда государственной символики будет осуществляться в рамках проводимых на различных уровнях разнообразных конференций, семинаров, акций с вовлечением широких слоев населения.
Кроме того, требуется научное обеспечение данной работы, которое будет осуществлено в форме социологического исследования, нацеленного на выявление степени восприятия различными социальными группами государственных символов страны.
Особое внимание будет уделено повышению информированности молодежи в вопросах значимости государственной символики через проведение различных конкурсов и других массовых акций.
Требуется вовлечение СМИ в проводимую пропаганду государственных символов, что планируется осуществить путем производства и трансляции телевизионных и радиопрограмм на эту тему;
2) внедрение принципа проведения государственных праздников как общенародных.
Необходимо вовлекать большее количество людей в проводимые торжества. При этом важно принять меры по созданию организационно-методического обеспечения каждого торжества для восприятия гражданами проводимого празднования "всем сердцем", с чувством единства, сплоченности, душевного подъема.
Преобразование форм проведения государственных праздников предполагает разработку таких сценариев, которые будут всемерно гуманизировать государственные праздники.
Результатом данной работы станут сближение органов государственного управления и различных слоев общества, углубление взаимопонимания между органами власти и населением;
3) повышение уровня учебных программ системы образования.
В целях повышения духовно-нравственного потенциала обучающихся и воспитания у них гражданского сознания требуется проведение соответствующей экспертизы существующих учебно-методических материалов.
По итогам анализа планируется внести необходимые изменения в учебные программы, дополнить их материалами, посвященными идеям национального единства и согласия, познанию культуры и изучению традиций казахского народа, казахстанских этнических групп.
При этом, следуя традициям демократического общества, к данной работе предполагается привлечь все слои населения. Кроме того, предусматривается сотрудничество с региональными электронными СМИ. Для этого в рамках государственного заказа на проведение государственной информационной политики через телерадиовещание будут приниматься меры по созданию и трансляции специальных информационных материалов.
Развитие идей культурного сотрудничества, евразийства, воспитание межэтнической, религиозной терпимости и взаимопонимания предполагается осуществлять в рамках научно-практических конференций, лекций, дискуссий, заседаний "круглых столов".
Особое внимание будет уделено воспитанию молодого поколения в духе толерантности, установлению сотрудничества с лидерами религиозных объединений, исповедующих мировые и традиционные религии, руководителями национально-культурных центров, действующих на территории Республики Казахстан.
В контексте Программы предусмотрен постоянный социологический мониторинг общественного мнения по вопросам гражданского согласия.
Центральным, консолидирующим общество фактором является вовлечение широких слоев и различных групп населения в добровольное изучение казахского языка. Время изучения государственного языка, период овладения им должны стать для всех этносов Казахстана школой культурного, психологического сближения. Данная Программа рассматривает участие населения, особенно молодежи Казахстана, в изучении казахского языка как элемент политической стабилизации общества. В этих целях на регулярной основе будут проводиться региональные конкурсы на знание казахского языка, организована международная летняя сессия казахского языка;
4) взаимодействие с Ассамблеей народов Казахстана (далее - Ассамблея).
Сотрудничество с Ассамблеей - состоявшимся общественным институтом - станет одним из важных инструментов реализации настоящей Программы.
Ассамблея обладает большим потенциалом для полноценного возрождения и изучения культурного наследия, исторического прошлого, традиций, обычаев, ритуалов казахского народа и всех других народов, представители которых проживают в Казахстане.
Участвуя в реализации данной Программы, Ассамблея внесет существенный вклад в воспитание гражданина с высокой нравственной культурой, нацеленного на созидательный, высокопроизводительный труд;
5) определение духовной идентичности казахстанцев. Сплоченность нации определяется единством национального менталитета.
С целью познания особенностей культуры и менталитета различных этносов страны и последующего проведения специальных мероприятий, нацеленных на углубление взаимопонимания народов Казахстана, планируются проведение социологических исследований, конференций, семинаров на тему духовной идентичности казахстанцев, изучение международного опыта формирования национальной и культурной идентичности в полиэтничном, поликультурном обществе.
Выводы исследований и рекомендации семинаров и конференций должны впоследствии стать новыми задачами Программы, рекомендациями по реализации Программы в регионах.

2. Гражданин и государство: взаимная ответственность
Обеспечение взаимодействия государства и общества в целом, государства и граждан в частности при проведении комплекса мероприятий по воспитанию казахстанского патриотизма, толерантности, уважения к правам и свободам человека будет направлено на развитие социального партнерства (общество - государство).
2.1. Шаги общественности навстречу государству:
а) детские и молодежные коллективы. Воспитание у детей и молодежи понимания значения государства как основного института общества.
Организации образования, осознавая, что они являются органической частью государства, должны постоянно использовать обновленные информационные материалы, освещающие различные стороны государственной жизни, в частности демократический вектор развития, экономические успехи и достижения, позволяющие решать социальные проблемы и сохранять политическую стабильность в обществе.
В программы уроков и внеклассных занятий будут введены материалы, способствующие восприятию молодыми людьми реального окружения (аула, города) как Родины, проявлению любви к ней и чувства долга перед ней, ибо в ней олицетворяется государство со всеми его социальными институтами. В школах будут проводиться тематические конкурсы и олимпиады, специальные уроки и внеклассные мероприятия.
Для улучшения правового воспитания молодежи, действенной профилактики правонарушений предполагается наладить тесное сотрудничество организаций образования с правоохранительными органами.
В вопросах развития гражданского самосознания важное место в качестве составного элемента патриотического воспитания занимает работа по разъяснению статуса гражданина Республики Казахстан, особенно среди молодежи.
Организация торжественной процедуры получения первых документов (свидетельства о неполном среднем образовании, удостоверения личности, аттестата о среднем образовании и т.д.) будет закреплять и повышать в сознании молодых людей значение статуса гражданина республики, способствовать восприятию его причастности к жизни государства, ощущению себя "частью" Родины.
Студенческое сообщество будет вовлекаться в работу по патриотическому воспитанию через проведение тематических студенческих слетов, конференций, конкурсов, организацию турне студенческих пропагандистских групп.
В соответствии с медиа-планом Программы будут разрабатываться и освещаться в СМИ материалы о роли государства, работе органов власти.
В центральных и региональных печатных СМИ будут созданы рубрики по патриотическому воспитанию, для детей и юношества будут написаны и изданы книги по данной тематике;
б) формирование эффективной связи "общество - государство".
Усилия будут направлены на отражение действительной неразрывной связи жизни каждого человека и функционирования государства. Дальнейшее развитие школьного и студенческого самоуправления, формирование системы школьных и студенческих выборов позволят подрастающему поколению понять и принять взаимозависимость общества и государства, осознать роль гражданина в жизни государства.
Кроме того, для ознакомления граждан, в том числе и молодежи, с деятельностью государственных структур необходимо организовывать экскурсии в государственные и общественные организации (центральные и местные органы власти, больницы, социальные службы, национальные компании), а также в воинские части, проводить "дни открытых дверей", встречи акимов сделать регулярными.
2.2. Шаги государства навстречу общественности возможны через развитие сотрудничества консультативно-совещательных органов (советы по делам молодежи, советы по взаимодействию с НПО, Национальная комиссия по делам женщин и семейно-демографической политике и т.д.), действующих при центральных и местных исполнительных органах, с учреждениями образования, НПО.
Консультативно-совещательные органы обладают полномочиями и необходимыми ресурсами для проведения государственной политики в области воспитания граждан в духе патриотизма. Патриотическая ориентация сотрудничества названных органов с учетом положений настоящей Программы существенно усилит ее результативность. Содержание мероприятий патриотического направления, проводимых с участием данных консультативно-совещательных органов, будет уточняться в соответствии с особенностями их деятельности.
Сноска. Подраздел 2.2. с изменениями, внесенными Указом Президента РК от 15.05.2008 N 593 (порядок введения в действие см. п. 4 ).
2.3. Социальная ответственность бизнеса
Повышение социальной ответственности бизнеса является обязательным условием дальнейшего развития страны. Поддержка социальных программ предпринимателями является важным фактором обеспечения стабильности в обществе, так как способствует партнерству между государственными органами, неправительственными организациями и бизнесом.
Основу деятельности любой коммерческой структуры должна составлять система ценностей и этических принципов. Наиболее эффективно этому может способствовать участие бизнеса в общегосударственной системе формирования патриотического сознания граждан.
Привлечение бизнес-сообщества к реализации Программы будет осуществляться через его участие в проведении патриотических акций, массовых мероприятий, ориентированных на различные возрастные категории населения, что в целом также будет способствовать развитию практики меценатства.

3. Семейные, общественные отношения: человек, семья, система образования, трудовой коллектив, армия, общество в целом
Создание условий и социальных предпосылок для формирования цивилизованных гражданских и межличностных отношений будет реализовано через:
а) разработку системы мер по укреплению института семьи.
Программа ориентируется на семью как на важнейший социальный институт, где формируются основы духовно-нравственного воспитания. Учитывая, что в связи с переменой уклада жизни, происходящей в наше время, семейные ценности испытывают существенные трансформации, необходимо принятие ряда мер по укреплению, оздоровлению института казахстанской семьи. Требуется детальное изучение происходящих перемен жизненного уклада семьи, факторов, наиболее существенно воздействующих на традиционные устои семьи. Необходимо использовать положительный опыт применения форм и методов воздействия для формирования у граждан разных возрастных категорий позитивного семейного мировоззрения, нацелить педагогов, СМИ воспитывать подрастающее поколение на основе семейных ценностей казахстанских этносов. Создать условия для приобретения молодежью необходимых знаний для развития позитивных отношений во взрослой жизни, которые будут содействовать формированию и укреплению казахстанской семьи.
Необходимо укрепление тех центров психологического семейного консультирования и адаптации, которые работают преимущественно на основе традиционных казахстанских семейных ценностей. В этих целях предусмотрена организация тренингов для педагогов и родителей по семейному воспитанию;
б) рациональное постижение межличностных и общественных отношений студентами.
Осмыслению общественно-политических отношений, в которые неизбежно вовлекается каждый гражданин, будут способствовать организация студенческих конференций, семинаров, написание курсовых, научных работ по вопросам культуры межличностных и общественных отношений, развивающихся в Казахстане;
в) содействие расширению кругозора подростков и молодежи.
Общественное сознание в последние годы формируется преимущественно стереотипами не лучших примеров массовой западной культуры. Подростки и молодежь имеют мало возможностей для расширения кругозора, личностного развития.
В рамках реализации Программы необходимо принять меры по расширению сети дворовых, районных клубов, формированию сети творческих, технических, компьютерных, спортивных клубов и библиотек. Клубы и библиотеки будут не только духовно развивать подростков и молодежь, но и способствовать появлению подростковых и молодежных лидеров с позитивным мировоззрением, которые могут стать примером и образцом для подражания.
В целях патриотического воспитания, укрепления позитивного имиджа и пропаганды столицы Казахстана для победителей школьных конкурсов и олимпиад предусматривается организация экскурсий в г. Астане.
Становлению патриотизма будет также способствовать организация туристских маршрутов по историческим местам. Для этого предполагается разработка комплексных экскурсионных программ с учетом возрастных особенностей учащихся;
г)активизацию работы по повышению значимости общественного мнения.
Для формирования общественного мнения, способствующего развитию патриотических чувств граждан, требуется проведение целенаправленных пропагандистских мероприятий. С этой целью предусматривается организация содействия созданию институтов общественного мнения, в том числе планируется увеличение числа разнообразных диалоговых площадок с привлечением представителей интеллигенции, профессиональных идеологов, обладающих современным мировоззрением и авторитетом.
Целесообразно активизировать работу диалоговых площадок в каждом областном центре, крупных городах с обеспечением им доступа к СМИ;
д) военно-патриотическое воспитание.
Военно-патриотическое воспитание - одно из важных направлений по формированию у граждан, особенно старшеклассников, студентов, допризывной и армейской молодежи, высокого патриотического сознания, воспитанию чувства верности своему Отечеству.
В современных условиях необходимы методическая, информационная, организационная поддержка военно-патриотического воспитания, дальнейшее укрепление взаимосвязей между Вооруженными Силами, общественностью, организациями образования с целью усиления координации в деле патриотического воспитания молодежи, пропаганды положительного имиджа армии, воинской службы. Требуется усилить работу существующих клубов, имеющих опыт подготовки молодежи к службе в армии, привлечь к данной работе советы ветеранов Великой Отечественной войны и локальных войн, ветеранов труда.

4. Портрет современного казахстанца-патриота, добившегося общественного признания
Содействие работе по воспитанию патриотизма посредством формирования позитивных моделей поведения, а также через:
а) поиск и поддержку героев нашего времени.
В рамках настоящей Программы предусматривается популяризация разнообразных форм и видов успешной жизнедеятельности граждан страны. С этой целью предполагается активное сотрудничество со СМИ, в рамках которого будет проводиться работа по поиску и пропаганде соотечественников, социально активных, патриотически настроенных и добившихся серьезных результатов в профессиональной деятельности и жизни.
Литературные, кинематографические, арт-конкурсы, инициируемые данной Программой, будут также нацелены на создание позитивного образа казахстанца-патриота.
Кроме того, будут активно привлекаться к этой работе книжные издательства, осуществляющие выпуск патриотической литературы и нацеливающие отечественных писателей на создание новых общественно значимых произведений;
б) признание лиц, достигших заметных успехов в профессиональной деятельности.
Для решения этой задачи предполагается поощрение указанных лиц региональными и молодежными премиями различной номинации. Победители этих номинаций впоследствии могут стать персонажами телепрограмм, фильмов, очерков, книг.
Для развития духовного потенциала молодежи будет учреждена интеллектуальная премия "Жас талап", присуждаемая высшему учебному заведению за особый вклад в интеллектуальное развитие Казахстана.

6. Необходимые ресурсы и источники финансирования

Для реализации Программы планируется выделение средств из республиканского, местных бюджетов, использование внебюджетных средств.
За счет средств республиканского бюджета планируется выделить:
в 2006 году 27 948 тыс. тенге,
в 2007 году 54 641 тыс. тенге,
в 2008 году 53 999 тыс. тенге.
За счет средств местных бюджетов планируется выделить:
в 2007 году 224 093,0 тыс. тенге;
в 2008 году 236 521,0 тыс. тенге.
Всего: в 2006 году - 27 948 тыс. тенге, в 2007 году - 278 734 тыс. тенге, в 2008 году - 290 520 тыс. тенге.
Общая сумма составит 597 202 тыс. тенге.
Объемы финансирования Программы будут уточняться при утверждении республиканского и местных бюджетов на соответствующий финансовый год.

7. Ожидаемые результаты от реализации Программы

В ходе реализации Программы будут достигнуты следующие результаты:
повысится уровень гражданской идентификации казахстанцев с Республикой Казахстан;
возрастет стремление граждан к участию в патриотическом движении;
будет усилено информационно-пропагандистское обеспечение реализации государственной политики по повышению патриотического сознания граждан;
будут активизированы меры, направленные на популяризацию государственных символов страны, государственной и воинской службы, дальнейшее развитие системы патриотического воспитания;
в 2006 году будет создан Совет по патриотическому воспитанию граждан;
будут разработаны и выпущены информационно-методические сборники, рекомендации, информационно-аналитические материалы по вопросам патриотического воспитания граждан;
будут разработаны программы экскурсионной и краеведческой работы, организованы поездки отличившихся учащихся и студентов в Астану;
будут проведены 36 республиканских мероприятий (семинары, форумы, конференции, заседания "круглых столов", социологические исследования, социологический мониторинг, акции, слеты, конкурсы, турне), в том числе: в 2006 году - 10, в 2007 году - 13, в 2008 году - 13;
будут организованы тематические встречи молодежи с участием представителей правоохранительных органов, ветеранов войны, спортсменов и др.;
3,5 млн. детей и подростков, охваченных сетью организаций образования, будут вовлечены в деятельность детских, подростковых, молодежных организаций;
в учебный процесс будут интегрированы новые методики и материалы, нацеленные на воспитание у молодежи чувства патриотизма;
будут учреждены молодежная республиканская интеллектуальная премия и специальные региональные премии.