Экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтар туралы халықаралық пактіге Факультативтік хаттамаға қол қою туралы

Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 23 қыркүйектегі № 1068 Жарлығы

Қазақстан Республикасының
Президенті мен Үкіметі актілерінің
жинағында жариялануға тиіс

ҚАУЛЫ ЕТЕМІН:
1. БҰҰ Бас Ассамблеясының 2008 жылғы 10 желтоқсандағы 63/117 қарарымен қабылданған Экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтар туралы халықаралық пактіге Факультативтік хаттамаға (бұдан әрі - Факультативтік хаттама) қол қойылсын.
2. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік хатшысы - Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі Қанат Бекмырзаұлы Саудабаев Қазақстан Республикасының атынан Факультативтік хаттамаға қол қойсын.
3. Осы Жарлық қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Президенті Н. Назарбаев

Экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтар туралы
халықаралық пактіге факультативтік
Хаттама
(БҰҰ Бас Ассамблеясының 2008 жылғы 10 желтоқсандағы 63/117
қарарымен қабылданған)

Кіріспе

Осы хаттамаға қатысушы мемлекеттер,
Біріккен Ұлттар Ұйымының Жарғысында жарияланған қағидаттарға сәйкес адами отбасының барлық мүшелеріне тән олардың қадір-қасиетін, және теңдей әрі ажырамас құқықтарын тану бостандықтың, әділеттілік пен жалпыға ортақ бейбітшіліктің негізі болып табылатынын назарға ала отырып,
Адам құқығының жалпыға ортақ декларациясы адамдар өзінің қадір-қасиеті мен құқығы тұрғысынан өмірге еркін әрі тең болып келетінін, Декларацияда жарияланған барлық құқықтар мен барлық бостандықтарды әрбір адам нәсіліне, түсіне, жынысына, тіліне, дініне, саяси немесе өзге де сеніміне, ұлттық немесе әлеуметтік шығу тегіне, мүліктік, қауымдық немесе өзге де жағдайына қатысты қандай да болмасын айырмашылықсыз барлық адамдар иелене алады деп жариялағанын ескере отырып,
Адам құқығының жалпыға ортақ декларациясы мен Адам құқығы туралы халықаралық пактіде әркім де азаматтық, мәдени, экономикалық, саяси және әлеуметтік құқықтарын пайдалана алатын жағдайлар жасалғанда ғана қорқыныш пен мұқтаждықтан азат, еркін жеке адам идеалы жүзеге асырылуы мүмкін деп танылатынын еске сала отырып,
адамның барлық құқықтары мен негізгі бостандықтарының әмбебаптығын, бөлінбейтінін, өзара тәуелділігі мен өзара байланыстылығын тағы да растай отырып,
Экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтар туралы халықаралық пактіге (бұдан әрі «Пакті» деп аталатын) қатысушы әр мемлекеттің Пактіде танылатын құқықтардың толық жүзеге асырылуын біртіндеп қамтамасыз ету үшін, жеке тәртіппен және атап айтқанда, экономикалық және техникалық салалардағы халықаралық көмек пен ынтымақтастық шеңберінде, атап айтқанда заңнамалық шараларды қабылдауды қоса алғанда, барлық тиісті тәсілдермен қолда бар ресурстар шегіндегі шараларды барынша қолдануға міндеттенетінін еске сала отырып,
бұдан әрі Пактінің мақсаттарына қол жеткізу және оның ережелерін орындау үшін Экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтар комитетіне (бұдан әрі «Комитет» деп аталатын) осы Хаттамада көзделген функцияларды жүзеге асыру мүмкіндігін берудің тиімді екенін назарға ала отырып,
төмендегілер туралы уағдаласты:

1-бап
Комитеттің хабарламаны алу және қарау құзыреті

1. Осы Хаттамаға қатысушы болатын, Пактіге қатысушы мемлекет осы Хаттаманың ережелерінде көзделгендей, Комитеттің хабарламаларды алу және қарау құзыретін мойындайды.
2. Комитет осы Хаттамаға қатысушы болып табылмайтын қатысушы мемлекетке қатысты ешқандай хабарламаны қабылдамайды.

2-бап
Хабарламалар

Хабарламалар қатысушы мемлекеттің заңды құзырында жүрген адамдар немесе адамдар тобы немесе өздері осы қатысушы мемлекеттің Пактіде жазылған экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтардың кез келгенін бұзуының құрбаны болып табылады деп растайтын адамдардың атынан ұсынылуы мүмкін. Егер хабарлама жекелеген адамдардың немесе адамдар тобының атынан ұсынылса, автор өзінің іс-әрекетін олардың атынан мұндай келісімсіз негіздей алатын жағдайларды қоспағанда, бұл олардың келісімімен жасалады.

3-бап
Қолайлылық

1. Комитет ішкі қол жетімді құқықтық қорғау құралдарының барлығы қолданылғанына өзі көз жеткізбей тұрып, хабарламаны қарамайды. Бұл қағида мұндай құралдардың қолданылуы дәлелсіз созылып кететін жағдайларда қолданылмайды.
2. Комитет:
а) автор хабарламаны осы мерзімнің ішінде жіберу мүмкін болмағанын дәлелдей алған жағдайларды қоспағанда, ішкі құқықтық қорғау құралдары таусылғаннан кейін бір жылдың ішінде ұсынылмаса;
b) хабарламаның мәні болып табылатын фактілер тиісті қатысушы мемлекет үшін осы Хаттама күшіне енгізілгенге дейін орын алған жағдайда, егер сол күннен кейін де мұндай фактілердің орын алуы жалғаспаса;
c) егер бұл мәселені Комитет қараған болса немесе басқа бір халықаралық талқылау немесе реттеу рәсіміне сәйкес қаралған немесе қаралып жатқан болса;
d) ол Пакті ережелерімен сыйымсыз болса;
е) ол нақты негізделмеген немесе жеткіліксіз аргументтелген немесе бұқаралық ақпарат құралдары тарататын ақпараттарға ғана негізделген болса;
f) ол хабарламаны ұсыну құқығын теріс пайдалануды білдіретін болса; немесе
g) ол жасырын болып табылса немесе жазбаша түрде ұсынылмаған болса, хабарламаны қолайсыз деп жариялайды.

4-бап
Құқықтарға айқын қысым жасауды куәландырмайтын хабарламалар

Комитет хабарлама жалпы мәні бар маңызды мәселені қозғайды деп есептеген жағдайларды қоспағанда, Комитет қажет кезінде автордың құқықтарына айқын қысым жасауды куәландырмайтын хабарламаны құпия түрде қараудан бас тарта алады.

5-бап
Уақытша қорғау шаралары

1. Хабарламаны алғаннан кейін және кез келген шешімді қабылдағанға дейін кез келген сәтте Комитет ықтимал құқық бұзушылық құрбанына немесе құрбандарына орны толмас ықтимал зиян келтірілуінің алдын алу мақсатында осы қатысушы мемлекеттің ерекше жағдайларда қажет болуы мүмкін уақытша шараларды қабылдауы туралы тиісті қатысушы мемлекетке жүгіне алады.
2. Егер Комитет өзінің құқығын осы баптың 1-тармағына сәйкес жүзеге асыратын болса, бұл оның қолайлылыққа немесе хабарламаның сипатына қатысты шешім қабылдағанын білдірмейді.

6-бап
Хабарламаны беру

1. Комитет тиісті қатысушы мемлекетті ескертусіз хабарламаны қолайсыз деп есептеген жағдайларды қоспағанда, Комитет осы Хаттамаға сәйкес өзіне ұсынылған кез келген хабарламаны құпия түрде тиісті қатысушы мемлекеттің назарына жеткізеді.
2. Хабарлама алған қатысушы мемлекет алты айдың ішінде Комитетке осы мәселеге түсінік беретін жазбаша түсіндірмені немесе мәлімдемені, егер бар болса, қатысушы мемлекет ұсынуы мүмкін құқықтық қорғау құралдарын ұсынады.

7-бап
Достық реттеу

1. Комитет Пактіде жазылған міндеттемелерді құрметтеу негізіндегі достық реттеу мақсатында тиісті тараптарға өзінің ізгі қызметтерін көрсетеді.
2. Достық реттеу туралы келісім осы Хаттамаға сәйкес хабарламаны қарауды тоқтатуға әкеп соғады.

8-бап
Хабарламаларды қарау

1. Комитет осы Хаттаманың 2-бабына сәйкес алынған хабарламаларды бұл материалдар тиісті тараптарға жеткізілген жағдайда, өзіне ұсынылған барлық материалдарды ескере отырып қарайды.
2. Осы Хаттамада көзделген хабарламаларды қарау кезінде Комитет жабық отырыстар өткізеді.
3. Осы Хаттамаға сәйкес хабарламаларды қарау кезінде Комитет өңірлік адам құқықтарын қорғау жүйелерін, басқа да органдардың, мамандандырылған мекемелердің, қорлардың тиісті материалдарын және Біріккен Ұлттар Ұйымы мен басқа да халықаралық ұйымдардың бағдарламалары мен тетіктерін, сондай-ақ тиісті қатысушы мемлекеттің кез келген ескертпелері мен түсініктемелерін тиісті жағдайларда назарға алуына болады.
4. Осы Хаттамаға сәйкес хабарламаларды қарау кезінде Комитет қатысушы мемлекет Пактінің II бөлігіне сәйкес қабылдаған шаралардың тиімділігін қарайды. Бұл ретте Комитет қатысушы мемлекеттің Пактіде бекітілген құқықтарды жүзеге асыру үшін бірқатар ықтимал саясат шараларын қабылдауға құқылы екенін ескереді.

9-бап
Комитеттің пайымдауларына байланысты кейінгі шаралар

1. Хабарламаны зерделегеннен кейін Комитет хабарламаға қатысты өзінің пайымдауларын, егер бар болса, өзінің ұсынымдарымен бірге тиісті тараптарға жібереді.
2. Қатысушы мемлекет Комитеттің пайымдауларын, егер бар болса, ұсынымдарымен бірге тиісті ретімен қарайды және жазбаша жауапты, оның ішінде, Комитеттің пайымдаулары мен ұсынымдары ескеріле отырып қабылданған кез келген шаралар туралы ақпаратты Комитетке алты айдың ішінде ұсынады.
3. Комитет қатысушы мемлекетке өзінің пайымдаулары немесе егер бар болса, ұсынымдарына жауап ретінде қатысушы мемлекет қабылдаған кез келген шара туралы қосымша ақпаратты, оның ішінде егер Комитет орынды деп тапса, қатысушы мемлекеттің Пактінің 16 және 17-баптарына сәйкес ұсынылатын кейінгі баяндамаларында беруді ұсына алады.

10-бап
Мемлекетаралық хабарламалар

1. Осы бапқа сәйкес осы Хаттамаға қатысушы мемлекет кез келген мемлекеттің осы Пакті бойынша өзінің міндеттемелерін басқа бір мемлекеттің орындамағанын растауы туралы хабарламасын алу және қарау құзыретін өзінің мойындайтынын кез келген уақытта мәлімдей алады. Осы бапта көзделетін хабарламалар, Комитеттің құзыретін тануы туралы өзі үшін мәлімдеме жасаған қатысушы мемлекет ұсынған жағдайда ғана қабылдануы және қаралуы мүмкін. Мұндай мәлімдеме жасамаған қатысушы мемлекетке қатысты ешқандай хабарламаны Комитет қабылдамайды. Осы бапқа сәйкес алынған хабарламалар мынадай рәсімге сәйкес қаралады:
а) егер кез келген осы Хаттамаға қатысушы мемлекет басқа қатысушы мемлекет Пакті бойынша өзінің міндеттемелерін орындамай отыр деп есептейтін болса, ол бұл мәселені жазбаша хабарламамен көрсетілген қатысушы мемлекеттің назарына жеткізе алады. Қатысушы мемлекет, сондай-ақ бұл мәселе жөнінде Комитетті де хабарландыра алады. Хабарламаны алатын мемлекет оны алғаннан кейін үш айдың ішінде хабарламаны жіберген мемлекетке түсіндірмені немесе осы мәселе бойынша түсіндірмесі бар жазбаша түрдегі кез келген мәлімдемені ұсынады, онда мұның қаншалықты мүмкін және орынды екені қамтылуға, бұл мәселе бойынша қолданылған, қолданылып жатқан немесе қол жетімді ішкі рәсімдер мен құқықтық қорғау құралдары көрсетілуге тиіс;
b) егер алушы мемлекет алғашқы хабарламаны алғаннан кейін алты айдың ішінде мәселе тиісті екі тарапты қанағаттандыратындай етіп шешілмесе, бұл тараптардың әрқайсысының Комитетті және басқа мемлекетті хабардар ете отырып, мәселені Комитетке жолдауға құқығы бар;
c) Комитет өзіне берілген мәселені бұл мәселе бойынша барлық ішкі құқық қорғау құралдары қолданылғанына және таусылғанына көз жеткізгеннен кейін ғана қарайды. Бұл қағида, осы құралдарды қолдану дәлелсіз созылып кеткен жағдайларда қолданылмайды;
d) Комитет осы тармақтың с) тармақшасының ережелерін сақтай отырып, Пактіде бекітілген міндеттемелерді құрметтеу негізінде достық реттеу мақсатында тиісті қатысушы мемлекеттерге өзінің ізгі қызметтерін көрсетеді;
e) осы бапта көзделген хабарламаларды қарау кезінде Комитет жабық отырыстар өткізеді;
f) осы тармақтың b) тармақшасына сәйкес өзінің қарауына берілген кез келген мәселе бойынша Комитет іске қатысты кез келген ақпаратты ұсыну өтінішімен b) тармақшада айтылған тиісті қатысушы мемлекетке жүгіне алады;
g) осы тармақтың b) тармақшасында айтылған тиісті қатысушы мемлекеттердің Комитет мәселені қараған кезде өкілетті болуға және ауызша және\немесе жазбаша өкілдік етуге құқығы бар;
h) осы тармақтың b) тармақшасына сәйкес хабарламаны алғаннан кейін Комитет баяндаманы тиісті жеделдікпен ұсынады;
і) егер осы тармақтың d) тармақшасының ережелері шеңберінде реттеуге қол жеткен болса, Комитет өзінің баяндамасында фактілерді және қол жеткен реттеуді қысқаша баяндаумен шектеледі;
іі) егер d) тармақшасының ережелері шеңберінде реттеуге қол жетпеген болса, Комитет өзінің баяндамасында тиісті қатысушы мемлекеттердің арасында туындаған мәселеге қатысты тиісті фактілерді баяндайды. Тиісті қатысушы мемлекеттер жасаған жазбаша ұсынымдар мен ауызша ұсынымдардың жазбасы баяндамаға қоса тіркеледі. Комитет сондай-ақ олардың арасында туындаған мәселеге қатысты деп есептейтін өзінің кез келген пікірін тиісті қатысушы мемлекеттерге хабарлай алады.
Кез келген жағдайда баяндама тиісті қатысушы мемлекеттерге жіберіледі.
2. Мәлімдемені қатысушы мемлекеттер, оның көшірмесін басқа қатысушы мемлекеттерге жіберетін Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына осы баптың 1-тармағына сәйкес сақтауға тапсырады. Мәлімдемені кез келген уақытта Бас хатшыны хабардар ету арқылы кері қайтарып алуға болады. Мұндай кері қайтарып алу осы бапқа сәйкес жіберілген хабарламаның мәні болып табылатын кез келген мәселені қарауға кедергі бола алмайды; Бас хатшы мәлімдемені кері қайтарып алу туралы хабарлама алғаннан кейін, егер тек тиісті қатысушы мемлекет жаңа мәлімдеме жасаған болмаса, қандай да бір қатысушы мемлекеттен осы бап бойынша кейінгі ешқандай хабарлама қабылданбайтын болады.

11-бап
Тергеу рәсімі

1. Осы Хаттамаға қатысушы мемлекет кез келген уақытта Комитеттің осы бапта көзделетін құзыретін мойындайтынын мәлімдей алады.
2. Егер Комитет Пактіде белгіленген кез келген экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтардың елеулі немесе жүйелі түрде бұзылғандығын куәландыратын сенімді ақпарат алатын болса, Комитет осы қатысушы мемлекетке ақпаратты тексеруде ынтымақтасуды және осыған байланысты тиісті ақпаратқа қатысты ескертпелерін де ұсынады.
3. Тиісті қатысушы мемлекет беруге болатын кез келген ескертпені, сондай-ақ қолда бар кез келген басқа да сенімді ақпаратты ескере отырып, Комитет тергеу жүргізу және Комитетке баяндаманы шұғыл ұсыну үшін өзінің бір немесе бірнеше мүшесін тағайындай алады. Бұл негізді болған жағдайларда және қатысушы мемлекеттің келісімімен тергеу оның аумағында болуын да қамтуы мүмкін.
4. Мұндай тергеу құпия түрде жүргізіледі және осы процестің барлық кезеңдерінде осы қатысушы мемлекет тарапынан бірлесіп жұмыс істеуді қамтамасыз ету шаралары қолданылады.
5. Осындай тергеудің нәтижелерін зерделегеннен кейін Комитет осы нәтижелерді кез келген ескертпелерімен және ұсыныстарымен бірге тиісті қатысушы мемлекетке жолдайды.
6. Тиісті қатысушы мемлекет Комитет жолдаған нәтижелерді, ескертпелер мен ұсынымдарды алған сәттен бастап өзінің ескертпелерін алты айдың ішінде Комитетке жібереді.
7. Осы баптың 2-тармағына сәйкес жүргізілген тергеуге қатысты мұндай процестер аяқталғаннан кейін Комитет тиісті қатысушы мемлекетпен консультациядан кейін осы процестің нәтижелері туралы қысқаша есепті осы Хаттаманың 15-бабында көзделген жыл сайынғы өзінің баяндамасына енгізу туралы шешім қабылдай алады.
8. Осы баптың 1-тармағына сәйкес мәлімдеме жасаған кез келген қатысушы мемлекет кез келген уақытта Бас хатшының хабарламасы арқылы бұл мәлімдемені қайтарып ала алады.

12-бап
Тергеу рәсімінің қорытындылары бойынша кейінгі шаралар

1. Комитет тиісті қатысушы мемлекетке осы Хаттаманың 11-бабына сәйкес жүргізілген тергеуге байланысты қабылданған кез келген шаралар туралы егжей-тегжейлі ақпаратты Пактінің 16 және 17-баптарына сәйкес ұсынылатын баяндамасына қосуды ұсына алады.
2. 11-баптың 6-тармағында сөз болатын алты айлық кезең аяқталғаннан кейін, қажет болған кезде Комитет тиісті қатысушы мемлекетке осындай тергеуге байланысты қабылданған шаралар туралы хабардар етуді ұсынуы мүмкін.

13-бап
Қорғау шаралары

Осы Хаттамаға сәйкес Комитетке жүгіну салдарынан оның заңды құзырындағы адамдар қандай да бір нысандағы қысымға немесе қорқытуға ұшырамауы үшін қатысушы мемлекет барлық қажетті шараларды қабылдайды.

14-бап
Халықаралық көмек және ынтымақтастық

1. Комитет, егер мұны орынды деп тапса және тиісті қатысушы мемлекеттің келісімімен мамандандырылған мекемелерге, қорларға және бағдарламаларға және Біріккен Ұлттар Ұйымының басқа да құзыретті органдарына техникалық консультациялардың немесе көмектің қажеттігін көрсететін хабарламалар мен тексерулерге қатысты өзінің пікірлері немесе ұсынымдарын, сондай-ақ егер бар болса, пайымдаулары немесе ұсынымдарына қатысты қатысушы мемлекеттің ескертпелері мен ұсыныстарын жолдайды.
2. Комитет сондай-ақ қатысушы мемлекеттің келісімімен осы Хаттамаға сәйкес қарастырылған хабарламаларға байланысты туындайтын, Пактіде танылған құқықтарды жүзеге асыру ісінде ілгерілеуге қол жеткізуде қатысушы мемлекеттерге көмек көрсетуге мүмкіндік беретін халықаралық шаралардың орындылығына қатысты сол органдардың әрқайсысы өз құзыреті шегінде шешім шығаратын кезінде пайдасы тиетін кез келген мәселені осындай органдардың назарына жеткізуіне болады.
3. Бас Ассамблеяның тиісті рәсімдеріне сәйкес осы Хаттаманың түпмәтініндегі экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтар саласындағы ұлттық әлеуеттерді нығайтуға ықпал ете отырып, Пактіде бекітілген құқықтарды толығырақ жүзеге асыру мақсатында тиісті қатысушы мемлекеттің келісімімен қатысушы мемлекеттерге сараптамалық және техникалық көмек көрсету үшін Біріккен Ұлттар Ұйымының Қаржылық ережелері мен қағидаларына сәйкес басқарылатын нысаналы қор құрылады.
4. Осы баптың ережелері Пактіге сәйкес әрбір қатысушы мемлекеттің өз міндеттемелерін орындау міндетіне әсер етпейді.

15-бап
Жыл сайынғы баяндама

Комитет жыл сайынғы баяндамасына осы Хаттамаға сәйкес өзінің қызметі туралы қысқаша есепті қосады.

16-бап
Хабардарлықты арттыру және ақпараттандыру

Әрбір қатысушы мемлекет Пакті және осы Хаттама туралы кеңінен ақпараттандыруды және хабардарлығын арттыруды қамтамасыз етуге, сондай-ақ Комитеттің пікірлері мен ұсынымдары туралы ақпаратқа, атап айтқанда, осы қатысушы мемлекетке қатысты мәселелер бойынша ақпаратқа, мүгедектер үшін де қол жетімді форматта жасай отырып, қол жеткізуді оңайлатуға міндеттенеді.

17-бап
Қол қою, ратификациялау және қосылу

1. Осы Хаттама Пактіге қол қойған, оны ратификациялаған немесе оған қосылған кез келген мемлекеттің қол қоюы үшін ашық.
2. Осы Хаттама Пактіні ратификациялаған немесе оған қосылған кез келген мемлекеттің ратификациялауына жатады. Ратификациялау грамоталары Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Хатшысына сақтауға тапсырылады.
3. Осы Хаттама Пактіні ратификациялаған немесе оған қосылған кез келген мемлекеттің қосылуы үшін ашық.
4. Қосылу туралы құжатты Біріккен Ұлттар Ұйымы Бас Хатшысының депозитарийіне тапсыру арқылы қосылу жүзеге асырылады.

18-бап
Күшіне енуі

1. Осы Хаттама қосылу туралы оныншы ратификациялау грамотасын немесе оныншы құжатты Біріккен Ұлттар Ұйымы Бас Хатшысының депозитарийіне тапсырған күннен бастап үш ай өткен соң күшіне енеді.
2. Осы Хаттаманы ратификациялайтын немесе оныншы ратификациялау грамотасын немесе қосылу туралы оныншы құжатты сақтауға тапсырғаннан кейін оған қосылатын әрбір мемлекет үшін осы Хаттама өзінің ратификациялау грамотасын немесе қосылуы туралы құжатын сақтауға тапсырған күннен бастап үш айдан соң күшіне енеді.

19-бап
Түзетулер

1. Кез келген қатысушы мемлекет осы Хаттамаға түзетулерін ұсына алады және оларды Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына табыс ете алады. Бас хатшы осы ұсынысты қарау және олар бойынша шешім қабылдау мақсатында қатысушы мемлекеттердің кеңесін шақыруды олардың қолдайтындығын өзіне хабарлау туралы өтініш айтып, кез келген ұсынылған түзетулерді қатысушы мемлекеттерге жолдайды. Егер мұндай кеңес шақыруды осындай хабарлама күнінен бастап төрт ай ішінде қатысушы мемлекеттердің кем дегенде үштен бірі қолдайтын болса, Бас хатшы Біріккен Ұлттар Ұйымының демеуімен осындай кеңес шақырады. Дауыс беруге қатысқан немесе атсалысқан қатысушы мемлекеттердің үштен екісі көпшілік дауыспен қабылдаған кез келген түзету бекіту үшін Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясына, кейін оны қабылдау үшін барлық қатысушы мемлекеттерге ұсынылады.
2. Осы баптың 1-тармағына сәйкес қабылданған және бекітілген түзету сақтауға тапсырылған құжаттардың саны түзету күніне қатысушы мемлекеттің үштен екісіне жеткеннен кейін отызыншы күні күшіне енеді. Кейіннен түзету кез келген қатысушы мемлекет үшін сақтауға қабылдау туралы оның жеке құжатын тапсырғаннан кейін отызыншы күні күшіне енеді. Түзету оны қабылдаған қатысушы мемлекеттер үшін ғана міндетті болып табылады.

20-бап
Күшін жою

1. Кез келген қатысушы мемлекет Біріккен Ұлттар Ұйымы Бас хатшысының атына жазбаша хабарлама жіберу арқылы кез келген уақытта осы Хаттаманың күшін жоя алады. Күшін жою Бас хатшы осындай хабарламаны алған күннен бастап алты айдан соң күшіне енеді.
2. Күшін жою күшін жоюдың күшіне енген күніне дейін 2 және 10-баптарға сәйкес ұсынылған кез келген хабарламаға немесе 11-бапқа сәйкес басталған кез келген рәсімге қатысты осы Хаттаманың ережелерін қолдануды жалғастыруға кедергі келтірмейді.

21-бап
Бас хатшының хабарлауы

Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысы Пактінің 26-бабының 1-тармағында аталған барлық мемлекеттерге:
а) осы Хаттамаға сәйкес қол қоюлар, ратификациялаулар және қосылулар;
b) осы Хаттаманың күшіне енген күні және 19-бапқа сәйкес кез келген түзетулер;
c) 20-бапқа сәйкес кез келген күшін жою туралы хабарлайды.

22-бап
Ресми тілдер

1. Ағылшын, араб, испан, қытай, орыс және француз тілдеріндегі мәтіндері тең түпнұсқалы болып табылатын осы Хаттама Біріккен Ұлттар Ұйымының мұрағатына сақтауға тапсырылады.
2. Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысы осы Хаттаманың куәландырылған көшірмелерін Пактінің 26-бабында көрсетілген барлық мемлекеттерге жолдайды.

О подписании Факультативного протокола к Международному пакту об экономических, социальных и культурных правах

Указ Президента Республики Казахстан от 23 сентября 2010 года № 1068

Подлежит опубликованию
в Собрании актов Президента и
Правительства Республики Казахстан

ПОСТАНОВЛЯЮ:
1. Подписать Факультативный протокол к Международному пакту об экономических, социальных и культурных правах, принятый резолюцией 63/117 Генеральной Ассамблеи ООН от 10 декабря 2008 года (далее - Факультативный протокол).
2. Государственному секретарю Республики Казахстан - Министру иностранных дел Республики Казахстан Саудабаеву Канату Бекмурзаевичу подписать от имени Республики Казахстан Факультативный протокол.
3. Настоящий Указ вводится в действие со дня подписания.

Президент
Республики Казахстан Н. Назарбаев

Факультативный протокол
к международному пакту об экономических,
социальных и культурных правах
(принят резолюцией 63/117 Генеральной Ассамблеи ООН от 10 декабря 2008 года)

Преамбула

Государства-участники настоящего Протокола,
принимая во внимание, что в соответствии с принципами, провозглашенными в Уставе Организации Объединенных Наций, признание достоинства, присущего всем членам человеческой семьи, и равных и неотъемлемых прав их является основой свободы, справедливости и всеобщего мира,
учитывая, что Всеобщая декларация прав человека провозглашает, что все люди рождаются свободными и равными в своем достоинстве и правах и что каждый человек должен обладать всеми правами и всеми свободами, провозглашенными Декларацией, без какого бы то ни было различия, как то: в отношении расы, цвета кожи, пола, языка, религии, политических или иных убеждений, национального или социального происхождения, имущественного, сословного или иного положения,
напоминая, что во Всеобщей декларации прав человека и Международных пактах о правах человека признается, что идеал свободной человеческой личности, свободной от страха и нужды, может быть осуществлен только, если будут созданы такие условия, при которых каждый может пользоваться гражданскими, культурными, экономическими, политическими и социальными правами,
вновь подтверждая универсальность, неделимость, взаимозависимость и взаимосвязанность всех прав человека и основных свобод,
напоминая, что каждое государство - участник Международного пакта об экономических, социальных и культурных правах (в дальнейшем именуемого «Пакт») обязуется в индивидуальном порядке и в рамках международной помощи и сотрудничества, в частности в экономической и технической областях, принимать в максимальных пределах имеющихся ресурсов меры к тому, чтобы постепенно обеспечить полное осуществление признаваемых в Пакте прав всеми надлежащими способами, включая, в частности, принятие законодательных мер,
принимая во внимание, что для дальнейшего достижения целей Пакта и выполнения его положений было бы целесообразно предоставить Комитету по экономическим, социальным и культурным правам (в дальнейшем именуемому «Комитет») возможность осуществлять функции, предусмотренные в настоящем Протоколе,
договорились о нижеследующем:

Статья 1
Компетенция Комитета получать и рассматривать сообщения

1. Государство-участник Пакта, которое становится участником настоящего Протокола, признает компетенцию Комитета получать и рассматривать сообщения, как это предусмотрено положениями настоящего Протокола.
2. Комитет не принимает никаких сообщений, если они касаются государства-участника, которое не является участником настоящего Протокола.

Статья 2
Сообщения

Сообщения могут представляться находящимися под юрисдикцией государства-участника лицами или группами лиц или от их имени, которые утверждают, что они являются жертвами нарушения этим государством-участником какого-либо из экономических, социальных и культурных прав, изложенных в Пакте. Если сообщение представляется от имени отдельных лиц или групп лиц, это делается с их согласия, за исключением тех случаев, когда автор может обосновать свои действия от их имени без такого согласия.

Статья 3
Приемлемость

1. Комитет не рассматривает сообщение, пока он не удостоверится в том, что все доступные внутренние средства правовой защиты были исчерпаны. Это правило не действует в тех случаях, когда применение таких средств неоправданно затягивается.
2. Комитет объявляет сообщение неприемлемым, когда:
а) оно не представлено в течение одного года после исчерпания внутренних средств правовой защиты, за исключением случаев, когда автор может доказать, что было невозможно направить сообщение в течение этого срока;
b) факты, являющиеся предметом сообщения, имели место до вступления настоящего Протокола в силу для соответствующего государства-участника, если только такие факты не продолжали иметь место после этой даты;
с) этот же вопрос уже был рассмотрен Комитетом или рассматривался или рассматривается в соответствии с другой процедурой международного разбирательства или урегулирования;
d) оно несовместимо с положениями Пакта;
е) оно явно не обосновано или недостаточно аргументировано или основывается исключительно на сообщениях, распространяемых средствами массовой информации;
f) оно представляет собой злоупотребление правом на представление сообщения; или когда
g) оно является анонимным или представлено не в письменном виде.

Статья 4
Сообщения, не свидетельствующие о явном ущемлении прав

Комитет может, при необходимости, отказывать в рассмотрении сообщения, если оно не свидетельствует о явном ущемлении прав его автора, за исключением тех случаев, когда Комитет считает, что сообщение затрагивает серьезный вопрос общей значимости.

Статья 5
Временные меры защиты

1. В любой момент после получения сообщения и до принятия любого решения по существу Комитет может обратиться к соответствующему государству-участнику на предмет безотлагательного рассмотрения им просьбы о принятии этим государством-участником таких временных мер защиты, которые могут быть необходимы в исключительных обстоятельствах с целью избежать возможного причинения непоправимого ущерба жертве или жертвам предполагаемого нарушения.
2. Если Комитет осуществляет свое право в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи, это не означает, что он принял решение в отношении приемлемости или существа сообщения.

Статья 6
Передача сообщения

1. За исключением тех случаев, когда Комитет считает сообщение неприемлемым без упоминания соответствующего государства-участника, Комитет в конфиденциальном порядке доводит любое сообщение, представленное ему согласно настоящему Протоколу, до сведения соответствующего государства-участника.
2. Получившее уведомление государство-участник в течение шести месяцев представляет Комитету письменные объяснения или заявления, разъясняющие этот вопрос, и средства правовой защиты, если таковые имелись, которые могли быть предоставлены государством-участником.

Статья 7
Дружественное урегулирование

1. Комитет оказывает свои добрые услуги соответствующим сторонам в целях дружественного урегулирования на основе уважения обязательств, изложенных в Пакте.
2. Соглашение о дружественном урегулировании влечет за собой прекращение рассмотрения сообщения согласно настоящему Протоколу.ъ

Статья 8
Рассмотрение сообщений

1. Комитет рассматривает полученные в соответствии со статьей 2 настоящего Протокола сообщения с учетом всех представленных ему материалов при условии, что эти материалы препровождены соответствующим сторонам.
2. При рассмотрении сообщений, предусматриваемых настоящим Протоколом, Комитет проводит закрытые заседания.
3. При рассмотрении сообщения в соответствии с настоящим Протоколом Комитет может в надлежащих случаях принимать к сведению соответствующие материалы других органов специализированных учреждений, фондов, программ и механизмов Организации Объединенных Наций и других международных организаций, включая региональные системы защиты прав человека, а также любые замечания или комментарий соответствующего государства-участника.
4. При рассмотрении сообщений в соответствии с настоящим Протоколом Комитет рассматривает целесообразность мер, принятых государством-участником в соответствии с частью II Пакта. При этом Комитет учитывает, что государство-участник вправе принять ряд возможных мер политики для осуществления прав, закрепленных в Пакте.

Статья 9
Последующие меры в связи с соображениями Комитета

1. После изучения сообщения Комитет препровождает свои соображения относительно сообщения вместе со своими рекомендациями, если таковые имеются, соответствующим сторонам.
2. Государство-участник надлежащим образом рассматривает соображения Комитета вместе с его рекомендациями, если таковые имеются, и представляет Комитету в течение шести месяцев письменный ответ, в том числе информацию о любых мерах, принятых с учетом соображений и рекомендаций Комитета.
3. Комитет может предложить государству-участнику представить дополнительную информацию о любых мерах, принятых государством-участником в ответ на его соображения или рекомендации, если таковые имеются, в том числе, если Комитет сочтет это уместным, в последующих докладах государства-участника, представляемых в соответствии со статьями 16 и 17 Пакта.

Статья 10
Межгосударственные сообщения

1. В соответствии с настоящей статьей государство-участник настоящего Протокола может в любое время заявить, что оно признает компетенцию Комитета получать и рассматривать сообщения о том, что какое-либо государство-участник утверждает, что другое государство-участник не выполняет своих обязательств по настоящему Пакту. Сообщения, предусматриваемые настоящей статьей, могут приниматься и рассматриваться только в том случае, если они представлены государством-участником, сделавшим заявление о признании для себя компетенции Комитета. Комитет не принимает никаких сообщений, если они касаются государства-участника, не сделавшего такого заявления. Сообщения, полученные согласно настоящей статье, рассматриваются в соответствии со следующей процедурой:
а) если какое-либо государство-участник настоящего Протокола считает, что другое государство-участник не выполняет своих обязательств по Пакту, то оно может письменным сообщением довести этот вопрос до сведения указанного государства-участника. Государство-участник может также информировать Комитет по данному вопросу. В течение трех месяцев после получения сообщения получающее его государство представляет государству, направившему сообщение, объяснение или любое другое заявление в письменном виде с разъяснениями по этому вопросу, где должно содержаться, насколько это возможно и целесообразно, указание на внутренние процедуры и средства правовой защиты, которые применены, применяются или доступны по данному вопросу;
b) если вопрос не решен к удовлетворению обоих соответствующих государств-участников в течение шести месяцев после получения получающим государством первоначального сообщения, каждое из этих государств имеет право передать вопрос в Комитет путем уведомления Комитета и другого государства;
с) Комитет рассматривает переданный ему вопрос только после того, как он удостоверится, что все имеющиеся внутренние средства правовой защиты были применены и исчерпаны по данному вопросу. Это правило не действует в тех случаях, когда применение этих средств неоправданно затягивается;
d) с соблюдением положений подпункта (с) настоящего пункта Комитет оказывает свои добрые услуги соответствующим государствам-участникам в целях дружественного урегулирования на основе уважения обязательств, закрепленных в Пакте;
e) при рассмотрении сообщений, предусмотренных настоящей статьей, Комитет проводит закрытые заседания;
f) по любому переданному на его рассмотрение вопросу в соответствии с подпунктом (b) настоящего пункта Комитет может обратиться к соответствующим государствам-участникам, упомянутым в подпункте (b), с просьбой представить любую относящуюся к делу информацию;
g) соответствующие государства-участники, упомянутые в подпункте (b) настоящего пункта, имеют право быть представленными при рассмотрении вопроса Комитетом и делать представления устно и/или письменно;
h) после получения уведомления в соответствии с подпунктом (b) настоящего пункта Комитет с должной оперативностью представляет доклад:
і) если достигается урегулирование в рамках положений подпункта (d) настоящего пункта. Комитет ограничивается в своем докладе кратким изложением фактов и достигнутого урегулирования;
ii) если урегулирование в рамках положений подпункта (d) не достигнуто, Комитет в своем докладе излагает соответствующие факты, касающиеся вопроса, который возник между соответствующими государствами-участниками. Письменные представления и запись устных представлений, сделанных соответствующими государствами-участниками, прилагаются к докладу. Комитет может также сообщать только соответствующим государствам-участникам любые мнения, которые он может считать относящимися к вопросу, возникшему между ними.
В любом случае доклад препровождается соответствующим государствам-участникам.
2. Заявление в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи сдается на хранение государствами-участниками Генеральному секретарю Организации Объединенных Наций, который препровождает его копии другим государствам-участникам. Заявление может быть отозвано в любое время путем уведомления Генерального секретаря. Такой отзыв не препятствует рассмотрению любого вопроса, который является предметом сообщения, уже препровожденного в соответствии с настоящей статьей; никакие последующие сообщения не будут приниматься по данной статье от какого-либо государства-участника после получения Генеральным секретарем уведомления об отзыве заявления, если только соответствующее государство-участник не сделало нового заявления.

Статья 11
Процедура расследования

1. Государство-участник настоящего Протокола может в любое время заявить, что оно признает компетенцию Комитета, предусматриваемую настоящей статьей.
2. Если Комитет получает достоверную информацию, свидетельствующую о серьезных или систематических нарушениях государством-участником любого из экономических, социальных и культурных прав, закрепленных в Пакте, Комитет предлагает этому государству-участнику сотрудничать в изучении информации и в этой связи представить замечания в отношении соответствующей информации.
3. С учетом любых замечаний, которые могут быть представлены соответствующим государством-участником, а также любой другой достоверной информации, имеющейся у него, Комитет может назначить одного или нескольких своих членов для проведения расследования и срочного представления доклада Комитету. В тех случаях, когда это оправданно и с согласия государства-участника, расследование может включать посещение его территории.
4. Такое расследование проводится конфиденциально, и на всех стадиях этого процесса принимаются меры по обеспечению сотрудничества со стороны этого государства-участника.
5. После изучения результатов такого расследования Комитет препровождает эти результаты соответствующему государству-участнику вместе с любыми замечаниями и рекомендациями.
6. В течение шести месяцев с момента получения результатов такого расследования, замечаний и рекомендаций, препровожденных Комитетом, соответствующее государство-участник представляет ему свои замечания.
7. После завершения такого процесса в отношении расследования, проведенного в соответствии с пунктом 2 настоящей статьи, Комитет может после консультаций с соответствующим государством-участником принять решение о включении краткого отчета о результатах этого процесса в свой ежегодный доклад, предусмотренный в статье 15 настоящего Протокола.
8. Любое государство-участник, сделавшее заявление в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи, может в любое время отозвать это заявление путем уведомления Генерального секретаря.

Статья 12
Последующие меры по итогам процедуры расследования

1. Комитет может предложить соответствующему государству-участнику включить в свой доклад, представляемый в соответствии со статьями 16 и 17 Пакта, подробную информацию о любых мерах, принятых в связи с расследованием, проведенным согласно статье 11 настоящего Протокола.
2. При необходимости, после завершения шестимесячного периода, о котором идет речь в пункте 6 статьи 11, Комитет может предложить соответствующему государству-участнику информировать его о мерах, принятых в связи с таким расследованием.

Статья 13
Меры защиты

Государство-участник принимает все надлежащие меры для обеспечения того, чтобы лица, находящиеся под его юрисдикцией, не подвергались какой-либо форме притеснения или запугивания вследствие обращения в Комитет в соответствии с настоящим Протоколом.

Статья 14
Международная помощь и сотрудничество

1. Комитет, если он сочтет это целесообразным и с согласия соответствующего государства-участника, препровождает специализированным учреждениям, фондам и программам и другим компетентным органам Организации Объединенных Наций свои соображения или рекомендации, касающиеся сообщений и расследований, которые указывают на необходимость технических консультаций или помощи, а также замечания и предложения государства-участника, если таковые имеются, относительно таких соображений или рекомендаций.
2. Комитет может также доводить до сведения таких органов с согласия соответствующего государства-участника любой вопрос, возникающий в связи с сообщениями, рассмотренными в соответствии с настоящим Протоколом, который может быть полезен этим органам при вынесении каждым из них в пределах своей компетенции решений относительно целесообразности международных мер, которые могли бы способствовать оказанию помощи государствам-участникам в достижении прогресса в деле осуществления прав, признанных в Пакте.
3. В соответствии с надлежащими процедурами Генеральной Ассамблеи создается целевой фонд, управляемый в соответствии с финансовыми положениями и правилами Организации Объединенных Наций, для предоставления экспертной и технической помощи государствам-участникам с согласия соответствующего государства-участника, в целях более полного осуществления закрепленных в Пакте прав, тем самым способствуя укреплению национальных потенциалов в области экономических, социальных и культурных прав в контексте настоящего Протокола.
4. Положения настоящей статьи не влияют на обязанность каждого государства-участника выполнять свои обязательства в соответствии с Пактом.

Статья 15
Ежегодный доклад

Комитет включает краткий отчет о своей деятельности в соответствии с настоящим Протоколом в свой ежегодный доклад.

Статья 16
Повышение осведомленности и информирование

Каждое государство-участник обязуется обеспечивать широкое информирование и повышение осведомленности о Пакте и настоящем Протоколе и облегчать доступ к информации о соображениях и рекомендациях Комитета, в частности по вопросам, затрагивающим данное государство-участник, делая это также в доступных форматах для инвалидов.

Статья 17
Подписание, ратификация и присоединение

1. Настоящий Протокол открыт для подписания любым государством, подписавшим Пакт, ратифицировавшим его или присоединившимся к нему.
2. Настоящий Протокол подлежит ратификации любым государством, ратифицировавшим Пакт или присоединившимся к нему. Ратификационные грамоты передаются на хранение Генеральному секретарю Организации Объединенных Наций.
3. Настоящий Протокол открыт для присоединения любого государства, ратифицировавшего Пакт или присоединившегося к нему.
4. Присоединение осуществляется депонированием документа о присоединении у Генерального секретаря Организации Объединенных Наций.

Статья 18
Вступление в силу

1. Настоящий Протокол вступает в силу через три месяца со дня сдачи на хранение Генеральному секретарю Организации Объединенных Наций десятой ратификационной грамоты или десятого документа о присоединении.
2. Для каждого государства, которое ратифицирует настоящий Протокол или присоединяется к нему после сдачи на хранение десятой ратификационной грамоты или десятого документа о присоединении, Протокол вступает в силу через три месяца со дня сдачи на хранение его собственной ратификационной грамоты или документа о присоединении.

Статья 19
Поправки

1. Любое государство-участник может предлагать поправки к настоящему Протоколу и представлять их Генеральному секретарю Организации Объединенных Наций. Генеральный секретарь препровождает любые предложенные поправки государствам-участникам с просьбой сообщить, высказываются ли они за созыв совещания государств-участников с целью рассмотрения этих предложений и принятия по ним решений. Если за созыв такого совещания в течение четырех месяцев с даты такого сообщения выскажется не менее одной трети государств-участников, Генеральный секретарь созывает совещание под эгидой Организации Объединенных Наций. Любая поправка, принятая большинством в две трети голосов государств-участников, присутствующих и участвующих в голосовании, представляется Генеральным секретарем Генеральной Ассамблее на утверждение, а затем всем государствам-участникам для ее принятия.
2. Поправка, принятая и утвержденная в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи, вступает в силу на тридцатый день после того, как число сданных на хранение документов о принятии достигнет двух третей числа государств-участников на дату принятия поправки. Впоследствии поправка вступает в силу для любого государства-участника на тридцатый день после сдачи на хранение его собственного документа о принятии. Поправка становится обязательной только для тех государств-участников, которые ее приняли.

Статья 20
Денонсация

1. Любое государство-участник может в любое время денонсировать настоящий Протокол путем письменного уведомления на имя Генерального секретаря Организации Объединенных Наций. Денонсация вступает в силу через шесть месяцев после даты получения этого уведомления Генеральным секретарем.
2. Денонсация не препятствует продолжению применения положений настоящего Протокола к любому сообщению, представленному в соответствии со статьями 2 и 10, или к любой процедуре, инициированной в соответствии со статьей 11, до даты вступления денонсации в силу.

Статья 21
Уведомление Генеральным секретарем

Генеральный секретарь Организации Объединенных Наций уведомляет все государства, о которых говорится в пункте 1 статьи 26 Пакта, о следующем:
а) подписании, ратификации и присоединении в соответствии с настоящим Протоколом;
b) дате вступления в силу настоящего Протокола и любой поправки в соответствии со статьей 19;
с) любой денонсации в соответствии со статьей 20.

Статья 22
Официальные языки

1. Настоящий Протокол, английский, арабский, испанский, китайский, русский и французский тексты которого равно аутентичны, сдается на хранение в архив Организации Объединенных Наций.
2. Генеральный секретарь Организации Объединенных Наций препровождает заверенные копии настоящего Протокола всем государствам, указанным в статье 26 Пакта.