Экономиканың нақты секторына кредит беруді кеңейту және халықтың шамадан тыс кредит алуын азайту жөніндегі шаралар туралы

Қазақстан Республикасы Президентінің 2023 жылғы 10 наурыздағы № 140 Жарлығы.

Қазақстан Республикасының Президенті мен Үкіметі актілерінің жинағында жариялануға тиіс

Экономиканың нақты секторын қолжетімді және тұрақты қаржыландыруды қамтамасыз ету және халықтың шамадан тыс кредит алуын азайту мақсатында ҚАУЛЫ ЕТЕМІН:

1. Қазақстан Республикасының Үкіметі Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен және Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігімен бірлесіп:

1) "Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры" акционерлік қоғамы салымшыларының өздерінің зейнетақы жинақтары сомасының елу пайызына дейін басқарушы инвестициялық компанияларға беру бөлігінде құқықтарын кеңейту жөнінде шаралар қабылдасын;

2) 2023 жылғы 31 желтоқсанға дейін екінші деңгейдегі банктер мен кредиттік бюролардың заңды тұлғалар, олардың кірістері мен мүлкі туралы мемлекеттік дерекқорлармен интеграциялануын қамтамасыз етсін.

2. Қазақстан Республикасының Үкіметі Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен және Қазақстан Республикасының Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігімен бірлесіп 2023 жылғы 1 мамырға дейін "Қарапайым заттар экономикасы" бағдарламасының талаптарын қайта қарасын, оның ішінде:

бағдарлама шеңберінде сыйақы мөлшерлемелерін субсидиялау мерзімін экономиканың неғұрлым басым салалары бойынша 5 жылдан 7 жылға дейін ұлғайтуды;

экономика салаларының басымдығына қарай субсидиялаудың сараланған мөлшерлемелерін белгілеуді қамтамасыз етсін.

3. Қазақстан Республикасының Үкіметі Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігімен бірлесіп:

1) 2023 жылғы 30 сәуірге дейін Екінші деңгейдегі банктермен синдикатталған қаржыландыру және қоса қаржыландыру арқылы инвестициялық жобалар пулын іске асыру жөніндегі жол картасын қабылдасын;

2) 2023 жылғы 30 қыркүйекке дейін:

жерді уақытша пайдалану құқығын кепіл ұстаушыға беру және оны кейіннен жер пайдалану құқығын сатып алмай сату;

стратегиялық объектілерді қоспағанда, жер қойнауын пайдалану саласындағы құзыретті органның рұқсатын міндетті түрде алмай, бизнес субъектілерінің жер қойнауын пайдалану құқығын өткізу (сату) жөніндегі сауда-саттыққа қатысуы жөнінде шаралар қабылдасын;

3) салық саясатының тәсілдерін:

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің ноталары бойынша екінші деңгейдегі банктердің кірістеріне салық салу;

жеке тұлғалардың микрокредиттері бойынша берешектің есептен шығарылуына (кешірілуіне) байланысты микроқаржы ұйымдарының кірістерін салық салудан уақытша (үш жылға) босату;

коллекторлық агенттіктер берешекті есептен шығарған (кешірген) кезде жеке тұлғалардың кірістерін салық салудан босату бөлігінде қайта қарасын.

4. Қазақстан Республикасының Үкіметі 2023 жылғы 31 желтоқсанға дейін:

астық қолхаттарының айналымын электрондық мониторингтеудің тиімділігін арттыру және астық көлемі мен айналымы туралы дәйекті мәліметті алу процестерін цифрландыру арқылы астық қоймаларында (элеваторлар мен астық қабылдау пункттерінде) астық көлемі мен сапасының сақталуын қамтамасыз ету жөнінде шаралар қабылдасын;

Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігімен және Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен бірлесіп квазимемлекеттік сектор субъектілері кепілдік берген астық қолхаттарын тұрақты кепілдер санатына қосуды қамтамасыз етсін;

Қазақстан Республикасының Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігімен бірлесіп кәсіпкерлік субъектілерін жеңілдікпен лизингтік қаржыландыруды көздейтін мемлекеттік қолдау шаралары шеңберінде республикалық бюджеттің және (немесе) квазимемлекеттік сектордың қаражаты есебінен сенімділік өлшемшарттарына сәйкес келетін жеке лизингтік компанияларға жеңілдікпен кредит беруді ұлғайту мәселесін пысықтасын;

екінші деңгейдегі банктер мен микроқаржы ұйымдарына кредит беруді ұлғайту, агроөнеркәсіптік кешен және тамақ өнеркәсібі салаларындағы жобаларды "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамының ұйымдары тарапынан қоса қаржыландыру тетіктерін кеңейту жөнінде шаралар қабылдасын.

5. Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі халықтың шамадан тыс кредит алуын азайту үшін:

1) халыққа кепілсіз тұтынушылық кредит беруді қатаңдату шеңберінде 2023 жылғы 31 мамырға дейін:

халықтың микрокредиттері бойынша мөлшерлемелерді реттеуді қатаңдату;

екінші деңгейдегі банктердің, микроқаржы ұйымдарының және коллекторлық агенттіктердің халықтың проблемалы кредиттерін реттеу жөнінде жоспарлар қабылдауы бойынша талапты енгізу шараларын қабылдасын;

2) 2023 жылғы 30 қыркүйекке дейін Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен бірлесіп:

қарыздар мен микрокредиттер бойынша күнтізбелік тоқсан күннен астам мерзімі өткен берешегі бар азаматтардың борыш жүктемесінің өсуін шектеу;

коллекторлық агенттіктердің жеке тұлғалардың кредиттері бойынша берешегін реттеу рәсімін енгізу;

жеке тұлғалардың берешекті реттеу рәсімдері жүргізілмеген қарыздары мен микрокредиттерін екінші деңгейдегі банктер мен микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйымдардың коллекторлық агенттіктерге сатуын шектеу жөнінде шаралар қабылдасын.

6. Қазақстан Республикасының Үкіметі және Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін мемлекеттік органдар осы Жарлықтан туындайтын өзге де шараларды қабылдасын.

7. Осы Жарлықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігіне жүктелсін.

8. Осы Жарлық қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Президентінің

Қ.Тоқаев

О мерах по расширению кредитования реального сектора экономики и снижению закредитованности населения

Указ Президента Республики Казахстан от 10 марта 2023 года № 140.

Подлежит опубликованию в Собрании актов Президента и Правительства Республики Казахстан

В целях обеспечения доступного и стабильного финансирования реального сектора экономики и снижения закредитованности населения ПОСТАНОВЛЯЮ:

1. Правительству Республики Казахстан совместно с Национальным Банком Республики Казахстан и Агентством Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка:

1) принять меры по расширению прав вкладчиков акционерного общества "Единый накопительный пенсионный фонд" в части передачи до пятидесяти процентов от суммы своих пенсионных накоплений управляющим инвестиционным компаниям;

2) до 31 декабря 2023 года обеспечить интеграцию банков второго уровня и кредитных бюро с государственными базами данных о юридических лицах, их доходах и имуществе.

2. Правительству Республики Казахстан совместно с Национальным Банком Республики Казахстан и Агентством по защите и развитию конкуренции Республики Казахстан до 1 мая 2023 года пересмотреть условия программы "Экономика простых вещей", в том числе обеспечить:

увеличение срока субсидирования ставок вознаграждения в рамках программы с 5 до 7 лет по наиболее приоритетным отраслям экономики;

установление дифференцированных ставок субсидирования в зависимости от приоритетности отраслей экономики.

3. Правительству Республики Казахстан совместно с Агентством Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка:

1) до 30 апреля 2023 года принять Дорожную карту по реализации пула инвестиционных проектов через синдицированное финансирование и софинансирование с банками второго уровня;

2) до 30 сентября 2023 года принять меры по:

передаче залогодержателю права временного землепользования и его последующей реализации без выкупа права землепользования;

участию в торгах по реализации (продаже) права недропользования субъектов бизнеса, за исключением стратегических объектов, без обязательного получения разрешения компетентного органа в сфере недропользования;

3) пересмотреть подходы налоговой политики в части:

налогообложения доходов банков второго уровня по нотам Национального Банка Республики Казахстан;

временного (на три года) освобождения от налогообложения доходов микрофинансовых организаций в связи со списанием (прощением) задолженности по микрокредитам физических лиц;

освобождения от налогообложения доходов физических лиц при списании (прощении) задолженности коллекторскими агентствами.

4. Правительству Республики Казахстан до 31 декабря 2023 года:

принять меры по повышению эффективности электронного мониторинга оборота зерновых расписок и обеспечению сохранности объема и качества зерна в зернохранилищах (элеваторах и хлебоприемных пунктах) путем цифровизации процессов получения достоверных сведений об объемах и оборотах зерна;

совместно с Агентством Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка и Национальным Банком Республики Казахстан обеспечить включение зерновых расписок с гарантией субъектов квазигосударственного сектора в категорию твердых залогов;

совместно с Агентством по защите и развитию конкуренции Республики Казахстан проработать вопрос увеличения льготного кредитования частных лизинговых компаний, соответствующих критериям надежности, за счет средств республиканского бюджета и (или) квазигосударственного сектора в рамках мер государственной поддержки, предусматривающих льготное лизинговое финансирование субъектов предпринимательства;

принять меры по увеличению кредитования банков второго уровня и микрофинансовых организаций, расширению механизмов софинансирования проектов в сферах агропромышленного комплекса и пищевой промышленности со стороны организаций акционерного общества "Национальный управляющий холдинг "Байтерек".

5. Агентству Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка для снижения закредитованности населения:

1) в рамках ужесточения беззалогового потребительского кредитования населения до 31 мая 2023 года принять меры по:

ужесточению регулирования ставок по микрокредитам населения;

введению требования по принятию банками второго уровня, микрофинансовыми организациями и коллекторскими агентствами планов по урегулированию проблемных кредитов населения;

2) до 30 сентября 2023 года совместно с Национальным Банком Республики Казахстан принять меры по:

ограничению роста долговой нагрузки граждан, имеющих просроченную задолженность по займам и микрокредитам свыше девяноста календарных дней;

введению процедуры урегулирования задолженности по кредитам физических лиц коллекторскими агентствами;

ограничению продажи банками второго уровня и организациями, осуществляющими микрофинансовую деятельность, займов и микрокредитов физических лиц коллекторским агентствам, по которым не проведены процедуры урегулирования задолженности.

6. Правительству Республики Казахстан и государственным органам, непосредственно подчиненным и подотчетным Президенту Республики Казахстан, принять иные меры, вытекающие из настоящего Указа.

7. Контроль за исполнением настоящего Указа возложить на Администрацию Президента Республики Казахстан.

8. Настоящий Указ вводится в действие со дня его подписания.

Президент Республики Казахстан

К. Токаев