Келістіру комиссияларының еңбек дауларын қарау тәртібі туралы Нұсқаулықты бекіту туралы

БҰЙРЫҚ Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі 2000 жылғы 15 ақпан N 37п Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Нормативтік құқықтық актілерді тіркеу басқармасы 2000 жылғы 06 наурыз өзгертулер мен толықтырулар енгізіліп тіркелді. Тіркеу N 1071/. Бұйрықтың күші жойылды - Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2008 жылғы 17 қаңтардағы N 16-ө бұйрығымен.

Ескерту: Бұйрықтың күші жойылды - Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2008 жылғы 17 қаңтардағы N 16-ө бұйрығымен.
Үзінді:

"Нормативтік құқықтық актілер туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 27-бабының 1-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
1. "Келістіру комиссияларының еңбек дауларын қарау тәртібі туралы Нұсқаулықты бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің 2000 жылғы 15 ақпан N 37-п бұйрығының күші жойылды деп танылсын.
2. Осы бұйрық қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Министр
_________________________________________________

"Қазақстан Республикасындағы еңбек туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 97, 98, 100 және 101-баптарын дәл қолдану және еңбек дауларын қарау тәртiбiн реттеу мақсатында БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса берiлiп отырған Келiстiру комиссияларының еңбек дауларын қарау тәртiбi туралы Нұсқаулық бекiтiлсiн.
2. Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлiгiнің Мемлекеттiк еңбек инспекциясының 6асқармасы (С. Бисақаев) осы Нұсқаулықты қолдану бойынша жергілiктi жерлерде қажеттi түсiндiрме жұмыстарын ұйымдастырсын.
3. Осы бұйрықтың атқарылуын бақылау Еңбек қатынастары департаментiнiң директоры В.В. Кожевниковке жүктелсiн.
4. Осы бұйрық Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркеуден өткен күнiнен бастап күшiне енедi.

Министр

Қазақстан Республикасы Еңбек
және халықты әлеуметтік қорғау
министрінің 2000 жылғы
15 ақпандағы N 37-п
бекітілген

Келістіру комиссияларының еңбек дауларын
қарау тәртібі туралы
НҰСҚАУЛЫҚ

1. Жалпы ережелер

1. Жеке еңбек дауы - қызметкер мен жұмыс берушi арасындағы еңбек туралы заңдарды қолдану мәселелерi жөнiндегi, жұмыс берушi (жұмыс берушi өкiлi) мен қызметкер (қызметкер өкiлi) арасында бұрын реттелмеген жеке еңбек, ұжымдық шарттардың талаптарын орындау туралы келiспеушiлiктер.
2. "Қазақстан Республикасындағы еңбек туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 97-бабына сәйкес еңбек даулары тараптардың келiсiмi бойынша немесе сот тәртiбiмен қаралады.
3. "Қазақстан Республикасындағы еңбек туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 98-бабына сәйкес еңбек дауларын тараптардың келiсiмi бойынша келiстіру комиссиялары қарауы мүмкін.

2. Келiстiру комиссиясын ұйымдастыру

4. Келiстiру комиссиясы (бұдан әрi - Комиссия) жұмыс берушiнiң өкiлдерi мен қызметкерлер өкiлдерiнiң тең мүшелерiнен тепе-тең негiзде құрылады.
5. Қызметкерлер өкiлдерiн келiстiру комиссиясына ұйымның жалпы жиналысы (конференция) тағайындайды.
6. Жұмыс берушiлер өкiлдерiн Комиссия құрамына ұйымның басшысы тағайындайды.
7. Жұмыс берушi өкiлдерiнiң саны жалпы жиналыста белгiленген қызметкерлер өкiлдерiнiң санына сай келуге тиiс. Комиссияның сандық құрамы мен оның өкiлеттiк ететiн мерзiмiн тараптардың өкiлдерi белгiлейдi.
8. Комиссия мүшелерi алғашқы ұйымдастыру мәжiлiсiнде өз құрамынан

төраға мен хатшыны сайлайды. Комиссияның төрағасы мен хатшысы егер олар

үшiн Комиссия мүшелерiнiң жартысынан астамы дауыс берсе сайланған деп

саналады.

9. Комиссияның төрағасы болып кез келген тараптың өкiлi сайлануы

мүмкiн.

10. Келiстiру комиссиясын ұйымдық-техникалық жағынан қамтамасыз етудi

(жабдықталған үй-жайлар, оргтехника, қажеттi әдебиеттер беру, iс

жүргiзудi, қызметкерлердiң өтiнiштерiн есепке алу мен сақтауды

ұйымдастыру, шешiмдердiң көшiрмелерiн дайындап, беру және т.б.) жұмыс

берушi жүргiзедi.

3. Комиссияның еңбек даулары бойынша құзыретi

11. Комиссия еңбек үрдiсi кезiнде қызметкер мен жұмыс берушi арасында

туындайтын еңбек дауларын қарау жөнiндегi орган болып табылады.

Комиссия:

1) басқа жұмысқа ауысу және басқа жұмысқа ауысу кезiнде еңбекақы

төлеу;

2) жеке еңбек шарттарының талаптарына өзгерiстер енгiзу;

3) жұмыс уақытының режимi, еңбек тәртiбi;

4) демалыстың ұзақтығы, соның iшiнде жыл сайынғы демалыстың ұзақтығы;

5) тәртiптiк шаралар қолдану туралы;

6) еңбекке ақы төлеу және еңбектi қорғау мәселелерi жөнiндегi еңбек

дауларын;

7) еңбек туралы заңдар, жеке және ұжымдық шарттарды қолдану

мәселелерi жөнiндегi басқа да дауларды қарауы мүмкiн.

4. Еңбек дауларын қарау тәртiбi

12. Еңбек туралы заңдарда өзгеше көзделмегендiктен қызметкер еңбек дауларын қарау үшiн Комиссияға азаматтық заңдарда белгiленген мерзiмдерде өтiнiш жасауға құқылы.
13. Комиссияға келiп түскен қызметкердiң өтiнiшi комиссия хатшысында мiндеттi түрде тiркелуге тиiс. Өтiнiштi алудан бас тартуға жол берiлмейдi. Хатшы өтiнiштi дәлелденген шешiмдер шығаруға тиiстi Комиссияның қарауына беруге мiндеттi.
14. Комиссияның отырысы, әдетте, жұмыстан тыс уақытта өткiзiледi. Егер белгiлi бiр себептермен еңбек дауларын жұмыстан тыс уақытта қарау мүмкiн болмаса сол ұйымда жұмыс iстейтiн комиссия мүшелерiне, қызметкерге, куәгерге, сарапшыға және басқа қатысушыларға ұжымдық шарт негiзiнде, ал ол жасалмаған болса жұмыс берушiнiң шешiмiмен жалақысы сақтала отырып уақыт берiледi.
15. Еңбек дауы өтiнiш берген қызметкердiң қатысуымен қаралады. Қызметкердiң өзi болмағанда дауды қарауға оның жазбаша өтiнiшi бойынша ғана жол берiледi. Қызметкер Комиссия отырысына келмеген жағдайда өтiнiштi қарау кейiнге қалдырылады. Қызметкер екiншi рет себепсiз келмей қалған жағдайда Комиссия бұл өтiнiштi қараудан алып тастау туралы шешiм шығарады, ал бұл қызметкердi тағы да өтiнiш жасау құқығынан айырмайды.
Бұл жағдайда өтiнiш алғаш рет түскен ретте қаралады.
16. Комиссия iстiң мән-жайын анықтау үшiн отырысқа куәгерлердi, мамандарды шақыруына болады.
17. Егер Комиссия мүшелерiнiң кемiнде жартысы, қызметкерлер өкiлдерi мен жұмыс берушiлер өкiлдерi тепе-тең процентпен қатысса оның отырысы өкiлеттi деп саналады.

5. Комиссияның еңбек даулары жөнiндегi
шешiмдердi қабылдау тәртiбi

18. "Қазақстан Республикасындағы еңбек туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 100-бабына сәйкес келiстiру комиссиясы еңбек дауын өтiнiш түскен күннен бастап үш күн iшiнде қарауға мiндеттi.
19. Комиссияның әрбiр отырысында еңбек дауларын қараудың барысы жазылатын белгiленген нысан бойынша хаттама жүргiзiлуi керек. Қарау нәтижелерi бойынша келiстiру комиссиясы шешiм шығарады.
20. Шешiмге отырыс бiткесiн төраға мен хатшы қол қояды. Комиссия отырысының шешiмiнiң көшiрмесi үш күн iшiнде қызметкер мен жұмыс берушiге тапсырылады.
21. Комиссия шешiмiне айрықша талап қойылады, ол тиянақты, үзiлдi-кесiлдi болуы және оның мүшелерiнiң басым көпшiлiк дауысымен қабылдануға тиiс. Жекелеген мүшелер көпшiлiк пiкiрiмен келiспеген жағдайда олар өз пiкiрлерiн бiлдiрiп, ол хаттамаға тiркеледi.
22. Шешiм әкiмшiлiкке үндеу ретiнде рәсiмделмеуге тиiс (мәселен, "жұмыс берушiден өтiнуге", "директорға ұсыныс беруге" және т.б.). Онда: қызметкердiң талабы қанағаттандырылғаны немесе одан бас тартылғандығы, егер iшiнара қанағаттандырылса, нақты қай бөлiгiне қатысты қанағаттандырылғаны, және бас тартылса қандай себептермен бас тартылғаны көрсетiледi.

Ақшалай талаптар мәселелерi бойынша шешiмде қызметкерге тиесiлi нақты

сома көрсетiлуге тиiс.

23. Комиссия шешiмiнiң күшi мiндеттi, ол қайсыбiр дәлелдемелердi

керек етпейдi. Шешiм дәлелдi болуға, еңбек туралы қолданылып жүрген заңдар

мен жеке және ұжымдық шарттарға, iшкi күн тәртiбi мен нұсқаулықтарға

негiзделуге тиiс.

24. Егер Комиссияның шешiмдерiн атқару барысында тараптар арасындағы

дауды түсiндiруде келiспеушiлiктер туындаса, онда ол алғашқысын

түсiндiретiн қосымша шешiм шығаруға құқылы.

6. Комиссияның еңбек даулары жөнiндегi шешiмдерiн

орындау және оған шағымдану

25. Өтiнiш иесiнiң талаптарын қанағаттандырған келiстiру

комиссиясының шешiмiн келесi жақ үш күн мерзiмде атқарады (Еңбек туралы

заңның 100-бабы).

26. Комиссияның еңбек даулары жөнiндегi шешiмiмен келiспеген жағдайда

қызметкер немесе жұмыс берушi сотқа шағымдануға құқылы.

7. Еңбек дауларын сотта қарау тәртiбi

27. Еңбек дауларын сотта қараудың тәртiбiн Қазақстан Республикасының

заңдары белгiлейдi.

28. "Қазақстан Республикасындағы еңбек туралы" Заңның 101-бабына

сәйкес қызметкерлер еңбек құқығы қатынастарынан туындайтын талаптар

бойынша сотқа шағымданғанда мемлекет кiрiсiне түсетiн (iстi қараумен

байланысты мемлекеттiк баж және шығындар) сот шығынадарын төлеуден

босатылады.

Оқығандар:

Омарбекова А.Т.

Қасымбеков Б.А.

Об утверждении Инструкции о порядке рассмотрения трудовых споров согласительными комиссиями

Приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 15 февраля 2000 года N 37-п. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 6 марта 2000 г. за N 1071. Утратил силу приказом Министра труда и социальной защиты Республики Казахстан от 17 января 2008 года N 16-о.

Извлечение из приказа
Министра труда и социальной защиты
Республики Казахстан от 17 января 2008 года N 16-о.

В соответствии с пунктом 1 статьи 27 Закона Республики Казахстан "О нормативных правовых актах", ПРИКАЗЫВАЮ:
1. Признать утратившим силу приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 15 февраля 2000 года N 37-П "Об утверждении Инструкции о порядке рассмотрения трудовых споров согласительными комиссиями".
2. Настоящий приказ вводится в действие со дня подписания.

Министр

_____________________________________________________

В целях единообразного применения статьей 97, 98, 99, 100 и 101 Закона Республики Казахстан "О труде в Республике Казахстан" и урегулирования порядка рассмотрения трудовых споров, приказываю:

1. Утвердить прилагаемую Инструкцию о порядке рассмотрения трудовых споров согласительными комиссиями.

2. Управлению государственной инспекции труда Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан (Бисакаев С.) организовать необходимую разъяснительную работу по применению настоящей Инструкции на местах.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на Директора департамента трудовых отношений Кожевникова В.В.

4. Настоящий приказ вступает в силу со дня государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

Министр

Утверждена
приказом Министра труда
и социальной защиты
населения Республики Казахстан
N 37-п от 15 февраля 2000 года

Инструкция
о порядке рассмотрения трудовых
споров согласительными комиссиями

1. Общие положения

1. Трудовой спор - это разногласия между работником и работодателем по вопросам применения законодательства о труде, о выполнении условий индивидуального трудового, коллективного договоров, не урегулированные ранее между работником (представителем работника) и работодателем (представителем работодателя).

2. В соответствии со ст. 97 Закона Республики Казахстан "О труде в Республике Казахстан" трудовые споры рассматриваются по соглашению сторон или в судебном порядке.

3. Согласно ст. 98 Закона Республики Казахстан "О труде в Республике Казахстан" трудовые споры по соглашению сторон могут рассматриваться согласительной комиссией.

2. Организация согласительной комиссии

4. Согласительная комиссия (далее - Комиссия) создается на паритетных началах из равного числа представителей работодателя и представителей работников по соглашению сторон.

5. Представители работников в согласительную комиссию избираются общим собранием (конференцией) организации.

6. Представители работодателя в состав Комиссии назначаются руководителем организации.

7. Количественный состав представителей работодателя должен соответствовать количественному составу представителей работников, определенному решением общего собрания. Численный состав Комиссии и срок ее полномочий определяется представителями сторон.

8. Члены Комиссии, на первом организационном заседании избирают из своего состава председателя и секретаря. Председатель и секретарь Комиссии считаются избранными, если за них проголосовало более половины членов Комиссии.

9. Председателем Комиссии может избираться представитель от любой из сторон.

10. Организационно-техническое обеспечение согласительной комиссии (предоставление оборудованного помещения, оргтехники, необходимой литературы, организация делопроизводства, учет и хранение заявлений работников и дел, подготовка и выдача копий решений и т.д.) осуществляется работодателем.

3. Компетенция Комиссии по трудовым спорам

11. Комиссия является органом по рассмотрению трудовых споров, возникающих между работником и работодателем, в процессе трудовых отношений.
Комиссиями могут рассматриваться трудовые споры:
1) о переводах на другую работу и оплате труда при переводах;
2) об изменении условий индивидуального трудового договора;
3) о режиме рабочего времени, трудового распорядка;
4) о продолжительности отдыха, в том числе ежегодного отпуска;
5) о наложении дисциплинарных взысканий;
6) по вопросам оплаты и охраны труда;
7) другие споры, по вопросам применения законодательства о труде, индивидуального трудового и коллективного договоров.

4. Порядок рассмотрения трудового спора

12. Работник вправе обратиться в Комиссию для рассмотрения трудовых споров в пределах сроков, установленных гражданским законодательством, поскольку иное не предусмотрено законодательством о труде.

13. Заявление работника, поступившее в Комиссию, подлежит обязательной регистрации у секретаря комиссии. Отказ в приеме заявления не допускается. Секретарь обязан передать заявление на рассмотрение Комиссии, которая должна вынести мотивированное решение.

14. Заседания Комиссии проводятся, как правило, в нерабочее время. Если по каким-либо причинам невозможно рассмотрение трудового спора в нерабочее время, членам комиссии, работнику, свидетелям, экспертам и другим участникам рассмотрения споров, работающим в данной организации, предоставляется время с сохранением заработной платы на основании коллективного договора, а когда он не заключен - по решению работодателя.

15. Трудовой спор рассматривается в присутствии работника, подавшего заявление. Рассмотрение спора в отсутствие работника допускается лишь по его письменному заявлению. В случае неявки работника на заседание Комиссии рассмотрение заявления должно быть отложено. При вторичной неявке работника без уважительных причин Комиссия может вынести решение о снятии данного заявления с рассмотрения, что не лишает работника права подать заявление вновь.
Заявление в этом случае рассматривается как поступившее впервые.

16. Комиссия может приглашать на заседание свидетелей, специалистов организации для выяснения обстоятельств дела.

17. Заседание Комиссии считается правомочным, если на нем присутствует не менее половины ее членов, в равном процентном отношении от представителя работника и работодателя.

5. Порядок принятия решений
Комиссией по трудовым спорам

18. В соответствии со ст. 100 Закона "О труде в Республике Казахстан" согласительная комиссия обязана рассмотреть трудовой спор в трехдневный срок со дня подачи заявления.

19. На каждом заседании Комиссии обязательно ведение протокола по установленной комиссией форме, в котором записывается ход рассмотрения трудовых споров. По результатам рассмотрения принимается решение согласительной комиссии.

20. Решение по окончании заседания подписывается председателем и секретарем. Копии решения заседания комиссии вручаются работнику и работодателю в трехдневный срок.

21. К решению Комиссии предъявляются особые требования, оно должно быть четким, категоричным и приниматься большинством голосов ее членов. В случае несогласия отдельных членов с мнением большинства, то они вправе выразить свое особое мнение, которое прилагается к протоколу.

22. Решение не должно оформляться в виде обращений к администрации (например, "просить работодателя", "рекомендовать директору" и т.п.). В нем должно быть ясно отражено: удовлетворено ли требование работника или ему отказано, если частично удовлетворено, то в какой именно части, и по каким причинам.
По вопросам денежных требований в решении комиссии должна быть указана точная сумма, причитающаяся работнику.

23. Решение Комиссии имеет обязательную силу и в каком-либо утверждении не нуждается. Решение должно быть мотивированным, основанным на действующем законодательстве о труде, а также индивидуальным трудовым и коллективным договорами, правилами внутреннего трудового распорядка дня и инструкциями.

24. Если в процессе исполнения решения Комиссии между сторонами спора возникают разногласия по поводу его толкования, то она вправе вынести дополнительное решение, разъясняющее первое.

6. Исполнение и обжалование
решений Комиссии по трудовым спорам

25. Решение согласительной комиссии, удовлетворившего требования заявителя, исполняется противоположной стороной в трехдневный срок ( статья 100 Закона о труде).

26. При несогласии с решением Комиссии по трудовым спорам работник или работодатель вправе обратиться в суд.

7. Порядок рассмотрения трудовых споров в судах

27. Порядок рассмотрения трудовых споров в судах определяется законами Республики Казахстан.

28. Согласно ст. 101 Закона "О труде в Республике Казахстан" работники при обращении их в суд по требованиям, вытекающим из трудовых правоотношений, освобождаются от уплаты судебных расходов в доход государства (государственной пошлины и издержек, связанных с рассмотрением дел).