Мемлекеттік қаржы бақылау стандарттарын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитеті Төрағасының 2004 жылғы 7 қазандағы N 28 қаулысы. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2004 жылғы 20 қазанда тіркелді. Тіркеу N 3164. Күші жойылды - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитеті Төрағасының 2009 жылғы 13 тамыздағы № 20 Қаулысымен.

Күші жойылды - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитеті Төрағасының 2009.08.13 № 20 Қаулысымен.

Қазақстан Республикасы Бюджет кодексінің 57-бабы 2) тармақшасына сәйкес Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылайтын есеп комитеті ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
1. Қоса беріліп отырған Мемлекеттік қаржы бақылау стандарттары бекітілсін.
2. Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылайтын есеп комитеті Аппаратының басшысы Т.Н.Ибрашов осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігіне оны қабылдаған күнінен бастап бір ай мерзімде мемлекеттік тіркеу үшін ұсынуды қамтамасыз етсін.
3. Осы қаулының орындалуын бақылау Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылайтын есеп комитетінің мүшесі Ә.Ж.Сұлтанғазинге жүктелсін.
4. Осы қаулы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелген күнінен бастап күшіне енеді және 2005 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiледi.

Төраға

КЕЛІСІЛГЕН

Қазақстан Республикасы
Қаржы министрлігі
Қаржы бақылау комитетінің
төрағасы
9 қазан 2004 ж.

Қазақстан Республикасы
Республикалық бюджеттің
атқарылуын бақылайтын
Есеп комитетінің
2004 жылғы 7 қазандағы
N 28 қаулысымен
бекітілген

Мемлекеттік қаржы бақылау стандарттары 1-тарау. Негізгі ережелер

Мемлекеттік қаржы бақылаудың осы стандарттары (бұдан әрі - Стандарттар) Қазақстан Республикасының Бюджет Кодексіне , Қазақстан Республикасының бюджет заңына және Халықаралық жоғары бақылау органдары ұйымының (INTOSAI) стандарттарына сәйкес әзірленді.

1. Жалпы ережелер

1. Мемлекеттік қаржы бақылауға қойылатын бірыңғай талаптарды белгілейтін нормативтік құжаттар стандарттар болып табылады.

2. Стандарттардың мақсаты негізінде мемлекеттік қаржы бақылау органдары, маслихаттардың тексеру комиссиялары және ішкі бақылау қызметі (бұдан әрі - Бақылау органдары) және олардың қызметкерлері бақылау іс-шарасын (бұдан әрі - Бақылау) жүзеге асыратын негізгі қағидаттар мен талаптарды айқындау болып табылады.

3. Стандарттар бақылаудың тұтастығын, өзара байланыстылығын, дәйектілігін, сабақтастығы мен объективтілігін қамтамасыз ету үшін әзірленеді.

4. Стандарттарға жалпы стандарттар, жұмыс стандарттары, есептілік стандарты, басқару және сапаны бақылау стандарттары жатады.

5. Стандарттарды іс жүзінде жүзеге асыру олардан шығатын бақылауды жүзеге асырудың әдістері мен рәсімдерін сипаттайтын әдістемелік және басқа құжаттарды әзірлеу мен бекіту жолымен қамтамасыз етіледі.

6. Мемлекеттік қаржы бақылау стандарттарының орындалуын бақылауды республикалық бюджеттің атқарылуын бақылайтын Есеп комитеті (бұдан әрі - Есеп комитеті) Бюджеттік кодекстің 138-бабына сәйкес жүзеге асырады.

7. Ішкі бақылау жөніндегі орталық уәкілетті орган мемлекеттік қаржы бақылау стандарттарын орталық мемлекеттік органдардың ішкі бақылау қызметтерінің сақтауын бақылауды жүзеге асыра алады.

2. Стандарттардың іс-қимыл саласы және
қолданылуы

8. Стандарттарды бақылау органдарының, олардың қызметкерлерінің, бақылауды жүзеге асыруға қатысатын басқа да мемлекеттік органдар қызметкерлерінің сақтауы міндетті.

9. Мемлекеттік қаржы бақылауды жүзеге асыруға тартылған аудиторлық ұйымдардың мамандары мен сарапшылар осы стандарттардың нормаларын сақтауға тиіс.

2-тарау. Жалпы стандарттар

10. Жалпы стандарттар бақылау органдары мен олардың қызметкерлеріне бірыңғай талаптар белгілейді.

11. Жалпы стандарттарға тәуелсізділік, құзыреттілік (біліктілік), жариялылық және құпиялылық жатады.

$1. Тәуелсіздік

12. Тәуелсіздік бақылау органдарының, олардың қызметкерлерінің тәуелсіздігіне, олар жүргізетін бақылаудың тәуелсіздігіне нұқсан келтіретін кез келген араласуға жол бермеуді білдіреді.
Бақылау органдары бақылау қызметінің барлық мәселелері үшін бақылау объектісінен және заңсыз бөгде әсерден тәуелсіз болуға тиіс.

13. "Тәуелсіз" стандартының мақсаты турашылдықты, адалдықты, объективтілік пен бақылау органдарының және олардың қызметкерлерінің шынайы бағалауын және ұсынымдарды қамтамасыз ету болып табылады.

14. Бақылау органдары өздеріне жүктелген міндеттерді орындауға қажетті функционалдық және ұйымдық тәуелсіз болуға, бақылауды жүзеге асыру кезінде олардың тәуелсіздігі мен объективтілігін шектейтін іс-әрекеттерге жол бермеуге тиіс.

15. Бақылау органдарының қызметі оларға бекітілген белгілі бір басымдықтарға қарамастан жоспарлардың, бағдарламалардың және бақылаудың дербес айқындаған әдістердің негізіне сәйкес жүзеге асырылуға тиіс.

16. Бақылау органына бақылау жүргізудің түрін өзгерту немесе қалыс қалу жөнінде міндеттеме жүктеуге болмайды, сондай-ақ оларға бақылаудың қорытындылары бойынша жасалған нәтижелерді, қорытындылар мен ұсынымдарды өзгерту мақсатында қысым көрсетуге болмайды.
Бақылаудың қолданылатын рәсімін, жинақталатын дәлелдердің сипаты мен көлемін таңдауға араласу жөніндегі кез келген іс-әрекетті, сондай-ақ бақылау ауқымының негізсіз шектеулерін бақылау органдары болдырмау тиіс.

17. Бақылау органдарының қызметкерлері өзінің міндеттерін еркін және объективті орындау үшін бақылау объектісінен қаржылық, жеке және функционалды тәуелсіздігін сақтауға тиіс.
Бақылау органдары қызметкерлерінің саяси, психологиялық, идеологиялық себептер бойынша тәуелсіздігіне және объективтілігіне немесе қаржылық және мүліктік мүдде негізіне әсер етуі мүмкін кез келген байланысқа жол берілмейді.

18. Бақылау органдарының қызметкерлері бақылау объектісінің лауазымды тұлғасының жақын туысқандары, құда-жекжаттары немесе құрылтайшысы болмауға тиіс.

19. Бақылауға тап болған кезең ішінде бақылау объектісінде жұмыс жасаған бақылау органдары қызметкерлерінің бақылауға қатысуына жол берілмейді.

20. Егер бақылау органдары қызметкерлерінің тәуелсіздігі күдік туғызатын болса, ол бақылаудың бастапқы объектісіне қатысты ол орындаған міндеттерін сақтамастан басқа бақылау объектісіне дереу ауыстырылуға тиіс.

21. Бақылау органдары қызметкерлерінің тәуелсіздігі мен объективтілігін сақтау мақсатында олардың қызмет бағыттары мен лауазымдық міндеттерін белгілі бір мерзім аяқталғаннан кейін ауық-ауық ауыстырып отырған орынды.

22. Бақылау органдары мен олардың қызметкерлерінің тәуелсіздігі бақылау объектісімен ізгіниетті қатынастарын қолдауға қайшы келмейді.
Егер осы қатынас олардың тәуелсіздігін шектемейтін болса, ғылыми, кәсіби және басқа ұйымдармен ынтымақтастықта болуға рұқсат етіледі.

$2. Құзырет (біліктілік)

23. Бақылау органдары қызметкерлерінің жиынтықты сапалы бақылауды жүзеге асыруға қажетті кәсіби білімдері мен машықтары болуға тиіс.

24. "Құзырет" стандартының мақсаты сапалы бақылауды жүзеге асыру үшін бақылау органдары қызметкерлерінің тиісті дәрежедегі кәсіби деңгейін қолдау болып табылады.

25. Бақылауды жоспарланып отырған бақылаудың барлық мәселелері бойынша жиынтықты жеткілікті деңгейде білімдері мен машықтары бар қызметкерлер жүзеге асыруға тиіс.

26. Бақылау органдарының қызметкерлері бақылауды білікті түрде жүзеге асыру үшін қажетті теориялық және кәсіби дайындығы болуға тиіс.

27. Бақылау органдарының қызметкерлері бақылау объектісін алдын ала зерделеуден бастап бақылауды өткізгені туралы есепті дайындағанға дейін - бақылаудың барлық процесінің өн-бойында тиісті біліктілік танытуға тиіс.

28. Бақылау органдары өз қызметкерлерінің оқу қажеттілігінің мониторингін тұрақты түрде жүзеге асыруға және кадрлар даярлау мен қайта даярлау мәселелеріне тиісті дәрежеде назар аударуға тиіс.

29. Бақылау органдарының кәсіби білімдері мен машықтары үздіксіз кәсіби оқу мен өздігінен оқу жолымен жетілдірілуге тиіс.

$3. Жариялылық

30. Бақылау органдары өз қызметін жұртшылыққа бақылаудың нәтижелері туралы тәуелсіз, шынайы және объективті ақпаратты ұсыну жолымен жариялы жүзеге асыруға тиіс.

31. "Жариялылық" стандартының мақсаты экономиканы басқарудың демократиялық негіздерін іске асыру, мемлекеттің бақылау қызметінің тиімділігін арттыру және қоғамды сыбайлас жемқорлықтан және өзге де құқық бұзушылықтардан қорғау болып табылады.

32. Бақылау органдарының жариялылықты қамтамасыз етудің негізгі нысаны Қазақстан Республикасының Президентіне, Қазақстан Республикасының Парламентіне және жалпы жұртшылыққа өзінің қызметі, мемлекеттік қаржы ресурстарын пайдалану, бақылаудың нәтижелері мен сараптамалық-талдау іс-шаралары туралы ақпаратты ұсыну болып табылады.

33. Жариялылық сондай-ақ бақылаудың нәтижелері және бақылау органдарының қызметі туралы өзге мәліметтер бойынша материалдарды бұқаралық ақпарат құралдарында орналастыру, баспасөз-мәслихаттарын, брифингілер мен басқа да іс-шаралар өткізу жолымен іске асырылады.

34. Бақылау органдарының қызметін жариялы жүзеге асыру заңдылық, объективтік қағидаттарын сақтаған жағдайда және жеке адамның құқықтары мен бостандығын қорғау туралы, мемлекеттік құпиялар және заңда көзделген өзге де мәліметтер туралы заңдардың талаптарына сәйкес мүмкін болады.

$4. Құпиялылық

35. Бақылау органдары мен олардың қызметкерлері бақылауды жүзеге асырған кезде алынған ақпараттың құпиялылығын сақтауға тиіс.

36. "Құпиялылық" стандартының мақсаты бақылауды жүзеге асырған кезде алынған ақпараттың сақталуын және қол жетпейтіндігін қамтамасыз етуге тиіс.

37. Бақылау органдары мен оның қызметкерлері бақылауды жүзеге асырған кезде алынған ақпараттың құпиялылығын, сақталуын және оған қол жеткізуді шектеуді қамтамасыз етуге тиіс.

38. Құпиялылық міндеттемелерін, сондай-ақ бақылау аяқталғаннан кейін орындаған жөн.

39. Бақылау органдары мен олардың қызметкерлері сұраған ақпарат бақылау мақсатында ғана пайдаланылуға тиіс.

40. Бақылау органдары қызметкерлерінің бақылауды жүзеге асырған кезде алынған ақпараттан тікелей немесе жанама пайда алуға құқығы жоқ.

41. Бақылау органдары қызметкерлерінің бұқаралық ақпарат құралдарына бақылаудың қандай да бір аспектілеріне қатысты ол аяқталғанға дейін мәлімдеме жасауға құқығы жоқ. Бақылаудың нәтижелері бойынша түпкілікті құжат ресімдегеннен және қабылдағаннан кейін бақылау органдарының басшылары және/немесе оларға уәкілеттік берілген лауазымды тұлғалар бұқаралық ақпарат құралдарына өткізілген бақылау қорытындыларына қатысты ақпаратты ұсына алады.

3-тарау. Жұмыс стандарттары

42. Жұмыс стандарттары бақылау органдары қызметкерлерінің бақылауды жүзеге асыруы бойынша іс-әрекеттерін бір жүйеге және ретке келтіреді.

43. Жұмыс стандарттарына жоспарлау, қадағалау, дәлелдер мен құжаттама жатады.

$1. Жоспарлау

44. Бақылау органдары өткізген бақылау ресурстардың ең аз шығындарымен бақылаудың мақсаттарына жету үшін тиісті дәрежеде жоспарлануға тиіс.

45. "Жоспарлау" стандартының мақсаты бақылауды сапалы, үнемді, тиімді, нәтижелі және уақытылы өткізуге жәрдемдесу болып табылады.

46. Әрбір бақылауды өткізу оның тиімді, уақытылы жүзеге асуын және оның барлық мақсаттарына жетуді қамтамасыз ету үшін тиісті дәрежеде жоспарлануға тиіс.

47. Жоспарлау бақылау объектісін алдын ала зерделеуден, бақылау жоспарын, бағдарламаларын әзірлеуден бастап және бақылаудың нәтижелері бойынша есеп жасағанға дейін - бақылаудың барлық кезеңдерінің өзара байланысын қамтамасыз ету үшін жүзеге асырылады.

48. Бақылаудың жоспары мен бағдарламаларын жасау алдында қол жетімді ақпарат негізінде, бақылау объектісінің қызметіне қатысты нормативтік құқықтық актілермен, оның қаржыландыру рәсімдерімен және ол жүргізіп отырған шығыстармен танысуды қоса, бақылау объектісін алдын ала зерделеу жүргізілуге тиіс.

49. Бақылауды жоспарлау кезінде басымдықтары, мақсаттары мен ауқымдары, сондай-ақ оны жүзеге асыруға қажетті ресурстар айқындалады.

50. Бақылаудың жоспарын, оған енгізілген барлық өзгерістер мен толықтыруларды бақылау органының басшысы бекітеді.

51. Бақылауды өткізудің егжей-тегжейлі әзірленген тәртібі болып табылатын бақылау бағдарламаларын тиісті лауазымды тұлға немесе бақылау органының басшысы бекітеді.

52. Бақылау органдары бақылауды жоспарлаудың әдістері мен құралдарын жетілдіруге назар аударуға тиіс.

$2. Қадағалау

53. Бақылау топтарының немесе бақылау органдарының жекелеген қызметкерлерінің жұмысы бақылау жүргізудің әрбір кезеңінде жоғары тұрған лауазымды және басқа анағұрлым тәжірибелі қызметкерлердің жүйелі қадағалауымен жүзеге асырылуға тиіс.

54. "Қадағалау" стандартының мақсаты бақылау бағдарламасын толық көлемде орындау және бақылауды жоспарлаған, жүргізген және бақылаудың нәтижелері бойынша есептерді дайындаған кезде объективтікті қамтамасыз ету болып табылады.

55. Қадағалау бақылау органы қызметкерлерінің біліктілігі мен кәсіпқойлығының деңгейіне қарамастан бақылаудың барлық кезеңдерінде жүзеге асырылуға тиіс.

56. Қадағалау дәрежесі бақылаудың күрделілігіне, бақылау тобының немесе бақылауды жүзеге асыруға қатысушы бақылау органының жекелеген қызметкерінің біліктілік пен кәсіпқойлығының деңгейіне қарай айқындалады.

57. Бақылау органының басшылары қадағалау нысандары мен әдістерін дербес анықтайды.

58. Қадағалауға міндетті түрде бақылауды жүзеге асырудың мазмұны, әдістері, сондай-ақ бақылау бағдарламаларында көзделген тапсырмаларды орындау жөніндегі бақылау органдары қызметкерлерінің іс-әрекеттері жатады.

59. Қадағалау неғұрлым жиі туындайтын проблемалар туралы түсіндіруді, хабарландыруды, орындалған жұмысқа бақылауды, бақылауды жүзеге асырушы топта пікір алшақтығы болған жағдайларда дауларды шешуді, сондай-ақ бақылау жоспары мен бағдарламасына өзгерістер енгізуді қамтуға тиіс.

$3. Дәлелдер

60. Негізінде бақылау нәтижелері бойынша қорытындылар мен ұсынымдар тұжырымдамасы жасалатын дәлелдер объективті, шынайы, жеткілікті, тиісінше және құзыретті болуға тиіс.

61. "Дәлелдер" стандартының мақсаты негізінде бақылау нәтижелері бойынша барабар қорытындылар мен ұсынымдар қалыптасуы мүмкін объективті және шынайы деректер жиынтығымен қамтамасыз ету болып табылады.

62. Жұмыс құжаттары бақылау нәтижелері бойынша қорытындылардың шынайы және объективті дәлелі болып қызмет атқаратын ақпараттың жеткілікті көлемін қамтуға тиіс.

63. Дәлелдер бақылау мақсатымен салыстырғанда орынды, шынайы және құзыретті сияқты сапалы сипаттамаларға сәйкес келуге тиіс.

64. Бақылау объектісінде тікелей жинақталған, сондай-ақ басқа да шынайы көздерден алынған материалдар мен ақпарат дәлелдердің негізі бола алады.

65. Ақпаратты жинау мен өңдеу бақылаудың бекітілген бағдарламаларына сәйкес мұқият түрде жүргізілуге тиіс.

66. Бақылау нәтижелері бойынша қорытындылар мен ұсынымдар құжаттамалық және талдау дәлелдеріне негізделуге тиіс.

67. Ақпаратты жинау мен өңдеу әдістері бақылаудың мақсаттары мен міндеттеріне барабар болуға тиіс. Дәлелдерді жинаған кезде бақылау органдарының қызметкерлері заңның талаптарына қайшы келмейтін барлық қол жетімді әдістер мен рәсімдерді пайдалана алады.

$4. Құжаттама

68. Бақылау органдары мен олардың қызметкерлері белгіленген нысанда дәлелдерді және жүргізілген бақылаудың барлық маңызды аспектілерін құжаттауға тиіс.

69. "Құжаттама" стандартының мақсаты бақылаудың барлық кезеңдері бойынша жұмыс құжаттарын дайындау мен бір жүйеге келтіруді қамтамасыз ету болып табылады.

70. Құжаттамалау кезінде бақылаудың қорытындысын растайтын барлық қажетті материалдар жинақталуға тиіс, оларды кейіннен пайдалану және сақтау үшін тиісті дәрежеде бір жүйеге келтіруге тиіс.

71. Бақылау органдарының қызметкерлері құжаттамалауға қажетті материалдарды өздігінен анықтайды.

72. Құжаттаманың көлемі мен мазмұны бақылаудың ауқымына, сипатына және бақылау объектісі қызметінің күрделілігіне қарай анықталуға тиіс.

73. Құжаттама белгіленген тәртіппен тігілуге және сақталуға тиіс.

74. Бақылау органдарының қызметкерлері бақылаудың барлық жұмыс құжаттарының сақталуын қамтамасыз етуге тиіс.

4-тарау. Есептілік стандарттары

75. Есептілік стандарты бақылау органдары мен олардың қызметкерлерінің олардың қызметтерінің қорытындысы бойынша дайындалатын есептерінің нысаны мен мазмұнына қойылатын талаптарды белгілейді.

76. Бақылау органдары мен олардың қызметкерлері атқарылған жұмыстың нәтижелері бойынша толық, қысқа, қисынды, объективті, дәл және сындарлы баяндалған жазбаша есеп дайындауға тиіс.

77. "Есептілік" стандартының мақсаты бақылаудың ашықтығын қамтамасыз ету, қаржы тәртібін нығайту және есептерді бір ізге салу жолымен бақылау органдарының арасындағы өзара іс-әрекетті қамтамасыз ету болып табылады.

78. Бақылау нәтижелері жөніндегі есеп бақылау нәтижелерін жедел іске асыру үшін уақытылы дайындалуға және ұсынылуға тиіс.

79. Есептердің мазмұны мынадай қағидаттарға жауап беруге тиіс:
1) Бақылау нәтижелері туралы есеп бақылау мақсаттарына қол жеткізгенін растауға арналған жеткілікті барлық ақпаратты қамтуға тиіс (қағидаты толықтық);
2) Бақылау нәтижелері туралы есеп қысқа, бір жүйеге келтірілген және қайталауды алып тастауға тиіс (қағидаты қысқа);
3) Бақылау нәтижелері туралы есеп қисынды және түсінуге жеңіл болуға тиіс (қағидаты қисынды);
4) Бақылау нәтижелері туралы есеп бақылау объектісінің қарсылығын (олардың негізділігі кезінде), сондай-ақ бақылау объектісіне объективті қатынасының негізінде сарапшылардың пікірлерін ескере отырып жасалуға тиіс (қағидаты объективті);
5) Бақылау нәтижелері туралы есеп дүдәмалдылықты, екі мағыналықты, жалпы қабылданған аббревиатураларды және терминдерді пайдалана отырып, қате түсінуге жол бермеу үшін тек қана жиналған дәлелдерге негізделуге тиіс (қағидаты дәл);
6) Бақылау нәтижелері туралы есеп республикалық және жергілікті бюджеттердің атқарылуының тиімділігін арттыруға, қаржы тәртібін арттыруға және бақылау объектілері мен бақылау органдарының арасында өзара түсіністікті нығайтуға көзделуге тиіс (қағидаты сындарлы).

80. Есепте кіріспе бөлігі, бақылау мақсаты, бақылау ауқымы, бақылаудың негізгі нәтижелерінің баяндалуы мен қорытынды бөлігі қамтылуға тиіс.
Бақылау нәтижелері бойынша анықталған фактілерді белгілейтін және белгіленген тәртіппен ресімделген актілер, қорытындылар дайындалуға тиіс.
Бақылау органдарының қаулылары, жазбаша өкімдері мен ұсыныстары бақылау объектісіндегі кемшіліктерді түзетуге бағытталған қорытындылар мен ұсынымдарды және қажет болған жағдайда осы бақылауда қамтылмаған оның жекелеген бағыттарын көрсете отырып, кейіннен бақылау жүргізу жөніндегі ұсыныстарды қамтуға тиіс.

5-тарау. Басқару және сапаны бақылау
стандарттары

81. Басқару мен сапаны бақылау стандарттары бақылау органдары мен олардың қызметкерлерінің қызметтеріне басшылықты жүзеге асыруға қойылатын талаптарды белгілейді.

82. Басқару мен сапаны бақылау стандарттарына басқару стандарты мен сапаны бақылау стандарты жатады.

$1. Басқару

83. Бақылау органдары бақылаудың жоғары сапасын, үнемділігін, нәтижелілігін және тиімділігін қамтамасыз етуге арналған өзінің қызметін тиісті дәрежеде басқаруды жүзеге асыруға тиіс.

84. "Басқару" стандартының мақсаты жақсы ұйымдастырылған және жұмысқа қабілетті ұжымды қалыптастыру мен бақылау мақсаттарына жету үшін оның жұмылдырылуын қамтамасыз ету болып табылады.

85. Бақылау органының қызметі бекітілген іс-шаралар жоспарының негізінде жүзеге асырылуға тиіс.

86. Бақылау органдарын басқару олардың ережелеріне, регламенттеріне сәйкес жүзеге асырылуға және персоналдың кәсіби дамуы үшін жағдайлар жасауға тиіс.

87. Бақылау органдарының лауазымды тұлғаларының арасындағы міндеттер айқын бөлінуге тиіс.

88. Бақылау органдары персоналдың кәсіби дамуы үшін ынталандыру және жағдайлардың барабар жүйесін жасауға тиіс.

89. Ынталандыру жүйесі жазалар мен көтермелеулердің шараларын объективті анықтауға мүмкіндік беретін бақылау органдары қызметкерлерінің қызметтерін бағалаудың жалпы өлшемдеріне негізделуге тиіс.

90. Бақылау органдары әрбір бақылауды өткізу барысын басқаруға тиіс. Басқаруға міндетті түрде бақылауды өткізудің барлық кезеңдері, сондай-ақ бақылау сапасы жатқызылуға тиіс.

91. Бақылау органдарының қызметін басқару процесі ұдайы жетілдірілуге тиіс.

$2. Сапаны бақылау

92. Бақылау органдарының басшылары өткізілген бақылаудың стандарттарға сәйкестігін ішінара тексеру жолымен сапаны бақылауды қамтамасыз етуге тиіс.

93. "Бақылау" стандартының мақсаты бақылау органдары мен олардың қызметкерлері қызметтерінің стандарттарға сәйкестігін қамтамасыз етуге тиіс.

94. Сапаны бақылау ішінара негізде ұдайы жүзеге асырылуға және бақылау жүргізген кезде стандарттардың сақталуына кепілдік жүзеге асырылуға тиіс.

95. Сапаны бақылауды өткізудің қажеттілігі мен кезеңділігін бақылау органның басшысы анықтауға тиіс.
Сапаны бақылауды өткізу мерзімдері мен ұзақтылығы оның жеделділігі мен нәтижелілігін қамтамасыз ететіндей етіп анықталуға тиіс.

96. Сапаны бақылау бақылау органдары мен олардың қызметкерлерінің стандарттарды қолдану, сондай-ақ сапаны бақылауды жақсарту бойынша шараларды іске асыру жөніндегі кері байланысты қамтамасыз етуге тиіс.

97. Сапаны бақылауға бақылау органдарының барлық қызметтері емес, жүзеге асырылған бақылаудың жекелеген бағыттары мен мәселелері жатқызылуы мүмкін.

98. Сапаны бақылауды сапа мәнін бақылайтын жұмысқа қатыспаған бақылау органдарының қызметкерлері жүзеге асыруға тиіс.

Об утверждении стандартов государственного финансового контроля

Постановление Счетного комитета по контролю за исполнением республиканского бюджета от 7 октября 2004 года N 28. Зарегистрировано в Министерстве юстиции Республики Казахстан 20 октября 2004 года N 3164. Утратило силу постановлением Счетного комитета по контролю за исполнением республиканского бюджета от 13 августа 2009 года N 20

Сноска. Утратило силу постановлением Счетного комитета по контролю за исполнением республиканского бюджета от 13.08.2009 N 20.

В соответствии с подпунктом 2) статьи 57 Бюджетного кодекса Республики Казахстан Счетный комитет по контролю за исполнением республиканского бюджета ПОСТАНОВЛЯЕТ :

1. Утвердить прилагаемые Стандарты государственного финансового контроля.

2. Руководителю аппарата Счетного комитета по контролю за исполнением республиканского бюджета Ибрашову Т.Н. обеспечить представление настоящего постановления в Министерство юстиции Республики Казахстан для государственной регистрации в месячный срок со дня его принятия.

3. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на Члена Счетного комитета по контролю за исполнением республиканского бюджета Султангазина А.Ж.

4. Настоящее постановление вступает в силу с момента государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан и вводится в действие с 1 января 2005 года.

Председатель

СОГЛАСОВАНО
Председатель Комитета
финансового контроля
Министерства финансов
Республики Казахстан

9 октября 2004 г.

Утверждены
Постановлением Счетного комитета
по контролю за исполнением
республиканского бюджета
от 7 октября 2004 г. N 28

Стандарты государственного финансового контроля Глава 1. Основные положения

Настоящие стандарты государственного финансового контроля (далее - Стандарты) разработаны в соответствии с Бюджетным кодексом Республики Казахстан, бюджетным законодательством Республики Казахстан и стандартами Международной организации высших контрольных органов (INTOSAI).

1. Общие положения

1. Стандартами являются нормативные документы, устанавливающие единые требования к государственному финансовому контролю.
2. Целью стандартов является определение основных принципов и условий, на основе которых государственные органы финансового контроля, ревизионные комиссии маслихатов и службы внутреннего контроля центральных государственных органов (далее - Органы контроля) и их работники осуществляют контрольное мероприятие (далее - Контроль).
3. Стандарты разработаны для обеспечения целостности, взаимосвязанности, последовательности, преемственности и объективности контроля.
4. К стандартам относятся общие стандарты, рабочие стандарты, стандарт отчетности, стандарты управления и контроля качества.
5. Практическая реализация стандартов обеспечивается путем разработки и утверждения производных от них методических и других документов, описывающих методы и процедуры осуществления контроля.
6. Контроль за выполнением стандартов государственного финансового контроля осуществляет Счетный комитет по контролю за исполнением республиканского бюджета (далее - Счетный комитет), в соответствии со статьей 138 Бюджетного кодекса.
7. Центральный уполномоченный орган по внутреннему контролю может осуществлять контроль за соблюдением стандартов государственного финансового контроля службами внутреннего контроля центральных государственных органов.

2. Сфера действия и применение стандартов

8. Стандарты обязательны для соблюдения органами контроля, их работниками, работниками других государственных органов, участвующими в осуществлении контроля.
9. Специалистами аудиторских организаций и экспертами, привлекаемыми к осуществлению государственного финансового контроля, соблюдаются нормы настоящих стандартов.

Глава 2. Общие стандарты

10. Общие стандарты устанавливают единые требования к органам контроля и их работникам.
11. К общим стандартам относятся независимость, компетентность (квалификация), гласность и конфиденциальность.

§ 1. Независимость

12. Независимость предполагает недопущение любого вмешательства, подрывающего независимость органов контроля, их работников, независимость проводимого ими контроля.
Органы контроля во всех вопросах контрольной деятельности должны быть независимыми от объекта контроля и неправомерного влияния.
13. Целью стандарта «Независимость» является обеспечение беспристрастности, честности, объективности и достоверности оценок и рекомендаций органов контроля и их работников.
14. Органы контроля должны иметь функциональную и организационную независимость, необходимую для выполнения возложенных на них задач, и не допускать действия, ограничивающие их независимость и объективность при осуществлении контроля.
15. Деятельность органов контроля должна осуществляться в соответствии с независимо определенными приоритетами, утвержденными на их основе планами, программами и самостоятельно определенными методами контроля.
16. На органы контроля не могут быть возложены обязательства по видоизменению или воздержанию от проведения контроля, а также на них не должно оказываться давление с целью изменения результатов, выводов и рекомендаций, сделанных по итогам контроля.
Любые действия по вмешательству в выбор применяемых процедур контроля, характера и объема собираемых доказательств, а также необоснованные ограничения масштаба контроля должны отвергаться органами контроля.
17. Работники органов контроля должны сохранять финансовую, личностную и функциональную независимость от объекта контроля для свободного и объективного выполнения своих задач.
Недопустима любая связь, которая может повлиять на независимость и объективность работников органов контроля по политическим, психологическим, идеологическим причинам или на основе финансового и имущественного интереса.
18. Работники органов контроля не должны являться близкими родственниками, свойственниками должностного лица или учредителя объекта контроля.
19. Не допускается участие в контроле работников органов контроля, работавших на объекте контроля в течение подвергаемого контролю периода.
20. Если независимость работника органа контроля ставится под сомнение, он должен быть немедленно переведен на другой объект контроля без сохранения обязанностей, которые он выполнял в отношении первоначального объекта контроля.
21. В целях сохранения независимости и объективности работников органов контроля целесообразно их направления деятельности и должностные обязанности периодически менять по истечении определенного срока.
22. Независимость органов контроля и их работников не противоречит поддержанию доброжелательных отношений с объектом контроля.
Допускается налаживание сотрудничества с научными, профессиональными и другими организациями, если данные отношения не ограничивают их независимость.

§ 2. Компетенция (квалификация)

23. Работники органов контроля в совокупности должны обладать профессиональными знаниями и навыками, необходимыми для осуществления качественного контроля.
24. Целью стандарта «Компетенция» является поддержание должного профессионального уровня работников органов контроля для качественного осуществления контроля.
25. Контроль должен осуществляться работниками, имеющими в совокупности достаточный уровень знаний и навыков по всем вопросам планируемого контроля.
26. Работники органов контроля должны иметь необходимую теоретическую и профессиональную подготовку для квалифицированного осуществления контроля.
27. Работники органов контроля должны проявлять должную квалификацию на протяжении всего процесса контроля - от предварительного изучения объекта контроля до подготовки отчетов о проведении контроля.
28. Органы контроля должны осуществлять постоянный мониторинг потребности своих работников в обучении и уделять должное внимание вопросам подготовки и переподготовки кадров.
29. Профессиональные знания и навыки работников органов контроля должны совершенствоваться путем проведения непрерывного профессионального обучения и самообразования.

§ 3. Гласность

30. Органы контроля должны осуществлять свою деятельность гласно путем предоставления общественности независимой, достоверной и объективной информации о результатах контроля.
31. Целью стандарта «Гласность» является обеспечение реализации демократических основ управления экономикой, повышение эффективности контрольной деятельности государства и защита общества от коррупции и иных правонарушений.
32. Основной формой обеспечения гласности органов контроля является предоставление Президенту Республики Казахстан, Парламенту Республики Казахстан и широкой общественности информации о своей деятельности, использовании государственных финансовых ресурсов, результатах контроля и экспертно-аналитических мероприятий.
33. Гласность реализуется также путем размещения материалов по результатам контроля и иных сведений о деятельности органов контроля в средствах массовой информации, проведения пресс-конференций, брифингов и других мероприятий.
34. Гласное осуществление деятельности органов контроля возможно при соблюдении принципов законности, объективности и соответствии требованиям законодательства об охране прав и свобод личности, о государственных секретах и иных, предусмотренных законом, сведений.

§ 4. Конфиденциальность

35. Органы контроля и их работники должны соблюдать конфиденциальность информации, полученной при осуществлении контроля.
36. Целью стандарта «Конфиденциальность» является обеспечение сохранности и недоступности информации, полученной при осуществлении контроля.
37. Органы контроля и их работники должны обеспечить конфиденциальность, сохранность информации, полученной при осуществлении контроля, и ограниченность доступа к ней.
38. Обязательства конфиденциальности следует выполнять также после окончания контроля.
39. Запрашиваемая органами контроля и их работниками информация должна быть использована только для целей контроля.
40. Работники органов контроля не в праве получать прямую или косвенную выгоду от информации, полученной при осуществлении контроля.
41. Работники органов контроля не в праве делать заявления средствам массовой информации относительно каких-либо аспектов контроля до его завершения. После оформления и принятия окончательного документа по результатам контроля руководители органов контроля и/или уполномоченные им должностные лица могут представлять средствам массовой информации, информацию, касающуюся итогов проведенного контроля.

Глава 3. Рабочие стандарты

42. Рабочие стандарты систематизируют и упорядочивают действия работников органов контроля по осуществлению ими контроля.
43. К рабочим стандартам относятся планирование, надзор, доказательства и документация.

§ 1. Планирование

44. Контроль, проводимый органами контроля, должен надлежащим образом планироваться для достижения целей контроля с наименьшими затратами ресурсов.
45. Целью стандарта «Планирование» является содействие качественному, экономичному, эффективному, результативному и своевременному проведению контроля.
46. Проведение каждого контроля должно планироваться надлежащим образом для обеспечения его эффективного, своевременного осуществления и достижения всех его целей.
47. Планирование осуществляется для обеспечения взаимосвязанности всех этапов контроля - от предварительного изучения объекта контроля, разработки плана, программ контроля и до составления отчета по результатам контроля.
48. Составлению плана и программ контроля должно предшествовать предварительное изучение объекта контроля на основе доступной информации, включая ознакомление с нормативными правовыми актами, относящимися к деятельности объекта контроля, процедурами его финансирования и производимыми им расходами.
19. При планировании контроля определяются приоритеты, цели и масштабы, а также необходимые для его осуществления ресурсы.
50. План контроля, все изменения и дополнения к нему утверждаются руководителем органа контроля.
51. Программы контроля, являющиеся детально разработанным порядком проведения контроля, утверждаются соответствующим должностным лицом или руководителем подразделения органа контроля.
52. Органы контроля должны уделять внимание совершенствованию методов и инструментов планирования контроля.

§ 2. Надзор

53. Работа группы контроля или отдельных работников органов контроля на каждом этапе проведения контроля должна осуществляться под систематическим надзором вышестоящих должностных лиц и других более опытных работников.
54. Целью стандарта «Надзор» является обеспечение выполнения программы контроля в полном объеме и объективности при планировании, проведении контроля и подготовке отчетов по результатам контроля.
55. Надзор должен осуществляться на всех стадиях контроля независимо от уровня квалификации и профессионализма работников органа контроля.
56. Степень надзора определяется в зависимости от сложности контроля, уровня квалификации и профессионализма группы контроля или отдельного работника органа контроля, участвующего в осуществлении контроля.
57. Руководители органов контроля самостоятельно определяют формы и методы надзора.
58. В обязательном порядке надзору подлежат содержание, методы осуществления контроля, а также действия работников органов контроля по выполнению заданий, предусмотренных программами контроля.
59. Надзор должен включать инструктирование, информирование о наиболее часто возникающих проблемах, контроль за проделанной работой, разрешение споров в случаях расхождения мнений в группе, осуществляющей контроль, а также внесение изменений в план и программы контроля.

§ 3. Доказательства

60. Доказательства, на основе которых формулируются выводы и рекомендации по результатам контроля, должны быть объективными, достоверными, достаточными, соответствующими и компетентными.
61. Целью стандарта «Доказательства» является обеспечение сбора объективных и достоверных данных, на основе которых могут быть сформулированы адекватные выводы и рекомендации по результатам контроля.
62. Рабочие документы должны содержать достаточный объем информации, служащей доказательством достоверности и объективности заключений по результатам контроля.
63. Доказательства должны соответствовать таким качественным характеристикам, как уместность в отношении цели контроля, достоверность и компетентность.
64. Основой доказательств могут служить материалы и информация, собранные непосредственно на объекте контроля, а также полученные из других достоверных данных.
65. Сбор и обработка информации должны производиться тщательным образом в соответствии с утвержденными программами контроля.
66. Выводы и рекомендации по результатам контроля должны основываться на документальных и аналитических доказательствах.
67. Методы сбора и обработки информации должны быть адекватными целям и задачам контроля. При сборе доказательств работники органов контроля могут использовать все доступные методы и процедуры сбора доказательств, не противоречащие требованиям законодательства.

§ 4. Документация

68. Органы контроля и их работники должны в установленной форме документировать доказательства и все важные аспекты проведенного контроля.
69. Целью стандарта «Документация» является обеспечение подготовки и систематизации рабочих документов по всем этапам контроля.
70. При документировании должны собираться все необходимые материалы, подтверждающие заключения контроля, которые должны быть надлежащим образом систематизированы для последующего использования и хранения.
71. Работники органов контроля самостоятельно определяют материалы, необходимые для документирования.
72. Объем и содержание документации должны определяться в зависимости от масштаба, характера контроля и сложности деятельности объекта контроля.
73. Документация должна подшиваться и храниться в установленном порядке.
74. Работники органов контроля должны обеспечить сохранность всех рабочих документов контроля.

Глава 4. Стандарт отчетности

75. Стандарт отчетности устанавливает требования к форме и содержанию отчетов органов контроля и их работников, подготавливаемых по итогам их деятельности.
76. Органы контроля и их работники по результатам проведенной работы должны подготовить письменный отчет, изложенный полно, кратко, логично, объективно, точно и конструктивно.
77. Целью стандарта «Отчетность» является обеспечение прозрачности контроля, укрепление финансовой дисциплины и обеспечение взаимодействия между органами контроля путем унификации отчетов.
78. Отчет по результатам контроля должен быть подготовлен и представлен своевременно для оперативной реализации результатов контроля.
79. Содержание отчетов должно отвечать следующим принципам:
1) Отчет о результатах контроля должен содержать всю информацию, достаточную для подтверждения того, что цели контроля были достигнуты (принцип полноты);
2) Отчет о результатах контроля должен быть кратким, систематизированным и исключать повторы (принцип краткости);
3) Отчет о результате контроля должен быть логичным и доступным для понимания (принцип логичности);
4) Отчет о результатах контроля должен составляться с учетом возражения объекта контроля (при их обоснованности), а также мнения экспертов, на основе объективного отношения к объекту контроля (принцип объективности);
5) Отчет о результатах контроля должен основываться только на собранных доказательствах с тем, чтобы не допускать неопределенности, двусмысленности, неверного толкования, с использованием общепринятых аббревиатур и терминов (принцип точности);
6) Отчет о результатах контроля должен быть нацелен на повышение эффективности исполнения республиканского и местных бюджетов, повышение финансовой дисциплины и укрепление взаимопонимания между объектами контроля и органами контроля (принцип конструктивности).
80. Отчет должен содержать вводную часть, цели контроля, масштаб контроля, изложение основных результатов контроля и заключительную часть.
По результатам контроля должны подготавливаться акты, заключения, констатирующие выявленные факты и оформленные в установленном порядке.
Постановления, предписания и представления органов контроля должны содержать выводы и рекомендации, направленные на исправление недостатков в объекте контроля, и, при необходимости, предложения по проведению последующего контроля с указанием его отдельных направлений, не охваченных настоящим контролем.

Глава 5. Стандарты управления и контроля качества

81. Стандарты управления и контроля качества устанавливают требования к осуществлению руководства деятельностью органов контроля и их работников.
82. К стандартам управления и контроля качества относятся стандарт управления и стандарт контроля качества.

§ 1. Управление

83. Органы контроля должны осуществлять надлежащее управление своей деятельностью для обеспечения высокого качества, экономичности, результативности и эффективности контроля.
84. Целью стандарта «Управление» является формирование хорошо организованного и работоспособного коллектива и обеспечение его мобилизации для достижения целей контроля.
85. Деятельность органов контроля должна осуществляться на основе утвержденного плана мероприятий.
86. Управление органами контроля должно осуществляться в соответствии с их положениями, регламентами и создавать условия для профессионального развития персонала.
87. Обязанности между должностными лицами органов контроля должны быть четко распределены.
88. Органы контроля должны создавать адекватную систему стимулов и условий для профессионального развития персонала.
89. Система стимулов должна основываться на общих критериях оценки деятельности работников органов контроля, позволяющих объективно определить меры наказаний и поощрений.
90. Органы контроля должны управлять ходом проведения каждого контроля. Управлению в обязательном порядке должны подлежать все этапы проведения контроля, а также контроль качества.
91. Процесс управления деятельностью органов контроля должен постоянно совершенствоваться.

§ 2. Контроль качества

92. Руководители органов контроля должны обеспечить контроль качества путем выборочной проверки соответствия проведенного контроля стандартам.
93. Целью стандарта «Контроль качества» является обеспечение соответствия деятельности органов контроля и их работников стандартам.
94. Контроль качества должен осуществляться регулярно на выборочной основе и гарантировать соблюдение стандартов при проведении контроля.
95. Необходимость и периодичность проведения контроля качества должна определяться руководителем органа контроля.
Сроки и продолжительность проведения контроля качества должны определяться таким образом, чтобы обеспечить его оперативность и результативность.
96. Контроль качества должен обеспечивать обратную связь по применению органами контроля и их работниками стандартов, а также реализацию мер по улучшению качества контроля.
97. Контролю качества может подлежать не вся деятельность работников органов контроля, а отдельные направления и вопросы осуществленного контроля.
98. Контроль качества должен осуществляться работниками органов контроля, которые не принимали участие в работе, контролируемой на предмет качества.