Малдармен құстардың туберкулезінің алдын-алу және жою шараларын жүзеге асырудың ветеринариялық ережелерін бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2004 жылғы 3 қарашадағы N 626 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2004 жылғы 26 қарашада тіркелді. Тіркеу N 3225. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2012 жылғы 17 қаңтардағы № 10-1/18 бұйрығымен

Ескерту. Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 2012.01.17 № 10-1/18 (қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Қазақстан Республикасының "Ветеринария туралы" Заңының 26 бабына сәйкес, БҰЙЫРАМЫН :
1. Қосымша беріліп отырған Малдармен құстардың туберкулезінің алдын-алу және жою шараларын жүзеге асырудың ветеринариялық ережелері бекітілсін.
2. Ветеринария департаменті Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің облыстардың және Астана, Алматы қалаларының аумақтық басқармаларымен бірге, заңнамада белгіленген тәртіпке сәйкес, осы бұйрықтан туындайтын қажетті шараларды қабылдасын.
3. Осы бұйрықтың орындалуына бақылау сәйкес әкімшілік-аумақтық бірліктердің бас мемлекеттік ветеринариялық инспекторларына жүктелсін.
4. Осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелген күннен бастап күшіне енеді.

Министр

Келісілді:
Қазақстан Республикасының
Денсаулық сақтау министрі

1 қарашадағы 2004 жыл

Қазақстан Республикасы
Ауыл шаруашылығы Министрінің
2004 жылғы 3 қарашадағы N 626
бұйрығымен бекітілді

Малдар мен құстардың туберкулезінің
алдын-алу және жою шараларын жүзеге асырудың
ветеринариялық ережесі

Осы Малдар мен құстардың туберкулезінің алдын-алу және жою шараларын жүзеге асырудың ветеринариялық ережесі (кейін - Ветеринариялық ереже) Қазақстан Республикасының "Ветеринария туралы" Заңының 26 бабына сәйкес жеке және заңды тұлғалар үшін орындауға міндетті ветеринариялық шараларды ұйымдастыру мен оларды жүргізудің тәртібін анықтайды.

1. Жалпы ережелер

1. Туберкулез - көбінесе созылмалы түрде өтетін, іріп ыдырауға бейім арнайы түйіншектердің - туберкулалардың әртүрлі мүшелер мен ұлпаларда түзілуімен сипатталатын барлық жануарлар түрінің және адамдардың жұқпалы ауруы.

2. Қоздырушысы - Mycobacterium туысына жатады, оған 30 астам өзіндік түрлері кіреді. Жануарларда ауруды бұқа туберкулезінің микобактериалары (Mycobacterium bovis), адамның (Mycobacterium tuberculosis) және құстың (Mycobacterium avium) түрлері қоздырады. Туберкулез микобактерияларының бұқа түрі негізінен ірі қара малдар үшін патогенді, бірақ оларға барлық сүтқоректілер және адамдар бейім келеді. Туберкулез ауру малдан адамға, ал ауру адамнан малға жұғуы мүмкін. Адам туберкулезі қоздырушысының түріне адамнан басқа шошқа, мысық, ит, ірі қара және ұсақ малдар бейім. Mycobacterium avium - үй және жабайы құстар туберкулезінің қоздырушысы, шошқаларда патологиялық өзгерістер тудыруы мүмкін, ал ірі қара малда туберкулинге сезімталдықтың қысқа мерзімді сенсибилизациясын тудырады. Атипикалық микобактериялардың жеке түрлері немесе олардың ассоциациялары ірі қара малдың, шошқаның және құстардың туберкулинге сезімталдылығын тудырады, ал кейбір жағдайларда шошқалардың лимфа түйіндерінде патологиялық өзгерістер тудырады.

2. Туберкулездің алдын алу

3. Мал иелері, шаруашылық субъектілері меншік түрлеріне қарамастан жануарлар туберкулезінің алдын алу мақсатында келесі шараларды жүзеге асырады:
1) қолындағы бар немесе жаңадан сатып алынған жануарлар туралы сәйкес әкімшілік-аумақтық бірліктің ветеринариялық инспекторына хабарлайды;
2) малдарды сатуды, союға өткізуді, жайлауға шығару мен орналастыруды және тағы басқа орын ауыстыру мен топтастыруды, мал шаруашылығы өнімдерін сатуды сәйкес әкімшілік-аумақтық бірліктің бас мемлекеттік ветеринариялық инспекторының рұқсатымен жүргізеді;
3) мал азығын дайындау барысында ауру жұқтырмау мақсатында қауіпсіздік шараларын сақтайды;
4) жаңадан келген жануарларға диагностикалық зерттеулер мен ветеринариялық өңдеулер жүргізу үшін 30 (отыз) күн бойы оқшаулап ұстайды;
5) туберкулезге күмәнді жануарлардың ауруының барлық жағдайлары туралы ветеринариялық қызметке дер кезінде хабарлайды (қоңдылығының төмендеуі, өкпенің қабыну белгілері, беткі лимфа түйіндерінің ұлғаюы);
6) ветеринариялық мамандардың талабы бойынша иелікке алынған жануарлар туралы барлық қажетті мәліметтерді береді, және оларға тексеру, зерттеу мен өңдеулер жүргізу үшін жағдай жасайды;
7) жануарларды тасымалдағанда, оларды күтіп бағу және азықтандыру кезінде, мал шаруашылығы нысандарын салу кезінде санитариялық-эпидемияға қарсы және ветеринариялық-санитариялық талаптарды сақтайды;
8) ауданның (қаланың) бас мемлекеттік ветеринариялық инспекторының нұсқауы бойынша ауру малдарды уақытында өткізуге немесе аурудан таза емес барлық мал басын толығымен жояды;
9) осы Ветеринариялық ережеде қарастырылған жануарлардың туберкулезбен ауруының алдын-алу, сондай-ақ ауру шыққан жағдайда індет ошағын жою жөніндегі шектеу, ұйымдастырушылық-шаруашылық жұмыстарын, арнайы және ветеринариялық-санитариялық шаралардың жүргізілуін қамтамасыз етеді.

4. Туберкулезден таза емес шаруашылық субъектілерінде қызмет көрсететін тұлғалар жеке гигиена ережелерімен таныстырылуы тиіс. Жыл сайын олар міндетті түрде флюорографиялық зерттеумен медициналық тексеруден өту керек, ал малшы мен сауыншы - тұлғалардан зәр-жынысы туберкулезін ерте анықтау мақсатында зәрді бактериологиялық зерттейді (туберкулездің микобактерияларына зәр себіндісін өсіру).

5. Меншік түріне қарамастан шаруашылық субъектілерінің басшылары төмендегіні жүзеге асырады:
1) мал шаруашылығы қызметкерлерін киіммен және аяқ киіммен, оларды сақтау бөлмелерімен қамтамасыз етеді, сондай-ақ мал қораларын қол жуғышпен, сабынмен, сүлгімен және алғашқы көмек аптечкасымен қамтамасыз етеді;
2) мал шаруашылығы және жем-шөп дайындау жұмыстарына туберкулезге тексеруден өтпеген, сондай-ақ туберкулезбен ауыратын және диспансерлік есепте белсенді топта тұратын адамдар жіберілмейді;
3) қызмет көрсететін адамдар арасында туберкулезбен ауру екені анықталған жағдайда, ауру адамдар тез арада мал күтуден босатылады;
4) сүт және сүт өнімдерін өңдеу кәсіпорындарында туберкулезден таза емес пункттерден алынған сүтті міндетті түрде пастеризациялаудың және басқа да шикі сүт өнімдеріне термикалық өңдеудің жүргізілуін қамтамасыз етеді.

6. Аумақтық денсаулық сақтау органдары:
1) жануарларды күтіп-бағатын жұмысшыларға күнделікті медициналық бақылау жүргізеді;
2) халық арасында және мал шаруашылығы жұмысшылары арасында тұрақты негізде туберкулездің зияны мен зардаптары, онымен күресу және оның алдын алу шаралары туралы түсініктеме жұмыстарын жүргізуді ұйымдастырады.

7. Меншік түріне қарамастан шаруашылық субъектілерінде, жеке аулаларда қызмет көрсететін ветеринариялық мамандар жануарлардың туберкулезінің алдын алу және онымен күресу шараларын жүргізуге міндетті.

8. Адам туберкулезінің алдын алу және оларды емдеу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы және басқа да арнайы шараларды, сондай-ақ, осы шаралардың орындалуына бақылауды мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау органдарының, туберкулезге қарсы диспансерлердің (бөлмелердің) және басқа да медициналық мекемелердің қызметкерлері жүзеге асырады.

9. Ветеринариялық және медициналық ұйымдар жануарларды күтіп-бағумен байланысты немесе қайта өңдеу кәсіпорындарында жұмыс істейтін адамдардың және жануарлардың ауыру жағдайлары туралы мәліметтерді өзара ұсынады. Елді мекендерде адамдардың туберкулезбен ауыру жағдайлары анықталған болса, адамдардың залалдану көзі мен таралу жолдарын анықтау мақсатында тез арада эпидемиологиялық-эпизоотологиялық зерттеулер жүргізіледі, қажет жағдайда малдар туберкулезге зерттеледі және ауру анықталған жағдайда эпизоотиялық ошақты жою бойынша шаралар ұйымдастырылады.

3. Әр түрлі жануарлардың туберкулезін
эпизоотологиялық бақылау және диагноз қою

10. Барлық мал басына мерзімді клиника-эпизоотологиялық, аллергиялық зерттеулер жүргізген кезде, патологиялық материалдарды және мал ұшаларын патологоанатомиялық және бактериологиялық зерттеулермен тексерген кезде туберкулезбен ауырған малдар анықталмаған жағдайда меншік түріне қарамастан барлық шаруашылық субъектілері, елді мекендер туберкулезден таза деп саналады.

11. Эпизоотологиялық тексеруді келесі негіздерге сүйене отырып, ветеринариялық инспекторлар жүзеге асырады:
1) ет өңдейтін кәсіпорындарда малды сойғаннан кейінгі көрсеткіштерге, базарларда ветеринариялық-саниатариялық сараптау көрсеткіштеріне;
2) малдарды сою барысында мал өлекселерін тексеру кезінде сараптама көрсеткіштеріне;
3) туберкулезге жоспарлы аллергиялық тексерудің нәтижелеріне;
4) туберкулинге оң нәтиже берген малдарды бақылаулық союдың нәтижелеріне;
5) туберкулинге оң нәтиже берген малдардан алынған патологиялық материалдарды зертханалық зерттеудің нәтижелеріне;
6) қызмет көрсететін жұмысшыларды медициналық тексерудің қорытындысына.

12. Егер диагноз патологоанатомиялық сойып-зерттеу мәліметтерімен айқындалса, ал туберкулезге тән өзгерістер байқалмаған жағдайда бактериологиялық зерттеулердің оң нәтижелерімен жануарлардың туберкулезі анықталды деп саналады.

13. Ет өңдейтін кәсіпорындардың ветеринариялық мамандары әр мал иесінің жануарларын жеке партиямен союды, мал ұшалары мен мүшелерін туберкулезге ветеринариялық-санитариялық сараптауды, Ауыл шаруашылығы министрінің 2002 жылғы 31 қарашадағы N 351 бұйрығымен бекітілген және 2002 жылғы 27 желтоқсандағы N 2105 Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу реестрінде тіркелген, Союға арналған жануарларды сою алдында ветеринариялық тексеру және сойылғаннан кейін ұшалар мен мүшелерді ветеринариялық-санитариялық сараптау және оларды санитариялық бағалау ережелеріне сәйкес жүзеге асыруын қамтамасыз етеді және туберкулезге күмәндері мен анықталған жағдайлары туралы мәліметтерді сәйкес аумақтың ветеринариялық инспекторларына ұсынады.

14. Аурудан таза шаруашылықтардан етке сойылған жануарлардың мүшелері мен ұлпаларынан туберкулезге тән патологиялық өзгерістер байқалса, ұшаларды қосымша маркілейді және арнайы мұздатқыш камерада, жануарлар келген ауданның (қаланың) мемлекеттік ветеринариялық инспекторының өкілінің қатысуымен комиссиялық тексеру үшін сақтайды. Осымен бірге сәйкес әкімшілік-ветеринариялық бірліктің мемлекеттік ветеринариялық инспекторлары екі апталық мерзім ішінде союға жіберілген мал шыққан шаруашылық субъектілеріндегі барлық мал басын туберкулезге тексеруді ұйымдастырады және туберкулезді анықтау немесе оны жою бойынша шаралар қабылдайды.

15. Мал басының тазалығын бақылау мақсатында мал иелері, шаруашылық субъектілері меншік түріне қарамастан ветеринариялық мамандарға жыл сайын малдар мен құстарды клиникалық тексерудің және жоспарлық аллергиялық зерттеулердің жүргізілуін міндетті түрде қамтамасыз етулері қажет:
1) сиырларды және бұқаларды жылына 2 рет, көктемде жайлауға шығару алдында және күзде қыстауға қою алдында, ал ірі қараның төлдерін 2-айлық жастан бастап және бордақылауда тұрған малдарды жылына 1 рет;
2) жылқы, қашыр, есек, қой және ешкілерді эпизоотологиялық жағдайға байланысты 2-айлық жастан бастап;
3) түйелерді эпизоотологиялық жағдайға байланысты 12-айлық жастан бастап;
4) марал, бұғы, терісі бағалы аңдарды эпизоотологиялық жағдайға байланысты 6-айлық жастан бастап;
5) барлық ересек шошқаларды және торайларды 2-айлық жастан бастап эпизоотологиялық жағдайға байланысты жылына 1 рет;
6) асыл тұқымды зауыттар мен селекциялық-асыл тұқымды құс станцияларындағы алғашқы линиядағы және аналық табындағы ересек құстарды (жасы 2 жылдан асқан) - жылына бір рет 6 айлық жастан бастап зерттейді.

16. Аурудан таза, жеке меншік түріне қарамастан, шаруашылық субъектілерінде, елді мекеннің жеке аулаларында жоспарлық аллергиялық зерттеулер жүргізу кезінде туберкулинге оң нәтиже берген малдар анықталған жағдайда келесі шараларды жүзеге асырады:
1) оң нәтиже берген малдарды оқшаулайды және қосымша тамыр ішіне туберкулиндік сынамамен, 5-6 жастан асқан сиырларды екі рет көзіне туберкулиндік сынамамен, сондай-ақ иммуноферменттік анализ (ИФА) әдісімен зерттейді. Бұл жағдайда тері ішілік сынамасына оң реакциясы есепке алынған күні туберкулин егіледі. Тамыр ішіне, екі рет көзге егу сынамаларына немесе ИФА оң нәтиже берген малдар комиссиялық түрде диагностикалық сойылады және сойылған малдардың біреуінде туберкулезге тән патологиялық өзгерістер байқалса, диагноз анықталды деп есептеледі;
2) сойылған малдарда туберкулезге тән мүшелер мен ұлпаларда өзгерістер байқалмаса, биосынама қоюмен бактериологиялық зерттеуге материал алынады. Сойылған малдардан алынған материалдан ірі қара малдың немесе адам туберкулезінің микобактериясы бөлінсе немесе оң биосынама қойылған жағдайда диагноз анықталды деп есептеледі;
3) туберкулезге тән өзгерістер байқалмаса және сойылған малдардан алынған биоматериалдарды бактериологиялық (биологиялық) зерттеулердің нәтижелері теріс болса, онда сол табын туберкулезден таза деп есептеледі;
4) туберкулинге нәтиже бермеген қалған жануарларды, 30-45 күннен кейін симультандық аллергиялық әдіспен сүтқоректілер мен құстардың туберкулинін қолданумен бірге тексеріледі. Егер құстарға арналған туберкулинге оң нәтиже берген құстарда тері қатпарларының қалыңдауы көп дәрежеде байқалса, онда табын туберкулезден таза деп есептеледі, ал сүт қоректілерге арналған туберкулиндік реакцияда тері қатпарларының қалыңдауы құстың туберкулиндік реакциясына қарағанда аса айқын байқалса, олар іріктеледі және диагностикалық сою жүргізіледі. Одан басқа құсқа арналған туберкулиннің көмегімен ірі қараның паратуберкулездік энтериті бойынша эпизоотологиялық жағдай анықталады;
5) осындай шаруашылық субъектілерінің эпизоотологиялық жағдайына кейінгі бақылау ет өңдейтін кәсіпорындарында малдарды сою кезінде ветеринариялық-санитариялық сараптаудың қорытындысы және жоспарлық аллергиялық зерттеулердің нәтижелері ескеріліп жүзеге асырылады.

17. Туберкулезден таза жеке меншік түріне қарамастан шаруашылық субъектілерінде, елді мекеннің жеке аулаларында шошқа немесе қойдан (ешкіден) туберкулинге реакция берген 3-5 мал іріктеліп, диагностикалық союға жіберіледі. Паталогоанатомиялық өзгерістердің барына немесе жоқтығына қарамастан, бактериологиялық тексеруге материалдар алынады. Осы биоматериалдан ірі қара немесе адам туберкулезінің қоздырғышының өсіндісі бөлінген немесе биологиялық сынама оң нәтиже берген жағдайда туберкулезге диагноз анықталды деп есептеледі.

18. Егер шаруашылықта етке сойылған немесе өлген, сондай-ақ туберкулинге оң нәтиже берген құсты сойған кезде туберкулезге тән өзгерістер байқалса, онда бактериологиялық зерттеулерге материал алынады. Бактериологиялық зерттеулер оң нәтиже берген жағдайда туберкулезге диагноз анықталды деп есептеледі.

19. Жануарлардың басқа түрлерінде туберкулезге диагноз патологоанатомиялық және бактериологиялық зерттеулердің нәтижелері негізінде анықтайды.

4. Туберкулез кезіндегі шектеу шаралары

20. Туберкулез ауруы анықталғанда жеке меншік түріне қарамастан шаруашылық субъектісі сол ауру бойынша таза емес (кейін - Қолайсыз шаруашылық) деп жарияланып, Қазақстан Республикасының "Ветеринария туралы" Заңының 27 бабының 1 тармағына сәйкес шектеу енгізіледі. Сонымен бірге індеттен таза емес шаруашылық субъектісінің, елді мекеннің туберкулезден сауықтыру шараларының кешенді жоспары жасалады.

21. Сауықтыру шаралары жоспарында қолайсыз пункттің эпизоотиялық жағдайы көрсетіледі (індеттің таралу дәрежесі, ауру малдардың саны, індетке қарсы шаруашылық, арнайы ветеринариялық, эпидемияға қарсы және басқа да қажетті шаралардың көлемі мен мерзімі анықталады, қолданылатын әдістер және табынды сауықтыру мерзімі көрсетіледі, жеке жұмыстардың жүргізілуіне жауапты адамдар бекітіледі).

22. Туберкулинге оң реакция берген жануарларды басқа малдардан тез арада оқшаулайды, асыл тұқымдық және өндірістік құндылығына қарамастан 7 күн ішінде союға өткізіледі. Ауру жануарлар ұсталынған бөлмелерге, жайылым алаңдарына және басқа да объектілерге сауықтыру шаралары толық жүргізілгеннен кейін ғана сау малдар жіберіледі.

23. Шектеу шарттары бойынша тиым салынады:
1) малдардың орнын ауыстыруға (енгізуге немесе шығаруға), етке союға жіберуден басқа;
2) аурудан таза емес аймақта жем, шөп және басқа ірі мал азығын дайындауға, сондай-ақ адамдарды, малдарды жинауды ұйымдастыруды, жұмыс барысында және сондай-ақ өндірістік қажеттіліктер бойынша;
3) туберкулезден таза емес мал табындары жайылған жерлерге сау малдарды жаюға және ақпайтын суаттарды 6 айдан кейін пайдалануға рұқсат етіледі;
4) туберкулезбен ауырған малдарды пайдалануға және олардан алынған төлдерді өсіруге;
5) ауру малдарды және аурудан таза емес табындарды сау малдармен қосып ұстауға, жаюға, суаруға немесе басқа да жанасуға, сондай-ақ аурудан таза емес табынның малдарын жайлауға тасымалдауға және айдауға;
6) туберкулезбен ауырған малдарды сойғаннан кейін алынған залалсыздандырылмаған етпен, ет өнімдерімен аңдарды азықтандыруға.

24. Туберкулезден таза емес шаруашылықтардағы сиырлардан алынған шикі сүтті базарларға сатуға, асханаларға, емдеу-профилактикалық, бала-бақша және мектеп мекемелеріне жіберуге тиым салынады. Туберкулезге оң реакция берген сиырлардан алынған сүт қайнату немесе тоң май жасау үшін қайта өңдеу арқылы залалсыздандырылады. Індеттен таза емес табындардың (ферманың) сиырларынан алынған сүт (қаймақ) шаруашылықтың өзінде 90 ^о С температурада 5 минут, 85 ^о С температурада 30 минут пастеризация жолымен залалсыздандырылады, ал пастеризатор болмаған жағдайда қайнатылады. Сүт залалсыздандырылғаннан кейін сүт зауытына жіберіледі немесе шаруашылық ішінде қолданылады. Сүт өңдеу кәсіпорындарында сүт құйылғаннан кейін цистерналар немесе бидондар жуылады және белгіленген тәртіпте дезинфекцияланады.

25. Туберкулезбен ауырған малдарды сою қасапханаларда сәйкес әкімшілік-аумақтық бірліктің мемлекеттік ветеринариялық инспекторының бақылауымен, жұмысшылардың жеке алдын-алу шараларын сақтаумен және індеттің қоздырғышының таралмауын қамтамасыз ететін талаптарды орындаумен, жүргізіледі.

26. Туберкулезден таза емес пункттердің бөлмелерінде, аулаларында, жайылым алаңдарында, құрал-жабдықтарды және басқа да объектілерінде кезекті дезинфекция, сондай-ақ дезинсекция және дератизация жүргізіледі. Қи биологиялық, химиялық және физикалық әдістермен залалсыздандырады.

5. Ірі мүйізді мал туберкулезінен қолайсыз
пункттерді сауықтыру

27. Ірі мүйізді малдың туберкулезінен қолайсыз пункттерді сауықтыру төмендегідей жүзеге асырылады:
1) туберкулезден таза емес табынды толығымен сау малдарға ауыстыру жолымен;
2) жүйелі диагностикалық зерттеулермен ауру малдарды бөлу және оларды сою арқылы;
3) екі жағдайда да осы Ветеринариялық ережеде қарастырылған ұйымдастыру-шаруашылық, ветеринариялық-санитариялық және арнайы шаралардың кешенін жүргізуге міндетті.

28. Туберкулез аудан, облыс, республика көлемінде алғаш рет анықталған кезде және табын арасында кеңінен таралған жағдайда мал басы толығымен ауыстырылады. Ондай жағдайда шектеу қойылғаннан кейін:
1) малдарды туберкулезге аллергиялық зерттеу тоқтатылады;
2) сиырларды және қашарларды ұрықтандыру жүргізілмейді;
3) алынған сүт 85 ^о С температурада 30 минут немесе 90 ^о С-та 5 минут пастеризацияланады, содан кейін бұзауларға беріледі немесе сүт өңдеу кәсіпорындарына жіберіледі;
4) аурудан таза емес табындағы барлық мал басы төлімен бірге үш ай ішінде союға өткізіледі;
5) мал қоралары малдан босағаннан кейін дезинфекция жүргізіледі;
6) босаған мал қораларының, бұзау қораларының, төл қабылдайтын бөлмелердің едендері, қабырғалары қидан, жем-шөп қалдықтарынан тазартылады, қиды механикалық шығару үшін транспортерлер қайта жөнделеді;
7) ағаш едендер алынады, екінші рет қолдануға жарамды тақтайларды жақсылап тазалап, жуғаннан кейін 24 сағат бойы 5 %-тік формальдегидтің сілтілік ерітіндісімен немесе басқа дезинфекциялық заттармен дезинфекциялайды. Жарамсыз тақтайлар өртеледі;
8) аймақ, жайылым алаңдары қоқсық пен қидан тазартылады;
9) қи арнайы бөлінген жерге шығарылады, ені 3 метр биіктігі 2 метр дөңдерге жиналады, беті жермен жабылып, қоршалады, бұл қи дөңдерге жиналғаннан кейін 2 жылдан соң пайдаланылады;
10) мал шаруашылығы бөлмелерінде жөндеу жүргізеді, едендер салынады, қи шығаратын транспортерлер жасақталады;
11) барлық жарамсыз арнайы киімдер, аяқ киімдер, құны төмен құрал-жабдықтар өртеледі;
12) ветеринариялық-санитариялық шаралар аяқталғаннан кейін, ферманың аумағындағы барлық бөлмелерде қорытынды дезинфекция жүргізілгеннен кейін және дезинфекцияның сапасы зертханалық тексерілгеннен кейін індеттен таза емес фермадан шектеу алынады.

29. Жүйелі диагностикалық зерттеулер жүргізу арқылы туберкулезбен ауру малдарды анықтауға болады. Ол үшін 2-айлық жастан бастап барлық малдарды әр 30-45 күн сайын тері ішіне екі реттік туберкулиндік сынамамен (сүтқоректілерге арналған туберкулиннің толық және жартылай) зерттеледі. Туберкулинге оң нәтиже берген малдар ауру деп танылады, тез арада оқшауланады және 7 күн ішінде ет өңдеу кәсіпорындарына қайта өңдеуге жіберіледі.

30. Табындағы барлық мал басы бойынша зерттеулерден екі рет қатар теріс нәтиже алынған жағдайда, малдар 3-айлық бақылауға қойылады, осы мезгіл ішінде екі зерттеу бір уақытта 1,5-айлық интервалмен тері ішіне туберкулиндік сынамамен және иммуноферменттік анализ (ИФА) әдісімен жүргізіледі. Аллергиялық және серологиялық зерттеулерден теріс нәтижелер алынған жағдайда табынды туберкулезден таза деп жариялайды.

31. Егер бақылаулық зерттеу барысында туберкулинге және серологиялық әдіске оң нәтиже берген малдар бөлінсе, олардың барлығы диагностикалық союға жіберіледі.

32. Қолайсыз пункттерде:
1) ауру сиырлардан туған бұзаулар анасымен бірге союға жіберіледі;
2) сауықтыру жүргізіліп жатқан табында теріс нәтиже берген сиырлардан туған бұзауларды (бақылаулық тексеруге қойғанға дейін) жеке топтастырып оқшаулайды, бордақылауға қойылады және содан кейін союға жіберіледі;
3) бақылаулық тексеру кезінде алынған төлдер оқшауланған жағдайда өсіріледі және шаруашылық субъектісінен шектеу алынғаннан кейін қалыпты жағдайда пайдаланылады.
33. Шектеу алынар алдында осы Ветеринариялық ереженің 28 пунктте көрсетілген ветеринариялық-санитариялық шаралар кешені жүргізіледі.

6. Шошқа, қой, ешкі, жылқы, түйе, терісі
бағалы аңдар және құстар туберкулезінен қолайсыз
пункттерді сауықтыру

34. Шошқа туберкулезі (бұқа немесе адам қоздырғышының түрі) анықталған жағдайда туберкулинге оң нәтиже берген барлық шошқалар, оның ішінде буаз аналық шошқалар, доңыздар союға жіберіледі. Төлдеу аяқталғаннан кейін және төлдер бордақыланғаннан кейін фермадағы барлық малдар - туберкулезге диагноз анықталған уақыттан бастап 3 айдан кеш емес мерзімде союға жіберіледі. Ветеринариялық-санитариялық шаралар кешені жүргізілгеннен кейін фермадан шектеу алынады.

35. Қойда, ешкіде, жылқыда және түйеде туберкулез анықталған жағдайда:
1) туберкулезге оң нәтиже берген барлық малдар союға жіберіледі;
2) қалған малдар тексеріледі: жылқы - туберкулинді көзге тамызу арқылы (офтальмосынама), ал қой, ешкі және түйе - әр 30-45 күн сайын тері ішіне туберкулиндік сынама арқылы бір рет теріс нәтиже бергенге дейін тексеріледі, содан кейін сол топтағы малдар сау деп есептеледі.

36. Терісі бағалы аңдарда туберкулез анықталған жағдайда:
1) клиникалық тексеріледі, ауру ұрғашы жануарларды төлімен бірге оқшаулайды. Аңдар терілерінің құндылығы артуы кезінде күнделікті емдік дозада тубазидпен азықтандырады. Сойылғаннан кейін терілері шектеусіз қолданылады, ал ұшалары өртеу арқылы жойылады;
2) аурудан таза емес топтың қалған аңдарына азыққа профилактикалық дозада тубазид қосып береді;
3) егер күшіктеу кезеңінен бастап өлген және сойылғанға дейінгі аралықта мүшелер мен ұлпаларда туберкулезге тән өзгерістер байқалмаса, аң шаруашылығы сауықтырылды деп есептеледі;
4) ветеринариялық-санитариялық шаралар жүргізілгеннен кейін шектеу алынады.

37. Маралдарда туберкулез анықталған жағдайда:
1) туберкулезге оң реакция берген барлық маралдар союға жіберіледі;
2) қалған мал басы табын бойынша теріс нәтиже бергенге дейін тексеріледі. Клиникалық ауру малдар союға жіберіледі. Жануарларды туберкулезге қараша-желтоқсан айларында, ал төлдер - қыстауға ауыстырғаннан кейін зерттеледі.

38. Құс шаруашылығы субъектілерінде, жеке аулаларда туберкулез ауруы анықталған жағдайда аурудан таза емес құс қорасындағы (цехтағы) барлық құстар союға жіберіледі, тиісті ветеринариялық-санитариялық шаралар жүргізіледі және шектеу алынғаннан кейін сау жас құстардан жаңа топ құрылады. Аурудан таза емес құс қораларындағы (цехтағы) құстардан алынған жұмыртқалар өсіруге жіберілмейді, нан өнімдері мен кондитерлік кәсіпорындарында қолданылады.

Об утверждении Ветеринарных правил осуществления мероприятий по профилактике и ликвидации туберкулеза животных и птиц

Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 3 ноября 2004 года № 626. Зарегистрирован Министерством юстиции Республики Казахстан 26 ноября 2004 года № 3225. Утратил силу приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 января 2012 года № 10-1/18

Сноска. Утратил силу приказом Министра сельского хозяйства РК от 17.01.2012 № 10-1/18.

В соответствии со статьей 26 Закона Республики Казахстан "О ветеринарии", ПРИКАЗЫВАЮ:
1. Утвердить прилагаемые Ветеринарные правила осуществления мероприятий по профилактике и ликвидации туберкулеза животных и птиц.
2. Департаменту ветеринарии совместно с территориальными управлениями областей и городов Астана, Алматы Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан, в установленном законодательством порядке, принять необходимые меры, вытекающие из настоящего приказа.
3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на государственных ветеринарных инспекторов соответствующих административно-территориальных единиц.
4. Настоящий приказ вступает в силу со дня его государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

Министр

Согласовано:
Министр здравоохранения
Республики Казахстан
1 ноября 2004 год

Утверждены
приказом Министра сельского хозяйства
Республики Казахстан
от 3 ноября 2004 года N 626

Ветеринарные правила осуществления
мероприятий по профилактике и ликвидации
туберкулеза животных и птиц

Настоящие Ветеринарные правила осуществления мероприятий по профилактике и ликвидации туберкулеза животных и птиц (далее - Ветеринарные правила) определяют порядок организации и проведения ветеринарных мероприятий по профилактике и ликвидации туберкулеза животных и птиц, обязательных для исполнения физическими и юридическими лицами, в соответствии со статьей 26 Закона Республики Казахстан "О ветеринарии".

1. Общие положения

1. Туберкулез - инфекционная, преимущественно хронически протекающая болезнь всех видов животных и человека, характеризующаяся образованием в различных органах и тканях специфических узелков - туберкулов, склонных к творожистому распаду.
2. Возбудитель - бактерии рода Mycobaсterium, в который входят более 30 самостоятельных видов. Болезнь у животных вызывают микобактерии туберкулеза бычьего (Mycobaсterium bovis), человеческого (Mycobaсterium tuberculosis) и птичьего (Mycobaсterium avium) видов. Микобактерии туберкулеза бычьего вида наиболее патогенны для крупного рогатого скота, хотя к ним восприимчивы все млекопитающие животные и человек. От больных туберкулезом животных может заразиться человек, а от больного человека - животные. К возбудителю туберкулеза человеческого вида восприимчивы, кроме человека, свиньи, кошки, собаки, крупный и мелкий рогатый скот. Mycobaсterium avium - возбудитель туберкулеза домашних и диких птиц может вызывать патологические изменения у свиней, а у крупного рогатого скота обусловливает кратковременную сенсибилизацию к туберкулину. Отдельные виды атипичных микобактерий или их ассоциации иногда обусловливают сенсибилизацию крупного рогатого скота, свиней и птиц к туберкулинам, а в отдельных случаях вызывают у свиней патологические изменения в лимфатических узлах.

2. Профилактика туберкулеза

3. С целью предупреждения заболевания животных туберкулезом владельцы животных, хозяйствующие субъекты, независимо от форм собственности, осуществляют следующие мероприятия:
1) при наличии или приобретении животных ставят в известность ветеринарного инспектора соответствующей административно-территориальной единицы;
2) продажу, сдачу на убой, выгон, размещение на пастбищах и все другие перемещения и перегруппировки животных, реализацию животноводческой продукции проводят только с ведома и разрешения государственного ветеринарного инспектора соответствующей административно-территориальной единицы;
3) соблюдают меры предосторожности при заготовке кормов с целью исключения их инфицирования;
4) вновь поступивших животных содержат изолированно в течение 30 (тридцати) дней для проведения диагностических исследований и ветеринарных обработок;
5) своевременно информируют ветеринарную службу о всех случаях заболеваний животных с подозрением на туберкулез (потеря упитанности, признаки воспаления легких, увеличение поверхностных лимфатических узлов);
6) предъявляют по требованию ветеринарных специалистов все необходимые сведения о приобретенных животных и создают условия для проведения их осмотра, исследований и обработок;
7) соблюдают санитарно-противоэпидемические и ветеринарно-санитарные требования при перевозках, содержании и кормлении животных, строительстве объектов животноводства;
8) осуществляют своевременную сдачу больных животных или полную ликвидацию всего неблагополучного поголовья по указанию главного государственного ветеринарного инспектора соответствующей административно-территориальной единицы;
9) обеспечивают проведение предусмотренных настоящими Ветеринарными правилами ограничительных, организационно-хозяйственных, специальных и ветеринарно-санитарных мероприятий по предупреждению заболевания животных туберкулезом, а также по ликвидации эпизоотического очага в случае его возникновения.
4. Лица, обслуживающие животных в неблагополучных по туберкулезу хозяйствующих субъектах, должны быть ознакомлены с правилами личной гигиены. Ежегодно должны проходить медицинский осмотр с обязательным флюорографическим исследованием, а с целью раннего выявления мочеполового туберкулеза, животноводы и доярки сдают анализы мочи для бактериологического исследования на микобактерии туберкулеза (посев мочи на микобактерии туберкулеза).
5. Руководители хозяйствующих субъектов, независимо от форм собственности осуществляют следующее:
1) обеспечивают работников животноводства рабочей одеждой и обувью, оборудуют помещения для их хранения, а также оснащают животноводческие помещения умывальниками, мылом, полотенцами и аптечками первой помощи;
2) не допускают к работе в животноводстве и кормопроизводстве лиц, не прошедших обследование на туберкулез, а также больных туберкулезом и находящихся в активной группе диспансерного учета;
3) в случае установления туберкулеза у обслуживающего персонала больных людей немедленно освобождают от работы по обслуживанию животных;
4) обеспечивают проведение обязательной пастеризации молока и термической обработки других сырых молочных продуктов на предприятиях по переработке молока и молочных продуктов с неблагополучных пунктов.
6. Территориальные органы здравоохранения:
1) ведут постоянное медицинское наблюдение за персоналом, обслуживающим животных;
2) организуют на регулярной основе проведение разъяснительной работы среди населения и работников животноводства о вреде и последствиях туберкулеза, мерах личной профилактики и борьбы с ним.
7. Ветеринарные специалисты, обслуживающие животных в хозяйствующих субъектах, независимо от форм собственности проводят ветеринарные мероприятия по профилактике и борьбе с туберкулезом животных.
8. Санитарно-противоэпидемические и другие специальные мероприятия по профилактике туберкулеза людей и их лечению, а также контроль за выполнением этих мероприятий осуществляют работники органов государственного санитарно-эпидемиологического надзора, противотуберкулезных диспансеров (кабинетов) и других медицинских организаций.
9. Ветеринарные и медицинские организации взаимно представляют информацию о случаях заболевании туберкулезом животных и людей, связанных с обслуживанием животных или работающих на перерабатывающих предприятиях. При выявлении в населенном пункте случаев заболевания людей туберкулезом немедленно проводится эпидемиолого-эпизоотологическое обследование с целью выявления источника и путей заражения людей, в случае необходимости исследуют животных на туберкулез и при установлении заболевания организуют мероприятия по ликвидации эпизоотического очага.

3. Эпизоотологический контроль и постановка диагноза на
туберкулез у животных разных видов

10. Благополучными по туберкулезу считаются хозяйствующие субъекты, независимо от форм собственности и населенные пункты, в которых при проведении регулярных клинико-эпизоотологических, аллергических исследований поголовья скота, при патологоанатомических и бактериологических исследованиях патологических материалов и туш животных не выявляются больные туберкулезом животные.
11. Ветеринарные инспектора проводят эпизоотологическое обследование на следующих основаниях:
1) показателях послеубойной экспертизы на мясоперерабатывающих предприятиях и ветеринарно-санитарной экспертизы на рынках;
2) данных экспертизы при убое животных, вскрытия трупов животных;
3) результатах плановых аллергических исследований на туберкулез;
4) результатах контрольного убоя, реагирующих на туберкулин животных;
5) результатах лабораторного исследования патологического материала от реагирующих на туберкулин животных;
6) данных медицинского обследования обслуживающего персонала.
12. Заболевание животных туберкулезом считается установленным, если диагноз подтверждается данными патологоанатомического вскрытия, а при отсутствии характерных для туберкулеза видимых изменений - положительными результатами бактериологического исследования.
13. Ветеринарные специалисты мясоперерабатывающих предприятий обеспечивают убой скота каждого владельца отдельной партией, проводят ветеринарно-санитарную экспертизу туш и органов на туберкулез в соответствии с Правилами предубойного ветеринарного осмотра убойных животных и послеубойной ветеринарно-санитарной экспертизы туш и органов и их санитарная оценка, утвержденными приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 31 октября 2002 года N 351, зарегистрированными в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов от 27 декабря 2002 года N 2105 и предоставляют информацию ветеринарным инспекторам соответствующей административно-территориальной единицы об обнаруженных фактах и подозрениях на туберкулез.
14. При обнаружении в органах и тканях убитых на мясо животных из благополучных хозяйствующих субъектов патологических изменений, свойственных туберкулезу, туши дополнительно маркируют и помещают в специальную холодильную камеру для комиссионного осмотра с участием представителя государственного ветеринарного инспектора района (города), откуда поступили животные. При этом государственные ветеринарные инспекторы соответствующих административно-территориальных единиц в двухнедельный срок организуют проверку на туберкулез всего поголовья скота хозяйствующего субъекта, из которого поступил для убоя скот и принимают меры по установлению или исключению туберкулеза.
15. В целях контроля благополучия поголовья скота, владельцы животных, хозяйствующие субъекты независимо от форм собственности обеспечивают проведение ежегодного клинического осмотра и планового аллергического исследования животных и птиц:
1) коров и быков-производителей 2 раза в год весной, перед выгоном на пастбище и осенью, перед постановкой скота на зимнее содержание, а молодняк крупного рогатого скота с 2-х месячного возраста и скот, находящийся на откорме - 1 раз в год;
2) лошадей, мулов, ослов, овец и коз в зависимости от эпизоотической обстановки с 2 месячного возраста;
3) верблюдов в зависимости от эпизоотической обстановки с 12 месячного возраста;
4) маралов, оленей, пушных зверей в зависимости от эпизоотической обстановки с 6 месячного возраста;
5) всех взрослых свиноматок, а также молодняк с 2 месячного возраста 1 раз в год в зависимости от эпизоотической обстановки;
6) взрослую птицу (старше 2-х лет) исходных линий и прародительских стад на племенных заводах и селекционно-племенных птицеводческих станциях - 1 раз в год с 6 месячного возраста.
16. В случаях выявления в благополучных хозяйствующих субъектах, независимо от форм собственности, реагирующих на туберкулин животных при проведении плановых аллергических исследований поступают следующим образом:
1) реагирующих животных изолируют и дополнительно исследуют внутривенной туберкулиновой пробой, коров старше 5-6 лет двойной глазной пробой, а также методом иммуноферментного анализа (ИФА). При этом туберкулин вводят в день учета реакции на внутрикожную пробу. Животных, реагирующих на внутривенную, двойную глазную пробу или ИФА, подвергают комиссионному диагностическому убою и при обнаружении хотя бы у одного из убитых животных патологических изменений, типичных для туберкулеза, диагноз считают установленным;
2) если у убитых животных свойственные туберкулезу изменения органов и тканей не обнаружены, то берут материал для бактериологического исследования с постановкой биологической пробы. При выделении из материала от убитых животных микобактерий туберкулеза бычьего или человеческого видов или при положительной биологической пробе диагноз также считают установленным;
3) при отсутствии свойственных туберкулезу изменений и отрицательных результатах бактериологического (биологического) исследования биоматериала от ранее убитых животных данное стадо считают благополучным по туберкулезу;
4) остальных, не реагирующих на туберкулин животных, исследуют через 30-45 дней симультанным аллергическим исследованием с применением туберкулинов для млекопитающих и птиц. Если, у реагирующих на туберкулин для птиц животных утолщение кожной складки выражено в большей степени, стадо считают благополучным по туберкулезу, а при выявлении у животных с более выраженным утолщением кожной складки в реакции на туберкулин для млекопитающих, чем на туберкулин для птиц, из них проводят отбор и диагностический убой. Кроме того, с помощью туберкулина для птиц выясняют эпизоотическую ситуацию по паратуберкулезному энтериту крупного рогатого скота;
5) дальнейший контроль за эпизоотической ситуацией таких хозяйствующих субъектов и частных подворий населенного пункта осуществляют, учитывая результаты ветеринарно-санитарной экспертизы при убое животных на мясоперерабатывающих предприятиях и по результатам последующих плановых аллергических исследований.
17. При выявлении в благополучном хозяйствующем субъекте, независимо от форм собственности, реагирующих на туберкулин свиней или овец (коз) отбирают 3-5 животных с наиболее выраженными реакциями и подвергают их диагностическому убою. Независимо от наличия или отсутствия патологоанатомических изменений, отбирают материал для бактериологического исследования. В случае выделения из этого биоматериала культуры возбудителя туберкулеза бычьего или человеческого видов или положительного результата биологической пробы диагноз на туберкулез считают установленным.
18. Если в птицеводческом хозяйстве и в частном подворье населенного пункта у убитой на мясо или павшей, а также у убитой реагировавшей на туберкулин птицы обнаруживают изменения характерные для туберкулеза, отбирают материал для бактериологического исследования. При положительном результате бактериологического исследования диагноз на туберкулез считают установленным.
19. У других видов животных диагноз на туберкулез устанавливают на основании результатов патологоанатомических и бактериологических исследований.

4. Ограничительные мероприятия при туберкулезе

20. Хозяйствующие субъекты независимо от форм собственности, где установлен туберкулез, объявляют неблагополучным пунктом по туберкулезу (далее - Неблагополучный пункт), в соответствии с пунктом 1 статьи 27 Закона Республики Казахстан "О ветеринарии" вводят ограничения. Одновременно составляется комплексный план оздоровления неблагополучного пункта.
21. В плане оздоровительных мероприятий отражают эпизоотическую ситуацию неблагополучного пункта (степень распространенности болезни, наличие больных животных, предусматривают масштабы и сроки проведения хозяйственных, специальных ветеринарных, противоэпизоотических и других необходимых мероприятий, определяют методы и сроки оздоровления неблагополучных стад, назначают ответственных за проведение отдельных видов работ).
22. Животных, реагирующих на туберкулин, немедленно изолируют от остального поголовья и в течение 7 дней сдают на убой, независимо от племенной и производственной ценности. В помещениях, выгульных дворах и других объектах, где ранее содержались больные животные, здоровый скот допускается вводить только после проведения оздоровительных мероприятий.
23. По условиям ограничения запрещается:
1) осуществлять передвижение скота (ввод и вывод), за исключением случаев вывоза их на убой;
2) заготовка на неблагополучной территории сена, соломы и других грубых кормов;
3) использование для здоровых животных пастбищных участков, на которых выпасались неблагополучные по туберкулезу стада и водопой из непроточных водоемов допускается через 6 месяцев;
4) использование больных туберкулезом животных и полученного от них приплода для воспроизводства стада;
5) содержание, совместная пастьба, водопой или иной контакт больных животных и поголовья неблагополучных стад со здоровыми, а также перегон и перевозка животных неблагополучных стад на отгонное пастбище;
6) использование для кормления зверей необеззараженного мяса, мясных продуктов, полученных при убое больных туберкулезом животных.
24. Не допускается вывоз сырого молока, полученного от коров из неблагополучного по туберкулезу пунктов для продажи на рынках, поставки в столовые, лечебно-профилактические, детские и школьные учреждения. Молоко от коров, реагирующих при исследовании на туберкулез, подлежит кипячению или обеззараживанию путем переработки на топленое масло. Молоко (сливки) от нереагирующих коров неблагополучного стада (фермы) подлежит обеззараживанию непосредственно в хозяйствующем субъекте путем пастеризации при температуре 90 ⁰ С в течение 5 минут или при 85 ⁰ С в течение 30 минут, а при отсутствии пастеризаторов кипячению. После обеззараживания молоко вывозят на молокозавод или используют внутри хозяйства. На молокоперерабатывающих предприятиях цистерны или бидоны после слива молока подлежат промывке и дезинфекции.
25. Убой больных туберкулезом животных проводят на убойных пунктах под контролем государственного ветеринарного инспектора соответствующей административно-территориальной единицы с соблюдением рабочими мер личной профилактики и выполнением требований, обеспечивающих недопущение разноса возбудителя инфекции.
26. В неблагополучных по туберкулезу пунктах проводят текущую дезинфекцию помещений, загонов, выгульных площадок, оборудования, инвентаря и других объектов, а также дезинсекцию и дератизацию. Навоз обеззараживают биологическим, химическим и физическим способами.

5. Оздоровление неблагополучных пунктов от туберкулеза
крупного рогатого скота

27. Оздоровление неблагополучных пунктов от туберкулеза крупного рогатого скота проводят следующим образом:
1) путем полной замены поголовья неблагополучного стада здоровыми животными;
2) путем систематических диагностических исследований с выделением больных животных и последующим их убоем;
3) обязательным осуществлением комплекса организационно-хозяйственных, ветеринарно-санитарных и специальных мероприятий, предусмотренных настоящими Ветеринарными правилами.
28. Полную замену поголовья применяют, когда туберкулез впервые установлен в хозяйствующем субъекте и при значительной распространенности болезни в стаде. В этом случае после наложения ограничения:
1) прекращают аллергические исследования скота на туберкулез;
2) не проводят осеменения коров и телок;
3) получаемое молоко подвергают пастеризации при 85 ⁰ С в течение 30 минут или при 90 ⁰ С в течение 5 минут, после чего используют для выпойки телятам или отправляют на молокоперерабатывающее предприятие;
4) в течение трех месяцев все поголовье неблагополучного стада вместе с молодняком сдают на убой;
5) после освобождения помещений от скота проводят их дезинфекцию;
6) во всех освободившихся коровниках, телятниках, родильных отделениях очищают полы, проходы и стены от навоза, остатков корма, демонтируют транспортеры для механического удаления навоза;
7) снимают деревянные полы, пригодные для повторного использования доски после тщательной очистки и мойки дезинфицируют. Непригодные доски сжигают;
8) очищают от мусора и навоза территорию, выгульные площадки;
9) навоз вывозят в специально отведенное место, складируют в бурты шириной 3 метра и высотой 2 метра, закрывают землей и огораживают, используют этот навоз не ранее, чем через 2 года после закладки в бурты;
10) в животноводческих помещениях проводят ремонт, настилают полы, укладывают навозные транспортеры;
11) всю непригодную для использования специальную одежду, обувь, малоценный инвентарь сжигают;
12) после завершения ветеринарно-санитарных мероприятий, проведения заключительной дезинфекции всех помещений на территории хозяйствующего субъекта и лабораторной проверки качества дезинфекции с неблагополучного пункта снимают ограничение.
29. Выявление больных туберкулезом животных проводится путем систематических диагностических исследований. При этом всех животных с 2-х месячного возраста исследуют через каждые 30-45 дней двойной внутрикожной туберкулиновой пробой (полной и уменьшенной до половины туберкулина для млекопитающих). Реагирующих на туберкулин животных признают больными, немедленно изолируют и в течение 7 дней сдают на мясоперерабатывающие предприятия для переработки.
30. При получении по всему стаду двух подряд отрицательных результатов исследования, животных ставят на трехмесячное контрольное наблюдение, в период которого проводят два исследования одновременно внутрикожной туберкулиновой пробой и методом иммуноферментного анализа (ИФА)с интервалом в 1,5 месяца. При получении отрицательных результатов аллергических и серологических исследований, стадо объявляют благополучным по туберкулезу.
31. Если при контрольном исследовании на туберкулез аллергическим и серологическим методами, выделяются реагирующие животные, то их подвергают диагностическому убою.
32. В неблагополучных пунктах:
1) телят, родившихся от больных коров, сдают на убой вместе с матерями;
2) телят, родившихся от нереагирующих коров оздоравливаемого стада (до его постановки на контрольное наблюдение), содержат изолированной группой, ставят на откорм, а затем сдают на убой;
3) молодняк, полученный в период контрольного наблюдения выращивают в условиях изолированного содержания, и после снятия с хозяйствующего субъекта ограничения используют в обычном порядке.
33. Перед снятием ограничений проводят комплекс ветеринарно-санитарных мероприятий, описанных в пункте 28 настоящих Ветеринарных правил.

6. Оздоровление неблагополучных пунктов от туберкулеза
свиней, овец, коз, лошадей, верблюдов, пушных зверей и птиц

34. При установлении туберкулеза свиней (бычий или человеческий вид возбудителя) всех реагирующих на туберкулин свиней, в том числе супоросных свиноматок, хряков сдают на убой. По завершении опоросов и откорма молодняка сдают на убой всех животных фермы - не позже 3 месяцев с момента постановки диагноза на туберкулез. После проведения комплекса ветеринарно-санитарных мероприятий с фермы снимают ограничение.
35. При установлении туберкулеза у овец, коз, лошадей и верблюдов:
1) всех реагирующих животных сдают на убой;
2) оставшееся поголовье исследуют: лошадей - офтальмопробой, а овец, коз и верблюдов - внутрикожной пробой через каждые 30-45 дней до получения однократного отрицательного результата, после чего животных соответствующей группы признают здоровыми.
36. При установлении туберкулеза у пушных зверей:
1) их подвергают клиническому осмотру, больных самок вместе с приплодом изолируют. В период созревания шкурок зверей ежедневно скармливают тубазидом в лечебной дозе. После убоя шкурки используются без ограничений, а тушки уничтожаются путем сжигания;
2) остальным животным неблагополучной группы добавляют в корм тубазид в профилактической дозе;
3) звероводческое хозяйство считается оздоровленным, если в течение сезона от ощенения до убоя у павших и убитых зверей не находят типичных для туберкулеза изменений органов и тканей;
4) ограничение снимают после проведения ветеринарно-санитарных мероприятий.
37. При установлении туберкулеза у маралов:
1) всех реагирующих маралов сдают на убой;
2) оставшееся поголовье исследуют на туберкулез до получения отрицательных результатов по стаду. Клинически больных животных сдают на убой. Животных исследуют на туберкулез в ноябре-феврале, а молодняк - после перевода в зимники.
38. В птицеводческих хозяйствующих субъектах и частных подворьях при установлении туберкулеза птиц всю птицу неблагополучного птичника (цеха) сдают на убой, проводят соответствующие ветеринарно-санитарные мероприятия и после снятия ограничений формируют новое стадо из здоровых молодок. Яйца от птиц неблагополучного птичника (цеха) в инкубацию не допускают, а используют в хлебопекарных и кондитерских предприятиях.