Шитті мақтаны мақта талшығы етіп бастапқы өңдеу технологиялық процесін ұйымдастыру ережесін бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2007 жылғы 27 желтоқсандағы N 777 Бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2007 жылғы 22 қаңтарда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне N 5108 болып енгізілді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2012 жылғы 17 қаңтардағы № 10-1/18 бұйрығымен

Ескерту. Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 2012.01.17 № 10-1/18 (қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Қолданушылардың назарына!!!
Бұйрықтың қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз

"Мақта саласын дамыту туралы" Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 21 шілдедегі Заңының 7-бабының 3) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Шитті мақтаны мақта талшығы етіп бастапқы өңдеу технологиялық процесін ұйымдастыру ережесі бекітілсін.

2. Егіншілік және фитосанитариялық қауіпсіздік департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрық алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр

Қазақстан Республикасы Ауыл
шаруашылығы министрінің
2007 жылғы 17 желтоқсандағы
N 777 бұйрығымен бекiтiлген

Шитті мақтаны мақта талшығы етіп бастапқы өңдеу технологиялық процесін ұйымдастыру ережесі

1. Жалпы ережелер

1. Осы Шитті мақтаны мақта талшығы етіп бастапқы өңдеу технологиялық процесін ұйымдастыру ережесі (бұдан әрі - Ереже) "Мақта саласын дамыту туралы" Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 21 шілдедегі Заңының 7-бабының 3) тармақшасына сәйкес әзірленді және шитті мақтаны мақта талшығы етіп бастапқы өңдеу технологиялық процесін ұйымдастыру тәртібін айқындайды.

2. Осы Ережеде пайдаланылатын негізгі ұғымдар:
1) линт - мақта талшығын мақта тұқымынан ажыратқаннан кейін қалған тұқымның талшықты қабығы;
2) мақта - шитті мақта, мақта талшығы, мақта тұқымы;
3) мақта қабылдау пункті - шитті мақтаны қабылдауға, сақтауға және беруге арналған арнаулы ғимарат;
4) мақта өңдеу ұйымы - меншік құқығында мақта тазалау зауыты бар, шитті мақтаны мақта талшығы етіп бастапқы өңдеу жөнінде қызметтер көрсететін заңды тұлға;
5) мақтаның сапасы - стандарттау жөніндегі нормативтік құжаттардың талаптарына сәйкестігін айқындайтын мақтаның тұтыну қасиеттерінің жиынтығы;
6) мақта тазалау зауыты - шитті мақтаны мақта талшығы етіп бастапқы өңдеуге арналған арнаулы ғимарат;
7) мақта талшығы - шитті мақтаны бастапқы өңдеу кезінде алынатын негізгі өнім;
8) мақта талшығы бумасы - стандарттау жөніндегі техникалық регламенттер мен нормативтік құжаттардың талаптарын сақтай отырып, шитті мақтаны мақта талшығы етіп бастапқы өңдеу нәтижесінде алынған мақта талшығының ерекше әдіспен нығыздалған белгілі бір көлемі;
9) мақта талшығы сапасының паспорты - мақта талшығы сапасының нақты көрсеткіштерін және олардың стандарттау жөніндегі нормативтік құжаттар және (немесе) келісім-шарттар талаптарына сәйкестігін куәландыратын құжат;
10) мақта тұқымы - шитті мақтаны бастапқы өңдеу кезінде алынған мақта жемісі;
11) шитті мақта - тұқымынан ажырамаған талшық;
12) шитті мақтаны өңдеудің жанама өнімдері - тұқым, линт, талшықты қалдықтар (құрамында үлік және мамық бар);
13) шитті мақта партиясы - сапасы туралы бір ғана жолдама құжатпен ресімделген, бір селекциялық және өндірістік сортты, түрлі және сыныпты шитті мақта көлемі;
14) шитті мақтаны сақтау - шитті мақтаны қабылдау, сақтау және беру жөніндегі технологиялық операциялар кешені;
15) шитті мақтаны мақта талшығы етіп бастапқы өңдеу - шитті мақтаны қабылдау, сақтау, тазалау және беру; мақта талшығы мен мақта тұқымын сақтау, беру жөніндегі технологиялық операцияларды қамтитын, мақта өңдеу ұйымдары жүзеге асыратын қызмет.

2. Шитті мақтаны қабылдау және сақтау тәртібі

3. Шитті мақтаны қабылдау Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің міндеттерін атқарушының 2007 жылғы 29 қазандағы N 651 бұйрығымен бекітілген мақтаның мөлшерлік-сапалық есебін жүргізу ережесіне (Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне 2007 жылғы 21 қарашада N 5003 болып тіркелді) сәйкес зауыт жанындағы және зауыттан тыс орналасқан мақта қабылдау пункттерінде жүргізіледі.

4. Мақта тазалау зауыты тұрған жерден тыс орналасқан мақта қабылдау пунктінде:
1) шитті мақтаны текшелеуге және сақтауға арналған ашық (жабық) алаң;
2) таразы жабдығы;
3) желдеткіш жабдығы;
4) шитті мақтаның сынамаларын іріктеуге және сапасын анықтауға арналған зертхана жабдығы;
5) тиеу-түсіру механизмдері;
6) өрт сөндіру құралдары болуы тиіс.

5. Шитті мақтаны сақтау:
1) шитті мақта өңдеу басталғанға дейін ашық арнайы сипаттағы алаңқайларда брезентпен жабылған көмбелерде, қоймаларда және қалқалар астында селекциялық, өндірістік сорттар және сыныптар бойынша бөлек-бөлек партиялармен сақталады және қойылады. Шитті мақтаны танаптардың жиегінде және бейімделмеген алаңқайларда сақтауға жол берілмейді;
2) шитті мақтаның жақсы сақталуы және оны ұзақ сақтауды дұрыс ұйымдастыру мақсатында, шитті мақтаны жинақтауды оның ылғалдылығын ескере отырып дифференциалды жүргізу қажет. Шитті мақтаны жеке жинақтау мен сақтауға арналған ылғалдылық дәйектілімі 1-қосымшада келтірілген;
3) ылғалдылығы 20 %-дан артық шитті мақта кептіру-тазалау цехына жақын жинақталады, өйткені жедел кептіруге және жылдам өңдеуге жатады, ылғалдылығы 14 %-ға дейінгі шитті мақтаны тазалау цехы аймағында орналастыру қажет;
4) зиянкестермен және аурулармен (соның ішінде»"шырамен", бактериялы-таз аурулармен) зақымдалған шитті мақта өңдеуге бөлек жіберіледі;
5) шитті мақтаны жинауға арналған көмбе алаңқайлары биіктігі жер деңгейінен 40 сантиметр (бұдан әрі - см) және қатты жабынды болуы керек (асфальттік және бетонды). Көмбе алаңқайының мөлшері 25х14 метр (бұдан әрі - м) болуы тиіс, жауын суын кетіруге арналған науамен қамтамасыз ету мақсатында бетінің ортасы жер бетінен 5-7 см-ге көтерілуі тиіс. Вентиляция туннельдерін қазған кезде дұрыс бағытты қамтамсыз ету үшін көмбе алаңқайының ортасына бойлық жолақ салынады;
6) шитті мақтаны алаңқайларда көмбелеу жауынсыз күні үйіп жүргізіледі, жауынды күндері көмбелеу жүргізуге болмайды. Көмбе алаңқайына төгілетін шитті мақта қопсытылуы және алаңқайдың жалпы беті бойынша тегіс қабатта орналасуы тиіс;
7) сортына және ылғалдылығына байланысты шитті мақтаны көмбелерге қалау биіктігі (оны отырғызғанға дейін) осы ережеге 2-қосымшада көрсетілген мөлшерлерден аспауы тиіс;
8) көмбенің тығыздалатын шеттері үнемі көмбе ортасының деңгейінен төмен болуы тиіс. Шитті мақтаны жол берілетін тәуліктік қалау нормасы - 60-65 тоннадан артық емес;
9) көмбелерді қалауды биіктігі 2-2,5 м күмбез тәріздес төбешікпен аяқтайды;
10) шитті мақтаны қалыптастырып, отырғызғаннан кейін көмбенің жандары мен бастарын тарау жүргізіледі;
11) ашық алаңқайларда сақтаулы шитті мақтаны жабу үшін 8,5х7 және 10х20 м мөлшерлік брезенттер пайдаланылады. Көмбелерде сақтаулы тұқымдық шитті мақта жаңа брезенттермен және бірінші категориялы брезенттермен жабылуы тиіс;
12) шитті мақтаның қалыпты ылғалдылықты көмбесін құру аяқталғаннан кейін 8-10 күн және жоғары ылғалдылықты көмбесін құру аяқталғаннан кейін 3-5 күн өткен соң ені 0,8-1,0 м, биіктігі 1,8-2,0 м бойлық толассыз бір туннель қазу керек. Туннельді туннельқазғыш машинамен немесе қолмен көмбенің бойлық өзегі бойынша оны жинақтаған және керекті мөлшерге отырғызған соң қазады;
13) партияларда сақталатын шитті мақтаның температурасын 5 күнде бір рет, ал ылғалдылығы жоғары шитті мақта партияларында - әр 3 күнде өлшейді;
14) жылы мезгілде (қыркүйек-қараша) дайындалған шитті мақтаның қалыпты температурасы деп 30 ⁰ С аспайтын температура есептеледі (көмбе ішінде);
15) сақтаулы шитті мақта партияларында температура 30 ⁰ С жоғары екені (бірінші өлшегенде) немесе алдыңғы өлшегеннен кейін (сол бір нүктеде) оның 2-3 ⁰ С жоғарылағаны байқалған жағдайда жедел түрде көмбеден ылғал ауаны сорып алу арқылы мәжбүрлі суыту жүргізіледі;
16) ауаны сору туннельдерден жүргізіледі, жинақталған шитті мақтаның ылғалдылығына және ауаның салыстырмалы ылғалдылығына қарай көмбеден ауа сорудың жобалы мерзімдері 3-қосымшада келтірілген;
17) шитті мақтаны жинақтау кезінде профилактика ретінде ауа сору кезінде қондырғы жұмысының ұзақтығы 6-8 сағаттан кем болмауы тиіс;
18) шитті мақта өздігінен қызған жағдайда көмбеден ауа сору сегіз өлшенетін нүктеден алынған шитті мақтаның температурасы қоршаған ауа температурасына жеткенге дейін жүргізіледі;
19) шитті мақтада температураның алдыңғы өлшеуден кем дегенде бір градусқа жоғарылауы байқалған жағдайда ауа соруды жүргізу арқылы, өздігінен қызудың жеке ошағы табылған жағдайда - қызған шитті мақтаны, сонымен қатар көрші учаскелердегі шитті мақтаны алып тастау арқылы өздігінен қызуды жою шаралары қолданылады;
20) судың өтіп кетуі және шитті мақтаның ылғалданғаны байқалған жағдайда ылғалдану тереңдігін анықтау үшін көмбеде саңлау (құдық) жасап, ылғалданған шитті мақтаны алып, оны кептіру қажет.

3. Шитті мақтаның орташа талшықты сорттарын өңдеу тәртібі

6. Мақта тазалау зауытында:
1) кемінде бір мақта қабылдау пункті;
2) шитті мақтаны талшықты мақта етіп бастапқы өңдеу жөніндегі технологиялық операцияларды жүзеге асыруға арналған жабдық;
3) таразы жабдығы;
4) желдеткіш жабдығы;
5) тиеу-түсіру механизмдері;
6) өрт сөндіру құралдары;
7) мақтаның сапасын айқындауға арналған өндірістік-технологиялық зертхана;
8) мақта сақтауға арнайы бөлінген орын болуы тиіс.

7. Шитті мақтаны мақта талшығы етіп бастапқы өңдеудің технологиялық операцияларын жасауға арналған жабдықты, көмекші жабдықпен бірге, пайдалану және техникалық қызмет ету нұсқаулықтарға сәйкес жүзеге асырылады.

8. Шитті мақтаны кептіру процесі:
1) кептірудің технологиялық процесі шитті мақтаны тазалауға дайындау үшін, тұқымды джинирлеу мен линтерлеу үшін жүргізіледі;
2) зауыт сыртындағы және зауыт жанындағы кептіру-тазалау цехы және мақта зауытының тазалау цехы құрамына жылу бақылау, шитті мақтаны тасымалдау және жеткізу жүйелері бар екі жинақ кептіру жабдығы енеді;
3) кептіргіштерді жылумен жабдықтау сұйық немесе газ тәрізді отынмен жұмыс істейтін жылу генераторларынан жүзеге асырылады. Барлық типті жылугенераторлары бақылау-есептеу құралдарымен және қауіпсіздік автоматикасымен қамтамасыз етілуі тиіс;
4) кептіргішке қосылған газжүргіш түзу (иірімі жоқ), кесіндісінің аумағы 0,5 м ² және ұзындығы 8-10 м болуы, оның отжағу мұржасы, сызықты (жылулық) кеңею компенсаторы және жарылу клапаны бар болуы тиіс;
5) шитті мақтаны тасымалдау және жеткізу жүйесі кептіргіштердің дәйекті және қатар жұмыс істеуін қамтамасыз етуі тиіс;
6) шитті мақтаны кептіру процесі қалыпты өту үшін мақтакептіргіш жабдықтың жылумен қамтамасыз ету құралдары мынадай талаптарға сай болуы тиіс:
жылугенераторларының жылытуға шалдығатын барлық элементтері мен буындары жылудан оқшауланған болуы тиіс;
жылугенераторының қорабындағы ауа кіргізетін терезелердің жалюздері қажетті (жанармайдың жану өнімдерімен араласуға) атмосфералық ауаның кіруін шектемеуі тиіс;
7) мақта кептіру жабдығының жұмыс тәртібі шитті мақтаның сортына, бастапқы және тиісті ылғалдылығына, сондай-ақ жабдықтың өнімділігіне қарай белгіленеді;
8) зауыттың тазалау цехына кептіруге шитті мақта 14 %-дан аспайтын ылғалдылықпен түсуі тиіс;
9) өңдеудің оңтайлы сапалы көрсеткіштеріне жету үшін қиын тазаланатын шитті мақта, мақта зауытының тазалау цехында: бірінші сорттар - 7,0-8,0, ал төмен сорттар - 8,0-9,0 % ылғалдылыққа дейін кептірілуі тиіс;
10) ылғалдылығына талдау жүргізу үшін шитті мақтаның кептіргенге дейінгі және кептіргеннен кейінгі сынамалары кептіргіштердің әр екі сағат жұмысы сайын әр партиядан алынып отырады.

9. Шитті мақтаны тазалау процесі:
1) шитті мақтаны тазалауды селекциялық және өндірістік сортына, бастапқы ластануы мен ылғалдылығына, джинирлеу алдында шитті мақтаны ылғалдандыруды пайдалануға байланысты оңтайлы ылғалдылыққа дейін кептіргеннен кейін жүзеге асырады;
2) шитті мақтаны арамшөптік қоспалардан тиімдірек тазалауға және талшық ақауларының азырақ құралуына кептіргеннен кейін (тазалауға дейін) шитті мақтаның ылғалдылығын 4-қосымшада келтірілген көрсеткіштерге жеткізген кезде жетеді;
3) машиналардың жұмыс органдарының бүлінуін және шитті мақтаның жалындануын болдырмау мақсатында аулалық және цехаралық пневмотасымалдағыш қондырғылардың сепараторлары алдына ауыр қоспаларды бағыттық ұстағыштар орнатылады;
4) шитті мақтадан арамшөптік қоспаларды бөлу үшін тазалау цехында өңдеудің технологиялық процесіне екі түрлі тазалағыштар қосылады: тікенді жұмыс органдарымен - майда қоқысты бөлу үшін, және аратәріздес - ірі қоқысты бөлу үшін;
5) шитті мақтаны тазалау жоспарларын таңдау оның бастапқы ластануына, селекциялық және өндірістік сортына байланысты, мақта талшығын соңынан тазалаумен байланыстыра отырып, жүргізіледі;
6) сыныбына, сортына және селекциясына байланысты шитті мақтаны тікенді және аратәріздес барабандарда тазалау еселігі 5-қосымшада келтірілген көрсеткіштерге сай болуы тиіс;
7) барлық технологиялық процестің жалпы тазалау әсері 6-қосымшада келтірілген шамада болуы тиіс;
8) егер технологиялық процестің нақты жалпы тазалау әсері жол берілетін ең төмен көрсеткіштен төмен болса, онда тазалау жабдығының техникалық жағдайын және оның герметикасын тексеру қажет.

10. Шитті мақтаны джинирлеу:
1) кептіру мен тазалаудың кезекті сатысынан өткеннен кейін шитті мақта джинирлеуге - талшықты тұқымнан ажырату процесіне ұшырайды;
2) ортаталшықты шитті мақтаның барлық өндірістік сорттары аратәріздес джиндерде өңделеді;
3) аратәріздес джиндер талшық тазалағыш, қыспақтық, тасымалдағыш және қосалқы жабдықпен кешенде джиндердің санына және жабдықтау таңбасына байланысты батареяларға топталады;
4) аратәріздес джиндердің өнімділігі шитті мақтаның селекциялық және өндірістік сорттарына қарай жабдықтың өнімділігімен регламенттеледі;
5) тұқымдық шитті мақта үшін джинирлеудің жеңілдетілген режимі белгіленеді - бір араға сағатына 7 килограмм (бұдан әрі - кг) көп емес;
6) аратәріздес джин шитті мақтаны арамшөпті қоспалардан тазалауға және оны джинирлеу процесі жүзеге асырылатын джиннің жұмыс камерасына қажетті көлемде біркелкі жіберуге арналған қоректендіргішпен бірге пайдаланылады;
7) джинерлеу алдындағы шитті мақтаның ластануы 7-қосымшада келтірілген көрсеткіштерге сай болуы тиіс;
8) джиндердің жұмысы ақаулар анағұрлым аз бола отырып, жоғары сапалы талшық алуды, машинаның паспортты өнімділігіне жетуді, түктілігі бойынша біркелкі тұқым алуды, талшықтың барынша көп шығуын қамтамасыз етуі тиіс.

11. Орташа талшықты сорттардың мақта талшығын тазалау:
1) талшықты арамшөпті қоспалардан және ақаулардан тазалау мақсатында аратәріздес джинирлеу зауыттарында тура ағымды талшық тазалағыштарды қолданады;
2) қиын тазаланатын сорттардың талшығын қосымша тазалау үшін, сонымен қатар алғашқы ластануы жоғары болған шитті мақтаны өңдеу кезінде конденсорлық типті талшық тазалағыштар қолданылады;
3) талшықты тазалау жоспары джиндерге түсетін шитті мақтаның алғашқы ластануы және талшықтың өндірістік сорт көрсеткіштеріне қарай белгіленеді;
4) егер ақаулар мен арамшөпті қоспалар маңызының таңдалған көрсеткіштеріне қол жетпеген жағдайда, талшық тазалағыштардың саңлауларын, ажыратқыштарын және аэродинамикалық режимін тексеріп, табылған ауытқуларды жою қажет.

12. Орташа талшықты сорттардың тұқымдарын өңдеу және сақтау:
1) аратәріздес джинирлеу мақта тазалау зауытында тұқымды өңдеу технологиясы тұқымды бөтен қоспалардан тазартуды (бірінші линтерлегеннен кейін), оны екі рет линтерлеуді, тұқымды өлшеуді және пакеттеу алдында линтті тазалауды көздейді;
2) ластануы бойынша Қазақстан Республикасының белгіленген қолданыстағы мемлекеттік стандарттарына сай емес тұқым, аратәріздес джиндерден кейін, линтерлеуге дейін тасымалдау бағытында торлы тазалағышта немесе тұқымтазалағыш қондырғыда арамшөпті қоспалардан тазартудан өтеді;
3) линттелгеннен кейін линт пневматикалық линттазалағышта тазаланады;
4) линтерлердің әр батареясынан алынған линт конденсорға жіберіліп, одан соң батареялық линттазалағышта тазаланады және пакетке салынады;
5) линттелгеннен кейін тұқым автоматты таразыда өлшенуі тиіс;
6) линт пен тұқымның сапасы линтке және мақтаның тұқымдарына арналған Қазақстан Республикасының қолданыстағы мемлекеттік стандарттарының техникалық талаптарына сай болуы тиіс;
7) линтерлік цехтардан аз уақыт сақтау орындарына тұқым винтті конвейерлермен немесе вентилятордан, циклоннан, вакуум-клапаннан және ұзындығы 60 м-ге дейінгі құбырдан пневмотасымалдағыш қондырғылармен тасымалданады;
8) аз уақыт сақтау орындарында тұқымды селекциялық және өндірістік сорттары бойынша бөлек жинау қамтамасыз етіледі. Сақтау және тиеп жөнелту кезінде сорттардың араласуына жол берілмейді;
9) ылғалдылығы 10-11%-дан жоғары тұқымды жинау алаңқайларда немесе мәжбүрлі ауа алмасу жүйелерімен жабдықталған қоймаларда жүргізіледі;
10) тұқым аз уақыт сақтау:
тұқымды төккен кезде ашық алаңқайларда;
механикаландыру құралдарының жартылай стационарлық кешенімен жабдықталған едендік түрдегі қоймаларда;
механикаландырылған қоймалар блогының көмегімен жүргізіледі.

4. Талшықты қалдықтарды мақта зауыттарында тазалау тәртібі

13. Талшықты қалдықтарды мақта зауыттарында өңдеу арнайы цехта жүргізіледі. Технологиялық процесс талшықты үлік пен мақта мамығының ағымдары бойынша құрылады, бұл ретте иірілген талшық алу үшін талшықты үлік регенарациялық машинада өңделеді.

14. Талшықты қалдықтарды мақта зауытында тазалау талшықты материалдарды тазалағыштарда жүргізіледі, сондай-ақ талшық регенераторлары қолданылады.

15. Талшық тазалағыштар мен талшық конденсорларының талшықты қалдықтары олардан талшық регенерациялау мақсатында тазаланады. Регенерацияланған талшық шитті мақта өңдеудің негізгі ағымына қайта оралады.

16. Мақта зауытының қалдықтарынан алынған өнім, Қазақстан Республикасының қолданыстағы мемлекеттік стандарттарына сәйкес, сапа көрсеткіштеріне сай болуы тиіс.

17. Зертханалық талдау жүргізгеннен кейін талшықты қалдықтардан бөлінген талшықты үлік, мақта мамығы тиісті сорттар, типтер және топтар бойынша кіріске алынады.

5. Мақта зауыттары шығаратын мақта талшығын, мақта линтін және талшықты қалдықтарды тығыздау тәртібі

18. Мақта тазалау зауыттары шығаратын талшықты материалдар бууға, таңбалауға, тасымалдауға және сақтауға арналған Қазақстан Республикасының қолданыстағы мемлекеттік стандарттарының талаптарына сәйкес бумаларға тығыздалуы тиіс.

19. Пресс цехтары талшықтар мен линттер үшін талшықты массаның буманың ұзына бойына біркелкі таратылуын қамтамасыз ететін конденсорлармен, талшықты ылғалдататын, талшық әперетін және талшықты материалдардың барлық түрлерін бумаларға бөлек тығыздауға арналған гидроқыспақты қондырғылармен жабдықталады. Талшықты қалдықтар жеке орындарда орнатылған қыспақтарда тығыздалуы тиіс.

20. Ылғалдылығы 7%-дан төмен мақта талшығын тығыздау алдында сорттар үшін Қазақстан Республикасының қолданыстағы мемлекеттік стандарттарымен белгіленген нормаларға дейін жасанды ылғалдауға жатады.

21. Талшықтар мен мақта линтін тығыздау 4800 килоНьютон кем емес күшпен гидравликалық қыспақтарда жүргізіледі. Талшықты қалдықтарды тығыздау осындай қыспақтарда және қуаттылығы төмен қыспақтарда жүргізіледі.

22. Талшықты және мақта линтін, талшықты қалдықтарды тығыздаған кезде, араласу немесе талшықты материалдардың бір түрі басқа бумаға қосылу мүмкіндігін толығымен болдырмайтын шаралар қолданылуы тиіс.

23. Барлық қыспақ қондырғыларында қыспақ жәшігіне нығыздалған талшықты материалдың санын көрсететін дұрыс сілтегіштер болуы тиіс.

24. Бумаларды өлшеу тығыздау цехында немесе оларды қатарлап жинау орнына апарар жолда жүргізіледі. Өлшеу нәтижесі 0,2 кг дәлдігімен тіркеледі.

25. Мақта өнімі бумаларын шанду үшін техникалық жағдайларға сай болуы тиіс болат таспаны, төменкөміртекті сымды, беріктілігі жоғары сымды қолданады, олар Қазақстан Республикасының қолданыстағы мемлекеттік стандарттарының талаптарына сай болуы тиіс.

26. Салмағын өлшеп, таңбалағаннан кейін, дайын бумалар цех ішіндегі көлікпен тиеу алаңқайына жіберіліп, ол жерде соңынан тиеп жөнелту үшін автотиегіштер көмегімен партиялар бойынша қатарланады.

Шитті мақтаны мақта талшығы етіп
бастапқы өңдеу технологиялық процесін
ұйымдастыру ережесіне 1-қосымша

Бөлек жинақтау және сақтау үшін шитті мақта ылғалдылығының
дәйектелімі

Шитті мақта сорты	Жинау түрі	Ылғалдылығы, %	Жинау түрі	Ылғалдылығы,%
I	қолмен	9-ға дейін	машинамен	11-ге дейін
II	қолмен	10-ға дейін	машинамен	11-ге дейін
III	қолмен	11-ге дейін	машинамен	18-ге дейін
IV-V			машинамен	20-ға дейін

Шитті мақтаны мақта талшығы етіп
бастапқы өңдеу технологиялық процесін
ұйымдастыру ережесіне 2-қосымша

Басылғанға дейінгі көмбені қалаудың жол
берілетін биіктігі

Шитті мақта сорты	Шитті мақтаның ылғалдылы- ғы, %	Көмбені қалау биіктігі, м, көп емес		Типті алаңдағы шитті мақтаның жобалық салма- ғы, т
		ауаны соруды қолданбағанда	ауаны соруды қолданғанда
I	9-ға дейін	8	-	400
	9,1-12,0	-	8	350
	12,1-14,0	-	7	300
	14-тен артық	-	6	250
II	10-ға дейін	8	-	370
	10,1-13,0	-	8	300
	13,1-16,0	-	7	250
	16-дан артық	-	6	200
III	11-ге дейін	7	-	350
	11,1-15,0	-	7	300
	15,1-18,0	-	6	250
	18-ден артық	-	6	230
IV	13-ке дейін	6	-	300
	13,1-17,0	-	5	250
	17,1-20,0	-	4	200
V	20,1-22,0	-	3	150

Шитті мақтаны мақта талшығы етіп
бастапқы өңдеу технологиялық процесін
ұйымдастыру ережесіне 3-қосымша

Көмбеден профилактикалық ауа соруды жүргізу мерзімдері

Шитті мақтаның ылғалдылы- ғы, %	Профилактика (ауа сору) қай күннен бастап жүргізіледі			Ауаның салыс- тырма- лы ыл- ғалды- лығы, %-дан артық емес
	Көмбені аяқтағаннан кейін бірінші	Біріншіден кейін осынша күн аралықпен екінші	Одан кейінгілер осынша күн аралықпен
I және II сортты шитті мақтаны сақтау кезінде
12,0-14,0	7-10	10	15	75
14,1-16,0	5-8	8	12	80
16,1 және жоғары	5	5	8	85
III-V сортты шитті мақтаны сақтау кезінде
13,0-15,0	7-10	10	15	75
15,1-18,0	5-8	8	10	85
18,1 - 22,0	3-5	5	8	95
22,1 және жоғары	3-4	5	7	95

Шитті мақтаны мақта талшығы етіп
бастапқы өңдеу технологиялық процесін
ұйымдастыру ережесіне 4-қосымша

Кептіру жабдығына жіберуге дейінгі шитті мақтаның
ұсынылатын ылғалдылығы, %

Шитті мақтаның өнеркәсіптік сорттары	Мақтаның селекциялық сорттары
	қалыпты тазаланатын	қиын тазаланатын
I - II	8-9	7-8
III - IV	9-10	8-9

Шитті мақтаны мақта талшығы етіп
бастапқы өңдеу технологиялық процесін
ұйымдастыру ережесіне 5-қосымша

Орташа талшықты шитті мақтаны тікенді және ара тәріздес
барабандарда тазалаудың ұсынылатын еселігі

Сыныбы	Сорты	Ластануы, %-дан артық емес	Селекциясы
			қалыпты тазалана- тын	қиын тазаланатын
1	I	3,0	8Т	16Т
	II	5,0	8Т	16Т +2А
	III	8,0	16Т +2А	32Т +4А
	IV	12,0	24Т +2А	40Т +2А
2	I -II- III	12,0	24Т +4А	40Т +6А
	IV	16,0	24Т +2А	40Т +4А
3	I -II- III	18,0	24Т +4А	40Т +6А
	IV	20,0	24Т +2А	40Т +4А
	V	22,0	24Т +2А	32Т +2А

Ескертпе: Т - тікенді барабан, А - аратәріздес барабан, әріптердің жанындағы сандар - тазалау процесіне қосылатын барабандар саны.

Шитті мақтаны мақта талшығы етіп
бастапқы өңдеу технологиялық процесін
ұйымдастыру ережесіне 6-қосымша

Орташа талшықты шитті мақтаны тазалау технологиялық
процесінің тазалау әсерлері

Шитті мақтаның бастапқы ластануы, %	Селекциясы
	қалыпты тазаланатын	қалыпты тазаланатын
	тазалау әсерлері, %
3,0 дейін	73 дейін	70 дейін
3,1-5,0	74-84	68-80
5,1-8,0	84-90	76-85
8,1-16,0	85-90	78-85
16,1-18,0	89-90	81-83
18,1-20,0	87-88	80-82
20,1-22,0	85-86	75-77

Шитті мақтаны мақта талшығы етіп
бастапқы өңдеу технологиялық процесін
ұйымдастыру ережесіне 7-қосымша

Шитті мақтаның джинирлеу алдындағы ластануы көрсеткіші

Шитті мақта
сыныбы	сорты	джинирлеу алдындағы ластануы (джиннің науасынан), %-дан артық емес
1	I	0,8/0,9
1	II	0,8/1,0
1	III	0,8/1,2
1	IV	1,2/1,8
2	I	1,0/1,5
2	II	1,0/1,5
2	III	1,2/1,8
2	IV	1,6/2,4
3	I	1,6/2,4
3	II	1,6/2,4
3	III	1,8/3,0
3	IV	2,4/3,6
3	V	3,0/5,0

Ескертпе. Алымда - қалыпты тазаланатын селекцияларға, бөлімде - қиын тазаланатын селекцияларға арналған мәліметтер.

Шитті мақтаны мақта талшығы етіп
бастапқы өңдеу технологиялық процесін
ұйымдастыру ережесіне 8-қосымша

Шитті мақтаны өңдеудің ұсынылған режимдері кезіндегі
талшықтың болжаулы сапасы көрсеткіші

Шитті мақта			Талшық
сыныбы	сорты	бастапқы ластануы, %- дан артық емес	ақаулар мен арамшөпті қоспалардың салмақтық үлесі, %-дан артық емес	сорт-сыныбы, төмен емес
1	I	3,0	2,0/2,5	І-жоғ/І-жақ
1	II	5,0	2,5/3,5	ІІ-жоғ/ІІ-жақ
1	III	8,0	4,0/5,5	ІІІ-жақ/ІІІ-орт
1	IV	12,0	6,0/8,5	IV-жақ/IV-орт
2	I	10,0	2,5/4,0	І-жақ/І-кәд
2	II	10,0	3,5/5,5	ІІ-жақ/II-кәд
2	III	12,0	4,0/7,5	III-жақ/III-кәд
2	IV	16,0	6,0/10,0	IV-жақ/IV-кәд
3	I	16,0	3,0/5,5	І-орт/І-лас
3	II	16,0	4,5/7,0	II-орт/II-лас
3	III	18,0	5,5/10,0	III-орт/III-лас
3	IV	20,0	8,5/14,0	IV-орт/IV-лас
3	V	22,0	10,5/16,0	V-орт/V-лас

Ескертпе. Алымда - қалыпты тазаланатын селекцияларға, бөлімде - қиын тазаланатын селекцияларға арналған мәліметтер.

Об утверждении Правил организации технологического процесса первичной переработки хлопка-сырца в хлопок-волокно

Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 27 декабря 2007 года № 777. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 22 января 2008 года № 5108. Утратил силу приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 января 2012 года № 10-1/18

Сноска. Утратил силу приказом Министра сельского хозяйства РК от 17.01.2012 № 10-1/18.

В соответствии с подпунктом 3) статьи 7 Закона Республики Казахстан "О развитии хлопковой отрасли" от 21 июля 2007 года ПРИКАЗЫВАЮ :

1. Утвердить прилагаемые Правила организации технологического процесса первичной переработки хлопка-сырца в хлопок-волокно.

2. Департаменту земледелия и фитосанитарной безопасности в установленном законодательством порядке обеспечить государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

3. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования.

Министр

Утверждены приказом
Министра сельского хозяйства
Республики Казахстан
от 27 декабря 2007 года N 777

Правила
организации технологического процесса первичной
переработки хлопка-сырца в хлопок-волокно

1. Общие положения

1. Настоящие Правила организации технологического процесса первичной переработки хлопка-сырца в хлопок-волокно (далее - Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 3) статьи 7 Закона Республики Казахстан от 21 июля 2007 года "О развитии хлопковой отрасли" и определяют порядок организации технологического процесса первичной переработки хлопка-сырца в хлопок-волокно.

2. Основные понятия, используемые в настоящих Правилах:

1) линт - волокнистый покров семян, оставшийся после отделения хлопка-волокна от семян хлопчатника;

2) хлопок - хлопок-сырец, хлопок-волокно, семена хлопчатника;

3) хлопкоприемный пункт - специализированное сооружение, предназначенное для приемки, хранения и отпуска хлопка-сырца;

4) хлопкоперерабатывающая организация - юридическое лицо, имеющее на праве собственности хлопкоочистительный завод, оказывающее услуги по первичной переработке хлопка-сырца в хлопок-волокно;

5) качество хлопка - совокупность потребительских свойств хлопка, определяющих соответствие требованиям нормативных документов по стандартизации;

6) хлопкоочистительный завод - специализированное сооружение, предназначенное для первичной переработки хлопка-сырца в хлопок-волокно;

7) хлопок-волокно - основной продукт, получаемый при первичной переработке хлопка-сырца;

8) кипа хлопка-волокна - определенный объем запрессованного особым способом хлопка-волокна, полученного в результате первичной переработки хлопка-сырца в хлопок-волокно, с соблюдением требований технических регламентов и нормативных документов по стандартизации;

9) паспорт качества хлопка-волокна - документ, удостоверяющий фактические показатели качества хлопка-волокна и их соответствие требованиям нормативных документов по стандартизации и (или) контрактов;

10) семена хлопчатника - плоды хлопчатника, полученные при первичной переработке хлопка-сырца;

11) хлопок-сырец - волокно с неотделенными семенами;

12) побочные продукты переработки хлопка-сырца - семена, линт, волокнистые отходы (улюкосодержащие и пухосодержащие);

13) партия хлопка-сырца - количество хлопка-сырца одного селекционного и промышленного сорта, типа и класса, оформленное одним сопроводительным документом о качестве;

14) хранение хлопка-сырца - комплекс технологических операций по приемке, хранению и отпуску хлопка-сырца;

15) первичная переработка хлопка-сырца в хлопок-волокно - деятельность, осуществляемая хлопкоперерабатывающими организациями, включающая технологические операции: по приемке, хранению, очистке и отпуску хлопка-сырца; хранению, отпуску хлопка-волокна и семян хлопчатника.

2. Порядок приемки и хранения хлопка-сырца

3. Приемка хлопка-сырца производится на призаводских и внезаводских хлопкоприемных пунктах в соответствии с правилами ведения количественно-качественного учета хлопка, утвержденными приказом исполняющего обязанности Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 октября 2007 года N 651 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов 21 ноября 2007 года N 5003).

4. На хлопкоприемном пункте, находящемся вне места расположения хлопкоочистительного завода должны быть в наличии:
1) открытая (крытая) площадка для складирования и хранения хлопка-сырца;
2) весовое оборудование;
3) вентиляционное оборудование;
4) лабораторное оборудование для отбора проб и определения качества хлопка-сырца;
5) погрузочно-разгрузочные механизмы;
6) средства пожаротушения.

5. Хранение хлопка-сырца:
1) хлопок-сырец до начала переработки хранится и укладывается партиями, отдельно по селекционным, промышленным сортам и классам на открытых специализированных площадках в бунтах, накрытых брезентом, в складах и под навесами. Не допускается хранение хлопка-сырца на обочинах полей и других неприспособленных площадках;
2) в целях лучшей сохранности хлопка-сырца и правильной организации его длительного хранения, комплектование хлопка-сырца следует производить дифференцированно с учетом его влажности. Градация влажности хлопка-сырца для раздельного комплектования и хранения приведена в приложении 1 ;
3) хлопок-сырец с влажностью более 20% складируется вблизи сушильно-очистительного цеха, поскольку подлежит срочной сушке и ускоренной переработке, хлопок-сырец с влажностью до 14% следует располагать в зоне очистительного цеха;
4) хлопок-сырец пораженный вредителями и болезнями (в том числе "медовой росой", бактериально-грибковыми заболеваниями) перерабатывается отдельно;
5) бунтовые площадки для складирования хлопка-сырца должны иметь высоту 40 сантиметров (далее - см) от уровня земли и твердое покрытие (асфальтовое или бетонное). Размер бунтовой площадки должен быть 25 х 14 метров (далее - м), середина поверхности должна быть приподнята на 5-7 см с целью обеспечения стока для удаления дождевой воды. В середине бунтовой площадки наносится продольная полоса для обеспечения правильного направления при рытье вентиляционных туннелей;
6) бунтование хлопка-сырца на площадках производится насыпью в сухую погоду, в дождливую погоду бунтование производить нельзя. Высыпаемый на бунтовую площадку хлопок-сырец должен разрыхляться и размещаться по всей поверхности площадки ровным слоем;
7) высота укладки хлопка-сырца в бунты (до его усадки), в зависимости от сорта и влажности, не должна превышать величин, указанных в приложении 2 к настоящим правилам;
8) уплотняемые края бунта все время должны быть ниже уровня середины бунта. Допустимая суточная норма укладки хлопка-сырца - не более 60-65 тонн;
9) укладку бунтов завершают куполообразной шапкой высотой 2-2,5 м;
10) после формирования и усадки хлопка-сырца производится очесывание боковых и торцевых сторон бунта;
11) для укрытия хлопка сырца, хранящегося на открытых площадках, используются брезенты размером 8,5х7 и 10х20 м. Семенной хлопок-сырец, хранящийся в бунтах, должен укрываться новыми брезентами и брезентами первой категории;
12) через 8-10 дней после завершения формирования бунта хлопка-сырца нормальной влажности и через 3-5 дней - повышенной влажности необходимо прорыть в бунте один продольный сквозной туннель, шириной 0,8-1,0 м и высоту 1,8-2,0 м. Туннель прорывается туннелеройной машиной или вручную по продольной оси бунта после его комплектования и необходимой усадки;
13) температуру хранящегося в партиях хлопка-сырца, заготовленного со средней влажностью измеряют один раз в 5 дней, а в партиях хлопка-сырца с большей влажностью - каждые 3 дня;
14) нормальной температурой хлопка-сырца, заготовленного в теплое время (сентябрь-октябрь), считается температура, не превышающая 30 ⁰ С, (внутри бунтов);
15) при обнаружении в партиях хранящегося хлопка-сырца температуры выше 30 ⁰ С (при первых замерах) или повышения ее на 2-3 ⁰ С, после предыдущего замера (в одних и тех же точках) в срочном порядке производится принудительное охлаждение посредством отсоса влажного воздуха из бунта;
16) отсос воздуха осуществляется из туннелей, примерные сроки отсоса воздуха из бунта в зависимости от влажности скомплектованного хлопка-сырца и относительной влажности воздуха приведены в приложении 3 ;
17) при проведении отсоса в порядке профилактики при комплектовании хлопка-сырца длительность работы установки должна быть не менее 6-8 часов;
18) при самосогревании хлопка-сырца отсос воздуха из бунта производится до момента снижения температуры хлопка-сырца в восьми измеряемых точках до температуры окружающего воздуха;
19) в случае обнаружения в хлопке-сырце повышения температуры, против предыдущего замера хотя бы на один градус, принимают меры к ликвидации самосогревания путем проведения отсоса воздуха при обнаружении одиночного гнезда самосогревания - путем удаления греющегося хлопка сырца, а также хлопка-сырца с соседних участков;
20) в случае обнаружения протеков и увлажнения хлопка-сырца необходимо прорыть в бунте отверстия (колодцы) для выяснения глубины увлажнения, изъять увлажненный хлопок-сырец и просушить его.

3. Порядок переработки хлопка-сырца средневолокнистых сортов

6. На хлопкоочистительном заводе должны быть в наличии:
1) не менее одного хлопкоприемного пункта;
2) оборудование, предназначенное для осуществления технологических операций по первичной переработке хлопка-сырца в хлопок-волокно;
3) весовое оборудование;
4) вентиляционное оборудование;
5) погрузочно-разгрузочные механизмы;
6) средства пожаротушения;
7) производственно-технологическая лаборатория для определения качества хлопка;
8) специально отведенное место для хранения хлопка.

7. Эксплуатация и техническое обслуживание оборудования, включая вспомогательное, предназначенное для осуществления технологических операций по первичной переработке хлопка-сырца в хлопок-волокно, осуществляется в соответствии с инструкциями.

8. Процесс сушки хлопка-сырца:
1) технологический процесс сушки производится для подготовки хлопка-сырца к очистке, джинированию и линтерованию семян;
2) Сушильно-очистительный цех внезаводских и призаводских хлопкоприемных пунктов и очистительный цех хлопкозавода включают два комплекта сушильного оборудования с системами теплонаблюдения, транспортирования и питания хлопко-сырцом;
3) теплоснабжение сушилок осуществляется от теплогенераторов, работающих на жидком или на газообразном топливе. Теплогенераторы всех типов должны быть оснащены комплектом контрольно-измерительных приборов и автоматики безопасности;
4) газоход к сушилке должен быть прямой (без изгибов) сечением 0,5 м ² и длиной 8-10 м и иметь растопочную трубу, компенсатор линейного (теплового) расширения и взрывной клапан;
5) система транспортирования и питания хлопко-сырцом должна обеспечивать последовательную и параллельную работу сушилок;
6) для нормального течения процесса сушки хлопка-сырца средства теплоснабжения хлопкосушильного оборудования должны отвечать следующим требованиям:
все элементы и узлы теплогенераторов, подвергающиеся нагреву, должны быть теплоизолированы;
жалюзи воздухозаборных окон на корпусе теплогенератора не должны ограничивать поступление необходимого (на смешение с продуктами сгорания топлива) атмосферного воздуха;
7) режимы работы хлопкосушильного оборудования устанавливаются в зависимости от сорта, исходной и требуемой влажности хлопка-сырца, а также от производительности оборудования;
8) в очистительный цех завода хлопок-сырец должен поступать на сушку с влажностью не выше 14%;
9) для достижения оптимальных качественных показателей переработки трудноочищаемый хлопок-сырец в очистительном цехе хлопкозавода должен высушиваться до влажности: первые сорта - 7,0-8,0, а низких сортов - 8,0-9,0%;
10) пробы хлопка-сырца до и после сушки для проведения анализа на влажность отбираются через каждые два часа работы сушилок от каждой партии.

9. Процесс очистки хлопка-сырца:
1) очистку хлопка-сырца осуществляют после его сушки до оптимальной влажности, которая зависит от селекционного и промышленного сорта, исходной засоренности и влажности, применения увлажнения хлопка-сырца перед джинированием;
2) наиболее эффективная очистка хлопка-сырца от сорных примесей и наименьшее образование пороков волокна достигается при доведении влажности хлопка-сырца после сушки (перед очисткой) до значений, приведенных в приложении 4 ;
3) в целях предотвращения повреждения рабочих органов машин и загорания хлопка-сырца устанавливаются линейные уловители тяжелых примесей перед сепараторами дворовой и межцеховой пневмотранспортных установок;
4) в очистительном цехе для удаления сорных примесей из хлопка-сырца в технологический процесс переработки включаются очистители двух типов: с колковыми рабочими органами - для выделения мелкого сора, и пильчатыми - для выделения крупного сора;
5) выбор планов очистки хлопка-сырца производится в зависимости от его исходной засоренности, селекционного и промышленного сорта, в увязке с последующей очисткой хлопкового волокна;
6) кратность очистки хлопка-сырца на колковых и пильчатых барабанах в зависимости от его класса, сорта и селекции должна соответствовать значениям, приведенным в приложении 5 ;
7) суммарные очистительные эффекты всего технологического процесса должны получаться в пределах, приведенных в приложении 6 ;
8) если фактический суммарный очистительный эффект всего технологического процесса меньше минимально допустимого, то необходимо проверить техническое состояние очистительного оборудования и его герметизацию.

10. Джинирование хлопка-сырца:
1) после прохождения очередной стадии сушки и очистки, хлопок-сырец подвергается джинированию - процессу отделения волокна от семян;
2) все промышленные сорта средневолокнистого хлопка-сырца перерабатываются на пильных джинах;
3) пильные джины группируются в батареи, в зависимости от количества джинов и марки оборудования в комплексе с волокноочистительным, прессовым, транспортным и вспомогательным оборудованием;
4) работа пильных джинов, в зависимости от селекционного и промышленного сортов хлопка-сырца, регламентируется производительностью оборудования;
5) для семенного хлопка-сырца устанавливается облегченный режим джинирования - не более 7 килограмм (далее - кг) на пилу в час;
6) пильный джин используется совместно с питателем, предназначенным для очистки хлопка-сырца от сорных примесей и равномерной подачи его в необходимом количестве в рабочую камеру джина, где осуществляется процесс джинирования;
7) засоренность хлопка-сырца перед джинированием должна соответствовать значениям, приведенным в приложении 7 ;
8) работа джинов должна обеспечивать получение волокна высокого качества при минимальном образовании пороков, получение равномерных по опушенности семян, а также максимального выхода волокна.

11. Очистка хлопкового волокна средневолокнистых сортов:
1) в целях очистки волокна от сорных примесей и пороков на заводах пильного джинирования применяют прямоточные волокноочистители;
2) для дополнительной очистки волокна трудноочищаемых сортов, а также при переработке хлопка-сырца с повышенной исходной засоренностью применяются волокноочистители конденсорного типа;
3) планы очистки волокна устанавливаются в зависимости от показателей исходной засоренности хлопка-сырца, поступающего в джины, и промышленного сорта волокна.
4) в случае, если не достигается выбранное значение содержания пороков и сорных примесей, то следует проверить зазоры, разводки и аэродинамический режим волокноочистителей и устранить обнаруженные отклонения.

12. Переработка и хранение семян средневолокнистых сортов:
1) технология переработки семян на хлопкоочистительном заводе пильного джинирования предусматривает очистку семян от посторонних примесей (перед первым линтерованием), их двукратное линтерование, взвешивание семян и очистку линта перед его пакетированием;
2) семена, не соответствующие установленным действующим государственным стандартам Республики Казахстан по засоренности, после пильных джинов проходят очистку от сорных примесей на сетчатом очистителе в линии транспортировки до линтерования или на установке семяочистителя;
3) после линтерования линт очищается в пневматическом линтоочистителе;
4) линт, снятый с каждой из батарей линтеров, направляется в конденсор, затем очищается в батарейном линтоочистителе и пакетируется;
5) семена после линтерования должны взвешиваться на автоматических весах;
6) качество линта и семян должно соответствовать техническим требованиям действующих государственных стандартов Республики Казахстан на линт и семена хлопчатника;
7) семена от линтерных цехов транспортируют к местам кратковременного хранения винтовыми конвейерами или пневмотранспортными установками, состоящими из вентилятора, циклона, вакуум-клапана и трубопровода протяженностью до 60 м;
8) в местах кратковременного хранения обеспечивается раздельное складирование семян по селекционным и промышленным сортам. Не допускается смешение сортов в процессе хранения и отгрузки семян;
9) складирование семян влажностью выше 10-11% производится на площадки или в склады, оборудованные системами принудительного вентилирования;
10) кратковременное хранение семян производится:
на открытых площадках при отсыпке семян;
в складах напольного типа, оборудованных полустационарным комплексом средств механизации;
с помощью блока механизированных хранилищ.

4. Порядок очистки волокнистых отходов на хлопкозаводах

13. Переработка волокнистых отходов на хлопкозаводах производится в специальном цехе. Технологический процесс переработки строится по потокам волокнистого улюка и хлопкового пуха, при этом для извлечения прядомого волокна волокнистый улюк подвергается обработке на регенерационной машине.

14. Очистка волокнистых отходов на хлопкозаводе производится на очистителях волокнистых материалов, также применяются регенераторы волокна.

15. Волокнистые отходы волокноочистителей и конденсоров волокна подвергаются очистке с целью регенерации из них волокна. Регенерированное волокно возвращается в основной поток переработки хлопка-сырца.

16. Полученная продукция из отходов хлопкозаводов должна соответствовать качественным показателям, согласно действующим государственным стандартам Республики Казахстан.

17. Улюк волокнистый и хлопковый пух, выделенные из волокнистых отходов после проведения лабораторных анализов, оприходуются по соответствующим сортам, типам и группам.

5. Порядок прессования волокна хлопкового, линта хлопкового
и отходов волокнистых, выпускаемых хлопкозаводами

18. Волокнистые материалы, выпускаемые хлопкоочистительными заводами, должны запрессовываться в кипы в соответствии с требованиями действующих государственных стандартов Республики Казахстан на упаковку, маркировку, транспортирование и хранение.

19. Прессовые цехи оборудуются конденсорами для волокна и линта, обеспечивающими равномерное распределение волокнистой массы по длине кипы, увлажнителем волокна, податчиком волокна и гидропрессовыми установками, предназначенными для раздельного прессования в кипы всех видов волокнистых материалов. Волокнистые отходы должны запрессовываться на прессах, установленных в отдельных помещениях.

20. Хлопковое волокно с влажностью менее 7% перед прессованием подлежит искусственному увлажнению до норм, установленных для сортов действующими государственными стандартами Республики Казахстан.

21. Прессование волокна и линта хлопкового производится на гидравлических прессах усилием не менее 4800 килоНьютон. Прессование отходов волокнистых производится на таких же прессах и прессах меньшей мощности.

22. При прессовании волокна и линта хлопкового, отходов волокнистых должны приниматься меры, полностью исключающие возможность смешения или попадания одного вида волокнистого материала в кипу с другим.

23. На всех прессовых установках должны быть исправные указатели количества волокнистого материала, затрамбованного в ящик пресса.

24. Взвешивание кип производится в прессовом цехе или на пути следования их к месту штабелирования. Результаты отвеса фиксируются с точностью до 0,2 кг.

25. Для обвязки кип хлопковой продукции применяют стальную ленту, проволоку низкоуглеродистую, проволоку высокопрочную, которые должны соответствовать требованиям действующих государственных стандартов Республики Казахстан.

26. Готовые кипы, после взвешивания и маркировки, подаются внутрицеховым транспортом на погрузочную площадку, где с помощью автопогрузчиков штабелируются по партиям для последующей их отгрузки.

Приложение 1
к правилам организации
технологического процесса первичной
переработки хлопка-сырца
в хлопок-волокно

Градация влажности хлопка-сырца для
раздельного комплектования и хранения

Сорт хлопка-сырца	Вид сбора	Влажность, %	Вид сбора	Влажность, %
I	ручной	до 9	машинный	до 11
II	ручной	до 10	машинный	до 11
III	ручной	до 11	машинный	до 18
IV-V			машинный	до 20

Приложение 2
к правилам организации
технологического процесса первичной
переработки хлопка-сырца
в хлопок-волокно

Допустимая высота укладки бунта до усадки

Сорт хлопка- сырца	Влажность хлопка- сырца, %	Высота укладки бунта, м, не более		Примерная масса хлопка-сырца на типовой площадке, тонн
		без применения отсоса воздуха	с применением отсоса воздуха
I	до 9	8	-	400
	9,1-12,0	-	8	350
	12,1-14,0	-	7	300
	более 14	-	6	250
II	до 10	8	-	370
	10,1-13,0	-	8	300
	13,1-16,0	-	7	250
	более 16	-	6	200
III	до 11	7	-	350
	11,1-15,0	-	7	300
	15,1-18,0	-	6	250
	более 18	-	6	230
IV	до 13	6	-	300
	13,1-17,0	-	5	250
	17,1-20,0	-	4	200
V	20,1-22,0	-	3	150

Приложение 3
к правилам организации
технологического процесса первичной
переработки хлопка-сырца
в хлопок-волокно

Сроки проведения профилактического отсоса воздуха из бунта

Влажность хлопка- сырца, %	С какого дня производится профилактика (отсос воздуха)			Относительная влажность воздуха, % не более
	Первая после завершения бунта	Вторая после первой с интервалом дней	Последующие с интервалом дней
При хранении хлопка-сырца I и II сортов
12,0-14,0	на 7-10	10	15	75
14,1-16,0	на 5-8	8	12	80
16,1 и выше	на 5	5	8	85
При хранении хлопка-сырца III - V сортов
13,0-15,0	на 7-10	10	15	75
15,1-18,0	на 5-8	8	10	85
18,1 - 22,0	на 3-5	5	8	95
22,1 и выше	на 3-4	5	7	95

Приложение 4
к правилам организации
технологического процесса первичной
переработки хлопка-сырца
в хлопок-волокно

Рекомендуемая влажность хлопка-сырца перед подачей
в очистительное оборудование, %

Промышленные сорта хлопка-сырца	Селекционные сорта хлопчатника
	нормальноочищаемые	трудноочищаемые
I - II	8-9	7-8
III - IV	9-10	8-9

Приложение 5
к правилам организации
технологического процесса первичной
переработки хлопка-сырца
в хлопок-волокно

Рекомендуемая кратность очистки средневолокнистого
хлопка-сырца на колковых и пильчатых барабанах

Класс	Сорт	Засоренность, %, не более	Селекции
			нормально очищаемые	трудно очищаемые
1	I	3,0	8К	16К
	II	5,0	8К	16К+2П
	III	8,0	16К+2П	32К+4П
	IV	12,0	24К+2П	40К+2П
2	I-II-III	12,0	24К+4П	40К+6П
	IV	16,0	24К+2П	40К+4П
3	I-II-III	18,0	24К+4П	40К+6П
	IV	20,0	24К+2П	40К+4П
	V	22,0	24К+2П	32К+2П

Примечание: К - колковый барабан, П - пильчатый барабан, цифры при буквах - количество барабанов, включаемых в процесс очистки

Приложение 6
к правилам организации
технологического процесса первичной
переработки хлопка-сырца
в хлопок-волокно

Очистительные эффекты технологического процесса очистки
средневолокнистого хлопка-сырца

Исходная засоренность хлопка-сырца, %	Селекции
	нормальноочищаемые	трудноочищаемые
	очистительный эффекты, %
до 3,0	до 73	до 70
3,1-5,0	74-84	68-80
5,1-8,0	84-90	76-85
8,1-16,0	85-90	78-85
16,1-18,0	89-90	81-83
18,1-20,0	87-88	80-82
20,1-22,0	85-86	75-77

Приложение 7
к правилам организации
технологического процесса первичной
переработки хлопка-сырца
в хлопок-волокно

Значение засоренности хлопка-сырца
перед джинированием

Хлопок-сырец
класс	сорт	засоренность перед джинированием (с лотка джина), %, не более
1	I	0,8/0,9
1	II	0,8/1,0
1	III	0,8/1,2
1	IV	1,2/1,8
2	I	1,0/1,5
2	II	1,0/1,5
2	III	1,2/1,8
2	IV	1,6/2,4
3	I	1,6/2,4
3	II	1,6/2,4
3	III	1,8/3,0
3	IV	2,4/3,6
3	V	3,0/5,0

Примечание. В числителе - данные для нормальноочищаемых селекций, в знаменателе - для трудноочищаемых.

Приложение 8
к правилам организации
технологического процесса первичной
переработки хлопка-сырца
в хлопок-волокно

Значение прогнозируемого качества волокна
при рекомендуемых режимах переработки хлопка-сырца

Хлопок-сырец			Волокно
класс	сорт	засоренность исходная, %, не более	массовая доля пороков и сорных примесей, %, не более	сорт-класс, не ниже
1	I	3,0	2,0/2,5	I-выс/I-хор
1	II	5,0	2,5/3,5	II-выс/II-хор
1	III	8,0	4,0/5,5	III-хор/III -сред
1	IV	12,0	6,0/8,5	IV-xop/IV-сред
2	I	10,0	2,5/4,0	I-xop/I-обыч
2	II	10,0	3,5/5,5	II-хор/II-обыч
2	III	12,0	4,0/7,5	III-хор/III-обыч
2	IV	16,0	6,0/10,0	IV-xop/IV-обыч
3	I	16,0	3,0/5,5	I-сред/I-сор
3	II	16,0	4,5/7,0	II-сред/II-сор
3	III	18,0	5,5/10,0	III-сред/III-сор
3	IV	20,0	8,5/14,0	IV-cpeд/IV-cop
3	V	22,0	10,5/16,0	V-cpeд/V-cop

Примечание. В числителе - данные для нормальноочищаемых селекции, в знаменателе - для трудноочищаемых