Қор биржасында тәуекелдерді басқару жүйесінің болуына қойылатын талаптар жөніндегі нұсқаулықты бекіту және Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының "Сауда-саттықты ұйымдастырушының ұйымдық құрылымына және қор биржасының листингтік комиссиясының құрамына қойылатын талаптар туралы және Сауда-саттықты ұйымдастырушының сауда жүйесінде жасалатын мәмілелерге қадағалау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын сауда-саттықты ұйымдастырушының ұйымдық құрылымының қызметін жүзеге асыру ережесін бекіту жөніндегі" 2008 жылғы 28 қарашадағы № 195 қаулысына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2009 жылғы 30 қарашадағы № 244 Қаулысы. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2010 жылғы 10 қаңтарда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне N 5991 болып енгізілді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2015 жылғы 19 желтоқсандағы № 252 қаулысымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 19.12.2015 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

Қолданушылардың назарына!!!
Қаулының қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз.

«Қаржы рыногы мен қаржылық ұйымдарды мемлекеттiк реттеу және қадағалау туралы» Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 4 шілдедегі Заңының 12-бабының 14-2) тармақшасына сәйкес, сондай-ақ қор биржасының қызметін реттейтін нормативтік құқықтық актілерді жетілдіру мақсатында, Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігінің (бұдан әрі - Агенттік) Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
1. Қоса беріліп отырған Қор биржасында тәуекелдерді басқару жүйесінің болуына қойылатын талаптар жөніндегі нұсқаулық бекітілсін.
2. Күші жойылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 19.12.2015 № 249 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
3. Қаулының 2010 жылғы 01 сәуірден бастап қолданысқа енгізілетін 1-тармағын қоспағанда, осы қаулы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелген күннен бастап он төрт күнтізбелік күн өткеннен кейін қолданысқа енгізіледі.
4. Қор биржасы 2010 жылғы 01 сәуірге дейінгі мерзімде:
1) қор биржасының қызметінің, оның органдарының, құрылымдық бөлімшелерінің және қызметкерлерінің қызметінің талаптары мен тәртібін реттейтін, қор биржасының директорлар кеңесі бекіткен, осы қаулымен бекітілген Қор биржасында тәуекелдерді басқару жүйесінің болуына қойылатын талаптар жөніндегі нұсқаулықтың талаптарына сәйкес келтірілген қор биржасының ішкі құжаттарын Агенттікке берсін;
2) қолданып жүрген бағдарламалық-техникалық қамтамасыз етуді осы қаулымен бекітілген Қор биржасында тәуекелдерді басқару жүйесінің болуына қойылатын талаптар жөніндегі нұсқаулықтың талаптарына сәйкес келтірсін.
5. Бағалы қағаздар нарығының субъектілерін және жинақтаушы зейнетақы қорларын қадағалау департаменті (М.Ж.Хаджиева):
1) Заң департаментiмен (Н.В. Сәрсенова) бірлесіп, осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркеу шараларын қолға алсын;
2) осы қаулы Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркелген күннен бастан он күндiк мерзiмде оны Агенттiктiң мүдделi бөлiмшелерiне, сауда-саттықты ұйымдастырушыларға және «Қазақстан қаржыгерлерiнiң қауымдастығы» заңды тұлғалар бiрлестiгiне мәлімет үшін жеткізсін.
6. Агенттік Төрайымының Қызметі (А.Ә. Кенже) осы қаулыны Қазақстан Республикасының бұқаралық ақпарат құралдарында жариялау шараларын қолға алсын.
7. Осы қаулының орындалуын бақылау Агенттік Төрайымының орынбасары А.Ө.Алдамбергенге жүктелсін.

Төрайым Е. Бахмутова

Қазақстан Республикасы
Қаржы нарығын және қаржы
ұйымдарын реттеу мен қадағалау
агенттігі Басқармасының
2009 жылғы 30 қарашадағы
№ 244 қаулысымен бекітілді

Қор биржасында тәуекелдерді басқару жүйесінің болуына қойылатын талаптар жөніндегі нұсқаулық

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Қор биржасы тәуекелдерді басқару жүйесін қалыптастыруына қойылатын талаптарды белгілеу осы Нұсқаулықтың мақсаты болып табылады.
2. Қор биржасының Директорлар кеңесі тәуекелдерді басқару жүйесін осы Нұсқаулықтың талаптарына сәйкес келуін қамтамасыз етеді және қор биржасының органдары, бөлімшелері және қызметкерлері тәуекелдерді басқару саласында өз міндеттерін орындау үшін жағдай жасайды.
3. Осы Нұсқаулықта мынадай ұғымдар пайдаланылады:
1) баға тәуекелі – қаржы құралдарының нарықтық құнына әсер ететін, қаржы нарықтарындағы жағдайлар өзгерген жағдайда туындайтын, қор биржасының меншікті активтері есебінен сатып алынған қаржы құралдарының құны өзгеруі салдарынан болатын шығыстардың (шығындардың) пайда болу тәуекелі;
2) бедел тәуекелі – жағымсыз қоғамдық пікір немесе қор биржасына деген сенімнің төмендеуі салдарынан шығыстардың (шығындардың) туындау тәуекелі;
3) бэк-тестинг – қор биржасы бойынша тарихи деректерді пайдалану арқылы және есептелген нәтижелерді көрсетілген операцияларды жасаудың ағымдағы (нақты) нәтижелерімен салыстыра отырып тәуекелдерді өлшеу рәсімдерінің тиімділігін тексеру әдістері;
4) валюталық тәуекел – қор биржасы қызметін жүзеге асырған кезде шетел валюталары бағамдарының өзгеруімен байланысты шығыстардың (шығындардың) пайда болу тәуекелі. Шығыстардың (шығындардың) қауіптілігі валюталар бойынша позицияларды құнының мәнінде асыра бағалаудан туындайды;
5) корпоративтік басқару – қор биржасының тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз етуге, оның акционерлерінің құқықтары мен мүдделерін қорғауға бағытталған және акционерлерге қор биржасының қызметіне тиімді бақылау мен мониторинг жасауға мүмкіндігін беретін, қор биржасының жоғарғы органы, басқару органы, атқарушы органы және өзге де органдары арасындағы өзара қарым-қатынастар кешені ретінде сипатталатын, қор биржасын стратегиялық және тактикалық басқару жүйесі;
6) кредиттік тәуекел - своптар, опциондар, форвардтар және кредиттік тәуекелге ұшырайтын өзге қаржы құралдары бойынша серіктес міндеттемелерін орындамауына байланысты және осы бағалы қағаздар мен өзге қаржы құралдары есеп айырысуды реттеу кезеңінде туындайтын шығындар кіретін, бағалы қағазды шығару талаптарымен белгіленген мерзімде бағалы қағаздың ұстаушысына тиесілі негізгі борыш пен сыйақыны эмитенттің төлемеуі салдарынан шығыстардың (шығындардың) туындау тәуекелi;
7) құқықтық тәуекел – қор биржасы Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын бұзу, оның ішінде қор биржасының ішкі құжаттары уәкілетті органның нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес келмеу, қор биржасының қызмет практикасы оның ішкі құжаттарына сәйкес келмеу, ал Қазақстан Республикасының резиденттері еместеріне қатысты - басқа мемлекеттердің заңнамасының талаптарын бұзу салдарынан шығыстар (шығындау) туындау тәуекелі;
8) меншікті активтерді инвестициялау саясаты – инвестициялау объектілерінің тізбесін, қор биржасының меншікті активтеріне қатысты инвестициялық қызметтің мақсатын, стратегияларын, талаптарын және шектеулерін, меншікті активтерді хеджирлеу және әртараптандыру талаптарын белгілейтін құжат;
9) операциялық тәуекел – ішкі процестерді жүзеге асыруда қызметкерлер тарабынан жол берілген кемшіліктердің немесе қателіктердің, сауда және өзге ақпараттық және коммуникациялық жүйелер мен технологиялар жұмыс істеп тұру нәтижесінде, сондай-ақ сыртқы оқиғалардың салдарынан шығыстар (шығындар) пайда болу тәуекелі;
10) өтiмдiлiктi жоғалту тәуекелі – қор биржасы өз міндеттемелерін ықтимал орындамауына не уақтылы орындамауына байланысты тәуекел. Бағалы қағаздардың активтер ретінде өтiмдiлiгiн жоғалту тәуекелі олардың төмен шығысымен және қолайлы бағалар бойынша тез сатылу мүмкіндігімен анықталады;
11) «stop-loss» лимиттері – меншікті активтер есебінен сатып алынған қаржы құралдары операциялары бойынша залалдың шекті түрде жол берілетін деңгейі;
12) стресс-тестинг – қор биржасының қаржылық жай-күйіне қор биржасының қызметіне әсер етуі мүмкін болатын ерекше, бірақ ықтимал оқиғалардың нақты әсер етуін өлшеу әдістері;
13) стресстік жағдайлар – сауда-саттықты жүзеге асыру процесінде қор биржасының сауда жүйесінің жұмысында шамадан артық жұмыс істеу, жаңылу, қателіктермен және (немесе) өзге ақаулардың пайда болуынан күтпеген жағдайлар;
14) «take profit» лимиттері – меншікті активтер есебінен сатып алынған қаржы құралдарымен операциялар бойынша кірістердің шекті рұқсат етілген деңгейі бойынша лимиттерді белгілеу саясаты;
15) тәуекелдерді басқару жүйесі – төрт негiзгi элемент: тәуекелді бағалау, тәуекелді өлшеу, тәуекелді бақылау және тәуекел мониторингі кiретiн процесс;
16) уәкілетті орган – Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі;
17) ішкі аудит қызметі – Қазақстан Республикасының акционерлік қоғамдар туралы заңнамасына сәйкес құрылған қор биржасының бөлімшесі;
18) ішкі бақылау жүйесі – қор биржасы рентабельдіктің ұзақ мерзімді мақсаттарын іске асыруын және Қазақстан Республикасының заңнамасын, қор биржасының саясатын, ішкі ережелер мен рәсімдерді сақтауға, шығындар тәуекелін немесе қор биржасының бедел тәуекелін төмендетуге ықпал ететін қаржылық және басқару есептіліктің сенімді жүйесін ұстап тұруды қамтамасыз ететін ішкі бақылаудың рәсімдері мен саясатының жиынтығын білдіретін тәуекелдерді басқару жүйесінің бөлігі;
19) ішкі құжаттар – қор биржасы, оның органдары, бөлімшелері мен қызметкерлері қызметінің талаптары мен тәртібін реттейтін құжаттар.
Ескерту. 3-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2014.08.27 № 168 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
4. Қор биржасы жыл сайын есепті жылдан кейінгі жылдың 1 шілдесінен кешіктірмей уәкілетті органға осы Нұсқаулықтың 1-қосымшасына сәйкес тәуекелдерді басқару жүйесіне қойылатын талаптардың орындалуын бағалау бойынша есепті береді, ол мыналарды:
1) тәуекелдерді басқару жүйесіне қойылатын талаптардың толық тізбесін;
2) тәуекелдерді басқару жүйесіне қойылатын талаптарға сәйкес келудің (сәйкес келмеуді) дербес бағалануын;
3) тәуекелдерді басқару жүйесінде кемшіліктер анықталған жағдайда, түзетілуі тиіс кемшіліктерді, оларды жою жөніндегі іс-шараларды, жауапты адамдарды және іс-шаралар орындалуының нақты мерзімдерін көрсетіп, кемшіліктерді жою жөніндегі іс-шаралар жоспарын қамтиды.
5. Баға тәуекелі, пайыздық тәуекел, қор биржасы қаржы құралдарына инвестициялаған активтер бойынша валюталық тәуекел бойынша стресс-тестинг осы Нұсқаулықтың 2-қосымшасына сәйкес тоқсанына бір реттен сирек емес есептеледі.
6. Осы Нұсқаулықтың 2-қосымшасына сәйкес ресімделген баға тәуекелі, пайыздық тәуекел, қор биржасы қаржы құралдарына инвестициялаған активтер бойынша валюталық тәуекел бойынша стресс-тестингтің нәтижесі есептік тоқсаннан кейінгі айдың бесінші жұмыс күнінен кешіктірмей уәкілетті органға беріледі.
7. Сауда-саттықты ұйымдастыру және жүргізу бөлігінде операциялық тәуекел бойынша стресс-тестинг қор биржасының сауда жүйесін стресстік жағдайларды және сауда жүйесінің элементтері қызмет ету параметрлерін, оның ішінде жүйелік біріктіргіштерді, операциялық жүйені, деректер базасын, сауда жүйесіне авторластыру (қол жетімділік) деңгейін, пайдаланушылар санын, ақпараттар ағымын, сауда-саттық көлемін, тоқсанына бір реттен жиі емес негізгі және (немесе) қосалқы серверге жүктемені қоса алғанда, жинақтауға, құрамдауға және модельдеуге тестілеу жолымен жүргізіледі.
8. Осы Нұсқаулықтың 3-қосымшасына сәйкес ресімделген операциялық тәуекел бойынша стресс-тестинг нәтижелері уәкілетті органға есептік жарты жылдықтан кейінгі айдың бесінші жұмыс күнінен кешіктірмей ұсынылады.

2-тарау. Тәуекелдерді басқару жүйелерінің болуына қойылатын негізгі талаптар

9. Қор биржасында тәуекелдерді басқару жүйелерінің болуы қор биржасы қызметінің корпоративтік басқару жөніндегі талаптарға, лицензияланатын қызмет түрі аясында операциялар жүргізу практикасының бар болуына, қор биржасының сауда жүйесінің қызмет етуіне сәйкес келуін көздейді.
10. Қор биржасының тәуекелдерді басқару жүйесі оның қызметінің мынадай бағыттарын қамтиды:
1) қаржы құралдарымен сауда-саттық процесін ұйымдастыруды, жүргізуді және басшылық етуді;
2) қор биржасының мүшелері мен эмитенттер беретін ақпаратты жинауды, енгізуді, сақтауды және таратуды;
3) сауда-саттықты ұйымдастыру процесі кідіріссіз, үзіліссіз болуын қамтамасыз ету мақсатында, сауда жүйесіне үнемі мониторинг жүргізуді;
4) сауда-саттықты ұйымдастыру процесінде пайдаланылатын қор биржасының бағдарламалық-техникалық қамтамасыз етуіне аудитті;
5) биржалық мәмілелер бойынша есеп айырысуды жүзеге асыруды;
6) сауда-саттық, бағамдар, бағалар, индекстер, индекстің есептік базасы бойынша ақпаратты жинауды, енгізуді және сақтауды;
7) қор биржасының меншікті активтерін қаржы құралдарына инвестициялауды;
8) қор биржасын басқарудың ұйымдастырушылық-функционалдық құрылымын құруды және жетілдіруді;
9) ішкі рәсімдер мен құжаттарды әзірлеуді және бекітуді;
10) қор биржасының мүдделі органдары шешім қабылдау үшін қажетті ақпаратты беруді және қор биржасының органдары мен бөлімшелері арасында ақпаратпен алмасуды;
11) Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар нарығы туралы заңнамасында және тәуекелдерді басқару саласындағы ішкі саясатта белгіленген талаптардың сақталуына мониторингті;
12) қор биржасының мүшелерімен және трейдерлермен жұмысты ұйымдастырудың тәртібін айқындауды, оның ішінде дауды қарау мен шешу бойынша рәсімдерді анықтауды, сондай-ақ қор биржасының мүшелері мен трейдерлері өздерінің міндеттерін орындамаған жағдайда, тиісті шараларды қолдануды.
11. Тәуекелдерді басқару жүйесі мына ішкі құжаттар бар болуын көздейді, бірақ шектелмейді:
1) тәуекелдерді басқару жөніндегі қор биржасының саясаты;
2) қор биржасының меншікті активтерін инвестициялау тәртібі;
3) ішкі бақылау мен ішкі аудитті жүзеге асыру рәсімдері;
4) қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимылдарға бағытталған рәсімдер;
5) қор биржасында орын алған және потенциалды мүдде қақтығысын басқару рәсімі;
6) қор биржасының басшылары мен өзге қызметкерлері инсайдерлік ақпаратты қолдануларын болдырмауға бағытталған рәсімдер;
7) қаржы құралдарымен және (немесе) шетелдік валютамен жасалған мәмілелер бойынша клирингтік операцияларды жүзеге асыру тәртібі;
8) сауда жүйесінің пайдаланушыларын аккредиттеудің (сертификаттаудың) тәртібі мен талаптары;
9) қор биржасының ақпараттық саясаты;
10) техникалық қауіпсіздік бойынша нұсқаулық.
Ескерту. 4-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2014.08.27 № 168 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
12. Қор биржасының тәуекелдерді басқару жөніндегі саясаты мыналарды айқындайды:
1) тәуекелді басқару жөніндегі қор биржасының директорлар кеңесінің, басқармасының, жауапты бөлімшесінің және басқа бөлімшелерінің тәуекелді басқару саласындағы өкілеттігі мен функционалдық міндеттемелерді, сондай-ақ осы органдар және бөлімшелер арасында ақпаратпен алмасу тәртібін;
2) қор биржасының қызметімен және оның сауда жүйесі жұмыс істеп тұруымен байланысты тәуекелдер көрсеткіштерінің сандық мәнін анықтау тәртібін қоса алғанда, тәуекелдерді сәйкестендіру мен бағалау бойынша рәсімдерді, сондай-ақ тәуекелдер көрсеткіштерінің барынша рұқсат етілген мәнін анықтау бойынша рәсімдерді;
3) қор биржасының жұмыс істеу және оның сауда жүйесі қызмет ету процесінде туындайтын тәуекелдерді басқару жөніндегі іс-шараларды;
4) осы тармақтың 2) тармақшасында белгіленген рәсімдердің тиімділігі мониторингінің, қор биржасының тәуекелдер көрсеткіштерінің мәні мен тәуекелдерді басқару жөніндегі іс-шараларды бағалаудың бірдейлігінің механизмін;
5) осы тармақтың 2) тармақшасында белгіленген рәсімдерге және осы тармақтың 3) тармақшасында белгіленген іс-шараларға сәйкес келмегенде қолданылатын іс-шаралар мониторингінің механизмін;
6) сәйкестендірілген (анықталған) тәуекелдердің мониторингі, бағалауы және бақылау бойынша рәсімдерді, оның ішінде:
қор биржасының тәуекелдерді басқару жөніндегі жауапты бөлімшесі тәуекелдерді сәйкестендіру бойынша қор биржасының басқа бөлімшелерімен бірігіп қабылдайтын іс-шаралар;
тәуекелдер туындауының жылдамдығын бағалауды, осы тәуекелдер әкелген ықпалды бұдан кейін бөлуді және тәуекелдер көрсеткіштерінің барынша рұқсат етілген мәнін белгілеуді қоса алғанда, қор биржасының тәуекелдерді басқару жөніндегі жауапты бөлімшесі жүргізетін тәуекелдерді бағалау;
тәуекелдер көрсеткіштерінің мәні мен тәуекелдер көрсеткіштерінің барынша рұқсат етілген мәнінің өзгеруіне мониторингті қоса алғанда, тәуекелдерді басқару жөніндегі жауапты бөлімше жүргізетін тәуекелдердің және тәуекелдер көрсеткіштерінің мәні мен тәуекелдер көрсеткіштерінің барынша рұқсат етілген мәні сәйкес келмеген жағдайда тәуекелдерді барынша төмендету мақсатында қолданылатын іс-шаралардың мониторингі;
зиянға әкелетін және (немесе) қор биржасының бедел және құқықтық тәуекеліне әсер ететін кез келген маңызды жағдайлар жөнінде директорлар кеңесіне дереу есептілікті беру механизмі.
13. Қор биржасының меншікті активтерін инвестициялаудың тәртібі меншікті активтер есебінен қаржы құралдарымен мәмілелерді жүзеге асырудың талаптары мен тәртібін, меншікті активтер есебінен қаржы құралдарымен мәмілелерді жүзеге асыру процесінде қолданылатын құжаттардың типтік нысандарын белгілейді және мыналар бойынша рәсімдерді сипаттауды қамтиды:
1) қор биржасының меншікті активтерін инвестициялау саясатын әзірлеу;
2) мыналарды көздейтін қор биржасының меншікті активтеріне қатысты инвестициялық шешімдерді қабылдау үшін ұсынымдар дайындау:
ұсынымдар беруге уәкілетті тұлғалар лауазымдарының тізбесін; инвестициялық портфельдің жай-күйін талдауды жүзеге асыру тәртібін;
инвестициялауды жүзеге асыру болжанатын қаржы құралдары айналымының және кірістілігінің болуын талдауды жүзеге асыру тәртібін;
инвестициялауды жүзеге асыру болжанатын қаржы құралдарымен байланысты тәуекелдерді талдауды жүзеге асыру тәртібін;
ұсынымдарды беруге маңызды факторларды талдауды жүзеге асыру тәртібін;
3) қор биржасының меншікті активтеріне қатысты инвестициялық комитет жұмысының сипаттамасы, отырыстарды өткізудің және рәсімдеудің кезеңділігі болатын инвестициялық шешімдерді қабылдау;
4) инвестициялық шешімдерді дайындау, қабылдау және орындау процесінде қор биржасының органдары мен бөлімшелері өзара әрекеттесу;
5) көмегі арқылы мәміле жасау болжанатын (осындай бар болса) делдалмен (брокермен) өзара іс-әрекет жасау (мұндай бар болған кезде) процестерінің сипаттамасы бар меншікті активтер есебінен қаржы құралдарымен мәмілелерді жасасу және олардың орындалуына бақылауды жүзеге асыру, мәмілелерді жасасуға бақылау, активтердің құрамына және қозғалысына салыстырып тексеруді жүзеге асыру, жасалған мәмілелердің ішкі есепке алуын және құжат айналымын жүргізу, сондай-ақ меншікті активтер есебінен қаржы құралдарымен мәмілелерді жасасуға бақылауды жүзеге асыратын лауазымды тұлғалардың тізбесі;
6) қор биржасының басқармасы меншікті активтер есебінен жасалған қаржы құралдарымен операциялар жөніндегі қызметтің нәтижесі туралы есептілікті уәкілетті органға дайындау.
14. Меншікті активтер есебінен қаржы құралдарымен мәмілелерді жасасуды қамтамасыз ету мақсатында, қор биржасы мыналар кіретін, бірақ олармен шектелмейтін меншікті активтерін инвестициялау саясатын әзірлейді:
1) меншікті активтерді инвестициялаудың мақсаттары мен стратегиясы;
2) инвестициялау объектілерінің сипаттамасы мен тізбесі;
3) қаржы құралдарының түрлері және ашық валюталық позиция үлесі бойынша меншікті активтерді инвестициялау лимиттері;
4) меншікті активтер есебінен жасалатын қаржы құралдарымен мәмілелерге қатысты бекітілген талаптар мен шектеулер;
5) хеджирлеу құралдарының тізбесін және сипаттамасын көрсетумен меншікті активтерін хеджирлеу және әртараптандыру талаптары;
6) меншікті активтерді инвестициялаумен байланысты негізгі тәуекелдер туралы ақпарат.
15. Қор биржасының меншікті активтерін инвестициялаудың саясатын және оған енгізілетін өзгерістер мен толықтыруларды қор биржасының директорлар кеңесі бекітеді.
16. Ішкі аудитті және ішкі бақылауды жүзеге асыру рәсімдері:
1) ішкі аудит қызметінің құрамын, оның функцияларын, міндеттері мен өкілеттіктерін;
2) ішкі аудитті және ішкі бақылауды жүзеге асыратын қызметкерлерге қойылатын талаптарды;
3) ішкі аудит пен ішкі бақылаудың мәнін және объектін;
4) ішкі аудит қызметінің тексеру жүргізу ауқымын және жиілігін;
5) ішкі аудитті жүргізу кезінде міндетті түрде пайдаланылатын бағалау жүйесін;
6) ішкі аудитті жүргізу жоспарын жасауға қойылатын талаптарды;
7) ішкі аудит қызметінің тексеру нәтижелері туралы есепті қор биржасының директорлар кеңесіне ұсыну мерзімдерін және нысанын белгілейді.
17. Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимылдарға бағытталған рәсімдерге мыналар кіреді:
1) операция «Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы» 2009 жылғы 28 тамыздағы Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Кірістерді жылыстатуға қарсы іс-қимыл туралы заң) 4-бабының 1-тармағында белгіленген критерийлерге сәйкес келетін жағдайда, ақшамен және өзге де мүлікпен жасалған операцияларды Кірістерді жылыстатуға қарсы іс-қимыл туралы заңның 4-бабының 2-тармағының 19) тармақшасына сәйкес сәйкестендіру және мониторингін жүргізу;
2) Кірістерді жылыстатуға қарсы іс-қимыл туралы заңға сәйкес қаржылық мониторингті жүзеге асыратын және қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстауға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл бойынша өзге шараларды қабылдайтын мемлекеттік органға қаржылық мониторингке жататын операциялар туралы мәліметтер мен ақпаратты беру.
Ескерту. 17-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2014.08.27 № 168 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
18. Қор биржасы қызметін жүзеге асыру барысында оның органдарымен және (немесе) бөлімшелері арасында туындайтын қор биржасында орын алған және потенциалды мүдделер қақтығысын басқару рәсіміне мыналар кіреді:
1) мыналарды қамтамасыз етуге бағытталған қор биржасының органдары шешім қабылдау рәсімдері:
қор биржасы органдарының мүшелері қабылдайтын шешімдердің тәуелсіздігін;
қор биржасы органдарының мүшелері қабылдайтын шешімдерге мүдделі болмауын;
қор биржасы органдары мүшелерінің және қызметкерлерінің қор биржасы органдарының отырыстарын жүргізу барысында алынған ақпаратты тұлғалардың көпшілік тобының арасында осы ақпаратты ресми жария еткенге дейін оны өзінің жеке мақсатында не үшінші тұлғалардың мүддесіне қолдануларын шектеу;
2) қор биржасы органдарының отырыстарын жүргізу қорытындысы бойынша хаттамаларды міндетті жасау мен сақтау бойынша талаптар;
3) қор биржасының бөлімшелері арасында, қор биржасының органдары мен бөлімшелері арасында, қор биржасының органдары арасында орын алған және потенциалды мүдделер қақтығысын сипаттау;
4) орын алған мүдделер қақтығысын реттеу мақсатында қор биржасы жүргізетін іс-шаралар, сондай-ақ потенциалды мүдделер қақтығысын реттеуге бағытталған алдын алу шаралары.
19. Инсайдерлік ақпаратты қор биржасының басшылары мен өзге қызметкерлері қолдануларын болдырмауға бағытталған рәсімдер мынаны қамтиды:
1) инсайдерлік ақпаратты өзінің мүддесі немесе үшінші тұлғалардың мүддесінде қолданумен мәмілелерді жасасуды болдырмауды;
2) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, инсайдерлік және оған негізделген ақпаратты үшінші тұлғаларға беруді және тұлғалардың көпшілік тобы арасында оны таратуды болдырмауды;
3) қор биржасы қызметкерлерінің инсайдерлік ақпаратқа негізделген қаржы құралдарымен жасалған мәмілелер туралы ұсынымдарды үшінші тұлғалар беру мүмкіндігін шектеуді.
20. Қор биржасының сауда жүйесінде қаржы құралдарымен жасалған мәмілелер бойынша есеп беруді жүзеге асыру тәртібі мыналарды көздейтін рәсімдердің сипаттамасын қамтиды:
1) қор биржасында айналымға жіберілген қаржы құралдарымен жасалған мәмілелер бойынша есептесуді ұйымдастыру мен жүзеге асыруды;
2) осы тармақтың 1) тармақшасында көрсетілген есептесуді жүзеге асыру үшін қажетті ақпараттарды дайындауды;
3) қор биржасының бағдарламалық-техникалық қамтамасыз етуін мәмілелер бойынша есептесуді жүргізу жүйесінде қателер мен техникалық жаңылулар болуына мониторингі және тестілеуді;
4) қор биржасының сауда жүйесінде жасалатын мәмілелер бойынша есептесуді жүзеге асыру процесінде сауда-саттық қатысушылары мен қор биржасы арасындағы мәселелерді шешудің тәртібін.
21. Қор биржасының сауда жүйесінің пайдаланушыларын аккредиттеу (сертификаттау) тәртібі мен талаптарына мыналар кіреді:
1) қор биржасының сауда жүйесінің пайдаланушыларының функционалдық міндеттеріне қарай жекелеген санаттарын айқындау;
2) қор биржасының сауда жүйесі пайдаланушыларының жекелеген санаттарының әр қайсысына аккредиттеуден (сертификаттаудан) өту талаптарын белгілеу;
3) сауда-саттық жүйесінің пайдаланушыларын қор биржасының ішкі құжаттарының талаптарына сәйкестігін тексеруді жүргізу.
22. Қор биржасының ақпараттық саясатына мыналар кіреді, бірақ онымен шектелмейді:
1) қор биржасының эмитенттермен және қор биржасы мүшелерімен, сонымен қатар бұқаралық ақпарат құралдарымен әрекеттесу тәртібі;
2) қор биржасының беделіне әсер ете алатын ақпараттың тұрақты мониторингі бойынша талаптар;
3) қор биржасының беделіне зиян әкелетін ақпарат пайда болған және таратылған жағдайда, қажетті іс-шараларды қолдану бойынша талаптар.
23. Техникалық қауіпсіздік жөніндегі нұсқаулық мыналарды қамтиды:
1) өрт қауіпсіздігі бойынша негізгі талаптарды;
2) форс-мажорлық және күтпеген жағдайлар туындау жағдайында қор биржасы қызметкерлерінің іс-әрекеттерінің сипаты бар, форс-мажорлық және күтпеген жағдайлар туындау жағдайындағы іс-әрекеттер жоспарын;
3) қор биржасының қызметкерлері бағдарламалық-техникалық кешенін және өзге жабдықты пайдалану тәртібін;
4) қор биржасының үй-жайлары жабылу алдында қараудың жүйелілігі.

3-тарау. Қор биржасы жүйесінің ұйымдастырушылық құрылымы мен жекелеген бөлімдердің қызметкерлерінің біліктілігіне қойылатын талаптар

24. Қор биржасының қызметін жүзеге асыру барысында органдары мен (немесе) бөлімшелерінің арасында туындайтын орын алған және потециалды мүдделер қақтығысын басқару мақсатында, қор биржасы мынадай іс-шараларды қолданады:
1) мүдделер қақтығысы орын алған немесе ол туындауы ықтимал бөлімшелердің қор биржасының түрлі басшыларына есептілігін қамтамасыз етіледі;
2) орын алған және потенциалды мүдделер қақтығысын ескеріп, қор биржасының бөлімшелері мен органдары арасында ақпаратты алмасу тәртібі әзірленеді және енгізіледі;
3) ішкі аудит қызметі қор биржасының бөлімшелері мен қызметкерлерінің қызметін қор биржасы қабылдаған орын алған және потенциалды мүдделер қақтығысын басқару рәсімдеріне сәйкес келуін тексеруді үнемі жүзеге асырады.
25. Тәуекелдерді басқару жөніндегі бөлімшенің қызметкерлері мен басшысы жоғары білімді, кәсібилік біліктілігі және тәуекелдерді басқару саласында жұмыс үш жылдан кем емес тәжірибесі бар болады, сонымен қатар Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар нарығы туралы заңнама бойынша білімдері болуы қажет.
26. Тәуекелдерді басқару жөніндегі бөлімшенің қызметкерлері мен басшыларына қосымша қойылатын талаптарды қор биржасы белгілейді.
27. Ішкі аудит қызметінің қызметкерлері мен басшыларына бір уақытта қор биржасының басқа бөлімшелерінің басшылары мен қызметкерлерінің, сондай-ақ қор биржасы органдарының функциялары жүктелмейді.
28. Ішкі аудит қызметінің қызметкерлерінде және басшыларында жоғары білім бар, Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасы, оның ішінде Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар нарығы туралы заңнамасы бойынша білімдері бар, кәсібилік біліктілігіне ие, қаржылық қызметті ұсыну мен реттеу саласында бір жылдан кем емес жұмыс стажы (тәжірибесі) бар, сонымен қатар экономикалық қызмет саласында жасаған қылмысы үшін, мемлекеттік қызмет және мемлекеттік басқару мүддесіне қарсы жемқорлық және өзге қылмысы үшін заңда белгіленген тәртіпте өтелмеген немесе алынбаған соттылығы жоқ.
29. Қор биржасының директорлар кеңесі ішкі аудит қызметінің қызметкерлерін тағайындайды.

4-тарау. Қор биржасындағы тәуекелдерді сәйкестендіру, бағалау мен мониторингі

30. Қор биржасы өзінің қызметінде тәуекелдердің мына түрлерін дифференциалдайды және сәйкестендіреді:
1) операциялық тәуекелдерді;
2) құқықтық тәуекелдерді;
3) бедел тәуекелдерін;
4) бағалық, валюталық және пайыздық тәуекелдерді;
5) өтімділік жоғалту тәуекелдерін;
6) тәуекелдерді басқару бойынша қор биржасының саясатына сәйкес өзге тәуекелдерді.
31. Операциялық тәуекелдерге мыналармен байланысты тәуекелдер кіреді:
1) жауапкершілікті бөлуді, есеп берушілік пен басқарудың құрылымын қоса алғанда, қор биржасының айқындалмаған және тиімсіз ұйымдастырушылық құрылымымен;
2) ақпараттық технологиялар саласындағы тиімсіз стратегиялармен, саясатпен және (немесе) стандарттармен, бағдарламалық қамтамасыз етуді қолданудағы кемшіліктермен;
3) қор биржасының қызметкерлерін тиімсіз басқарумен және (немесе) оның біліктіліксіз штатымен;
4) қор биржасының сауда жүйесін рұқсатсыз қолданумен және қор биржасындағы сауда-саттық процесінің қатысушы-трейдерлердің біліктілігінің жеткіліксіздігіне не қор биржасының сауда-жүйесінде олар мәмілелерді жасасқанда қателіктерді жібергендерімен;
5) қор биржасы қызметін жүзеге асыру процесстерінің жеткіліксіз тиімді құрылымымен не ішкі ережелерді сақтаудың нашар қадағалауымен;
6) қор биржасының қызметіне күтілмеген және бақыланбаған сыртқы факторлардың әсерімен;
7) қор биржасының қызметін регламенттейтін ішкі құжаттарда (ережелерде) кемшіліктер мен қателердің бар болуымен;
8) қаржы құралдарымен сауда-саттық процесі бұзылуына және қор биржасында операцияларды жүзеге асырумен;
9) қор биржасының мүшелері мен эмитенттері беретін құпия ақпаратты заңсыз қолданумен;
10) қор биржасындағы органдары мен бөлімшелері арасында мүдделер қақтығысы туындауымен;
11) ақпаратты жинаумен, енгізумен, сақтаумен және таратумен байланысты қателер туындауымен;
12) қаржы құрылдарының құны мен кірістілігін бағалауды және олар бойынша есептесуді жүзеге асыруды көздейтін қор биржасының әдістемелерінде барынша дәл есептесуді жеткіліксіз жүргізумен;
13) сауда жүйелері қоса алғанда, қор биржасының бағдарламалық-техникалық қамтамасыз етуі жұмыс істеуінде қателер мен жаңылу туындау ықтималымен;
14) қор биржасы қызметі кезінде жетілмеген технологияларды пайдалану салдарынан, оның ішінде сауда-саттықты ұйымдастыру мен өткізу, есептесуді жүргізу, қор биржасының сауда жүйесінде жасалған мәмілелерді қадағалау жөніндегі қызметті жүзеге асыру бойынша және жүйелі басқару функцияларын орындау процесстерін қоса алғанда, зиян пайда болу ықтималымен;
15) потенциалды тәуекелдер ретінде қор биржасы сәйкестендіретін өзге жағдайлармен.
32. Қор биржасының құқықтық қамтамасыз ету бөлімшесі (заң бөлімшесі) қор биржасы Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын бұзуынан, оның ішінде қор биржасының ішкі құжаттары Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің талаптарына сәйкес келмегенде, қор биржасының қызметінің практикасы оның ішкі құжаттарына сәйкес келмегенде туындайтын құқықтық тәуекелдерді реттеуді мыналар арқылы қамтамасыз етеді:
1) қор биржа қызметінің Қазақстан Республикасы заңнамасына, қор биржасының ішкі ережелері мен рәсімдеріне және келісім қатынастарының талаптарына сәйкес келуіне бақылауды жүзеге асыру;
2) қор биржасында сауда-саттықты өткізу процесінде қор биржасы мүшелерінің қызметі Қазақстан Республикасының заңнамасында, қор биржасының ішкі ережелерінде белгіленген талаптарға сәйкес келуіне бақылауды жүзеге асыру;
3) қор биржасының персоналын тұрақты негізде қор биржасының қызметін реттейтін Қазақстан Республикасының заңнамасымен таныстыру;
4) қор биржасының қызметін реттейтін Қазақстан Республикасы заңнамасы өзгеруіне байланысты, қор биржасының Қазақстан Республикасы заңнамасында белгіленген талаптарды орындамауы тәуекелдері туындау мүмкіндігін бағалауды өткізу.
33. Тәуекелдерді сәйкестендіру, бағалау және бақылау процестерінің мақсаты болып мыналар табылады:
1) сәйкес келтірілмеген тәуекелдер мен қауіпті алдын ала анықтау;
2) тәуекелдер көрсеткіштерінің барынша рұқсат етілген міндерін бағалау сапасын көтеру;
3) тәуекелдерді бақылаудың баламалы механизмдерін дамыту;
4) тәуекелдерді барынша төмендету мен басқару бойынша уақтылы іс-шараларды қабылдауды қамтамасыз ету;
5) тәуекелдерді басқару бөлімшесін қоса алғанда, қор биржасының жекелеген бөлімшелерін тәуекелдерді сәйкестендіру мен бағалау процесіне тарту, сонымен қатар, тәуекелдерді басқару саласында қор биржасы қызметкерлерінің жауапкершілігін арттыру.
34. Тәуекелдерді сәйкестендіру рәсімі қор биржасының бөлімшелері қызметінің түріне байланысты тәуекелдерді басқару бөлімшесімен бірге қор биржасының әр бөлімшесі жүзеге асыратын мұқият шолу мен мониторингке негізделеді.
35. Сәйкестендіру тәуекелдері мына сипаттар бойынша талданады:
1) тәуекелдердің басталу жиілігі;
2) тәуекелдің әсер ету көлемі.
36. Талдаудың нәтижесі негізінде тәуекелдер шекті ретінде айқындалған тәуекелдер көрсеткіштерінің мәніне қатысты қабылданатын және қабылданбайтын ретінде дифференциалданады.
37. Тәуекелдерді бағалау мен бақылау нәтижелері қор биржаның толық қызметіне сияқты жеке қызмет түріне де тәуекел көрсеткішінің сандық мәнін айқындау үшін қолданылады.
38. Тәуекелдер көрсеткіштерінің сандық мәні тәуекелдер көрсеткіштерінің барынша жоғарғы рұқсат етілген мәнін, белгіленген шектеулі көрсеткіштеріне тәуекелдердің сәйкестігін, сондай-ақ белгіленген шектеулі көрсеткіштерге сәйкес келмейтін тәуекелдерді барынша төмендету мен басқару үшін тиісті шешімдерді қабылдау қажеттілігін бағалауға мүмкіндік береді.
39. Қор биржасының жекелеген қызметіне тән тәуекелдер көрсеткіштерінің сандық мәнін осы қызметті жүзеге асыратын қор биржасының бөлімшелері тәуекелдерді басқару бөлімшесімен бірігіп есептейді.
40. Қор биржасының тәуекелдерді басқару жөніндегі бөлімшесі қор биржасында қаржылық құралдармен сауда-саттық процесі бұзылуына әкелген техникалық жаңылулар мен өзге жағдайлар туралы директорлар кеңесі мен басқармаға хабарлайды.
41. Қор биржасының директорлар кеңесі қаржылық құралдармен сауда-саттық процесі бұзылуына әкелген техникалық жаңылулар мен өзге жағдайлар туралы ақпаратты ол жағдай басталу күнінен кейінгі күні ішінде уәкілетті органға беруді қамтамасыз етеді.
42. Қор биржасының тәуекелдерді басқару жөніндегі бөлімшесі тәуекелдер басталу жағдайларының саны және тәуекелдер басталу нәтижесінде келтірілген зиянның мөлшері туралы ақпаратты директорлар кеңесі мен басқармаға тоқсан сайын жасайды, тәуекелдер мен олар басталудан болған салдарды барынша төмендету бойынша іс-шаралар жоспарын береді.
43. Қор биржасының тәуекелдерді басқару жөніндегі бөлімшесі тәуекелдер көрсеткіштерінің сандық мәнін бағалау бойынша әзірлеген қорытындысының негізінде қор биржасының басқармасы директорлар кеңесі бекітетін тәуекелдер көрсеткіштерінің барынша жоғарғы рұқсат етілген мәнін айқындайды.
44. Жаңа тәуекелдер пайда болған жағдайда және тәуекелдер көрсеткіштерінің мәні тәуекелдер көрсеткіштерінің барынша жоғарғы рұқсат етілген мәніне сәйкес келмеген жағдайда, тәуекелді сәйкестендірген және (немесе) осы сәйкессіздікті анықтаған қор биржасының бөлімшесі директорлар кеңесіне және басқармаға ол туралы хабарлайды.
45. Тәуекелдерді бағалау нәтижесінің негізінде оларды барынша төмендетуге бағытталған ықтимал іс-шаралар анықталады.
46. Тәуекелдерді барынша төмендету тәуекелдер көрсеткіштері тәуекелдер көрсеткіштерінің шекті мәнінен асып түскен жағдайларда қажетті болып табылады. Тәуекелдерді барынша төмендету мына іс-шаралармен шектелмей жүзеге асырылады:
1) ішкі бақылау жүйесін енгізу, тәуекелдерге мұқият мониторинг жүргізу мен қадағалауды жүзеге асыру, тәуекелдерді басқару саласында қызметкерлердің біліктілігін арттыру;
2) қор биржасының қызметі процесінде қор биржасының органдары қабылдайтын сол және өзге шешімдерге тән тәуекелдер туындаған жағдайда, зиянды сәйкестендіру мен барынша төмендету бойынша рәсімдерді жетілдіру;
3) трейдерлер болып табылмайтын, бірақ осындай лимиттерді белгілеуге уәкілетті тұлғалар қор биржасындағы сауда-саттық процесіне қатысушылар - трейдерлер үшін қаржы құралдары бойынша лимиттерді белгілеуді көздейтін бағдарламалық-техникалық қамтамасыз етуді қор биржасының енгізуі;
4) сауда-саттықты ұйымдастыру процесінде екі жылда бір реттен сирек емес қолданылатын қор биржасының бағдарламалық-техникалық қамтамасыз етуіне аудитті жүргізу.
47. Директорлар кеңесі тәуекелдер туындауы бойынша есептілікті беру тәртібін бекітеді, оның мақсаты болып мыналар табылады:
1) тәуекелдер туындау салдарынан болған шығындар туралы ақпараттық базаны құру;
2) тәуекелдер туындау нәтижесінде болған нақты зиян туралы ақпаратты талдауы арқылы тәуекелдерді басқару мен барынша төмендету процестерін жетілдіру;
3) тәуекелдер туындау нәтижесінде пайда болатын зиянның құнын кезеңді бағалауды жүргізу;
4) тәуекелдер туындауының маңызды жағдайларына уақтылы және тиісті ден қоюды қамтамасыз ету;
5) деректерді жинау мен енгізу жөніндегі рәсімдерді толық үйлестіруді қамтамасыз ету, сондай-ақ ақпаратты қайталау және (немесе) жіберіп алу бойынша қателерді болдырмау.

5-тарау. Қор биржасының меншікті активтері есебінен қаржы құралдармен мәмілелерді жүзеге асыру бойынша қызметті ұйымдастыруға қойылатын талаптар

48. Қор биржасының меншікті активтерін тиімді инвестициялауды қамтамасыз ету мақсатында, тоқсанына бір реттен жиі емес мыналар жүргізіледі:
1) эмитенттің қаржылық жай-күйін талдауды қоса алғанда, эмитенттерді және олар шығарған (берген) қаржы құралдарына, оның активтері құнының одан әрі өсу потенциалына, қабылданған міндеттемелер бойынша жауап беру қабілетіне, осы эмитенттің қаржы құралдарына инвестициялауға және осы тәуекелдердің уәкілетті орган қор биржасы үшін белгілеген пруденциалдық нормативтерге және өзге де нормалар мен лимиттерге әсер етуіне байланысты тәуекелдерге талдау;
2) инвестициялауды жүргізу көзделген қаржы құралдары айналымының талаптары мен кірістілігін талдау;
3) портфельдің құрылымы, кірістіліктің өзгеру динамикасы туралы мәліметтерді, портфельдің құрылымын оңтайландыру бойынша шығынды позициялар мен ұсынымдарды талдауды қоса алғанда, меншікті активтер есебінен сатып алынған бағалы қағаздар портфеліне талдау.
49. Осы Нұсқаулықтың 48-тармағында көрсетілген аналитикалық зерттеулер негізінде осындай ұсынымдарды беруге негіздеме болған факторлардың толық тізбесі бар ұсынымдар әзірленеді.
50. Ұсынымдар:
1) меншікті активтерді инвестициялау саясатын әзірлеу, сондай-ақ көрсетілген құжаттарға өзгерістер мен толықтырулар енгізу;
2) инвестициялау лимиттерін белгілеу мен қайта қарау;
3) портфельдің құрылымы, кірістіліктің өзгеру динамикасы туралы мәліметтерді, портфельдің құрылымын оңтайландыру бойынша шығынды позицияларды және ұсынымдарды талдауды қоса алғанда, меншікті активтер есебінен сатып алынған бағалы қағаздар портфеліне талдау кезінде беріледі.
51. Ұсынымда мынадай мәліметтер болады:
1) ұсынымның нөмірі және берілген күні;
2) қор биржасының ұсынымды дайындаған жауапты бөлімшесі және қызметкері туралы мәліметтер;
3) ұсыным беру үшін пайдаланылған ақпарат дерек көздерінің тізбесі (сипаттамасы);
4) ұсыным беру үшін пайдаланылған ақпаратты талдау нәтижелері, мына ақпаратты қоса алғанда, бірақ онымен шектелмей:
жасалатын мәміленің меншікті активтер бойынша кірістердің болжанатын өзгерісіне әсері туралы;
осы қаржы құралын сатып алумен байланысты тәуекелдер туралы;
жасалатын мәміленің уәкілетті орган белгілеген пруденциалдық нормативтер мәнінің өзгеруіне әсері туралы;
5) ұсынылатын инвестициялық шешімнің нұсқалары;
6) қаржы құралының түрін, көлемін, бағалар диапазонын, осы құралдың кірістілік деңгейін және басқа сипаттамаларын (талаптарын) көрсетумен оның сипаттамасы;
7) қор биржасының инвестициялау саясатына сәйкес мәміле жасауға ұсынылатын қорытындының мақсаты;
8) ұсыным берген тұлғалардың атқаратын лауазымдарын көрсетумен қойған қолдары;
9) қор биржасының ішкі құжаттарында белгіленген өзге де ақпарат.
52. Ұсынымдар оларды дайындауға негіздеме болған барлық құжаттармен бірге сақталады.
53. Қор биржасының тәуекелдерді басқару жөніндегі бөлімшесі:
1) қаржы құралдарымен операциялар бойынша, оның ішінде қаржы құралдары нарығында ("stop-loss") бағалардың күрт ауытқуымен байланысты шамадан тыс шығындарды болдырмау жөніндегі оперативті рәсімдерді, сондай-ақ тиісті кірістілікті қаржы құралдары бойынша бағалардың өлшемдік деңгейлерін белгілейді, ол деңгейлерге жеткеннен кейін қаржы құралының нарықтық құнының ("take-profit") төмендеу ықтималдығы жоғарылайды. "stop-loss" және "take-profit" лимиттері белсенді нарық жұмыс істейтін қаржы құралдары үшін, сондай-ақ тізбесін Қордың (Ұйымның) инвестициялық комитеті белгілейтін өзге де құралдары үшін белгіленеді;
2) қаржы құралдары нарығының ауқымы мен динамикасына және қаржы құралының өтімділігіне сәйкес лимиттерді қайта қарауға бастамашы болады;
3) меншікті активтер бойынша өтімділікті жоғалту тәуекеліне ұшырайтындығы жөнінде қорытындыны дайындайды және осы қорытындыны директорлар кеңесіне береді;
4) меншікті активтер есебінен мәмілелер жүзеге асырылуы процесінде алынатын ақпарат негізінде инвестициялық портфельдің кредиттік, пайыздық, валюталық және баға тәуекелдеріне ұшырағыштығы туралы қорытындыны дайындайды және осы қорытындыны инвестициялық комитетке ұсынады;
5) тәуекелдерді бағалау моделі және ағымдағы бағаларды нарықтыққа келтіру негізінде қаржы құралдары құнын бағалауды жүргізеді, оның ішінде осы Нұсқаулықтың 2-қосымшасының 1-нысанына сәйкес баға тәуекелі бойынша стресс-тестингті жүзеге асырады;
6) бэк-тестинг жүргізеді, қор биржасы бойынша тарихи деректерді қолданып және стресс-тестинг жүргізу нәтижесінде есептелген нәтижелерді қаржы құралдарымен операцияларды жасасудың ағымдағы (нақты) нәтижелерімен салыстырып, тәуекелдерді өлшеу рәсімінің тиімділігін тексеруді жүзеге асырады;
7) стресс-тестингтің және бэк-тестингтің нәтижелерін директорлар кеңесіне және тәуекелдерді бағалау мен жүйелі түрдегі стресс-тестингтердің нәтижелерін қаржы құралдарымен мәмілелерді жасасуға қатысты инвестициялық шешімдерді қабылдауда қолданатын инвестициялық комитетке береді.
54. Қор биржасының тәуекелдерді басқаруды бойынша бөлімшесінің осы Нұсқаулықтың 53-тармағының 4) тармақшасына сәйкес дайындалған қорытындысында мына мәліметтерді қамтиды, бірақ олармен шектелмейді:
инвестициялық комитет белгілеген лимиттердің сақталуына жасалатын мәміленің әсері туралы;
жасалатын мәміленің уәкілетті орган белгілеген пруденциалдық нормативтер мәнінің ықтимал өзгерісіне әсері туралы;
осы қаржы құралын сатып алумен байланысты тәуекелдер туралы.
55. Ұсынымдар мен директорлар кеңесінің қорытындысы негізінде инвестициялаудың басымды бағыттарын айқындайды, ал инвестициялық комитет инвестициялық шешімді қабылдайды және жылына бір реттен жиі емес мына инвестициялау лимиттерін белгілейді және қайта қарайды:
1) қаржы құралдарының түрлері бойынша инвестициялау лимиттерін;
2) ашық валюталық позициялар бойынша лимиттерді және валюталық нетто-позицияның лимиттерін;
3) негізгі қызмет түрі экономиканың белгілі бір секторымен байланысты эмитенттердің қаржы құралдарына инвестициялау лимиттерін;
4) қаржы құралдары үшін "stop-loss" лимиттерін;
5) қаржы құралдары үшін "take-profit" лимиттерін.
56. Инвестициялық комитет отырысының өткізілу қорытындылары бойынша міндетті түрде мыналарды көрсетумен хаттама жасалады:
1) отырыста қаралатын мәселелер тізбесін;
2) инвестициялық шешімді қабылдау үшін инвестициялық комитетке ұсынылған құжаттар тізбесін;
3) қаржы құралдарының атауын, сондай-ақ олармен мәмілелер жасау талаптарын көрсетумен, осы отырыста қабылданған инвестициялық шешімдердің параметрлерін;
4) отырыста қаралатын әрбір мәселе бойынша дауыс беру қорытындыларын;
5) инвестициялық комитет мүшелерінің негіздемелері мен күтілетін тиімділігі бар пікірлерін, оның ішінде олардың қабылданған шешіммен келіспеушілігі және ерекше пікір болған жағдайда.
57. Хаттамаға инвестициялық комитеттің отырысқа қатысып отырған барлық мүшелері қол қояды және ол инвестициялық комитет қабылданған инвестициялық шешімдермен бірге сақталады.
58. Инвестициялық шешім қаржы құралдарымен жасалатын бір және сондай-ақ бірнеше мәмілелерге қатысты қабылдануы мүмкін.
59. Инвестициялық комитеттің отырысының қорытындысы бойынша қабылданған қаржы құралдарымен мәміле жасау үшін инвестициялық шешімде:
1) инвестициялық шешімнің қабылданған күні және нөмірі;
2) инвестициялық шешім қабылдауға негіздеме болған ұсынымның берілген күні және нөмірі;
3) жасалуы тиіс мәміленің түрі;
4) мәміле жасалуы тиіс қаржы құралын сәйкестендіргіш;
5) жасалуы тиіс мәміленің көлемі, бағасы және сомасы (көлемінің, бағасының және сомасының диапазоны);
6) мәміле жасау мерзімдері;
7) мәміле жасау болжанатын нарықтың типіне сілтеме (алғашқы немесе қайтара, ұйымдастырылған немесе ұйымдастырылмаған, халықаралық нарықтар);
8) көмегі арқылы мәміле жасау болжанатын делдалдың (брокердің) атауы (мұндай бар болған кезде);
9) инвестициялық комитет мүшелерінің біреуінде инвестициялық шешімнің қабылдануына (қабылданбағанына) қатысты ерекше пікірінің болуына сілтеме;
10) инвестициялық шешімді қабылдаған, тұлғалардың атқаратын лауазымдарын көрсетумен қойған қолдары болады.
60. Хеджирлеу құралдарымен мәміле жасау үшін инвестициялық шешім осы Нұсқаулықтың 59-тармағының 1)–3), 7)–10) тармақшаларында көрсетілген мәліметтермен қатар мыналардан тұрады:
1) хеджирлеу құралын оның түрін, жасалу мерзімін, көлемін, құнын (сыйлықақысын) көрсете отырып, хеджирлеу операциясының жасалуы жоспарланатын нарықты және осы құралдың басқа да сипаттамаларын (талаптарын) жан-жақты сипатталуы;
2) осы хеджирлеу құралын қолданудан күтілетін нәтижелер;
3) хеджирлеу объектісі тәуекелін (базистік активінің) оның түрін (пайыздық, баға, валюталық және тағы басқалар), сондай-ақ оның бағалау әдісін көрсете отырып бағалау;
4) қажетті деректемелері (ұлттық сәйкестендіру нөмірі, саны, құны, көлемі, валютасы) көрсетілген хеджирлеу объектісі;
5) осы операцияны жасау арқылы хеджирлеу объектісі бойынша ықтимал шығындардың (алынбаған кіріс) мөлшерін төмендетуге алып келетінін растайтын есеп айырысу.
61. Инвестициялық комитеттің отырысының қорытындысы бойынша қабылданған инвестициялық шешім қаржы құралдарымен мәмілені жасасу үшін орындалуға беріледі.

6-тарау. Қор биржасының ішкі бақылау жүйесінің бар болуына қойылатын талаптар

62. Қор биржасының Директорлар кеңесі ішкі бақылаудың бірдей жүйесінің болуын қамтамасыз етеді және қор биржасы қызметкерлерінің ішкі бақылау саласында өз міндеттерін орындауы үшін жағдай жасайды.
63. Қор биржасындағы ішкі бақылау жүйесі мынадай мақсаттарға:
1) қор биржасының активтерін басқарудың, листинг рәсімдерінің, биржалық мәмілелер бойынша есептесуді жүзеге асырудың, қор биржасының биржалық мәмілелерге, қор биржасының мүшелеріне және эмитенттеріне қатысты қадағалау функцияларын орындаудың және шығындар болуын айқындаудың тиімділігін тексеруді көздейтін қор биржасы қызметінің операциялық және қаржылық тиімділігіне;
2) қаржылық және басқарушылық ақпараттың сенімділігін, толықтығы мен уақтылығына. Аталған мақсат шынайы және сапалы қаржылық есептің жасалуын және шешімдер қабылдаған кезде қор биржасы пайдаланған басқа қаржы құжаттарын тексеруді болжалдайды;
3) қор биржасы Қазақстан Республикасының заңнамасын, оның ішінде уәкілетті органның нормативтік құқықтық актілерін, сондай-ақ қор биржасының ішкі саясаты мен рәсімдерін айқындайтын құжаттардың талаптарын тексеруді болжайтын Қазақстан Республикасы заңнамаларының талаптарын сақтауға жету үшін құрылады.
64. Ішкі бақылау жүйесі мынадай үш кезеңнің үздіксіз кезекті түрде жүру принципі бойынша қызмет етуі тиіс:
1) қор биржасының ішкі регламенттеріне рәсімдерді қосу жолымен ішкі бақылау жүйесін (тиімділікті бақылау нәтижелерін есепке ала отырып) қалыптастыру;
2) жұмыста қор биржасының ішкі регламенттерін пайдалану;
3) ішкі бақылау жүйесінің тиімділігін бағалау.
65. Ішкі бақылау жүйесін мына рәсімдерді жүргізуді қамтиды:
1) қызметтің жоспарлы көрсеткіштерін қоса беріп, қор биржасының қаржылық қызметінің ағымдағы нәтижелері туралы есептерді директорлар кеңесіне беру арқылы қор биржасының алға қойылған мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу процесін тоқсан сайын тексеру;
2) бөлімше қызметінің нәтижелері туралы стандарт нақты есептерді бөлімше басшыларының ай сайынғы негізде тексеруі;
3) материалдық маңызды ақпаратқа және бағдарламалық-техникалық қамтамасыз етуге қол жетімділікті шектеуге бақылау жүргізу мақсатымен тексеру;
4) тәуекелдің белгіленген лимиттерінің сақталуын тексеру мен анықталған сәйкессіздіктерді жою жөніндегі іс-шараларды іске асыру;
5) міндетті авторизацияны талап ететін операциялардың тізбесіне қор биржасының басшылығының талаптарын белгілеу;
6) операциялардың шарттары мен қор биржасының қызметіне байланысты тәуекелдерді басқару үлгілерін қолданудың нәтижелерін тексеру;
7) жүргізілген операцияларды қор биржасының есебінде және есептілігінде көрсетудің уақтылығын, дұрыстығын, толықтығы мен дәлдігін тексеру;
8) қор биржасының бағдарламалық-техникалық қамтамасыз етілуінің сенімді қызмет етуін тексеру;
9) қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимылдарға бағытталған рәсімдердің тиімділігін тексеру;
10) қор биржасында мүдделердің бар болған және потенциалды қақтығысын басқаруға бағытталған рәсімдердің тиімділігін тексеру;
11) қаржы құралдардың құнын бағалау және кірістілік бөлігінде әдістерді қоса алғанда, қор биржасының ішкі құжаттарының талаптарына сәйкес жүзеге асырылатын қаржы құралының құнын бағалаудың дұрыстығын және шынайылығын тоқсан сайынғы тексеру.
Ескерту. 65-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2014.08.27 № 168 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
66. Ішкі аудиттің мақсаты болып ішкі бақылау жүйесінің бара бар болуын және тиімділігін бағалау, қор биржасының бөлімшелерінің жүктелген функциялар мен міндеттерді орындау жағдайы туралы уақтылы және шынайы ақпаратпен қамтамасыз ету, сондай-ақ жұмысты жақсарту жөніндегі ұтымды және тиімді ұсынымдарды беру табылады.
67. Директорлар кеңесі ішкі бақылау жүйесінің жағдайын объективті бағалауды және оларды жетілдіру бойынша ұсынымдарды беру жолымен тиісті ішкі бақылау жүйесінің бар болуын және қызмет етуін қамтамасыз ету бойынша функцияларын жүзеге асырғанда туындайтын міндеттерді шешу мақсатымен ішкі аудит қызметі құрылады.
68. Ішкі аудит қызметі өз қызметінде «Акционерлік қоғамдар туралы» Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 13 мамырдағы Заңын, ішкі бақылау жүйесін ұйымдастыру жөніндегі және қор биржасының ішкі аудит қызметі туралы ережені, сондай-ақ қор биржасының қызметін реттейтін басқа ішкі құжаттарды және осы Нұсқаулықтың талаптарын басшылыққа алады.
69. Ішкі аудит қызметі қор биржасының кез келген бөлімшесінің қызметін немесе лауазымды тұлғасының қызметін тексеруді тағайындайды. Ішкі аудит қызметі директорлар кеңесінің алдында үнемі есеп береді.
70. Ішкі аудит қызметі ішкі аудиттің жоспары мен қор биржасының директорлар кеңесі бекітетін ішкі аудит бағдарламасын жасайды.
71. Ішкі аудит қызметінің міндетіне мынадай мәселелерді:
1) ішкі бақылау жүйесінің қызмет етуін;
2) директорлар кеңесіне ішкі аудит қызметінің жұмысы туралы есептілікті дайындау;
3) директорлар кеңесіне, басқармаға және сыртқы пайдаланушыларға берілетін қор биржасының лицензияланатын қызмет түрі аясында кез келген мәлімет пен ақпараттың шынайлығы мен дәл болуын;
4) ішкі немесе сыртқы аудитор анықтаған бухгалтерлік есептегі немесе ішкі аудиттегі кез келген елеулі кемшіліктерді қарау мен талқылау кіреді.
72. Ішкі аудитті қызметінің негізгі функциялары:
1) ішкі бақылау жүйесінің тиімділігін тексеру мен бағалау;
2) тәуекелдерді бағалау әдістемесінің және тәуекелдерді басқару рәсімдерінің (әдістемелерінің, бағдарламаларының, ережелерінің және банк операцияларын жасау мен мәмілелер, тәуекелдерді басқару рәсімдерінің) қолдану толықтығын және тиімділігін тексеру;
3) деректер базасының тұтастығы мен оларды санкция берілмеген рұқсаттан қорғауды, күтпеген жағдайларда іс-қимыл жоспарының болуын қоса отырып, сауда жүйесінің қызмет ету тиімділігін тексеру;
4) бухгалтерлік есеп пен есеп берудің анықтығын, толықтығын, объективтілігі мен уақтылығын, сонымен қатар ақпарат пен есептіліктің сенімділігін әрі уақтылығын тексеру;
5) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге мәліметтерді берудің анықтығын, толықтығын, объективтілігі мен уақтылығын тексеру;
6) қор биржасының мүлігінің сақталуын қамтамасыз етудің қолданылып жүрген тәсілдерін (әдістерін) тексеру;
7) қор биржасының жасаған операцияларының экономикалық мақсатқа лайықтылығын және тиімділігін бағалау;
8) ішкі бақылаудың процестері мен рәсімдерін тексеру;
9) Қазақстан Республикасының заңнамасының талаптарын сақтау мақсатында құрылған жүйелерді тексеру;
10) қор биржасының қызметкерлерін басқару қызметінің жұмысын бағалау;
11) анықталған тәуекелдер деңгейін төмендетуді немесе қор биржасының бөлімше басшысының және (немесе) басқару органдарының қор биржасы үшін анықталған тәуекелдердің жарамдылығы туралы қабылдаған шешімін құжаттандыруды қамтамасыз ететін қор биржасының бөлімшелерін тексеру нәтижелері бойынша қор биржасының бөлімшелері мен органдарының қабылдаған шараларының тиімділігіне бақылау жасау;
12) қор биржасының ішкі құжаттары көзделген басқа мәселелер болып табылады.
73. Ішкі бақылау жүйесін ұйымдастыру қор биржасы Нұсқаулықтың осы тарауында көрсетілген талаптарға сәйкес келуін қамтамасыз етіледі.

Қор биржасында тәуекелдерді
басқару жүйесінің болуына
қойылатын талаптар жөніндегі
нұсқаулыққа 1-қосымша

«_____» жыл үшін «____________________________________»
(қор биржасының атауы)
Тәуекелдерді басқару жүйесіне қойылатын талаптардың орындалуын бағалау бойынша есеп

№	Нұсқаулықтың тиісті абзацының, тармақшасының, тармағының нұсқауы	Талапқа сәйкестігін бағалау	Анықталған кемшіліктер	Кемшіліктерді жою бойынша қажетті іс-шаралар, жауапты тұлғалар мен іс-шараларды орындау мерзімі	Жауапты орындаушылар
1

Тәуекелдерді басқару жүйелеріне қойылатын талаптарға сәйкестігін бағалау: _________

Кестені толтыруға түсініктеме:
Тәуекелдерді басқару жүйелеріне қойылатын талаптарға сәйкестігін бағалау мынадай критерийлердің үш балдық жүйесі бойынша жүзеге асыру қажет: талапқа сай, ішінара талапқа сай, талапқа сай емес.
1. «Талапқа сай» бағалау қор биржасы тәуекелдерді басқару жүйелеріне қойылатын талаптардың критерийлерін қандай да бір маңызды кемшіліктерсіз орындауы кезінде шығарылады.
2. «Ішінара талапқа сай» бағалау қор биржасы тәуекелдерді басқару жүйелеріне қойылатын талаптардың нақты критерийін сақтаудағы мүмкіндігіне қатысты маңызды күмән пайда болуына жеткілікті болып есептелмейтін кемшіліктер анықталғанда шығарылады.
3. «Талапқа сай емес» бағалау қор биржасы тәуекелдерді басқару жүйелеріне қойылатын талаптардың критерийін орындамаған кезде шығарылады.
4. Егер тәуекелдерді басқару жүйелеріне қойылатын жекелеген талаптар қор биржасына қатысты қолданылмайтын жағдайда, талаптың осы критерийіне сәйкестігін бағалау жүзеге асырылмайды және тиісті «қолданылмайды» деген жазбамен белгіленеді.

Қор биржасының бірінші басшысы (не оның орнындағы тұлға)

_______________ ______________
қолы күні

Тәуекелдерді басқаруды жүзеге асыратын бөлімшенің басшысы

________________ ______________
қолы күні

Ішкі аудит қызметінің басшысы

________________ ______________
қолы күні

Қор биржасында тәуекелдерді
басқару жүйесінің болуына
қойылатын талаптар жөніндегі
нұсқаулыққа 2-қосымша

1-нысан

Баға тәуекелі бойынша стресс-тестинг

Қаржы құралдарының санаты	Қаржы құралының ағымдағы құны (теңгемен)	Қаржы құралының ағымдағы құнының төмендеу сценарийі					Таңдалған сценарий бойынша шығын (теңгемен)
		0%-5%	5%-10%	10%-20%	20%-30%	30% астам
1	2	3	4	5	6	7	8
Шығын жиынтығы

1-бағанда нарықтың бағасы бар қаржы құралдары көрсетіледі. Бұл ретте, қаржы құралдары қаржы құралдарының түрлері бойынша және экономика секторы бойынша топтастырылады.
3, 4, 5, 6, 7-бағандарда қаржы құралдарының әр санаты бойынша тек бір жорамалданған сценарий таңдалады.

Таңдалған сценарийдің қысқаша негіздемесі: ________________

Қор биржасының бірінші басшысы (не оның орнындағы тұлға)

_____________ ______________
қолы күні

2-нысан

Пайыздық тәуекел бойынша стресс-тестинг

Борыштық бағалы қағазды өтеуге дейінгі мерзім	Қаржы құралының ағымдағы құны	Купонды сыйақының пайыздық ставкасын төмендеу сценарийі				Таңдалған сценарий бойынша шығын (теңгемен)
		0%-2%	2%-4%	4%-6%	6% астам
1	2	3	4	5	6	7
6 айдан кем
6-12 ай
12-18 ай
18-24 ай
24 айдан астам
Борыштық бағалы қағазды өтеуге дейінгі мерзім

3, 4, 5, 6-бағандарда бір санаттың қаржы құралдары бірнеше сценарийлерге ұшырауы мүмкін.

Таңдалған сценарийдің қысқаша негіздемесі: ___________________

Қор биржасының бірінші басшысы (не оның орнындағы тұлға)

________________ ______________
қолы күні

3-нысан

Валюталық тәуекел бойынша стресс-тестинг

Шетел валютасы	Осы шетел валютасына номинирленген қаржы құралдарының ағымдағы құны (теңгемен)	Шетел валютасына қатысты теңгені нығайту сценарийі						Таңдалған сценарий бойынша шығын (теңгемен)
		1%-3%	3%-5%	5%-7%	7%-13%	13%-20%	20% астам
Шығынның жиынтығы

Таңдалған сценарийдің қысқаша негіздемесі: ________________________

Қор биржасының бірінші басшысы (не оның орнындағы тұлға)

________________ ______________
қолы күні

Қор биржасында тәуекелдерді
басқару жүйесінің болуына
қойылатын талаптар жөніндегі
нұсқаулыққа 3-қосымша

Операциялық тәуекел бойынша стресс-тестинг

Сауда жүйесін тестілегендегі стресстік жағдай	Тестілеуде сауда жүйесінің элементтері қызмет етуіне қойылатын параметрлер			Тестілеу нәтижелері (оқиғалар мен салдары басталу мүмкіндігін басталған жағдайда бағалау)
	параметр1	параметр 2, 3,..., n-1.	параметрn

Стресстік жағдайдың және стресстік жағдайда тестілеуде сауда жүйесінің элементтері қызмет етуіне қойылатын параметрлердің қысқаша сипаттамасы:

Қор биржасының бірінші басшысы (не оның орнындағы тұлға)

________________ ______________
қолы күні

Об утверждении Инструкции о требованиях по наличию системы управления рисками на фондовой бирже и внесении изменений и дополнений в постановление Правления Агентства Республики Казахстан по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций от 28 ноября 2008 года № 195 "О требованиях к организационной структуре организатора торгов и к составу листинговой комиссии фондовой биржи, и об утверждении Правил осуществления деятельности структурного подразделения организатора торгов, осуществляющего деятельность по надзору за совершаемыми сделками в торговой системе организатора торгов"

Постановление Правления Агентства Республики Казахстан по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций от 30 ноября 2009 года № 244. Зарегистрировано в Министерстве юстиции Республики Казахстан 10 января 2010 года № 5991. Утратило силу постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 19 декабря 2015 года № 252

Сноска. Утратило силу постановлением Правления Национального Банка РК от 19.12.2015 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии с подпунктом 14-2) статьи 12 Закона Республики Казахстан от 4 июля 2003 года "О государственном регулировании и надзоре финансового рынка и финансовых организаций", а также в целях совершенствования нормативных правовых актов, регулирующих деятельность фондовой биржи, Правление Агентства Республики Казахстан по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций (далее - Агентство) ПОСТАНОВЛЯЕТ:
Примечание РЦПИ!
Пункт 1 вводится в действие с 01.04.2010.
1. Утвердить прилагаемую Инструкцию о требованиях по наличию системы управления рисками на фондовой бирже.
2. Утратил силу постановлением Правления Национального Банка РК от 19.12.2015 № 249 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
3. Настоящее постановление вводится в действие по истечении четырнадцати календарных дней со дня его государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан, за исключением пункта 1 постановления, который вводится в действие с 01 апреля 2010 года.
4. Фондовой бирже в срок до 01 апреля 2010 года:
1) представить в Агентство внутренние документы фондовой биржи, регламентирующие условия и порядок ее деятельности, деятельности ее органов, структурных подразделений и работников, утвержденные советом директоров фондовой биржи, приведенные в соответствие с требованиями Инструкции о требованиях по наличию системы управления рисками на фондовой бирже, утвержденной настоящим постановлением;
2) привести используемое программно-техническое обеспечение в соответствие с требованиями Инструкции о требованиях по наличию системы управления рисками на фондовой бирже, утвержденной настоящим постановлением.
5. Департаменту надзора за субъектами рынка ценных бумаг и накопительными пенсионными фондами (Хаджиева М.Ж.):
1) совместно с Юридическим департаментом (Сарсенова Н.В.) принять меры к государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан настоящего постановления;
2) в десятидневный срок со дня государственной регистрации настоящего постановления в Министерстве юстиции Республики Казахстан довести его до сведения заинтересованных подразделений Агентства, организатора торгов и Объединения юридических лиц "Ассоциация финансистов Казахстана".
6. Службе Председателя Агентства (Кенже А.А.) принять меры по опубликованию настоящего постановления в средствах массовой информации Республики Казахстан.
7. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на заместителя Председателя Агентства Алдамберген А.У.

Председатель Е. Бахмутова

Утверждена постановлением
Правления Агентства Республики
Казахстан по регулированию и надзору
финансового рынка и финансовых организаций
от 30 ноября 2009 года № 244

Инструкция о требованиях по наличию системы управления
рисками на фондовой бирже

Глава 1. Общие положения

1. Целью настоящей Инструкции является определение требований к формированию фондовой биржей системы управления рисками.
2. Совет директоров фондовой биржи обеспечивает соответствие системы управления рисками требованиям настоящей Инструкции и создает условия для исполнения органами, подразделениями и работниками фондовой биржи возложенных на них обязанностей в области управления рисками.
3. В настоящей Инструкции используются следующие понятия:
1) ценовой риск - риск возникновения расходов (убытков) вследствие изменения стоимости финансовых инструментов, возникающий в случае изменения условий финансовых рынков, влияющих на рыночную стоимость финансовых инструментов, приобретенных за счет собственных активов фондовой биржи;
2) репутационный риск - риск возникновения расходов (убытков) вследствие негативного общественного мнения или снижения доверия к фондовой бирже;
3) бэк-тестинг - методы проверки эффективности процедур измерения рисков с использованием исторических данных по фондовой бирже и сравнением рассчитанных результатов с текущими (фактическими) результатами от совершения указанных операций;
4) валютный риск - риск возникновения расходов (убытков), связанный с изменением курсов иностранных валют при осуществлении фондовой биржей деятельности. Опасность расходов (убытков) возникает из-за переоценки позиций по валютам в стоимостном выражении;
5) корпоративное управление - система стратегического и тактического управления фондовой биржей, представляющая собой комплекс взаимоотношений между высшим органом, органом управления, исполнительным органом и иными органами фондовой биржи, направленный на обеспечение эффективного функционирования фондовой биржи, защиту прав и интересов ее акционеров, и предоставляющая акционерам возможность эффективного контроля и мониторинга деятельности фондовой биржи;
6) кредитный риск - риск возникновения расходов (убытков) вследствие неуплаты эмитентом основного долга и вознаграждения, причитающегося держателю ценной бумаги, в установленный условиями выпуска ценной бумаги срок, включающий также риск потерь, возникающих в связи с невыполнением партнером обязательств по свопам, опционам, форвардам и иным финансовым инструментам, подверженным кредитному риску, и в период урегулирования расчетов по данным ценным бумагам и иным финансовым инструментам;
7) правовой риск - риск возникновения расходов (убытков) вследствие нарушения фондовой биржей требований законодательства Республики Казахстан, в том числе несоответствия внутренних документов фондовой биржи требованиям нормативных правовых актов уполномоченного органа, несоответствия практики деятельности фондовой биржи ее внутренним документам, а в отношениях с нерезидентами Республики Казахстан - нарушения требований законодательства других государств;
8) политика инвестирования собственных активов - документ, определяющий перечень объектов инвестирования, цели, стратегии, условия и ограничения инвестиционной деятельности в отношении собственных активов фондовой биржи, условия хеджирования и диверсификации собственных активов;
9) операционный риск - риск возникновения расходов (убытков) в результате недостатков или ошибок в ходе осуществления внутренних процессов, допущенных со стороны сотрудников, функционирования торговой системы, а также вследствие внешних событий;
10) риск потери ликвидности - риск, связанный с возможным невыполнением либо несвоевременным выполнением фондовой биржей своих обязательств. Риск потери ликвидности ценных бумаг как активов определяется возможностью их быстрой реализации с низкими издержками и по приемлемым ценам;
11) лимиты "stop-loss" - предельно допустимый уровень потерь по операциям с финансовыми инструментами, приобретенными за счет собственных активов;
12) стресс-тестинг - методы измерения потенциального влияния на финансовое положение фондовой биржи исключительных, но возможных событий, которые могут оказать влияние на деятельность фондовой биржи;
13) стрессовые ситуации - непредвиденные ситуации возникновения перегрузок, сбоев, ошибок и (или) иных неполадок в работе торговой системы фондовой биржи в процессе осуществления торгов;
14) лимиты "take profit" - политика установления лимитов по предельно допустимому уровню доходов по операциям с финансовыми инструментами, приобретенными за счет собственных активов;
15) система управления рисками - процесс, включающий четыре основных элемента: оценка риска, измерение риска, контроль риска и мониторинг риска;
16) уполномоченный орган – Национальный Банк Республики Казахстан;
17) служба внутреннего аудита - подразделение фондовой биржи, созданное в соответствии с законодательством Республики Казахстан об акционерных обществах;
18) система внутреннего контроля - часть системы управления рисками, представляющая совокупность процедур и политик внутреннего контроля, обеспечивающих реализацию фондовой биржей долгосрочных целей рентабельности и поддержания надежной системы финансовой и управленческой отчетности, способствующей соблюдению законодательства Республики Казахстан, политики фондовой биржи, внутренних правил и процедур, снижению риска убытков или репутационного риска фондовой биржи;
19) внутренние документы - документы, регулирующие условия и порядок деятельности фондовой биржи, ее органов, подразделений и работников.
Сноска. Пункт 3 с изменением, внесенным постановлением Правления Национального Банка РК от 27.08.2014 № 168 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
4. Фондовая биржа ежегодно не позднее 1 июля года, следующего за отчетным, представляет в уполномоченный орган отчет по оценке выполнения требований к системе управления рисками в соответствии с приложением 1 к настоящей Инструкции, который содержит:
1) полный перечень требований к системе управления рисками;
2) самостоятельную оценку соответствия (несоответствия) требованиям к системе управления рисками;
3) в случае выявления недостатков в системе управления рисками план мероприятий по их устранению с указанием недостатков, которые нуждаются в исправлении, мероприятий, необходимых для исправления недостатков, ответственных лиц и конкретных сроков исполнения мероприятий.
5. Стресс-тестинг по ценовому риску, процентному риску, валютному риску по активам, инвестированным фондовой биржей в финансовые инструменты, рассчитывается в соответствии с приложением 2 к настоящей Инструкции не реже одного раз в квартал.
6. Результаты стресс-тестинга по ценовому риску, процентному риску, валютному риску по активам, инвестированным фондовой биржей в финансовые инструменты, оформленные в соответствии с приложением 2 к настоящей Инструкции, представляются в уполномоченный орган не позднее пятого рабочего дня месяца, следующего за отчетным кварталом.
7. Стресс-тестинг по операционному риску в части организации и проведения торгов проводится путем тестирования торговой системы фондовой биржи на подборку, комбинирование и моделирование стрессовых ситуаций и параметров функционирования элементов торговой системы, включая, в том числе сетевые соединения, операционную систему, базу данных, уровень авторизации (доступа) к торговой системе, количество пользователей, потоки информации, объемы торгов, нагрузку на основной и (или) вспомогательный сервер (с указанием уровня критической нагрузки) не реже одного раз в квартал.
8. Результаты стресс-тестинга по операционному риску, оформленные в соответствии с приложением 3 к настоящей Инструкции, представляются в уполномоченный орган не позднее пятого рабочего дня месяца, следующего за отчетным полугодием.

Глава 2. Базовые требования к наличию
системы управления рисками

9. Наличие системы управления рисками на фондовой бирже предусматривает соответствие деятельности фондовой биржи требованиям по корпоративному управлению, наличию практики проведения операций в рамках лицензируемого вида деятельности, функционированию торговой системы.
10. Система управления рисками фондовой биржи охватывает следующие направления ее деятельности:
1) организация, проведение и администрирование процесса торгов финансовыми инструментами;
2) сбор, ввод, хранение и распространение информации, предоставляемой членами фондовой биржи и эмитентами;
3) проведение регулярного мониторинга торговой системы в целях обеспечения бесперебойности, непрерывности процесса организации торгов;
4) аудит программно-технического обеспечения фондовой биржи, используемого в процессе организации торгов;
5) осуществление расчетов по биржевым сделкам;
6) сбор, анализ и хранение информации по торгам, котировкам, ценам, индексам, расчетной базе индекса;
7) инвестирование собственных активов фондовой биржи в финансовые инструменты;
8) создание и совершенствование организационно-функциональной структуры управления фондовой биржей;
9) разработка и утверждение внутренних процедур и документов;
10) предоставление информации, необходимой для принятия решений, заинтересованным органам фондовой биржи, и обмен информацией между органами и подразделениями фондовой биржи;
11) мониторинг соблюдения требований, установленных законодательством Республики Казахстан о рынке ценных бумаг и внутренней политикой в области управления рисками;
12) определение порядка организации работы с членами фондовой биржи и трейдерами, в том числе определение процедур по рассмотрению и разрешению споров, а также применению соответствующих мер в случае невыполнения членами фондовой биржи и трейдерами своих обязательств.
11. Система управления рисками предусматривает, но не ограничивается наличием следующих внутренних документов:
1) политика фондовой биржи по управлению рисками;
2) порядок инвестирования собственных активов фондовой биржи;
3) процедуры осуществления внутреннего контроля и внутреннего аудита;
4) процедуры, направленные на противодействие легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма;
5) процедуры управления существующими и потенциальными конфликтами интересов на фондовой бирже;
6) процедуры, направленные на предотвращение использования инсайдерской информации руководящими и иными работниками фондовой биржи;
7) порядок осуществления расчетов по заключенным в торговой системе фондовой биржи сделкам с финансовыми инструментами;
8) порядок и условия аккредитации (сертификации) пользователей торговой системы;
9) информационная политика фондовой биржи;
10) инструкция по технике безопасности.
Сноска. Пункт 11 с изменением, внесенным постановлением Правления Национального Банка РК от 27.08.2014 № 168 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
12. Политика фондовой биржи по управлению рисками определяет:
1) полномочия и функциональные обязанности совета директоров, правления, ответственного подразделения фондовой биржи по управлению рисками и других подразделений в области управления рисками, а также порядок обмена информацией между данными органами и подразделениями;
2) процедуры по идентификации и оценке рисков, включая порядок определения количественных значений показателей рисков, связанных с деятельностью фондовой биржи и функционированием ее торговой системы, а также процедуры по определению максимально допустимых значений показателей рисков;
3) меры по управлению рисками, возникающими в процессе деятельности фондовой биржи и функционирования ее торговой системы;
4) механизм мониторинга эффективности процедур, установленных подпунктом 2) настоящего пункта, адекватности оценок значений показателей рисков фондовой биржи и мер по управлению рисками;
5) механизм мониторинга эффективности мер, принимаемых в случае несоответствия процедурам, установленным подпунктом 2) настоящего пункта, и мерам, установленным подпунктом 3) настоящего пункта;
6) процедуры по мониторингу, оценке и контролю идентифицированных (обнаруженных) рисков, в том числе:
меры, предпринимаемые ответственным подразделением фондовой биржи по управлению рисками совместно с другими подразделениями фондовой биржи, по идентификации рисков;
оценка рисков, осуществляемая ответственным подразделением фондовой биржи по управлению рисками, включая оценку частоты возникновения рисков, последующее ранжирование воздействий, оказанных данными рисками, и установление максимально допустимых значений показателей рисков;
мониторинг рисков, проводимый ответственным подразделением фондовой биржи по управлению рисками, включающий мониторинг изменения значений показателей рисков и максимально допустимых значений данных показателей, а также мер, предпринимаемых в целях минимизации рисков в случае несоответствия значений показателей рисков максимально допустимым значениям показателей рисков;
механизм незамедлительного представления отчетности совету директоров о любых значительных случаях, способных повлечь за собой ущерб и (или) повлиять на репутационные и правовые риски фондовой биржи.
13. Порядок инвестирования собственных активов фондовой биржи устанавливает условия и порядок осуществления сделок с финансовыми инструментами за счет собственных активов, типовые формы документов, используемых в процессе осуществления сделок с финансовыми инструментами за счет собственных активов, и включает описание процедур по:
1) разработке политики инвестирования собственных активов фондовой биржи;
2) подготовке рекомендаций для принятия инвестиционных решений в отношении собственных активов фондовой биржи, предусматривающих:
перечень должностей лиц, уполномоченных на выдачу рекомендаций;
порядок осуществления анализа состояния инвестиционного портфеля;
порядок осуществления анализа наличия, условий обращения и доходности финансовых инструментов, в которые предполагается осуществить инвестирование;
порядок осуществления анализа рисков, связанных с финансовыми инструментами, в которые предполагается осуществить инвестирование;
порядок осуществления анализа факторов, существенных для выдачи рекомендаций;
3) принятию инвестиционных решений в отношении собственных активов фондовой биржи, содержащих описание работы инвестиционного комитета, периодичность проведения и оформления результатов заседаний;
4) взаимодействию органов и подразделений фондовой биржи в процессе подготовки, принятия и исполнения инвестиционных решений;
5) заключению сделок с финансовыми инструментами за счет собственных активов и осуществлению контроля за их исполнением, содержащих описание процессов по взаимодействию с посредником (брокером), с помощью которого предполагается заключение сделки (при наличии такового), контролю за совершением сделок, осуществлению сверок состава и движения активов, ведению внутреннего учета и документооборота заключенных сделок, а также перечень должностных лиц, осуществляющих контроль за заключением сделок с финансовыми инструментами за счет собственных активов;
6) подготовке правлением фондовой биржи отчетности о результатах деятельности по операциям с финансовыми инструментами, совершенным за счет собственных активов, перед уполномоченным органом.
14. В целях обеспечения заключения сделок с финансовыми инструментами за счет собственных активов фондовой биржей разрабатывается политика инвестирования собственных активов, включающая, но не ограничивающаяся следующим:
1) цели и стратегии инвестирования собственных активов;
2) описание и перечень объектов инвестирования;
3) лимиты инвестирования собственных активов по видам финансовых инструментов и доле открытой валютной позиции;
4) условия и ограничения, установленные в отношении сделок с финансовыми инструментами, совершаемыми за счет собственных активов;
5) условия хеджирования и диверсификации собственных активов с указанием перечня и описания инструментов хеджирования;
6) информация об основных рисках, связанных с инвестированием собственных активов.
15. Политика инвестирования собственных активов фондовой биржи и все изменения и дополнения в нее утверждаются советом директоров фондовой биржи.
16. Процедуры осуществления внутреннего контроля и внутреннего аудита определяют:
1) состав службы внутреннего аудита, ее функции, обязанности и полномочия;
2) требования к работникам, осуществляющим внутренний аудит и внутренний контроль;
3) предмет и объект внутреннего аудита и внутреннего контроля;
4) масштаб и частоту проведения проверок службой внутреннего аудита;
5) обязательную к использованию при проведении внутреннего аудита систему оценки;
6) требования к составлению плана проведения внутреннего аудита;
7) сроки и форму представления службой внутреннего аудита отчетов о результатах проверок совету директоров фондовой биржи.
17. Процедуры, направленные на противодействие легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма, включают:
1) идентификацию и мониторинг операций с деньгами и иным имуществом в соответствии с подпунктом 19) пункта 2 статьи 4 Закона Республики Казахстан от 28 августа 2009 года «О противодействии легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма» (далее - Закон о противодействии отмыванию доходов), в случае если операция подпадает под критерии, установленные пунктом 1 статьи 4 Закона о противодействии отмыванию доходов;
2) предоставление сведений и информации об операциях, подлежащих финансовому мониторингу, в государственный орган, осуществляющий финансовый мониторинг и принимающий иные меры по противодействию легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма, в соответствии с Законом о противодействии отмыванию доходов.
Сноска. Пункт 17 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 27.08.2014 № 168 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
18. Процедуры управления существующими и потенциальными конфликтами интересов на фондовой бирже, возникающими в ходе осуществления деятельности фондовой биржи между ее органами и (или) подразделениями, включают:
1) процедуры принятия решений органами фондовой биржи, направленные на обеспечение:
независимости решений, принимаемых членами органов фондовой биржи;
отсутствия заинтересованности у членов органов фондовой биржи в принимаемых решениях;
ограничения в использовании членами органов и работниками фондовой биржи информации, полученной в ходе проведения заседаний органов фондовой биржи, в личных целях либо в интересах третьих лиц до официального распространения данной информации среди широкого круга лиц;
2) требования по обязательному составлению и хранению протоколов по итогам проведения заседаний органов фондовой биржи;
3) описание существующих и потенциальных конфликтов интересов между подразделениями фондовой биржи, между органами и подразделениями фондовой биржи, между органами фондовой биржи;
4) мероприятия, проводимые фондовой биржей с целью урегулирования существующих конфликтов интересов, а также превентивные меры, направленные на урегулирование потенциальных конфликтов интересов.
19. Процедуры, направленные на предотвращение использования инсайдерской информации руководящими и иными работниками фондовой биржи включают меры, направленные на:
1) предотвращение заключения сделок с использованием инсайдерской информации в своих интересах или в интересах третьих лиц;
2) предотвращение передачи третьим лицам или распространения среди широкого круга лиц инсайдерской или основанной на ней информации, за исключением случаев, предусмотренных законами Республики Казахстан;
3) ограничение возможности предоставления работниками фондовой биржи рекомендаций третьим лицам о заключении сделок с финансовыми инструментами, основанных на инсайдерской информации.
20. Порядок осуществления расчетов по заключенным в торговой системе фондовой биржи сделкам с финансовыми инструментами содержит описание процедур, предусматривающих:
1) организацию и осуществление расчетов по сделкам с финансовыми инструментами, допущенными к обращению на фондовой бирже;
2) подготовку информации, необходимой для осуществления расчетов, указанных в подпункте 1) настоящего пункта;
3) мониторинг и тестирование программно-технического обеспечения фондовой биржи на наличие ошибок и технических сбоев в системе произведения расчетов по сделкам;
4) порядок разрешения вопросов между участниками торгов и фондовой биржей в процессе осуществления расчетов по заключаемым в торговой системе фондовой биржи сделкам.
21. Порядок и условия аккредитации (сертификации) пользователей торговой системы фондовой биржи включает:
1) определение отдельных категорий пользователей торговой системы фондовой биржи в зависимости от их функциональных обязанностей;
2) установление условий прохождения аккредитации (сертификации) для каждой отдельной категории пользователей торговой системы фондовой биржи;
3) проведение проверок соответствия пользователей торговой системы требованиям внутренних документов фондовой биржи.
22. Информационная политика фондовой биржи включает, но не ограничивается следующим:
1) порядок взаимодействия фондовой биржи с эмитентами и членами фондовой биржи, а также со средствами массовой информации;
2) требования по регулярному мониторингу информации, способной повлиять на репутацию фондовой биржи;
3) требования по своевременному принятию необходимых мер в случае появления и распространения информации, способной нанести вред репутации фондовой биржи.
23. Инструкция по технике безопасности включает:
1) основные требования по пожарной безопасности;
2) план действий на случай возникновения форс-мажорных и (или) непредвиденных обстоятельств, который содержит описание действий работников фондовой биржи в случае наступления форс-мажорных и (или) непредвиденных обстоятельств;
3) порядок использования программно-технических комплексов и иного оборудования работниками фондовой биржи;
4) последовательность осмотра помещений фондовой биржи перед их закрытием.

Глава 3. Требования к организационной структуре фондовой биржи
и квалификации работников отдельных подразделений

24. С целью управления существующими и потенциальными конфликтами интересов, возникающими в ходе осуществления деятельности фондовой биржи между ее органами и (или) подразделениями, фондовой биржей принимаются следующие меры:
1) обеспечивается подотчетность подразделений, где существует или может возникнуть конфликт интересов, разным руководящим работникам фондовой биржи;
2) разрабатывается и внедряется порядок обмена информацией между подразделениями и органами фондовой биржи с учетом существующих и потенциальных конфликтов интересов;
3) регулярно осуществляется проверка службой внутреннего аудита деятельности подразделений и работников фондовой биржи на соответствие принятым фондовой биржей процедурам управления существующими и потенциальными конфликтами интересов на фондовой бирже.
25. Руководитель и работники подразделения по управлению рисками имеют высшее образование, обладают профессиональной компетентностью и опытом работы не менее трех лет в области управления рисками, а также обладают знаниями законодательства Республики Казахстан о рынке ценных бумаг.
26. Дополнительные требования к руководителю и работникам подразделения по управлению рисками устанавливаются фондовой биржей.
27. На руководителя и работников службы внутреннего аудита не могут одновременно возлагаться функции руководителей и работников других подразделений фондовой биржи, а также органов фондовой биржи.
28. Руководитель и работники службы внутреннего аудита имеют высшее образование, обладают знаниями гражданского законодательства Республики Казахстан, в том числе законодательства Республики Казахстан о рынке ценных бумаг, обладают профессиональной компетентностью, стажем (опытом) работы в сфере предоставления и регулирования финансовых услуг не менее одного года, а также не имеют непогашенной или неснятой в установленном законом порядке судимости за преступления, совершенные в сфере экономической деятельности, за коррупционные и иные преступления против интересов государственной службы и государственного управления.
29. Работники службы внутреннего аудита назначаются советом директоров фондовой биржи.

Глава 4. Идентификация, оценка и мониторинг рисков
на фондовой бирже

30. Фондовая биржа в своей деятельности идентифицирует и дифференцирует следующие типы рисков:
1) операционные риски;
2) правовые риски;
3) репутационные риски;
4) ценовые, валютные и процентные риски;
5) риски потери ликвидности;
6) иные риски в соответствии с политикой фондовой биржи по управлению рисками.
31. К операционным рискам относятся риски, связанные с:
1) неопределенной и неэффективной организационной структурой фондовой биржи, включая распределение ответственности, структуру подотчетности и управления;
2) неэффективными стратегиями, политиками и (или) стандартами в области информационных технологий, недостатками в использовании программного обеспечения;
3) неэффективным управлением персоналом и (или) неквалифицированным штатом работников фондовой биржи;
4) несанкционированным использованием торговой системы фондовой биржи и недостаточной квалификацией трейдеров - участников процесса торгов на фондовой бирже, либо совершением ими ошибок при заключении сделок в торговой системе фондовой биржи;
5) недостаточно эффективным построением процессов осуществления деятельности фондовой биржи либо слабым контролем соблюдения внутренних правил;
6) непредвиденными или неконтролируемыми факторами внешнего воздействия на деятельность фондовой биржи;
7) наличием недостатков или ошибок во внутренних документах (правилах), регламентирующих деятельность фондовой биржи;
8) нарушением процесса торгов финансовыми инструментами и осуществления операций в торговой системе фондовой биржи;
9) неправомерным использованием конфиденциальной информации, предоставляемой членами фондовой биржи и эмитентами;
10) возникновением конфликта интересов между органами и подразделениями фондовой биржи;
11) возникновением ошибок, связанных со сбором, вводом, хранением и распространением информации;
12) произведением недостаточно точных расчетов в методиках фондовой биржи, предусматривающих оценку стоимости и доходности финансовых инструментов и осуществления расчетов по ним;
13) возникновением ошибок и сбоев в функционировании программно-технического обеспечения фондовой биржи;
14) нанесением ущерба вследствие использования несовершенных технологий в процессе деятельности фондовой биржи, включая, в том числе процессы организации и проведения торгов, осуществления расчетов, исполнения функций по осуществлению деятельности по надзору за совершенными сделками в торговой системе фондовой биржи и системного администрирования;
15) иными обстоятельствами, идентифицируемыми фондовой биржей в качестве потенциальных рисков.
32. Подразделение правового обеспечения (юридическое подразделение) фондовой биржи обеспечивает регулирование правовых рисков, возникающих вследствие нарушения фондовой биржей требований законодательства Республики Казахстан, в том числе несоответствия внутренних документов фондовой биржи требованиям нормативных правовых актов Республики Казахстан, несоответствия практики деятельности фондовой биржи ее внутренним документам, путем:
1) осуществления контроля за соответствием деятельности фондовой биржи законодательству Республики Казахстан, внутренним правилам и процедурам фондовой биржи;
2) осуществления контроля за соответствием деятельности членов фондовой биржи в процессе проведения торгов на фондовой бирже требованиям, установленным законодательством Республики Казахстан, внутренними правилами фондовой биржи;
3) ознакомления на постоянной основе персонала фондовой биржи с законодательством Республики Казахстан, регулирующим деятельность фондовой биржи;
4) проведения оценки возможности появления рисков невыполнения фондовой биржей требований, установленных законодательством Республики Казахстан, в связи с изменением законодательства Республики Казахстан, регулирующего деятельность фондовой биржи.
33. Целями процесса идентификации, оценки и контроля рисков являются:
1) своевременное определение неидентифицированных рисков и угроз;
2) повышение качества оценки максимально допустимых значений показателей рисков;
3) развитие альтернативных механизмов контроля рисков;
4) обеспечение принятия своевременных мер по минимизации и управлению рисками;
5) вовлечение отдельных подразделений фондовой биржи, включая подразделение по управлению рисками, в процесс идентификации и оценки рисков, а также увеличение ответственности работников фондовой биржи в области управления рисками.
34. Процедура идентификации рисков основывается на тщательном обзоре и мониторинге, осуществляемым каждым подразделением фондовой биржи в зависимости от вида деятельности подразделения совместно с подразделением по управлению рисками.
35. Идентифицированные риски анализируются по следующим характеристикам:
1) частота наступления рисков;
2) масштаб воздействия рисков.
36. На основе результатов анализа риски дифференцируются как приемлемые и неприемлемые в зависимости от значения показателя рисков, определенного в качестве допустимого.
37. Результаты оценки и контроля рисков используются для определения количественного значения показателя риска, как в целом (интегрального значения), так и для каждого отдельного вида деятельности фондовой биржи.
38. Количественное значение рисков позволяет оценить максимально допустимые значения показателей рисков, соответствие рисков установленным допустимым показателям, а также необходимость принятия соответствующих решений для минимизации и управления рисками, несоответствующих установленным допустимым показателям.
39. Количественные значения показателей рисков, свойственных каждому отдельному виду деятельности фондовой биржи, рассчитываются подразделением фондовой биржи, осуществляющим данный вид деятельности, совместно с подразделением по управлению рисками.
40. Подразделение фондовой биржи по управлению рисками уведомляет совет директоров и правление о технических сбоях и иных обстоятельствах, повлекших нарушение процесса торговли финансовыми инструментами на фондовой бирже.
41. Совет директоров фондовой биржи обеспечивает предоставление информации о технических сбоях и иных обстоятельствах, повлекших нарушение процесса торговли финансовыми инструментами, в уполномоченный орган в течение дня, следующего за днем их наступления.
42. Подразделением фондовой биржи по управлению рисками ежеквартально составляется отчет совету директоров и правлению о количестве случаев наступления рисков и размере ущерба, понесенном в результате наступления рисков, а также предоставляется план мероприятий по минимизации как самих рисков, так и последствий от их наступления.
43. На основе заключения, подготовленного подразделением фондовой бирже по управлению рисками, по оценке количественных значений показателей рисков правление фондовой биржи определяет максимально допустимые значения показателей рисков, которые утверждаются советом директоров.
44. В случае возникновения новых рисков и (или) в случае несоответствия значений показателей рисков максимально допустимым значениям показателей рисков подразделение фондовой биржи, идентифицировавшее риск и (или) обнаружившее данное несоответствие, уведомляет совет директоров и правление.
45. На основе результатов оценки рисков определяются возможные меры, направленные на их минимизацию.
46. Минимизация рисков является необходимой в тех случаях, когда значение рисков выходит за пределы допустимых значений показателей рисков. Минимизация рисков осуществляется, но не ограничивается следующими мерами:
1) внедрение системы внутреннего контроля, осуществление тщательного мониторинга и надзора за рисками, повышение квалификации работников в области управления рисками;
2) совершенствование процедур по идентификации и возможности минимизации ущерба в случае наступления рисков, свойственных тем или иным решениям, принимаемым органами фондовой биржи в процессе деятельности фондовой биржи;
3) внедрение фондовой биржей программно-технического обеспечения, предусматривающего установление лимитов по финансовым инструментам для трейдеров - участников процесса торгов на фондовой бирже, лицами, не являющимися трейдерами, но уполномоченными на установление таких лимитов;
4) проведение аудита программно-технического обеспечения фондовой биржи, используемого в процессе организации торгов, не реже одного раза в два года.
47. Совет директоров утверждает порядок предоставления отчетности по произошедшим случаям наступления рисков, задачами которого являются:
1) построение информационной базы о потерях вследствие наступления рисков;
2) совершенствование процессов по управлению и минимизации рисков через анализ информации о фактическом ущербе, понесенном в результате наступления рисков;
3) проведение периодической оценки стоимости ущерба, возникающего в результате наступления рисков;
4) обеспечение своевременного и надлежащего реагирования на существенные случаи наступления рисков;
5) обеспечение полной синхронизации процедур по сбору и вводу данных, а также предотвращению ошибок по дублированию и (или) упущению информации.

Глава 5. Требования к организации деятельности по осуществлению
сделок с финансовыми инструментами за счет собственных
активов фондовой биржи

48. В целях обеспечения эффективного инвестирования собственных активов фондовой биржи не реже одного раза в квартал проводится:
1) анализ эмитентов и выпущенных (предоставленных) ими финансовых инструментов, включая анализ финансового состояния эмитента, потенциала дальнейшего роста стоимости его активов, способности отвечать по принятым обязательствам, рисков, связанных с инвестированием в финансовые инструменты данного эмитента, и влиянием данных рисков на значения пруденциальных нормативов и иных норм и лимитов, установленных уполномоченным органом для фондовой биржи;
2) анализ условий обращения и доходности финансовых инструментов, в которые предполагается осуществить инвестирование;
3) анализ портфеля ценных бумаг, приобретенных за счет собственных активов, включающий сведения о структуре портфеля, динамике изменения доходности, анализ убыточных позиций и рекомендаций по оптимизации структуры портфеля.
49. На основе аналитических исследований, указанных в пункте 48 настоящей Инструкции, разрабатываются рекомендации, содержащие подробный перечень факторов, послуживших основанием для предоставления данных рекомендаций.
50. Рекомендации предоставляются:
1) при разработке политики инвестирования собственных активов, а также внесении изменений и дополнений в указанный документ;
2) при определении и пересмотре лимитов инвестирования;
3) при принятии инвестиционных решений о заключении сделок за счет собственных активов фондовой биржи.
51. Рекомендация содержит следующие сведения:
1) дата выдачи и номер рекомендации;
2) сведения об ответственном подразделении или работнике фондовой биржи, подготовившем рекомендацию;
3) перечень (описание) источников информации, использованной для выдачи рекомендации;
4) результаты анализа информации, использованной для выдачи рекомендации, включая, но не ограничиваясь информацией:
о влиянии совершаемой сделки на предполагаемое изменение доходов по собственным активам;
о рисках, связанных с приобретением данного финансового инструмента;
о влиянии совершаемой сделки на изменение значения пруденциальных нормативов, установленных уполномоченным органом;
5) предлагаемые варианты инвестиционного решения;
6) описание финансового инструмента с указанием вида, объема, диапазона цен, уровня доходности и других характеристик (условий) данного инструмента;
7) цель заключения предлагаемой к совершению сделки в соответствии с политикой инвестирования фондовой биржи;
8) подписи лиц, выдавших рекомендацию с указанием их занимаемых должностей;
9) иная информация, установленная внутренними документами фондовой биржи.
52. Рекомендации хранятся вместе со всеми документами, на основании которых они были подготовлены.
53. Подразделение фондовой биржи по управлению рисками:
1) определяет оперативные процедуры по недопущению чрезмерных расходов по операциям с финансовыми инструментами, в том числе связанных с резким колебанием цен на рынке финансовых инструментов (лимиты "stop-loss"), а также критические уровни цен соответствующих доходностей по финансовым инструментам, после достижения, которых повышается вероятность снижения рыночной стоимости финансового инструмента (лимиты "take-profit"). Лимиты "stop-loss" и "take-profit" устанавливаются для финансовых инструментов, по которым существует активный рынок, а также для иных финансовых инструментов, перечень которых определяется инвестиционным комитетом;
2) инициирует пересмотр лимитов в соответствии с масштабом и динамикой рынка финансовых инструментов и ликвидностью финансового инструмента;
3) готовит заключение о подверженности рискам потери ликвидности по собственным активам и представляет данное заключение совету директоров;
4) готовит заключение о подверженности инвестиционного портфеля кредитному, процентному, валютному и ценовому рискам на основании информации, получаемой в процессе осуществления сделок с финансовыми инструментами за счет собственных активов, и представляет данное заключение в инвестиционный комитет;
5) проводит оценку стоимости финансовых инструментов на основе модели оценки риска и приведения текущих цен к рыночным, в том числе осуществляет стресс-тестинг по ценовому риску в соответствии с формой 1 приложения 2 к настоящей Инструкции;
6) проводит бэк-тестинг, а именно осуществляет проверку эффективности процедур измерения рисков с использованием исторических данных по фондовой бирже и сравнением рассчитанных в результате проведения стресс-тестинга результатов с текущими (фактическими) результатами от совершения операций с финансовыми инструментами;
7) представляет результаты стресс-тестингов и бэк-тестингов совету директоров и инвестиционному комитету, который использует результаты оценки риска и регулярных стресс-тестингов при принятии инвестиционных решений в отношении заключения сделок с финансовыми инструментами.
54. Заключение подразделения фондовой биржи по управлению рисками, подготовленное в соответствии с подпунктом 4) пункта 53 настоящей Инструкции, включает, но не ограничивается следующими сведениями:
о влиянии совершаемой сделки на соблюдение лимитов, установленных инвестиционным комитетом;
о возможном изменении значений пруденциальных нормативов, установленных уполномоченным органом;
о рисках, связанных с приобретением данного финансового инструмента.
55. На основании рекомендаций и заключения совет директоров определяет приоритетные направления инвестирования, а инвестиционный комитет принимает инвестиционные решения и устанавливает и пересматривает не реже одного раза в год следующие лимиты инвестирования:
1) лимиты инвестирования по видам финансовых инструментов;
2) лимиты по открытым валютным позициям и лимит валютной нетто-позиции;
3) лимиты инвестирования в финансовые инструменты эмитентов, основной вид деятельности которых связан с определенным сектором экономики;
4) лимиты "stop-loss" для финансовых инструментов;
5) лимиты "take-profit" для финансовых инструментов.
56. По итогам проведения заседания инвестиционного комитета составляется протокол с обязательным указанием:
1) перечня рассматриваемых на заседании вопросов;
2) перечня документов, представленных инвестиционному комитету для принятия инвестиционного решения;
3) параметров инвестиционных решений, принятых на данном заседании, с указанием наименования финансовых инструментов, а также условий заключения сделок с ними;
4) итогов голосования по каждому вопросу, рассматриваемому на заседании;
5) мнения членов инвестиционного комитета с обоснованием и ожидаемым эффектом, в том числе в случае их несогласия с принятым решением и наличия особого мнения.
57. Протокол подписывается всеми членами инвестиционного комитета, присутствующими на заседании, и хранится вместе с инвестиционными решениями, принятыми инвестиционным комитетом.
58. Инвестиционное решение может быть принято в отношении совершения как одной, так и нескольких сделок с финансовыми инструментами.
59. Инвестиционное решение для заключения сделки с финансовыми инструментами, принятое по итогам заседания инвестиционного комитета содержит:
1) дату принятия и номер инвестиционного решения;
2) дату выдачи и номер рекомендации, на основании которой было принято инвестиционное решение;
3) вид сделки, подлежащей заключению;
4) идентификатор финансового инструмента, по которому должна быть заключена сделка;
5) объем, цену и сумму (диапазон объема, цены и суммы) сделки, подлежащей заключению;
6) сроки заключения сделки;
7) указание на тип рынка (первичный или вторичный, организованный или неорганизованный, международный рынки), на котором предполагается заключение сделки;
8) наименование посредника (брокера), с помощью которого предполагается заключение сделки (при наличии такового);
9) указание на наличие у кого-либо из членов инвестиционного комитета особого мнения в отношении принятия (отклонения) инвестиционного решения;
10) подписи лиц, принявших инвестиционное решение, с указанием их занимаемых должностей.
60. Инвестиционное решение для заключения сделки с инструментами хеджирования помимо сведений, указанных в подпунктах 1)-3), 7)-10) пункта 59 настоящей Инструкции, содержит:
1) подробное описание инструмента хеджирования с указанием вида, срока его заключения, объема, стоимости (премии), рынка, на котором планируется совершение операции хеджирования, и других характеристик (условий) данного инструмента;
2) ожидаемые результаты от применения данного инструмента хеджирования;
3) оценку риска объекта хеджирования (базисного актива) с указанием его вида (процентный, ценовой, валютный и прочее), а также метода его оценки;
4) объект хеджирования с указанием необходимых реквизитов (национальный идентификационный номер, количество, стоимость, объем, валюта);
5) расчет, подтверждающий, что совершение данной операции приведет к снижению размера возможных убытков (недополучению дохода) по объекту хеджирования.
61. Принятое по итогам заседания инвестиционного комитета инвестиционное решение передается на исполнение для заключения сделок с финансовыми инструментами.

Глава 6. Требования к наличию системы внутреннего
контроля фондовой биржи

62. Совет директоров фондовой биржи обеспечивает наличие адекватной системы внутреннего контроля и создает условия для исполнения работниками фондовой биржи своих обязанностей в области внутреннего контроля.
63. Система внутреннего контроля на фондовой бирже создается для достижения следующих целей:
1) операционная и финансовая эффективность деятельности фондовой биржи, что предполагает проверку эффективности управления активами фондовой биржи, процедур листинга, осуществления расчетов по биржевым сделкам, исполнения фондовой биржей надзорных функций в отношении биржевых сделок, членов фондовой биржи и эмитентов, чьи ценные бумаги находятся в официальном списке фондовой биржи, и определения вероятности убытков;
2) надежность, полнота и своевременность финансовой и управленческой информации. Данная цель предполагает проверку составления достоверной и качественной финансовой отчетности и других финансовых документов, используемых фондовой биржей при принятии решений;
3) соблюдение требований законодательства Республики Казахстан, а также требований документов, определяющих внутреннюю политику и процедуры фондовой биржи.
64. Функционирование системы внутреннего контроля должно происходит по принципу непрерывного поочередного прохождения следующих трех этапов:
1) формирование системы внутреннего контроля (с учетом результатов оценки эффективности) путем включения процедур во внутренние регламенты фондовой биржи;
2) исполнение внутренних регламентов фондовой биржи в работе;
3) проведение оценки эффективности системы внутреннего контроля.
65. Система внутреннего контроля включает в себя проведение следующих процедур:
1) ежеквартальная проверка процесса достижения фондовой биржей поставленных целей и задач посредством представления совету директоров отчетов о текущих результатах деятельности фондовой биржи с приложением плановых показателей деятельности;
2) проверка на ежемесячной основе руководителями подразделений стандартных детальных отчетов о результатах деятельности подразделения;
3) проверка с целью контроля за ограничением доступа к материально значимой информации и программно-техническому обеспечению;
4) проверка соблюдения установленных лимитов риска и реализация мероприятий по устранению выявленных несоответствий;
5) установление требований советом директоров фондовой биржи к перечню операций, требующих обязательной авторизации;
6) проверка условий операций и результатов применения моделей управления рисками, связанных с деятельностью фондовой биржи;
7) проверка своевременности, правильности, полноты и точности отражения проведенных операций в учете и отчетности фондовой биржи;
8) проверка надежности функционирования программно-технического обеспечения фондовой биржи;
9) проверка эффективности процедур, направленных на противодействие легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма;
10) проверка эффективности процедур, направленных на управление существующими и потенциальными конфликтами интересов на фондовой бирже;
11) ежеквартальная проверка правильности и достоверности оценки стоимости финансовых инструментов, осуществляемой в соответствии с требованиями внутренних документов фондовой биржи, включая методики в части оценки стоимости и доходности финансовых инструментов.
Сноска. Пункт 65 с изменением, внесенным постановлением Правления Национального Банка РК от 27.08.2014 № 168 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
66. Целью внутреннего аудита является оценка адекватности и эффективности систем внутреннего контроля, обеспечение своевременной и достоверной информацией о состоянии выполнения подразделениями фондовой биржи возложенных функций и задач, а также предоставление действенных и эффективных рекомендаций по улучшению работы.
67. Служба внутреннего аудита создается с целью решения задач, возникающих при осуществлении советом директоров функций по обеспечению наличия и функционирования адекватной системы внутреннего контроля путем предоставления объективной оценки состояния системы внутреннего контроля и рекомендаций по их совершенствованию.
68. Служба внутреннего аудита в своей деятельности руководствуется Законом Республики Казахстан от 13 мая 2003 года "Об акционерных обществах", требованиями настоящей Инструкции, положениями об организации системы внутреннего контроля и службе внутреннего аудита фондовой биржи, а также другими внутренними документами фондовой биржи.
69. Служба внутреннего аудита назначает проверку деятельности любого подразделения или деятельности должностного лица фондовой биржи. Служба внутреннего аудита регулярно отчитывается перед советом директоров.
70. Служба внутреннего аудита составляет план внутреннего аудита и программу внутреннего аудита, которые утверждаются советом директоров фондовой биржи.
71. В задачи службы внутреннего аудита входит рассмотрение и обсуждение следующих вопросов:
1) функционирование системы внутреннего контроля;
2) подготовка отчетности для совета директоров о деятельности службы внутреннего аудита;
3) достоверность и точность любых сведений и информации в рамках лицензируемого вида деятельности фондовой биржи, предоставляемой совету директоров, правлению и внешним пользователям;
4) любые существенные недостатки в бухгалтерском учете или внутреннем аудите, выявленные внешними или внутренними аудиторами.
72. Основными функциями службы внутреннего аудита являются:
1) проверка и оценка эффективности системы внутреннего контроля;
2) проверка полноты применения и эффективности методологии оценки рисков и процедур управления рисками (методик, программ, правил, порядков и процедур совершения операций и сделок, управления рисками);
3) проверка эффективности функционирования торговой системы, включая контроль целостности баз данных и их защиты от несанкционированного доступа, наличие планов действий на случай непредвиденных обстоятельств;
4) проверка достоверности, полноты, объективности и своевременности бухгалтерского учета и отчетности, а также надежности и своевременности сбора и представления информации и отчетности;
5) проверка достоверности, полноты, объективности и своевременности представления иных сведений в соответствии с законодательством Республики Казахстан;
6) проверка применяемых способов (методов) обеспечения сохранности имущества фондовой биржи;
7) оценка экономической целесообразности и эффективности совершаемых фондовой биржей операций;
8) проверка процессов и процедур внутреннего контроля;
9) проверка систем, созданных в целях контроля за соблюдением требований законодательства Республики Казахстан;
10) оценка работы службы управления персоналом фондовой биржи;
11) осуществление контроля за эффективностью принятых подразделениями и органами фондовой биржи мер по результатам проверок подразделений фондовой биржи, обеспечивающих снижение уровня выявленных рисков или документирование принятия руководством подразделения и (или) органами фондовой биржи решения о приемлемости выявленных рисков для фондовой биржи;
12) другие вопросы, предусмотренные внутренними документами фондовой биржи.
73. Организация системы внутреннего контроля обеспечивается соответствием фондовой биржи требованиям, указанным в настоящей главе Инструкции.

Приложение 1
к Инструкции о требованиях по
наличию системы управления рисками
на фондовой бирже

Отчет по оценке выполнения требований к системе управления рисками
"____________________________________"
(наименование фондовой биржи)
за "_____" год

№	Указание соответствующего абзаца, подпункта, пункта Инструкции	Оценка соответствия требованию	Выявленные недостатки	Необходимые мероприятия по устранению недостатков, ответственные лица и сроки исполнения мероприятий	Ответствен- ные исполнители
1

Оценка соответствия требованиям к системам управления рисками: ____

Пояснения к заполнению таблицы:
Оценку соответствия требованиям к системам управления рисками необходимо осуществлять по трехбалльной системе следующих критериев: соответствует, частично соответствует, не соответствует.
1. Оценка "соответствует" выносится при выполнении фондовой биржей критерия требования к системам управления рисками без каких-либо значительных недостатков.
2. Оценка "частично соответствует" выносится при обнаружении недостатков, которые не считаются достаточными для появления серьезных сомнений относительно способности фондовой биржи в достижении соблюдения конкретного критерия требования к системам управления рисками.
3. Оценка "не соответствует" выносится при невыполнении фондовой биржей критерия требований к системам управления рисками.
4. В случае, если отдельные требования к системам управления рисками не могут быть применены в отношении фондовой биржи, оценка соответствия данному критерию требования не осуществляется и отмечается соответствующей записью "не применимо".

Первый руководитель фондовой биржи (либо лицо, его замещающее)
________________ ______________
подпись дата

Руководитель подразделения, осуществляющего управление рисками
________________ ______________
подпись дата

Руководитель службы внутреннего аудита
________________ ______________
подпись дата

Приложение 2
к Инструкции о требованиях по
наличию системы управления рисками
на фондовой бирже

форма 1

Стресс-тестинг по ценовому риску

Категория финансовых инструментов	Текущая стоимость финансово- го инстру- мента (в тенге)	Сценарий снижения текущей стоимости финансового инструмента					Убыток по выбранному сценарию (в тенге)
		0 %- 5 %	5 %- 10 %	10 %- 20 %	20 %- 30 %	более 30 %
1	2	3	4	5	6	7	8
Итого убыток

В графе 1 указываются финансовые инструменты, по которым имеется рыночная цена. При этом финансовые инструменты группируются по видам финансовых инструментов и по сектору экономики.
В графах 3, 4, 5, 6, 7 по каждой категории финансового инструмента выбирается только один предполагаемый сценарий.

Краткое обоснование выбранного сценария: ______________________

Первый руководитель фондовой биржи (либо лицо, его замещающее)
________________ ______________
подпись дата

форма 2

Стресс-тестинг по процентному риску

Срок до погашения долговой ценной бумаги	Текущая стоимость финансового инструмента	Сценарий снижения процентной ставки купонного вознаграждения				Убыток по выбранному сценарию (в тенге)
		0 %- 2 %	2 %- 4 %	4 %- 6 %	более 6 %
1	2	3	4	5	6	7
менее 6 месяцев
6-12 месяцев
12-18 месяцев
18-24 месяцев
более 24 месяцев
Срок до погашения долговой ценной бумаги

В графах 3, 4, 5, 6 финансовые инструменты одной категории могут быть подвергнуты нескольким сценариям.

Краткое обоснование выбранного сценария: _____________________

Первый руководитель фондовой биржи (либо лицо, его замещающее)
________________ ______________
подпись дата

форма 3

Стресс-тестинг по валютному риску

Иностранная валюта	Текущая стоимость финансовых инструмен- тов, номиниро- ванных в данной иностран- ной валюте (в тенге)	Сценарий укрепления тенге по отношению к иностранной валюте						Убыток по выбранному сценарию (в тенге)
		1 %- 3 %	3 %- 5 %	5 %- 7 %	7 %- 13 %	13 %- 20 %	более 20 %
Итого убыток

Краткое обоснование выбранного сценария:______________________

Первый руководитель фондовой биржи (либо лицо, его замещающее)
________________ ______________
подпись дата

Приложение 3
к Инструкции о требованиях по
наличию системы управления рисками
на фондовой бирже

Стресс-тестинг по операционному риску

Стрессовая ситуация при тестировании торговой системы	Закладываемые параметры функционирования элементов торговой системы при ее тестировании			Результаты тестирования (оценка вероятности наступления событий и последствий в случае их наступления)
	параметр1	параметр2,3,...,n-1.	параметрn

Краткое описание стрессовой ситуации и закладываемых параметров
функционирования элементов торговой системы при ее тестировании
на стрессовую ситуацию:

Первый руководитель фондовой биржи (либо лицо, его замещающее)
________________ ______________
подпись дата