Кешенді сот сараптамаларын жүргізуді ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Әділет министрінің м.а. 2010 жылғы 22 сәуірдегі № 134 Бұйрығы. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2010 жылғы 13 мамырда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне N 6227 болып енгізілді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Әділет министрінің 2015 жылғы 26 қаңтардағы № 53 бұйрығымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Әділет министрінің 26.01.2015 № 53 (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

«Қазақстан Республикасындағы сот-сараптама қызметі туралы» Қазақстан Республикасының Заңын іске асыру мақсатында БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса беріліп отырған Кешенді сот сараптамаларын жүргізуді ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулық бекітілсін.
2. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Әділет вице-министріне жүктелсін.
3. Осы бұйрық алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министрдің м.а. Д. Құсдәулетов

Қазақстан Республикасы
Әділет министрінің
2010 жылғы 22 сәуірдегі
№ 134 бұйрығымен
бекiтiлген

Кешенді сот сараптамаларын жүргізуді ұйымдастыру жөніндегі
нұсқаулық

1. Осы нұсқаулық «Қазақстан Республикасындағы сот-сараптама қызметі туралы» Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) 29-бабына сәйкес әзірленді және Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің сот сараптамасы органдарында қылмыстық, азаматтық істер және әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша кешенді сот сараптамаларын жүргізуді ұйымдастыру ерекшеліктерін нақтылайды.
2. Кешенді сот сараптамаларын жүргізу қылмыстық, азаматтық істердің немесе әкімшілік құқық бұзушылық туралы істердің жағдайларын жан-жақты зерттеу мақсатында бірлескен қорыту және жүргізілген зерттеулер нәтижесінде жалпы қорытындыларды жасау үшін әртүрлі арнайы білімі бар сот сарапшыларын тарту қажет болған жағдайда ұйымдастырылады.
3. Кешенді сот сараптамаларын жүргізу үшін анықтауды жүргізуші адамның, тергеушінің, прокурордың қаулысы, соттың ұйғарымы негіз болып табылады. Сот сараптамасы органының басшысы сот сараптамасын тағайындау туралы қаулыға, ұйғарымға сәйкес ұсынылған материалдар бойынша кешенді сараптама жүргізу туралы да дербес шешім қабылдауға құқылы.
Кешенді сот сараптамасын тағайындау туралы қаулыда (ұйғарымда) оның атауы және сараптаманы жүргізу тапсырылған орган көрсетіледі. Кешенді сот сараптамасын жүргізу бірнеше сот сараптамасы органдарына тапсырылған жағдайда оны тағайындау туралы қаулыда (ұйғарымда) олардың ішінде қайсысы жетекші (сот сараптамасын жүргізуді ұйымдастыруды және мамандардың жүргізетін зерттеулерін үйлестіруді жүзеге асыратын) екендігі көрсетіледі.
Егер қаулыда (ұйғарымда) жетекші сот сараптамасы органы көрсетілмесе, ол кешенді сот сараптамасы жүргізу тапсырылған сот сараптамасы органдарының басшылары арасында келісім бойынша анықталады. Жетекші сот сараптамасы органы туралы мәселе зерттеудің көлемі мен міндеттерін ескерумен шешіледі.
Кешенді сот сараптамасын тағайындау туралы қаулы (ұйғарым) оны жүргізу тапсырылған әрбір сот сараптамасы органына жолданады.
4. Зерттеуге ұсынылған материалдармен танысқан кезде не жекелеген сот сараптамаларын жүргізу барысында кешенді сот сараптамасын жүргізу қажеттігі анықталған жағдайда, оны жүргізуді сот сараптамасы органының басшысы ұйымдастырады. Егер кешенді сот сараптамасын жүргізуді ол тапсырылған сот сараптамасы органының күшімен жүзеге асырыла алмаса, сот сараптамасы органының басшысы сараптама тағайындаушы органды (адамды) бұл туралы хабардар етеді және оны жүргізуге қатыстыруды жөн деп санайтын мекемені не маманды ұсына отырып, тиісті қаулы (ұйғарым) шығаруға өтініш жасайды.
5. Кешенді сот сараптамасын бір сот сараптамасы органында жүргізген кезде сот сараптамасы органының басшысы зерттеулерді сот сараптамасының барлығын жүргізуді ұйымдастыруды және жүргізілетін зерттеулерді үйлестіруді жүзеге асырушы жетекші бөлімшені көрсете отырып тиісті сот сарапшыларына тапсырады. Жетекші бөлімшенің басшысы өзге бөлімшелердің басшыларымен келісім бойынша сот сарапшыларының комиссиясын қалыптастырады және жетекші сот сарапшысын тағайындайды.
6. Кешенді сот сараптамасын бірнеше сот сараптамасы органдары (ұйымдары) жүргізген кезде сот сарапшыларының комиссиясын жетекші сот сараптамасы органының басшысы кешенді сот сараптамасын жүргізуге қатысушы сот сараптамасы ұйымдарының басшыларымен бірлесіп қалыптастырады. Жетекші сот сараптамасы органының басшысы қойылған мінддетерді шешу мақсатында сот сарапшылары комиссиясының қызметін тиісінше ұйымдастыруды және үйлестіруді қамтамасыз ететін жетекші сот сарапшысын тағайындайды.
7. Жетекші сот сарапшысы:
комиссияның әрбір мүшесін сот сараптамасын тағайындау туралы қаулымен (ұйғарыммен) және зерттеу үшін келіп түскен материалдармен таныстырады;
неғұрлым толық ақпарат алу мақсатында және талдаудың тиісті әдісін қолдану нәтижесінде заттай дәлелдемелердің зақымдалу мүмкіндігін ескере отырып олардың зерттелу дәйектілігін анықтайды;
қызметкерлері сот сарапшылары комиссиясының мүшелері болып табылатын сот сараптамасы ұйымдарының (бөлімшелерінің) басшыларымен байланысты жүзеге асырады;
зерттеудің жалпы бағдарламасын дайындау кезінде сот сарапшылары комиссиясының кеңесін басқарады;
сот сараптамасын жүргізудің мерзімін бақылайды және зерттеу бағдарламасының орындалуын үйлестіреді;
комиссия мүшелерін зерттеу барысы және оның аралық нәтижелерімен таныстыруды ұйымдастырады;
барлық зерттеулердің нәтижелерін, оларды қорытуды және жалпы қорытындыны (қорытындыларды) қалыптастыруды бағалау кезінде сот сарапшылары комиссиясының қорытынды кеңесін басқарады;
сот сараптамасы органының басшысына зерттеудің жалпы бағдарламасымен келіспейтін немесе олардың дәйектілігін бұзатын комиссия мүшелерінің іс-әрекеті туралы хабарлайды;
қорытынды немесе қорытынды берудің мүмкін еместігі туралы хабарлама жасайды.
8. Кешенді сот сараптамасын жүргізудің жалпы мерзімін сот сараптамасы органының басшысы, ал оны бірнеше сот сараптамасы органдары жүргізген кезде осы ұйымдардың басшылары арасындағы келісім бойынша мыналардың шеңберінде белгіленеді:
20 тәулікке дейін – күрделі зерттеулерді талап етпейтін материалдар бойынша;
30 тәулікке дейін – күрделі зерттеулерді талап ететін материалдар бойынша.
Сот сараптамасы 30 тәулікке дейінгі мерзімде орындау мүмкін болмаған жағдайда, сот сараптамасы органының басшысы (жетекші сот сараптамасы ұйымы) сот сараптамасын тағайындаған органды (адамды) бұл туралы хабардар етеді және онымен келісім бойынша қосымша мерзімді белгілейді.
Кешенді сот сараптамасын жүргізу мерзімі сот сараптамасы органына оны тағайындау туралы қаулы (ұйғарым) және зерттеу объектілері келіп түскен күннен бастап есептеледі.
Кешенді сот сараптамасын жүргізу мерзімі сот сараптамасын тағайындаған орган (адам) алдында қосымша материалдарды ұсыну немесе зерттеуге ұсынылған объектілерді жоюға немесе елеулі зақымдауға рұқсат беру туралы өтініш жасағанда, егер өтінішті қанағаттандырғанға дейін әрі қарай зерттеу жүргізу мүмкін болмағанда тоқтатыла тұрады.
9. Кешенді сот сараптамасын жүргізу ұйымдастыру жағынан дайындық, зерттеу және қорытынды кезеңдерінен тұрады. Әрбір кезең қорытындының тиісті бөліктерінде көрсетіледі.
10. Дайындық кезеңінде комиссия мүшелерін сараптамаға келіп түскен материалдармен таныстыру ұйымдастырылады, сот сараптамасының жалпы міндеттерін ұғыну, жеке міндеттерді, әдістерді қолдану дәйектілігін және сот сараптамасын жүргізудің жалпы мерзімі шеңберінде жеке зерттеулерді жүргізудің мерзімдерін анықтау мақсатында комиссия кеңесі өткізіледі.
Дайындық кезеңі зерттеудің жалпы бағдарламасын анықтаумен аяқталады.
Дайындық кезеңі барлық қорытындыларға міндетті мәліметтерден басқа кешенді сот сараптамасының атауы мен жетекші сот сарапшысының тегі көрсетілетін қорытындының кіріспе бөлігінде көрінеді.
Кешенді сот сараптамасын жүргізуді бірнеше сот сараптамасы органдары (ұйымдары) жүзеге асырған жағдайда қорытындының кіріспе бөлігінде осы органдар (ұйымдар) және кешенді сот сараптамасын жүргізуге қатысушы сот сарапшылары туралы мәліметтер көрсетіледі.
11. Зерттеу кезеңінде сот сарапшылары дербес және (немесе) бірлескен зерттеулер жүргізеді, зерттеу барысы сот сарапшыларының тектерін көрсете отырып қорытындының зерттеу бөлігінің тиісті бөлімдерінде көрсетіледі.
Зерттеу нәтижелерін қорытуды және бағалауды сот сарапшылары комиссияның қорытынды кеңесінде өткізеді, бұл қорытындының зерттеу бөлігінің тиісті бөлімінде көрсетіледі. Осы жерде әртүрлі мамандықтағы сот сарапшылары жүргізген зерттеу нәтижелері бойынша жалпы қорытындының (қорытындылардың) негіздемесі көрсетіледі.
12. Жалпы қорытындыға (қорытындыларға) зерттеу нәтижелерін бірлескен бағалауға қатысқан және бір пікірге келген сот сарапшылары қол қояды.
Егер сот сарапшылары ортақ қорытындыға келмесе, олар ортақ қорытындыда дербес қорытындыны тұжырымдайды. Әрбір сот сарапшысы комиссияның басқа мүшелерінің пікірімен өзінің келіспеушілік себебін негіздейді. Дербес қорытындыларды тұжырымдауда сот сарапшылары өз қорытындысының негіздемесінде көрсете отырып, басқа комиссия мүшелері алған нәтижелерді ескереді.
13. Егер зерттеу барысында кешенді сот сараптамасын шешуге қойылған сұрақты (сұрақтарды) шешу үшін жеткілікті деректер алынбаса, сот сарапшылары себебін негіздей отырып, сұрақты шешу мүмкін еместігі туралы жалпы қорытындыны жасайды және өзінің жеке қорытындысын жасайды.
14. Кешенді сот сараптамалары әрбір сот сараптамасы органында тіркеледі. Сот сарапшысының қорытындысын немесе қорытынды берудің мүмкін еместігі туралы хабарламаны жетекші сот сараптамасы органы (жетекші сарапшы) рәсімдейді. Басқа сот сараптамасы органдарының (ұйымдарының) қызметкерлері сот сараптамасының жетекші органына (жетекші сарапшыға) қорытындының тиісті бөлімдері нысандарында олардың дербес жүргізген зерттеулерінің барысы мен нәтижелері туралы мәліметтерді ұсынады.
Фотокесте, диаграмма, схема, сызба және т.б. түріндегі қорытындыға қосымшаларға оларды жасаған сот сарапшылары қол қояды, олар әзірленген мекеменің мөрімен куәландырылады және сот сараптамасының жетекші органына (жетекші сарапшыға) ұсынылады.
15. Қорытынды сот сараптамасын тағайындаған органға (адамға), сот сараптамасын жүргізуге қатысқан әрбір сот сараптамасы органына (ұйымдарға) жолдау үшін дайындалады. Қорытынды жетекші сот сараптамасы органының мөрімен куәландырылады.
16. Кешенді сот сараптасын жүргізудің барысы мен мерзімдеріне жалпы бақылау жетекші сот сараптамасы органына жүктеледі.

Об утверждении Инструкции по организации производства комплексных судебных экспертиз

Приказ И.о. Министра юстиции Республики Казахстан от 22 апреля 2010 года № 134. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 13 мая 2010 года № 6227. Утратил силу приказом Министра юстиции Республики Казахстан от 26 января 2015 года № 53

Сноска. Утратил силу приказом Министра юстиции РК от 26.01.2015 № 53 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Примечание РЦПИ!
Порядок введения в действие приказа см. п. 3.

В целях реализации Закона Республики Казахстан "О судебно-экспертной деятельности в Республике Казахстан", ПРИКАЗЫВАЮ:
1. Утвердить прилагаемую Инструкцию по организации производства комплексных судебных экспертиз.
2. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего Вице-министра юстиции.
3. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

И.о. Министра Д. Куставлетов

Утверждена
приказом Министра юстиции
Республики Казахстан
от 22 апреля 2010 года № 134

Инструкция
по организации производства
комплексных судебных экспертиз

1. Настоящая инструкция разработана в соответствии со статьей 29 Закона Республики Казахстан "О судебно-экспертной деятельности в Республике Казахстан" (далее - Закон) и детализирует особенности организации производства комплексных судебных экспертиз по уголовным, гражданским делам и делам об административных правонарушениях в органах судебной экспертизы Министерства юстиции Республики Казахстан.
2. Производство комплексных судебных экспертиз организуется в случаях, когда в целях всестороннего исследования обстоятельств уголовных, гражданских дел или дел об административных правонарушениях требуется привлечь судебных экспертов, владеющих разными специальными познаниями, для формулирования общих выводов на основе совместного обобщения и оценки результатов проведенных ими исследований.
3. Основанием для проведения комплексных судебных экспертиз является постановление лица, производящего дознание, следователя, прокурора, определение суда. Руководитель органа судебной экспертизы вправе также самостоятельно принять решение о проведении по представленным в соответствии с постановлением, определением о назначении судебной экспертизы материалам комплексной экспертизы.
В постановлении (определении) о назначении комплексной судебной экспертизы указывается ее наименование и орган, которому поручено ее производство. В случаях, когда производство комплексной судебной экспертизы поручается нескольким органам судебной экспертизы, в постановлении (определении) о ее назначении указывается, какой из них является ведущим (осуществляющим организацию производства судебной экспертизы и координацию проводимых специалистами исследований).
Если в постановлении (определении) ведущий орган судебной экспертизы не указан, он определяется по согласованию между руководителями органов судебной экспертизы, которым поручено производство комплексной судебной экспертизы. Вопрос о ведущем органе судебной экспертизы решается с учетом объема и задач исследования.
Постановление (определение) о назначении комплексной судебной экспертизы направляется в каждый из органов судебной экспертизы, которым поручается ее производство.
4. В случаях, когда при ознакомлении с представленными на исследование материалами либо в ходе производства отдельных судебных экспертиз выявлена необходимость проведения комплексной судебной экспертизы, ее производство организуется руководителем органа судебной экспертизы. Если производство комплексной судебной экспертизы не может быть осуществлено силами органа судебной экспертизы, которому она поручена, руководитель органа судебной экспертизы ставит об этом в известность орган (лицо), назначающий экспертизу, и ходатайствует о вынесении соответствующего постановления (определения), рекомендуя учреждение, либо специалистов, которых целесообразно привлечь к участию в ее производстве.
5. При производстве комплексной судебной экспертизы в одном органе судебной экспертизы исследования поручаются руководителем органа судебной экспертизы соответствующим судебным экспертам с указанием ведущего подразделения, осуществляющего организацию производства всей судебной экспертизы и координацию проводимых исследований. Руководитель ведущего подразделения по согласованию с руководителем других подразделений формирует комиссию судебных экспертов и назначает ведущего судебного эксперта.
6. При производстве комплексной судебной экспертизы несколькими органами (организациями) судебной экспертизы комиссия судебных экспертов формируется руководителем ведущего органа судебной экспертизы совместно с руководителями организаций судебной экспертизы, участвующих в производстве комплексной судебной экспертизы. Руководитель ведущего органа судебной экспертизы назначает ведущего судебного эксперта, который обеспечивает надлежащую организацию и координацию деятельности комиссии судебных экспертов в целях решения поставленных задач.
7. Ведущий судебный эксперт:
знакомит каждого члена комиссии с постановлением (определением) о назначении судебной экспертизы и материалами, поступившими для исследования;
определяет последовательность исследования вещественных доказательств с целью получения наиболее полной информации и с учетом их возможного повреждения в результате применения соответствующих методов анализа;
осуществляет связь с руководителями организаций судебной экспертизы (подразделений), сотрудники которых являются членами судебной экспертной комиссии;
руководит совещанием комиссии судебных экспертов при разработке общей программы исследований;
контролирует срок производства судебной экспертизы и координирует выполнение программы исследований;
организует ознакомление членов комиссии с ходом и промежуточными результатами исследований;
руководит итоговым совещанием комиссии судебных экспертов при оценке результатов всех исследований, их обобщений и формулировании общего вывода (выводов);
сообщает руководителю органа судебной экспертизы о действиях члена комиссии, не согласующихся с общей программой исследования или нарушающих их последовательность;
составляет заключение или сообщение о невозможности дать заключение.
8. Общий срок производства комплексной судебной экспертизы устанавливается руководителем органа судебной экспертизы, а при производстве ее несколькими органами судебной экспертизы - по согласованию между руководителями этих органов в пределах:
до 20 суток - по материалам, не требующим сложных исследований;
до 30 суток - по материалам, требующим сложных исследований.
В случаях, когда судебная экспертиза не может быть выполнена в срок до 30 суток, руководитель органа судебной экспертизы (ведущей организации судебной экспертизы) ставит об этом в известность орган (лицо), назначивший судебную экспертизу, и устанавливает по согласованию с ним дополнительный срок.
Срок производства комплексной судебной экспертизы исчисляется со дня поступления в органы судебной экспертизы постановления (определения) о ее назначении и объектов исследования.
Срок производства комплексной судебной экспертизы приостанавливается при заявлении ходатайств перед органом (лицом), назначившим судебную экспертизу, о представлении дополнительных материалов или разрешении уничтожения либо существенного повреждения представленных на исследование объектов, если до удовлетворения ходатайства дальнейшее проведение исследования невозможно.
9. Производство комплексной судебной экспертизы организационно состоит из подготовительного, исследовательского и заключительного этапов. Каждый этап отражается в соответствующих частях заключения.
10. На подготовительном этапе организуется ознакомление членов комиссии с материалами, поступившими на экспертизу, проводится совещание комиссии с целью уяснения общей задачи судебной экспертизы, определения частных задач, последовательности применения методов и сроков проведения частных исследований в пределах общего срока производства судебной экспертизы.
Подготовительный этап завершается определением общей программы исследований.
Подготовительный этап отражается во вводной части заключения, где помимо данных, обязательных для всех заключений, указывается наименование комплексной судебной экспертизы и фамилия ведущего судебного эксперта.
В тех случаях, когда производство комплексной судебной экспертизы осуществляется несколькими органами (организациями) судебной экспертизы, во вводной части заключения указываются эти органы (организации) и сведения о судебных экспертах, участвующих в производстве комплексной судебной экспертизы.
Если комплексной судебной экспертизе предшествовало производство отдельных судебных экспертиз, результаты которых имеют значение для решения общего вопроса, во вводной части заключения приводятся данные об этих судебных экспертизах.
11. На исследовательском этапе судебные эксперты проводят самостоятельные и (или) совместные исследования, ход которых отражается в соответствующих разделах исследовательской части заключения с указанием фамилий судебных экспертов.
Обобщение и оценку результатов исследования судебные эксперты проводят на итоговом совещании комиссии, что отражается в соответствующем разделе исследовательской части заключения. Здесь же указывается обоснование общего вывода (выводов) по результатам исследований, проведенных судебными экспертами различных специальностей.
12. Общий вывод (выводы) подписываются судебными экспертами, принимавшими участие в совместной оценке результатов исследования и пришедшими к единому мнению.
Если судебные эксперты не пришли к общему выводу, они формулируют самостоятельные выводы в общем заключении. Каждый судебный эксперт обосновывает причины своего несогласия с мнением других членов комиссии. При формулировании самостоятельных выводов судебные эксперты учитывают результаты, полученные другими членами комиссии, указав на это в обосновании своих выводов.
13. Если в ходе исследований не было получено данных, достаточных для решения вопроса (вопросов), поставленного на разрешение комплексной судебной экспертизы, судебные эксперты формулируют общий вывод о невозможности решения вопроса с обоснованием причин и формулируют свои частные выводы.
14. Комплексные судебные экспертизы регистрируются в каждом органе судебной экспертизы. Судебное экспертное заключение или сообщение о невозможности дать заключение оформляет ведущий орган судебной экспертизы (ведущий эксперт). Сотрудники других органов (организаций) судебной экспертизы представляют ведущему органу судебной экспертизы (ведущему эксперту) данные о ходе и результатах проведенных ими самостоятельных исследований в форме соответствующих разделов заключения.
Приложения к заключению в виде фототаблиц, диаграмм, схем, чертежей и т.п. подписываются составившими их судебными экспертами, заверяются печатью того учреждения, где они были подготовлены, и представляются ведущему органу судебной экспертизы (ведущему эксперту).
15. Заключение составляется для направления органу (лицу), назначившему судебную экспертизу, каждому органу судебной экспертизы (организации), принимавшему участие в производстве судебной экспертизы. Заключение заверяется печатью ведущего органа судебной экспертизы.
16. Общий контроль за ходом и сроками производства комплексной судебной экспертизы возлагается на ведущий орган судебной экспертизы.