Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (23-шығарылым) бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2013 жылғы 27 ақпандағы № 78-ө-м Бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2013 жылы 07 наурызда № 8358 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2017 жылғы 20 шілдедегі № 208 бұйрығымен

Ескерту. Күші жойылды – ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 20.07.2017 № 208 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен

Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 125-бабына сәйкес жұмыстардың белгілі бір түрлерінің күрделілігін белгілеу, жұмысшыларға біліктілік разрядтарын беру және кәсіптерінің дұрыс атауларын айқындау мақсатында БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (23-шығарылым) бекітілсін.

2. Еңбек және әлеуметтік әріптестік департаменті (А. Ә. Сарбасов) осы бұйрықтың заңнамада белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін және ресми жариялануын қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтiк қорғау вице-министрi Е. Қ. Егембердіге жүктелсiн.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр

С. Әбденов

Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2013 жылғы 27 ақпандағы № 78-ө-м бұйрығымен бекітілген

Жұмыстың және жұмысшы мамандардың бірыңғай тарифтік-біліктілік
анықтамалығы (23-шығарылым)
1-бөлім. Жалпы ережелер

1. Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (23-шығарылым) (бұдан әрі - БТБА) "Кеме құрастыру және кеме жөндеу" бөлімінен тұрады.

2. Бөлімдерде ұқсас жұмыстарды тарифтендіру жетілдірілді, ғылыми-техникалық прогрестің, жұмысшылардың біліктілігіне, олардың жалпы білімі мен арнайы дайындығына қойылатын талаптардың күшеюінің әсерінен еңбек мәнінің өзгеруіне байланысты еңбекті ұйымдастыруда бригадалық нысанды пайдалануды кеңейте отырып жұмысшылар кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамалары нақтыланды.

3. Осы БТБА шығарылымында жұмысшылардың аталған өндіріске тән мамандықтары енгізілген. Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамасы алты разрядты тарифті торларды қолдануға қатысты әзірленген. Жұмыс разрядтары еңбек жағдайы ескерілмей, олардың күрделілігі бойынша белгіленді. Қажетті жағдайларда еңбек талаптары (ауырлық, зияндылық және тағы басқа) типті органдар бекіткен, жоғарылатылған тарифті мөлшерлерді орнату тәсілдерімен есепке алынады.

4. Өндіріс шарттарын немесе атқарылатын жұмыс сипатын ескере отырып жекелеген кәсіптердің төмен разрядты жұмыс сипаттамаларында өндіріс жағдайына немесе жекелеген жұмыстарды орындау сипатына қарай біліктілігі анағұрлым жоғары жұмысшының басшылығымен жүргізіледі деп жазылған. Мұндай жағдайларда біліктілігі анағұрлым жоғары разрядтың жұмысшылары осы кәсіптің біршама төмен разрядты жұмысшыларына басшылық ете білуі және осы басшылықты жүзеге асыра білуі тиіс.

5. Жұмысшылар Тарифтік-біліктілік сипаттамаларында көзделген жұмыстардан басқа сонымен қатар ауысымды қабылдау және тапсыру, өз жұмыс орнын, құрал-жабдықтарды, құралдарды, құрылғыларды жұмысқа уақтылы дайындау және олардың тиісінше ұсталуына, белгіленген техникалық құжаттаманы жүргізуге байланысты жұмыстарды атқаруы тиіс, сондай-ақ ақау түрлерін, себептерін және олардың алдын алу мен жою себептері мен тәсілдерін білуі тиіс.

6. Еңбектің бригадалы нысандарын ұйымдастыруда жұмысшылар механизмдерді, агрегаттарды, тораптарды, секцияларды және басқа да жүктерді көтеру-тасымалдау және арнайы құралдардың көмегімен жұмыс орны шегінде жүктеу және орнын ауыстыру бойынша жұмыстарды орындауы қажет. Бұл жұмыстарды орындау келесідей тарифтеледі:

500 килограмға дейін (бұдан әрі - кг) жүкті жүктеу және орнын ауыстыру 2-метр (бұдан әрі – м) разряд,

500 кг-дан 3000 кг дейін 3-м разряд,

3000 кг-дан 5000 кг дейін 4-м разряд,

5000 кг-дан 10000 кг дейін 5-м разряд.

7. Қызметкердің еңбек кітапшасын толтыру кезінде, сондай-ақ тарифтік разрядты өзгерту кезінде оның кәсібінің атауы БТБА-ға сәйкес жазылады.

8. Тарифтік-біліктілік сипаттамалар ерекше айтылған жағдайлардан басқа, осы бөлімде көрсетілген өндірістер мен жұмыс түрлері бар ұйымдарда, меншік және ұйымдық-құқықтық нысанына қарамастан, жұмыстарды тарифтеу және жұмысшыларға біліктілік разрядтарын беру кезінде қолданылады.

9. Ыңғайлы пайдалану мақсатында БТБА-да жұмысшылар кәсіптерінің атын қамтитын әліпбилік көрсеткіш көзделеді, разрядтар ауқымы және сұрақтардың нөмірленуі осы БТБА-ның қосымшасында берілген.

10. Осы "Кеме құрастыру және кеме жөндеу" бөлімінде көзделген жұмысшылардың кәсіптері БТБА-ның қолданыстағы 23-шығарылымы бойынша олардың атауларын көрсете отырып 1997 жылғы редакцияда берілген.

2-бөлім. Тарифтік-біліктілік сипаттамалар

1. Темірбетонды кемелердің арматурашысы

Параграф 1. Темірбетонды кемелердің арматурашысы, 1-разряд

11. Жұмыс сипаттамасы.

арматура болатын қолдан (кесу, тазарту, дұрыстау) даярлау;

арматураларды сорттау, бір байлам ғып жинау, дайын өнімді тасуға және жинауға қатысу;

берілген рецептура бойынша ерітінділерді және бетон қоспасын даярлау;

инертті құраушыларды даярлау;

құралдарды, бетон беттерін және тораптарды үгіту алдында тазалау;

бетондау алдында қалыптарды тазарту және майлау;

қарапайым каркастарды тоқу және құрау, жетек станоктарында арматураларды әзірлеу, біліктілігі жоғары темірбетонды кемелерді арматуралаушының басшылығымен кеменің конструктивті элементтеріне бетонды салу.

12. Білуге тиіс:

қолданылып жатқан жабдық және арматуралы-даярлаушы учаскенің құралы, кеме тұрғызатын бетон және оларды құраушылар жайлы негізгі мәліметтерді;

темірбетонды кемелердің секцияларының және тораптарының құрылымы жайлы және қолданылып жатқан материалдардың құрамы жайлы мәліметтер;

арматураларды әзірлеген, орнатқан және бір байламға ораған кездегі негізгі тәсілдерді;

гнутты арматураның элементтерін;

майлауға қажетті материалдарды тағайындауды және пайдалану ережелерін;

тазартылып жатқан үстіңгі беттерге қойылатын талаптарды.

13. Жұмыс үлгілері:

1) арматура – дайын белгі бойынша ию, рычакты қайшылармен кесу, қолмен түзету, тазарту;

2) бетонды тасымалдауға арналған бункер – тазарту;

3) арматураның шығарылымы - түзету, ию, қолмен тазалау;

4) көлемді секциялардың лаздары – дайын таңбалар бойынша ойықтарды қолмен кесу;

5) инертті материалдар – сумен жуу;

6) арматуралы торлар – дайын таңбалар бойынша арматураларды орнату;

7) тораптар, люктар – бетондау алдында жуу, бетондалғаннан кейін су құю.

Параграф 2. Темірбетонды кемелердің арматурашысы, 2-разряд

14. Жұмыс сипаттамасы.

жетекті станоктарда арматураны (кесу, түзету, ию, тазарту) даярлау;

қарапайым каркастарды байлау және құрау;

салатын қарапайым бөлшектерді таңба немесе берілген шаблон бойынша орнату;

қарапайым тораптарды қамыттармен және бөлек өзекшелермен арматуралау;

арматураның өзекшелерін электрлі іліп алу;

берілген рецептура бойынша ерітінділерді даярлау және бетонды қоспаны даярлау;

стапельде конструкцияның тораптарын үгітер алдында бетонның беттерін қол пневматикалы құралдармен тазарту, кесу;

тасымалдау құралдарынан бетон қоспаларын қабылдау;

жаңа төселген бетонның көлденең бетін тегістеу; біліктілігі жоғары темірбетонды кемелердің арматурашысының басшылығымен көлемді секцияларда терудің қарапайым каркастарын орнату;

құрама және монолитті құрылғыларды бетондау.

15. Білуге тиіс:

түзету, тазарту, кесу және арматураны июге арналған жентектеу станоктарының жұмыс принципі;

арматураны даярлау және орнату кезінде өлшеуші құралды және құрылғылардың белгіленуін;

кеменің жеке тораптарының және корпустың бөлшектерінің атауларын;

кеме тұрғызуда қолданылатын арматура болатының түрлері және диаметрлері;

бөлек өзекшелерден арматураны даярлау және орнату кезіндегі рұқсатнамалар;

арматураны цехта және орын бойынша арматураны байлау тәсілдері;

қолданылып жатқан электрмен қайнататын машиналардың және аппараттардың құрылымы жайлы жалпы мәліметтер;

іліп алудың тәсілдері;

бетонды баптау ережесі;

қарапайым құрылымды палубаларды бөлшектеу тәсілдері;

сүртетін машиналардың, пневматикалы реверсивті щеткалардың, шабатын балтаның жұмыс принципі;

өңделіп жатқан бұйымдарға қойылатын негізгі техникалы талаптар;

қолданылып жатқан бетондардың маркалары және оларды құраушы.

16. Жұмыс үлгілері:

1) арматура – кесу, механикалы лебедканың көмегімен созу, пішінді ию;

2) құрамды конструкциялар секцияларының арматурасы, монолитті борттардың, түптер және палубалардың өзекшесі– белгі бойынша орнату;

3) бойлық және көлденең аралықтардың зерна каркасы- өру;

4) бетонды кубиктер, белгілеушілер және қорғаныс қабаттарының төсемдері – даярлау;

5) планкалар, түтіктер және орнататын рамалар – дайын белгі немесе бекітілген шаблон бойынша орнату;

6) тік және көлденең бетонды беттер, стрингер қабырғаларының және карленгтердің жиектерінің үсті - сүрту.

Параграф 3. Темірбетонды кемелердің арматурашысы, 3-разряд

17. Жұмыс сипаттамасы:

құралған бөлшектер және кеменің корпусының монолитті бөліктеріне арналған бөлшектер каркастарын және теру тораптарының, орташа күрделі арматуралы торларды құрау және байлау;

ағымдағы желілерде қалдықсыз пішу және арматуралы болатты дәнекерлеу жұмыстарын орындау;

арматураны пакетті кесу;

арматураларды бөлек өзекшелермен, көлемді секцияларда терудің қарапайым каркастарымен, орташа күрделі тығындау бөлшектерін, барлық монолитті конструкциялардың арматуралы торларын орнату;

қарапайым жинақталған элементтерді, стенділердегі кеме корпустарының монолитті конструкцияларын, көлденең орналасқан тораптарды бетондау;

бетонның беттерін тегістеу, тасымалдаушы вибраторлар және дірілді қалыптайтын агрегаттармен бетонды қоспаларды тығыздау;

сызба бойынша контршаблон белгілеу және даярлау;

тегіс көлемді секцияларды құрау;

бранспойттан құйылым кезінде кеме корпусы бөлшектерінің су өткізбеушілігіне сынақ жүргізу;

болуы ықтимал ақаулы орындарды олардың су өткізгіштігін жою үшін эскиз жасап алу;

қысқы бетондау бойынша қарапайым жұмыстарды орындау.

18. Білуге тиіс:

жетекті станоктарды және түзету, тазарту, кесу және арматураларды июге арналған автомат-станоктардың құрылымын;

арматураны даярлау және монтаждау кезіндегі рұқсатты;

темірбетонды кемелердің конструкциясы жайлы жалпы мәліметтерді;

кеме тұрғызатын бетондардың құрамын және негізгі құрамдарын;

қысқы кезеңде бетондау ерекшеліктерін;

өңдеу жұмыстарының ережесін;

діріл қалыптайтын агрегаттардың, тасымалдау агрегаттарының, стационарлы бетон араластырғыштардың құрылымын және жұмыс принципін;

темірбетонды кемелерді құрау тәсілдерін және олардың негізгі сипаттамаларын;

монолитті және құралған темірбетонды конструкциялардың негізгі элементтерін.

19. Жұмыс үлгілері:

1) корпусты (кранды мәткелердің) нығайту арматурасы - орнату;

2) тіреу мәткелеріне арналған анкерлі болттар – орнату;

3) тіреу мәткелері – арматуралау;

4) қылта, лазалар - орнату, арматуралау;

5) арматуралы каркастар – кондукторда құрау;

6) карленгстар, бимсалар, көлденең және тік зерналар – құрау және байлау;

7) тесіп өтетін ақаулардың орындары – бетон құю, тығыздау;

8) құралған темірбетонды конструкциялардың көлденең тораптары – арматуралау;

9) бетондардың беттеріндегі жарық,тесіп өтпейтін раковиналар – өңдеу;

10) корпустың элементтері – матрица-формаларындағы бетондау;

11) монолитті бөлшектер (жақтаулар, бөлгіштер) – тесіп өтетін ақаулы орындарды бетондау және үгіту.

Параграф 4. Темірбетонды кемелердің арматурашысы, 4-разряд

20. Жұмыс сипаттамасы.

монолитті конструкциялы арматуралы каркастарды стапельде жинау;

стапельде кеме корпусын монтаждау барысында құралатын бөлшектерді біріктіру;

арматуралы өзекшелерді және тірейтін бөлшектерді орнату орындарын сызба бойынша белгілеу, көлемді секцияларға тығындау бөлшектерін орнату;

жауапты нығайтуларды арматуралау;

арнайы стенділерде қабырғалы көлемді секцияларды құрау;

шпангоутты рамалардың арматуралы каркастарын даярлау және кемеге орнату;

алдын-ала созылған арматурамен көлемді секцияларды құрау;

алдын ала кернеуленген арматурамен бөлшектерді қаусыру;

көлемді конструкциялы құрау және дәнекерлеу механикалы желілерінде жұмыс істеу;

орташа күрделі конструкцияларды бетондау;

жауапты конструкцияларда тесіп өтетін ақаулы орындарды жою;

беттерді торкретирлеу;

цемент-пушкамен жұмыс жасау және торкретті қоспамен араластыру;

темірбетонды секциялардың монтажды жиектерін өңдеу, беттерін темірлеу;

бөліктерді су өткізбеушілікке оларды қысым астына алу тәсілімен сынау;

қысқы бетондау бойынша орташа күрделі жұмыстарды орындау;

арматураны дәнекерлеуге даярлау;

арматура өзекшелерін және шоқтарын алдын-ала кернеулеу;

бетондарды булау;

орнатылған торларды және каркастарды салыстыру;

бетонды жұмыстар журналын жүргізу.

21. Білуге тиіс:

кемелерді құрау, құрау-монолитті және монолитті тәсілдермен тұрғызу конструкциясын және технологиясын;

кеменің құралған бөлшектерін біріктіру тәсілдерін; жұмыста қолданылатын механизмдер мен құрылғылардың құрылымы және эксплуатациялау ережесін;

өндіріліп жатқан арматура және конструкциялардың белгіленуін, техникалық талаптарын және сызбаларын;

арматуралы болаттың маркасы және олардың негізгі физикалық-механикалық құрамдарын;

монолитті, құрама-монолитті және темірбетонды кемелерді құрама даярлауда бетондау тәсілдерін;

бетонды салу және қызу сапасын тексеру тәсілдерін;

кеме элементтерінің монтажды жиектерін өңдеуге қойылатын талаптар;

цемент-пушканың құрылымы және жұмыс принциптері.

22. Жұмыс үлгілері:

1) тіреу мәткесі – бекіту орнын белгілеу, арматуралағаннан кейін тексеру;

2) темірбетонды кемелердің бортын, түбін – бетондау;

3) кеменің түбі – өзекшелерді, тарақшаларды, күшейткіштерді, үстелдердің орнатылған орнын белгілеу;

4) шпангоутты рамалы арматура каркасы - құрау;

5) кингстондар – орнату және арматуралау;

6) иллюминаторлы сақиналар – орынға күшейткіштерді арматуралаумен орнату;

7) лента - палуба стапелі (қалқыма доктарға қатысты) – күшейткіштерді байлау;

8) көлденең және тік беттер – темірлендіру және плиткалармен қаптау;

9) темірбетонды понтондардың секциялары – стенділерде бетондау;

10) шпангоутты рамаларды құрауға арналған стенділер - белгілеу;

11) бортты және түпті стрингерлер, іріктеу және тігу ауданындағы карленгстар және палуба, темірбетонды көлденең конструкциялардан тіреулер – арматуралау;

12) механизмдер астына фундаменттер – орны бойынша арматуралау.

Параграф 5. Темірбетонды кемелердің арматурашысы, 5-разряд

23. Жұмыс сипаттамасы.

каркастардың көп габаритті жинақтайтын арматураларын даярлауға арналған стендтерін белгілеу;

жауапты тығындау конструкцияларын, темірбетонды понтондармен металлды мұнаралардың бірігу тораптарын және кеңжарлы қалыңдықтарын арматуралау, секциялардың әртүрлі қалыңдықтармен бірігуін көлденең тораптарын тексеру;

кенерленген арматураның корпустарын қауыстыру;

арматураны созылатын станциялармен созу;

күрделі көлемді темірбетонды секцияларды, монолитті конструкцияларды бетондау, бекіту орындарын белгілеу, тығындау бөлшектерін және арматуралы тораптарды темірбетонды кемелерді жүзу кезінде бескессоннды біріктіруде орнату және тексеру; конструктивтілікке тапсыру;

темірбетонды кемелерді жүзуде және кессондардың көмегімен бескессоннды біріктіру кезінде бетондау, сонымен қоса ақаулы орындарын жою;

темірбетонды пантондардың қабырғалы конструкцияларын, цилиндрлы беттерді және екі жақты қисықтығын бетондау;

анкерлі болттарды және тығындау бөлшектерін күрделі конструкцияларға орнату;

көлемді арматуралы каркастардың конструкцияларын тексеру және құрғақ докты тораптарды үгіту;

жұқа қабырғалы конструкцияларға бетонды жабу; машинамен бетонды салу;

қысқы бетондау бойынша жұмыстың барлық түрлерін істеу.

24. Білуге тиіс:

темірбетонды кемелердің конструкциясын және технологиясын;

темірбетонды кемелерді тұрғызу бойынша КСРО регистрі ережелерін;

бескессоннды біріктірулер кезінде темірбетонды кемелердің құрамалы элементтерін біріктіру түрлерін, композитті доктарды тұрғызу езінде біріктірудің тораптарын орнатуға және құрауға рұқсатнамаларды;

сызбалар, даярланып жатқан өнімнің белгіленуін және техникалық талаптарын;

созатын станциялардың құрылымын және эксплуатациялау ережелерін;

күрделі көлемді темірбетонды секцияларды және монолитті конструкцияларды даярлау тәсілдері мен әдістемесін;

қолданылып жатқан бетондардың түрлерін, олардың құрамдары және физикалық-техникалық құрамдарын;

темірбетонды кемелерді тұрғызу кезінде қолданылатын аралас материалдарды;

кернеулі-арматуралы конструкцияларды және бұйымдарды өндіру тәсілдерін.

25. Жұмыс үлгілері:

1) клюздар - белгілеу, орнату, арматуралау, бетондау;

2) донно-бортты арматураның стакандары және балласты-бату жүйелері – арматуралау;

3) жауапты конструкцияларды үгіту тораптары – аязға берік және пластикалық бетондармен бетондау;

4) темірбетонды понтондармен металл мұнараларды біріктіру тораптары – арматуралау, бетондау.

2. Кеме июшісі

Параграф 1. Кеме июшісі, 2-разряд

26. Жұмыс сипаттамасы:

ұсақтағыштарда қалыңдығы 5 миллиметрге (бұдан әрі – мм) дейінгі қаңылтыр прокаттардан бөлшектерді (1,0 м дейін екі ең үлкен өлшемдердің сомасын) және 50 мм дейінгі биіктіктегі профильдерді салқын күйінде престерде және басқа жабдықтарда бұрышты қалыптарды немесе күкіртті, легирленген болаттан және жеңіл қорытпаларды ию;

5 мм дейінгі қалыңдықтағы қаңылтыр прокаттан ұсақ бөлшектерді, профильдерді және 50 мм дейін биік тораптарды салқын күйде қолмен түзету;

біліктілігі жоғары кеме июшінің басшылығымен қаңылтырлы прокаттан бөлшектерді цилиндрлы, коникалы және басқа формаларды бір жаққа қарай қисайтып ию, ал профильдің бөлшектерін кез-келген бағытта, мөрлеу және бөлшектерді салқын күйінде түзету.

27. Білуге тиіс:

бөлшектерді тексерудің негізгі тәсілдері мен әдістерін, престердің, білікшелердің және салқын июге арналған басқа да жабдықтар, қаңылтырлы және профильді металлдарды түзету және мөрлеу жайлы мәліметтерді;

қолданылып жатқан қарапайым құрылғылардың, жабдықтардың және бақылау-өлшеу құралдарының белгіленуін және қолданылу талаптарын;

жылытатын пештердің жұмыс істеу принцпін;

шаблондардағы, каркастардағы, бөлшектердегі және эскиздердегі таңбаланудың мағыналарын;

күкіртті, легирленген болаттың және жеңіл қорытпалардың маркаларын; жұмысты орындау барысында әзірлемелерді және бөлшектерді беру және түсіру ережелері мен тәсілдерін;

бөлшектерді даярлаудың үлгі маршрутын.

28. Жұмыс үлгілері:

1) кництер, бракеттер, жолақтар, планкалар, қарапайым тұтқалар – ию, түзету;

2) жолақтардан, бұрыштардан немесе жолақ бульбадан комингстер – ию, түзету;

3) бұрыштардан кронштейндер - ию, түзету;

4) 20 мм дейін диаметрлі шыбықтан аспалар – ию;

5) 20 мм дейін диаметрлі шыбықтан скоб-баспалдақтар – ию;

6) 50 мм дейін диаметрлі шыбықтан жасалған баспалдақтардың сатылары - түзету.

Параграф 2. Кеме июшісі, 3-разряд

29. Жұмыс сипаттамасы.

салқын жағдайда қалыңдығы 5-тен 10 мм дейін қаңылтырлы прокатты цилиндрлі, коникалы және басқа формаларға бір бағытта майыстырумен ию, күкіртті, легирленген және жеңіл қорытпалардан қисықтығының ауыспалы радиусты 50-ден 100 мм дейін биіктіктегі профильді бұрышты формасын майыстыру;

құрылғылар бойынша металдардың жылу температурасын анықтау;

бөлшектерде контур сызықтарын және әдіптерді игеннен кейін белгілеу;

қалыңдығы 5 мм жоғары прокат қаңылтырынан жасалған бөлшектерді және 50 мм дейін биік тораптарды салқын күйінде қолдан, престерде немесе басқа жабдықтарды түзету;

қаңылтырлы прокаттардан жасалған бөлшектерді ыстық күйінде цилиндрлы, коникалы және басқа да формада, бір бағытта ию, ал профильдерді кез-келген бағытта салқын күйде панельдерді және бөлшектерді сфералық, толқын іспеттес және басқа да формаларды екі не одан да көп бағыттарда ию;

профильдерді және тораптарды ТВЧ станоктарында ию, біліктілігі жоғары кеме июшінің басшылығымен тораптарды және бөлшектерді ыстық күйінде плитада түзету.

30. Білуге тиіс:

берілген жағдайда қолда бар және қолданылатын қаңылтырларды және профильдерді ию;

қолданылып жатқан жабдықтың құрылымын, жұмыс принципін және электрлі сызбасын;

ию және түзетуге арналған құрылғыларды;

ысытатын пештердің, шоқ ошақ және газ кесетін жабдықтың құрылымы;

металлдарды жылыту температурасын және олардың негізгі құрамдарын;

металлдарды салқын өңдеуде шөктіруді және созуды; оларды өңдеуге жіберуді;

қолданылып жатқан болат және қорытпалардың негізгі маркаларын және олардың белгіленуін;

деформацияның пайда болу себептерін және ию жұмыстарын орындауда оларды жою тәсілдерін;

әзірлемелерді бөлшектерді ию үшін белгілеу ережелерін және игеннен кейін белгілеуді;

июдің рұқсат етілген радиустарын.

31. Жұмыс үлгілері:

1) жолақ бульбалы профильден, бұрыштардан немесе таңбалы сырғауылдан жасалған бимсалар – икемдеу, түзету;

2) желдеткіш қалпақшалар - таңбалау;

3) қорапты және бұрышты формалардың бөлшектері – ию;

4) комингстар – ию;

5) кництер, бракеттер, жолақтар, планкалар - ию, түзету;

6) ернеушелер– ию;

7) панельдерден қалқалар - ию, түзету;

8) шыбықтан жасалған жарты сақиналар – ию;

9) пиллерстер – ию;

10) бұрыштардан, шыбықтардан рамалар – ию;

11) тізбектес құбырлар – ию;

12) жолақ бульбалы профильден, бұрыштардан, таңбалы мәткелерден шпангоуттар - ию, түзету.

Параграф 3. Кеме июшісі, 4-разряд

32. Жұмыс сипаттамасы.

салқын қалыпта қалыңдығы 10-нан 20 мм дейін қаңылтырлы прокаттан бөлшектерді цилиндрлы, коникалы және басқада формаларға бір жаққа қарай майыстырып ию, болаттан және әртүрлі маркалы қорытпадан жасалған профильдерді 100- ден 160 мм дейін кез-келген бағытта ию;

бөлшектерді ыстық күйінде түйіндерге, ал фланецтарды салқын күйде майыстыру;

ТВЧ станоктарында 160 мм дейін биік профильді және тораптарды ию; бұрышты профильді ию;

бір бағытта майысқан мөрлер мен каркастарды даярлау;

20 мм дейін қалыңдықта фланцтарды, жалпақтарды және ернеушелерді, ал кез-келген қалыңдықтағы 100-ден 160 мм дейін биіктіктегі ірі габаритті бөлшектерді, профильдерді және тораптарды салқын күйде түзету;

5 мм-дан 20 мм-ға дейін қалыңдықтағы қаңылтыр прокаттан жасалған бөлшектерді және 50-ден 100 мм дейін биік профильдерді мен тораптарды салқын күйінде түзету;

бөлшектерді және тораптарды қолдан немесе плитада ыстық күйінде түзету;

бөлшектерді сферикалық, толқын тектес және басқа формаларға ыстық күйінде, екі не одан да көп бағыттарға қарай майыстырып біліктілігі жоғары кеме июшісінің басшылығымен ию.

33. Білуге тиіс:

бөлшектерді ию кезінде жергілікті жылытудың оңтайлы температурасын және режимін анықтау ережелерін;

орындалып жатқан жұмыстар барысында жылыту өлшемдерін, орындары және жылыту учаскелерін бөлуді;

жылыту негіздерінің түрлері және режимдері;

жылытылып жатқан учаскелерді салқындату ережелерін;

қолданылып жатқан жанарғылардың түрлерін және мундштуктардың нөмірлерін, жанғыш газдардың қысымдары мен шығындарын;

таңбалау және ию ережелерін;

ию жұмыстарын орындауға арналған қажетті жабдықтарды және құрылғыларды, оларды пайдалану ережесін;

"спрямляемым кривым" бойынша ию тәсілдерінің мәнін;

кеме тұрғызатын, ию кезінде металдардың өзгеруіне әсер ететін болаттар мен қорытпалардың механикалық құрамын;

қызарған металдың жылу түсі бойынша оның жылу температурасын көзбен анықтау ережесін;

орындалып жатқан ию жұмыстарының технологиялық процесін, жылы ию кезінде жергілікті жылытудың металдар құрамының өзгеруіне және конструкциялардың сыртқы түрінің өзгеруіне әсер беруін;

газ тұтанғыш аппаратуралардың және бақылау құрылғыларының құрылымын және пайдалану ережесін;

білікшелерді, престерді және әртүрлі станоктарды дайындау ережесін;

қолданылып жатқан июге арналған мөрлердің, құрылғылардың конструкциясын.

34. Жұмыс үлгілері:

1) дәнекерлеу мәткелері- түзету;

2) бимсалар, жолақ бульбобты профильдердің шпангоуттары - ию, түзету;

3) тіреу бөренелері - ию, түзету;

4) қылталардың комингстері – радиус бойынша ию;

5) бұрыштықтардан жасалған сақиналар - ию, түзету;

6) бұрыштықтардан жасалған кронштейндер – малковкалау;

7) тіркеме құбырлары - ию, түзету;

8) кіші кемелердің штевндері - ию, малковкалау.

Параграф 4. Кеме июшісі, 5-разряд

35. Жұмыс сипаттамасы.

қалыңдығы 20-дан 40 мм дейін салқын күйде қаңылтырлы прокаттан бөлшектерді цилиндрлы, коникалы және басқа да формаларға екі не одан да көп бағытта майыстырып ию; 160-тан 360 мм дейін биіктіктегі болаттан және әртүрлі маркадан профильдерді кез-келген бағытқа қарай ию;

түйіндерді салқын күйде, ал профильдерді және фланецтарды ыстық күйде ию;

160-тан 360 мм-ге дейін биіктіктегі профильдерді және тораптарды ТВЧ станоктарында ию; бұрышты үлгідегі тораптарды малковкалау;

бөлшектерді ыстық күйінде кез-келген формаға штамптау;

каркас және мөрлерді екі бағытқа иіп даярлау;

қолданылып жатқан штамптарды тексеру, орнату және салыстыру;

бөлшектерді пешке салу және алу;

жабдықтарды июдің, түзетудің және мөрлеудің әр түрлеріне икемдеу;

қалыңдығы 20-дан 40 мм дейін қаңылтыр прокаттан жасалған бөлшектерді, биіктігі 100-ден 160 мм дейін профильдер мен тораптарды салқын күйінде түзету.

36. Білуге тиіс:

кеме тұрғызуға қолданылатын мықты, жоғары марганцовты, екі қабатты әртүрлі маркалы болаттардың және қорытпалардың құрамы;

жылытудың металлдар және қорытпалар құрамына тигізер әсері;

орындалып жатқан иілдіру жұмыстарының технологиялық процесі;

қолданылып жатқан арнайы жабдықтар;

жабдықтардың әртүрлі модельдерін тексеру тәсілдері және дәлме-дәлдікке икемдеу;

әртүрлі металдардан ыстық қаңылтыр мен профильдерді ию режимдері.

37. Жұмыс үлгілері:

1) көлденеңінен және ұзындығынан қоршаулар – бүрмелеу;

2) түбі – гидравликалы престе ию және калибрлеу;

3) кильді қораптар – ию;

4) желпіуіш тәріздес және сферикалық формадағы қаңылтырдан жасалған сыртқы қаптамалар – ию;

5) желге төтеп беретін қаңылтырлар – ию;

6) фланцтар, төсемдер,ернеушелер – түзету;

7) орташа және ірі кемеліктердің форштевтары - ию, малковкалау.

Параграф 5. Кеме июшісі, 6-разряд

38. Жұмыс сипаттамасы.

қалыңдығы 40 мм астам салқын күйде қаңылтырлы прокаттан бөлшектерді цилиндрлы, коникалы және басқа да формаларға екі не одан да көп бағытқа майыстырып ию, 360 мм астам биіктіктегі болаттан және әртүрлі маркадан профильдерді кез-келген бағытта ию;

бөлшектерді және тораптарды ыстық күйінде ию (бөлшектерді бұрышты формаларға, фланцтарға және профильдерге айналдыруды есепке алмағанда);

360 мм ден астам профильдер мен тораптарды ТВЧ станоктарында ию;

бөлшектерді ыстық күйде штамптау;

кез-келген күрделіктегі штамптар мен металл төсемдерді дайындауға арналған әзірлемелерді ию;

кез-келген күрделіліктегі ию жұмыстарына арналған қажетті жабдықтарды және газ тұтанғыш аппараттарды таңдау және пайдалану;

қаңылтырларды ию үшін айнымалы июмен штамптар дайындау;

ию жұмыстарын орындауға штамптарды тексеру, орнату және салыстыру.

39. Білуге тиіс:

корпустың конструкциясын және металдардың технологиясын;

қолданылып жатқан металдардың және қорытпалардың кез-келген қалыңдықтағы және күрделіліктегі қаңылтырларды ыстық және жергілікті жылыту кезінде, кез-келген профиль жинағында жылы өзгерісінің қалыптасуы, олардың алдын алу жолдарын;

өзгерістерді түзету әдістерін;

кез-келген пішіндегі қаңылтыр каркастары бойынша ию үшін жылыту орындарын белгілеу ережесін;

"спрямляемых кривых" тәсілімен ию үшін профильді белгілеу және бағдарламалық басқаруы бар арнайы қондырғыны пайдаланып июді бақылау ережелерін, ию жұмыстарын орындау кезінде мөрлерді тексеру және дайындау тәсілдерін.

40. Жұмыс үлгілері:

1) таңбалы профильдің дәнекерлеу мәткелері- ию, түзету;

2) айналым аймақтарындағы дейдвудты қаңылтырлар – ию;

3) аралас, желпуішті ершік, толқын пішінді сыртқы қаптама қаңылтырларды – ию;

4) еспекті валдың орғытпалары – ию;

5) престелген панельдер – ию;

6) қиысуы бойынша әртүрлі малкамен және ұзындығы бойынша июмен кеме шеттерінің шпангоуттары, кильсондар, стрингерлер - ию.

3. Кеме оқшаулаушысы

Параграф 1. Кеме оқшаулаушысы, 1-разряд

41. Жұмыс сипаттамасы.

Цехта бөлшектерден, бұйымдардан және құбырлардан ескі оқшаулағыштарды шешу және тазарту;

монтаждау алдында оқшаулағыштарды сүрту және майсыздандыру;

үгінді тәріздес және тығынды оқшаулағыш материалдарды үгіту, елеу;

жұмыс орнында оқшаулайтын материалдарды алу және жеткізу;

біліктілігі жоғары кеме оқшаулаушысының басшылығымен кеме бөлмелерін, құбырларды, жүйелерді, жылу алмастыратын аппараттарды плиталы, талшықты және мастикті материалдармен, тығынды жармамен, қалыпталған бұйымдармен, асбоцементті және пенополиуретанды тозаңдататын оқшаулау жұмыстарын орындау;

оқшаулау жұмыстарын орындау үшін құралдарды, керек-жарақтарды және құрылғыларды даярлау;

оқшаулау жұмыстарын орындауда қолданылатын құралдарды, керек-жарақтарды және аппаратураны жуу.

42. Білуге тиіс:

кеме тұрғызуда қолданылатын оқшаулағыштардың белгіленуі және түрлерін;

оқшаулағыш материалдармен жұмыс істеу ережесін;

оқшаулау алдында майсыздандыру, тазарту, жуу және кептіру ережелерін;

тығындаушылардың және мастиктердің құрамына кіретін компоненттердің маркаларын және белгіленулерін;

оқшаулау материалдарын сақтау ережелерін;

жұмысқа арналған және қарапайым бақылау-өлшеу құралдырының белгіленуін және қолданылу ережелерін.

43. Жұмыс үлгілері:

1) жылу алмастыру аппараттары, компенсаторлар, құбырлардың фланцтары – алмалы жылу оқшаулағыштарын бөлшектеу;

2) борттар, іргешелер, сүйреуіштер – оқшаулағыштарды шешу;

3) ілмектер – матрицаларға біріктіру;

4) сымдар, баулар – айлақтармен орау;

5) металл торлар – пішу және тігу;

6) асбестті, кремнежерлі, мақта маталар – тікбұрышты контурлы дайын өлшем, үлгі және шаблондар бойынша пішу;

7) алюминий фольгасы – рулондардан тарқату.

Параграф 2. Кеме оқшаулаушысы, 2-разряд

44. Жұмыс сипаттамасы.

сызба және эскиз бойынша кеме бөлмелерін қанықтырусыз оқшаулау, жүйе және құбырларды талшықты материалдармен қанықтыру, базальтті және асбестті баулармен, картондармен, алюминий фольгаларымен қанықтыру бойынша қарапайым жұмыстарды орындау;

құбырларды және арматураларды оқшаулаудың уақытша технологиясы;

орнатылған оқшаулағышты бекіту және жөндеу жұмыстарын жасау;

орындалып жатқан оқшаулау жұмыстарының сызбаларымен, үлгілерімен және технологиялық құжатнамасымен танысу;

оқшаулау үшін плиталы материалдарды үгітуге арналған құрылғыларды даярлау;

электрлі пышақта және электрлі шектерде оқшаулайтын плиталы материалдарды кесу;

цехта плиталы оқшаулағыштарды тораптарға жинау;

цехта оқшаулаушы пластиналарға және профильдерге мақта мата жапсыру;

біліктілігі жоғары оқшаулаушының басшылығымен цехта оқшауланған беттерге шынылы мата жапсыру;

оқшаулау орамдары мен пакеттерін даярлау, тік бұрыш пішіндес матрацтарды тігу;

жапсырылған ескі оқшаулағыштарды шешкеннен кейін құбырлардың, жүйе мен механизмдердің үстіңгі беттерін тазалау;

асбестті және кремнежерлі маталарды, мақталы матаны, жасанды және синтетикалы маталарды, желкендерді, пленкаларды және пергаминді орташа және қарапайым күрделіліктегі шаблон және үлгі бойынша арнайы үстелге қою және пішу;

компоненттерді өлшеу және мастик пен тығындарды оқшаулау үшін даярлау.

45. Білуге тиіс:

кемедегі корпус бөлшектерін және бөлмелерінің атауларын;

борттардың сүйреуіштерін, іргешелерді, құбырларды және жүйелерді оқшаулау кезінде орындалатын жұмыстардың жүйелілігін;

қолданылып жатқан оқшаулау материалдарының атауларын, маркалары мен ерекше құрамдарын;

оқшауланған материалдарды орнына орнатуға даярлауды және беттерді оқшаулауға даярлауды;

орнатылып жатқан оқшаулағыштарды бекіту ережесін;

арнайы құрылғыларды және бақылау-өлшеу құрылғыларының белгіленуі мен қолдану талаптарын;

орындалып жатқан жұмыстың сызбаларын және технологиялық құжатнаманы;

қолданылып жатқан жабдықтардың құрылымы және қызмет көрсету ережесін;

улы желімдермен және шыны талшықтар негізіндегі материалдармен жұмыс істеу барысында қауіпсіздік техникасының және өндіріс санитариясының жалпы ережелерін.

46. Жұмыс үлгілері:

1) арматура – базальтті және асбестті баулармен оқшаулау (сылақсыз), зақымдалған оқшаулықтарды жөндеу;

2) оқшаулағыштарды құбырларға бекіту бандаждары - орнату, шешу;

3) борттар, іргешелер, сүйреуіштер – асбестті және базальтті картондармен, альюмий фольгамен оқшаулау және зақымданған оқшаулағыштарды жөндеу;

4) барлық өлшемде құбырларға және арматураларға тордан жасалған тік каркастар - даярлау және орнату;

5) тік бұрышты матрацтар және пакеттер – даярлау;

6) плиталы оқшаулағыштан жасалған пластиналар және профильдер – цехта мақта матамен қаптау және жапсыру;

7) жинақ профильдерін оқшаулауға арналған пластиналар және бөлшектер - таңбалау;

8) кеме бөлмелерінің, жүйелерінің және құбырлардың беттері – орнатылып жатқан оқшаулағыштарды бекіту;

9) кеме бөлмелерінің, құбырлардың, механизмдердің үстіңгі беттері – жапсырылған оқшаулағыштарды шешу (плиталы, мастикті, қалыпталған бұйымдармен);

10) салқын, тік құбырлар және бір қималы иіліммен – гидроқорғаныс пленкаларын орнату ақылы талшықты материалдармен цехта оқшаулау, матамен қаптау және зақымдалған оқшаулағыштарды жөндеу;

11) қарапайым конфигурациялармен оқшауланған желдету және салқындату құбырлары - цехта шынылы мата жапсыру;

12) тік құбырлар – базальтті және асбестті баулармен (сылақсыз), базальтті және асбестті картондармен, шыны маталармен және асбестті маталармен цехта (бір және бірнеше қабатқа) оқшаулау, зақымданған оқшаулағыштарды жөндеу;

13) альюминий фольгасы – бүрмелеу.

Параграф 3. Кемені оқшаулаушы, 3-разряд

47. Жұмыс сипаттамасы:

сызба және эскиз бойынша кеме бөлмелерін шамалы қанықтырумен құбырлар жүйелерін және талшықты және плиталы материалдармен, қалыпталған бұйымдармен, тығынды жармамен механизмдерді оқшаулау бойынша орташа күрделі жұмыстарды орындау;

орнатылып жатқан оқшаулауды бекіту және жөндеу;

сызбалармен, үлгілермен және орындалып жатқан оқшаулау жұмыстарының технологиялық құжатнамасымен танысу;

алынып жатқан оқшаулау материалдарының тапсырысқа және сызбаға сәйкес келуін тексеру және өңдеу;

жабдықтарды және құрылғыларды әзірлемелерді сүргілеу, пенопластты арматуралау үшін және оқшауланып жатқан материалдарды пішу үшін дайындау;

станоктарда оқшаулайтын материалдарды пішу;

жұмыс барысында жабдықтарды икемдеу;

фуговалды станоктарда әзірлемелерді сүргілеу;

материалдарды рационалды пайдалануды есепке ала отырып пішу бойынша күрделі контурлы оқшаулау материалдарын белгілеу және кесу;

фасонды төсектерді және пакеттерді даярлау;

эластикті және плиталы пенопласты (поливинилхлоридті) арматуралау;

өртке қарсы тозаңдататын асбоцементті оқшаулауды орындау;

оқшаулайтын материалдарда оқшаулауға дейінгі тозаңдату орнын белгілеу және тетік кесу;

оқшауланған беттерді мақта қағазбен жапсыру;

кеме жөндеу жағдайында бекітетін құрылғыларды оқшаулайтын үстіңгі беттерге орнату орнын белгілеу;

цехта шыны матамен оқшауланған беттерді жапсыру;

пенопласттан жылуды оқшаулау плиталарын полистирольдарға бөлшектеу.

48. Білуге тиіс:

оқшаулаудың түрлері және конструкциялары;

кеме бөлмелерін және құбырларды плиталы материалдармен, қалыпталған бұйымдармен және тығынды жармамен оқшаулау жұмыстарының жүйелі орындалуын;

жапсырылып жатқан материалдардың және қалыпталған бұйымдарды бекіту ережесін;

оқшаулау жұмыстарында қолданылатын желімдердің маркаларын және белгіленуін;

полимерлеу және желімнің кебу режимдерін;

қалыпталған бұйымдарды жапсыруға арналған майламдарды қоюландыру ережелерін, гидролизделген жабудың түрлері мен жағу тәсілдерін, оқшаулауға жөндеу жұмыстарын жасау технологиясын;

қолданылып жатқан жабдықтардың құрылымы және икемдеу ережелерін;

өртке қарсы оқшаулауды орындау технологиясы, керамикалы плиталарды төсеу және фенолды пенопласттан және базальтті картоннан қауыз және платтарды даярлау технологиясын;

шаңдататын асбестоцементті қоспаны даярлау технологиясын;

орындалып жатқан жұмыстың сызбасын және қолданыстағы технологиялық құжатнамасын.

49. Жұмыс үлгілері:

1) арматура, құбырлар, кеме бөлмелерінің беттері – қиын алынатын орындардағы тығынды жармалармен оқшаулау және жарамсыз оқшаулауды жөндеу;

2) арматуралар – алмалы-салмалы төсектерді орнату;

3) балласт – трюмоларға және желілі қораптарға салу;

4) кемелердің борттары, сүйреуіштері, іргешелері корпустары және қондырғылар, қақпақтар, цилиндрлар – плиталы және қалыпталған бұйымдармен (фенолформальдегидты, поливинилхлоридты, полистиролды пенопластпен және т.б.), жылы дыбыс оқшаулайтын маттармен оқшаулау және ақауы бар оқшаулағышты жөндеу;

5) 250 мм дейін диаметрі бар біліктер – шыны матамен жапсыру;

6) тік бұрыш пішінді желдеткіш және салқындату жүйелерінің ауа жібергіштері – плиталы материалдармен оқшаулау, оқшаулағыштарды сылау және матамен жапсыру; ақауы бар оқшаулағыштарды жөндеу;

7) төлкелер, майлағыштар, сақиналар және тағы басқа – шыны матамен жапсыру;

8) есіктер, люктер – қаңылтырлы тығынмен оқшаулау;

9) өртке қарсы, тозаңдатқыш оқшаулау – жабдықтарды даярлау, асбоцементті қоспаны даярлау, оқшауланып жатқан беттерге шашу; зақымдалған оқшауларды жөндеу;

10) мастиктер, сылақтар және желімдер – дайын рецептура бойынша даярлау;

11) оқшаулайтын және фасонды төсектер және пакеттер - сызба, үлгі және орындардан алынған өлшем бойынша даярлау;

12) бұласырға арналған жастықшалар – даярлау;

13) ыстық құбырлардың тік беттері – қалыпталған бұйымдармен, қабықтармен және сегменттермен оқшаулау;

14) салқын құбырлардың майыстырылған қосалқы беттері – гидроқорғаныс поливинилхлоридты пластикат қондырғысында цехта талшықты материалдармен оқшаулау;

15) кеме бөлмелерінің, құбырлардың және арматуралардың үстіңгі беттері – қиын алынатын орындарда кемеде тығынды жармамен оқшаулау және ақаулы оқшауларды жөндеу;

16) кеме бөлмелерінің үстіңгі беттері – бекітілген оқшаулауды целалитті сылақпен сылау, мақта матамен жапсыру; гидроқорғаныс поливинилхлоридты пластикатты полиуретанды және фенолоформальдегидты желімдерге орнату;

17) қалыпталған оқшаулау материалдарынан сегменттер – даярлау;

18) қаптайтын плиталарды орнатуға арналған металл торлар – созу және бекіту;

19) асбестті, кремнежерлі, мақталы, жасанды, синтетикалы маталар, желкенді, пластикатты және талшықты материалдар – күрделі контурлы және шаблондар бойынша пішу;

20) оқшауланған күрделі конфигурациялы желдеткіштердің және салқындатқыштардың құбырлары – цехта эпоксидты компаундта шыны матамен жапсыру;

21) қосалқылармен майыстырылған құбырлар – цехта базальтті және асбестті шнурлармен (сылақсыз) бір немесе бірнеше қабаттарға, асбестті және базальтті картондармен, асбестті және асбестті шыны маталармен оқшаулау; ақауы бар оқшаулауды жөндеу;

22) пенополиуратан тозаңдатуымен оқшауланған құбырлар – оқшаулаудан кейін қайта өңдеу (тығындау, бөз жапсыру, тығын бойынша мақта матамен тығындау);

23) фланцтар, клинкеттер – толықтырғыштармен асбестті және асбестті шыны матамен оқшаулау.

Параграф 4. Кеме оқшаулаушысы, 4-разряд

50. Жұмыс сипаттамасы:

сызба және үлгі бойынша плиталы материалдармен үлкен оқшаулауға дейінгі қанықтырылған кеме бөлмелерін оқшаулау бойынша күрделі жұмыстарды орындау;

құбырлар және механизмдердің күрделі беттеріндегі оқшаулағыштарды жинау; монтаждалып жатқан оқшаулағыштарды бекіту және жөндеу;

құбырлардың және механизмдердің қарапайым беттері сұйық және паста тектес оқшаулайтын материалдармен жағу және ақаулы орындарды жөндеу;

күрделі беттерді қалқандар мен пакеттермен оқшаулау;

оқшаулайтын материалдарға белгі салу және оқшаулауға дейін қанықтыру орындарын кесу;

қазандардың, коллекторлардың, жылу алмастыру аппараттарын және бу шығарғыштардың ыстық үстіңгі беттерін оқшаулау;

фрезерлі станоктарда профильді жинақтарды оқшаулау бөлшектерін даярлау;

фенолды пенопласттан, базальтті талшықтан және полистиролды пенопласттан плита және қауыздарды даярлау;

орындалып жатқан жұмыстарға арналған күрделі сызбалар, технологиялық және басқа құжатнамамен танысу;

шаблон, үлгілерді даярлау, оқшаулағыш материалдарды пішуге арналған эскиздерді (орнынан алынған өлшем бойынша) орындау;

профильді жинақты оқшаулау бөлшектерін даярлауға арналған жабдықтар мен құрылғыларды икемдеу және дайындау, фенолды пенопласттан плиталар мен қауыздарды даярлау;

беттерді (сферикалық, цилиндрлы, конус тәріздіні қоспағанда) силикатты желімде асбествермикулитты және асбестоперлитті плиталармен өртке қарсы оқшаулауды орындау және орнатылып жатқан оқшаулауларды жөндеу;

құбырларға және арматураларға мастикті оқшаулағыш жағу;

бөлменің беттерін, шатырды және цилиндрларды полистиролды пенопласттан жасалған жылу оқшаулағыш материалдармен көп қабатты оқшаулау;

кемелердегі құбырларды, фланцты біріктірулерді, арматураларды және механизмдерді талшықты материалдармен және шыны матамен оны эпоксидты смолалар негізінде байланыстырғыштарда сіңдіріп оқшаулау;

пенополиуретанды тозаңдату тәсілімен цехтарда қарапайым конфигурациялы құбырларды оқшаулау;

керамикалы плиталарды төсеу;

түсірілмейтін оқшаулау жағдайында жөндеу жұмыстары барысында кабельді сымдарға және жылытатын элементтерге кіруге мүмкіндік алу үшін полистиролды пенопластан жылу оқшаулағыштарды шешу.

51. Білуге тиіс:

кемені оқшаулаудың барлық түрлерін және оны бекіту тәсілдерін;

күрделі беттерді оқшаулау бойынша жұмыстардың орындалу жүйелілігін және оны жөндеуді;

құбырларды және механизмдерді көпқабатты оқшаулау технологиясын, асбесвермикуитті, асбестперлитті плиталы материалдармен өртке қарсы оқшаулауды, "Агат" пластмассалы пластиналармен, эпоксидты смола негіздерінде байланыстырғыштарда сіңдіру арқылы шыны матада беттерді оқшаулау;

кеме тұрғызуда және кемеге жөндеу жұмыстарын жасауда қолданылатын оқшаулау материалдарының негізгі құрамдарын;

орындалып жатқан жұмыстардың технологиялық құжатнамасын;

күрделі сызбаларды оқу ережесін;

оқшаулау материалдарын жапсыру сапаларын тексеру тәсілдерін; оқшаулау материалдарын жапсыру тәсілдерін;

қазандардың, коллекторлардың, жылу алмастыру аппараттарын және бу өткізгіштерді оқшаулау технологиясын және тәсілдерін;

оқшаулау жұмыстарын, профильді жинақтар, плиталар және фенолды пенопласттан жасалған қауыздарды оқшаулау бөлшектерін даярлау бойынша жұмыстарды, қолданылып жатқан жабдықтар, құрылғылар, бақылау-өлшеу

құралдарын, оларды жұмыс барысында икемдеу тәсілдерін;

орындалып жатқан мастикті оқшаулаудың технологиясын және режимдерін;

қолданылып жатқан оқшаулау материалдарына байланысты сылақ түрлерін және оларды жағу тәсілдерін;

шаблонда, үлгілер даярлау ережелерін және оқшаулау металдарын пішу үшін эскиздерді орындау;

оқшаулағыштарды жөндеу ережелерін.

52. Жұмыс үлгілері:

1) арматуралар, механизмдер, құбырлар – ыстық беттерді мастикті оқшаулау;

2) борттар, қоршаулар, жалпақ және қисық көп мөлшердегі қанықтырумен сүйреуіштер– плиталы материалдармен, асбоағашты қалқандармен орын бойынша оқшаулау және т.б.;

3) диаметрі 250 мм астам біліктер, қаптар, орағытулар – шыны матамен оқшаулау;

4) түптер, борттар, екінші түптердің төсемдері, монтажды тораптар – кемеде пластикпен оқшаулау;

5) қазандарды кірпішпен қалау – ауыстыру;

6) азық-түлік қоймалары, азық-түлік блоктары – көпқабатты плиталы оқшаулағышты (фенолоформальдегидті) орнату;

7) компенсаторлар және басқа да толқынды бөлшектер – маттармен, фасонды плиталармен, маталармен немесе баулармен бөлшектеп аралас оқшаулау, қамыттары орнату, қаптар, бекітпелерді орнату;

8) есу бұрандаларының күректері және саптамалары – шыны матамен жапсыру арқылы ақаулықтарды түзету;

9) толықтырғыштары бар өте күрделі конфигурациялы төсектер – орын бойынша шаблондарды түсіру арқылы дайындау, орнату;

10) жолақ бульбалы және таңбалы жинақтау – фенолформальдегидты плиталармен және полистиролды пенопластпен оқшаулау; ақауланған оқшаулауды жөндеу;

11) азық-түлік блоктары және санитарлы бөлмелер – беттерді даярлау және плиталармен қаптау;

12) фенолды пенопласттан жасалған плиталар және қауыздар – даярлау;

13) көп мөлшердегі қанықтырумен күрделі (цилиндрлы, сфералық, конус тәріздіден басқа) кеме бөлмелерінің беттері – асбествермикулитті және асбестперлитті плиталармен өртке қарсы оқшаулауды орнату;

14) ыстық және салқын құбырлардың, жылу алмастыру аппараттарының, агрегаттарының және тағы басқа фасонды беттері – цехта және кемелерде қалыптайтын бұйымдармен, сегменттермен, қауыздармен және плиталы материалдармен оқшаулау;

15) жалпақ беттер – "Агат" пластмассалы плиталармен оқшаулау;

16) құбырлар және арматуралармен қиюластырылған беттер – плиталы материалдардан жасалған пакеттермен оқшаулау;

17) кенжар құбырлары, фланцты біріктірулер, қақпақтар, желдеткіштер – кемеде талшықты материалдармен оқшаулау;

18) трюмдар – беттерді даярлау және керамикалы плиталарды салу.

Параграф 5. Кеме оқшаулаушысы, 5-разряд

53. Жұмыс сипаттамасы:

сызба және үлгі бойынша өте көп мөлшердегі құнарландыру және арнайы мастикте ыстыққа төзімді түтін құбыры (өте жоғары талаптар қойылатын) және бу жылытқыштар, трубиндер, қазан агрегаттары, қазандар араласқан жүйемен борттарды және сүйреуіштерді оқшаулау (және оны жөндеу) бойынша өте күрделі және жауапты жұмыстарды орындау;

сферикалық және цилиндрлы беттерді орнатылған жылытатын элементтермен және кабельді сымдармен көпқабатты оқшаулау;

оқшаулау бойынша тәжірибе жұмыстарын жасау;

пенополиуретанды шашу арқылы кеме бөлмелерін оқшаулау;

кеме конструкцияларына пенополиуретан құю;

күрделі үлгілерді, шаблондарды даярлау, оқшаулау материалдарды қажетінше есептеп алып сызбалардан үлгілер және конструкцияларды жасау;

цехта күрделі конфигурациялы мұржаларды және кемелерде құбырларды пенополиуретанды шашу арқылы оқшаулау;

кеме конструкцияларының сферикалық, конусты және цилиндрлы беттерін силикатты желімдерде асбестовермикулитты және асбестоперлитты плиталармен өртке қарсы оқшаулауды орындау;

арнайы материалдармен "ыстық" оқшаулауды орындау барысында арнайы кептірмелерді, құрылғыларды және бақылау-өлшеу құралдарын жұмыс процесін бастауға даярлау;

беттерді сұйық және пасто тектес оқшаулау материалдарын жағу бойынша күрделі жөндеу жұмыстарын орындау және оларға қолдан жөндеу жұмыстарын (тығын қабаттарын) жасау;

кез-келген күрделіліктегі сызбалармен және оқшаулау жұмыстарына орындауға қажетті технологиялық және арнайы құжатнамамен танысу;

бу қазандары жұмыстарында, рефрижераторлы, тоңазытқыш камералар және басқа бөлмелерге көп қабатты аралас оқшаулау жасау.

54. Білуге тиіс:

кеме тұрғызуда және кемеге жөндеу жұмыстарын жасауда қолданылатын оқшаулау конструкцияларының барлық түрлерін;

орнатылып жатқан оқшаулықтың конструктивті талаптарын, жапсырылған оқшаулаудың сапасын тексеру ережесін және ақаулардың алдын алу тәсілдерін;

көпқабатты аралас оқшаулауды орындау технологиясын;

оқшауланбайтын орындарды қорғау тәсілдерін;

уланған материалдармен жұмыс істеу ережесін; арнайы кептіргіштердің құрылымдары және баптауды, кептіру кезінде бақылау-өлшеу құрылғыларын пайдалануды және белгіленуін;

оқшауланып жатқан материалдардың, мастиктердің және желімдердің негізгі сипаттамаларын және физикалық-механикалық көрсеткіштерін;

оқшаулау жұмыстарында қолданылатын станоктардың, машиналардың, жабдықтардың және арнайы құрылғылардың түрлерін;

жұмыс жасау барысында технологиялық талаптарды, нұсқаулықтарды, тексеруге қойылатын талаптарды және қосалқы сынақтарды;

кез-келген күрделі сызбаларды сызу ережелерін.

55. Жұмыс үлгілері:

1) көп мөлшердегі қанықтырулармен сферикалық бұйымдар – жоғары температурада және белгілі ылғалдықта арнайы кептіргіштерде кезектегі кептірумен оқшаулау;

2) қазан агрегаттары, құбырлар, мұржалар, бу жылытқыштар – көпқабатты аралас оқшаулауды орнату;

3) радиусты жинақтау – орындарға плиталы және мастикті материалдармен оқшаулау;

4) цилиндрлы, сферикалық беттер, механизмдер – эпоксидты смолалар негізінде сіңдірумен шыны матамен қорғанысты және көпқабатты жабу;

5) өте көп мөлшердегі қанықтырумен қисық беттер – "Агат" пластмассалы пластиналарымен оқшаулау;

6) кеме бөлмелері, кеме конструкциялары – пенополиуретан шашырату және құю;

7) өте көп майыстырылған құбырлар, арматуралар, баллондардың қақпақтары – қалыпталған бұйымдар мен тораптарды жіктерін катализаторлары бар смола құю арқалы оқшаулау;

8) өте күрделі кескінді құбырлар – цехта пенополиуретанды беттерді кезектегі өңдеумен және мата жапсыру тәсілдерімен оқшаулау; тапсырыстағы құбырларды оқшаулау;

9) күрделі кескінді құбырлар – оқшаулау бойынша арнайы қорғаныс жабулармен аралас көпқабатты оқшаулауды орнату.

4. Кеме корпусы, кеме монтажы және құбырлы жұмыстарды бақылаушы

Параграф 1. Кеме корпусы, кеме монтажы және құбырлы жұмыстарды бақылаушы, 2-разряд

56. Жұмыс сипаттамасы.

құрау, тегіс секцияларды түзету, тораптардың қарапайым бөлшектерін орнату және тегіс секциялардағы жұмыс жасайтын заттарды, слесарлы өңдеуді, мөрлеуді, қолдан майыстыруды, бұрғылауды операциялық бақылау және станционарлық және өтпелі машиналарда кесу;

автоматты жылытпа кесу желілеріне түсетін, қолдан және фотопроекциялы белгілеу желілеріне түсетін қаңылтырлы және профильді прокатты бақылау;

жөндеу жұмыстарының, орталандырылмайтын қосалқы механизмдерді монтаждаудың, жылу алмастыру аппараттарының, бөлек тораптардың, тұрмыстық және шаруашылық жүйелерінің арматураларын және құбырларын бақылау және сапасын тексеру;

арматураларды, мұржаларды, құбырларды, жылу алмастыру аппараттарын, цехтағы қысымы 1,5 МПа дейін (15 кгс/смІ дейін) жабдықтардың сапасын бақылау;

өндіріске жабдықтарды, мұржаларды шығару және сақтау, консервациялау сапасын тексеру;

қаңылтыр және профильді прокаттарды және бұйымдарды тазартудың және грунттаудың сапасын тексеру, құбырлардың, жабдықтардың, сыйымдылықтардың, іріктеу стакандарының ішкі беттерінің тазалығын тексеру және арматураны, құбырларды, жабдықтарды технологиялық бұқтырмаларды (қорғаныс) орнату және құбырларға қорғаныс технологиялық оқшауларын орнату; 0,2 мм дейін дәлме-дәлдікпен тіреулі беттерді өңдеу сапасын тексеру;

қабылданған жұмыстарға бақылау-ілеспе құжатнамасын рәсімдеу.

57. Білуге тиіс:

кеме бөлімдерінің атауларын, корпустардың негізгі конструкцияларын;

қарапайым геометриялық құрылыстарды және ұңғыларды;

өңдеуге, тазартуға және грунтталуға түсіп жатқан қаңылтырлы және профильді прокаттардың маркаларын;

өңделіп жатқан бөлшектердің және әзірлемелердің дәлдігіне және сапасына қойылатын талаптарды;

қолданылып жатқан күкіртті және төменколегирлі болаттың негізгі технологиялық құрамын;

бақылаудағы бөлшектерді дәнекерлеуге жиектерді даярлаудың сапасына қойылатын талаптарды;

қарапайым тораптарды және жалпақ секцияларды құрау тәсілдерін және оларды тексеру тәсілдерін; бақылап жатқан бұйымдарды және тораптарды құрау барысындағы рұқсатнамаларды және әдіптерді;

қосалқы механизмдердің, жылу алмастыру аппараттарының және арматураның құрылымын, жұмыс принцпін және классификациясын;

арматура, жабдықтар және әртүрлі материалдардан жасалған құбырларды сақтау бойынша нормативтік құжатнаманы талап ету;

арматураларды және қосалқы жабдықтарды консервациялау және қайта консервациялау қойылатын негізгі талаптар;

монтажды сызбаларды және құбыр үлгілерін оқу ережелері;

орталандырылмайтын механизмдер, құбырлар және арматураларды жөндеуге және құрауға қойылатын талаптарды; рұқсатнамалар және қондырулар жайлы, квалитеттер және кедір-бұдырлар жайлы негізгі мәліметтерді;

құбырларды біріктіру түрлерін;

кеме тұрғызуда қолданылатын болаттардың және түрлі-түсті қорытпалардың негізгі маркаларын және сорттарын;

төселетін материалдардың атаулары және жұмыс талаптарына байланысты қолдануларын;

бөлшектерді өңдеу және тораптарды құрау ережелерін;

әртүрлі материалдардан құбырларды жеткізуге қойылатын техникалық талаптарды;

тік және қисық беттерді тексеру тәсілдерін; бақылау кезінде бақылау-өлшеу құралдарын;

қабылдау-тапсыру және жұмыс жасақтарын тапсыру бойынша құжатнаманы толтыру ережелерін.

58. Жұмыс үлгілері:

1) арматура –майлағыштарды толтырудың сапасын бақылау;

2) арматуралар және құбырлар – өндіріске енгізгенге дейін бақылау;

3) брашпилдер, шпилдер, электрлі және булы лебедкалар – тежегіш құрылғыларды, қол тартпаларды, жұлдызшалардың жөндеу жұмыстарының сапасын бақылау;

4) кеменің жалпы желдеткіші, салқындату, ауаны кешенді өңдеу жүйесі және т.б. (призматикалы және цилиндрлы тік құбырлар) – даярлауды бақылау;

5) қылта – орнатуды бақылау;

6) көп қатарлы бумен жылыту жылытқыштары, қаптар, буындар, үштік, келте құбырлар, қарапайым коллекторлар, май сауыттар, қақпақтары бар тамызғыштар, кіші түсірмелер, желдеткіш құбырлар, қаңылтыр материалдардан жасалған фасонды шпигаттар – даярлау және жөндеудің сапасын тексеру;

7) салқын мөрлеу тәсілімен даярланған бөлшектер – сапасын бақылау;

8) белбеулермен кництер – құрауды бақылау;

9) кництер, ұсақ бракеттер және бекіту бөлшектері – белгілеу және шаблондар бойынша орнатуды бақылау;

10) электр трассасының қаптары және булы жылыту қаптары – орнатуды, жөндеуді бақылау;

11) конденсаторлар және жылу алмастыру аппараттары – құбырларды ауыстыру, майлықты толтырудың сапасын бақылау;

12) металлдан жасалған қарапайым жиһаз – құрастыру, жөндеу жұмыстарын, орнатуларды бақылау;

13) қосалқы механизмдер, мойынтіректер және біліктер– сыртқы қайта консервациялау және консервациялаудың сапасын бақылау;

14) қосалқы механизмдердің мойынтіректері - баббитпен құйылған жинақтың сапасын тексеру;

15) жеке аспалар және қаңылтыр материалдардан жасалған төсемдер – әзірлеменің сапасын тексеру;

16) күкірті аз және легирлігі төмен болаттар секциясынан кенептер – жинақтауларды бақылау;

17) жалпақ секциялар (платформалар, жеңіл қоршаулар және тағы басқа) – жинақтауларды, түзетулерді бақылау;

18) түзу таңбалы тораптар – жинақтауларды бақылау;

19) 5 тоннаға дейін жүк көтеретін жүк көтергіш құрылғылар – жөндеу жұмыстарының сапасын бақылау;

20) қарапайым ұсақ фундаменттер – жинақтауларды, сұлбаларды бақылау.

Параграф 2. Кеме корпусы, кеме монтажы және құбырлы жұмыстарды

бақылаушы, 3-разряд

59. Жұмыс сипаттамасы.

құраудың және майысқан жалпақ секцияларды және оқшаулауға дейінгі қанықтыру құрылғыларының сапасын операциялық бақылау;

белгі салудың, орнатудың, тоғысулардың, түзетулердің, көлемді секция және блоктарды құрау кезінде жалпақ секциялардың сапасын бақылау;

құраудың, жөндеудің, бақыланатын секциялардың орнатылуының, орташа күрделі бұйымдардың, бөлме жабдықтарының және жұмыс заттарының технологиялық жүйелілігін, бақылау;

қарапайым кондукторларды және құрылғыларды, қосалқы механизмдерге аз габбаритті механизмдерді, құралдар және жабдықтарды даярлаудың, құраудың, түзетудің, орнатудың, сапасын бақылау;

шаблон және каркас бойынша салқын және ыстық июді слесарлық өңдеу;

дәнекерлеуші материалдардың техникалық талаптарына (сертификаттардың болуын, кептірудің сапасын, шаншу және дәнекерлеуші сымның үстінің тазалығын) сәйкес келуін бақылау;

су, керосин құю әдістерімен салқындату және үрлеу арқылы конструкцияны су жібермеуге тексеру;

сынақ журналдарын жүргізу;

оқшаулауға бөлмені тапсыру;

ақауларды топтастыру, оның пайда болу себебін анықтау және оның алдын алу жолдарын қарастыру;

жөндеу жұмыстарының сапасын, құраудың, қосалқы механизмдердің монтажын, агрегаттарды, 0,20 мм рұқсатнамалармен қиылысуға орталықтандырылған және - 0,25 мм/м сынған жерді, жылу алмастыру аппараттарын, қарапайым кеме құрылғыларын бақылау және әртүрлі болаттан және қорытпалардан қарапайым жез бұйымдарды даярлау;

бұйымдарды, өңдеулерді, құрауларды, жөндеу жұмыстарын, монтажды, арматураны, құбырларды және жүйелерді қысым арқылы сапасын бақылау: 1,5 МПа дейін (15 кгс/см² дейін) гидравликалық сынау кезінде; 1,0 МПа дейін (10 кгс/см² дейін) дейін арматураны пневматикалық сынау кезінде, құбырларды, жабдықтарды, жылу алмастыру аппараттарын цехта қысым астында сапасын бақылау;

гидравликалық сынақтар 1,5-ден 10,0 МПа дейін (15-ден 100 кгс/см² дейін), пневматикалық сынақтар кезінде 1,5 МПа (15 кгс/см² дейін) консервациядан алу, қосалқы механизмдерді консервациялау, тораптардың ішкі беттерінің тазалығын, құбырларды және жабдықтарды арнайы стендтерде илемдеу арқылы сапаны тексеру;

реттеудің, бапталып жатқан құбырлармен, жылу алмастыру аппараттарымен, қарапайым кеме құрылғыларымен, жетексіз палуба механизмдерін бағдарлама бойынша арқандау және жүру сынақтарымен қосалқы механизмдердің іс-қимылын жөндеу, реттеу сапасын бақылау; 0,1 мм дейін дәлдікпен тіреу беттерді өңдеу сапасын тексеру;

бақылау процесінде айқындалған ақауларды зерттеуге қатысу;

біліктілігі жоғары кеме корпусы жұмыстарын бақылаушының басшылығымен стапельдерді кемеге салуға дайындау, кеме корпусының стапельде орналасу жағдайын тексеру кезінде тексеру жұмыстарын қабылдау бойынша жұмыстарды орындау.

60. Білуге тиіс:

кемелердің тұрғызылып жатқан және жөнделіп жатқан корпустарын қалыптау тәсілдерін;

плазалы сынаулар жайлы негізгі мәліметтерді;

кеме тұрғызатын болаттың және алюминий қорытпаларының технологиялық және механикалық құрамын;

дәнекерлеу тігістерін белгілеуді;

дәнекерлер деформациясының пайда болу себептерін және олардың кішірею тәсілдерін;

секцияларды, тораптарды және жабдықтарды даярлау кезінде әдіптер және рұқсатнамаларды;

тексерулерді белгілеу тәсілдерін және жинақтың жиналған тораптарын, майысқан жалпақ секцияларды қабылдау ережелерін, өткізбеушілікке сынау тәсілдерін және тексеріліп жатқан конструкция мен бұйымдарды бақылау тәсілдерін;

өңдеу, құрау, тойтару және бақылаудағы корпусты конструкциялар, бөлшектер, жабдықтар және жұмыс заттарын өңдеудің технологиялық процесін, бақылаудағы дәнекерлеу конструкцияларын түзету тәсілдерін;

қабылдаудың нәтижелерін тіркеу ережелерін;

орташа күрделі геометриялық құрылыстарды және ұңғылауды; бақылау үшін қолданылатын өлшеу құралдарын;

құрау-дәнекерлеу жұмыстарында пайда болатын ақаулардың түрлерін және олардың алдын алу тәсілдерін;

булы, газды және дизельді құрылғылардың белгіленуі мен құрылымын;

құбырлар трассаларының және кемеде жүйелердің белгіленуі мен орналасуын және оларды пайдалану ережесін;

қиюластыру, сынау, құбырларды кез-келген байланыс түрлерімен монтаждау технологиялық процесін;

біліктердің бірігулеріне байланысты қосалқы механизмдерді орталықтандыруға рұқсатнамаларды;

қабылданып жатқан механизмдер мен электрожабдықтардың технологиялық процесі мен технологиялық талаптары;

амортизаторлардың жарамдылығын анықтау бойынша техникалық талаптарды;

ОСТ және ГОСТ нормаларымен және сынау әдістемелерімен пайдалануды;

кедір-бұдырлардың рұқсатнамаларын, төмен түсіруді, квалитеттерді және өлшемдерін;

ақаусыз еңбек жүйесі жайлы негізгі ережелерді.

61. Жұмыс үлгілері:

1) балық тұздайтын агрегаттар, жетектермен газды бұру соққылары, ауды сілкілеу машиналары, қосалқы және палубалы механизмдер, балық ұнын брикетирлеуші престер, машиналы телеграфтар, машиналы телеграфтар, механикаланған шлюп мәткелер, технологиялы жабдықтар (бас кесетін, тері сыпыратын, жуатын машиналар;

балық ұнды, балық консервілі және май терілі құрылғылар;

транспортерлар және құбырлы элекваторлар) – жөндеу жұмыстарының сапасын, монтаждың, реттеудің сапасын бақылау;

2) әртүрлі амортизаторлар және амортизатор тораптары – бақылау;

3) асқа арналған бактер және қазандар, цистерналар – бұйымның сапасын бақылау, жөндеу, көгалдандыру, сынау;

4) іске қосатын баллондар, қышқылды баллондар – монтаждың сапасын бақылау;

5) тоңазытқышқа арналған құбырлы батареялар – даярлаудың, жөндеудің, сынақтың және тапсырылымның сапасын бақылау;

6) ортақ кеме желдеткіші, салқындату, ауаны кешенді өңдеу жүйесі және тағы басқа (қиып өтетін құбырлар – тік және бір жаққа қарай майысқан) – әзірлемені, жөндеу жұмыстарын тексеру;

7) қанықтыру бөлшектері (стакандар, фланцтар, приварыштар) – белгілеуді, орнатуды және жалпақ секцияларда дәнекерлеуді бақылау;

8) бірқатарлы ирек түтіктер, буландырғыштар, күрделі коллекторлар, майды салқындатушылар, жылытқыштар – әзірлеудің, құрастырудың, жөндеу жұмыстарының, сынаудың сапасын тексеру;

9) металлдан және пластмассадан жасалған иллюминаторлар және терезеліктер – әзірлеуді, орнатуды, сынауды бақылау;

10) желдеткіш каналдар және шахталар, қарапайым тамбурлар – әзірлеуді, құрауды және орнатуды бақылау;

11) құрастырулардың, жеңіл қоршаулар, кіретін есіктердің және люктардың комингстары – орнатуды, жөндеуді бақылау;

12) құбырлардағы тегіс компенсаторлар –әзірлеудің, монтаждың сапасын және тетіктерді компенсацияға тексеріп реттеуді бақылау;

13) қол жетектері бар аспалы, қосалқы орталықтанбаған механизмдер, қосалқы электр механизмде – реттеуді бақылау және швартты және жүрісті сынақтар бағдарламасы бойынша қозғалыста тексеру;

14) әртүрлі жабдықтар, орташа күрделі металдан жасалған жиһаз - құрастыруды, жөндеуді, орнатуды бақылау;

15) пластмассадан жасалған жабдықтар (графиндерді ұстаушылар және стакандардың, платинадан жасалған имектер, туалетті сөрелер және тағы басқа) – белгілеуді, орнатуды бақылау;

16) рамалы мойын тіректер, білікті, тіреулі, жапсырмалар – баббитпен құю сапасын бақылау;

17) секциялардың төсемдері (екінші түбін, палубаларды, платформаларды, іргешектерді қалау және тағы басқа) – белгілерді бақылау;

18) кеменің бөлмелері – оқшаулауға тапсыруды бақылау;

19) тік және бұрышты арматурамен және жабдықтармен білікше арқылы басқару жетектері – жөндеудің, құрастырудың және монтаждың сапасын бақылау;

20) рупорлар және ысқырғыштар, самаурындар, жуынатын құрылғы, жуғыштар – никельдеу және хромдауды даярлауды және өңдеудің сапасын бақылау;

21) құбырлардың мұржалары және жүйелері – талдаудың, эталонның нәтижесі бойынша конструктор құжатнамасының талаптарына сәйкестігіне байланысты стенділерді жұмыс қоршауымен жуу сапасын бақылау және т.б;

22) құбырлар және зәкір, жүк, арқанды, кіші кемелердегі құтқару құрылғыларының механизмдері – жөндеудің, монтаждың, реттеудің және арқанды және жүріс механизмдерінің бағдарламасы бойынша тапсырудың сапасын бақылау;

23) 5 т артық жүк көтергіш жүк көтеретін құрылғылар – жөндеу жұмыстарының сапасын бақылау.

Параграф 3. Кеме корпусы, кеме монтажы және құбырлы жұмыстарды

бақылаушы, 4-разряд

62. Жұмыс сипаттамасы.

күрделі қисайтылған жалпақ секцияларды түзету және құрауды, көлемді секцияларды, кеменің ортаңғы бөлігіне арналған блок-секцияларды, құрылыстардың блок-секцияларын, кеменің шеткі жақтарын қарапайым шеңбермен түзету және құрау оқшаулауға дейінгі қанықтырғышты орнату;

өлшеудің, орнатудың, тораптаудың, түзетудің, майысқан жалпақ секцияларды стапельде және докта жөндеу жұмыстарының сапасын бақылау;

бақыланатын секцияларды, жабдықтардың күрделі бұйымдарын, жұмыс заттарын, кабельдерді құраудың, жөндеудің, орнатудың, технологиялық ілеспелілігін бақылау;

даярлаудың, жөндеу жұмыстарының, түзетудің, ірі габаритті фундаменттерді және қазандар астарына рамаларды орнатудың, су құбырларының мойын тіректерін, жүк крендерін және қосалқы механизмдердің сапасын бақылау;

күрделі конфигурациялы корпус бөлшектерін шаблон және каркас бойынша майыстырудан кейін қабылдау;

күрделі майысқан төсектерді орнату, кондукторларды және орташа күрделі контовательдерді қабылдау;

шыны пластиктен жасалған кеме жинақтарын орнатуды және қалыптауды бақылау;

цистерналарды және кеме бөліктерін су өткізбеушілікке тексеру;

қосалқы механизмдерді, агрегаттарды, электр жабдықтарын, қиылысуға рұқсат етумен орталықтанған - 0,10 мм және - 0,15 мм/м сынықтарды, жетекті палуба механизмдерді, қосалқы және пайдалану қазандарын, жүк құрылғыларының, құбырларын, жүйелерді, 100 мм дейін білік диаметрінде кеменің білік сымдарын жөндеудің, құраудың, бірктірудің сапасын тексеру және күрделі жез бұйымдарын әзірлеу; 0,05 мм дәлдікпен тіреу беттерді өңдеудің сапасын тексеру;

1,5-тен 10,0 МПа дейін (15-тен 100 кгс/см² дейін жоғары); пневматикалық сынақ кезінде; 1,0-ден 5,0 МПа дейін (10-нан 50 кгс/см² дейін жоғары ) гидравликалық сынақ кезінде арматураларды, құбырларды және қысым жүйелерін даярлау, жөндеу, өңдеу, біріктіру, құрау және сынау сапасын тексеру;

10,0-ден 30,0 МПа дейін (100-ден 300 кгс/см² дейін жоғары) гидравликалық сынақ кезіндегі;

1,5-ден 10,0 МПа дейін (15-ден 100 кгс/см² дейін жоғары) пневматикалық сынақ кезіндегі қысымы бар цехта құбырлардың арматураларын, жылу алмастыру аппараттарын, қосалқы механизмдерді және құбыр жезді бұйымдарды сынаудың сапасын бақылау;

машиналы-қазанды бөлімдердің қосалқы механизмдерін, тұщыландыру құрылғыларын, жүк және кеме құрылғыларын, 100 мм дейін білік диаметрі кезінде жентегі бар палубалы механизмдерді, қосалқы және пайдалану қазандарын қызмет көрсетіліп жатқан құбырлармен, арқанды және сынақтармен бағдарлама бойынша жүйелерді икемдеудің және реттеудің сапасын тексеру;

қосалқы механизмдерге, белгіленген құжатнама рәсімделген құрылғыларға ревизия өткізудің сапасын тексеру;

сынау кезінде анықталған ақауларды зерттеуге қатысу және оларды жою бойынша іс-шара жасау;

пайдалану сипаттамаларын, алынған нәтижелерді өңдеу, арқанды және сынақ кездерінде жабдықты сынау хаттамасын рәсімдеуді алу.

63. Білуге тиіс:

құрауға арналған техникалық талаптар мен технологиялық процесті, майысқан күрделі жалпақ секцияларды, көлемді секцияларды және кеменің ортаңғы бөлігіне арналған блок-секцияларды, құрылыстардың блок-секцияларын және қарапайым сақиналары бар кеменің шеткі секцияларын жөндеуді;

плаза болмысты және масштабты кеменің теориялық сызбасын топтастыру;

күрделі тораптарды орындар бойынша белгілеу және орнатуды;

жіктердің түрлері және жиектерді дәнекерлеуге даярлауды;

кеменің корпусын құрауды, жөндеу және дәнекерлеу бойынша негізгі ережелерді;

көлемді-секцияларға және блок-секциялардың габаритті өлшемдеріне рұқсат және қосуларды;

кеменің ортаңғы бөлігіндегі секцияларды және блок-секцияларды жіктеу тәсілдерін;

жоғары легирленген болаттың және қорытпалардың технологиялық және механикалық құрамын;

материалдардың механикалық және химиялық құрамдарын сынауға арналған сынамаларға қойылатын талаптарды;

бақылау-өлшеу құралдарын;

оптикалық және оптикалық-лазерлік құралдарды;

кеме корпусы конструкцияларын қабылдауға және сынауға қойылатын техникалық талаптарды;

жинақтарды, шыны пластиктан жасалған корпустардағы салынатын бөлшектерді құрау, орнату және қалыптаудың технологиялық процесін;

ақауларды профилактикалау тәсілдерін;

шыны пластикалық ұйымдарды қабылдау және бақылау тәсілдері ережелерін;

болаттан және қорытпалардан жасалған тойтарылған және дәнекерленген корпусты конструкцияларды әртүрлі әдістермен түзету тәсілдерін;

күрделі геометриялық фигураларды қашау тәсілдерін;

негізгі кеме механизмдерінің: булы трубиналардың, газқұбырлы құрылғылардың, дизельдердің, білік сымдарының, бу қазандарының, сондай-ақ оларға қызмет көрсетіліп жатқан қосалқы механизмдердің, құрылғылардың және жетектердің белгіленуін, құрылымы мен жұмыс істеу принцпін;

механизмдердің, құрылғылардың және құбырлардың, қызмет көрсетіліп жатқан негізгі механизмдердің өзара әрекеттесуін, гидропресті біріктірулердің монтажының ілеспелілігін;

құрастыруға, қайта консервациялау, тексеруге және механизмдерді тапсыруға қойылатын техникалық талаптарды;

су құбырларын және механизмдерді орталықтандыру технологиясын;

жеткізіп беруге арналған техникалық талаптарды, арқан және жалпы сынақтар бойынша бағдарламаны, әдістемелерді және нұсқаулықтарды;

үлкен диаметрлі құбырларды даярлауға арналған техникалық жағдайларын, технологиялық процестерді және нұсқаулықтарды;

арнайы болаттан және қорытпалардан жасалған құбырларды дәнекерлеудің негізгі ережелерін;

құбырларды химиялық өңдеу және тазарту бойынша негізгі әдістерді;

бекітілген технологиялық процестер, сызбалар, техникалық жағдайлар, жұмыс нарядтары, эталон, стандарттар және басқа да нормативтік құжаттар бойынша сапаны және өнімнің жинақтылығының бақылау тәртібін.

64. Жұмыс үлгілері:

1) негізгі двигатель жүйелерінің агрегаты (салқындату, майлау, майды сепарациялау) – цехта құраудың және кемеде монтаждаудың сапасын бақылау;

2) негізгі қазанға арналған арматура, құралдар – құрылғыны және монтаждың сапасын бақылау;

3) біліктер: тіреуіш, аралық, жоталы; жоталы бұрандалар, дейдувты құрылғы, мортирдың тығыны, конусты сақиналар, тарақты бұрандалардың орағытулары, тірейтін және сүйейтін негізгі мойын тіректер, 100 мм дейін білік диаметрі кезінде нығыздау - жөндеудің, монтаждың, орталықтанудың және арқанды және жалпы сынақтың бағдарлама бойынша орталықтандыру және тексерудің сапасын бақылау;

4) қанықтыру бөлшектері (стакандар, пісірмелер, қайнатпалар және тағы басқа) – күрделі майысқан жалпақ секциялардағы және қалыпталған корпус бөлмелері бойынша орнату орынының белгіленуін бақылау;

5) құлама жолдар – тексеру жұмыстарын бақылау;

6) қабатталған пластиктен тігулер – орнатуларды бақылау;

7) дыбысты басатын, өртке төтеп беретін металдан жасалған тігін – тұрғын, қоғамдық, санитарлық-гигиеналық, тұрмыстық, рефрижераторлық және басқа да қызмет бөлмелеріндегі даярлау, орнату және жөндеу жұмыстарын бақылау;

8) көп қатарлы ирек түтіктер – даярлау, құрау, сынау және орнату сапасын бақылау;

9) желдеткіш, тамбурлы, күрделі конфигурациялы каналдар және шахталар - даярлауды, құрауды, орнатуды бақылау;

10) құбырлардың толқынды, жиналатын, бүрмеленген компенсаторлары - даярлаудың, жеткізудің, монтаждың, тетіктерді компенсацияға тапсырудың сапасын бақылау;

11) қосалқы, пайдаланатын және қазанагрегатты қазандар – монтаждың және бағдарлама бойынша арқанды және қалыпты сынақтардың сапасын бақылау;

12) күрделі діңгектер, құрастырулар, фальшборттар - құрауды, түзетуді бақылау;

13) күрделі кеме жиһазы – жөндеу, құрауды бақылау;

14) балық кәсіпшілігі кемелерінің технологиялық жабдықтары – арқанды және қалыпты сынау бағдарламасы бойынша қозғалыста бақылау;

15) палубалы, бортты және түпті секцияларда жинау үшін жасалған әмбебап төсектер - қайта икемдеуде бақылау;

16) жарық люгының жетектері және дистанционды, клинкетты есіктер – монтаждау және сынау сапасын тексеру;

17) күрделі, өзара блокталған арматураны және жабдықты білікшелі басқару жетектері - құраудың, монтаждаудың, реттеудің сапасын бақылау;

18) көлемді, түпті және бортты, ағымды және механикаландырылған желілерде даярланатын секциялар - төсектерді жинау және реттеуді бақылау;

19) орташа және ірі кемелердегі зәкір, жүк, арқан, құтқаратын құрылғылардың құбырлары және механизмдері - жөндеудің, монтаждың, реттеудің және бағдарлама бойынша швартты және қалыптағы сынаудың сапасын бақылау;

20) күрделі желдету, салқындату, ауаны кешенді өңдеу құбырлары және жүйелері - даярлауды, құрауды, монтаждауды, жөндеуді бақылау;

21) қанатты құрылғылар – құрауды, жөндеуді, тораптарды түзетуді бақылау;

22) электр қозғағыштары, 150 кВт қуаты бар генераторлар - орталықтандырудың, монтаждың және жұмысқа тапсырудың сапасын бақылау.

Параграф 4. Кеме корпусы, кеме монтажы және құбырлы жұмыстарды

бақылаушы, 5-разряд

65. Жұмыс сипаттамасы:

күрделі қоршаулармен, құюдан күрделі конструкциялы, күрделі қанаттық құрылғылы кемелердің көлемдік секцияларын (штевндер, руль саптары, еспелі біліктерінің кронштейндері және тағы сол сияқты) ерекше күрделі бұйымдарды, конструкцияларды, іскерлік заттарды, кеме жиһазын, күрделі төсек және жатын кондукторларды жинау, жөндеу және түзетуді операция бойынша бақылау;

қарапайым қоршаулармен кемелердің секцияларының көп қабатты блок секцияларын, кеменің орта бөлігі үшін ірі гаваритті блок-секцияларды, ерекше күрделі бұйымдарды, конструкцияларды, іскерлік заттар кемелік жиһаздарды еспелі біліктің кронштейндерінің муртирін, көлемдік секцияларды ашу, орнату, түйістіру, түзету, жөндеу сапасын бақылау;

бақыланатын конструкцияларды, жабдықтың бұйымдарын, іскерлік заттарды, жиһазды жинау, жөндеу, орнату технологиялық реттілігінің сақталуын бақылау;

стапельде, докта кеменің корпусын қалыптастырумен жөндеу кезінде, оптикалық және оптико-лазерлік аспаптарды пайдаланумен стапельді салу тексеру жұмыстарын, тереңдету маркалары мен жүк бел сызығын түсіруді қабылдау, кеменің корпусын сырттай қаптаудың жергілікті деформацияларын тексеру;

кеме корпусы мен түп аралық бөліктерді су газ өткізушілікке сынаулардың сапасын бақылау;

модульдік жүйеде кеме жайларын қалыптастыруды бақылау; шыны пластиктен кемелерді соңғы жинауды бақылау;

Баллерлерге румпильдерді, біліктердің жартылай муфталарын орнту мен престеуді, 100-ден 500 мм дейін білік диаметрімен білік өткізгіштерінің, рульдік машиналарды, рульдерді, көтеру-діңгектік құрылғыларды, 300м.м. дейін цилиндр диаметрімен кеме дизельдерінің, тіреу амортизаторларын салуды ескерумен ара төсемдерді, негізгі механизмдерге фундаменттерді, жылжытуға – 0.05 мм бұрылыс – 0.10 мм/м шектерімен ортаға келетін механизмдерді жөндеу, жинау, өңдеу, жинақтау және ортаға дәл келтіру сапасын тексеру;

қысыммен арматураларды, құбырлар мен жүйелерді дайындау, жөндеу, өңдеу, жинау және сынау сапасын бақылау: 10,0 ден 30,0 МПа дейін (100-ден 300 кгс/см² дейін) гидравликалық сынау кезінде;

5,0-ден 25,0 МПа дейін ( 50-ден 250 кгс/см² дейін) пневматикалық сынау кезінде. Арматураларды, құбырларды, жылу айырбас аппараттарды, көмекші механизмдерді және мыс құбыр өндірісінің бұйымдарын цехте мынадай қысыммен сынау сапасын бақылау: 30,0 МПа жоғары (300 кгс/см² жоғары) гидравликалық сынау кезінде; 10,0 МПа жоғары (100 кгс/см² жоғары) пневматикалық сынау кезінде;

қызмет көрсететін механизмдер мен құбырлары бар аспаптарымен, 300 м.м. дейін цилиндр диаметрі бар автоматикамен және электр жабдығы бар дизельдердің жұмысын жөндеу мен реттеу сапасын бақылау;

ішкі қуыстарының жиілігін тексерумен стенділерде энергиялық қондырғыларды жинау және жабдықтарды жинақтау алдында тексеру жүргізу, бақылау жинау және орау сапасын бақылау;

белгіленген құжаттаманы ресімдеумен механизмдердің, құрылғылардың ревизиясын өткізу сапасын тексеру;

сынау процесінде анықталған ақауларды тексеруге қатысу және оларды жою бойынша шаралар дайындау;

пайдалану бағдарламаларын, сипаттамаларды алып тастау, алынған нәтижелерді өңдеу, сынау хаттамаларын ресімдеу.

66. Білуге тиіс:

күрделі қоршаулармен кемелердің көлемдік секцияларын жинауға және көлемдік секцияларды, кемелердің орта бөлігінің блоктарын, кеме шеттерінің секцияларын орнатуға техникалық шарттар мен технологиялық процестерді;

блоктарды түйістірудің жүйелілігін;

тік автоматты дәнекерлеуге жинақтау жапсарларын құрастыру тәсілдерін; қанат теориясының негіздерін;

күрделі кондукторларды және жиектегіштерді тексеру тәсілдерін; бақыланатын конструкцияларға арналған шектеулер мен әдіптерді;

болаттар мен қорытпалардан күрделі жұқа қабатты конструкцияларды дәнекерлеу мен түзету ерекшеліктерін;

оптикалық және оптикалық-лазерлік аспаптардың құрылысын, пайдалану ережесін;

корпустық конструкцияларды және тұтастай корпусты газ өткізушілікке және герметикалыққа сынау жүргізу ережелері мен техникалық шарттарын;

корпусты қалыптастырудың модульдік жүйесін;

кемелердің шыны пластикадан құрастыру және салып бітіру жұмыстарының технологиялық процесін;

шыны пластиктен кемелерге арналған конструкторлық-технологиялық құжаттаманы, техникалық шарттарды, шыны пластика бұйымдарын қабылдау ережесі мен бақылау әдістерін;

күрделі және жауапты түйіндерді, механизмдерді, конструкцияларды қабылдауға арналған техникалық шарттарды;

негізгі кеме қондырғыларының жұмыс істеу қағидасын және автоматты реттеу құрылғысын;

негізгі механизмдерді жинақтауға арналған технологиялық процестерді,негізгі механизмдерді ортаға тартуға арналған рұқсаттар;

кеме дизельдерінің жұмысы үшін қолданылатын отын мен майдың маркалары және олардың сипаттамасы;

отын және майлайтын материалдардың сынамасын алу тәртібі;

жылу техникасының негіздері;

негізгі кеме қондырғыларына қызмет көрсету бойынша бағдарламалар мен нұсқаулықтар;

қоспаланған болаттар мен қорытпалардан құбырларды өңдеу ерекшеліктері;

құбырлардың электр оқшаулағыш қосылыстарын бақылау кезінде өлшеу аппаратурасын пайдалану және жұмыс істеу принциптерін;

өткізілген сынау нәтижелері бойынша формулярлармен қабылдау тапсыру құжаттамаларын ресімдеуді; бақылау-өлшеу аспаптары, әдістемелер мен стандарттарды;

өнімнің сапасын басқаратын кешенді жүйелерді;

негізгі энергиялық қондырғыларды автоматтандырылған реттеуді және қорғау жүйелерін;

сынаулар үшін қолданылатын күрделі бақылау өлшеу құралдары мен аспаптарды, жерге қосатын кедергіні және электр оқшаулайтын қосылыстарды баптау және реттеу ережесін.

67. Жұмыс үлгілері:

1) аймақтық блоктар - бақылау, құрастыру, тексеру;

2) біліктер; тірек, аралық, ВРШ-сы бар еспелі; еспелі бұрандалар, дейдвудты құрылғылар, мортир төлкелері, конустық сақиналар, еспелі бұрандалардың айнала ағушылары, негізгі берік және тірек мойын тіректер, 100-ден жоғары дейінгі 500 мм білік диаметрі кезіндегі нығыздаулар- швартты және қозғалғыш сынаулар бағдарламасы бойынша әрекетте жөндеу, монтаждау, ортаға дәл келтіру және тексеру сапасын бақылау;

3) бел сызықтар және тереңдеу маркалары- белгілеуді бақылау;

4) күрделі конфигурациялы шуды бәсеңдеткіштері- дайындауды, жөндеуді бақылау;

5) мемлекеттік техникалық қадағалау қабылдауына жататын қысыммен жұмыс істейтін аппараттар мен ыдыстарға арналған дайындамалар және бөлшектер- даярлау және байқауды бақылау;

6) балласттық цистерналардың клигстондары, қашықтықтан басқаратын аспап, негізгі айналып жүретін трассаның соғулары - орнатуды, жөндеуді, жетектердің монтажын, байқауды, реттеуді және әрекеттегі жұмысты бақылау;

7) конденсаторлар, мұздатқыштар, негізгі машиналардың буландырғыштары – дайындау сапасын, құрастыруды, монтажды және байқауларды бақылау;

8) негізгі қазан агрегаттары -құрастыру, гидравликалық байқаулардың және булы сынаудың сапасын бақылау;

9) азықты бақылағыштың, дейдвудтың табақтары - орнатуды, жөндеуді бақылау;

10) негізгі кеме дизельдеріне арналған фрикциялық, гидравликалық және пневматикалық муфталар- жөндеу, монтаждау және реттеу сапасын бақылау;

11) релаксациялық резервуарлардың жабдығы – дайындауды, монтажды бақылау;

12) қоспаланған болаттардан күрделі конструкциялы құралдардың айнала ағушылары – жинау және түзетуді бақылау;

13) кеме корпусының қоршаулары – мөлшерледі бақылау;

14) көлбеу стапель – кеме салуға дайындауды, торды бөлуді және жарықтық сызықты бақылау;

15) жүзбелі бұрғы қондырғыларының тұрақтандырушы бағаналарының секциясы – орнатуды және тоғысуды бақылау;

16) құбырлар және жүйелер: гидравликалар, негізгі және қосалқы булар, жоғары қысым ауасы, көмір қышқылдар, фреонды, вакуумдау, діріл активті және т.б. - даярлау, монтаждау, жөндеу, байқау, тазарту сапасын бақылау;

17) үш және көбірек жазықтықтарда иілулермен ерекше күрделі конфигурациялы ауаны желдету және ауа тазарту құбырлары - даярлау, монтаждау, жөндеу сапасын бақылау;

18) құбырлар - күрделі схемалармен бас кемесінде трассаны бөлуді, жабдықты орналастыруды ескерумен макеттерді даярлаумен макеттеуді бақылау;

19) әртүрлі тоңазыту қондырғылары – жөндеу, монтаждау, жұмыста автоматикамен кешенді тексеруді бақылау;

20) тарту құрылғылары- столдарды үшкірлеу сапасын, мойын тіректердің монтажын, ортаға дәл келтірулерді, май саңылаулардың тексерулерді, швартты және қозғалғыш сынаулар бағдарламасымен жұмыста тапсыруды бақылау;

21) қанатты күрделі құрылғылар - құрастыру, дәнекерлеу, түзету, жөндеуді бақылау;

22) электр қозғалтқыштар, 150 кВт артық қуаттылықпен генераторлар және түрлендіргіштер, құбыр компрессорлары, құбыр генераторлары - ортаға дәл келтіру сапасын, монтаждау мен әрекетте беруді бақылау.

Параграф 5. Кеме корпусы, кеме монтажы және құбырлы жұмыстарды

бақылаушы, 6-разряд

68. Жұмыс сипаттамасы:

күрделі қоршаулармен кемелердің ірі габаритті секцияларды, көлемдік секцияларын ашуды, орнатуды, түйістіруді, түзету мен жөндеуді бақылау;

оптикалық және оптико - лазерлік аспаптарды пайдаланумен стапельде, докта кеменің корпусын қалыптастырумен жөндеу кезінде күрделі тексеру жұмыстарын бақылау;

күрделі қоршаулармен, жоғары берік болаттар мен қорытпалардан, еспелі біліктерден, корпус аралық көлемдік бацланыстар мен өтулерден, зоналдық блоктардан қанатты құрылғылар үшін стапель-кондукторларды және жиектегіштерді дайындауды, орнатуды, жөндеу мен тексеруді бақылау;

300 мм артық цилиндр диаметрімен негізгі кеме дизельдерін, күштік қондырғылардың агрегеттарын, негізгі бу турбиналық және газ турбиналық қондырғыларды, турботісті агрегаттарды, бу өндіретін және бу турбиналық қондырғылардың блоктарын, негізгі бу қазандарын 500 мм артық білік диаметрімен кеме білік түтіктерін және оптикалық аспаптардың көмегімен тексерілетін әр түрлі конфегурациялардың көп бөлшек саны бар тәжірибелі арнайы бұйымдарды монтаждау, жинау, жөндеу және ортаға келтіру сапасын тексеру;

білік құбыр осін тесу, мортир мен кронштейндерді белгілеу және қашап өңдеу сапасын тексеру және операция бойынша бақылау;

30,0 МПа жоғары (300 кгс/см² жоғары) гидравликалық сынау кезінде, 25,0 МПа жоғары (250 кгс/см² жоғары) пневматикалық сынау кезінде қысыммен арматураларды, құбырлар мен жүйелерді дайындау, жөндеу, өңдеу, жинау және сынау сапасын бақылау;

негізгі қазандар мен күштік қондырғылардың автоматика жүйелерін жөндеу, машина бу қазан қондырғыларының механизмдерін автоматты басқару жүйелерін әрекетте реттеу сапасын тексеру;

швартты және қозғалғыш сынаулар бағдарламасы бойынша автоматтандырылған негізгі күштік қондырғыларды әрекетте бақылау және қабылдау;

машина бу қазан қондырғылары швартты, қозғалғыш және кешенді сынауларда қосу мен қызмет көрсетуді бақылау;

күрделі және жауапты бақылау - өлшеу аспаптарын бақылау және жөндеу, негізгі туботісті агрегатты, газ турбиналық және бу турбиналық қондырғыларды, білік құбырларды, дизель кеме қазандарды сынау процесінде айқындалған ақауларды зерттеуге қатысу және оларды жою бойынша шаралар дайындау;

белгіленген құжаттаманы ресімдеумен механизмдердің, құрылғылардың ревизиясын өткізу сапасын тексеру;

пайдалану бағдарламалары мен сипаттамаларын алу, алынған нәтижелерді өңдеу, сынау хаттамасын рәсімдеу;

монтаж, құрастыру, жөндеу, қозғалғыш, швартты, жабдықтар мен жүйелерді кешенді байқаулардың және механизмдерді тексерудің нәтижелері бойынша паспорттарды, формулярларды, қабылдау актілерін, сынау хаттамаларын ресімдеу.

69. Білуге тиіс:

ерекше күрделі қоршаулармен дәнекерленген және шегеленген корпустық конструкцияларды құру, жөндеу және түзетуді бақылау әдістері;

ірі кемелердің корпустарын қалыптастыру конструкцияларды қабылдау ережесі;

ірі аймақтық блоктарды түйістіру әдістерін;

секциялар мен блоктарды қанықтыруды орнату бойынша жұмыстарды орындау реттілігін;

ерекше күрделі қоршаулармен коррозияға берік болаттар мен жоғары төзімді қорытпалардан конструкцияларды түзету ерекшеліктерін;

қолданылатын бақылау құралдардың конструкциялары, оларды жөндеу және реттеу тәсілдерін;

кеме корпусының математикалық үлгісінің негіздері және қанаттық құрылғылардың схемаларын;

ерекше күрделі қоршаулармен дәнекерленген конструкциялардың конструктивті және технологиялық түр өзгертулерінің азаю тәсілдерін, мөлшерлері мен себептерін;

КСРО Тізілімінің және Мемтехқадағалаудың талаптарының негізгі ережелерін;

автоматтандырылған негізгі қондырғыларды пайдалану бойынша нұсқаулықтарды, монтаждауға техникалық шарттарды, құрылымы мен жұмыс істеу қағидасын;

швартты және қозғалғыш сынаулардың бағдарламасын;

кеме, бу қазандарының, бу немесе газ турбиналарының дизельдерін реттеу ережесін;

негізгі кеме механизмдерінің автоматтандырылған жүйелерінің жұмыс істеу қағидасын және құрылысын, жылу техникалық сипаттамаларын алуды;

арнайы мақсаттағы жылу айырбастау аппараттарының құрылысы мен әрекет ету қағидасын;

өндірістің технологиялық процестері мен режимдерін;

жылу техникасымен, механикамен және электротехникамен байланысты механизмдердің жұмысындағы ақауларды анықтау тәсілдерін;

негізгі еспелі электр қозғалтқыштардың, электр қозғалыс қалқандары және басқару аппаратурасы бар генераторлардың жұмыс істеу қағидасын; қолданылатын арнайы аспаптардың құрылымын және оларды жөндеу, реттеу ережесін;

бақылау- өлшеу аспаптарын;

ерекше күрделі бұйымдар мен қондырғыларды дайындау, жинау, өңдеу, монтаждау және сынау тәсілдерін;

сынау нәтижелері бойынша формулярларды және қабылдау – тапсыру құжаттамасын ресімдеуді.

70. арнайы орта білім қажет.

71. Жұмыс үлгілері:

1) 300 мм артық цилиндр диамтерімен кеме дизельдерінің, негізгі қазандардың автоматикасы - монтаж, реттеу, жөндеу мен швартты және қозғалғыш сынаулар бағдарламасы бойынша әрекетте тапсыру сапасын бақылау;

2) ірі кемелердің ахтерштевеньдері – осьтік білік құбырлар бойынша орнатуды және ортаға дәл келтіруді бақылау;

3) ірі габаритті кемелердің шеттерінің блоктары - орнатуды бақылау;

4) бу шығаратын және бу турбиналық қондырғылардың блоктары- цехте және кемеде құрастыру мен монтаждауды операция бойынша бақылау;

5) біліктер; тірек, аралық, еспелі және еспелі бұрандалар, дейдвудты, мортир төлкелері, конусты сақиналар, еспелі бұрандалардың айнала ағушылары, негізгі тіреу мойын тіректер, 500 мм жоғары білік диаметрі кезінде нығыздаулар- швартты және қозғалғыш сынаулар бағдарламасы бойынша әрекетте жөндеу, монтаждау, ортаға дәл келтіру және тексеру сапасын бақылау;

6) негізгі қозғалтқыштар: бу турбиналық, газ турбиналы және дизельді; ажыратылған түрде түсетін негізгі механизмдер; негізгі турботісті агрегаттар – жөндеу, құрастыру, монтаждау, ортаға дәл келтіру және швартты және қозғалғыш сынаулар бағдарламасы бойынша әрекетте беру сапасын бақылау;

7) механикаландырылған люкті жабулар - сынауларды тығыздыққа бақылау;

8) еспелі біліктердің кронштейндері және ірі кемелердің мортирлері - өңдеп қашауға белгілеуді бақылау;

9) еспелі біліктердің кронштейндері және ірі кемелердің мортирлері - оптикалық әдіспен орындалатын жарықтық сызықты тесу және қалыпты тексеруді бақылау;

10) азықты бақылағыштың, "бульбаның" табақтары еспелі біліктердің бұрамы ірі габаритті - дайындауды, орнатуды, түзетуді бақылау;

11) еспелі бұрандалардың саптамалары – орнатуды, тексеруді бақылау;

12) қоспаланған болаттардан күрделі конструкциялы құралдардың айнала ағушылары – жинау және түзетуді бақылау;

13) тұрақтандырушы бағаналардың секциялары, қиғаштар, балқымалы бұрғылау қондырғыларының байланыстары және кемелердің корпустары- орнату және тоғыстыруды бақылау;

14) операция столдары – дайындауды бақылау;

15) бортты траптар – дайындау мен орнатуды, тексеруді, жөндеуді бақылау;

16) жоғары берік болаттар мен қорытпалардан ерекше күрделі конструкциялы рульдеуші және қанатты құрылғылар – дайындау, орнату, тексеру, жөндеуді бақылау.

5. Кеменің қазаншысы

Параграф 1. Кеменің қазаншысы, 2-разряд

72. Жұмыс сипаттамасы:

қазандардың қарапайым тораптарын, шаблон, үлгі және бөлшекті сызбалар бойынша тік жиекті бөлшектерді белгілеу, станоктарда бөлшектерде және тораптарда тетік бұрғылау, жауаптылықты талап етпейтін бөлшектерде және қазан тораптарында бұранда ою кезінде құрау және жөндеу жұмыстары бойынша жұмыстарды орындау;

қаңылтыр металдардан жасалған тік әзірлемелерді және бөлшектерді, тік бұрыштан профильді металды пресс - қайшыларда кесу;

қаңылтырдан жасалған және профидьді металдардан жасалған бөлшектердің жиектерін кесу;

құбыр кесетін станоктарда белгі бойынша кесу;

қайнататын құбырларды алғаннан кейін құбыр торларын тазарту;

төменгі жағдайда төмен легирленген және жеңіл легирленген, күкірттен жасалған бөлшектерді және жауапкершілікті талап етпейтін тораптарды құрау кезінде жылу кесу, электрлі іліп алу, пневматикалық кесу;

тойтару кезінде тойтармаларды жылыту;

құбыр, бөшке, кеме қазандарының коллекторларының беттерін тазарту;

біліктілігі жоғары кеме қазаншысының басшылығымен булы қазандардың күрделі бөлшектерін және тораптарын құрау және жөндеу, өңдеу бойынша жұмыстарды орындау.

73. Білуге тиіс:

кеменің булы қазандарының құрылысы және жұмыс принципі жайлы жалпы мәліметтерді;

булы қазандардың негізгі арматураларының белгіленуі және орналасуын;

қазан тұрғызуда қолданылатын материалдардың және құбырлардың негізгі маркаларын;

үлгі және сызба бойынша қарапайым бөлшектерді және тораптарды белгілеу ережесін;

көп таралған арнайы құрылғыларды және бақылау-өлшеу құралдарының белгіленуін және қолданылу талаптарын;

қазан құбырларын, өңдеу бойынша орындалып жатқан жұмыстарға, құрауға, жөндеуге, түзетуге қойылатын техникалық талаптарды; электр дәнекерлеу негіздерін;

пресс қайшыларда, бұрғылайтын станоктарда жұмыс істеу ережесін; қазандардың және құбырлардың беттерін тазарту; қазандарды жөндеуде қолданылатын оқшаулы, төсемді және бекіту бұйымдарын;

қарапайым сызбаларды оқу ережелерін, өңдеудің кедір-бұдыр параметрлері, квалитеттері, қондыру және рұқсатнама жайлы жалпы мәліметтерді.

74. Жұмыс үлгілері:

1) кірпіш қалауларын бекіту болттары және қазандарды оқшаулау – гайкаларды бұрау, тесу;

2) түтін құбыры және қазандардың түтін құбырлары – тазарту, ауамен, бумен үрлеу;

3) тойтармалар – қалқаншаларын кесу, қағу;

4) түтін құбырлардағы газды (шибер) қалқалағыштар - бөлшектеу, ажырату;

5) каркастар, оқшаулауышты қаптайтын қалқандар, алынатын қалқандар және қазандарды оқшаулаушы қаптамалар – бөлшектеу;

6) кництер, жолақтар, планкалар, төсемдер – плитада қолмен түзету, үгіту, жиектерді қолдан тазарту;

7) қазандардың коллекторлары – ішкі тазалау және жуу;

8) кеме қазандары – оттықтан және фронттан оқшауларды түсіру;

9) кеменің қосалқы қазандарының дүрсілдететін камераларының футеровкалау;

10) табандықтар – бөлшектеу;

11) қаңылтырлы және профильлді болат – шаблон бойынша белгілеу, пресс-қайшылармен кесу;

12) қазан құбырлары – қазандардан бөлшектеуден кейін шығару, механикалық тәсілдермен тазарту;

13) қазан құбырлары – механикалық тәсілмен әзірлемені кесу, ауамен үрлеу, қатар бойынша жинақтау, таңбалау.

Параграф 2. Кеменің қазаншысы, 3-разряд

75. Жұмыс сипаттамасы:

үлгі және шаблон бойынша орташа күрделі қазандардың бөлшектерін және тораптарын белгілеу, қазандардың бөлшектеріндегі және тораптарындағы тетіктерді тесу, қашау және үңгіштеу;

гильтонды қайшылармен және пресс-пышақтармен қаңылтырларды кесу;

вальцтарда қаңылтырлар мен бөлшектерді түзету;

қисық жиектерді кесу және қаңылтыр және профильді металдардан жасалған бөлшектер фаскаға арналған жиектерді кесу;

жүйелі барлық қазандарда мұржаларды және су жылытатын құбырларды бөлшектеу;

кесік құбырларды өңдеу;

барлық жүйелі құбырлы торларындағы тетіктерді тазарту;

қазандардың және коллекторлардың гарнитурасын бөлшектеу;

түтіндік люктерінің қақпақтарының нығыздаушыларын ауыстыру;

сілтілеу, буландыру, қайта консервациялау және қазандарды консервациялау;

жылытып кесу, электрлі ілестіру, барлық кеңістік жағдайындағы көміртекті, аз легирленген және легирленген болаттан жасалған бөлшектерді және тораптарды құрау кезінде пневматикалы кесу;

қазандарды гидравликалы сынақтарға даярлау;

отқа төтеп беретін ерітінділерді даярлау;

құбырларды станокта майыстыру жұмыстарын орындау және диаметрі үштен астам майысу радиусын жылытумен, қалыңдығы 6 мм астам қаңылтыр металдан жасалған цилиндрлы ернеушелерді жаншығыштарда және престерде майыстыру;

1000 мм биіктіктегі профильді салқын және ыстық күйінде майыстыру;

біліктілігі жоғары кеме қазаншысының басшылығымен құбырлы жүйені дайындау бойынша, жалпы құрастыруды және кеме қазандарын сынау бойынша жұмыстарды орындау.

76. Білуге тиіс:

суқұбырлы қазандардың құрылымы және жұмыс принцпін;

қазандар гарнитураларының белгіленуін және орналасуын;

қазандарды даярлауда қолданылатын негізгі қаңылтырлы және профильді металл және құбырлардың сортын;

қазан тұрғызуда қолданылатын күкіртті болаттың механикалық құрамы мен химиялық құрамын;

орташа күрделі бөлшектер және тораптарды сызба, үлгі және шаблондар бойынша белгілеу ережелерін;

қарапайым қашауларды тұрғызу тәсілдері мен ережелерін;

орындалып жатқан жұмыстардың кедір-бұдыр параметрлері, рұқсатнамалары, қондырулар және дәлдік квалитеттерін;

қазандарды консервациялау және қайта консервациялау бойынша орындалып жатқан жұмыстардың техникалық талаптарын;

қазан құбырларын және қаңылтырдан жасалған цилиндрлы ернеушелерді майыстыру техникалық талаптарын;

цехтың барлық станоктарында және жабдықтарында жұмыс істеу ережесін;

отқа төтеп беретін ерітінділерді даярлау тәсілдерін;

нығайтылған қазан жүйелерін орнату тәсілдерін;

орташа күрделі сызбаларды оқу ережелерін;

КСРО тізімінің және Қазандықты қадағалау инспекциясының қысым астында жұмыс істейтін қазан мен ыдыстарды жөндеу жұмыстарына қойылатын негізгі талаптарын;

қолданылатын арнайы құрылғылардың құрылымы мен белгіленуін; өлшеу құралдарын.

77. Жұмыс үлгілері:

1) кірпіш қалауларды бекіту болттары және қазандарды оқшаулау – белгілеу бойынша орнату;

2) пеш жағатын жердегі пеш көмейлер – кірпіш қалауларын қайта қалпына келтіру, пеш көмей орындықтарын даярлау және орнату;

3) жағатын қазандардың гарнитурасы (есіктер, көлденеңдіктер, оттық) – орындары бойынша қиыстырып орнату.

4) қосалқы қазандардың коллекторларының гарнитурасы – келесі құрастыруға сақтай отырып бөлшектеу;

5) қазандардың үрлемелі қиын құрылғыларының диффузорлары - бөлшектеу, жөндеу, орнату;

6) құбырлы тақтайлар – бөлшектеу;

7) мұржалар және компенсаторлармен түтін құбырлары – бөлшектеу;

8) газды қалқалағыштар (шиберлар) – даярлау, жөндеу, орнату;

9) лазды қалқалағыштар және лаздардың, коллекторлардың, мұржалардың қақпақтары – бөлшектеу;

10) түтін құбырларындағы мұржалардың компенсаторлары – бөлшектеу;

11) негізгі және қосалқы қазандар – тазарту, күкірттеу, булау;

12) жағылатын, секциялы қазандар – секцияларды ауыстыру, бөлек тораптарды және бөлшектерді жөндеу;

13) үстемелеушілер – тігу, орнату;

14) 10 мм дейін қалыңдықтағы жолақтар, диаметрі 20 мм дейін шыбықтар, бұрыштар – түзету, майыстыру;

15) экономайзерлердің секциялары – бөлшектеу;

16) кеменің суқұбырлы қазандарының оттығы – фронттарға асбестті орнату;

17) жағатын құбырлар – ыстық тәсілмен қайта консервациялау, құбырлардың шеттерін тазарту және фрезерлеу, консервациялау;

18) форсунды, күйені үрлейтін құрылғылар - бөлшектеу.

Параграф 3. Кеменің қазаншысы, 4-разряд

78. Жұмыс сипаттамасы.

сызба, үлгі және шаблондар бойынша қазандардың күрделі бөлшектерін және тораптарын белгілеу;

қазандарды, 1,5 МПа (15 кгс/см² дейін) дейін қысым астында жұмыс істейтін гарнитураларды даярлау мен жылу алмастыру аппараттарын құрау, жөндеу және гидравликалық сынау;

түтін шығатын және іс жылытатын құбырларды орнатып және қайта жаншу;

коллектор торларынан жасалған құбырлар шеттерін қағымдау; бу жылытқыштардың иір түтіктерін белгілеу және орнату;

бөлшектерді, тораптарды тойтару мен біріктіріп кесу және сынақ кездерінде ақаулықтарды жою;

қысқа анкерлі байланыстарды ауыстыру;

дәнекерлеуге орнатылған байланыс құбырларын және бойлық байланыстарды ауыстыру;

бөлшектерді даярлау және қазандардың тұтату фронттарын құрастыру; қосалқы қазандар коллекторларының гарнитурасын даярлау және құрастыру;

орташа күрделі отқа төтеп беретін жұмыстарды орындау;

дәнекерлеу тігістерінің жауапты бөлшектерін және ақаулы орындарының жиектерін кесу;

майысу радиусы екіден үшке дейін диаметрлі, жылытылған құбырларды станокта майыстыру кезінде, қалыңдығы 6 дан 12 мм дейін цилиндрлы және коникалы дұрыс формалы жанышқыларда және престерде қаңылтырларды майыстырғанда, ыстық күйінде де майыстырғанда және қорапты дұрыс формалы қаңылтырларды жергілікті ысыту көмегімен, профильдерді ыстық және салқын күйінде майыстырғанда: 50 х 50 ден 100 х 100 мм дейін бұрыштарды, 100 дейін 160 мм биік профильдерді станоктарда және қолдан майыстыру жұмыстарын орындау;

құбырлы жүйені даярлау, жалпы құрастыру, 10 МПа (100 кгс/см² дейін) қысым астында жұмыс істейтін химиялық аппараттарды құрастыру және сынау.

79. Білуге тиіс:

әртүрлі қазандардың және жылу алмастыру аппараттарының құрылымы мен жұмыс принципін;

10 МПа (100 кгс/см² дейін) қысым астында жұмыс істейтін қазандарға, жылу алмастыру аппараттарына және химиялық аппараттарға қойылатын талаптарды, сызба, үлгі және шаблондар бойынша күрделі бөлшектерді және тораптарға қойылатын талаптарды;

күрделі қашаулардың тәсілдері мен құрылым ережелерін;

қазандық құбырларын майыстыруға, жөндеуге, құрастыруға және қазандарды оқшаулауға қойылатын талаптарды;

өңделіп жатқан бөлшектерге және бұйымдарға рұқсатты және әдіптеу жүйелерін;

қазан құрауда қолданылатын болаттардың құрамын;

кесулердің барлық түрлерін және оларды пайдалану салаларын;

қазандарға арналған құбырларға қойылатын негізгі талаптарды және оларды сынаудың механикалық тәсілдерін;

өңдеудің дәлдік және кедір-бұдыр квалитеттерін;

дәнекерлеу ақауларының негізгі түрлері, олардың алдын алу және жою тәсілдерін;

қазандықтарды айналдыра қалау және футерлеу тәсілдерін;

дәлме-дәл бақылау-өлшеу құралдарын және қажетті құрылғылардың белгіленуі мен қолдану талаптарын;

күрделі сызбаларды оқуды;

1,5 МПа (15 кгс/см² дейін) қысым астында жұмыс істейтін қазандықтар мен ыдыстарды және 10 МПа (100 кгс/см² дейін) қысым астында жұмыс істейтін химиялық аппараттарды құрастыруға, жөндеуге және сынауға қойылатын КСРО тізімінің және Қазандықты қадағалау инспекциясының негізгі талаптарын.

80. Жұмыс үлгілері:

1) қосалқы қазандардың коллекторларының гарнитурасы – даярлау, жөндеу, құрастыру;

2) компенсаторлары бар мұржалар және түтін құбырлары, қосалқы қазандардың түтін мұржаларына шатырлар – даярлау, жөндеу, орнату;

3) қайнатпа коллекторлар бұқтырмалары – коллекторлардан қағып шығару;

4) қосалқы қазандар – куәландыруға даярлау;

5) коллекторлардағы жапсырмалар – тігу, тойтарма астына орнату, тойтару;

6) қосалық қазандарды футерлеу – жөндеу, кірпіш құрастыруларды қайта орнына келтіру;

7) табандықтар – даярлау, орнату;

8) қазан құбырлары – құбырлы торлардан жиектерді тесу;

9) байланыс құбырлары – дәнекерлеу үшін орнату;

10) сервоматормен және жетекпен сұйық май астына ауа жіберетін құрылғы - бөлшектеу;

11) күйе үрлейтін құрылғы - жөндеу, құрастыру, монтаж, реттеу, жұмысқа тапсыру;

12) жағатын қазандардың құрылысы – даярлау, жөндеу, орнату;

13) форсунды қазандардың құрылымы – жөндеу;

14) қазан фронты бойынша қалқандар және қақпақтар, коллекторларды, қаптарды, қақпақтар, қалқандарды қаптау – жөндеу, даярлау, орнату;

15. түтінді және жылу жәшіктері – даярлау, жөндеу, орнату.

Параграф 4. Кеменің қазаншысы, 5-разряд

81. Жұмыс сипаттамасы:

күрделі әрі дәлме-дәл қазанның бөлшектерін және тораптарын белгілеу және қашау;

коллекторлардың корпустарын даярлау және жөндеу, құбыр торларында тетік тесу;

бу жылытқыштардың иір түтіктерін белгілеу және орнату, барлық құбырлы жұмыстарды орындау, гидравликалық сынақ, 1,5–ден 3,0 МПа дейінгі (15 ден 30 кгс/см² дейінгі) жоғары қысым астында жұмыс істейтін қазандарды тойтару және соғу;

қиын алынатын орындардағы құбырларды және коникалы, шарнирлы және басқа да тапсырыстармен арнайы құралды пайдаланып кіші диаметрлі коллекторларды қайта жаныштау;

негізгі қазандардың коллекторларының гарнитураларын даярлау және құрастыру;

кескіндерді кесу және байланыс құбырлары мен бойлық байланыстарды орнату;

3,0 МПа (30 кгс/см² дейін) дейін қысым астында жұмыс істейтін қазандарды бумен сынау;

майысу радиусы екіден үшке дейін диаметрлі, жылытылған құбырларды станокта майыстырған кезде қалыңдығы 12 мм жоғары цилиндрлы және коникалы, қалыңдығы 12 мм дейін бұрыс формалы жанышқыштарда және престерде қаңылтырларды майыстырғанда, ыстық күйде майыстырғанда және қорапты дұрыс формалы қаңылтырларды жергілікті ысыту көмегімен профильдерді ыстық және салқын күйінде майыстырғанда: 100 х 100 мм астам бұрыштарды, 160 мм астам биік профильдерді станоктарда және қолмен майыстыру жұмыстарын орындау;

құбырлы жүйені даярлау, жалпы құрастыру, 10 нан 30 МПа дейін (100 ден 300 кгс/см² дейін) қысым астында жұмыс істейтін химиялық аппараттарды құрастыру және сынау;

оттың камераларын және ыстық құбырларды түзету;

1,5 МПа (15 кгс/см² дейін) жұмыс қысымымен суқұбырлы қазандарды, 10 м2 дейін жылу беттері бар от құбырлы қазандарды, жылытатын қазан агрегаттарды дефектациялау.

бригадаға басшылық ету.

82. Білуге тиіс:

1,5 дейін 3,0 МПа (15 жоғары 30 дейін кгс/см²) жоғары қысым астында жұмыс істейтін қазандардың және ыдыстардың конструкциясын, жұмыс принциптерін;

күрделі әрі дәлме-дәл бөлшектерді және тораптарды белгілеу және қашау тәсілдері мен ережелерін;

күрделі және жауапты бөлшектерді жанышқыларда және престерде майыстыру тәсілдерін;

1,5 дейін 3,0 МПа (15 жоғары 30 дейін кгс/см²) жұмыс қысымы астында қазандарды және ыдыстарды жөндеу және құрастыруға қойылатын техникалық талаптарды;

қазандарға құбырларды орнату тәсілдері мен ілеспелілігін;

кемінде екі диаметр майысу радиусымен қазан құбырларын майыстыруға қойылатын техникалық талаптарды;

1,5 дейін 3,0 МПа (15 жоғары 30 дейін кгс/см²) жұмыс қысымымен тораптар мен қазандарды сынаудың барлық түрлерін;

кеме қазандарына қолданылатын төсеу және оқшаулау материалдарының маркалары мен қасиеттерін, дәнекерлеген және тойтарған кезде ақаулардың пайда болу себептерін, күрделі тораптарды және конструкцияларды түзету тәсілдерін;

от камераларын және бу құбырларын түзету тәсілдерін;

күрделі тексеретін құралдарды және құрылғыларды пайдалану ережелерін;

1,5 тен 3,0 жоғары МПа (15 кгс/см² дейін) қысым астында жұмыс істейтін қазандар мен ыдыстарды және 10 нан 30 МПа (100 ден 300 кгс/см² дейін) қысым астында жұмыс істейтін химиялық аппараттарды құрастыруға, жөндеуге және сынауға қойылатын КСРО тізімінің және Қазандықты қадағалау инспекциясының негізгі талаптарын.

83. Жұмыс үлгілері:

1) негізгі қазандардың коллектураларының гарнитурасы – даярлау, жөндеу, құрастыру;

2) диаметрі 1000 мм дейін, қалыңдығы 12 мм астам сфералық түптер – даярлау, тігу;

3) компенсаторлары бар мұржалар және түтін құбырлары, қосалқы қазандардың түтін мұржаларына шатырлар – даярлау, жөндеу, орнату;

4) лазды қалқалағыштар және лаздардың қақпақтары – жөндеу, даярлау, құрастыру;

5) жылу алмасу аппараттарының иір түтіктері– көпқабатты қақпалау;

6) қаптамалардың және фронтты қазандардың қаптары - жөндеу, құрастыру;

7) 3,0 МПа (30 дейін кгс/см²) қысым астында жұмыс істейтін суқұбырлы қазандардың коллекторлары – жөндеу, даярлау, қозғалмалы және қозғалмайтын тіреуіштерді ауыстыру;

8) негізгі және қосалқы суқұбырлы қазандардың диаметрі 500 мм дейін және қалыңдығы 12 мм дейін коллекторлары – құрау, құбырлы тетіктерде жырашықтарын кесу;

9) 3,0 МПа (30 дейін кгс/см²) қысым астында жұмыс істейтін қазандардың қораптары – даярлау, құрастыру;

10) жоғары тегеурінді қазандар - компенсаторларды ауыстыру;

11) негізгі қазандар - куәландыруға дайындау;

12) ыстық қазандар – корпуспен роторды нығыздауды жөндеу;

13) 1,5 тен 3,0 МПа (15 тен 30 дейін кгс/см²) қысым астында жұмыс істейтін кеме қазандары және коллекторлар - мұржаларды орнату, қайта жаныштау, өлшемі бойынша кесу, құбырлы торларда тетіктерді қашау;

14) мультициклондар, жеңіл тазарту сүзгілері және майтұрғыштар - жөндеу (конустарды ауыстыру);

15) сервоматормен және жетекпен сұйық май астына ауа жіберетін құрылғы - даярлау, жөндеу, құрастыру;

16) форсунды қазандардың құрылымы – форсунды тағандармен форсундарды құрастыру, диффузор бойынша орталықтандыру;

17) жоғары тегеурінді қазандардың V- тәріздес қалқандары - даярлау (жаңғыртумен), құрастыру.

Параграф 4. Кеменің қазаншысы, 6-разряд

84. Жұмыс сипаттамасы:

12 мм астам қалыңдықтағы сфералық бұрыс формалы қаңылтырларды майыстырған кезде, өте күрделі кеме қазандары мен агрегаттарын жөндеген және құраған кезде, қазандардың суқұбырлы коллекторларын ауыстырғанда құбыр қою жұмыстарын орындау;

өте күрделі және жауапты тораптар мен бөлшектерді белгілеу және қашау, бу жылытқыштардың иір түтіктерін орнату және белгілеу, гидравликалық сынақтар, 3,0 МПа (30 кгс/см² жоғары) астам қысым астында жұмыс істейтін қазандар тораптарын тойтару және соғу;

сынау кездерінде ақауларды табу және түзету;

1,5 МПа. (15 кгс/см² ден) жоғары қысым астында жұмыс істейтін суқұбырлы қазандарды, от құбырлы 10 м² жоғары қызу беттерді дефектациялау; отты камераларды және булы құбырларды ауыстыру;

күрделі конфигурациялы тәжрибелі қазандарды құрау және сынау;

құбырлы торлардың қалыптарын шешу;

техникалық талаптарға сәйкес 3,0 МПа (30 кгс/см² жоғары) қысым астында жұмыс істейтін қазандарды және ыдыстарды булы сынау;

құбырлы жүйелерді даярлау, 30 МПа (300 кгс/см² жоғары) қысым астында жұмыс істейтін химиялық аппараттарды жалпы жинау, құрастыру және сынау; бригадаға басшылық ету.

85. білуге тиіс:

3,0 МПа (30 кгс/см²) жоғары қысым астында жұмыс істейтін өте күрделі қазан құрылғыларын және аппараттардың құрылымын, жұмыс принцпін және пайдалану ережелерін;

3,0 МПа (30 кгс/см² жоғары) қысым астында жұмыс істейтін өте күрделі қазан құрылғыларын, аппараттарды құрау, жөндеу және сынауға қойылатын техникалық талаптар, отты камераларды, бу құбырларын, құбырлы торларды және коллекторларды ауыстыру тәсілдерін;

өте күрделі және жауапты тораптарды белгілеу және қашау тәсілдерін;

ақаулардың пайда болу жолдарын;

өте күрделі және жауапты тораптарды және қазан элементтерін түзету тәсілдерін;

кеме қазандарына қолданылатын болат және қорытпалардың механикалық қасиеттері мен өңдеу ережелерін, кез-келген жүйелі қазандарды құрау және сынауға арналған қажетті құрылғылар мен аспаптардың белгіленуі мен конструкциясын.

86. Жұмыс үлгілері:

1) диаметрі 1000 мм жоғары сфералық түптер, қалыңдығы 12 мм жоғары – даярлау, тігу;

2) қорғаныс қақпақтары - бу астында реттеу;

3) 3,0 МПа (30 кгс/см² жоғары) қысым астында жұмыс істейтін су құбырлы қазандардың коллекторлары - жөндеу, даярлау, қозғалмалы және қозғалмайтын тіреулерді ауыстыру;

4) диаметрі 500 мм жоғары және қалыңдығы 12 мм су құбырлары қазандарының негізгі және қосалқы коллекторлары – құрау, құбыр тетіктерінде ойықтар кесу;

5) 3,0 МПа (30 кгс/см² жоғары) қысым астында жұмыс істейтін қазандардың қораптары - даярлау, құрастыру.

6) 3,0 МПа (30 кгс/см² жоғары) жоғары қысым астында жұмыс істейтін кеме қазандары, коллекторлары – құбырларды орнату, қайта жаныштау, өлшемі бойынша кесу, құбыр торларында тетік бұрғылау;

7) күрделі конфигурациялы экспериментті қазандар және тәжрибелі қазан агрегаттары – құбырлы жүйені даярлау, жалпы құрау, сынақтарды құрастыру, тапсыру;

8) жоғары тегеурінді қазандар – корпусты құрау, қанықтыруды құрастыру, қаптаманы газ өткізбеушілікке сынау;

9) су мөлшерлейтін құралдарға келте құбырлар – су көрсеткіш деңгейін тексеріп оларды майыстыру.

10) Жоғары тегеурінді қазандардың келте құбырлары – құрау, орнату, орталықтандыру, сынау;

11) газтазалағыш құрылғылар – жөндеу, жинау,құрастыру.

6. Құрғақ докты қондырғылардың машинисті

Параграф 1. Құрғақ докты қондырғылардың машинисті, 2-разряд

87. Жұмыс сипаттамасы:

көлденең және тік орталық сорғыларды және 3000 м³/сағ жалпы өндіріс құбырларын баптау;

насостарды және басқа механизмдерді қосу және тоқтату;

кемелер докта тұрған кезде док табандықтарының қабылдағыштарынан тазартылған суды шайқау;

арматураларды, құбырларды және біліктілігі жоғары машинисттің басшылығымен 3000 м³/сағ өнім беретін соғыларды жөндеу, бөлшектеу және консервациялау;

журналға жазу.

88. Білуге тиіс:

ботопорттардың және докты шахталардың орталықтандырылған және поршенді сорғыларының құрылғылары жайлы негізгі мәліметтерді; құбырлардың сызбасын;

клинкеттердің орналасуы және белгіленуі;

докты толтыру ережесі;

бақылау-өлшеу құрылғыларының белгіленуі;

ботопорттарды және жабдықтарды пайдалануда қолданылатын майлайтын материалдар.

Параграф 2. Құрғақ докты қондырғылардың машинисті, 3-разряд

89. Жұмыс сипаттамасы:

көлденең және тік орталықтанған сорғы түрлерін және 3000 дейін 10000 м³/сағ жалпы өнім өндіретін құбырларды және бір докты шахтаның және ботопорттың жабдықтарын баптау;

докты жабдықтардың жұмысындағы ақауларды табу және жою;

кемелер докта тұрған кезде доктың табандықтарының қабылдағыштарынан тазартылған суды шайқау;

құбырлардың арматурасын, докты шахталардың жабдықтарын, 3000 м³/сағ өнім өндіретін ботопорттарды және сорғыларды жөндеу, бөлшектеу және консервациялау;

доктарға су құю, ботопорт орнына көтеру және қою, бұру және шварттау, галерея жүйесіне қосу және біліктілігі жоғары машинисттің басшылығымен кептіру;

пайдалану құжатнамасын жүргізу;

док операциясы кезінде механизмдердің толассыз жұмыс істеуін қамтамасыз ету.

90. Білуге тиіс:

докты шахталардың және ботопорттардың орталықтанған және поршенді сорғылардың жұмыс ережелерін;

құбырлардың құрылымын;

әртүрлі жүйенің клинкеттердің құрылымы мен жұмыс принцпін;

бақылау-өлшеу құралдарының жұмыс принцпін;

ботопорттардың жүзу және орнығу ережелерін, оларды бұру және арқандап байлауды;

докты шахталардың және ботопорттардың механизмдерін баптау және пайдалану нұсқаулықтарын;

апатты нұсқаулықтары бойынша міндеттерді;

ботопорттарды және жабдықтарды пайдалану кезінде қолданылатын майлы және басқа материалдарды шығындау нормасын; жабдықтардың жұмысындағы ақаулар және оларды жою тәсілдерін.

Параграф 3. Құрғақ докты қондырғылардың машинисті, 4-разряд

91. Жұмыс сипаттамасы:

жалпы өнімділігі 10000 до 15000 м³/сағ көлденең және тік орталықтанған сорғыларды түрлерін және екі түрлі докты шахталы және ботопортты жабдықтарды баптау;

докты жабдықтың жұмысындағы ақауды табу және жою;

докты суға толтыру, оларды ботопорттың штатты орындарына көтеру және қою, оларды бұру және арқандап байлау;

галерея жүйесіне және докты кептіруге ауыстырып қосу;

біліктілігі жоғары машинисттің басшылығымен докты шахталардың жабдықтарына, ботопорттарға және сорғыларға орташа жөндеу жұмыстарын жасау;

док операциясы кезінде механизмдердің рационалды жұмыс істеу режимдерін қамтамасыз ету.

92. Білуге тиіс:

гидравлика және механика, өнімділігі 15000 м³/сағ дейінгі сорғылардың кинематикалық сызбасы, доктардың құрылымы жайлы қарапайым мәліметтерді; барлық жүйелі ботопорттардың және құрғақ доктардың өзі жүретін докты жапқыштарының белгіленуі, құрылымы және жұмыс принципін;

қорғаныс құрылғыларын;

техникалық пайдалану құжатнамасын;

ботопорттардың бөліктеріндегі судың қажетті деңгейін;

тексеру өткізу, куәландыру және ботопорттарды доктау мерзімдерін;

жабдықтарды жөндеу уақытын.

Параграф 4. Құрғақ докты қондырғылардың машинисті, 5-разряд

93. Жұмыс сипаттамасы:

өнімділігі 15000 м³/сағ астам көлденең және тік орталықтанған сорғыларды және әртүрлі конструкциялы ботопорттар мен екі докты шахталардан артық жабдықтарды баптау;

докты шахталар жабдықтарына, ботопорттарға және сорғыларға орташа жөндеу жұмыстарын жасау;

докты шахта жабдықтарына және батопорттарға жөндеу жүргізу үшін жөндеу ведомостарын жасау;

күрделі жөндеу жұмыстарынан кейін ботопорт және докты шахталар жабдықтарының сапасын бақылау;

бригадаға басшылық ету.

94. Білуге тиіс:

Өнімділігі 15000 м³/сағ сорғылардың кинематикалық сызбасын, доктардың барлық түрлерін толтыру ережелерін;

докты жабдықтардың жұмысындағы ақаулардың себептерін, олардың алдын алу және оларды жою шараларын;

докты шахталардың жабдықтарына және ботопорттарға жөндеу жұмыстарын жасап жатқанда қолданылатын материалдардың механикалық құрамын.

7. Кеменің антенашы-діңгекшісі

Параграф 1. Кеменің антенашы-діңгекшісі, 1-разряд

95. Жұмыс сипаттамасы:

діңгектерді, антеналы және фидерлі құрылғыларды жинау және құрастыруға қолданылатын арқандарды, биметалды сымдарды және антеналы арқанды дөңгелету;

біліктілігі жоғары антенашы-діңгекшінің басшылығымен көтерме және бөлшектеу жұмыстарынан кейін құралдарды және құрылғыларды, такелажды жинауға, фланцтардағы діңгектерді жинауға, жиекті діңгектерді, кеме және жиекті антеналарды бөлшектеу және көтеру жұмыстарына қатысу;

96. Білуге тиіс:

жинау-құрастыру жұмыстарында қолданылатын антеналы арқандарды, биметалды сымдарды белгілеуді;

қарапайым слесарь операцияларын орындауға қойылатын негізгі талаптарды, жиекті діңгектерді, кеме және жиекті антеналарды, фидерлі құрылғыларды құрастыру және бөлшектеуде қолданылатын қарапайым құрылғыларды және құралдарды белгілеуді, қарапайым слесарь операциясын орындауға қойылатын талаптарды.

97. Жұмыс үлгілері:

антеналарды енгізу – біліктілігі жоғары кеме антенашысы-діңгекшісінің басшылығымен бөлшектеу.

Параграф 2. Кеменің антенашы-діңгекшісі, 2-разряд

98. Жұмыс сипаттамасы:

біліктілігі жоғары антенашы-діңгекшінің басшылығымен діңгектерді құрау және жабдықтау, жиекті діңгектерді, кеме және жиекті антеналарды көтеру, антеналарды бөлшектеу және оларға шағын жөндеу жұмыстарын жасау бойынша қарапайым такелажды жұмыстарды орындау;

жиекті діңгектерді, кеме және фидерлі желілерді орналастыру және бекіту бойынша қарапайым сызбаларды және үлгілерді оқу;

конструкцияларда тетіктерде бұрғылау және кесіктерді кесу;

қарапайым такелажды тораптарды тоқу;

қажетті флюстарды даярлау, құрастыру және бөлшектеу жұмыстарынан кейін қажетті флюстарды даярлау, такелажды құрылғыларды даярлау.

99. Білуге тиіс:

қарапайым кеме және жиек антеналарының құрылымы мен белгіленуін; қарапайым кеме және жиекті антеналы-фидерлі құрылғыларды құрастыруға қолданылатын антеналы арқаншалардың, арқандардың, биметалды сымдардың көп қолданылатын маркалары және қиысуларын;

қарапайым антаналы-фидерлі құрылғыларда қолданылатын негізгі материалдардың бөлшектері мен номенклатураларын;

кеме және жиек антеналарының, фидерлі желілердің және діңгек жабдықтарының бөлек тораптарын даярлау және орнату бойынша құрастыру жұмыстарының орындалу ілеспелілігін;

діңгектерді және антеналарды көтеруге арналған орташа күрделі құрылғылар және жабдықтарды;

қолданылып жатқан флюстар мен олардың құрамын.

100. Жұмыс үлгілері:

1) бір сәулелі антеналар – бөлек тораптарды даярлау;

2) қадалық антеналар (биіктіктері 6-10 м) – жинау және орнату;

3) вибраторлар – белгі бойынша дайын конструкцияға бекіту;

4) фалдар және тартқыштар – бекіту;

5) флюстер - дайындау.

Параграф 3. Кеменің антенашы-діңгекшісі, 3-разряд

101. Жұмыс сипаттамасы:

қарапайым жиекті діңгектерді, кеме және жиек антеналарын көтеру бойынша такелажды және слесарлық жұмыстарды орындау;

қарапайым діңгектерді жинау және жабдықтау;

қарапайым кеме және жиек антеналарын және фидерлі желілерді құрастыру;

қарапайым кеме және жиек антеналарын, фидерлі желілерді және діңгектердің жабдықтарын бөлшектеу және жеңіл жөндеу;

сымдарды орау және дәнекерлеу;

сызбаларды, үлгілерді және орындалып жатқан жұмыстар бойынша бекітулерді оқу;

қарапайым жұмыс үлгілерін орындау;

жиекті діңгектерді, анкерлерді, фидерлі құрылғылар астына орналастыру орындарын белгілеу;

күрделі такелажды түйіндерді байлау;

антеналы-діңгекті құрылғыларды мерзімді қарау;

фидерлі желілердің созылуын, діңгектердің тартылуын, антена кенептерін, сымдардың тегістігін, антеналардың, фидердердің оқшауларын, контакты антеналы қосқыштардың жағдайларын тексеру;

механизмдерді майлау;

орындалып жатқан жұмыстар бойынша техникалық құжатнама жүргізу.

102. Білуге тиіс:

қарапайым кеме және жиек антеналарының, фидерлі құрылғылардың және сымсыз байланыс аппараттарының түрлерін, конструкциясын және белгіленуін және олардың ерекше сипаттамаларын;

қарапайым жиекті діңгектерді, кеме және жиек антеналарының және фидерлі құрылғыларды құрастыруда қолданылатын бұйымдардың және материалдардың номенклатурасын;

сыртқы құрылғыларда қолданылатын негізгі материалдардың механикалық және электрлі қасиетін;

қарапайым кеме және жие антеналарының, фидерлі желілерді дайындау, жинау, құрастыру бойынша жұмыстардың орындалу ілеспелілігін;

антеналы арқаншалардан, болат арқандардан және басқа материалдардан жиектер жасау және такелажды бұйымдарды жасау тәсілдерін;

қолданылып жатқан такелажды тораптардың түрлері мен белгіленуін, оларды байлау тәсілдерін;

дәнекерлеу тәсілдерін, қолданылып жатқан дәнекерлердің белгіленуі мен оларды құрастыру тәсілдерін.

103. Жұмыс үлгілері:

1) апатты антеналар– дайындау;

2) Г- және Т-мүсінді антеналар – бөлек тораптарын даярлау;

3) өлшейтін антеналар – жерге тұйықтау маңдайшаларын дәнекерлеу;

4) апатты маңдайшалы антеналар – қысып тұратын тұтқаларды даярлау және бекіту үшін төсемдерді дайындау;

5) цилиндрлы антеналар – шынжыр бандаждарын және коужелерді жапсыру;

6) таңбаланған биркалар – орнату;

7) антеналы тұжырым – орнату;

8) кабель – металды қабықшаларды жерге тұйықтау және дөңгелектерді экрандау;

9) тартпалар және фалдар – дайындау.

Параграф 4. Кеменің антенашы-діңгекшісі, 4-разряд

104. Жұмыс сипаттамасы.

орташа күрделі жиек антеналарының діңгектерін көтеру;

орташа күрделі кеме және жиек антеналар құрылғыларын дайындау, құрастыру, көтеру және реттеу және жөндеу;

әртүрлі күрделіліктегі фидерлі құрылғыларды дайындау және құрастыру;

антеналардың және сыртқы құрылғылардың бөлек тораптарының жұмыс үлгілерін, сызбаларын құрастыру;

монтажды-қондырғы жұмыстарының кезектілігін орнату;

әртүрлі антеналы құрылғыларды монтаждауда ақауларды табу және жою;

антеналы-фидерлі құрылғылардың құрастыру тораптарын дайындау;

сымдарды, антена кенептерін және фидерлі желілерді дәнекерлеу;

дәнекерлеудің дабылды шамдарының жанып кеткендерін ауыстыру;

қажетті биіктікке өрмелеу жұмыстарын орындау.

105. Білуге тиіс:

орташа күрделі кеме және жиек антеналарының, кез-келген күрделіліктегі фидерлі құрылғылардың түрлері, конструкциясын және белгіленуін;

радио желілерінің жиілігі мен таралуын;

жоғары жиіліктегі кабельдердің құрылымы мен белгіленуін;

әртүрлі антеналарды құрастыру ережелері мен нормаларын;

орташа күрделі жиек діңгектерді, кеме және жиек антеналарын және фидерлі құрылғыларды құрастыруда қолданылатын бұйымдардың және антеналардың номенклатурасын;

қолданылып жатқан жабдықтар мен оларды құрастыру жұмысы кезінде қолдану тәсілдерін;

жүк және тежегіш құрылғыларының жағдайын бақылау әдістері, оларды сынау әдістері мен мерзімдерін;

биікте жұмыс істеу ережелерін;

жоғарыға өрмелеу құралдарын қолдану, оларды пайдалану және тексеру;

КСРО тізімінің ережелерін.

106. Жұмыс үлгілері:

1) қабылдайтын және жіберетін, бір сәулелі, көп сәулелі, бұрышты, цилиндрлы, симметриялы толқындатқыштар – дайындау, құрастыру, көтеру және реттеу;

2) ромбты антеналар – дайындау және жинау;

3) антенаны іске қосу – оқшаулағыштарды және штоктарды орнату;

4) оқшаулағыштар –құрастыруға дайындау және тізбектеп тоқу;

5) фидерлі желілер – дайындау, реттеу, параметрлерін өлшеу;

6) күрделі тораптар – дайындау;

7) фидерлі құрылғылар – дайындау, асу, реттеу, параметрлерін өлшеу, байланысу тораптарын дәнекерлеу.

Параграф 5. Кеменің антенашы-діңгекшісі, 5-разряд

107. Жұмыс сипаттамасы:

күрделі кеме және жиек антеналы құрылғыларды құрастыру, орнату және реттеу;

бақылау аппараттарына арнайы антеналарды жинау және орнату;

арнайы торлы діңгектерді текелажбен жабдықтау;

жоғары жиілікті кабельдердің кез-келген түрлерін жиекті құрылғыларды орнатып төсеу және өңде;

антеналардың оқшауларын, жерге тұйықтауға кедергі келтіру және тағы басқа кеме және жиек антеналарын, діңгектердің, орналасу сызбаларын, барлық сыртқы құрылғыларды құрастырудың күрделі сызбаларын оқу;

күрделі жұмыс үлгілерін және сызбаларын сызу;

теодолит көмегімен діңгектердің көлденеңдігін тексеру;

динамометрмен арқандарды созуды тексеру;

жоғарыға өрмелеудің барлық түрін, жөндеу-қайта қалпына келтіру жұмыстарын орындау;

аннтеналы құрылғыларды көтеру және орнату бойынша жұмыстарды басқару.

108. Білуге тиіс:

күрделі кеме және жиек антеналарын, сымсыз байланыс және бақылау аппараттарының түрлері, конструкциялары және белгіленуі;

әртүрлі күрделіліктегі сыртқы құрылғыларды құрастырған кезде қолданылатын әртүрлі бұйымдардың конструкциясын және белгіленуін;

кеме және жиек антеналарын құрастыруда қолданылатын материалдардың электрлік құрылымын;

сымдар және арқандарға арналған жүктемелердің нормаларын және сынамаларын;

радиоқабылдаудың бөгеуілдерімен күресу бойынша шаралар жайлы негізгі мәліметтерді;

динамометрмен, теодолитпен пайдалану ережелерін;

жоғарыға өрмелеу, құрастыру және жөндеу-қалпына келтіру бойынша жұмыстар кезінде қауіпсіздік техникасының ережесін;

радиотолқындарды (электромагнитті энергияны қабылдау және шашу принципі, ионды саланың құрамы және оның радиотолқындардың таралуына тигізер әсері) радио жасау теориясы жайлы қажетті мәліметтерді;

тербеліс контурында энергияның таралу заңдылықтарын;

антеналардың негізгі параметрлері жайлы түсінік (күшею коэффициенті, қорғаныс құбылыстарын және тағы басқа);

антеналардың бағытталу диаграммалары және азимутын;

жерге тұйықтауды белгілеу.

109. Жұмыс үлгілері:

1) айналмалы антеналар - құрастыру, орнату, фидерлі желіні қосу, айналуды реттеу;

2) ЖТ (жүгірмелі толқындар) антеналары - дайындау, көтеру, реттеу;

3) жерасты жұмысы антеналары - құрастыру, орнату және реттеу;

4) ромбты антеналар – көтеру және реттеу, параметрлерді өлшеу;

5) ҚРКС (қос ромбты көлденең, синфазды) антеналар - жинау, көтеру және реттеу;

6) жоғары жиілікті кабель – бөлшектеу, қосу және антеналы жабдық пен аппаратқа қосу;

7) толқынды, синфазды, көденең, қос және ромбты антеналарға арналған рефлекторлар - дайындау, көтеру және реттеу.

8. Кеме бұйымдарын даярлау бойынша мысшы

Параграф 1. Кеме бұйымдарын даярлау бойынша мысшы, 2-разряд

110. Жұмыс сипаттамасы:

жезден және оның қорытпаларынан жасалған жауапкершілікті талап етпейтін ұсақ бұйымдарды дайындау, құрастыру және жөндеу;

шаблон, бөлшекті сызбалар және үлгі бойынша тік жиекті бөлшектерді белгілеу және пішу;

жауапкершілікті талап етпейтін ұсақ емес бұйымдарға арналған шаблон және макет дайындау;

қалайылау, улау және майсыздандыру кезінде қолданылатын дәнекерді, құрамдарды, ерітінділерді дайындау;

ұсақ бөлшектерді ваннаға салып көгалдандыру;

бөлшектерді майсыздандыру;

ойғыштарға қолдан тетіктер тесу;

ұсақ бөлшектерді, бұйымдарды түзету;

1,5 МПа (15 кгс/см² дейін) қысым астында мыс бұйымдарын гидравликалық сынау;

диаметрі 57 мм дейін құбырларға құм толтыру;

диаметрі 38 мм құбырларды жылытып майыстыру;

дәнекерлеу тігістерін қолдан тазарту;

қарапайым құрылғыларды пайдалану және бақылау-өлшеу құралдарымен пайдалану;

біліктілігі жоғары кеме бұйымдарын даярлау бойынша жезшінің басшылығымен жез бұйымдарын даярлау және жөндеу бойынша жұмыстарды орындау.

111. Білуге тиіс:

ұсақ жез бұйымдардың белгіленуін;

қарапайым бұйымдарды жинаған және дайындаған кезде операцияның технологиялық ілеспелілігін;

ұсақ бұйымдарды дайындау және жинауға қойылатын техникалық талаптарды;

жез жұмысында қолданылатын түсті металдар және қорытпаларды, олардың негізгі құрамын; металдардың құрамына, түсті металдарды қорыту температурасына және олардың қорытпаларының температурасына өңдеу тәсілдерінің әсер етуін;

майсыздандыру үшін қолданылып жатқан құрамдарда бөлшектерді майсыздандыру ережелерін;

қалайылау бөлшектерін дайындау және өңдеу ережесін;

қолданылып жатқан дәнекерлердің белгіленуін және оларды құрастыру ережелерін;

қолданылып жатқан қышқылдар және сілтілермен жұмыс істеу ережелерін; кедір-бұдырдың параметрлері, квалитеті, орналасуы мен рұқсатнамасы туралы негізгі мәліметтерді;

шоқ ошақтарда және күйдіретін лампалармен түсті және қара металдардан жасалған бөлшектерді жылыту тәсілдерін;

диаметрі 38 мм дейін құбырларды майыстыру ережелері мен тәсілдерін; қарапайым бақылау-өлшеу құралдарын және құрылғылардың белгіленуін және қолдану талаптарын.

112. Жұмыс үлгілері:

1) баббит және қалайы – қайта қорыту, подшипниктерден қорытып алу;

2) бөшкелер, бидондар, табандықтар, құбырлар, торлар, легендер, шелектер – жөндеу;

3) жезден жасалған әртүрлі формалы бөшке және қазандар – қалайылауға өңдеу;

4) қарапайым құйғыштар - дайындау, жөндеу;

5) "Шторц" болттары - қалайылау, сақиналарды престеу;

6) әзірлемелер, бөлшектер, бұйымдар – жылытпалы кесу, дәнекерлеу, майсыздандырудан кейін тазарту;

7) бөлшектерді әзірлеу – дайын шаблондар бойынша дайындау;

8) жезден жасалған төсемдер – кесіп алу;

9) жанармай багының, радиаторлардың құбырлары - дәнекерлеу, тазарту;

10) футштоктар – қалайылау;

11) дәнекерлеу тігістері - тазарту.

Параграф 2. Кеме бұйымдарын даярлау бойынша мысшы, 3-разряд

113. Жұмыс сипаттамасы:

орташа күрделі жез бұйымдарын сызба, үлгі және шаблондар бойынша әртүрлі түсті металдардан және олардың қорытпаларынан дайындау, жинау және жөндеу;

орташа күрделі жез бұйымдарын даярлау кезінде нысандау, шаншу, тойтару, түзету, жазу және қалайылау;

материалдарды белгілеу және пішу;

бұйымдар тігістерін тез еритін дәнекерлермен дәнекерлеу және ыстық түрде бөлшектерді қалайымен қалайылау;

никельдеу және хромдау үшін тазарту;

тік әзірлемелерді және қаңылтыр материалдардан жасалған бөлшектерді пресс-қайшылармен кесу;

орташа күрделі бұйымдар үшін шаблондар және қарапайым материалдардан макеттер дайындау;

жұмыстарды пресстерде және басқа жабдықтарда орындау;

рецепт бойынша қалайылауды, әртүрлі құрамды қорытпаларды ыстық қалайылау және құю үшін дайындау;

1,5-тен жоғары 10,0 МПа дейін (15 жоғары 100 дейін кгс/см²) қысым астында цехта жез бұйымдарды гидравликалық сынау;

диаметрі 57 мм астам құбырларға құм толтыру;

диаметрі 38-ден 76 мм жоғары құбырларды ысытып майыстыру;

бөлшектерді ысыту және металдың ысу температурасын құрылғылар бойынша анықтау.

114. Білуге тиіс:

орташа күрделі бұйымдарды қашау тәсілдеріне және техникалы сызу негіздеріне, жинауға, дайындауға қойылатын техникалық талаптар мен технологиялық поцестерді;

қышқылдардың және сілтілердің құрамын;

қалайы дәнекерлермен дәнекерлеу тәсілдерін, шоқ ошақтарда және күйдіргіш лампалармен түсті металдардан және олардың қорытпаларынан жасалған бөлшектерді ысыту;

никельдеу және хромдауға бұйымдардың беттерін дайындау талаптарын; бұйымға ең төмен ақау беретін ысыту температурасы режимін; орталықтандырылған құю үшін машиналар және құрылғылар жайлы жалпы мәліметтерді;

бөлшектердегі және орташа күрделі бұйымдардың беттерінің кедір-бұдырлығын өңдеу параметрлерін, квалитеттерін, рұқсатнамаларын және орнатуды.

115. Жұмыс үлгілері:

1) бөшкелер, бидондар, табандықтар, конусты құмыралар, қабылдау торлары, құбырлар, сопақ шаралар, шелектер – дайындау;

2) әртүрлі формалы бактер – қалайылау;

3) цилиндрлі бөлшектермен құйғыштар, суды ажыратқыштар, қышқыл шашқыштар – дайындау;

4) шапқышты құйғыштар - дайындау, жөндеу;

5) көп қатарлы булы қайнату жылытқыштары – дисктерді тігумен және құбырлардың жиектерін ораумен дайындау және жөндеу;

6) диамерті 500 мм дейін сүзгілердің түптері – дайындау;

7) орташа күрделі жезден жасалған бұйымдар және бөлшектер – майыстыру, түзету, қалайылау, тез еритін дәнекерлермен дәнекерлеу,никельдеу және хромдау үшін тазарту;

8) жезден жасалған бір қатарлы иір түтіктер - қалайылау;

9) қарапайым жезден жасалған бұйымдар – мөрлерді пайдаланып салқын мөрлеу;

10) диамтері 320 мм дейін фланцты байланыстардағы жезден жасалған қаптар – дайындау;

11) қарапайым коллекторлар – дайындау;

12) бір жуандықтағы майыстырылған тізелер, келте құбырлар – мөрлейтін бөлшектерден дайындау, жөндеу;

13) жартылай ашылатын қақпақты кружкалар, бидондар – дайындау;

14) қаңылтырлар – бұғалықтар тарту, тігістерін басу;

15) құбырларға манжеттер - дайындау, дәнекерлеу;

16) қақпақты май сауыттар, тамшылағыштар - дайындау, жөндеу;

17) май түсірушілер – дайындау және жөндеу;

18) мүсінді рупорлар мегафондары және басқа да таза тегістелген беттері бар бұйымдар - дайындау және никельдеу және жөндеу үшін өңдеу;

19) қаңылтырлардан жасалған тұндырғыштар – дайындау;

20) екі жартыдан жасалған қола подшипниктер – дәнекерлеу;

21) әртүрлі подшипниктер – кесіктерді қалайымен қорыту;

22) ас үй ыдыстары – түптерін қойып және тұтқаларын жапсырып дайындау және жөндеу;

23) қаңылтыр мыстан және жезден жасалған қарапайым конфигурациялы қалтқылар - дайындау, жөндеу;

24) мысты тығындармен қайнатпалар – дайындау;

25) келіссөз құбырларына арналған жез құбырлар – дайындау;

26) душ торлары – дайындау;

27) жез, алюминий және мыс - никельді жұқа құбырлар – майыстыру;

28) Қаңылтыр болаттан және латуннан жасалған май және жанармайға арналған торлары бар қарапайым сүзгілер - дайындау, жөндеу;

29) подшипниктердің жапсырмаларын құюға арналған шаблондар – дайындау;

30) қаңылтыр материалдардан жасалған үлгілі шпигаттар - дайындау, жөндеу;

31) дөңгелек, үлгілі шпигаттар - дайындау, жөндеу;

Параграф 3. Кеме бұйымдарын даярлау бойынша мысшы, 4-разряд

116. Жұмыс сипаттамасы:

күрделі цилиндр және конус тәріздес формадағы әртүрлі қара және түсті металдардан және олардың қорытпаларынан жасалған жез бұйымдарын дайындау, жинау және жөндеу;

конфигурация бойынша күрделі бұйымдарды дайындауда, күрделі кеме бұйымдарының макеттерін және шаблондарын және кемедегі орны бойынша өлшемдерін алумен бұйымдарды даярлауда минималды қалдықты материалдарды белгілеу, қашау және пішу;

10,0 МПа (100 кгс/см² жоғары) жоғары қысымда мыс бұйымдарды цехта гидравликалық сынау;

күрделі, жауапты жез бұйымдарды қалайылау және термикалық өңдеу;

бұйымдарды және бөлшектерді бабитпен құю;

диаметрі 76-дан 150 мм дейін құбырларды жылытып майыстыру.

117. Білуге тиіс:

күрделі, жауапты жез бұйымдарды және құрылғылардың құрылымы және пайдалану талаптарын және оларды даярлауға, жинауға, сынауға және тапсыруға қойылатын техникалық талаптарды;

мыс жұмыстарына арналған әртүрлі жетілдіру және аралайтын станоктардың және басқа күрделі жабдықтардың құрылымын, оларда пайдалану ережелерін;

мыс бұйымдарды пішу кезінде ең аз әдіптерді есептеуді;

цилиндрлі және коникалы майысулары бар күрделі бұйымдарды қашау және белгілеудің графикалық тәсілдерін;

күрделі бұйымдар беттерінің кедір-бұдырын өңдеу параметрлерін, квалитетті, рұқсатнама жүйесін және орнатуды;

қалайылау және баббит құю кезінде материалдарды шығындау нормаларын.

118. Жұмыс үлгілері:

1) күрделі конфигурациялы кеме аппаратары (түзеткіштер, май суытқыштар, жылытқыштар) – қаптарды дайындау және жөндеу;

2) тоңазытқыштарға арналған құбырлы батареялар - дайындау, жөндеу, сынау, тапсыру;

3) ащы құрамдарға арналған бензобактар, қорғасын ванналар – дайындау;

4) диаметрі 400 мм дейін бугели, диаметрі 250 мм дейін дейдувты тығындар және подшипниктер – баббитпен құю және балқыту;

5) подшипниктердің жапсырмалары, тез балқитын тығындар, көлденең сырғақтар - қалайылау және баббитпен құю;

6) салқындатқыш пен қақпақшалы өшіргіштер - дайындау, жөндеу;

7) диаметрі 500 мм астам сүзгілердің түптері – дайындау;

8) сфералық және үлгілі бұйымдар – терең сорумен мөрлеу;

9) тот баспайтын болаттан жасалған сфералық және үлгілі бұйымдар – мөрлеуден кейін жылтыратуға жіберу үшін өңдеу;

10) барлық диаметрлі құбырларды майыстыруға арналған жоғары жиілікті құрылғылардың индукторлары – дайындау;

11) тәулігіне 60 т дейін өнім өндіретін түзеткіштер - дайындау, арматурамен құрау, жөндеу, сынау, тапсыру;

12) диаметрі 320 мм жоғары фланцты байланыстырғыштардағы жез қаптар – дайындау;

13) қаңылтырлы мыстан жасалған екі не одан көп жалпақтықтағы тізелер және елте құбырлар - макет, орны немесе сызба бойынша даярлау, гидравликалы сынаққа тапсыру;

14) конустар, сақиналар және ернеушелер – жез қорытпалармен дәнекерлеу;

15) балшықты қораптар, сифондар – дайындау;

16) айқастырмалар, тізеліктер, үштіктер, сулы салқындатудың радиаторлары - дәнекерлеу,қалайылау;

17) кеменің басты тоңазытқыштарының, түзеткіштерінің корпусының, майды суытқыштардың, жылытқыштардың майлауыштарының, ауаны салқындатқыштардың қақпақтары –тарту үшін тігістерді дәнекерлеу;

18) рефрижераторлы камералар, мұздықтар – тораптардың тігістерін дәнекерлеу;

19) диаметрі 250 мм дейін рамалы подшипниктер – баббитпен құю және балқыту;

20) суды салқындату радиаторлары – жөндеу;

21) сымдарды жылжытумен жезден жасалған келіссөз құбырларына арналған рупорлар және ысқырғыштар – никелдеу және хромдау үшін дайындау және өңдеу;

22) самауырлар, бұрышты және үлгілі қол жуғыштар, жуғыштар, дәрет сындырғылар - никелдеу және хромдау үшін дайындау және өңдеу, жөндеу;

23) цистерналар және қазандар - дайындау, жөндеу, жергілікті жылытумен қалайылау;

24) диаметрі 500 мм дейін шарлар – дайындау;

25) 100 т/с өнім беретін эжекторлар – құрылғыларда мөрленген жартыларды дәнекерлеу үшін құрастыру, басқа бөлшектермен қалыптастыру, сынау, тапсыру;

26) құтқаратын шлюпкалардағы және вельботтардағы әуе жәшіктері - дайындау, сынау.

Параграф 4. Кеме бұйымдарын даярлау бойынша мысшы, 5-разряд

119. Жұмыс сипаттамасы:

легирлі болаттан, әртүрлі металдардан және олардың қорытпаларынан сызба және үлгі бойынша беті күрделі майысқан өте күрделі жез бұйымдарды жөндеу, жинау, даярлау;

әртүрлі қалыңдықтағы қаңылтыр материалдардан жасалған үлкен өлшемді цилиндрлі және конус тәріздес формалы бұйымдарды дайындау;

өте күрделі бұйымдардың ұңғыларын жасау;

диаметрі 150 мм жоғары құбырларды жылытып майыстыру.

120. Білуге тиіс:

өте күрделі мыс бұйымдарын және құрылғыларының құрылымы мен пайдалану талаптарын;

мыс жұмыстарына арналған өте күрделі жабдықтардың құрылымы және оларды пайдалану ережелерін;

өте күрделі мыс бұйымдарын және құрылғыларын даярлау, құрастыру, сынау және тапсыруға қойылатын техникалық талаптарды;

жылу алмастыру, салқындатқыш және жылытқыш аппараттардың, түзеткіштердің және басқа да аспаптардың құрылымы және жұмыс істеу, өндірісті ұйымдастыру талаптарын талаптарын.

121. Жұмыс үлгілері:

1) диаметрі 400 ден 600 мм астам бугелдер, диаметрі 250 мм жоғары дейдувты тығындар және подшипниктер – баббитпен құю және балқыту;

2) вакуум-аппараттары - даярлау, жөндеу, сынау, тапсыру;

3) тәулігіне 60 т дейін өнім өндіретін түзеткіштер – тығыз даярлау және арматураларды корпусқа дәнекерлеу, жөндеу, сынау, тапсыру;

4) қаңылтыр болаттан, мыстан, жезден жасалған клапандар – дайындау;

5) болаттан, мыстан, жезден жасалған күрделі коллекторлар – дайындау;

6) басты құбыртісті агрегаттың конденсаторларының қақпақтары – дайындау, жөндеу, сынау, тапсыру;

7) екі не одан көп бағыттарға майысқан қайқы формалы қауырсынды орғытулары, тура зализдер – орны немесе макет бойынша тігіспен бірге тесіп алу;

8) киль формалы гидролокациялық аппаратураларға арналған су асты орағытулары - дайындау, орнату;

9) қаңылтырлы мыстан, жезден, алюминий қорытпадан жасалған күрделі – дайындау;

10) диаметрі 500 мм астам шарлар – дайындау;

11) 100 т/с көп өнім беретін эжекторлар – құрылғыларда мөрленген жартыларды дәнекерлеу үшін жинау, басқа бөлшектермен қалыптастыру, сынау, тапсыру.

Параграф 5. Кеме бұйымдарын даярлау бойынша мысшы, 6-разряд

122. Жұмыс сипаттамасы:

күрделі конфигурациялы және әртүрлі бейіндегі бөлшектер, жанасатын көп санды беттермен өте күрделі мыс бұйымдарды дайындау және жинау;

әртүрлі металдардан және қорытпалардан дайындалатын тәжірибелі бірегей мыс бұйымдарды дайындау және жинау;

индикаторлар, оптикалық бұрыш өлшегіштер және басқа да оптикалық құралдардың көмегімен дайындау кезінде дәлме-дәлдікті және тексеруді талап ететін, күрделі технологиялық сызба бойынша жез бұйымдарды жинау;

123. Білуге тиіс:

мыс жұмыстарына қолданылатын күрделі жабдықтардың, бақылау аппаратураларының, құралдарының және жабдықтарының конструктивті ерекшеліктері, өте күрделі бөлшектерді және қондырғыларды дайындау, құрастыру, өңдеу, құрастыру, сынау тәсілдері, әртүрлі болаттардан, түсті металдардан және олардың қорытпаларынан жасалатын өте күрделі бөлшектерді тесіп алу, езу, мөрлеу тәсілдерін;

өндірісті ұйымдастыруды.

124. Жұмыс үлгілері:

1) диаметрі 600 мм астам баббитпен құю және балқыту;

2) жауапты белгіленудегі арнайы қорытпалардан қақпақшалар және газ бұрушылар – дайындау;

3) әртүрлі белгіленудегі және контрукциялы конденсаторлар, тоңазытқыштар, құбыр тісті агрегаттардың бөлетін аппараттары - дайындау, сынау, тапсыру;

4) әртүрлі түсті металдардан және қорытпалардан жасалған әрең жететін шыңы бар өте күрделі конустар – толық дайындау;

5) әртүрлі конструкциялы, әртүрлі түсті металдардан және қорытпалардан жасалған күрделі конфигурациялы балқытулар - дайындау.

9. Кеменің қорғаныс құралдары бойынша монтер

Параграф 1. Кеменің қорғаныс құралдары бойынша монтер, 2-разряд

125. Жұмыс сипаттамасы:

кеменің қорғаныс құралдарын қабылдау, тапсыру, тасымалдау, жеткізу, түсіру және рәсімдеу: үрлемелі құтқару қайықтары, дем алатын оқшаулаушы аппараттары, сүзетін противогаз, дем алатын суға түсетін аппараттарды, гидрокостюмдер (гидрокомбинезондар), өртсөндіргіштер және т.б.;

материалдарды, құралдарды, жабдықтарды тасу және басқа да қосалқы жұмыстар;

кеменің қорғаныс құралдарын, жабдықтауға, сынауға, жөндеуге және куәландыруға арналған жабдықтарды бояу;

өрт сөндіргіштерді, сүзгілейтін противогаздарды және баллондарды қарау, тазарту, разрядтау, жуу және сұрыптау және ақауларын табу;

ерітінділерді дайындау және өрт сөндіргіштерді зарядтау;

баллондардың толтыруға дайындығын анықтау және оларды берілген қысым астында толтыру;

құралдар бойынша толудың және қысымның деңгейін рамкада бақылау;

үрлейтін құтқару құралдарын жуу, оларды жабдықтау құралдарымен және жөндеу жұмыстарына арналған заттармен толтыру.

126. Білуге тиіс:

жүк көтеретін механизмдердің құрылымын, жұмыс принципі және белгіленуін;

әртүрлі өртсөндіргіштер, сүзгілейтін противогаздар және баллондарды реттеу ережесін және тексеруді;

кеменің қорғаныс құралдарын тасымалдау, жинау, сақтау және оларға қабылдау-тапсыру құжатнамасын рәсімдеуді;

баллондарды және өртсөндіргіштерді одан әрі пайдалану үшін жарамдылығын анықтау және оларды куәландыру, қайта зарядтау және сынау мерзімдерін;

қысым астындағы баллондармен жұмыс істеу ережелерін;

құрал жабдықтармен үрлемелі құтқару қайықтарын жинақтау нормаларын; өрт сөндіргіштерді, сүзгілейтін противогаздарды және баллондарды зарядтау, жөндеу және куәландыру кезінде қолданылатын жабдықтарды, құралдарды және құрылғылардың белгілену және қолдану ережелерін;

өртсөндіргіштердің, противогаздардың және баллондардың негізгі ақаулары және оларды жою тәсілдерін;

бояу тәсілдері және бояйтын материалдардың рецептурасын;

боялған бұйымдарды кептіру режимін;

майлау құрылғыларының және құралдардың белгіленуін;

кеменің құтқару құралдарының ережелерімен қабылданған бояу түстерін.

Параграф 2. Кеменің қорғаныс құралдары бойынша монтер, 3-разряд

127. Жұмыс сипаттамасы:

противогаз қораптарының жұту және қарсыласу қабілеттерін қалыптастыру, зарядтау, қайта зарядтау, жөндеу және сынау;

противогаздардың маскаларын жөндеу;

15 МПа (150 кг/см² дейін) қысым астында баллондарды сынау;

противогаздарды, өртсөндіргіштерді және баллондарды жабдықтау, жөндеу, сынау және куәландыруға арналған жабдықтарды құрастыру, икемдеу, баптау және ағымдағы жөндеу жұмыстары;

үрлемелі құтқару қайықтарын бөлшектеу;

шыны пластик контейнерлердің, үрлемелі құтқару қайықтарының резеңкеленген қаптарының механикалық ақауларын анықтау және ақау орындарына жамау салу;

өртсөндіргіштер зарядтарының дұрыстығын, баллондардағы сақтандыру клапандарының жағдайын, баллондардың герметикалығын және арматуралардың дұрыстығын тексеру;

противогаздарды, өртсөндіргіштерді және баллондарды таңбалау;

сынақ жайлы мәліметтерді баллондарға жазу;

сүзгілейтін противогаздарды және өртсөндіргіштерді куәландыру;

кеменің түсіп жатқан, жөнделіп жатқан, куәландырылатын және жіберу құтқару құралдарына есеп жүргізу;

противогаздарға және өртсөндіргіштерге паспорттар толтыру;

баллондардың ішкі тексерулерін және гидравликалық сынау журналын жүргізу.

128. Білуге тиіс:

противогаз қораптарын және баллондарды тексеру, сынау және жөндеу үшін жабдықтардың және құрылғылардың құрылымы және оларды құрастыру сызбасын;

противогазды қораптардың зарядына кіретін химиялық құрамы және компоненттердің құрамын;

компоненттердің физико-химиялық және технологиялық құрамы, қолданылып жатқан желімдердің, смолалардың және тығындардың рецептурасы және даярлау тәсілдерін;

противогазды қораптардың, сүзгілейтін противогаздардың, баллондардың және өртсөндіргіштердің құрылымын;

баллондарды сынау бойынша Мемтехбақылау ережелерін;

оларды техникалық талаптарға сәйкес сынау және желімдеу ережелерін; жапсыру тәсілдерімен резеңке бұйымдарды жөндеу тәсілдерін;

пішіліп жатқан материалдардың түрлері және пішудің рационалды тәсілдерін;

есеп жүргізу тәртібі мен техникалық құжатнаманы жүргізу.

Параграф 3. Кеменің қорғаныс құралдары бойынша монтер, 4-разряд

129. Жұмыс сипаттамасы:

үрлемелі құтқару қайықтарының электрожабдықтарын монтаждау, тексеру және жөндеу;

кеменің қорғаныс құралдарын жабдықтау, жөндеу және сынауға арналған жабдықтарды монтаждау, икемдеу және орташа жөндеу жұмыстарын жүргізу;

үрлемелі құтқару қайықтарының жұмсақ такелажын жөндеу, даярлау және бекіту;

желімдерді дайындаумен үрлемелі камераларды, қайықтарды, әуе қаптары, дем алатын оқшаулайтын аппараттарды жөндеу және оларды сынау;

противогазды қораптардың зарядының дұрыстығын тексеру;

15-тен 30 МПа (150 жоғары 300 дейін кг/см²) қысым астында баллондарды сынау;

үрлемелі құтқару қайықтарын сынаққа дайындау;

үрлемелі құтқару қайықтарын, суға түсетін құрылғыларды, гидрокостюмдерді (гидрокомбинезондар) және дем алатын оқшаулау аппараттарының зақымдарын анықтау, ақаулардың және зақымдардың себептерін анықтау;

герметикасыз орындарды белгілеу;

сызбаларға сәйкес шаблондарды сызу және кесу;

жапсырма орындарын белгілеу және металл бөлшектерді салу;

суға түсу жабдықтарының және гидрокостюмдердің (гидрокомбинезондардың) дем алатын оқшаулау аппараттарын герметикалылыққа сынау;

суға түсу жабдықтардың және гидрокостюмдердің (гидрокомбинезондардың) дем алатын оқшаулау аппараттарды жөндеу жұмыстарына дейін және кейін куәландыру;

жөндеу жұмыстарынан және куәландырудан кейін үрлемелі құтқару қайықтарын салу және орау;

техникалы құжатнаманы жүргізу;

оқшаулайтын дем алатын аппараттарына карточкаларды толтыру, регенеративті патрондарды химиялық жұтқыштармен жабдықтауға есеп жүргізу журналын жүргізу, гидрокостюмдерді (гидрокомбинезондарды) тексеру нәтижелерін тіркеу журналын жүргізу, кемелерге дем алатын оқшаулау аппараттарды және баллондарды беру және куәландыру станциясына қайтару жайлы есеп беру журналын жүргізу.

130. Білуге тиіс:

дем алатын оқшаулаушы аппараттарды, үрлемелі құтқару қайықтарын, суға түсетін дем алу аппараттарын және гидрокостюмдердің (гидрокомбинезондарды) құрылымы, белгіленуі және куәландыру бойынша нұсқаулықтарды;

оларды жөндеу және сынау ережелері мен тәсілдерін;

кемелердегі өртсөндіргіштерді, баллондардағы сүзгілейтін противогаздарды орнату нұсқаулықтары мен ережелерін;

дем алатын оқшаулайтын аппараттарды және гидрокостюмдерді (гидрокомбинезондарды) куәландыру тәртібін;

жабдықтарды жоспарлы алдын-ала жөндеу бойынша негізгі ережелерді; жөнделіп жатқан жабдықтардың конструктивті ерекшеліктері және техникалық талаптары, электр жабдықтарды пайдалану ережелерін және оны жөндеу тәсілдерін;

пішудің және шаблондарды жайып салудың рационалды тәсілдерін;

пішіліп жатқан материалдардың түрлері мен әзірлемелердің конфигурациясын;

техникалық құжатнаманы жүргізу тәртібін.

Параграф 4. Кеменің қорғаныс құралдары бойынша монтер, 5-разряд

131. Жұмыс сипаттамасы:

үрлемелі құтқару қайықтарының ажыратқыш гидростатикалы құрылғыларының элементтерін монтаждау, тексеру, жөндеу және сынау;

кеменің қауіпсіздік құралдарын жабдықтау, сынау және жөндеуге арналған құралдарды бөлшектеу және монтаждау, тексеру және жөндеу;

құралдардың дұрыс жағдайын және дұрыс пайдаланылуын бақылау;

30 МПа (300 кг/см² жоғары) қысым астындағы баллондарды сынау;

үрлемелі құтқару қайықтарының, дем алатын оқшаулау аппараттарын және гидрокостюмдердің (гидрокомбинезондардың) маталарының ақауларын жою;

үрлемелі құтқару құралдарын вулкандау үдерісін жүргізу;

осыған дейін жөнделмеген үрлемелі құтқару қайықтарының жинақтылығын бақылау;

кемелерге үрлемелі құтқару қайықтарын, өртсөндіргіштерді, сүзгілейтін противогаздарды және баллондарды орнату;

үрлемелі құтқару қайықтарды, дем алатын оқшаулаушы аппараттарды, суға түсетін аппараттарды және гидрокостюмдерді (гидрокомбинезондар) кемелерде сақтау ережелерін бақылау және олардың одан әрі пайдаланылуына жарамдылығын анықтау;

техникалық құжатнаманы жүргізу;

ажыратқыш гидростатикалы құрылғыларға паспорт толтыру, үрлемелі құтқару қайықтарына паспорт, қайықтың баллонының паспорттарын толтыру, дем алатын оқшаулаушы аппараттарды және суға түсетін жабдықтарды тіркеу журналын жүргізу.

132. Білуге тиіс:

сынақ кезінде қолданылатын бақылау-өлшеу құралдарының құрастыру сызбасын, құрылымын және жұмыс істеу принципін;

жұмыс істеп жатқан гидростатикалы құрылғыларды сынау, жөндеу, куәландыру және қызмет көрсету жөніндегі нұсқаулықты;

үрлемелі құтқару қайықтарын куәландыру тәртібі;

техникалық талаптарға сәйкес баллондарды сынау бойынша Мемтехбақылау ережелерін; кеменің құтқару құралдарына орнатуға қойылатын талаптарды;

кеменің құтқару құралдарын пайдалану және сақтау ережелерін оқыту тәсілдері.

Параграф 5. Кеменің қорғаныс құралдары бойынша монтер, 6-разряд

133. Жұмыс сипаттамасы:

кеменің қорғаныс құралдарын газбен толтыру автоматты жүйесінің құралдарын, суға түсу құралдарының дем алу аппараттарын және терең сулы суға түсу жабдықтарын газбен қамтамасыз ету құрылғыларын монтаждау, тексеру, жөндеу, құрастыру және сынау, олардың жұмыстарындағы ақауларды табу және жою;

бөлшектердің және тораптардың тозу деңгейін анықтау;

аппаратураларды куәландыру, реттеу, арнайы желімдерді дайындаумен жөндеу және шет елдік фирманың үрлемелі құтқару қайықтарын сынау;

терең суға түсу жабдықтарын және декомпрессионды камераларды куәландыру, жөндеу және сынау;

үрлемелі құтқару құралдарын куәландыру станцияларының күрделі техникалық жабдықтарының бақылау-өлшеу аппаратурасын бақылау, икемдеу және дайындау;

кеме экипаждарын және суға сүңгушілерді кеменің құтқару құралдарын және суға түсу жабдықтарын сақтау және пайдалану ережесіне оқыту.

134. Білуге тиіс:

кеменің қауіпсіздік құралдарын газбен толтыру жүйесін, автоматты жұмыс істейтін құралдардың құрылымын;

үрлемелі құтқару құралдарын куәландыру және жөндеу бойынша станция орындап жатқан жұмыстың барлық түрлерін өңдеу технологиясы, нұсқаулықтарын және ережесін;

кеменің қауіпсіздік құралдарының техникалық бақылау және сынау әдістері, номенклатурасы, белгіленуі, өлшемі және конструкциясын;

бақылау-өлшеу құрылғыларының құрастыру сызбаларын;

жабдықтардың коммуникация сызбаларын;

орындалып жатқан жұмыстардың сапасын тексеру бойынша салалы стандарттар және МемСТ-ны;

отандық және шет елдік кеменің қауіпсіздік құралдарын жөндеу тәсілдері және олардың одан әрі пайдалану үшін жарамдылығын анықтау әдістерін.

10. Желкенші

Параграф 1. Желкенші, 1-разряд

135. Жұмыс сипаттамасы:

құны төмен материалдардан жасалған қарапайым желкен жұмыстарын орындау және қолдан тігіп арнайы киімдерді дайындау;

жұмыс үстеліне жайып салу және дайын белгілеу бойынша құны төмен материалдарды пішу;

біліктілігі жоғары желкеншінің басшылығымен қолданылып жатқан тігін машиналарын тазарту және майлау;

қажетті құралдарды және құрылғыларды іріктеу.

136. Білуге тиіс:

бұйымдарды қолдан тігу бойынша жұмыстардың орындалу тәсілдері мен әдістерін;

қарапайым шаблондар бойынша құны төмен материалдарды рационалды пішу тәсілдерін;

қолданылып жатқан желкенді материалдардың түрлері және олардың белгіленуін;

жұмыс және өлшейтін құралдардың және құрылғылардың белгіленуін; тігістердің негізгі және желкенді материалдарды жиектеу түрлерін;

тігетін машиналарға қолданылатын майлайтын материалдардың түрлерін.

137. Жұмыс үлгілері:

1) бахрома – үтіктеу;

2) арнайы киімдердегі ілмектер – қолдан сүртіп тазалау;

3) арнайы киімдерге арналған түймелер – белгілеу бойынша тігу;

4) желкендерге және тенттерге шкерттар - тоқу.

Параграф 2. Желкенші, 2-разряд

138. Жұмыс сипаттамасы.

құны төмен материалдардан (отқа төтеп беретін сіңірумен) қарапайым желкен жұмыстарын орындау, тігін машиналарын пайдаланып дайын пішулер бойынша арнайы киімдерді тігу;

лекалалар және үлгі бойынша өртке қарсы сіңірумен құны төмен материалдарды рационалды пішу;

тігін машиналарын жұмысқа даярлау және жұмыс барысында оларды реттеу;

қолданылып жатқан тігін машиналарын тазарту және майлау;

өңделіп жатқан бұйымдар үшін қарапайым түйіндерді тоқу.

139. Білуге тиіс:

тігін машиналарында қарапайым желкен жұмыстарын орындау тәсілдері мен әдістерін;

қолданылып жатқан тігін машиналарының түрлері және олардың жұмыс принципін, тазарту және майлау ережелерін;

қолданылып жатқан құралдар мен құрылғыларды;

өңделіп жатқан бұйымдарға арналған қарапайым түйіндерді тоқу тәсілдерін; қарапайым сызбаларды оқу тәсілдерін.

140. Жұмыс үлгілері:

1) барлық мөлшердегі трюмды брезенттер – дайындау;

2) сақиналар, тоқтату планкалары – желкеншемен тігу;

3) желкендік қарапайым шелектер (ликтроспен қапталмаған) – дайындау;

4) люверстер – желкенді жіптермен тігу, метал сақиналармен өңдеу;

5) малярларға арналған маскалар – пішу және тігу;

6) провизиялы қаптар - пішу және тігу;

7) жастықтарға және төсектерге тыс қаптар - пішу және тігу;

8) бензелдерге сақиналар – орнату;

9) желкендерден жасалған жең – дайындау;

10) брезентті қолғаптар – дайын пішулер бойынша тігу;

11) қарапайым дастархандар - пішу және тігу;

12) бүрмеленген түтіктер- қаптау;

13) алжапқыштар- пішу және тігу.

Параграф 3. Желкенші, 3-разряд

141. Жұмыс сипаттамасы.

қолдан және тігін машиналарында орташа күрделі желкен жұмыстарын орындау;

лекала және пішулер бойынша оттан қорғайтын сіңірулермен құнды материалдардан (капрон, шыны мата) рационалды пішулер;

үлгі және сызба бойынша қарапайым лекалдар және пішулер дайындау;

материалдардың сапасын және олардың орындалып жатқан жұмысқа жарамдылығын анықтау;

өңделіп жатқан бұйымдарда күрделі түйіндерді тоқу және бензелдер салу.

142. Білуге тиіс:

қолданылып жатқан құнды материалдардың, желкенді маталардың және оларды алмастырғыштардың ассортименті, ерекшеліктері және құрамын;

даярланып жатқан қаптардың, желкендердің және басқа бұйымдардың номенклатурасын;

қызмет көрсетіп жатқан тігін машинкаларының құрылымын;

машиналы, қол және үтіктеу жұмыстарын орындау тәсілдерін;

қолданылып жатқан күрделі түйіндерді тоқу тәсілдері және бензелдерді салуды;

қарапайым лекалдарды және пішулерді дайындау ережелерін;

орташа күрделі сызбаларды оқу ережесін.

143. Жұмыс үлгілері:

1) винттер – желкеншелерді тігу;

2) ликтроспен тігілген желкенді шелектер – дайындау;

3) цилиндрлі тік өшіргіштер – капрон маттармен және басқа материалдармен қаптау;

4) ұзынша алашалар және кілемшелер - пішу және тігу;

5) буфеттерге шымылдықтар және кітап шкафтары - пішу және тігу;

6) ілгіштері және сақинасы бар иллюминаторға шымылдықтар - пішу және тігу;

7)өткізгіш сымдар, дәнекерлеу сымдары, шлангтер – желкендерді тігу және қолдан винилистерілерді тігу;

8) кильблоктар – киіз, жиектелген терімен (алмастырғыштар) қаптау;

9) кистер – дайындау;

10) поролон сақиналар – дайындау;

11) үгітілген төледен жасалған құтқару шеңберлері, брикетеннен құтқару төстемелері, төлкелі төсектер – даярлау және желкеншемен қаптау;

12) поролоннан, капроннан текстовинитпен қапталған гимнастика маттары - дайындау;

13) бұрышты қаптар – ликтроспен қаптау;

14) мостиктерге күн қағарлары бар кем өлшегіштер және арнайы құрылғылардың қалқандары - дайын пішулер бойынша тігу;

15) қарапайым конфигурациялы және тік желкендер - пішу, тігу және ликтроспен қаптау;

16) металл каркастар және фланцтары бар келте құбырлар және манжеттер (тік және дөңгелек) – дайындау;

17) куделді жастықтар (габаритті өлшемдерді және берілген массаны қамтамасыз етіп) – дайындау;

18) суреттерді тігумен құнды материалдардан каютаға және салонға жапқыштар, портьерлер және шымылдықтар - пішу, тігу, бахромамен қаптау және сақиналарды тігу;

19) ЗИПтың бекіту қайыстары – дайындау;

20) қарапайым сөмкелер - пішу, тігу;

21) төсектерге және жүк мәткелеріне тізбектер – желкеншелермен, текстовинитпен, дермантинмен қаптау және тағы басқа.

22) құны төмен материалдардан жасалған қаптамалар - пішу, тігу;

23) кеменің құрылғыларына, механизмдеріне және құралдарына арналған қарапайым қаптамалар – сызба, үлгі және тігіс бойынша пішу;

24) құралдар тұратын тетіктерімен және бекіту бөлшектерімен шымылдықтар – дайындау;

25) жалаушалар - пішу және тігу.

Параграф 4. Желкенші, 4-разряд

144. Жұмыс сипаттамасы:

қолдан және тігін машиналарында күрделі желкен жұмыстарын орындау;

жібектен, атластан және басқа да өртен қорғайтын, сіңіріп алатын қымбат материалдардан тері және тері алмастырғыштарды пішу және тігу;

күрделі фасонды арнайы киімдерді пішу;

үлгілер және орнынан алынған өлшемдер бойынша үлгілер құрастыру;

желкенді жұмыстарды орындауға және арнайы киімдерді тігуге арналған күрделі лекалдарды және үлгілерді дайындау;

бұйымға шығындалған материалдардың шығынын есепке алу.

145. Білуге тиіс:

желкенді жұмыстардың барлық түрлерінің номенклатурасын;

күрделі лекалдарды және орнынан алынған өлшемдер бойынша үлгілерді даярлау ережелерін;

күрделі сызба және орнынан алынған эскиз бойынша қолданылып жатқан материалдарды рационалды пішу тәсілдерін;

қолданылып жатқан материалдардың тігін құрамдарын;

орындалып жатқан жұмыстардың сапасына қойылатын талаптарды;

әртүрлі жүйелі тігін машиналарының құрылымы, оларды икемдеу және реттеу ережелерін;

күрделі сызбаларды оқу ережесін.

146. Жұмыс үлгілері:

1) есектер – терімен қаптау;

2) көп секциялы, фигуралы өшіргіштер – капрон маттармен және басқа материалдармен қаптау;

3) күрделі конфигураиялы кілемдер - пішу, сүртіп тазалау және винилистерімен жиектерін тігу;

4) комбинезондар, арнайы киімдер – пішу және тігу;

5) контейнерлер – пішу және тігу;

6) боксер қаптары – дайындау;

7) медициналық арбалар – дайындау;

8) мостиктерге күн қағарлары бар кем өлшегіштер және арнайы құрылғылардың қалқандары - пішу;

9) төсемдер дайындап кереуеттерді қаптау - пішу және тігу;

10) барлық өлшемді және түрлі бұласырлар – маталарды пішу (желкеншелер), қаптау және жиектеу;

11) асбесттен жасалған өртке қарсы бұласырлар – дайындау;

12) күрделі конфигурациялы желкендер және тенттер - пішу, тігу, ликтроспен қаптау;

13) күрделі конфигурациялы желкеншеден жасалған жеңдер – дайындау;

14) Кесіктерімен және клапандарымен жасыратын торлар – плазалы мәліметтер, пішу, тігу бойынша белгілеу;

15) көп қалталы сөмкелер – пішу және тігу;

16) навигациялы фигуралар (шарлар, конустар, цилиндрлар және тағы басқа) - пішу және тігу;

17) шлюпкаларға қаптамалар, шұңқырлар және тағы басқа - пішу және тігу;

18) ірі габаритті төсемдер тектес, күрделі (сфералық, конусты, цилиндрлы) ойық, клапан, келте құбырлар, люверстермен немесе аппаратураға, механизмдерге, қондырғыларға баулы қаптамалар және тағы басқа – сызба немесе орындардан алынған өлшем бойынша пішу, тігу;

19) құнды маталардан, теріден және тері алмастырғыштардан жасалған жұмсақ және жартылай жұмсақ жиһаздарға қаптамалар және дөңгелек қаптар - пішу және тігу;

20) операциялық үстелдерге арналған қаптар – пішу және тігу;

21) медициналық шыныдан жасалған шатырлар – сызба бойынша пішу және белгіленген орындар бойынша тігу.

11. Кеменің ағаш ұстасы

Параграф 1. Кеменің ағаш ұстасы, 1-разряд

147. Жұмыс сипаттамасы:

қарапайым бөлшектерді дайындау үшін қажетті материалдарды іріктеу;

материалдарды сақтамай ағаш конструкцияларды бөлшектеу;

жапсырылатын беттерге желімді қолдан жағу, кейін ағып кеткендерін жою;

біліктілігі жоғары кеме ағаш ұстасының басшылығымен тұтқаларды, сыналарды және шегемен ағаш төсемдермен метал сөрелерді және құбырлы орман, көшпелі жолдар, қалқанды едендер және басқа да қарапайым ағаш бөлшектерді және конструкцияларды кемелерді, ялдар және шлюпкалар бөлшектеу, түсіру және бекіту кезінде балташылық жұмыстарын орындау.

148. Білуге тиіс:

кеменің негізгі бөлімдерінің атауларын және орналасуын; кемені тұрғызу кезінде қолданылатын орман материалдарының негізгі түрлерін;

қарапайым ағаш конструкцияларды бөлшектеу және қолданылып жатқан ағаш материалдарын тазарту тәсілдерін;

қарапайым балташылық жұмыстарын орындау тәсілдерін;

орман және ара материалдарды штабельдеу және сорттау жайлы қарапайым мәліметтерді білу.

149. Жұмыс үлгілері:

1) ағаш бөренелер, тақтайлар - бөлшектеу, салу;

2) шлюпкалардың жиекті орындықтарының астына бөренелер – ескектерді жою және жаңаларын бекіту;

3) доктардағы торлар және кильблоктар – орнату үшін орындарды тазарту;

4) ағаш кемелерді қалқалау, қоршаулары – жөндеу кезінде лақтыруға іріктеу;

5) алаңдар және көпірастылар – бөлшектеу, салу.

Параграф 2. Кеменің ағаш ұстасы, 2-разряд

150. Жұмыс сипаттамасы:

кемелер, ялдар, шлюпкаларды құрастыру және жөндеу кезінде бөлшектерін түсіру, іріктеу және қарапайым бөлек тораптарды ауыстыру;

ағаштарды екі, үш және төрт канттарға дөрекі тығындау, сүргілеу, көлденең аралау;

құбырларға ағаш қалқаларда тетіктерді кесу және жасау;

бөлшектердің қарапайым ағаш байланыстарын орындау;

орман материалдарына және бөлшектерге қолмен антисептикалық және өртке қарсы құрамдарды жағу;

жарамды материалдарды сорттау;

бетон және ерітінділердің түсіретін табандарды және опалубканы жиналып қалғандардан тазарту;

кемелердегі және қайықтардағы саңылауларға вар және смола құю; смолаланған беттерді тазарту;

тұлымдарды қолмен тарау;

ағаш және металл орман өнімдерін 3 қабатқа дейін бөлшектеу;

кеме, шлюпка, ағаш ормандар, қарапайым палубалардың тораптарын және бөлшектерін дайындау және орнату бойынша жұмыстарды орындау және ленталы, іріленген араларда, сүргілейтін станоктарда біліктілігі жоғары кеме балташысының басшылығымен орындау.

151. Білуге тиіс:

кеме тұрғызуда қолданылатын ағаш түрлерін;

материалдарды сәнсіз өңдеу тәсілдерін;

метал және ағаш кемелерінің, ялдардың және шлюпкалардың атауларын және белгіленуін;

ағаш байланыстардың түрлері және олардың қолданылуын; материалдарды сақтап қарапайым ағаш конструкцияларды бөлшектеу тәсілдері және жарамды материалдарды сорттауды;

белгі немесе шаблондар бойынша талшықтарды тігінен немесе көлденең қарапайым жанастыру жұмыстарын орындау бойынша жұмыстарды орындауды;

палубканы бетоннан және ерітіндіден тазалау тәсілдерін;

палубалау және қайта пралубалау бойынша жұмыстарды орындауды;

жапсырылатын құрамдар және кеме тұрғызуда және кеме жөндеуде оларды қолдану тәсілдерін;

түсірілетін баспалдақтарды жиналып қалғандардан тазалау ережелері және тәсілдерін;

көп тараған арнайы құрылғылардың белгіленуі және қолдану талаптарын;

қолмен электрифицирланған және пневматикалық құралдарын қолдану ережелерін;

паклялардың сорттарын;

бітеу жұмыстарының тәсілдері және қолдан жасау әдістерін;

бітеу жұмыстарының орындауда қолданылатын құралдарды және құрылғылардың белгіленуі мен қолдану талаптарын;

ленталы, дөңгелетіп аралайтын және сүргілейтін станоктардың белгіленуін; қарапайым сызбаларды оқу ережелерін.

152. Жұмыс үлгілері:

1) бөрене, тақтай, қырланған бөрене – алдын-ала тығындау және қолдан сүргілеу;

2) лаздардың қылталары – қаптау;

3) өрт, апатты тақтайлар – дайындау;

4) тенттерге арналған уақытша ағаш каркастар - дайындау, орнату;

5) тік және лекалды кильблоктар, торлар – материалдарды сақтап бөлшектеу;

6) металл ағаш сөрелердің және құбырлы ормандардың төсемдері, қалқан едендер, ауыспалы жолдар – бөлшектеу;

7) қатты және жартылай қатты жапсырмалар – ағаш каркастар дайындау;

8) ағаш кемелердің қалқалары және қоршаулары – материалдарды сақтап бөлшектеу және оларды сорттау;

9) қылқан жапырақ ағаштардан жасалған плинтустар – шегелерге орнату;

10) кеменің астына тұғырық – қағу;

11) қызмет және тұрғын бөлмелер – қаптамалармен бөлшектеу (борт және апару бойынша және повинольдарды лақтыру үшін шешу;

12) кильблоктарға рейкалар және негізгі сызбаны белгілеуге арналған торлар – бекіту;

13) ағаштың жұмсақ түрлерінен жасалған табандық торлар - дайындау, орнату;

14) трюмдердегі балық, ватервейстер – бөлшектеу;

15) көлденең балдарда орналастырылған бортты және кильді қиылыстырулар - қағу.

Параграф 3. Кеменің ағаш ұстасы, 3-разряд

153. Жұмыс сипаттамасы.

кемелерді, жұмыс шлюпкаларын, катерлерді, баркастарды құрастыру кезінде қарапайым тораптарды және бөлшектерді даярлау және орнату;

темірбетонды кемелерді тұрғызу және жөндеу кезінде қорамалау және қалыпты қарапайым жұмыстарын орындау;

кеме мүліктерін, түсірілетін құрылғылардың бөлшектерін даярлау;

қарапайым шаблондарды және макеттерді белгілеу және дайындау; орташа күрделі ағаш байланыстарды орындау, кеме астарына тік орамды және табандықтардың тіреуіш конструкцияларымен кильблоктарды даярлау және орнату;

тігістерді бітеу үшін бөлшектеу;

қарапайым бітеу жұмыстарын қолдан және механикалық тәсілдермен орындау;

су өткізбеушілікті қамтамасыз етіп өзі жүрмейтін кемелердің су асты бөлшектеріндегі тігістерді және тетіктерді бітеу;

палубаның ағаш төсемін сынау және тексеру;

әртүрлі паздарға кендір және смолаланған паклядан тұлымдарды орау және есу;

смола қайнату;

шкимушгараны және вензелдерді есу;

вальцтарда қысумен ыстық смолалы тұлымдарды және ленталарды смолалау;

тұлымдарды станоктарда тарау;

антисептикалық ерітінділерді дайындау;

ленталы, бұрғылау, дөңгелетіп аралау және сүргілеу станоктарында жұмыстарды орындау;

3 қабатқа дейін ағаш (ішкі және сыртқы) ормандарды дайындау;

ормандарда ағаш төсемдерімен құрылғыларымен 3 қабатқа дейін металл ағаштарды құрастыру;

4 қабатқа астам металл және ағаштарды (дайын элементтерден) бөлшектеу;

біліктілігі жоғары кеме балташысының басшылығымен кеме, яхта, ял, баркастар салу, қалау және құрастыру бойынша жұмыстарды орындау.

154. Білуге тиіс:

қолданылып жатқан ленталы, дөңгелетіп аралайтын, бұрғылайтын және сүргілейтін станоктардың құрылғыларын және икемдеу, жұмыстарды орындауға қажет арнайы құрылғылардың құрылысын;

қажетті бақылау-өлшеу және балташы құралдарын;

ағаш кемелердің конструкциясы және металл кемелердің ағаш бөлшектерін; тұратын кеме және доктардың түсіретін құрылғыларын жеке бөлшектерін орындау ережелерін;

ұңғылардың құрылғысын;

палубалардың алғашқы түрлеріне қойылатын талаптарды;

палуба механизмдерін және жабдықтарын бекітуді;

сызба бойынша бөлшектерді белгілеу ережелерін;

өңдеудің рұқсатнамалары мен әдіптерін;

ағаштарды бұзылудан сақтауға арналған іс-шараларды;

кеме тұрғызуда және кеме жөндеуде қолданылатын араланған материалдарды және фанераның сапасын анықтауды;

темірбетонды кемелерді жөндеу және құрау кезінде палубалау және қайта палубалауда қарапайым жұмыстарды орындау тәсілдері мен ережелерін;

баркас, катер және шлюпкалардың жабдықтарын және құрылғыларын, кеме жөндеу жұмыстары жағдайында баркас, катер және шлюкалардың ескі бөлшектерін ауыстыру және жаңаларын дайындау жұмыстарының ілеспелілігін;

бітеу пневматикалық машиналарының жұмыс принципін;

пакляның орналасу тығыздығын анықтау;

негізгі бітеу материалдарының белгіленуі, сорттары мен сапасын;

бітеу астына паздардың түрлерін;

кендірленген паздар және тораптарды құюға арналған құятын материалдарды дайындау тәсілдерін;

кемелердегі бітеу жұмыстарына қойылатын талаптарды;

орташа күрделі сызбаларды оқу ережелерін.

155. Жұмыс үлгілері:

1) кергілі қырлы бөрене, жүзетін доктарда доктау кезінде алынған кемелерге арналған кергілер және тұғырықтар – дайындау;

2) ватервейстер және тік планширлар – дайындау және орнату;

3) канифасблоктар – дайындау және ағаш бөліктерін ауыстыру, құрастыру;

4) ботопорттарды бітеу арналған танаптар – дайындау;

5) жүк трюмдеріне арналған лючиндер - дайындау, орнату;

6) кемелердегі ағаш шымылдықтар, кильсондар, пайолалар, ағаш плоттар, жабдық астарына ағаштың жұмсақ түрлерінен жасалған жастықтар, шлюпка банкаларының астарына пиллерстер, двигатель астарына танап тәріздес төсемдер, жабдықтар астарына түскіштер, шлюпкаларға арналған степстер, үстелдер, орындықтар, сүргіленген тақтайдан жасалған ауыспалы алаңдар – дайындау;

7) нагилдер – алабұғалап тазарту;

8) өзі жүрмейтін кемелердің палубалы төсемдері – бітеу;

9) голубництарды палубалау - орнату, дайындау;

10) қарапайым конфигурациялы ағаш-металды темірбетонды понтондардың ақаулы орындарын палубалау – дайындау;

11) торлардың және кильблоктардың (темір) негіздері – стапельді құрастыру кезінде құрастырушымен бірге салу;

12) орман және жиындарға арналған таяныштар, ұстағыштар – орнату және бекіту;

13) алаңдар, төсемдер, трюмдердегі балықтар, көпір астылары, кессон және бу жастықтары, аяқ астына ағаштың қатты түрлерінен жасалған торлар, ағаштың жұмсақ түрінен жасалған баллондарға арналған сөрелер, қалқан едендері - дайындау, орнату;

14) 5 м дейін биіктіктегі тіреуіш рамалар – дайындау, орнату, бөлшектеу;

15) тік формалы кескіндер және ағаш бездері – дайындау;

16) үлкен балықтар, шифтингтер, бортты тіреулер – орнату;

17) бортты және кильді қиысулар – бекіту;

18) жарма және жапқыштар - бекіту және бітеу;

19) түптер және табалдырық тораптары – киіздерді төсеп темір жолақтарды орнату;

20) орайтын жабдықтар астына жәшіктер – дайындау;

21) металл кемелердің тізбекті жәшіктері – бөрене және тақтайлармен қаптау;

Кемені жөндеуде:

1) ағаш бимстер – түсіру;

2) тік ағаш бимстер – шаблондар бойынша дайындау;

3) шлюпкалардың және баркастардың транцты тақтайлары – дайындау және жөндеу;

4) корпустарды қаптау, дұрыс бөрене, планширь, ағаш шлюпкалардың, катерлердің, баркастардың палубалары - бөлшектеу.

Параграф 4. Кеменің ағаш ұстасы, 4-разряд

156. Жұмыс сипаттамасы.

жұмыс шлюпкаларын, катерлерді, баркастарды құрастыру кезінде күрделі тораптарды және бөлшектерді дайындау және орнату;

темірбетонды кемелерді жөндеу және құрау кезінде палубалау бойынша күрделі жұмыстарды орындау;

стапельді ажыратқан және жинаған кезде балташының жұмыстарын орындау;

ялдарды, баркастарды, құтқаратын шлюпкаларды салу және жинау және оларды кеме жөндеулері жағдайында сынау;

көлденең және шағала тәріздес палубаларды жаю бойынша жұмыстарды орындау;

плаза және орыннан алынған өлшемдер бойынша күрделі шаблондарды және макеттерді белгілеу және дайындау;

күрделі ағаш байланыстарды орындау;

кеменің корпусынан тереңдету таңбаларын салу;

қисық орамды кеме астына кильблоктарды дайындау және орнату;

төмен түсіретін жолдарды және табандықтарды дайындау бойынша қарапайым жұмыстарды орындау;

ағаштың әртүрлі түрлерінен жасалған қаптамаларды мақтамен және паклямен бітеу бойынша күрделі жұмыстарды механикалық тәсілдермен және қолмен орындау;

бітеуге жататын ағуларды жою және ақаулы орындарды анықтау;

жылдың әртүрлі мерзімінде паздарды құю үгін дайындау және қайнату рецептерін қалыптастыру;

паздарға герметик және эпоксидты смола құю;

материалдарды пішу және шлюпка астына жастықтарды қаптау;

4 және одан да көп аспалы және биік қабатты ағаш ормандарды дайындау;

ормандарда және жүк алаңдарында ағаш төсемдер құрылғыларымен 4 астам металды (дайын элементтерден) ормандарды жинау;

жоғарыда қисық сызықтармен ағаш және металды (дайын элементтерден)

3 қабатқа дейін ормандарды құрастыру және орнату;

кеме бөлмелерін тапсыруға қатысу;

жұмыстарды фрезерлі станоктарда орындау.

157. Білуге тиіс:

күрделі ағаш байланыстарының түрлері және оларды орындау ережелерін;

құрғақ және жүзетін доктарды қоса алғанда стапельдерді ажырату және жинау жұмыстарының ілеспелілігін;

кеме астына қисық орамдармен кильблоктарды, торларды және докты жинақтарды дайындау және сынау ережелерін;

аспалы және биік ормандардың конструкциясын;

жинау және жөндеу уақыттары кезінде темірбетонды кемелердің күрделі тораптарын палубалау және қайта палубалауды;

қолданылып жатқан бақылау-өлшеу құралдырының құрылымы, белгіленуі және қолданылу талаптарын;

кеме жөндеулері кезінде ялдар, баркастарды және шлюпкаларды сынау бағдарламасын;

пневматикалық бітеу машиналарының құрылымын;

бітеуге жататын ағаш кемелердің бөлшектерін және конструкцияларын;

құятын материалдардың жабысқақтыққа және аязға тұрақтылығын сынау әдістерін;

ағаштардың ақауларын;

ағаштардың негізгі түрлерін кептіру нормаларын;

бітеу жұмыстарға жіберілетін материалдардың ылғалдылығын;

қолданылып жатқан герметик, эпоксидты тығындау және құйылатын басқа материалдардың құрамын;

әртүрлі бітеу жұмыстарына және құюға арналған материалдардың қажетті мөлшерін анықтауды;

бітеу жұмыстарының орындалуына әсер ететін факторлардың сыртқы түрлерінен анықтау;

орындалып жатқан жұмыстың техникасын және технологиялық құжатнамасын;

фрезерлі станоктардың құрылымын және пайдалану ережелерін; күрделі сызбаларды оқу ережелерін.

158. Жұмыс үлгілері:

1) қырлы бөренелер, кринолиндер, ватервейстер және лекалды планширлер, діңгектер айналасына ватервейстер, еспелі винттерді тігуге арналған каркастар, блоктарды және тапсырыстарды шығаруда және қозғалтуда арба араларындағы қырлы бөренелерден кедергілер, ағаштың қатты түрлерінен жасалған баллондар сөрелері, тетивті және жүк ағаштан жасалған жолдар - дайындау, орнату;

2) дейдвудты тығындар – бакаутты планкаларды дайындау және жинақтың қырлы бөренелерін әзірлеу;

3) тіреуіш торлары – кеменің астына қағу;

4) кильблоктар – кеменің астына қағу;

5) бөренеден жасалған басқыштар, механизмдерді және тораптарды монтаждау және бөлшектеу, жабдықтар астына күрделі жазықтар, лекалды дойбы тәріздес торлар, аспалы бесіктер – дайындау;

6) ляльді шатырлар, рефрижераторлардағы екінші түптердің төсемдері - орнату, тігу;

7) өзі жүретін металл кемелердің палубалы төсемдері; палубалар, түптер, борттар, өзі жүретін ағаш кемелердің қалқалары, бранвахттары және дебаркадерлар; ватервейстер, планширлар, су асты борттары – бітеу;

8) палубалы төсемдер (көлденең және шағала тәріздес) – орнату, қырлы бөренелерді ауыстыру, болттарға бекітулер, түйреуіштер, таза сүрлеу;

9) трюмдердің қалқанды төсемдері - даярлау, орны бойынша тігіп орнату; қырлы бөренелерді қалқан төсемдері астына дайындау, орнату және бекіту;

10) түпті тораптарды палубкалау – түсіру;

11) палуба - дайындау және канифты құю, тораптарға және паздарға эпоксидты тығындар құю;

12) қалқалар, борттар, сүйреуіштер – каркастарды дайындау және орнату, вагонкамен қаптау, шпунтты тақтайшалармен және фанерамен қаптау;

13) ағаштың қатты түрлерінен жасалған механизмдер мен жабдықтардың астына жастықтар – бекітілген биіктікке сәйкес тігінен орнату, бекіту және балластау;

14) биіктігі 5 м жоғары тірегіш рамалар - дайындау, орнату, бөлшектеу;

15) стапельдегі секциялар – орнату кезінде балташылық жұмыстарын орындау;

16) көлденең мәткелерге қималар, секцияларды тасымалдау үшін эстакадада торлар және қималар - дайындау, жинау және дөңгелек бойынша тігу;

17) электр плитасына арналған шөлмектерге астына сөрелер – қаптау;

18) жүк стрелалар, діңгек, диаметрі 150 мм дейін флагштоктар - дайындау, орнату;

19) кеме корпустарының астына тіреуіштер және докты кедергілер– орнату, кемелерді жөндеу кезінде ауыстыру;

20) фальшборттар – қаптау;

21) шергендер - салу, докта стапельді теру үшін көлденеңінен жағу;

Кемелерді жөндеу кезінде:

1) бархоттар және кеменің шеттерін сырттай қаптау - белгілеу, дайындау, орнату.

2) ағаштан жасалған бимстер – шаблондар бойынша дайындау;

3) шлюпка, баркастарға арналған қырлы бөренелер – дайындау және орнату;

4) шлюпка және баркастар кильдері – дайындау;

5) ял, баркас, шлюпкалар корпустары – стапельге салу, жинау;

6) құтқару шлюпкаларының, баркастардың, катерлердің және яхталардың жинақтары (шеттерінен басқа) – дайындау, ию, орнату;

7) құтқаратын шлюпкалардың, баркастардың корпустарын қаптау - даярлау, орнату және тойтару;

8) шлюпка, баркас және катерлердің рульдері – құрсаулап қаптап дайындау;

9) штурвалды кеспелер – жөндеу;

10) жүк трюмдері – комингстер қаптамасын ауыстыру және торларды орнатумен қалқалардың қаптамасын ауыстыру.

Параграф 5. Кеменің ағаш ұстасы, 5-разряд

159. Жұмыс сипаттамасы.

катерлерді және яхталарды салу, құрау және сынау, кеме жөндеу жұмыстары жағдайларында дәл оптикалы құралдарды пайдаланып сызбалар бойынша док жинақтарын бөлу;

плазалы мәліметтер бойынша жауапты конструкцияларды орнатудың дұрыстығын тексеру;

кемелерде қосалқы біліктерді және болттарды бекіту;

төмен түсіретін жолдарды және табандықтарды дайындау бойынша күрделі жұмыстарды орындау;

төмен түсіретін құрылғыларды және стапельді жабдықтарды даярлау және орнату;

кемені торға орналастыру және доктан шығару, орталықтандыру, оталдыруда балташылық жұмыстарды орындау;

кемелердің ағаш корпустары бөлшектерінің және тораптарының өте күрделі жұмыстарын орындау;

өте күрделі макеттерді белгілеу және дайындау;

өте күрделі палубалы жұмыстарды орында;

қисық сызықты бетте тіреулермен ағаш және металды (дайын элементтерден) қабаттан артық ормандарды дайындау.

160. Білуге тиіс:

төмен түсіретін құрылғыларды, тіреуіш торларды, докты жинақтарды дайындау және орнату бойынша балташылық жұмыстардың барлық технологиясын;

ағашты-қабықты пластиктермен және бакаутпен дейдвудты жинақтарды дайындау және орнатуға техникалық талаптарды;

КСРО тізілімінің және РСФСР Өзен тізілімінің кемелердің мықтылығына қойылатын талаптарын;

темірбетонды кемелерді жөндеу және жинауға жауапты палубалы жұмыстарды орындауды;

кемені торға орналастырған, доктан шығарған, от алдырған кезде орталықтандырудың технологиясын.

161. Жұмыс үлгілері:

1) құрғақ доктардың ботопортын – жабу және ашу кездеріндегі балташылық жұмыстары;

2) дейдувты тығындар – бакаутпен және ДСП алу;

3) түсірілетін каптар – дайындау және орнату;

4) кильблоктар және торлар, ірі кемелер астына докты жинақтар - дайындау, дәл оптикалы құралдарды пайдаланып кемелер жасаған және жөндеген кезде дайындау, орнату;

5) шыны пластикті қалқандардың торапты байланыстарын жергілікті термостаттау қорабы - дайындау, тігу, орнату;

6) клюздер – ағаш-металды палубаларды дайындау және орнату;

7) діңгектер айналасындағы ормандар – дайындау;

8) доктардың ағаш-металды түптерін палубалау - даярлау және орнату;

9) теміржол платформалары – жабдықтарды бекіткен кезде балташының жұмыстары;

10) машина-қазан бөлімінің поршеньдері, тығындары, шатундары астарына жастықтар – орындарға бекітумен екі жалпақтыққа тігу;

11) төмен түсіретін табандықтар – дайындау;

12) бортты және кильді қималар – корпустың шеңберлері бойынша тігу арқылы теру;

13) жүк стрелалары және диаметрі 150 мм ден астам діңгектер – дайындау және орнату;

14) жүзудегі темірбетонды кемелердің кессеонсыз жетілдіру тораптары – дайындау, орнату және ағаш-металды палубалауды шешу;

15) түсіру құрылғылары, түсіру орамалы – белгілеу, сызба бойынша бөлу, дайындау және орнату;

Кемелерді жөндеу кезінде:

1) катерлер, яхталар – стапельге салу, жинау, сынау;

2) катер және яхта кильдері – дайындау;

3) катерлер мен яхталарды қаптау - дайындау, орнату, бекіту;

4) орайтын формалы штурвалды кескіштер - дайындау, орнату;

5) шеттеріндегі шпангоуттар және жартылай шпангоуттар – орнату және салыстыру арқылы дайындау;

12. Кемені тексеруші

Параграф 1. Кемені тексеруші, 2-разряд

162. Жұмыс сипаттамасы:

қаңылтырларды, қарапайым бөлшектерді, аз габаритті тораптарды тексеру және пішіндеу;

плазалы мәліметтерді пайдалану (шаблондар, үлгілер);

кемеде тексеру жұмыстарын орындаған кезде және салатын орынды бөлгенде дайын белгілеу бойынша керндеу;

біліктілігі жоғары кемені тексерушінің басшылығымен кильблоктарды, торларды, тұғырықтарды қағу, диаметрлік жазықтықта жағу.

163. Білуге тиіс:

қарапайым тексеру және пішіндеу жұмыстарын орындауды;

кеме корпусының негізгі конструкциясының атауларын;

қажетті тексеру және өлшейтін құралдардың (метр, сызғыш, рулетка, циркуль, тіркеуіш, тексеру бұрыштары және тағы басқа) белгіленуі және қолдану шарттарын;

плаза және оны пайдалану жайлы жалпы мәліметтерді;

перпендикулярларды, кесіктерді, шеңбер және бұрыштарды бөлудің геометриялық тәсілдерін;

қарапайым геометриялық фигураларды қашау тәсілдерін;

кеме корпусы элементтерінің теориялық сызықтарының орналасуын;

орындалып жатқан тексеру және пішіндеу жұмыстарына арналған номенклатураны.

Параграф 2. Кемені тексеруші, 3-разряд

164. Жұмыс сипаттамасы.

плазалы мәліметтерді пайдаланып жинақтардың тораптарын, майыстырылмаған жиналатын төсектерді жалпақ секцияларды тексеру және пішіндеу;

қажетті бақылау сызықтарын жасау;

кемені жасау және жөндеу кезінде жалпақ аз габаритті секцияларды және негіздерді, жинақ тораптарын стапельге және докқа орнату кезінде тексеру және белгілеу жұмыстарын орындау;

біліктілігі жоғары кемені тексерушінің басшылығымен стендтердің жұмыс беттерінің көлденең және жалпақтығын тексеру;

біліктілігі жоғары кемені тексерушінің басшылығымен кильблоктардың және торлардың тірейтін беттерін, көлденең және ұзынынан қалқалардың, бортты, палубалы секцияларын және платформаларын кеменің, құрылыстың, діңгектің және жарты діңгектің ортаңғы бөліктерінде орналасқан стапельде орналасуын тексеру.

165. Білуге тиіс:

орындалып жатқан тексеру және пішіндеу жұмыстарының көлемін және тәсілдерін;

құрастырылып жатқан кемелердің конструкциясын және оларды салу технологиясын;

теориялық сызбалардың, табиғи және масштабты плазалы бөлу негіздерін;

тексеру жұмыстарына арналған оптикалық құралдардың белгіленуін;

тораптарды және секцияларды дайындаған кезде тексерілген параметрлерге арналған рұқсат етілетін ауытқулар, стапельде жинаған кезде конструкцияның орналасуын тексеру параметрлерінің шегін;

кеме конструкцияларын белгілеу және жинаудың техникалық талаптарын;

дәнекерлеу ақауларын;

тексеру және контурлы жұмыстарды орындауға арналған плазалы мәліметтердің номенклатурасын, оларды пайдалану ережелерін.

166. Жұмыс үлгілері:

1) бірдей жуандықтағы майысқан мұржалар және құбырлар – тексеру жұмыстары кезінде өлшемдерді алу;

2) құрастыру тораптары аймағындағы қанықтыру бөлшектері – орнатуды тексеру;

3) кіші кемелердің реттемелері – жабдықтарды стапельде тексеру;

4) тік цистерналар – орнату кезінде тексеру;

5) шахталар, желдеткіш және тамбурлы каналдар – орнату кезінде тексеру.

Параграф 3. Кемені тексеруші, 4-разряд

167. Жұмыс сипаттамасы:

бір бағытқа қаратып майыстырып секцияларды және жиналатын төсектерді тексеру және жиектеу;

стендтердің жұмыс беттерінің көлденеңдігін және тегістігін тексеру;

кемелерді стапельде және докта құрылыс және жөндеу кездерінде кемеде ұзынша және көлденең қалқалардың бортты, палубалы секцияларын және кеменің ортаңғы бөлігін, үстіне салулардың, діңгектердің және жартылай діңгектердің орналасуын белгілеу және тексеру;

корпусты конструкциялардың жиектері бойынша монтажды әдіптерді сызу;

кемеде кеме құралдарының фундаменттері, механизмдер (бастысынан басқасын) және құралдар бойынша белгілеу және тексеру жұмыстарын орындау;

кильблоктардың және торлардың тіреу беттерін тексеру;

біліктілігі жоғары кеме тексерушісінің басшылығымен стапельде кеменің корпусының орналасуын, тексеру журналдарын жүргізу, кеменің көлденең майысуларын (созылмалы сызықты тексеру), стапельді дайындағанда кеме жасалуға тексеру жұмыстарын орындау;

біліктілігі жоғары кеме тексерушінің басшылығымен қисық шеңберлермен секциялардың орналасуын (секцияларды және шеттерінің орналасуын), басты механизмдердің және қондырғылардың орналасуын белгілеу және тексеру;

плазалы мәліметтерді пайдалану (таблицалары бар үлгілерді, созылмалы-мөлшер қадаларды, каркастарды, "Кемені стапельге қою" тығындау сызбасы және тағы басқа);

бұрышты, тік төрт бұрышты құбырларды пайдалану (ВТ-3, ППС-II және т.б.).

168. Білуге тиіс:

бір бағытқа қарай майыстырылған секцияларды, жиналатын төсектерді және стендтерді тексеру және жиектеу тәсілдерін;

құрастыру және жөндеу кезінде стапельде және докта кемені қалыптастыру кезінде кеме құралдарының корпусты конструкцияларын, механизмдерін және құралдардың орналасуын тексеру және белгілеу тәсілдерін;

теориялық сызба, табиғи және масштабты плазалы бөлулерді;

оптикалық құралдарды пайдалану ережелерін (визирлы құбырлармен, тік төрт бұрыштармен);

қажетті әмбебап және арнайы құрылғылардың конструкцияларын; дәнекерлеу кезінде ақаудың ұлғаюын және оның ұлғаю себептерін, ақаулардың алдын алу және жою тәсілдерін;

плазалы кітаптың белгіленуін;

"Кемені стапельге қою" сызбасын.

169. Жұмыс үлгілері:

1) екі жаққа майыстырылған мұржалар және құбырлар – тексеру жұмыстары кезінде өлшемдерін алу;

2) кильблоктар, торлар, тұғырықтар – орнатылу орындарын белгілеу;

3) бастапқы будың коллекторлары және мұржалары – білдік жағу және кескіндерді белгілеу;

4) жүк люктерінің комингстері – орналасуын тексеру;

5) бақылау және негізгі сызықтар – тексерілетін конструкцияларға жағу;

6) еспелі біліктердің мортирлары және кронштейндері – жарық желілерді теспей өлшемдерді алу;

7) кеменің арбалары – орнату орындарын белгілеу, дөңгелету;

8) тік фальшборттар – төсемдерді тексеру;

9) кеменің негізгі желілерімен байланысқан қосалқы механизмдерінің астына фундаменттер – белгілеу, орнатуды тексеру.

Параграф 4. Кемені тексеруші, 5-разряд

170. Жұмыс сипаттамасы.

күрделі майысқан секцияларды және құрастырылатын төсектерді тексеру және жиектеу;

кеменің шеттерінің (үлкендерінен басқа) көлемді секцияларына арналған стапель-кондукторларды тексеру;

стапельде және докта кемелерді жинау және жөндеу кезінде күрделі майысқан жалпақ секциялардың, күрделі шеңберлерді көлемді секцияларды және кеме корпустарының блоктарын кемеде орналасуын белгілеу және тексеру;

кеменің негізгі өлшемімен байланысқан басты механизмдердің және қондырғылардың фундаменттері бойынша белгілеу және тексеру жұмыстарын орындау;

стапельде жинау, жылжыту, отырғызу барысында кеме корпусының орналасуын тексеру және жылжыту, отырғызғаннан кейін тегістеу, оның қоршауларын және негізгі өлшеулерін бақылау;

кеменің ұзынынан майысуын (серпінді сызбаларды тексеру) анықтау;

оптикалық құралдардың көмегімен корпустарға пайдалану сызықтарын және белгілерді салу;

торларды жинау және жарық желілерін тесу арқылы кеме жасауға стапельдерді (көлденең және көлбеулі) дайындау, біліктілігі жоғары тексерушімен бірге арнайы қондырғылардың, кронштейндердін және еспелі біліктер мортирларының орналасуын тексеру;

кеме корпустарын қалыптау кезінде және стапельді қалауда белгілеу және тексеру жұмыстарын орындауға арналған дәл оптикалық құралдарды (тегістеуіштерді және теодолиттерді) пайдалану.

171. Білуге тиіс:

кемелердің көлемді секцияларын жинауға арналған стапель-кондукторларды және күрделі майысқан төсектерді тексеру тәсілдерін;

көлемді секцияларды, корпус блоктарын және салынған тораптау кезінде дәнекерлеу және тексеру жұмыстарының тәсілдерін;

сыртқы қаптаманың қаңылтырларын қашау тәсілдерін;

тексеріліп жатқан конструкциялардың габаритті өлшемдеріне әдіптер және рұқсатнаманы;

корпустардың қоршауларын және негізгі өлшемдерді тексеруге арналған плазалы кітапшаларды;

кильблоктардың қоршауларының масштабты кітаптары, теориялық сызбаларды сәйкестендіру ережелерін; дәл оптикалық құралдарды пайдалану ережелерін (тегістеуіштерді, теодолиттарды және т.б.).

172. Жұмыс үлгілері:

1) корпустар және кеменің ортаңғы бөліктерінің блоктары, салынатын ірі габаритті блоктар – қондырғыларды тексеру;

2) кемелердің тұмсық және жиекті блоктарының (ірі габаритті) – қондырғыларын тексеру;

3) корпустардың блоктары – позициядан позицияға орналастыру кезінде тексеру;

4) бақылау және негізгі сызбалар – оптикалық құралдардың көмегімен тексеру конструкцияларына жағу;

5) еспелі бұрандаларды орнату – дәнекерлеу кезінде өлшемдерді алу;

6) рельсті жолдар – теодолит бойынша тексеру;

7) фундаметтердің рама-кондукторлары – тексеру;

8) жантайған стапель – түсірілетін жолдарды тексеру;

9) қисық фальшборттар – плазалы кестелерінің көмегімен планширь формасын тексеру;

10) бастапқы механизмдер астарына фундаменттер – белгілеу, қондырғыны тексеру;

11) кемелі штевнялар – қондыруды тексеру.

Параграф 5. Кемені тексеруші, 6-разряд

173. Жұмыс сипаттамасы.

корпус, агрегат және жауапты конструкциялармен оптикалық дәл құралдарды пайдаланып өте күрделі тексеру жұмыстарын плазалы мәліметтер бойынша орындау;

ірі кемелердің шеттерінің көлемді секцияларына арналған стапель-кондукторларды тексеру;

құрастыру кезінде кеменің корпус бөлігінде орналасуды тексеру, оның қоршауларын және негізгі өлшемдерін (ірі кемелерге арналған) бақылау;

оптикалық тәсілмен біліктің білік сызықтарын тесу;

гидротеодолиттердің көмегімен өлшемдерді алу.

174. Білуге тиіс:

күрделі қисығы бар ірі габаритті секцияларды жинағанда және орнатқанда белгілеу және тексеру жұмыстарының тәсілдерін;

біліктің білік сызықтарын тесу тәсілдерін;

айналым қаңылтырларын қашауды;

өте күрделі стапель-кондукторларды және жиектеуіштерді тексеру тәсілдерін;

гидротеодолиттердің белгіленуі мен қолдану ережелерін.

175. Орта арнаулы білім талап етіледі.

176. Жұмыс үлгілері:

1) ірі габаритті корпустың мұрындық және жиекті блоктары – оптикалық тәсілдерді пайдаланумен стапельде жапсыру және орнатуды тексеру;

2) зәкірлі клюздер – тексеру;

3) ірі кемелердің корпустары – қоршауларды, серпінді сызықтарды және корпус өлшемдерін тексеру;

4) еспелі біліктердің мортирлары және кронштейндері – қашау үшін белгілеу, оптикалық тәсілмен орналасуды тексеру; оптикалық тәсілмен біліктің жарықты сызықтарын тесу;

5) кемелердің бульбалы жасаулары – орналасу орнын белгілеу және тексеру;

6) еспелі бұрандалардың саптаулары – орнатқан кезде тексеру;

7) құралдардың күрделі қалқандары –орнатуды тексеру;

8) тұрақтандыратын колонналардың секциялары, қиғаш тіреуіштер, жүзбелі бұрғылы қондырғылардың байланыстары және кеме корпусы – орнатқан және жүзген кезде түйіскенде тексеру;

9) кемелер – бақылау, тегістеу, доктау кезінде тексеру жұмыстарын орындау;

10) гельмпортты және дейдувты құбырлар – орналасуды тексеру;

11) басқаратын және ілікті қондырғы – орнату кезінде тексеру.

13. Кеменің радиомонтажшысы

Параграф 1. Кеменің радиомонтажшысы, 2-разряд

177. Жұмыс сипаттамасы:

қарсыласу орауыштарын айналдыру;

антеналы арқандарды дөңгелету және кесу;

цехта және кемеде бөлшектерге және конструкцияларға тетіктерді бұрғылау және кесіктерді кесу;

аппаратура астарына панель-экрандарды пластмассадан даярлау және кемеге орнату;

амортизатор астарына конструкцияларды дайындау және амортизаторлары бар аппаратураларды құрастыру;

қатардан шыққан қарапайым бөлшектерді және тораптарды ауыстыру, жөнделіп жатқан құралдардың қуат беретін басты тізбектеріндегі ақауларды табу және жою;

қарапайым радиомонтажды сызбаларды оқу;

сызба бойынша қарапайым блоктарды жөндеу;

кабельді, сымдарды, панель-экрандарды, скоб-көпірлерді, қаптамаларды, табандықтарды, жерге тұйықтау бөгеттін бөлшектеу;

радиоқұралдардың бөлшектерін тазарту және жуу, оларды гальваникалы және малярлы жабындарға дайындау;

біліктілігі жоғары кеменің радиомонтажшысының басшылығымен қуат беру көздерін қоса отырып аппаратураларды тексеру үшін уақытшы сызбаларды жинау;

жөнделіп жатқан аппаратурадағы бекітетін бөлшектерді дайындау және ауыстыру;

қарапайым антеналы-фидерлі құрылғыларға ағымдағы жөндеу жұмыстары; барлық қималардағы кабельді шеттерді қалайылау;

қарапайым бөлшектерді дәнекерлеу.

178. Білуге тиіс :

электротехника және радиотехниканың негізгі заңдылықтарын;

қарапайым радиосызбаларды, радио аппаратуралардағы негізгі тораптардың және бөлшектердің шартты белгіленуін оқу ережелерін;

қарапайым кеме радио жабдығының құрылымын және жұмыс принципін;

өлшеудің негізгі құралдары және оларды пайдалану ережелерін;

кемеде аппаратураларды бөлшектеу және монтаждау ережелері;

жөнделіп жатқан аппаратураны пайдаланудың негізгі ережесін және жұмыс принципін;

аппаратурада қолданылатын радиолампалардың, жартылай өткізбе сымдардың белгіленуі және түрлері, олардың негізгі параметрлері және цоколдауды;

күйлендіргіштердің және кернеу тұрақтандырғыштардың жұмыс принципін;

түзететін құралдарды;

аппаратуралардың қуат алу көздерін;

бір фазалы трансформаторларды қосу тәртібін;

жөндеу жұмыстарында қолданылатын электрлі оқшаулау материалдарының негізгі номенклатурасын, оларды қолмен және станоктарда өңдеу технологиясын;

аппаратураларды жөндеу кезінде қолданылатын құралдар құрылғыларды; кабельдерді қаптау ережелерін; радиотехника аппаратураларын құрастыру кезінде қолданылатын кабельдер және сымдардың негізгі маркаларын;

негізгі оқшаулау материалдарын;

дәнекерлеу кезінде қолданылатын дәнекерлегіштердің маркалары мен құрамдарын;

дәнекерлеу ережелерін; дәнекерлеу кезінде қолданылатын құралдардың белгіленуі мен оларды пайдалану ережелерін;

трансформаторларды, индуктивтілік орауыштарын және аппаратура тораптарын құрастыруда қолданылатын сымдардың негізгі маркаларын.

179. Жұмыс үлгілері:

1) антенналар, фидерлер –құрастыруға дайындау;

2) биркалар – электрлі картоннан дайындау;

3) байланыстырғыш бұраулар – жөндеу, шаблон бойынша дайындау;

4) дроссельге және трасформаторларға арналған каркас – гетинакстан дайындау;

5) қарапайым индукция орауыштары – айналдыру;

6) телеграф кілті – радистің үстеліне орнату;

7) шақыру тетігі – жөндеу;

8) ауыспалы қалыптар – орнату;

9) қуат беру қалыптары – жөндеу;

10) антенналы коммутаторлар – бөлшектеу;

11) сақтандыруы бар қораптар - бөлшектеу, жөндеу,жинау;

12) кабельді жиектер - улау, қалайылау;

13) антенналы сымдар – дайындау;

14) қарапайым реле – бөлшектеу, контактыларын тазарту, оқшаулау төсемдерін дайындау;

15) қуат беру желілері – вольтметр кернеуін өлшеу;

16) кабельді бекітуге арналған стандартты және стандартсыз қапсырмалар – дайындау;

17) трансформатор – электрлі картоннан немесе кабельді қаңылтырлардан каркас дайындау;

18) микро телефонды тұтқалар – қарапайым жөндеу;

19) антеналы дөңгелек шиналар – дайындау, шеттерін қалайылау;

20) жез шиналар – үгіту, фаскаларын шешу.

Параграф 2. Кеме радиомонтажшысы, 3-разряд

180. Жұмыс сипаттамасы:

байланыс және қадағалау құралдарының аппаратурасын бөлшектеу;

жөнделетін аппаратураны түйіндерге бөлшектеу және жинау;

аппаратура түйіндеріндегі ақауларды анықтау және жою;

аппаратура тізбектерінің оқшаулау кедергісін мегаомметрмен тексеру;

шынжырлардың монтажына арналған сымдардың маркаларын іріктеп алу, схемаларда монтаж сымдарды ауыстыру;

құралдардың схемасымен монтаждау;

кабельдің тармақтарын сөндіру және байланыс және қадағалау құралдарының аппаратурасынан кабельдің ұштарын шығару;

кемелерде кабельді тарту, салу және бекіту, кабельдің ұштарын шығару және анағұрлым жоғары білікті радио монтажшының басшылығымен байланыс және қадағалау құралдарының аппаратурасын қосу;

радио арқылы қабылданатын, радио тарататын аппаратураны, трансляциялық қондырғыларды жөндеу;

хабарлағышта қыздырылған және анодтық тізбектерді, микрофон тізбектерін тексеру;

тізбектердің қабылдағышында жоғары, аралық және кең жиіліктерді, радио лампалардың қыздыру қоректену тізбектерін тексеру;

жұмысқа арналған қуаты аз радиостанцияны жазу және антенналарды құру;

жұмыстың барлық түрлері бойынша аппаратураны тексеру;

антенна қабылдағыштарын даярлау және оларды кемелерге орнату;

радиолампалардың, хабарлағыштардың және қабылдағыштардың жұмыс тәртібін тексеру;

заряд құрылғысымен аккумуляторлық монтаж, аккумуляторларды жөндеу және зарядтау;

радиотехникалық құралдарды жөндеу радиолокациялық станция хабарлағышында қыздырылған және анодтық тізбектерді тексеру (РЛС);

гидроакустика хабарлағышының барлық тізбектерін тексеру, қабылдағышта жиіліктердің жоғары, аралық және аласа күшейту тізбектерін, қыздыру тізбектерін тексеру;

электрондық - сәуле түтіктерді қоректендіру тізбектерінің синхронизация индикаторында тексеру;

уақытша жинақтау - алмалы-салмалы схемаларын қолданумен қосу және стендіде тексеру, анықталған ақауларды жою;

антенно - фидерлік құрылғыларды және дірілдеткіштерді орташа жөндеу;

тісті ілінулерді қалыптастыру;

навигациялық құралдарды жөндеу: навигациялық құралдардың жұмысының бөлек түйіндерін және механизмдерін ағымдағы жөндеу;

ақауларды тауып және жоя отырып жекелеген блоктар мен аспаптарды баптау;

анағұрлым жоғары білікті радио монтажшының басшылығымен дайын фундаменттерде байланыс және электр радио навигация аппаратурасын кемелерге орнату.

181. Білуге тиіс:

электротехника, радиотехника, электроника негіздерін;

негізгі радио өлшеу құралдарының белгіленуі мен жұмыс істеу қағидасын электр тоғын, кернеуді, қуатты (олардың физикалық мәні) өлшеудің негізгі бірліктерін;

сымсыз байланыс және қадағалау аппаратурасының белгіленуі, құрылысы мен әрекет ету қағидасын;

хабарлағыштардың үлгілерін;

қабылдау – таратушы және күшейткіш аспаптың әрекет ету қағидасын; монтаждау кабельдерінің, сымдардың, оқшаулаушы материалдардың номенклатурасын, маркаларын және олардың электрлік қасиеттерін;

кабель мен сымдарға рұқсат етілетін тоқ жүктемелерінің нормаларын; кеме радиоаппаратурасын жөндеу кезінде бөлшектеу жұмыстарын орындау ережесін;

аппаратураға жөндеу жасау ережесі мен реттілігін;

ақауларды табу және жою тәсілдерін;

радиолампалардың, электрондық- сәуле түтіктерінің және жартылай сымды аспаптардың түрлері, белгіленуі, құрылымы мен әрекет ету қағидасын, олардың негізгі параметрлерін;

электр элементтерді өлшеу әдістерін;

күрделі емес сызуларды оқу, монтаждау және негізгі сызбаларды оқу ережесін;

қуат таратқыштардың барлық түрлерін, олардың жұмыс істеу қағидасын, қосу және қызмет көрсету ережесін;

қуат таратқыштардың басқару жүйесін, сигнал беру және блоктау ережесін;

ауыстырып қосқыштардың және қуат таратқыштар мен қабылдағыштардың верньерлік құрылғылардың құрылысын;

толқын өлшеуіштің құрылысы және ондағы ақауларды табу тәсілдерін, анод және тор сымдарының орналасу ережесін;

жиілікті модульдеу радиостанцияларының, түрлендіргіштердің, селендік және сынаптық түзеткіштердің құрылысы мен белгіленуін;

радио таратқыштардың әрекет ету қағидасы мен қуат көздерінің болуы мүмкін ақауларын;

антенналардың, радио байланыс аппаратураның құрылымын;

радиомукация және гидроакустика аппаратурасының негіздерін;

РЛС-тің және олардың жекелеген аспаптары мен блоктарының іс-қимыл қағидасын, элементтердің құрылысын, РЛС қуаттандыру көздерін және олардың электрлік деректерін, баптау жұмыстарын жүргізу, параметрлерін өлшеу ережелерін;

магнитрон, клистрон құрылғыларын, қозғалғыш және шағылдырғыш толқынның лампаларын белгілеу мен әрекет ету принципін;

антенналық-фидерлік құрылғылардың құрылымы мен белгіленуін;

навигациялық аспаптардың жекелеген тораптары мен блоктарының жұмыс істеу қағидасын, құрылымын (гидрокомрастар, лагтар, эхолоттар, төсем-автоматтар);

тораптардың, блоктардың құрылымын, күшті бөліктің сызбаларын, навигациялық жабдықтың блоктарының негізгі сызбалары мен оларды реттеу әдістерін;

182. Жұмыс үлгілері:

1) апат анттеналары- дайындау;

2) Г- немесе Т- тәрізді антенна, көлбеу сәулесі, цилиндрлі дайындау, көтеру, реттеу;

3) радиолокациялық станцияның антеннасы - редукторды бөлшектеу және жинау, люфтарды жою;

4) эхолоттың вибраторы – жөндеу;

5) ГР тәрізді каютта трансляциясының динамикалары- жөндеу;

6) біріктіргіш бұраулар – жөндеу;

7) өткізгіш сым – қалқаларды дайындау, ұштарын дәнекерлеу;

8) аралық жиіліктің пішін – ауыстыру;

9) аппаратураны орнатуға арналған кронштейндер – бұрыштан дайындау;

10) осциллограф – ашу блогын жөндеу;

11) таратқыштар – блоктар бойынша бөлшектеу, бөлшектерді ауыстыру, құрастыру;

12) ауыстырып қосқыштар –бөлшектеу, жөндеу;

13) түрлендіргіш - жөндеу, мойын тіректерді және щетка ұстағыштардың серіппелерін ауыстыру;

14) негізгі гирокомпастың аспабы - кардан алқасын жөндеу;

15) электр өлшеу аспаптары – жөндеу;

16) радиоқабылдағыш – төмен жиілікті күшейткіштерді жөндеу және реттеу, жұмыс режимін тексеру;

17) радиостанция – сызбаны жинау, штаттық антенналармен жұмыстың барлық түрлері бойынша байланысты тексеру;

18) репитер – бөлшектеу, жөндеу, құрастыру;

19) радиолокациялық станциялар және и гидроакустика аппаратурасы – блоктар бойынша бөлшектеу;

20) трансляциялық кеме шынжыры - сызбаға сәйкес зақымданған жерлерін табу және жою;

21) трансформатор - орау,жинау;

22) әр түрлі фишкалар (оның ішінде қарапайым) – дәнекерлеу;

23) жерге қосу шиналары – аспаптарға дейін бұрылулармен төсеу және бекіту;

24) орташа қуат таратқыштардан күш қалқандары - жөндеу.

Параграф 3. Кеме радиомонтажшысы, 4-разряд

183. Жұмыс сипаттамасы:

зақымданған кабельді жөндеу;

бақылау электр және радио өлшеу аспаптарын пайдалана отырып орташа күрделі аппаратураны және аспаптарды жөндеу, реттеу және баптау;

монтажды толықтай немесе ішінара ауыстырумен орташа күрделі сигнал беру және бұғаттау шынжырларында ақауларды табу және жою;

аспаптардың жекелеген блоктарын монтаждау;

кез-келген күрделікті түзету құрылғыларымен ауыстырып, қосқыштарды жөндеу;

күрделі емес бөлшектерді дефектациялау;

радиолампалардың жұмыс сипаттамаларын алу;

реленің барлық түрін жинау және реттеу;

радиоқабылдау, радио тарату аппаратурасын және трансляциялық қондырғыларды жөндеу: екінші және үшінші класты тура күшейту қабылдағыштарын және супергетеродиндерді жөндеу;

орташа қуатты таратқыштарды жөндеудің барлық түрін және қуат таратқыштарды ағымдағы жөндеу;

аспаптарды қолданумен таратқыштар мен қабылдағыштарда пішіндерді баптау;

электрондық релені реттеу және таңдау;

жиілікті модуляциямен радиостанцияларда зақымданған жерлерді анықтау және жою;

радиостанция жұмысын өзгерту;

ВГС байланысының барлық жүйелерін, барлық жүйелердің трансляциялық тораптарын, жағамен байланыс жүйелерін, каюта мен қызметтік жайлар бойынша трансляция сызықтарын жөндеу;

УКВ радиостанциялардың антенналарын күрделі жөндеу;

РЛС толқын ұстағыштарды жинау және қиыстырып келтіру;

антенналарды күрделі жөндеу;

тарату антенналарын дайындау;

радиотехникалық құралдарды жөндеу: РЛС қадағалауды және гидроакустика аппаратурасын объектіден кейіннен тапсырумен жөндеу, реттеу және баптау;

магнетронның жиілік спектрін анықтау;

ұстау сызығының жұмыс режимін тексеру; РЛС қадағалау және гидроакустика аппаратурасының жинау - құрастыру уақытша сызбаларын пайдаланумен стендіде қосу және баптау;

ақауларды жөндеу;

спектр анализаторларының радио өлшеу, сызық емес бұрмалаулардың өлшеу аспаптарын, стандартты сигналдардың өлшеу қабылдағыштары мен генераторларды жөндеу, реттеу, баптау және тапсыру;

неғұрлым жоғары білікті кеме радиомонтажнигімен бірге жоғары дәлдікті РДБС объектіден баптау және тапсыру;

гидроакустика аппаратурасының антенна-фидерлік құрылғыларын жөндеу; навигациялық аспаптарды жөндеу: орта күрделі навигациялық аппаратура тораптары мен блоктарын механикалық және электрлік келістіру, навигациялық аспаптарды швартты және қозғалғыш сынауға тапсыру.

184. Білуге тиіс:

электротехниканың, радиотехниканың және электромагнитті толқындардың таралу негіздерін;

радио өлшеу аспаптарының белгіленуі мен құрылысын, оларды пайдалану ережесін;

маркалары әр түрлі және бөлікті сымдар мен өткізгіш сымдарға рұқсат етілетін тоқ жүктемелерінің нормаларын;

сымдардың құрылысы мен олардың сипаттамаларын;

КСРО тізілімі мен РСФСР Өзен тізілімінің ережесін;

аппаратураны швартты және қозғалғыш сынау бағдарламаларын;

кемелер мен жаға объектілерінде орнатылатын қабылдау- тарату аппаратурасының кинематикалық, негізгі және монтаждау сызбаларын, түрлерін, құрылысы мен пайдалану ережесін;

радиолокацияның, импульсты техниканың, гидроакустиканың негіздерін; реттелетін аппаратураға қойылатын техникалық шарттарды;

аппаратураны майлау мен суыту үшін қолданылатын негізгі материалдардың маркаларын;

төмен жиілікті күшейткіштердің әр түрлі сызбаларын;

радио арқылы қабылданатын, радио тарататын аппаратураны және трансляциялық қондырғыларды жөндеу ережесі мен әдістерін: басқару, сигнал беру және таратқыштарды бұғаттау жүйелерін;

электрондық реле жұмысын;

кварц және оны қабылдағыштар мен таратқыштарда пайдалануды;

кварцты тұрақтандыру қағидасын;

кварц сүзгілерінің құрылысын;

анодтық қуатты лампаларды суыту тәсілдерін;

тарату радиостанцияларын қуаттандыру көздерін;

оларды пайдалану ережесін;

радиолокациялық және гидроакустикалық аппараттардың түрлері, олардың белгіленуі, жұмыс істеу қағидасы, пайдалану ережесін;

тарату, қабылдау және индикаторлық құрылғыларының әр түрлі жүйелерін;

радиолокациялық және гидроакустикалық аппаратураны, антенналы-фидерлік құрылғылар мен вибраторларды жөндеу ережесі мен әдістерін; гироскопия теориясының негіздерін;

суда дыбыстың және гидравликаның таралуын;

навигациялық аспаптардың түрлері, олардың белгіленуі, жұмыс істеу қағидасы, пайдалану ережесін;

навигациялық аспаптарды жөндеу әдістері мен сынау тәсілдерін.

185. Жұмыс үлгілері:

1) қосу реттеу аппаратурасымен күрделі агрегаттар - жөндеу, реттеу;

2) қуат көзін беру агрегаты – мойын тіректерді, щетка ұстағыштарды бөлшектеу, ауыстыру, кемеге орнату;

3) тарату және қабылдау антенналары – дайындау, жинау, орнату;

4) ромбы антенналары – сызу бойынша дайындау, орнату;

5) қадалық он метрлік антенна – объектіде жинау және орнату;

6) орта күрделі гидроакустика аппаратурасы – параметрлерді өзгертіп баптау;

7) байланыс және электронавигация аппаратурасы – кемелерде дайын фунламенттерге орнату;

8) қуат таратқыштың антенна блогы - жөндеу;

9) сыйымдылығы ауыспалы конденсаторлар блогы – түйістіру;

10) тұрақтандырылған түзеткіш - жөндеу, реттеу;

11) гирокомпас – электр қуат көзін алу режимдерін, сезімтал элементті және қадағалау жүйесін тексеру және реттеу, негізгі аспапты жөндеу (сезімтал элементтен басқа);

12) камера – аппаратураны жөндеу, баптау кезінде қолдану;

13) "К" тәрізді коммутатор – жөндеу;

4) курсограф – бөлшектеу, жөндеу, жинау, реттеу;

15) "МГ" тәрізді мегафон – жөндеу;

16) сағаттың лага механизмі – байланысты реттеу;

17) планшет автоматы – салушының планшеті - бөлшектеу, жөндеу, жинау, реттеу;

18) төсем-автоматының қайта қалыптастырушысы – салушының түрлендіргіші - бөлшектеу, жөндеу, жинау, реттеу;

19) қабылдағыш – барынша сезімталдыққа баптау, төмен жиілікті күшейткіштің шығатын каскадының режимін таңдау;

20) "СРП" тәрізді радиопеленгатор - жөндеу,реттеу;

21) радиолокация станциясының редукторы - жөндеу, реттеу;

22) репитер – баптау;

23) жоғары жиілікті өткізгіш сымдарға арналған майлаулар - нығыздау;

24) қабылдағыштардың шынжырларындағы паразитті байланыс – іздеу, жою;

25) радиотрансляциялық байланысты синхрондау – сызбаны баптау;

26) "Кивач" тәрізді радиолокация станциясы – жекелеген бөлшектерді және бұрауларды ауыстыру;

27) шупеленгатор станциясы – баптау;

28) кемелерде құрастырылған аппаратура сызбалары - кабельдерді тесу, оларды оқшаулау мөлшерлерін өлшеу, аппаратураны қосу, кабельдердің және аппаратура корпустарының жерге қосу сапасын тексеру;

29) гониометриялық қондырғы - ақауларды табу және оларды жою;

30) тізбектер – кернеу бойынша осциллографтау;

Параграф 4. Кеме радиомонтажшысы, 5-разряд

186. Жұмыс сипаттамасы.

байланыс аппаратурасын және қадағалау құралдарының аппаратурасын жөндеу;

аппаратураның зақымданған кез-келген жерлерін анықтау және жою;

блоктарды жекелеген элементтерге бөлшектеу, күрделі байланыс топтарын жөндеу, жинау, реттеу;

күрделі сүзгілерді жөндеу және баптау;

кернеу мен жиілікті автоматты реттеу құрылысымен генераторларды, жарты сымды элементтермен және релелі техника элементтерімен жүйелерді стендіде жөндеу және сынау;

радиоқабылдағыш, радио тарату аппаратурасын және трансляциялық қондырғыларды жөндеу;

қабылдағыштардың барлық сыныбын және таратқыштардың кез-келген қуатын жөндеу, реттеу және баптау;

объектігі 1 кВт қуаты бар таратқыштарды кез келген антенна кезінде берілген толқынға қосу және баптау, антеннаға толық беруге дейін баптау;

таратқыштарды басқару және сигнал беру тізбектерінде күрделі элементтерде зақымданған жерлерін анықтау және жою;

таратқыштарды, қабылдағыштарды сынау және жұмысты тапсырушыға тапсыру;

жиелік модульдерінің таратқыштарын жөндеу;

таратқыштарға шыны антенналарды орнату және іріктеу;

таратушы аппаратурадағы ақауларды табу және жою; сүзгілер мен ұзатқыштарды жөндеу және баптау;

ауыспалы селективтивті қабылдағыштарды жөндеу;

верньерлік құрылғыларды жөндеу;

қызметтік мақсаттағы радиоқабылдағыштарды, радиотарату және теледидар қабылдағыштарын жөндеу;

анттеннаның герметикалық енгізулерін жөндеу және орнату;

ВГС дауысты зорайтқыш ішкі байланыстарын, трансляциялық тораптарды, үлкен қуатты күштерді күрделі жөндеу;

ретті байланыс УКВ аппаратурасын жөндеу;

радиотехникалық құралдарды жөндеу: қадағалау радиолокациялық станцияларды және күрделі гидроакустика аппараттарына стенділік сынаулар жүргізу;

күрделілігі үлкен гидроакустика аппаратурасын баптау;

жоғары дәлдікті толқынөлшеуіштерді, құрастырылған аспаптарды, уақыт интервалдарыны өлшеуге арналған аспаптарды, қуат өлшеуіштерін жөндеу;

күрделі элементтерде, блоктарда зақымданған жерлерін табу және анықтау;

кинематикадық есептеу- шешуші сызбаларды жөндеу кезінде слесарлық жұмыстарды орындау;

навигациялық аспаптарды жөндеу: электр навигациялық аспаптарды орнату және жөндеу бойынша барлық жұмыстарды орындау және басқару;

кемелерде навигациялық аспаптарды толық жинақтау және сынау;

аспаптардың, күрделі навигациялық қондырғылардың техникалық шарттарына сәйкес баптау және реттеу;

аспаптардың көрсеткіштері, тізбек параметрлерінің өзгерісі бойынша жұмыс режимін қадағалау және сипаттамаларын құру;

аппаратураның барлық тораптары мен блоктарын механикалық және электрлік келістіру.

187. Білуге тиіс:

радиотехника, электроника және телемеханика негіздерін;

радиолокациялық және гидроакустикалық аппаратураны жұмыс істеу қағидасы, құрылысы мен пайдалану ережесін;

радио өлшеу аспаптарының белгіленуі мен құрылысы, оларды пайдалану ережесін;

оқшаулау материалдарын тағайындау, техникалық және электрлік қасиетін;

электр магнитті волдерді тарату және қабылдау және электр энергиясын дыбысқа айналдыру;

кабельдер мен сымдардың бірігуі мен ұзындығына байланысты жүктемені және кернеудің мақсаттарға жету есептерін;

электр кедергілерінің көздері және олардан қорғау шаралары;

байланыс құралдары аппаратураларын реттеу, баптау және беру және қадағалау ережелерін;

байланыс аппаратурасындағы ақаулар мен зақымданған жерлерін анықтау және қадағалау, оларды жою тәсілдерін, қуатты электр станцияларын қуаттандыру көздерінің түрлерін;

сымдар мен жарты сымдар;

аппаратураның бөлшектері мен тораптарын жөндеу, қалпына келтіру және дайындау кезінде қолданылатын материалдардың технологиялық және электрлік қасиеттерін; КСРО тізілімі мен РСФСР Өзен тізілімі ережесінің техникалық шарттарын;

кестелерді оқу ережесін, кез-келген күрделіктегі негізгі монтаждық және кинематиткалық сызбаларды;

стенділер мен кемелерде жөнделген аппаратураны сынау ережесі мен тәсілдерін;

жөнделетін таратқыштардың түрлері мен құрылымын;

таратқыштар мен қабылдағыштардың барлық каскадтарын баптау ережесін;

қосарландырушының белгілеу және жиілікті қосарландыру тәсілдерін;

қорғаныш тізбектері мен қуатты таратқыштарды басқару тізбектерінің жұмысын;

тарату аппаратурасының және трансляциялық қондырғылардың автоматикасын;

қабылдау-тарату аппаратурасын пайдалану ережесін;

жиілікті модуляциялаумен таратқыштарды; антенналардың түрлерін;

катоттық үстіктердің негізгі түрлері және оларды қуаттандыру тәсілдерін;

радио өлшеу құралдарын жөндегеннен кейін тексеру баптау ережесін;

қуатты радиостанцияларды қуаттандыру көздерінің барлық түрлерін;

зарядты разрядсыз құрылғыларға қызмет көрсетуді;

радиоплуактациялық және кемелерге орнатылатын гидроакустикалық станциялардың түрлерін, жұмыс істеу қағидасын, құрылысын, пайдалану ережесін, оларды жинақтау ережесін;

күрделі дайындалған бөлшектерді тексеру тәсілдерін;

күрделі навигациялық аспаптардың барлық түрлері мен жүйелерінің жұмыс істеу қағидасын, құрылымдары мен пайдалану ережесін;

сызбаның жекелеген аспаптарының жүйелілігін және реттеу тәсілдерін;

навигациялық аспаптарды швартты және қозғалтқыш сынауларға орнатуға, реттеуге, сынауға және тапсыруға қойылатын техникалық шарттарды.

188. Жұмыс үлгілері:

1) автомат-салушы - бөлшектеу, жөндеу, жинау;

2) әріп басатын аппаратура- монтаждау;

3) Радиобайланыс аппаратурасы: "Барк", "Бриг", "Корвет", "Муссон", "Сирена"; түрлі РПУ; "Штиль", "Шторм", "Сибирь", "Циклонда" тәрізді радиоқабылдағыштар; "Ангара", "Рейд", "Сейнер", "Чайка" тәрізді радиостанциялар - жөндеу, монтаждау;

4) қорғаныш құралы сызбасының аппаратурасы – монтаждау, реттеу;

5) толқынды жүргізуші – жинау, қиыстырып келтіру мен орнату, күміс жалату;

6) "Курс", "Bегa", "Амур" тәрізді гирокомпос – жөндеу;

7) "МГЛ", "ЛГ" тәрізді Лаг - жөндеу, монтаждау;

8) таратқыштар - модульдеудің болмау себептерін анықтау және жою, барлық элементтерді уақытша қосу, жөндеуден кейін қосу және реттеу;

9) аспаптар, аппаратура мен байланыс құралдары және навигация (алтыншы разрядта көрсетілгендерден басқа)- жөндеу;

10) ауыспалы селективті қабылдағыш – баптау;

11) "Рыбка", "Румб" тәрізді радиопеленгатор – жөндеу;

12) "Кивач" тәрізді радиостанция – жөндеу;

13) радиостанциялар - жөндеу, қабылдау-тарату құрылғысын баптау;

14) "Рябина", "Березка" тәрізді ішкі дауыс жоғарылатқышының байланысы – жөндеу;

15) "Сейнер", "Рейд" тәріздіі УКВ станциясы - жөндеу, монтаждау, орнату;

16) машина, машина-қазан, руль телеграфтары, постылар, көрсеткіштер - жөндеу, реттеу;

17) жартылай сымды аспаптарда сигналдарды күшейткіш – баптау;

18) "НЭЛ", "Река", "Кальмар" тәрізді Эхолот - жөндеу, монтаждау.

Параграф 5. Кеме радиомонтажшысы, 6-разряд

189. Жұмыс сипаттамасы.

ерекше күрделі байланыс және қадағалау құралдарының аппаратурасын стенді мен кемелерде жөндеу, монтаждау, реттеу, баптау және тапсыру;

аппаратураны жөндеу кезінде негізгі монтаждау сызбаларын құрастыру;

кез-келген аппаратураны жөндеуге ақаулы тізімдемелерді құрастыру;

байланыс және қадағалау құралдарының барлық аппаратурасына техникалық сипаттамалар құрастыру;

радио арқылы қабылданатын, радио тарататын аппаратураны және трансляциялық қондырғыларды жөндеу: қабылдағыштар мен таратқыштарды жөндеу кезінде үйлесімді байланыстарды және режимдерді іріктеп алу;

таратушы және қабылдаушы аспаптың барлық түйіндерінде күрделі ақауларды табу, оларды кез келген жағдайларда жою;

таратқыштың және қабылдағыштың каскадтарын қиыстырып келтіру және түйістіру;

қуатты кеме станцияларын байқауға дайындау, оларды тапсыру; редукторлық таратқыштармен верньерлік құрылғыларды жөндеу;

жөндеуден кейін барлық жүйелердің қабылдағыштары мен таратқыштарын баптау;

таратқышты градустау, дециметрлік толқындардың аппаратурасын жинау, жөндеу және құрастыру;

радиотехникалық құралдарды жөндеу: кез келген радиолокациялық және гидроакустикалық станцияларды кешенді баптау және реттеу, олардың сипаттамаларын алу және формуляларды толтыру, редиотехникалық құралдар жұмысының үйлесімді режимін таңдау, сипаттамаларын алу және жоғары дәлдікті және РЛС қадағалау блоктарының режимдерін, гидроакустика аппаратурасын тексеру;

антенна – фидерлік құрылғыларды және дірілдеткіштерді жөндеу;

навигация құралдарын жөндеу: кез келген күрделілікті навигация құралдары мен қондырғыларын беру стендісінде және кемелерде жөндеу, құрастыру, реттеу және тапсыру;

навигациялық қондырғыларды және станцияларға қызмет көрсету және швартты және қозғалғыш сынауларға тапсыру;

жоғары жиілікті аспапты жөндеу және баптау;

байланыс және навигацияның спутник аспабын монтаждау;

бір жолақтық қабылдау- тарату аппаратурасын монтаждау және реттеу;

жөндеуден кейін УКВ рейдті байланыс аспабын баптау;

бригадаға басшылық ету.

190. Білуге тиіс:

ерекше күрделі радиотехника аппаратурасының құрылысы мен белгіленуін, кемелерде қуат алу көздері мен оларды пайдалануды;

кеменің электр және радио жабдығының құрылысын, әрекет ету қағидасы мен пайдалану ережесін, аппаратура жұмысындағы ақауларды табу және жоюды;

жөндеу түрлерін, техникалық сипаттамалар құрумен стенділік сынаулар және ерекше күрделі түрлерін қосқанда, электрорадионавигация және радиобайланыстың барлық түрлерін құрумен стенділік сынауларды, қабылдау және тарату кеме аппаратурасының белгіленуі мен пайдалану ережесін;

қабылдау-тарату аппаратурасының жинағына кіретін барлық элементтердің белгіленуі, оларды қосу, тексеру, жөндеу ережесі, қабылдау және тарату орталықтарының антенна-мачталық құрылғыларын;

қабылдау радио орталықтарының аппаратурасында қолданылатын сигнализация, бұғаттау және автоматика жүйелері, олардың тізбектерін тексеру ережесін; паразиттік ауытқулар, оларды жоюдың негізгі әдістерін;

таратқыштардың қуатын анықтау әдістерін;

қуатты таратқыштардың лампаларының анодтарын суыту тәсілдерін; антенналардың түрлері мен оларды жазу ережесін;

қабылдау-тарату аппаратурасын жиынтықтау ережесін;

радиостанцияларды қуаттандыру көздерінің түрлерін, оларды тексеру, кемелерде орнату және пайдалану ережесін;

иіртүтік таратқыштарымен күрделі редукторлық жүйелерді;

жөнделетін бағдарламаның сынау және тапсыру бағдарламасының техникалық шарттарын;

күрделі радио өлшеу құралдарының түрлерін, әрекет ету қағидасын, құрылысын, пайдалану ережесін;

радиостанцияларды жөндеу, реттеу және баптау әдістері мен жүйелілігін; радиостанциялардың жинағына кіретін барлық элементтердің белгіленуін, оларды қосу, тексеру, жөндеу және баптау ережесін;

радиостанцияларға швартты және қозғалғыш сынау өткізу әдістемесін;

радиостанциялардың техникалық деректерін алуға арналған аппаратураны пайдалану ережесі мен тәсілдерін;

навигациялық аспаптарды жөндеуге қойылатын техникалық шарттарды; навигациялық аспаптардың барлық түрінің әрекет ету қағидасы мен конструкцияларын;

швартты және қозғалғыш сынаулардың бағдарламасын, КСРО тізілімінің РСФСР Өзен тізілімі ережесінің техникалық талаптарын;

электрондық- есептеу құрылғылары мен импульстық техниканы есептеумен жаңа кеме жабдығы мен навигациялық жабдық сызбаларының жұмыс қағидасын.

191. Арнаулы орта білім қажет.

192. Жұмыс үлгілері:

1) автомат-салушы – сызбаны реттеу, сынау;

2) әріп басатын аппаратура – жөндеу, реттеу, басқа радиоаппаратурамен түйістіру;

3) "Шхуна" тәрізді спутниктік навигация аппаратурасы – монтаждау;

4) радиобайланыс аппаратурасы: "Барк", "Бриг", "Корвет", "Муссон", "Сирена" тәрізді РПУ; "Штиль", "Шторм", "Сибирь", "Циклонда" тәрізді радиоқабылдағыштар; "Ангара", "Рейд", "Сейнер", "Чайка" түрлі радиостанциялар - дефектациялау, реттеу, баптау;

5) "Волна-С" тәрізді спутниктік байланыс аппаратурасы – монтаждау;

6) жиілікті диапазондық- кварцты тұрақтандырумен қоздырғыш - жөндеу, бапта;

7) стандартты сигналдардың генераторы- жөндеу, баптау;

8) қуатты таратқыштар - жөндеу, баптау;

9) жиілік модульдеумен таратқыштар - жөндеу, баптау;

10) электр радионавигациялық және спутниктік аспаптар – жөндеу,реттеу;

11) "Рыбка", "Румб" тәрізді радиопеленгаторлар - дефектациялау, реттеу;

12) жүйе (индикаторлық, қабылдау- тарату, автоматика, есептеу- шешуші) – баптау, сипаттамалар алу;

13) радиолокациялық станцияда "нағыз қозғалыс" және "кемелердің ажырауы" жүйелері - баптау, реттеу;

14) кварцты сүзгі - жөндеу;

14. Кеменің белгі қоюшысы

Параграф 1. Кеменің белгі қоюшысы, 2-разряд

193. Жұмыс сипаттамасы.

плазада – түзу сызық пішінді ұсақ бөлшектердің нобайларын, нобайлар және көшірмелер бойынша көшірмелі сызбалар мен сызба шаблондарын түзу сызық жиекті бөлшектерге сызу;

қағазды дайындау – сызба шаблондарын сызуға арналған фото төсетек;

түзу сызық жиекті бөлшектердің пішу картасын құрастыру және рейсфедермен калькалау;

шаблондар мен каркастар үшін материалдарды дайындау мен іріктеу;

қарапайым сызбаларды оқу;

анағұрлым жоғары білікті кеменің белгі қоюшысының басшылығымен шаблондар мен каркастар әзірлеу;

металда - нобайлар, шаблондар мен нақты сызбалар бойынша түзу сызықты бөлшектерге белгі қою;

шаблондарды қабылдау мен тапсыру;

анағұрлым жоғары білікті кеменің белгі қоюшысының басшылығымен үзік-үзік дәнекерленген тігістерді, қисық сызықты бөлшектерді белгілеу.

194. Білуге тиіс:

кеме корпустарының негізгі конструкцияларын; плазалы жұмыстардың тағайындалуы, плазалы бөлудің типтерін;

теориялық сызбаның үш жобасы туралы түсінікті;

нобайларды әзірлеу ережелерін, пішу карталарында орналастыру және түзу сызық пішінді шаблон бөлшектерін дайындау, кеме жасайтын сызбаларда қолданылатын шартты белгілерді;

табақтарды бөлшектерге пішуге қойылатын талаптарды;

көшірмелі сызбалар мен сызба шаблондарды сызғанда қойылатын техникалық талаптар, көшірмелі сызбалар мен сызба шаблондарын сызу тізбектілігі мен ережелерін;

сызылған көшірмелі сызбалар мен сызба шаблондарын маркалау ережелерін;

кемелерді тұрғызу үшін қолданылатын материалдардың негізгі маркалары, қарапайым геометриялық құрастыру тәсілдерін;

негізгі геометриялық фигуралардың аудандарын және басқа да параметрлерін анықтауды;

даярланатын шаблондардың плазалы бөлуден ауытқу нормаларын; бөлшектердің жылулық және механикалық өңделуі жөніндегі негізгі мәліметтерін;

плазалы жұмыста қолданылған орман материалдарына қойылатын талаптары мен номенклатурасын;

маркалау мен керндеу ережелерін;

шаблондар мен каркастарды тасымалдау мен сақтау тәсілдерін;

қарапайым белгілеу инструменттерінің (құралдардың) атауы, құрылымы мен қолдану ережесін;

плазаның ағаш өңдеуші жабдығы жөніндегі негізгі мәліметтерді.

195. Жұмыс үлгілері:

1) фотопроекциялық әдіспен белгіленетін бөлшектер – керндеу;

2) түзу сызық пішінді кницалар, табақтар, планкалар мен т.б. – шаблондар мен нобайлар бойынша белгілеу.

Параграф 2. Кеменің белгі қоюшысы, 3-разряд

196. Жұмыс сипаттамасы:

плазада – нобайлар сызу, плазалы бөлуді талап етпейтін бөлшектерге шаблондар даярлау;

көшірмелі сызбалар мен сызба шаблондарды лекальды жиегімен сызу;

оптикалық инструменттің көмегімен ұсақ бөлшектерді көшірмелі сызбалар масштабында сызу;

технологиялық талаптар мен рационалды орналастыруды ескере отырып, тікбұрышты және лекальды жиектері бар бөлшектерден пішу карталарын құрастыру;

дайын бағдарламалар бойынша ЧПУ сызу машиналарында пішу карталарын тексеріп сызу;

ЧПУ сызу машиналарында көшірмелі сызбалар сызу;

түзу сызық жиекті бөлшектерден құрылған пішу карталарын тексеру;

плазаның ағаш өңдеуші жабдығында жұмыс істеу;

анағұрлым жоғары білікті кеменің белгі қоюшысының басшылығымен табиғи және масштабты плазаны ажырату бойынша жұмыстарды орындау;

плазалы ажыратудың кеңістік сызықтарын созуды орындау, анағұрлым жоғары білікті кеменің белгі қоюшысының басшылығымен мөлшер қада созғыштар мен малоктарды әзірлеу;

ЭВМ-де есептеу үшін ойықтары жоқ түзу сызық жиекті бөлшектерді және нобайлар бойынша басқа да күрделендіретін элементтерді дербес аналитикалық сипаттау;

телетайп аппараттарда перфоленттерді қайталау және бақылау – есесптеуіш құрылғымен екі дананы салыстыру, перфоленттерді түзет;

маркалайтын машиналар үшін бағдарламаларды құрастыру мен тексеру;

белгілеудің фотопроекциялық аппаратурасын, механикалық рольгангаларын, маркалау машиналарын басқару;

металда – нақты сызбалар мен нобайлар бойынша бір лекальды жиегі бар бөлшектерге белгі қою;

шаблондар бойынша қисық сызықты бөлшектерге белгі қою;

фотопроекциялық әдіспен белгіленген бөлшектердің түрлі күрделілігінің борлы сызықтарын тесу;

нобайлар мен сызбалар бойынша бір бағытта иілген жазық төсемдерді пішінді, жиынтық қондырғыларды белгілеу;

каркастар мен шаблондар бойынша иілген соң жиынтықты пішіндеу.

197. Білуге тиіс:

жасалатын кемелердің корпусын құрастыру технологиясын;

нобайларды, шаблондарды дайындау ережесі мен тәсілдерін;

созуды орындау әдістерін;

корпусты бөлшектер мен МСЧ бөлшектердің нобайларын ресімдеу ережелерін;

ауқымды және табиғи ажыратудың жалпы ережелерін;

ажыратуға қойылатын техникалық талаптарды;

қарапайым геометриялық қашауларды салу әдістерін;

плазалы ағаш өндіретін жабдықтың құрылымын;

бағдарламалы басқарумен механикалық рольгангаларды, фотопроекциялық жабдықтарды, маркалайтын машиналарды басқару ережелері мен жұмыс істеу қағидасын;

бағдарламаларды маркалау мен сақтау ережелерін;

маркалайтын машинамен түсірілген шартты белгілері мен таңба пішіндерін, бөлшектерді белгілеу мен маркалау бағдарламаларын құрастыру мен әдістемесін;

фотопроекциялық белгілеу жөніндегі негізгі мәліметтерді;

плазалы жұмыста қолданылатын сызу – өлшеу инструменттері, птикалық-механикалық инструменттерді;

жалпақ контурлардың сипаттама құрылысы мен қағидасын;

әмбебап геометриялық операторды;

бөлшекке көлем беру тәсілдерін;

қорытынды процедуралық блоктар туралы түсінікті;

пішу карталарын аналитикалық сипаттау тәсілдерін;

сызу, сызба геометриясын.

198. Жұмыс үлгілері:

1) бимсалар – жартылай ендік мөлшер қадаға түсіру;

2) бөлшектер – нақты сызбалар мен нобайлар бойынша өлшемдер мен маркалар кестелерін құру;

3) ойығы, жүзі, қиығы, лекальды жиегі бар бөлшектер – тексеру;

4) лекальды жиегі жоқ сыртқы қаптама табақтары – металда белгілеу;

5) екінші түбінің, палубаның, платформаның, бір лекаль жиекті тасаның төсеме табақтары – металда белгілеу;

6) корпустық конструкциялар жиынтығы - нобайлар мен сызбалар бойынша иілгеннен кейін пішіндеу, механикалық өңдеуден кейін тексеру;

7) бір бағытта иілген жалпақ және жазық секциялардың төсемдері – пішіндеу;

8) жалпақ төсемдер – жиынтықты орнату орнын белгілеу;

9) сандық бағдарламалар – бақылау сызу қондырғымен тексеру.

Параграф 3. Кеменің белгі қоюшысы, 4-разряд

199. Жұмыс сипаттамасы:

плазада – дайын ажырату кезінде майыспаған лекальды жиектері бар бөлшек нобайларын әзірлеу;

мөлдір пленкада нобайлар мен көшірмелер бойынша жиектердің қисықтары алмасып келетін (түрлі радиусты доғалардың жанасуы) бөлшектердің көшірме-сызбалары мен сызба шаблондарын сызу;

жасалған соң түзу сызықты және лекальды жиектері бар бөлшектерден құрастырылған пішу карталарын тексеру;

плазалы ажыратудың кеңістік сызықтарды созылуын орындау, мөлшер қадалар – созғыштар мен малоктарды дайындау;

пішу карталарының аналитикалық сипаттамасы;

қисық сызық жиекті бөлшектерді және нобайлар бойынша басқа да күрделендіретін элементтерді дербес аналитикалық сипаттау, бөлшектің негізгі контурына кесінділерді байлау (көмекші блоктарды);

күрделілігі орташа процедуралық сипаттамаларды құрастыру;

қорытынды процедуралық блоктарды қолдану арқылы бөлшектердің бастапқы мәліметтерін ЭВМ-де есептеу үшін дайындау;

ЭВМ-ге қосылған сызу қондырғысымен алынған қорытынды сызба бойынша ЭВМ-нің есептеу бағдарламасы мен бастапқы мәліметтерді дайындаудың дұрыстығын тексеру;

маркалайтын машинаға арналған бағдарламаны тексеру, ауысымның басында машина жұмысын тексеру;

үйлестірудің үш осі бойынша машинаның орын ауыстыруында іске қосу, басқару мен сәйкессіздікті жою;

жазатын инструментке арналған есептейтін қондырғыдан бұйрықтардың берілуі кезінде қателіктерді жою;

металда - қисық сызықты жиектері мен кесінділері бар бөлшектерді белгілеу;

тұрақты қисық радиусы бар бойлау және көлденең жиынтықты белгілеу; каркастар бойынша бөлшекті белгілеу;

қисық сызық жиекті және екі бағытқа иілген төсемді пішіндеу, жиынтықты орналастыратын орынды белгілеу.

200. Білуге тиіс:

теориялық сызбаның жекелеген түйіндерін келісу тәсілдерін;

малоктарды, плазалы кестелерді есептеу мен құруды;

созғыштар мен малоктарды түсіру ережелері мен тәсілдерін;

фотопроекциялық белгілеу бойынша барлық жұмыс түрлерін;

фундаменттің орналасу орнында кемеде, секциялар мен блоктарда белгі қою, сыртқы қаптамаға жиынтықты түйреу сызықтарын белгілеуді;

дәнекерлеуге кеме конструкцияларын белгілеу және құрастыру рұқсатнамасын;

каркастар мен макеттерді дайындау ережесі мен тәсілдерін;

өндіріске плаза-технологиялық дайындық жүйесінің математикалық моделін құру қағидасы мен мәні және олардың көмегімен шешілетін мәселелердің шеңберін;

кеме корпусының математикалық моделі мен сызбалары бойынша корпус бөлшектердің пішіні мен мөлшерін аналитикалық анықтау тәсілдерін;

маркалау машинасын жөндетудің негізгі ережелерін;

рольгангалар мен маркалау машиналарының механикалық түйіндерінің өзара іс-қимылы мен принципті кестесін;

маркалау машинасын жұмысқа дайындау мен тексеру ережесін және перфолентке берілген бағдарламаны тексеруді;

КОДС-ті (функция беретін оператор, операторлар: "Бөлшек", "Байлау", "Кесу", "Шпигат", топтық қайталау операторы);

КОДС жүйесінің құрылысын, интерполяторлар қолданылатын кадрлардың (жеке көріністер) құрамын;

механикалық рольгангалы фотопроекциялық аппаратураның құрылысын;

бөлшекті кесетін сандық басқару бағдарламалардың құрастыру әдістемесін; тригонометрия, проекциялық сызуды.

201. Жұмыс үлгілері:

1) бимсалар – мөлшерқада құру;

2) әртүрлі өткелдері бар вентиляциялық машиналардың дүрліктіру бөлшектерін металда белгілеу;

3) бөлшектер – корпустық масштабты ажыратудың өлшемдері мен маркалар кестесін құру;

4) еріксіз конфигурациялық бөлшектер – дербес аналитикалық сипаттама (өлшемдер, "Геометрия" және "Маршрут" тараулар кестелерін дайындау) нобайлар бойынша жөндету.

5) пішу карталары – ЭВМ-де есептеу үшін сипатамаларды құру, бақылау-графикалық қондырғымен тексеру, жөндету;

6) көлденең және тік кильдер – белгілеу;

7) сыртқы қаптама табақтары (НО) – ЭВМ-ді қолдана отырып қашау үшін бастапқы мәліметтер дайындау;

8) кеменің орта бөлігіндегі сыртқы қаптама табақтары – металда белгілеу;

9) жабдықты орналастыру үшін кеме бөлмесінің макеттері – белгілеу мен дайындау;

10) бойлық жиынтық және т.б. –математикалық модельді қолданып жұмыс сызбасы бойынша ЭВМ-мен есептеу үшін дербес аналитикалық сипаттау;

11) тұрақты қисық радиусты бойлық және көлденең жиынтық – белгілеу;

12) арнайы пленкадан жасалатын плазалы масштабты плаза-қалқандар - сызу;

13) екі бағытта иілген қисық сызықты төсеме – төсек-орынды пішіндеу, жиынтықты орнату орындарын белгілеу;

14) корпустар мен шығып тұрған бөліктердің масштабты ажыратылуы – жаңарту;

15) вентиляция құбырлары – күрделі конфигурациялы және кенжарлы шаблондарды дайындау;

16) ішкі конструкциялардың жалпақ секцияларының жүздері (төсемелер, платформалар, қоршаулар мен тағы басқа) – сызба бойынша дайындау;

17) флоралар – шаблондар мен нобайлар бойынша металмен белгілеу;

18) төсек-орынды сызбалау мен жинақтауға арналған шаблондар – дайындау;

19) кемелердің машина және тірелген жер бөлімшелерінде алынатын пайол шаблондар – орнында өлшемін алып дайындау;

20) орнында қиыстырумен күрделілігі орташа құбыр байлауларының шаблондары - дайындау.

Параграф 4. Кеменің белгі қоюшысы, 5-разряд

202. Жұмыс сипаттамасы:

плазада – күрделі қоршаулы кемелерден басқа теориялық сызба проекциясымен келісумен корпусты масштабты және табиғи өлшеміне дейін ажырату;

табиғи өлшемге дейін және бөлек түйіндері масштабында, корпус конструкциясын ажырату мен теориялық сызбаны келісу;

нобайларды дайындау, ауқымды плазаны ажыратып табақтарды қашау;

кеменің цилиндрлі бөлігінің аймағында қаптама табақтарын жалпақтап жаю;

жалпақтап жайып бөлшек нобайларын дайындау;

сызба шаблондар мен сызба көшірмелерін тексеру;

ажырату, пішіндеу мен тексеру үшін екі және одан да көп жазықтықта иіліп келген шаблондарды, каркастар мен макеттерді дайындау;

желпуіш тәрізді секциялардың өтпелі малоктарын дайындау;

блок - модельдер мен плазалы ажыратқышқа кертіктер мен жапсарлар жағу;

бөлшектердің пішіндері мен мөлшерлерін талдамалық анықтау үшін жұмыс сызбаларының талдауы мен процедуралық сипаттамаларды дайындау;

сызба мен математикалық модельдер бойынша ЭВМ-мен есептеу үшін күрделі бөлшектерді аналитикалық сипаттау;

процедуралық блоктарды қолданып есептеу үшін бастапқы мәліметтерді дайындау;

есептеу алдында бастапқы мәліметтер мен аналитикалық сипаттамаларды тексеру;

корпусты жинақтау жұмыстары үшін заттың өзіне қаратып жасалатын және масштабты күрделі жабдық ажыратылуын дайындау;

металда – плазалы мөлшерқада, каркас, нобай мен сызба бойынша желкен сияқты, ер-тоқым тәрізді, желпуіш тәрізді иірімдері бар бөлшектерді ажырату, күрделі иілімді және қисық сызықты төсемелерді пішіндеу.

203. Білуге тиіс:

теориялық сызбаны ажырату ережелері мен тәсілдерін;

корпусты конструкциялардың дербес күрделі бөліктерді ажыратуы кезінде геометриялық құрылыс тәсілдерін;

теориялық сызба проекциясын келісу ережесін;

плазалы ординаттар кестесін;

су ығыстырғышты тексеру үшін ордината кестелерін құру ережелері мен тәсілдерін;

корпус ажыратылуында теориялық және конструктивті сызықтардың орналасуын;

корпустың күрделі конструкцияларын белгілеу кезінде геометриялық құрылыс тәсілдерін;

сыртқы қаптаманың кертіктері мен жапсарларды, бойлық және тік байланыстарды, секция жапсарларын, табиғи және масштабты плаза корпусында бойлық жиынтық қиылыстарына жағу ережелерін;

цилиндрлі бөлігінде сыртқы қаптама табақтарын жаю тәсілдерін;

күрделі шаблондарды, каркастарды, макеттерді, блок-модельдерді, дайындау ережелері мен тәсілдерін;

бағдарламалы басқару мен лазерлі-белгілеу қондырғысы бар газды кескіш машиналардың құрылысы, корпус өндіретін, жинақтап-дәнекерлейтін және стапельды цехтарда жұмыс істеу технологиясы мен ұйымдастырылуын;

плаза-қалқандарын дайындауды;

плазалық жұмыстардың барлық түрлеріне қойылатын техникалық талаптар: масштабты және табиғи ажыратуға, корпустың конструкциялары мен бөлшектер өлшемдерін анықтауын;

масштабты және табиғи ажыратуын тапсырғанда ресімдеу, тексеру, қабылдау, плазалық ажыратуды орындау үшін сызу және өлшеу инструменттеріне қойылатын талаптарды;

күрделі беттерді жаю әдістемелерін;

көшірме-сызбалардың сапасын бақылау ережелерін, ЭВМ-мен есептеу үшін күрделі бөлшектерді жаюды сипаттау тәсілдерін.

204. Жұмыс үлгілері:

1) кеме вентиляциясы – нобайларды әзірлеу мен шаблондарды дайындау арқылы трассаларды бөлу;

2) кішкентай кемелердің ескек біліктерінің дөңгелектері – шаблондар мен каркастар бойынша табақтарды белгілеу;

3) кішкентай және орта кемелердің ескек біліктерінің дейдвудтары, мортирлары, кронштейндері – плазада ажырату;

4) күрделі иілгіштері бар бөлшектер – ЭВМ-де қашау үшін бастапқы мәліметтерді дайындау;

5) кеменің ұшындағы жиынтығының бөлшектері – жұмыс сызбалары мен математикалық модельдер бойынша жұмыс сызбаларын талдау мен процедуралық сипаттамаларды құру;

6) бөлшектер – бірігіп сипаттау үшін үлгілік топтарға қосылу арқылы формаларды талдау;

7) МСЧ бұйымдары үшін барлық үлгідегі гі конустар – қашау;

8) шварт клюзалар – макеттерді дайындау;

9) орташа кемелердің зәкірлі клюздер і– осьті сызықтарды анықтау, зәкірлі клюздерді құру бөлшектері, шаблондар мен каркастарды дайындау;

10) ұшындағы қос еңісті сызықтары – плазада жағу;

11) орташа кемелердің қос қисықты сыртқы қаптама табақтары – табақтарды жаю, белгілеу үшін нобайлар мен шаблондарды, ию үшін каркастарды әзірлеу;

12) кіші кемелердің мортирлары мен кронштейндері – модельдерді дайындау үшін қалқандарды сызу;

13) табиғи бөлу – негізгі сызықты жағу, плазалы тор құру;

14) созғыштар – көлемді секцияларды пішіндеу үшін плазаларды түсіру;

15) табиғи корпустар мен шығып тұрған бөліктердің масштабты ажыратылуы – жаңарту;

16) орта кемелердің негізгі механизмдерінің фундаменттері – плазада бөлу, белгілеу үшін шаблондар, каркастар мен сызба шаблондар бөліктерін дайындау;

17) ию мен белгілеу үшін тұмсық ұштарының шпангоут шаблондары – дайындау;

18) күрделі құбырлар бумасының шаблондары- орнында қиыстырып дайындау;

19) рамалы, радиалды шпангоуттары- ию мен белгілеу үшін шаблондарды дайындау;

20) орта және ірі кемелердің штевеньдері – плазада бөлу, модельдерді дайындау үшін шаблондар әзірлеу, дайындамалар белгілеу.

Параграф 5. Кемелік белгі қоюшы, 6 - разряд

205. Жұмыс сипаттамасы.

плазада – күрделі қоршаулы кемелерден теориялық сызба проекциясымен келісумен және табиғи өлшеміне дейін корпустық масштабты ажырату;

екі және одан да көп жазықтықта иілген жауапты бөлшектерді қашау;

күрделілігі әртүрлі каркастарды, макеттерді, блок-модельдерді әзірлеу;

кеме корпусының математикалық моделін қалыптастыру;

теориялық сызбаның аналитикалық келісуі;

корпустың аналитикалық келісімімен есептеу нәтижелері мен сызбалары бойынша жауапты корпусты конструкциялардың математикалық модельдерінің кестесін белгілеу мен құру;

ЧПУ сызба машиналарында ауқымды -плазалы қашауларын сызу;

ЭВМ-мен есептегеннен кейін сызылғандарды талдау мен математикалық модельге өзгеріс енгізу;

күрделілігі әртүрлі жалпыланған процедуралық блоктарды құру;

плазалық ординаттардың есептік кестелерін құру.

206. Білуге тиіс:

плазалы кітаптың кестелерін құру;

кемені құру мен кеме жабдығын жөндеу процесінде анағұрлым күрделі, жауапты және тексеру жұмыстарын орындау тәсілдерін, барлық проекцияларда кеме корпусын плазалағанда ажырату кезінде геометриялық құрылыс тәсілдерін, кеме корпусының толық математикалық моделін құруды; плаза жұмыстарында аналитикалық әдістемелерді қолдану ерекшеліктері;

өндіріс процестерін бағдарламалауды;

кеме құру өндірісінің плазалы дайындығын ұйымдастыруды.

207. арнаулы орта білім талап етіледі.

208. Жұмыс үлгілері:

1) ірі кемелердің ескек біліктерінің дейдвудтары, мортирлары, кронштейндері – плазада ажырату;

2) түтін жолдары - плазада ажырату мен пішілген табақтарды каркас пен шаблон үстіне жабу;

3) дейдвуд құбырлар, штевеньдер, клюздер аймағында сыртқы қаптама табақтарын июге арналған каркастар – дайындау;

4) ірі кемелердің зәкірлі клюздары – осьті сызықтарды анықтау, клюз бөлшегін құру, шаблондар мен каркастарды дайындау;

5) радиалды шпангоуттар жазықтығындағы желпуіш тәрізді лекалалар – ЭВМ-де контурларын есептеу үшін бастапқы мәліметтерді дайындау және бақылаулы жазықтық іздер ережесі;

6) ірі кемелер ұштарының сыртқы қаптама табақтары – нобайлар дайындау;

7) орта және ірі кемелердің мортирлары, дейдвудтар мен кронштейндері – металда белгілеу;

8) бульбалы кемелерді жөндету – плазада ажырату;

9) анағұрлым күрделі процедуралық сипаттамалар – құру;

10) радиалды (желпуіш) шпангоуттар аймағының сыртқы қаптамасы – қашап орындау мен табақтарды белгілеу;

11) ірі кемелердің негізгі механизмдерінің фундаменттері – плазада бөлу, белгілеу үшін шаблондар, каркастар мен сызба шаблондарының бөліктерін дайындау;

12) ескек біліктерінің шығу шпангоуттары - плазада бөлу және плазада өлшемін алу;

13) зәкір және зәкірлі клюз – макеттерді дайындау.

15. Кеме шабушысы

Параграф 1. Кеме шабушысы, 2-разряд

209. Жұмыс сипаттамасы.

шойын және көміртек болаттың дәлдіктің қарапайым сыныпты ескек бұрандаларының дайындалған бұрыштары мен маркалары бойынша қалақша, бекіткіш және метал қалақшалар арасындағы қиылыстар пішіндерін алдын ала шабу;

пневматикалық машинаның ескек бұрандаларын бекіткіштердің бетін тазалау;

көміртек және легирленген болаттан жасалған түзу сызық жиекті табақтарын шабу;

пневматикалық балғамен шабу, қолжетімді орындағы жауапсыз конструкциялардың бөлшектері мен түйіндерін пневматикалық машинамен тазалау;

жылумен кескеннен кейін жауапсыз конструкциялардың жиектерін тазалау;

табақтар мен бөлшектерді ажыратып кесумен тігіс жиектерін шабу;

темірбетонды конструкциялардың арматуралы шығымы арасындағы бетон ағымын пневматикалық балғалармен, зубилалармен шабу, бетонды үгінділер мен қаланатын бөлшектерден тазалау.

210. Білуге тиіс:

пневматикалық балғалармен жұмыс істеу қағидалары, орындалатын жұмысқа сай инструменттерді таңдауды;

шабатын инструментпен бұрыштарды егеу ережелерін;

кең таралған әмбебап және арнайы құралдар мен қарапайым бақылау-өлшеу инструментінің тағайындауы мен қолдану шарттарын;

ескек бұрандаларды, рульдерді, кронштейндерді және қанат құрылғыларды өңдеудің негізгі операцияларын;

ескек бұрандаларды, рульдерді, кронштейндерді және қанат құрылғыларын дайындау кезінде қолданылатын материалдардың негізгі маркаларын;

ескек бұрандалар мен қанат құрылғылар бөлшектерінің атаулары мен тағайындауларын;

қысылған ауа желісін пайдалану ережелерін;

құрылған металды немесе темірбетонды кемелердің негізгі конструкцияларының атауларын;

кескіштерде қолданылатын инструменталды болаттың маркалары мен қасиеттерін;

рұқсатнамалар, орындалатын жұмыстарға техникалық құжатнамаларды.

211. Жұмыс үлгілері:

1) ескек бұрандалар, рульдер, кронштейндер мен қанат құрылғылар - маркалау, консервациялау, дыбысты бәсеңдететін қондырғыны орнату;

2) ескек бұрандалар – тасымалдау үшін қаптау;

3) қамсыздандыру бөлшектері, уақытша бекіткіштер, бонктар, түйрегіштер, қапсырма шегелер, тарақтар, электр ұстағыштар – шабу мен тазалау;

4) қазандықтар мен резервуарлар – тігіс шекімелері мен бекіту қалпақшалары;

5) көміртекті және легирленген болаттың ұсақ табақтары – түйінді жинақтау мен орнату кезінде жиектерді өңдеу;

6) табақтар, бракеттер, флоралар – жылы кескен соң тазалау;

7) көміртек болаттан жасалған ескек бұрандалардың қалақшалары – балқытып сүзу;

8) су асты қанаттары бар кемеге арналған қанат жазықтарының металл рульдері, тіректер, кронштейндер мен дәнекерленген тігістер – белгілеу бойынша алдын ала шабу;

9) конструкциядағы жабыстырғыштар, фланцтар - кесу;

10) жауапты емес конструкциялардағы тесіктер – жылы кесуден кейін жиектерді өңдеу мен тазалау;

11) протекторлар – орналасу орындарын шабу мен тазалау;

12) таса, платформа, палуба жалпақ ендері - дәнекерлеу үшін және жылы кесуден кейін жиектерді тазалау;

13) кронштейн рульдері мен қанат құрылғылары –пішін бойынша шабу;

14) темірбетоннан секциялар – қаптауларды шабу мен түзу сызықты жиектерді шабу;

15) жауапты емес конструкциялардың дәнекерлі тігістері – есептеу;

16) жеңіл конструкциялардың шпангоуттары, бимсалары, бұрыштары - белгі бойынша шабу.

Параграф 2. Кеме шабушысы, 3-разряд

212. Жұмыс сипаттамасы:

шойын мен көміртек болаттан жасалған дәлдіктің қарапайым сыныпты ескекті бұрамалардың дайындалған маркалар мен бұрыштар бойынша қиылыстар арасындағы қалақ металдарын, қалақтар мен күпшектердің пішінін белгі бойынша ақырғы рет өңдеу;

ойықтарды жетілдіру;

коррозияға төзімді болат пен түсті қорытпалардан жасалған дәлдіктің қарапайым сыныпты ескекті бұрамаларының дайындалған маркалар мен бұрыштар бойынша қиылыстар арасындағы қалақ металдарын алдын ала шабу;

коррозияға төзімді болат пен түсті қорытпалардан жасалған кеме рульдерінің, кронштейндер мен қанат құрылғыларының беттерін жартылай тазалап өңдеу;

көміртек, легирлі болаттан және алюминий қорытпаларынан жасалған қарапайым конфигурациялы конструкцияларды жинау кезінде жүздерін түсіру мен қисық сызықты жиектерін шабу;

төменгі жағдайдағы оңай қолжетімді жерде алюминий қорытпаларынан жасалған тораптар мен конструкцияларда, бөлшектерде пневматикалық фрезерлі қол машинасының көмегімен жиектерді өңдеу;

оңай қолжетімді жерлердегі жылы жолдан кейін дәнекерлі қосылыстарын өңдеу;

қолжетімділігі қиын жерлердегі бедерлемелерді орындау;

тұтастырылған табақтар мен конструкциялар бедерлемесінің тігіс жиектерін өңдеу;

сынау кезінде бедерлеменің ақауларын анықтау мен жою;

корпустың дербес конструкцияларының тұтастырылған бастары, бедерлемелер мен бедерлеме тігістері (сыртқы қаптау, палубалар, қондырмалар);

судың 2 МПа (20 кгс/см²) дейін қысымымен цистерналар мен бөлікшелерді гидравликалық сынау және ауаның 0,3 МПа (3 кгс/см²) дейін қысымымен пневматикалық сынау;

жөндеу алдында арнайы учаскеде немесе жөндеу қосылыстарын жаңарту алдында темірбетонды конструкцияларды периметр бойынша жаппай егеуді орындау;

жауапты емес конструкцияларды жаңартылған жөндеудің түйіскен жері мен беттерінде тесіктер мен тесіп өткен ақау жерлерін шабу;

бетондалған тура емес ақау жерлердің беттерін егеу.

213. Білуге тиіс:

қолданылатын пневматикалық инструмент құрылымын (шабу балғалары, тазалау мен фрезлі машиналар);

орташа күрделі бақылау-өлшеу инструменттерін;

дәлдіктің қарапайым сыныпты ескекті бұрамаларды және қарапайым жауапты емес конструкцияларды белгілеу тәсілдерін;

корпусты конструкцияларды жасау кезінде қолданылатын көміртек, легирлі болат пен түсті қорытпалардың, ескек бұрамалар мен қанат құрылғыларының механикалық қасиеттері мен химиялық құрамын;

рұқсаттар, қондыру, дәлдік квалитеттері мен өңдеудің бұдырлы параметрлерін;

кеме құрушы бетондардың негізгі қасиеттері мен маркаларын;

бетон беттерін егу тәсілдерін;

бетон конструкциядағы ақауларды жіктеу мен оларды жою.

214. Жұмыс үлгілері:

1) ескек бұрамалар – шетел мәтінімен егеу мен маркалаудан кейін қадамды түзету;

2) 1000 мм дейін диаметрімен коррозияға төзімді болат пен түсті қорытпалардан жасалған дәлдіктің қарапайым сыныпты ескек бұрамалары – қалақтар мен күпшектерді алдын ала өңдеу;

3) ескек бұрамалар – бор мен керосинде сынау;

4) ескек бұрамалар, рулдер мен кронштейндер- лекальды шаблон бойынша кесілген соң дәнекерлеу мен өңдетуге құйылған кемістіктерді шабу мен бөлу;

5) иллюминаторлар, қақпақтар – бедерлемелеу;

6) көміртек және легирлі болаттан жасалған қисық сызықты конструкциялар – тігіс тамырын шабу, жылы кескеннен кейін тазалау;

7) жоғары палуба мен сыртқы қаптаманың уақытша бекіткіштері – конструкцияға тапсыру үшін шабу мен тазалау;

8) 1500 мм дейінгі диаметрлі дәлдіктің ескек бұрамаларының қалақтары – ілестіріп дәнекерлеу үшін қалақ ұштары мен сынған жиектерін дайындау және шаблондар мен лекалды шаблондар бойынша коррозиялы жерлерін балқыту мен пісіруден кейін өңдеу;

9) су асты қанаттары бар кемелер үшін руль металдары, күпшектер, кронштейндер мен қанат жазықтығының дәнекерлі тігістері - белгілеу бойынша соңғы өңдеу;

10) жауапты конструкциядағы тесіктер – жылы кесуден соң жиектерді өңдеу мен тазалау;

11) бойлық және тік тасалар – белгілеу бойынша стапельде және блок-секцияларда орнату кезінде жинау мен жиектерін шабу;

12) алюминий қоспаларынан жасалған түзу сызықты конфигурациялардың профиль металы, табақтары, бөлшектері мен тораптары – жүздерді, ескек аяқтарды түсіру мен цилиндрлі және дискті фрезалармен әдіптерін жою;

13) темірбетонды конструкциялардың бетіндегі тура емес раковиналар – бітеу үшін егу;

14) алюминий қорытпаларынан жасалған шабу, секциялар мен секциялы блоктар – орналастыру кезінде жиектерін шабу;

15) темірбетонды секциялар – жаңарту алдында периметр бойынша тұтас егеуді орындау;

16) корпуспен байланыспаған конструкцияның дәнекер тігістері – берілген өлшем бойынша калибрлеу, жылу жолдарынан соң тазалау.

Параграф 3. Кеме шабушысы, 4-разряд

215. Жұмыс сипаттамасы:

легирлі, коррозияға төзімді болат пен түсті қорытпадан жасалған дәлдіктің қарапайым сыныпты ескекті бұрамалардың қалақтарын, күпшектерін өңдеу мен ойықтарды жетілдіру;

коррозияға төзімді болат пен түсті қорытпалардан жасалған дәлдіктің қарапайым сыныпты ескекті бұрамалардың дайындалған маркалары мен бұрыштары бойынша қиылыстар арасындағы қалақ металдарын соңғы рет өңдеу;

коррозияға төзімді болат пен түсті қорытпалардан жасалған дәлдіктің жоғары сыныпты ескекті бұрамалардың дайындалған маркалары мен бұрыштары бойынша қиылыстар арасындағы қалақ металдарын алдын ала шабу;

коррозияға төзімді болат пен түсті қорытпалардан жасалған кеме рульдерінің, кронштейндер мен қанат құрылғыларының беттерін жартылай тазалап өңдеу;

айнымалы қадам ескек бұрамаларын алдын ала өңдеу;

дәлдіктің қарапайым сыныпты тұрақты қадамы бар бұрамаларының маркаларымен және шаблондар бойынша бұрама және орталық жырашықтарды шабу;

жоғарыдан басқа бұрамалардың дәлдік сыныбы мен барлық өлшемдерін жөндеу кезінде алдын ала және соңғы рет өңдеу;

қадам бұрышты сызғышпен қалақ жиектерін қолмен түзету;

бұрама қадамын өлшеу;

реттелетін қадамның бұрама қалақтарының ішкі кертік кесектерін өңдеу;

қисық сызықты жиектерді шабу, коррозияға төзімді болаттан жасалған күрделі конфигурациялы конструкцияларды жинау кезінде жүзін алу;

әртүрлі кеңістіктік жағдайында және қолжетімділігі қиын жерлердегі тораптар мен конструкцияларда пневматикалық фрезерлі қол машинасының көмегімен жиектерді өңдеу;

қолжетімділігі қиын жерлердегі жылы жолдан кейін дәнекерлі қосылыстарын өңдеу;

жазықтарды шабу;

эталондар бойынша дәнекер тігістерін мен сорғалап ағатын бытыра аппаратымен және ультрадыбысты соққыш қондырғылармен жарықшаларды пісіру орнында бекіту;

су қысымы 2-ден 4 МПа (20 до 40 кгс/см² жоғары) астам гидравликалық сынау мен ауа қысымы 0,3 МПа (3 кгс/см²) пневматикалық сынау кезінде корпусты конструкциялардың есептеу және бедерлеме жұмыстарын орындау;

шаблондар мен бұрыш өлшеу бойынша тексерумен жауапты конструкциялардың түйісулері мен беттеріндегі алмаспайтын ақау орындарын шабу;

кемелердің су бетінде қалқуы жағдайында түйіскен жерлерді жаңарту бойынша шабу жұмыстарын орындау.

216. Білуге тиіс:

күрделі және нақты бақылау-өлшеу инструменті мен аспаптарының құрылымы, тағайындауы мен қолдану шарттарын;

дәлдіктің жоғары сыныпты бұрамаларды, рульдер мен қанат құрылғыларын белгілеу мен өңдеу тәсілдерін;

ескекті бұрамаларды, кеме рульдерін, қанат құрылғыларын және ескектің бұрама конструкцияларының барлық түрлерін әзірлеу кезінде қолданылатын сызбалар бойынша шаблондарды тексеруді;

қолданылатын жабдықтың кинематикалық және электрлік кестелерін;

коррозияға төзімді болат пен түсті қорытпалардың механикалық қасиеттері мен химиялық құрамын;

орындалған жұмыстың рұқсаттары мен қондырулары, металды немесе темірбетонды конструкциялар бойынша шабу жұмыстарын орындаудың техникалық шарттары, металл және темірбетонды кемелердің бөлікшелердің өткізбеушілігіне қойылатын талаптарды;

КСРО тізілімімен темірбетонды кеме конструкцияларына қойылатын талаптарды;

кессондар арқылы қалықтаған темірбетонды кемелерді қысқы бетондау мен жалғастыру кезінде жұмыстардың ерекшеліктерін.

217. Жұмыс үлгілері:

1) диаметрі 1000 мм дейінгі коррозияға төзімді болат пен түсті қорытпалардан жасалған дәлдіктің қарапайым сыныпты ескек бұрамалары – қалақтар мен күпшектерді соңғы рет өңдеу;

2) шулы емес ескекті бұрамалар – ауа айдаушы каналдарды өңдеу;

3) айнымалы қадам дәлдіктің қарапайым сыныпты ескек бұрамалары - алдын ала өңдеу;

4) дәлдіктің қарапайым сыныпты ескек бұрамалары барлық конструкциялары мен өлшемдері – тегістеу, жылтырату мен ойық өткелдерді жетілдіру;

5) алынатын қалақтары бар ескек бұрамалар – реттелетін жапсырмасы бар қондырғылар мен қиюластыруды белгіленген қадамға баптау мен тексеру;

6) алюминий қорытпаларынан жасалған мойындар мен люктер – жөндеу кезінде жиектерін фрезерлеу;

7) алюминий қорытпаларынан, легирлі және коррозияға төзімді болаттан жасалған сыртқы қаптама табақтары – жиектерін шабу, жүздерін өңдеу мен шабу;

8) диаметрі 1500 мм дейінгі дәлдіктің қарапайым сыныпты ескек бұрамаларының қалақтары – ілестіріп дәнекерлеу үшін қалақ ұштары мен сынған жиектерін дайындау және шаблондар мен лекалды шаблондар бойынша коррозиялы жерлерін балқыту мен пісіруден кейін өңдеу;

9) цилиндрлі ернеушелер, өрнектері- жөндету кезінде жиектерін шабу мен егеу;

10) қарапайым сыныпты тұтас құйылған рульдердің, қанат құрылғыларының, ескек бұрамаларының барлық өлшемдері – беттерін әзірлеу мен жылтырату;

11) борт, палуба секциялары – жүздерін алу үшін пішін бойынша шабу;

12) қалықтаған темірбетон кемелерді кессонды жалғастыру кезінде жаңартылған тораптар – ақаулар мен опалубкасын шешкеннен кейін бетон қаптауын шабу;

13) көмекші механизмдер мен нығайтқыштар астына фундаменттер – жинау мен орналастыру кезінде жиектерін өңдеу мен жазықтарды шабу;

Параграф 4. Кеменің шабушысы, 5-разряд

218. Жұмыс сипаттамасы:

коррозияға төзімді болат пен түсті қорытпалардан жасалған дәлдіктің жоғары сыныпты ескекті бұрамаларының дайындалған маркалары мен бұрыштары бойынша қиылыстар арасындағы қалақ металдарын соңғы рет өңдеу (шабу);

су асты қанаттары бар кемелерде айнымалы қадамның ескекті бұрамаларын, рульдер мен қанат құрылғыларын соңғы рет өңдеу;

дәлдіктің жоғары сыныпты бұрамаларының маркаларымен және реттелетін қадам мен шаблондар бойынша бұрама және орталық жырашықтарды шабу; тұрақты және айнымалы қадамның ескекті бұрамалары мен қанат құрылғыларын статистикалық теңгеру;

кемені жөндеген кезде дәлдіктің жоғары сыныпты ескекті бұрамаларының барлық өлшемдерін алдын ала және соңғы рет өңдеу;

барлық өлшемді ескекті бұрамалардың қалақтарын қадамды үшбұрышты сызғышпен тексере отырып түзету;

қисық сызықты жиектерді шабу, беріктігі жоғары болаттан жасалған күрделі конфигурациялы конструкцияларды жинау кезінде жүздерін алу;

әртүрлі кеңістік жағдайындағы оң және сол қолы жағынан ыңғайсыз, әрең жететін түрлі күрделі конструкцияларда шабу жұмыстарын орындау;

4,0 МПа (40 кгс/см² жоғары) астам қысымы кезінде су құйып корпусты конструкцияларды сынау кезінде ақау орындарын есептеу мен бедерлеме бойынша жұмысты орындау;

әртүрлі кеңістіктік жағдайында және қолжетімділігі қиын жерлерде 0,1 мм дәлдігімен алюминий қорытпасынан жасалған аса жауапты корпусты конструкцияларға пневматикалық фрезерлі қол машинаның көмегімен жиектерді өңдеу;

жылы жолдардан кейін аса жауапты конструкциялардың беттерін тазалау; кемелердің су бетінде қалқуы жағдайында түйіскен жерлерді жаңарту бойынша шабу жұмыстарын орындау.

219. Білуге тиіс:

статистикалық теңгеру мен оларды жөнге салуға арналған стендтердің құрылымын;

ескекті бұрамалардың жинақталған тораптарын жинау мен реттеу тәсілдерін;

ескекті бұрамалар мен қанат құрылғыларының сапасына беттерді жөндеу дәлдігі мен жиілігінің ықпалын;

тұрақты және айнымалы ескекті бұрамалар конструкцияларының барлық түрлерін, рульдер мен қанат құрылғыларды жинау, сынау мен тапсырудың техникалық шарттарын;

беріктігі жоғары қолданылатын болат пен қорытпалардың механикалық қасиеттерін;

осы болат пен қорытпадан жасалған конструкцияларға қойылатын талаптар мен шабудың техникалық шарттары, жинау-дәнекерлеу жұмыстарының негізгі ережелері, темірбетонды кемелердің ұйқысыз су бетінде қалқу жағдайындағы жұмыстарды орындау ерекшелері, темірбетонды кемелердің бөлікшелерін сынау процесінде анықталған күрделі ақауларды жою әдістемелерін.

220. Жұмыс үлгілері:

1) ескек бұрамалар – белгілеу қадамының сухарьларын қиюластыру және реттеу;

2) жоғары сыныпты барлық өлшемдегі ескек бұрамалар – тегістеу мен жылтырату;

3) ескекті бұрамалар – жапсырма табақтарын қиыстырып канал жүйесін шабу, кейіннен жауып бекіту мен лекальды сызғыш бойынша қиюластыру;

4) қалақтарды өңдеу үшін масштабты көшірмелер – алдын ала өңдеу;

5) ескекті бұрамаларды қалыптау үшін металл модельдері – алдын ала өңдеу;

6) клюздар зәкірлі, арқандап байлайтын, кронштейндер – құйылған бөліктердің жазықтарын таза өңдеу, табақтарға жанасқан табақ жиектерін шабу, жүздерді өңдеу;

7) көлемді секциялар (түпкі секциялардың шеттері) – жүздерін алып пішін бойынша шабу;

8) негізгі конструкциялардың монтажды түйіскен жерлері – жүздерін өңдеу мен тігіс тамырларын шабу;

9) негізгі механизмдер мен құралдар астына фундаменттер – жинау мен орнату кезінде жиектерін өңдеу, жазықтықтарды шабу.

Параграф 5. Кеме шабушысы, 6-разряд

221. Жұмыс сипаттамасы:

сипаттамаларын алып, реттелетін қадам бұрамаларын жинау және баптау;

реттелетін қадам бұрамаларын статистикалық теңгеру, кергіштер мен саңылауларын қиыстыру, штат күпшектерді жинау кезінде қалақтарды ортаға дәл келтіру;

бұрамалардың айналу осі мен қалақтардың бұрылыс осіне қатысты реттелетін қадам бұрамалардың қалақтарын біртұтас статистикалық сәтке келтіру;

ескекті бұрамалардың гидродинамикалық сипаттамаларын бұзбай, ұшқалақ массаларды бірнеше қалақтарға не әр қалақтардың бірнеше нүктелеріне таратумен динамикалық теңгеру кезінде ескекті бұрамалардың айналу осі мен инерцияның негізгі орталық осін есептік мәліметтер бойынша қосарлау;

көшірме-фрезерлі станоктары үшін масштабты көшірмелердің беттік бұрамаларын дайындау;

әртүрлі конфигурациялы эксперименттік - тәжірибелі ескекті бұрамаларды толық өңдеу.

222. Білуге тиіс:

реттелетін қадам бұрамаларын статистикалық теңгеру үшін станоктар, стендтер мен құралдар құрылымын;

динамикалық теңгеру үшін станоктар мен құралдар құрылымы, оларды тербеліс жиілігіне келтіруді;

стродоскоп жұмысы: ұшқалақ массаларды тарату мен есептеу әдістемелерін;

беттерді ескекті бұрамалардың сапасына өңдеудің дәлдігі мен жиілігінің ықпалын;

ескекті бұрамалардың барлық түрлерін жинауға, сынау мен тапсыруға қойылатын техникалық шарттарды.

223. Жұмыс үлгілері:

1) реттелетін қадамның ескекті бұрамалары –соңғы рет өңдеу;

2) әртүрлі конфигурациялы эксперименттік -тәжірибелі ескекті бұрамалар – айдамалау және сорып әкетуші беттің толық өңделуі;

3) қалақтарды өңдеу үшін масштабты көшірмелер - ақырғы өңдеу, жөндеу мен түзету;

4) ескекті бұрамаларды қалыптау үшін металдық модельдер – соңғы рет өңдеу.

16. Ағаш кемелерді құрастырушы

Параграф 1. Ағаш кемелерді құрастырушы, 1-разряд

224. Жұмыс сипаттамасы:

жапсырылатын бөлшектерге желімді қолмен жағу;

бөлшектерден және тораптардан желімнің ағуларын жою;

клепкалау кезінде тойтармаларды бекіту;

біліктілігі жоғары ағаш кемелерді құрастырушының басшылығымен кемелердің және шлюпкаларды құрастыру, орнату және бекіту.

225. Білуге тиіс:

ағаш кемелердің бастапқы аудандарының атауларын, кемелердің корпустарын және шлюпкалардың негізгі бөлшектерін және тораптарын;

кемелердің және шлюпкалардың бөлшектерін орнату және бекіту, құрастыру кезінде орындалып жатқан жұмыстардың тәсілдері және негізгі ережелерін;

беттерге қолдан желім жағу және бөлшектерді тазарту бойынша жұмыстардың ережелері мен тәсілдерін;

қолданылып жатқан құралдар және оларды пайдалану ережесін.

226. Жұмыс үлгілері:

1) кемелерді толтырғыштар – жою;

2) шлюпкалардың шеткі орындықтары – ескі ұңғыларды жою;

3) шлюпкалар – ескі қаптаманы шешу.

Параграф 2. Ағаш кемелерді құрастырушы, 2-разряд

227. Жұмыс сипаттамасы:

кеме секцияларының, корпустарының және шлюпкалары жабдықтарының қарапайым бөлшектерін және тораптарын құрау, орнату, тігу және бекіту;

бөлшектерді дайындағанда алдын-ала өңдеу бойынша жекелеген операцияларды орындау: сүргілеу, қаптау, бұрғылау және т.б;

тік "фугу" - ға жапсыру үшін бөлшектердің беттердің алдын-ала дайындау;

жапсырған кезде қарапайым пакеттерді жинау;

қолданылып жатқан құралдарды егеу;

ағаш бөлшектердің қарапайым өзара жанасуларын (байланыстардың) орындау;

біліктілігі жоғары ағаш кемелерді құрастырушының басшылығымен орташа күрделі бұйымдарды және тораптарды сүргілейтін, ленталы және дөңгелектеп аралайтын станоктарда құрау, жапсыру және бұйымдарды тексеру бойынша әртүрлі жұмыстарды орындау.

228. Білуге тиіс:

ағаштың физикалық, механикалық құрамы мен негізгі ақауларын;

кеме тұрғызуда қолданылатын желімдердің түрлері және олардың белгіленуін;

ағаш өңдейтін станоктардың (ленталы, дөңгелетіп аралайтын, сүрілейтін, бұрғылайтын және тағы басқа.) белгіленуі мен түрлерін;

ағаш кемелердің негізгі конструкциясын;

кемелердің секцияларының, корпустарының және шлюпкалардың қарапайым бөлшектерін және тораптарын құрастыру ережесін;

бөлшектердің және тораптардың қарапайым байланыстарының түрлерін;

бұйымдардың қарапайым тораптарын және шлюпкалардың жабдықтарын орнату бойынша ағаш - монтаждау жұмыстарының тәсілдері мен әдістерін;

ағаш кемелерді және шлюпкаларды құрастыру кезінде бұрғылау тәсілдерін;

қарапайым сызбаларды және үлгілерді оқу ережелерін;

қолданылып жатқан құралдар.

229. Жұмыс үлгілері:

1) кеменің жабдықтарының бөлшектері және тораптары – шешу;

2) кемелерді толтырғыштар – орнату;

3) жабдықтарға арналған қорғаныс қаптамасы – тақтайлардан және фанерадан дайындау;

4) корпусты тақтайлармен қаптауда қолданылатын планкалар – өлшем бойынша бұрғылау;

5) әуе жәшіктерін тігу қалқандары - дайындау, орнату;

Параграф 3. Ағаш кемелерді құрастырушы, 3-разряд

230. Жұмыс сипаттамасы:

кемелердің, шлюпкалардың, бакастардың және ялдардың секциясын және корпусының орташа күрделі бұйымдарын және тораптарын құрау, белгілеу және жапсыру;

ленталы, дөңгелетіп аралайтын, сүргілеуіш станоктарда жұмыстардың барлық түрлерін орындау және оларды икемдеу;

пресс-формада тік және сфералы бұйымдарды жапсыруға арналған шпондарды пішуге іріктеу;

сызба және үлгі бойынша қарапайым шаблондарды орындау;

корпустың сфералы бөлшектерін шыны матамен жапсыру;

құрылғылардағы шлюпкалар үшін майыстырылған бөлшектерді майыстыру;

орташа күрделі қиыстыруды (қиыстыруларды) орындау;

жапсырған кезде күрделі пакеттер мен қалқандар жинағы;

шпоннан бұйымдарды гидравликалық және пневматикалық престеу;

беті шығыңқы бөренелерді және киль мөлшер қада қаптамасын шпонмен жапсыру үшін сүргілеу;

тойтарма және болттарды орнату үшін белгілеу;

плазадан пішіндерді, макеттерді, төсектерді, рейкаларды шаблондармен пайдалану;

орташа күрделі кондукторларды және жабдықтарды құрастыру;

пневматикалық құрылғының көмегімен және қолдан өткізбейтін тігістерді тойтару;

жұмысқа қажет уақытша жабдықты дайындау;

біліктілігі жоғары ағаш кемелерді құрастырушының басшылығымен күрделі және өте күрделі тораптарды, бұйымдарды және секцияларды құрастыру, жапсыру және тексеру, палубалардың төсемдерін, қалқаларды, кесулерді монтаждау, кемелердің корпусын, қайықтарды және ішкі өңдеумен жұмыс шлюпкаларын стапелдерде құрастыру.

231. Білуге тиіс:

кеменің корпус секцияларын, шлюпкаларды, баркастарды, ялдардың орташа күрделі тораптарын және бұйымдарын құрастыру, жапсыру техникалық процесі және тексеруге қойылатын техникалық талаптарды;

бұйымдардың номенклатурасын, секцияларды, кеме корпустарын, шлюпкаларды қанықтыру бойынша жұмыстардың ілеспелілігін;

орташа күрделі тораптарды және бөлшектерді белгілеу тәсілдерін;

орташа күрделі бұйымдарды фуговалдау тәсілдері мен жапсыруды;

пресс-формада кез-келген конфигурациялы шпондардан қаптамаларды жапсыруды;

орташа күрделі қабысу (байланыс) түрлерін;

плазалы бұзылулар жайлы түсінікті;

кеме тұрғызуда қолданылатын пластмассалардың белгіленуін;

ағаштың жарылу және шалысулардың алдын алу тәсілдерін;

әртүрлі желімдерді дайындау тәсілдерін;

автоклавтарда шлюпкаларды, ялдарды, қаптаманы буландыру режимдерін; шпоннан бөлшектерді жапсыру кезіндегі режимдер мен температуралы талаптарды;

сызба және эскиз бойынша қарапайым шаблондар дайындау тәсілдерін; тораптарды және секцияларды құрастыруға арналған кондукторлардың орташа күрделі құрылғысын;

ағаш өңдейтін станоктарды икемдеуді;

құралдарды үшкірлеу тәсілдерін;

пневматикалық және гидравликалық престердің құрылымын;

тойтаруда қолданылатын құрылғыларды;

орташа күделі сызбаларды және үлгілерді оқу ережесін.

232. Жұмыс үлгілері:

1) бимстер, стрингерлер, карленгстер, пиллерстер, ватервейстер, палубалы қырлы бөренелер – дайындау;

2) шлюпкалардың және баркастардың бөренелер – дайындау; қондыру;

3) ағаш еспелер - дайындау, теңгерімдер;

4) кеме қоршаулары – дайындау;

5) кемелердің шпангоуттарындағы және қалқаларындағы толтырғыштар – тойтарма;

6) килдер, қарапайым штевнилер – дайындау;

7) кемелердің корпустары – пластикпен іштей көмкеру;

8) қақпақтар (люкты) – дайындау;

9) диаметрі 150 мм дейін діңгектер - дайындау, орнату;

10) беті шығыңқы және білікті жасаулар - дайындау, орнату;

11) үстіңгі палубаның және кеменің жартылай багы палубасының тақтайлы және фанералы төсемдері – дайындау;

12) қоймалардағы тақтайлы және фанералы төсемдер - дайындау, орнату;

13) кеме корпусының қаптамасы – дайындау;

14) планширлар, комингстер, фальшборттар - дайындау, орнату;

15) шлюпкалардың, баркастардың, катерлердің ролдері – құрсаулау;

16) кемелердің транцтары және форштевнилер – құрсаулау;

17) шлюпкалардың транцтары - орнату, бекіту;

18) жиналатын жолдар – құрастыру;

19) шлюпка, катер, баркас, ялдардың шпангоуты – дайындау;

20) Қалқандар – "фугу"-ға жапсыру;

21) тізбекті жәшіктер – тақтайлармен қаптау.

Параграф 4. Ағаш кемелерді құрастырушы, 4-разряд

233. Жұмыс сипаттамасы:

кеме корпустарының секцияларын, тораптарын және күрделі бұйымдарды құрастыру, белгілеу, жапсыру, тексеру;

300 т дейін су сыйатын корпустарды салу және баркастарды, шлюпкаларды, ялдарды іштей көмкеріп, су өткізбеушілікке тексеріп және ақауларды жойып толық құрастыру;

күрделі кондукторларды, төсектерді және басқа жабдықтарды құрау және тексеру;

шаблондарды дайындау;

фрезерлі станоктарда профильді бөлшектерді өңдеу;

ағаш кемелерді құрастыруда күрделі байланыстарды орындау.

234. Білуге тиіс:

300 т дейін су сыйатын кильді кемелерді қалау тәсілдерін;

күрделі тораптарды, кеме корпустарының секцияларын, шлюпкаларды, ялдарды, баркастардың плазаларына теориялық сызбаны және топтастыруды;

күрделі тораптарды, кемелердің секциясын, корпусын және шлюпкаларды құрастыру және тексеру талаптарын;

күрделі тораптарды және бөлшектерді құрауды;

ағаш кемелерді құрастыру кезіндегі күрделі байланыстырулардың түрлерін;

тораптарды және кеме секцияларын құрастыруға арналған күрделі кондукторлардың және төсектердің құрылымын;

сызба және эскиз бойынша күрделі шаблондарды дайындау тәсілдерін; фрезерлі және көшіретін станоктарды дайындауды;

күрделі сызбаларды және үлгілерді оқу ережесін.

235. Жұмыс үлгілері:

1) кемелердің беті шығыңқы, білікті, жапсырма бөренелері – дайындау, орнату;

2) түпті бұтақтар – бір уақытта майыстырумен және бекітумен жапсыру;

3) кемелердің қоршаулары - құрастыру, орнату;

4) палубалы және түпті карленгстер, стрингерлер - құрастыру, орнату;

5) қарапайым кильдер және штевнилер – құрастыру, тігу, орнату;

6) лючиндер, трюмдер – тігу;

7) лючиндер, кақпақтар – тігу, орнату;

8) диаметрі 150 мм астам діңгектер – дайындау, орнату;

9) кемелердің үстіңгі палубаларының және жарты бактарының тақтайлы, фанерлі төсемдері - тігу, орнату;

10) кемелердің корпустарын қаптау - тігу, орнату;

11) кеменің түсіретін палубалары - дайындау, орнату;

12) кемелерді таңдау (транцтыларынан басқасын) – дайындау;

13) кеме құрылыстарының секциялары – дайындау;

14) кемелердің транцтары - орнату, бекіту;

15) фальшборттар – орнату;

16) қосалқы механизмдер астына фундаменттер - тігу, орнату;

17) кемелердің шпангоуттары – құрастыру, пішін бойынша өңдеу, үгіту, орнату, бекіту;

18) шлюпкалардың, катерлердің, баркастардың, ялдардың шпангоуттары - үгіту, тігу, орнату, бекіту.

Параграф 5. Ағаш кемелерді құрастырушы, 5-разряд

236. Жұмыс сипаттамасы:

300 т артық су сыйатын кеме корпустарын стапельге салу;

белгіленген кемелерге конструкция орнату және дайындау бойынша өте күрделі жұмыстарды орындау;

бөлмені іштей көмкермелеп катерлерді және яхталарды қалау және салу;

стапельде кильді ағаш кемелерді тұрғызу бойынша өте күрделі және жауапты жұмыстарды орындау;

стапельде кеменің орналасу жағдайын және өте күрделі тораптарын белгілеу және тексеру;

ауыспалы қиысатын өте күрделі лекальды профильденген бұйымдарды өңдеу;

ойық біліктің майысқан бұрышын және дейдувты тетіктің орналасу орнын есептеу және оны штевнде белгілеу;

кемені дайындау және суға жіберу.

237. Білуге тиіс:

кильді кемелерді және 300 т астам су сыйатын кемелерді салу тәсілдері, стапельде белгілеу, тексеру және теориялық сызба бойынша тексеруді;

ағаш кемелерді тұрғызу кезіндегі өте күрделі байланыстыруларды;

корпустың плазалы салуы мен жеке өте күрделі тораптарды салуды;

құрау кезіндегі КСРО тізіліміне қойылатын талаптарды және кемелерді тапсыруға қойылатын талаптарды.

238. Жұмыс үлгілері:

1) катерлер, яхталар – стапельгесалу, құрау, өңдеу;

2) күрделі килдер және кеме штевендері – дайындау, құрастыру, тігу, орнату;

3) жапсырылған сақиналар – дайындау, конструкциялаға құрастыру;

4) кемелерді тұрғызу - құрастыру, тігу, орнату;

5) катерлерді және яхталарды қаптау – қалыптастыру, құрастыру, өңдеумен бекіту;

6) Іріктеу - құрастыру, қалыптастыру, орнату;

7) транцты қоршаулар – дайындау, құрау, қалыптастыру, орнату;

8) өтімді кесулер - құрастыру, орнату, бекіту;

9) шахталар – қырлы бөренелерді өңдеу және орнату, қалқаларды орнату;

10) негізгі механизмдер астына фундаменттер - қалыптастыру, орнату.

17. Кемені жинақтаушы-салып бітіруші

Параграф 1. Кемені жинақтаушы-салып бітіруші, 1-разряд

239. Жұмыс сипаттамасы:

таптаурын бойынша белгілеу, кернеулеу, таңбалау және ұсақ тетіктер (планка, жолақтар және тағы басқа) тақтасында қолдан түзету;

тетіктердегі қабыршақтар мен кедір-бұдырларды қолмен тазарту;

парақты материалдардан дайындамалар, төсемдерді қолдан дайындау; тетіктер мен бұйымдарды тазарту, сырттан конверсиялау және майсыздау;

біліктілігі анағұрлым жоғары кемені жинақтаушы-салып бітірушінің басқаруымен дайындау, жинақтау, орнату, бөлшектну, қарапайым тетіктерді, түйіндерді және орынды заттарды жөндеу кезіндегі жұмыстарды орындау.

240. Білуге тиіс:

кеменің атаулары мен негізгі аудандарының орналасуын;

негізгі тетіктер мен орынды заттардың атауларын;

қарапайым слесарлық жұмыстарды орындаудың әдістемелерін;

қолданылатын слесарлық-жинақтау, өлшеу (метр, сызғыш, керн) құрал-саймандары және пайдалану ережелерін;

консервіленетін материалдарды белгілеу мен пайдалану ережелерін.

241. Жұмыс үлгілері:

1) биркалар – дайындау және орнату;

2) желдеткіш бітеуіштер - бөлшектеу;

3) бекіту тетіктері (бұрандалар, өздігінен кесетін бұрамалар, гайкалар, бұрандалы шегелер) – жауапсыз тетіктер мен түйіндерді жинақтау және бөлшектеу кезінде орнату және шығару;

4) желдеткіш белгілемелер – никельдеу үшін бөлшекте;

5) шегеленген біріктірулер – төсемдер дайындау, орнату, алу және уақытша болттармен қаусыру.

Параграф 2. Кемені жинақтаушы-салып бітіруші, 2-разряд

242. Жұмыс сипаттамасы:

кеме жабдығын бекітетін қарапайым тетіктер мен түйіндерді дайындау, жинақтау, түзету, орнату және бөлшектеу;

металл жиһазды бөлшектеу;

қарапайым тетіктерді белгілеу, слесарлық және станокты өңдеу;

төменгі қалыпта көміртекті және қоспаланған болатты жинақтау және орнату кезінде электрлі ұстау, жылы кесу және пневматикалық шабу;

пневматикалық машиналармен пісіруге немесе пісіру тігістерінің тетіктерін орнату жиектері мен орындарын тазарту;

пайдаланылатын құрал-саймандарды қайрау (бұрғыдан басқа);

біліктілігі анағұрлым жоғары кемені жинақтаушы-салып бітірушінің басқаруымен дайындау, жинақтау, орнату, монтаждау, кеме жиһаздары, бұйымдары, салу жабдықтары, орынды заттары, жалпы кеме желдеткіштері түйіндерінің күрделілігі орташа және күрделі жөндеу кезіндегі жұмыстарды орындау.

243. Білуге тиіс:

бөлме жабдықтарының негізгі бұйымдары мен орынды заттардың номенклатурасын, олардың қызметін;

негізгі кеме құрылымдарының атаулары мен жұмыс принципін;

сызбалар және нобайлар бойынша қарапайым тетіктерді белгілеу әдістерін;

қарапайым геометриялық салынулар және қарапайым геометриялық фигураларды қашауды;

қолданылатын материалдардың қасиеттері туралы негізгі мәліметтерді;

қолданылатын слесарлы-жинақтау, бақылау-өлшеу құрал-саймандары (үшбұрышты сызғыштар, циркульдер, кронциркульдер, бұрыш өлшегіштер, сүт құйғыштар), құралдар және олардың пайдаланылуын;

цехтың қолданылатын пневматикалық, электрифицирлеу, пісіру, газбен кесу және механикалық жабдықтардың жұмыс принципі мен пайдаланылу ережелерін;

орындалатын жұмыстарға қажетті техникалық және технологиялық құжаттаманы;

кеме жасау сызбалары мен сұлбаларында қолданылатын шартты белгілерді; қарапайым жинақтау сызбаларын оқу ережелерін.

244. Жұмыс үлгілері:

1) өткізгіш металл есіктер – бөлшектеу;

2) тіреушіктер – дайындау және орнату;

3) желдеткіш бітеуіштер – дайындау;

4) электрлі трассалар мен бумен жылыту қаптары, түзу және тікбұрышты панельдер – белгілеу, дайындау;

5) пластмассадан жасалған жабдықтар (графиндер мен стакандарды ұстағыштар, платиналы қармақтар, жеке заттарға арналған сөрелер, киім-кешекке арналған сөрелер) – белгілеу бойынша орнату және бекіту;

6) кереуеттерді, перделердің штангілерін қоршау – орнату;

7) көміртекті және қоспаланған болаттан жасалған қарапайым тетіктердегі тесіктер – бұрғылау, прессте тесу, тазарту;

8) арнайы иілімді қоршаулардың ілгектері, планкалары, тығырықтары мен гайкалары – орнату;

9) дара аспалар, сағалар, қармақтар, тұтқалар – дайындау және орнату;

10) түрлі материалдардан жасалған тікбұрышты және дөңгелек төсемдер – дайындау;

11) желдеткіш торлар – никельдеуден кейін жинақтау және орнату;

12) кеменің қалпына келтіруге келмейтін жалпы желдеткіштері, салқындатқыш, аспаптарды салқындатқыш құбырлар;

13) электрлі жабдықтар мен аспаптарға арналған шағын габаритті іргетастар;

14) өткізгіш сым түйреуіштері бонктары, аспалары – орнату.

Параграф 3. Кемені жинақтаушы-салып бітіруші, 3-разряд

245. Жұмыс сипаттамасы:

болат пен балқытпадан жасалған қарапайым түйіндер, жиһаздар, кеме жабдығының бұйымдары, орынды заттары, бактары, ыдыстары, цистерналары, тік қабырғалы түбілерді дайындау, түзету, жинақтау, орнату және жөндеу;

бұрғыларды қайрау;

күрделі тетіктер мен түйіндерді пішіндеу;

қарапайым кондукторларды дайындау;

станоктарда, қақтаушыларда, пресстерде, пресс-қайшылар мен вибро-қайшыларда жұқа бетті материалдарды кесу, ию, суық қалыптау;

суық күйде пневматикалық құрал-сайманмен шегелеу;

айнымалы тоқтың байланыс машиналарында немесе орнату қол тапаншаларында жауапсыз тетіктерді, түйіндер мен бұйымдарды жинақтау және электрлі ұстау;

барлық кеңістік жағдайында көміртекті және қоспаланған болаттан жасалған құрылымдарды жинақтау және орнату кезінде электрлі ұстау, жылы кесу және пневматикалық шабу;

біліктілігі анағұрлым жоғары кемені жинақтаушы-салып бітірушінің басқаруымен дайындау, жинақтау, орнату және аса күрделі түйіндерді, кеме жабдықтарының бұйымдарын, орынды заттарды, кеме жиһаздарын жөндеу, салқындату және ауаны кешенді өңдеу жүйесін сынау, модульді жүйедегі жабдықтар, каркастар мен панельдерді жинақтау және орнату жұмыстарын орындау.

246. Білуге тиіс:

зауытта салынатын бөлме жабдықтарының, орынды заттар мен кеме құрылымдары бұйымдарының құрылымы мен қызметін;

күрделілігі орташа геометриялық фигураларды қашауды;

парақты және қыр пішінді материалдар мен бұйымдарды кесу, ию, түзету және өңдеу үшін қолданылатын станокты жабдықтың құрылымы мен пайдаланылу ережелерін;

байланыс машиналарының принципі мен жұмыс ережелерін;

күрделілігі орташа тетіктерді сызбасы және орны бойынша белгілеу әдістерін;

пісіру тәртібі мен қолданылатын электродтардың маркаларын;

салу жұмыстарында қолданылатын қоспаланған болат, алюминий балқытпалары мен пластмассалардың қасиеттері мен өңдеу әдістерін;

қарапайым заттар мен орынды заттарды дайындау, жинақтау, орнату және монтаждаудың бірізділігін;

су өткізгіштікке сынау ережелерін;

таптаурындарды орнынан алу әдістерін;

күрделілігі орташа жинақтау сызбаларын оқу ережелерін;

қолданылатын слесарлық-жинақтау, бақылау-өлшеу құрал-саймандары (тіктеуіш, белгілеу рейсмустары, шлангты деңгей, ватерпас), құралдар және оларды пайдалану ережелерін.

247. Жұмыс үлгілері:

1) кеменің жалпы салқындату, аспаптарды салқындату, ауаны кешенді өңдеу жүйесінің (түзу бір қималы құбырлар, кенжарлы құбырлардан басқа) желдетілуі – дайындау, келістіру, жинақтау;

2) консольді ілгіштер, кереуеттер, орындықтар, медициналық шідерлер – дайындау, жинақтау, орнату және жөндеу;

3) желдеткіш қалпақшалар: саңырауқұлақ тәрізді, эжекторлы – ажырату;

4) өткізгіш металл есіктер – орнату;

5) орынды заттар: бу және газ өткізбейтін, клинкетті есіктер, лючка қақпақтары, қылталар, рундуктар, сөрелер – бөлшектеу;

6) орынды заттардың, "Шлем" типтес арнайы изоляциялардың, апатты-құтқару мүліктерінің бекіту тетіктері – дайындау, орнату орындарын белгілеу, орнату;

7) электрлі трассалар мен бумен жылыту науалары, қабыршақтары, тікбұрышты панельдер – шақтау, орнату;

8) желдеткіш бітеуіштер – орнату;

9) тотықпайтын болаттан жасалған үстелдерді тігу, балық бункерлерінің торлары, машина бөлімінің шуды оқшаулайтын сауыттары – бөлшектеу;

10) бітеу, ашылатын (дөңгелек, тікбұрышты) иллюминаторлар, иллюминаторлардың әйнектері, қараңғылау, жетегі жоқ жарықтан қорғаушы сауыттар – дайындау, жинақтау, дайындау кезінде сынау, монтаждау, тығыздығы мен жөндеуге сынау;

11) кнехталар, үйректер және кипалы планкалар – бұраңдаларға және пісіруге орнату;

12) жабдықтардың, жиһаздардың комингстары – дайындау, шақтау және орнату;

13) контрфорстар, түзу учаскелердегі леерлі қоршаулар – дайындау, орнату және жөндеу;

14) өткізгіш сымды қорапшалар – дайындау, орнату, бөлшектеу және жөндеу;

15) люктар, қылталардың қақпақтары – орнату, бекіту;

16) аралық арматураның макеті – кеменің жалпы желдеткіш, салқындату және ауаны кешенді өңдеу жүйесін шақтау кезінде орнату;

17) пластмассадан жасалған жабдықтар (графиндер мен стакандардың ұстағыштары, платиналы қармақтар, киім-кешек сөрелері) – орнату орнын белгілеу;

18) кереуеттердің қоршаулары, графиндер мен стакандардың ұстағыштары, платиналы қармақтар, жеке заттарға арналған сөрелер, металл – дайындау, хромдау кезінде өңдеу;

19) күшейткіш өткізгіш сымды аспалар – дайындау, орнату;

20) бекіту тетіктері бар дабылдағыштар – дайындау, орнату;

21) қарапайым сөрелер – дайындау, жөндеу, орнату;

22) тік басқыштар, шыбықтар мен құбырлардан жасалған скоб-басқыштар – дайындау, орнату орнын белгілеу, алмастыру;

23) кеменің жалпы желдеткіш, салқындату, аспаптарды салқындату құбырлары – бөлшектеу;

24) тентті жабдықтар – бөлшектеу;

25) электрлі жабдықтар мен аспаптарға шағын габаритті іргетастар – орнату;

26) түйреуіштер, бонктар – орнатуға белгілеу.

Параграф 4. Кемені жинақтаушы-салып бітіруші, 4-разряд

248. Жұмыс сипаттамасы.

болат пен балқытпадан жасалған түйіндер, жиһаздар, кеме жабдығының бұйымдары, күрделілігі орташа орынды заттар, бактар, ыдыстар, қисық сызықты қоршауы бар цистерналарды дайындау, түзету, жинақтау, белгілеу, тексеру, орнату және жөндеу;

тұрғын, қоғамдық, санитарлық-гигиеналық, арнайы бөлмелерде шу жұтатын шаруашылық бөлмелерде, өртке қарсы түтін құбырда болат мырышпен қапталған беттермен рефрижераторлы бөлмелерді тігуді дайындау, шақтау, орнату;

тұрғын, қызметтік және арнайы бөлмелерді, балық бункерлерін тігу үшін торларды орнату және жөндеу;

кондукторлар мен күрделілігі орташа құралдарды дайындау;

қаныққан бөлмелерде ЗИП және апатты-құтқару мүліктерін қою және орнату;

кеме бөлмелерін, біліктерді, цистерналарды конструкцияға дайындау және тапсыру;

жауапты түйіндер мен конструкцияларды байланыс нүктелік және тігісті дәнекерлеуге жинақтау;

жалпы кеме желдеткіштерін тықсыру, монтаждау және тығындау.

249. Білуге тиіс:

кеме жиһаздары мен күрделілігі орташа орынды заттарды дайындау әдістері, сызба бойынша күрделі тетіктерді белгілеу және күрделі геометриялық фигураларды қашау әдістері, бұйымды өңдеу және жинақтау кезіндегі рұқсат пен әдіпті;

орындалатын жұмыстардың технологиялық бірізділігін;

аспаптар, құрал-саймандар және бұйымдарды, кеменің жалпы желдеткіш жүйесін сынау кезіндегі жабдықтармен жұмыс істеу ережелері, байланысты пісіру машиналарында пісірілетін материалдардың механикалық және технологиялық қасиеттерін;

модульді жүйеде бөлмені қалыптастыру үшін каркас секцияларын дайындау және жинақтау технологиясын;

орындалатын жұмыстарға қажетті технологиялық және техникалық құжаттамаларды;

күрделі жинақтау сызбаларын оқу ережелерін;

қолданылатын слесарлық жинақтау және бақылау-өлшеу құрал-саймандары (қарапайым оптикалық аспаптар: квадранттар, визирлі құбырлар, жылжымалы нысаналар), құралдар және оларды пайдалану ережелерін.

250. Жұмыс үлгілері:

1) тіреуі бар теледидар антенналары – дайындау, жинақтау, орнату және жөндеу;

2) кеменің жалпы (бұзылған және кенжарлы құбырлар), салқындату, аспаптарды салқындату, ауаны кешенді өңдеу жүйесінің (бұзылған құбырлар) желдетілуі – келістіру, жинақтау;

3) Болат пен балқытпадан жасалған верстактар, рундуктар, тартпасы бар үстелдер, түрлі қызметті шкафтар, ЗИП жәшіктері, жәшіктер, сейфтер, аспаптарға арналған каркастар, айналмалы креслолар, төсемдер және басқа жабдықтар – дайындау, жинақтау, орнату және жөндеу;

4) арқандап байланған және өткізгіш сымды шырмаулар – дайындау, подшипникпен жинақтау және орнату;

5) шу басқыштар, газ бұрғыштар, ауа бөлгіштер – дайындау және монтаждау;

6) желдеткіш қалпақшалар: саңырауқұлақ тәрізді, эжекторлы – жинақтау, орнату, жөндеу;

7) өткізгіш металл есіктер – дайындау, жөндеу;

8) жетектері бар желдеткіш ысырмалар – орнату;

9) электрлі трассалар, бумен жылыту қабыршақтары, фигуралы панельдер – таптаурындарды орнынан алу, дайындау, орнату;

10) жарық люктары – тетіктерін дайындау, қақпақтарын жинақтау, жөндеу;

11) модульді панельдерге арналған металлопласт – орауын шешу, белгілеу, түзету, механикалық тазарту, кесу, қорғау құрамының декоративті қабықшасына жағу;

12) монорельстер, рельсті жолдар – орнату орындарын белгілеу, орнату, қимылда тексеру;

13) жүзгіш төсемдер – дайындау, амортизаторларға орнату;

14) кеме зембілдері – дайындау, жинақтау;

15) шеттеріндегі леерлі және иілімді қоршаулар;

16) модульді панельдер – штамптарда дайындамаларды, бұрыштарды шабу, штамптардағы немесе құралдардағы иілімдер;

17) ығысқан осі бар және төртбұрыштағы дөңгелек кеспесі бар тік өткелдер - дайындау, қиыстырып келтіру, құрастыру, жөндеу;

18) ішкі сейфтері бар пирамидалар және сейфтер, операциялық үстелдер – орнату;

19) палубалары термо берік қапталған каркасты тақталар – дайындау, жинақтау, каркастарды тақталарсыз орнату;

20) есіктердің тығыздау резинасы – ауыстыру, өткізгіштігіне сынау;

21) күрделі сөрелер – дайындау, орнына келтіру және орнату, жөндеу;

22) иллюминаторлардың әйнектері – герметик пен тығыздау резинасына орнату;

23) жүк жебелер – қанықтыруды орнату;

24) бүгілген басқыштар және басқыштардың тұтқалары – дайындау, жинақтау, жөндеу, түзету, орнату;

25) ұсақ және шағын кемелерге, антенналарға арналған зәкір, швартты, буксирлі құрылғылар – орнату, монтаждау, жөндеу және қимылға тапсыру;

26) құтқару, сақтандыру құрылғылары – дайындау, жинақтау, жөндеу, түзету, орнату;

27) тентті құрылғылар – дайындау, орнату, жөндеу;

28) түрлі типті сүзгіштер – дайындау, жинақтау;

29) құрсаулары бар флагштоктар, гюйсштоктар, карталарға арналған футштоктар, футлярлар – дайындау, орнату және бекіту;

30) арнайы қабықты беттерді, желдету, салқындату жүйесінің құбырларын жасауға арналған таптаурындар – орнында өлшемдерін алу, дайындау;

31) толқын кескіш, желге қарсы сауыттар – жинақтау, көлемі, тексеру;

32) түтін құбырларындағы эмблемалар, кеме атауының тақтасы – дайындау, орнату.

Параграф 5. Кемені жинақтаушы-салып бітіруші, 5-разряд

251. Жұмыс сипаттамасы:

болат пен балқытпадан жасалған күрделі түйіндер, кеме жабдығының бұйымдары, құрылғылар, кеме жиһаздары, орынды заттар, бактар, ыдыстар, цистерналар, күрделі пішінді түптерді дайындау, түзету, жинақтау, белгілеу, тексеру, орнату және жөндеу;

күрделі кондукторларды, құралдарды, кенжарлы құбырларды дайындау; модульді жүйедегі кеме бөлмелерін қалыптау және жабдықтау; салқындату, аспаптарды салқындату, ауаны кешенді өңдеу жүйелерін шақтау, монтаждау және сынау;

кеменің жалпы желдеткіштер жүйесін швартты және қозғалғыш сынауларға баптау, реттеу және тапсыру.

252. Білуге тиіс:

аса күрделі геометриялық фигураларды қашау әдістерін;

бөлме жабдығының күрделі бұйымдарын, құрылғыларын, кеме металл жиһаздарын, орынды заттарды дайындау, жинақтау, орнату және монтаждау, барлық қызметтегі ауа өткізгіш желдеткіштер, ауаны салындату және кешенді өңдеуді;

кіргізу және отырғызу жүйесін;

пісірілген деформацияларды азайту және жою әдістерін;

пластмассадан жасалған тетіктер мен түйіндерді жапсыру технологиясын;

модульді жүйедегі бөлме жабдықтарын монтаждауды;

желдеткіш жүйені беріктігіне және герметикасына сынауды өткізу ережелерін;

швартты және өтпелі сынақтар бағдарламасын;

қолданылатын слесарлық жинақтау және бақылау-өлшеу құрал-саймандары,құралдар.

253. Жұмыс үлгілері:

1) медициналық аппаратуралар – монтаждау;

2) жетегі бар бұрылыс арқалықтары, жүк жебелері, қайық арқалықтары – дайындау, жинақтау, жөндеу;

3) сигналды буйлар – дайындау, жинақтау, жөндеу;

4) газ өткізгіштер, шу және фигуралы және жоғары қысымды ауаны басқыштар- дайындау, монтахдау, және сынау, жөндеу;

5) есіктер және қақпақтар: өртке қарсы, клинкетті, жетегі бар су және газ өткізбейтін - дайындау, жинақтау, орнату, жөндеу, сынау;

6) диффузорлар, конфузорлар, өтпелі кеспелері бар төрттіктер, сепараторлар, циклондар – дайындау, жинақтау, орнату және жөндеу;

7) люкті, механикаландырылған қақпалар, құрылғылар: жүкті, шлюпкалы, ұсақ және шағын кемелерге арналған құтқару; орташа және үлкен кемелерге арналған зәкірлі, буксирлі және швартты – монтаждау және қызметке тапсыру;

8) коррозияға төзімді болаттан жасалған парақтармен бөлмені тігу – дайындау, шақтау, орнату;

9) оргшыныдан жасалған қисық сызықты форманың желді қорғанысы – дайындау, монтаждау;

10) ұшқынның пайда болуынан қорғау және өткізбейтін есіктер мен қақпақтарды экрандау – дайындау, монтаждау;

11) жарма иллюминаторы, төмендеткіш құралы бар және ылғал тазартқыш – дайындау, монтаждау, сынау;

12) жарық люктары – көлемге жинақтау, орнату, сынау;

13) толқын жүргізгіш тракт макеті – дайындау, орнату;

14) сигналды діңгектер және радио діңгектер – жинақтау, сынау, тапсыру;

15) релаксациялық резервуарлар жабдығы – дайындау, монтаждау;

16) машиналы қазанды бөлімдердегі еден торлары мен төсемдері – дайындау, келістіру, орнату және жөндеу;

17) дөңгелек қиманың желдеткіш жүйесінің аралас осьтері бар призмалық қимаға өтуі – дайындау, жинақтау, шақтау және жөндеу;

18) ішкі сейфтері бар пирамидалар және сейфтер – дайындау, жинақтау;

19) палубаны қаптайтын термотөзімді тақталар – дайындау, жинақтау, шақтау және жөндеу;

20) аса күрделі және арнайы сөрелер (пиллерстермен, желдеткіш құбырлармен жиектелген, палуба қатты сырғыған кезде, бұрышты өтпелерде, сөрелердің конустылығында) – дайындау, орны бойынша шақтау, түзету, калибрлеу және жөндеу;

21) үш жазықтықта ауысатын үстелдер, креслолар – дайындау;

22) кенжарлы жүйе құбырлары: салқындату, аспаптарды салқындату, ауаны кешенді өңдеу – дайындау, орны бойынша шақтау және монтаждау;

23) борттан тыс басқыштар – дайындау, жинақтау, орнату, сынау, қызметке тапсыру;

24) резиналы жапқыштарды тығыздау – желімдеу, орнату, тексеру, өткізбеушілікке тапсыру.

Параграф 6. Кемені жинақтаушы-салып бітіруші, 6-разряд

254. Жұмыс сипаттамасы:

кеме жабдығының аса күрделі және жауапты бұйымдары, кеме жиһаздары, құрылғылар мен орынды заттарды кемеде дайындау, жинақтау, орнату;

аса күрделі кондукторлар мен құралдарды дайындау;

гидрожетектері бар арматураларды тексеру, реттеу және герметикасына сынау;

барлық тәртіптер бойынша тұрғызу, реттеу және химияға қарсы желдеткіштер, салқындату, аспаптарды салқындату, ауаны кешенді өңдеу жүйесін швартты және қозғалғыш сынауларға іске тапсыру.

255. Білуге тиіс:

орындарды белгілеу тәсілдері, барлық атқарылатын салу жұмыстарын орнату және тексеруді;

плазалы ажыратуларды;

кез келген геометриялық фигураларды қашау әдістерін;

кемелерді салу тәсілдерін;

кемелерді салу тәсілдерін;

күрделі бақылау-өлшеу құрал-саймандары мен аспаптардың жұмысының сипаттамасы мен жұмыс тәртібін;

қызметтегі барлық жүйелерді баптау, реттеу және сынау ережелері, швартты және өтпелі сынақтарды өткізу тәсілдерін;

жұмыстарды орындау кезінде пайда болатын констукциялық және технологиялық деформациялардың себептері мен өлшемдері және оларды азайту тәсілдерін;

қолданылатын пластмассалар мен биметалдарды өңдеу тәсілдері мен қасиеттерін;

орындалатын жұмыстарға техникалық және технологиялық құжаттамаларды.

256. Жұмыс үлгілері:

1) ауқымдылығы үлкен сәуле антенналары – дайындау, жинақтау;

2) механикаландырылған люкті жапқыштар – тығыздығына сынау және істегі кинематикаға тапсыру;

3) қоспаланған болат пен балқытпалардан жасалған күрделі конфигурацияның арнайы құрылғылардың аққыштары – дайындау, орнату;

4) шар желдеткіштердің дүрліткіштері – дайындау;

5) химияға қарсы желдеткіштер, салқындату, аспаптарды салқындату, ауаны кешенді өңдеу жүйелері – баптау, реттеу, іске тапсыру;

6) операциялық үстелдер – дайындау;

7) орташа және үлкен кемелерге арналған жүк, шлюпкалы, құтқару құрылғылары – монтаждау, іске тапсыру.

18. Темірбетонды кемелерді жинақтаушы

Параграф 1. Темірбетонды кемелерді жинақтаушы, 2-разряд

257. Жұмыс сипаттамасы:

кран жабдығын пайдаланып, темірбетонды тақталар мен массасы 3 т дейінгі жазық жинақталған арматуралық секцияларды монтаждау;

кеме корпусының жауапсыз жинақтау элементтерінің арматуралық шығарылымдарын қосу;

арматуралық шығарылымдарды электрлі ұстау;

біліктілігі анағұрлым жоғары темірбетон кемені жинақтаушының басшылығымен стапельге секциялар мен құрылымдарды осьтері бойынша орнату.

258. Білуге тиіс:

темірбетон кемелердің жеке тетіктері мен түйіндерінің атауы мен құрылымын;

бетонның құрамдас бөліктерінің негізгі қасиеттерін;

жазық арматуралық секцияларды және массасы 3 тоннаға дейін ауқымдылығы үлкен емес тақталарды монтаждау тәсілдерін;

пісіруге арналған монтаждалған арматура шығарылымының шамасы мен оны бетонға еркін бекітуді;

тоқитын сыммен арматуралық шығарылымдарды қосу әдістерін; қолданылатын электр пісірулердің құрылымы туралы негізгі мәліметтер, арматуралық шығарылымдарды ұстау әдістері мен тәсілдерін.

259. Жұмыс үлгілері:

1) қоршаулар, іріктеулер және массасы 3 т дейінгі тақталардың арматуралы секциялары.

Параграф 2. Темірбетонды кемелерді жинақтаушы, 3-разряд

260. Жұмыс сипаттамасы:

массасы 3 т асатын 5 т жететін жинақтау секцияларын монтаждау;

стапельге секциялар мен құрылымдарды осьтері бойынша орнату;

тығындалатын тетіктер мен монтаждалатын арматураны электрлі ұстау;

темірбетон секцияларды стапельге орнатуға дайындау.

261. Білуге тиіс:

темірбетон кемелердің барлық түйіндері мен секцияларының құрылымын;

темірбетон кемелердің арматуралық түйіндері мен корпус тақталарын жинақтаудың техникалық шарттары мен тәртібін;

кеме корпустарының жинақтау элементтерінің үлгілік қосылымын;

тығындалатын тетіктер мен монтаждалатын арматураны электрлі ұстау әдістері мен тәсілдерін.

262. Жұмыс үлгілері:

1) жазықтықтың барлық жағдайларында жинақтың тоғысуы – арматуралық шығарылымдардың қосылуы.

Параграф 3. Темірбетонды кемелерді жинақтаушы, 4-разряд

263. Жұмыс сипаттамасы:

массасы 5 т асатын 10 т жететін жинақтау бортты секцияларды монтаждау;

монтаждау кезінде жинақтау тетіктерін тексеру және бекіту.

264. Білуге тиіс:

салынып жатқан темірбетон кемелердің секцияларын бөлу сұлбаларын, темірбетон құрылымдардың корпустарын салудың техникалық шарттарын.

265. Жұмыс үлгілері:

1) бортты секциялар – монтаждау, орнату кезінде тексеру, арматуралық шығарылымдардың қосылуы.

Параграф 4. Темірбетонды кемелерді жинақтаушы, 5-разряд

266. Жұмыс сипаттамасы:

массасы 10 т асатын 30 т жететін көлемді темірбетон секциялар мен блоктарды монтаждау;

оптикалық аспаптарды қолдана отырып орталықтау және тексеру;

кеме корпустарының блоктарын кессонмен тұтастыру кезінде жинақтау жұмыстарын орындау;

темірбетон кемелерді қысқы уақытта салудың стапельді жұмыстары;

кессонды тұтастыру кезінде монолиттеу корпусының тұтасатын бөлшектерін дайындау.

267. Білуге тиіс:

кессондарды қолдана отырып қалқу күйінде тұтастыру кезінде секцияларды балластирлеу әдістерін;

орталықтау формалары мен прогибомерлерді (қалқу доктарына қатысты) орнату әдістерін;

кессондағы арматуралы және бетонды жұмыстарды орындау әдістерін.

268. Жұмыс үлгілері:

1) кемелердің түбі – монтаждау және көлемді секцияларды кессонмен тұтастыру кезінде қосу;

2) жұқа қабатты, темірбетонды іріктеу секциялары – орнату, орталықтау, монтаждау.

Параграф 5. Темірбетонды кемелерді жинақтаушы, 6-разряд

269. Жұмыс сипаттамасы:

массасы 30 т асатын үлкен ауқымды секциялар мен блоктарды оптикалық аспаптарды қолдана отырып теориялық сызықтар бойынша тексеріп және орталықтап монтаждау;

кессонсыз тұтастыру кезінде жинақтау жұмыстарын орындау, тұтастыру түйіндерін герметизациялау.

270. Білуге тиіс:

балластирлеу, қалқудағы кессонсыз тұтастыруға келмейтін темірбетон кемелердің бөліктерін орталықтау әдістері, бекіту, кеменің тұтасатын бөліктерінің шығарылымдарын тексеру тәсілдерін;

кемелерді кессонсыз тұтастыру кезінде арматуралы және бетонды жұмыстарды орындау әдістерін;

темірбетон кемелерді салу бойынша СССР тізілімінің талаптарын.

271. Жұмыс үлгілері:

1) темірбетон кемелерді кессонсыз тұтастыру түйіндері – бекіту.

19. Металл кемелердің корпустарын жинақтаушы

Параграф 1. Металл кемелердің корпустарын жинақтаушы, 1-разряд

272. Жұмыс сипаттамасы:

қарапайым ұсақ тетіктерді таптаурын бойынша белгілеу, кернелеу, таңбалау;

слесарлық операцияларды орындау: түзету, қолдан шабу, қабыршақтардан тазарту, тетіктерді еркін өлшемге өңдеу;

тетіктер мен түйіндерді тазарту, майсыздау;

жеңіл іріктеулер мен қоршауларды жинақтау жұмыстарын орындау, біліктілігі анағұрлым жоғары металл кемелердің корпустарын жинақтаушының басқаруымен жинақ тетіктерін дайындау және орнату.

273. Білуге тиіс:

кеме корпусының негізгі құрылымдарының атаулары, қолданылатын материалдарды;

жинақтаудың негізгі әдістемелерін орындау ережелерін;

қарапайым ұсақ тетіктерді таптаурын және нобайлар бойынша белгілеу ережелерін;

қарапайым құралдар, өлшеу және слесарлық-жинақтау құрал-саймандарының атаулары мен қызметін;

консервіленетін материалдардың қызметі мен қолдану ережелерін.

274. Жұмыс үлгілері:

1) қарапайым ұсақ тетіктер (жолақтар, планкалар және тағы басқа) – тақташада түзету, қолдан тазарту;

2) парақты материалдан жасалған төсемдерге арналған дайындамалар – белгілеу, кесу;

3) тойтармалар – тойтармалар кезінде жіберу;

4) жинақтау құрал-саймандары: тетік қысқыштар, тұтқалар, бұрандалар, көтергіштер, бұранды талрептер, құралдар – алу, жинау;

5) тойтару қосылымдары – төсемдерді дайындау және бұрандалармен қысу.

Параграф 2. Металл кемелердің корпустарын жинақтаушы, 2-разряд

275. Жұмыс сипаттамасы:

көміртекті және аз қоспалы болаттан жасалған жазық шағын ауқымды секцияларды жинақтау;

таптаурын бойынша белгілеу, түйінді, секциялы және стапельді жинақтау кезінде көміртекті және аз қоспалы болаттан қарапайым түйіндер мен тетіктерді жинақтау, орнату және тексеру;

тақтада қолдан қарапайым тетіктер мен ұсақ түйіндерді түзету;

жауапсыз тетіктердегі тесіктерді пневматикалық машинамен бұрғылау;

пайдаланылатын құрал-саймандарды (бұрғыдан басқа) қайрау;

пневматикалық машинамен жиектерді пісіруге, тетіктерді орнату орнын және пісіру тігістерін тазарту;

тойтарма кезінде тойтармаларды қыздыру және қолдау;

сынақ кезінде корпусты құрылымдардың тігістеріне бор немесе сабын ерітіндісін әзірлеу және жағу;

төменгі қалыпта көміртекті және қоспасы аз болаттан жасалған құрылымдарды жинақтау кезінде электрлі ұстау, жылумен кесу және пневматикалық шабу;

жазық үлкен ауқымды секцияларды, жазық секцияларды, қисық сызықты және симметриялық емес жинақтың таңбалы түйіндерін жинақтау, орнату, демонтаждау және жөндеу;

біліктілігі анағұрлым жоғары металл кемелердің корпустарын жинақтаушының басқаруымен жақты кницаларды, бітеулерді, бракеттерді, қанықтыру тетіктерін, қаттылықтың кенжар бөліктерінің қабырғаларын орнату.

276. Білуге тиіс:

кеме корпусының құрылымы; кеме ауданының атаулары мен олардың орналасуын;

кеме корпусының негізгі теориялық сызықтарын;

сұлба және нобай бойынша қарапайым тетіктерді белгілеу әдістері мен геометриялық қашаулардың қарапайым құрылымдарын;

шағын ауқымды жазық түйіндерге тетіктерді орнату орнын белгілеуді;

қолданылатын болат, балқытпа және электродтардың негізгі қасиеттерін;

түйіндерді, жазық секцияларды жинақтау және орнату тәсілдерін; көміртекті және қоспасы аз болаттан жасалған тетіктер мен түйіндерді өңдеу тәсілдерін;

құрылымдарды пісіруге дайындау әдістерін;

жинақ пен жазық секциялардың түйіндерін жинақтауға арналған құралдар мен жабдықтарды;

қарапайым жинақтау сұлбаларын оқу ережелерін;

белгілеу және өлшеу құрал-саймандарын;

қолданылатын пневматикалық, пісіру, газбен кесу және механикалық жабдықтың жұмыс принципі мен қолдану және қызмет көрсету ережелерін;

орындалатын жұмысқа қажетті техникалық және технологиялық құжаттаманы.

277. Жұмыс үлгілері:

Түйінді және секциялық жинақтау:

1) тетіктер, жауапсыз түйіндер, ойықтар, жинақтағы шпигаттар, қаттылық қабырғалары, бітеулер, планкалар, кництер, балықтар, бұрыштар, тұтқалар – жылумен кесу, дайындау, жинақтау, шақтау, орнату және бөлшектеу кезінде төменгі қалыпта электрлі ұстау;

2) жазық шағын ауқымды секцияларды қанықтыру тетіктері (тұтқалар, бонктар, планкалар, қорғаушылар, шпилькалар, табандар) – белгіленуі бойынша орнату;

3) алюминий балқытпасынан жасалған тетіктер – жиектерді тазарту және пісіруге майсыздау;

4) уақытша қаттылық қабырғалары, балықтар – бөлшектеу және жазық секцияларға орнату;

5) ұзындығы 2 м дейін түзу сызықты таңбалы түйіндер белбеуі бар кництер – жинақтау.

Стапельді жинақтау:

1) балласт – шығару, салмағын өлшеу, таңбалау және контейнерге салу;

2) кництер, планкалар, жауып бітеу, ұсақ бракеттер мен бекіту тетіктері – белгіленуі бойынша орнату;

3) корпустың құрылымы – пісіруге және тетіктер мен түйіндерді шығарғаннан кейін тазарту;

4) құбырдан жасалған ағаштар – түйіндерді алдын ала жинақтау және бөлшектеу;

5) люктер мен ойықтардың қоршаулары (уақытша) – орнату және бөлшектеу;

6) қорғауыштар, аккумуляторлы шұңқырлардың тіректері, уақытша басқыштар – бөлшектеу;

7) қосалқы механизмдер мен жабдықтарға арналған шағын ауқымды іргетастар – бөлшектеу;

8) цемент пен балласт – қағу және бөлшектеу.

Параграф 3. Металл кемелердің корпустарын жинақтаушы, 3-разряд

278. Жұмыс сипаттамасы:

жазық үлкен ауқымды секцияларды, иілген жинақ түйіндері мен болат пен балқытпадан жасалған жазық үлкен ауқымды секцияларды көміртекті және аз қоспалы болаттан жасалған жазық шағын ауқымды иілген секцияларды жинақтау, белгілеу, тексеру, пішіндеу, түзету, бөлшектеу;

жазық шағын ауқымды секцияларды, жинақтау түйіндерін цехте және стапельде кемелерді салудың секциялық және блоктық әдісімен орнату және жөндеу;

шығарылған бақылау сызықтарынан цехте және стапельде жинақты орнату орнын, жазық түйіндердегі қанықтыру тетіктері мен секцияларын белгілеу;

механикаландырылған желілерде жазық секцияларды, жинақтау-пісіру автоматында жинақтары бар панельдерді, МИБ-700 және СКТ типтес агрегаттарда түзу сызықты және қисық сызықты басқыш арқалықтарды жинақтау және пісіру;

күрделі емес құралдар мен кондукторларды жинақтау;

орындардың өлшемін алу және қарапайым тетіктерге таптаурын дайындау;

қосалқы механизмдерге, аспаптар мен жабдықтарға шағын ауқымды іргетастардың белгіленуі бойынша жинақтау, түзету, жөндеу және орнату;

корпусты, қондырғыларды және иілмеген палуба жапқышын тігу беттерін ауыстыру;

қалыңдығы 6 мм асатын болат пен балқытпадан жасалған шағын ауқымды корпусты құрылымдарды кез келген әдіспен түзету;

үш қабатты құбырлы ағаштарды жинақтау және сұрыптау;

түрлі кеңістік жағдайында пневматикалық және электр машиналарымен тесіктерді бұрғылау, өрістету, үңгіштеу;

қақтау жабдығында болат табақтарды түзету;

конус және цилиндр пішінді тетіктерді қалыңдығы 10 мм дейін табақтық материалды қақтау жабдығында суықтай ию;

ыдыстардың салмағын өлшеу;

анықталған ақауларды жоя отырып, дәнекерлік тігістерді ауамен салқындату, керосин және су құйып сынау;

қарапайым жауапсыз құрылымдарда тойтару және нақыштау жұмыстарын орындау;

барлық кеңістік жағдайларында көміртекті, қоспасы аз және қоспасы болаттан жасалған түйіндер мен құрылымдарды жинақтау және орнату кезінде электрлі ұстау, жылумен кесу және пневматикалық шабу;

көлемді секциялар, блок секциялар, кеме шеттерінің секцияларын жинақтау, стапельде кеме корпусын құру, үлкен ауқымды іргетастарды орнату, біліктілігі анағұрлым жоғары металл кемелердің корпустарын жинақтаушының басқаруымен кеме жүргізу пойызын құру жұмыстарын орындау.

279. Білуге тиіс:

салынып жатқан кеме корпусының салу тәсілдері, плазалы ажырату туралы негізгі мәліметтерді;

болаттар мен балқытпалардың технологиялық және механикалық қасиеттерін;

болат пен балқытпадан жасалған жазық және иілген жазықтық секцияларын орнату және тексеруді;

күрделілігі орташа тетіктерді белгілеу әдістері мен оларды өңдеу технологиясын;

күрделілігі орташа геометриялық фигураларды қашауды;

дәнекерлік деформациялардың пайда болу себептері мен оларды азайту әдістерін;

дәнекерлік құрылымдарды (суықпен, жылумен, екпінсіз, аралаас) түзету тәсілдерін;

өткізбеушілікке сынау әдістерін;

жазық және иілген жазықтық секцияларды жинақтау құралдары мен жабдықтарын;

белгілеу және өлшеу құрал-саймандарын;

қолданылатын пневматикалық, пісіру, газбен кесу және механикалық құрал-саймандар мен жабдықтарға қызмет көрсету ережелерін;

корпусты құрылымдарды жинақтау және дәнекерлеу кезінде шағын механизация құралдарын, жазық секциялар мен таңбалау жинағын жинақтау және дәнекерлеудің ағынды және механикаландырылған желілердің механизмдер мен агрегаттардың құрылымы мен жұмыс принципін;

кеме корпусының тетіктерін өңдеу кезінде қолданылатын станоктардың типтері мен станоктарда жұмыс істеу ережелерін;

күрделілігі орташа жинақтау сұлбаларын оқу ережелерін;

орындалатын жұмысқа қажетті техникалық және технологиялық құжаттаманы.

280. Жұмыс үлгілері:

Түйінді және секциялық жинақтау:

1) бактар, ыдыстар, болат пен балқытпадан жасалған қарапайым түзу қабырғалы цистерналар – дайындау, жинақтау, түзету, тексеру, жөндеу;

2) иілген металл қырлы бөрене және түзу учаскелердегі абвайзерлі қораптар – дайындау, жинақтау, түзету, жөндеу;

3) жеңіл және қосалқы құрылымдар бойынша технологиялық бекітулер – келістіру, орнату;

4) катерлер мен қайықтарға арналған кильблоктар – жинақтау, түзету, орнату;

5) бойлау және көлденең иілген жинақ – таптаурын бойынша жинақтау, орнату, тексеру, түзету;

6) сұрыптаулар, секциялар, блок-секциялар, іргетастар, кенжарлы беттер, қондырмалар, түйіндер – жинақтау, орнату, тұтастыру кезінде жылумен кесу және электрлі ұстау;

7) сұрыптаулар, қоршаулар, көміртекті және қоспасы аз болаттан жасалған иілмеген қондырмалардың шатырлары мен сыртқы қабырғалары – белгілеу, дайындау, жинақтау, тексеру, түзету;

8) ойықтардың контуры бойынша қаптау жолақтары – орнату;

9) жазық ендер, болат пен балқытпадан жасалған бүрме қоршаулар – ағынды механикаландырылған желілерде жинақтау;

10) уақытша қаттылық қабырғалары, балықтар – орнату, секцияларда иіп бөлшектеу;

11) рымдер мен желкелер – жазық секцияларда жинақтау және орнату, бөлшектеу;

12) жеңіл балқытпалардан жасалған шағын ауқымды секциялар – жинақтау, тексеру, түзету;

13) стапель – шағын катерлерді жинақтауға арналған кондукторлар – жинақтау, бөлшектеу;

14) ұзындығы 2 м асатын түзу сызықты, симметриялы және симметриялы емес таңбалы және тұрақты қисығы бар қисық сызықты симметриялы түйіндер;

15) түзу фальшборттар, қосалқы механизмдер мен электр жабдықтарына арналған шағын ауқымды іргетастар – жинақтау, тексеру, түзету;

16) шахталар, желдеткіш арналар және қарапайым тамбурлар – дайындау, жинақтау, түзету;

Стапельді жинақтау:

1) бактар, ыдыстар, болат пен балқытпадан жасалған қарапайым түзу қабырғалы цистерналар – орнату, тексеру, жөндеу;

2) балласт – орнату, бекіту;

3) бракеттер, кництар мен ұсақ түйіндер – орнату орнын белгілеу;

4) жеңіл қоршаулар – бөлшектеу, орнату;

5) қылталар, қорғауыштар – орнату;

6) жауапсыз кеме құрылымдары бойынша қатты қабырғаларын өңдеу және оның кенжарлы бөліктері – дайындау, орнату, түзету;

7) керең, ашылатын иллюминаторлар (дөңгелек, тіктөртбұрышты) – орнату, монтаждау және тығыздыққа сынау, жөндеу;

8) құрылымдар – орнату және бақылауға бекіту;

9) кнехталар, үйректер, байламды планкалар – бұрандамаларға және пісіруге орнату, демонтаждау, жөндеу;

10) люктар, қылталардың қақпақтары, жауапсыз құрылымдардың алынатын беттері – орнату, бекіту;

11) төсемдер, жеңіл қоршаулар бойынша газды тығыздығына сыналмайтын люктар мен есіктердің комингстері – орнату;

12) үш қабатты құбырлардан немесе металл құрылымдардан жасалған ағаштар; технологиялық, өтпелі, шалқаймалы алаңдар; леерлі, штатты және уақытша қоршаулар – жинақтау, монтаждау, бөлшектеу;

13) сұрыптаулар, секциялар, блок-секциялар, іргетастар, кенжарлы беттер, қондырмалар, түйіндер – жинақтау, орнату, тұтастыру кезінде жылумен кесу және электрлі ұстау;

14) баптаулардағы пиллерстер – жинақтау, орнату, тексеру;

15) полиэтилен – сұрыптағыштар мен құрылымдарда келтіру, орнату;

16) жазық шағын ауқымды секциялар (еден төсеніштері, платформалар, қоршаулар, сұрыптағыштар) – орнату, түзету, тексеру;

17) тік басқыштар мен тұтқа басқыштар – дайындау, дайындайтын орнын белгілеу, орнату;

18) түзу фальшборт - орнату, түзету, ауыстыру;

19) қосалқы механизмдер мен электр жабдықтарына арналған шағын ауқымды іргетастар – орнату орнын белгілеу, орнату, түзету, тексеру;

20) шахталар, желдеткіш арналар және қарапайым тамбурлар – орнату;

21) дәнекерлеу тігістері – калибр бойынша тексеріп тазарту;

22) дәнекерлеу тігістері, жарықшақтарды дәнекерлеу орны, металдың коррозияланған орны – бытыра ағынды аппараты мен ультра дыбыс соқпа эталондары бойынша нығайту;

23) түйреуіштер, бонктар, планкалар, бұрыштар, оқшаулауға арналған тұтқалар – бетте белгіленуі бойынша иіп орнату, бетте имей орнату орнын белгілеу.

Параграф 4. Металл кемелердің корпустарын жинақтаушы, 4-разряд

281. Жұмыс сипаттамасы:

ауқымы үлкен жазық иілген секцияларды және кеменің орта бөлігіне арналған күрделі көлемді секциялар мен блок секциялардың ауқымы шағын жазық секцияларды жинақтау, белгілеу, тексеру, пішіндеу, қондырма блок-секциясы мен қарапайым қоршаулары бар кеме шеттерінің секциялары;

секциялардан (иілген жазықтық, үлкен ауқымды жазық, күрделі қисығы бар шағын ауқымды, көлемді), кеменің орта бөлігіне арналған көлемі күрделі секциялар мен блок секциялардың ауқымы шағын жазық секциялардан стапельде немесе докта кеме корпусын құру;

стапельді жинақтау және жөндеу кезінде корпусты құрылымдарды белгілеу, тексеру, пішіндеу, сонымен қатар тетіктер жинағының орналасқан орнының секциясында белгілеу, кеме корпусының негізгі сызықтарынан өлшемдерін шығарып қанықтыру;

ағынды және механикаландырылған желіде түпті және бортты көлемді секцияларды дайындау және төсектерді баптау;

кеменің орта бөлігіне арналған иілген сыртқы қаптама беттерін, шетіндегі фальшборт беттерін, палубалы төсеніш, екінші түп төсенішін демонтаждау, жөндеу, дайындау, орнату;

кемелерді жөндеу кезінде күрделі қисығы бар қалыңдығы 10 мм дейін профильді және табақты материалдарды қыздырып суық күйінде және қолмен станокта ию;

күрделілігі орташа тексеру жұмыстарын орындау;

орнынан өлшемдерді алу және күрделі тетіктерге таптаурындар дайындау;

иілген төсекті, күрделілігі орташа кондукторлар мен домалатқыштарды жинақтау, орнату, тексеру;

болаттан немесе балқытпадан жасалған қалыңдығы 6 мм асатын үлкен ауқымды күрделі корпусты құрылымдар, әрі болат пен балқытпадан жасалған күрделі емес корпусты құрылымдарды кез келген тәсілмен түзету;

анықталған ақауларды жоя отырып, қысымы 2,0 МПа (20 кгс/см² дейін) және пневматикалық қысымы 0,05-0,3 МПа (0,5-3 кгс/см²) корпусты құрылымдарды гидравликалық сынақтан өткізу;

жауапты құрылымдарда тойтару және нақыштау жұмыстарын орындау;

кеме пойызын құру, кемелердің шығарылымы мен түсіріліміне қызмет көрсету.

282. Білуге тиіс:

плазада кеме корпусының теориялық сызбасын ажыратуды – натурлы, масштабты;

күрделі тетіктерді белгілеу әдістері мен қисық сызықты беттерге түйіндер мен тетіктерді орнатуды;

күрделі геометриялық фигураларды белгілеуді;

тетіктер, түйіндер, секциялар мен блоктарды өңдеу және жинақтауды; қаптауды және кеме корпусының жинағын жөндеу, ауыстыру тәсілдерін; әдіп және жіберу жүйесі, өңдеу квалитеттері мен кедір-бұдыр параметрлері, кеме корпусының блоктарын тұтастыру тәсілдерін;

стапель-кондукторлар мен домалатқыштардың құрылымын;

жиектерді дәнекерлеуге дайындаудың түрлі формаларын;

тексеру жұмыстарын орындау әдістерін;

дәнекерлеу деформациясының пайда болу себептері мен олардың алдын алу әдістерін;

кез келген тәсілмен дәнекерлеу және тойтару құрылымдарын түзету әдістерін;

КСРО тізілімінің негізгі ережелері мен металл кемелердің корпустарын салу және жөндеудің техникалық шарттарын;

секциялар, блок-секцияларды жинақтау және құру кезінде шағын механизациясы, жинақтау құралдары мен оларды стапельге орнатуды;

кемелерді салу, шығару және түсіруге арналған кеме пойыздарын құру әдістерін;

түп және бортты секцияларды жинақтау және дәнекерлеу бойынша ағынды және механикаландырылған желілердің жұмыс принципі мен құрылымын;

корпусты құралдарды қысымы 2,0 МПа (20 кгс/см² дейін) және пневматикалық қысымымен 0,05-0,3 МПа (0,5-3 кгс/см²) гидравликалық сынақтардың ережелері мен техникалық шарттары, күрделі бақылау-өлшеу тексеру құрал-саймандары мен аспаптарының қызметі мен пайдалану ережелерін;

жөндеу кезінде стапельде немесе докта ұсақ және шағын кемелердің қалпын тексеру әдістерін;

кеме корпустарын құру және секцияларды дайындау кезінде құрылым корпустарын жинақтау және орнату бойынша күрделі сызбаларды оқу ережелерін;

орындалатын жұмысқа қажетті техникалық және технологиялық құжаттаманы.

283. Жұмыс үлгілері:

Түйінді және секциялық жинақтау:

1) бактар, ыдыстар, болат пен балқытпадан жасалған қарапайым цистерналар – жинақтау, түзету, тексеру, жөндеу;

2 )мәткелер, кеме жүргізу арбалары – жинақтау, жөндеу;

3) қисық сызықты учаскелерде металл үйілген қырлы бөренелер мен абвайзерлі қорапшалар – дайындау, орнату, түзету, жөндеу;

4) желдеткіш арналар, шахталар және күрделі конфигурациялы тамбурлар – дайындау, жинақтау;

5) қарапайым түтін құбырларының қаптары – жинақтау, тексеру, түзету;

6) шахталардың қақпақтары мен комингстері – жинақтау, тексеру;

7) жарық люктары – тетіктерді дайындау, қақпақтарды жинақтау, жөндеу;

8) жүзбелі бұрғы қондырғыларының тұрақтандыру тіреулерінің ернеушелері– жинағы және қанығы бар секторлардан жинақтау;

9) екінші табан және сұрыптаулар бойынша кіші құбырлар – жинақтау, орнату;

10) ілгектер, тұтқалар, рульдердің фланецтері мен кронштейнерлері – жинақтау;

11) дүрліктіргіштер мен желдеткіш қақпақшалар – дайындау, жинақтау;

12) жазық, көлемді секциялар мен блоктардағы рамалар, желкелер - жинау, орнату,бөлшектеу;

13) жүзбелі бұрғы қондырғыларының тұрақтандыру тіреулерінің секциялары – жинақтау, тексеру;

14) жүк жебелер, қарапайым діңгектер – дайындау, жинақтау, жөндеу;

15) өтпелі немесе күрделі қисығы бар симметриялы емес таңбалы қисық сызықты түйіндер – жинақтау, тексеру, түзету;

16) қанатты жабдықтар – жеке түйіндерді жинақтау;

17) ауқымы үлкен іргетастар, қазанға арналған рамалар, станиналар, білік жүргізуші подшипниктер, аспаптар, жүк крандары, қосалқы механизмдер, бетті және профильді металдан жасалған штевнялар – жинақтау, тексеру, түзету;

18) болат пен балқытпалардан жасалған шпангоуттар – кондукторда жинақтау, тексеру;

19) толқын кескіш сауыттар, желге қарсы тұрғыштар – көлеміне қарай жинақтау, тексеру;

Стапельді жинақтау:

1) бактар, ыдыстар, болат пен балқытпадан жасалған қарапайым қисық сызықты цистерналар – орнату, түзету, тексеру;

2) қондырмалардың блоктары мен блок-секциялары – көлемді секциялардан жинақтау, орнату, түзету, тексеру;

3) шағын кемелердің корпустарының блоктары – жылжыту, тұтастыру;

4) сырғымалы байланыстары бар жеңіл қоршаулар, ерекше оттардың аққыштары, жылжымалы жабдықтардың қоршаулары – дайындау, орнату, жөндеу, тексеру;

5) жауапты, газды тығыз кеме құрылымдары бойынша қаттылық қабырғаларын бітеу және оның кенжарлы бөліктері – дайындау, орнату, түзету;

6) желдеткіш арналар, шахталар мен күрделі құрылымды тамбурлар – орнату, жөндеу;

7) бүйірлі килялар – орнату, тұтастыру, тексеру, жөндеу;

8) кнехталар мен байламды планкалар (жылжымалы, бұрандалы) – орнату, жөндеу;

9) қарапайым түтін құбыр қаптары – орнату, түзету, тексеру;

10) газ тығыздығына сынақтан өтетін қондырмалар, жеңіл қоршаулар, есіктер, шахталардың комингстері – орнату, ауыстыру;

11) кронштейндері мен леерлі қоршаулары бар үш қабаттан асатын құбырлардан және металл құрылымдарынан жасалған ағаштар; күркелер, этажеркалар, кері домалау тіреулері – жинақтау, монтаждау, бөлшектеу, жөндеу;

12) есу білікшесінің машина-қазанды бөлімі мен дәлізіндегі монорельстер, рельсті жолдар – орнату, тексеру;

13) күрделі қисығы бар профильден корпус жинағы – жөндеу кезінде орнында түзету, суық күйінде станокта және қыздырып қолдан ию;

14) жүзбелі төсем – дайындау, амортизаторларға орнату;

15) арнайы бөлмелердің торлары мен еден төсеніштері – дайындау, орны бойынша келістіру, орнату;

16) газ шығару қоршауларды қаптау – орнату;

17) аққыштарды қаптау – тегістеу және жылтырату;

18) түп-кенжарлы арматура келте құбырлары – орнату;

19) кеме корпусының пиллерстері – орнату орнын белгілеу, келістіру, орнату, ауыстыру;

20) люктер, төсеніштер, сорғышты қоршаулар аймақтарын бекіту – орнату;

21) қиғаш тіреулер, бұрғылау қондырғысының қалқымалы құбыр және қорапша пішінді байланыстары – тік бұрышты етіп қалқымалы палубалар үстіне орнату, тұтастыру, тексеру;

22) қалқымалы бұрғылау қондырғыларын герметикалайтын құрылғы – орнату;

23) ауқымы үлкен іргетастар, рамалар, қазанға арналған станиналар, білік жүргізу подшипниктері, аспаптар, жүк крандары, қосалқы механизмдер, профильді және металл табақтарынан жасалған штевнялар – орнату орнын белгілеу, орнату, тексеру;

24) бұрышты қосылыстардың дәнекерлеу тігістері – бытыра ағынымен және ультра дыбыс құрылғыларымен эталон бойынша нығайту;

25) болат пен балқытпалардан жасалған шпангоуттар – орнату, тексеру;

26) шпилькалар, бонктар, планкалар, оқшаулауға арналған тұтқалар –үстіне иіп орнату орнын белгілеу;

27) түтін құбыр қаптарының эмблемалары, кеме тақталарының атаулары – орнату.

Параграф 5. Металл кемелердің корпустарын жинақтаушы, 5-разряд

284. Жұмыс сипаттамасы:

ауқымы үлкен жазық күрделі қисығы бар секцияларды, көп қабатты қондырмалардың блок-секцияларды, кеменің орта бөлігіне арналған ауқымы үлкен блок-секциялар, қисық сызықты қоршаулары бар көлемді секциялар мен күрделі қоршаулары бар кеме шетінің ауқымы шағын көлемді секцияларын жинақтау, белгілеу, тексеру, пішіндеу;

кеменің орта бөлігіне арналған секциялардан (күрделі қисығы бар ауқымы үлкен жазық және көлемді, күрделі қоршаулары бар шеттердегі ауқымы шағын көлемді), блок-секциялардан стапельде немесе докта кеме корпусын құру;

оптикалық аспаптарды пайдалана отырып, стапельді жинақтау және жөндеу кезінде корпусты құрылымдарды белгілеу, тексеру, пішіндеу, сонымен қатар күрделі қисығы бар құрылымдарда қанықтыру тетіктерін орнату;

күрделі қоршаулары бар ауқымы үлкен құрылымдарды жинақтау үшін төсектерді, кондукторлар мен домалатқыштарды жинақтау, тексеру;

құймадан (штевнялар, руль қауырсындары, есу білікшесінің кронштейдері, қағу корпустары) жасалған құрылымдарды жинақтау, белгілеу, тексеру, пішіндеу;

құймалы сыртқы құрылымдарға сыртқы қаптау және жинақтау беттерін орнату, жөндеу, белгілеу, тексеру, орталықтау, тұтастыру, қаусыру;

күрделі қисығы бар сыртқы қаптау беттерін бөлшектеу, жөндеу, дайындау және орнату;

кемелерді жөндеу кезінде салқын және ыстық күйінде өзгермелі радиус қисығымен желпуіш тәрізді, желкен пішінді, профильді илем беттерін ию;

болаттан немесе балқытпадан жасалған қалыңдығы 6 мм дейін күрделі корпусты құрылымдарды кез келген тәсілмен түзету;

анықталған ақауларды жоя отырып, қысымы 2,0-4,0 МПа (20-40 кгс/см² дейін) және пневматикалық қысымы 0,05 МПа дейін (0,5 кгс/см²) және қысымы 0,3-1,0 МПа (3-10 кгс/см²) дейін корпусты құрылымдарды гидравликалық сынақтан өткізу;

кеме салудың секциялық және блокты тәсілі кезінде бригаданы басқару.

285. Білуге тиіс:

ауқымы үлкен көлемді секцияларды, кеменің орта бөлігіне арналған блок-секцияларды, көп қабатты қондырма блок-секциялары мен кеменің күрделі қоршаулары бар шеттегі секцияларды жинақтау, жөндеу және орнату кезінде оптикалық аспаптардың көмегімен белгілеу, пішіндеу, тексеру әдістерін;

стапельде, докта, қалқымада кемені құру және жөндеу кезінде тексеру және белгілеу жұмыстарының әдістерін;

стапель-кондукторлар мен күрделі домалатқыштардың құрылымын;

қысымы 2,0-4,0 МПа (20-40 кгс/см² дейін) және пневматикалық қысымы 0,05 МПа дейін (0,5 кгс/см²) және қысымы 0,3-1,0 МПа (3-10 кгс/см²) дейін корпусты құрылымдарды гидравликалық сынақтан өткізу ережелері мен техникалық шарттары, бақылау-өлшеу аспаптарының құрылымын;

құймадан жасалған құрылымдарды жөндеу, жинақтау, тексеру, пішіндеу, түзету технологиясын;

қағу корпустары, келте құбырлар мен штевняларды белгілеу, орнату, тексеру әдістерін;

негізгі механизмдердің іргетастарын жөндеу, жинақтау, белгілеу, орнату, тексеру технологиясын;

блоктар, модульдерді бөлшектеу және тұтастырудың технологиялық процесі мен тәртібін;

механизмдер, жабдықтар мен құбырлармен секциялар, блоктар, модульдерді қанықтыру номенклатурасын;

жұқа материал табақтарынан жасалған күрделі құрылымдарды түзету әдістері мен тәсілдерін;

стапельді жұмыс кезіндегі шағын механизм құралдарын, оптикалық және оптикалық-лазерлік аспаптарды пайдалану ережелерін;

стапель мен доктағы орташа және үлкен кемелердің қалыптарын тексеру әдістерін;

сыртқы қаптау беттері мен аса күрделі геометриялық фигураларды қашау тәсілдерін;

кез келген күрделі сызбаларды оқуды;

орындалатын жұмысқа қажетті техникалық және технологиялық құжаттамасын;

корпус құрылымын;

күрделі қисығы бар беттер мен тетіктерді июдің белгіленуі мен тәртібі ережелерін.

286. Жұмыс үлгілері:

Түйінді және секциялық жинақтау:

1) ахтерштевнялар, есу білікшелерінің кронштейндері мен құймадан жасалған форштевнялар – жинақтау, орнату, тексеру, бөлшектеу, жөндеу, түзету;

2) бактар, ыдыстар, болат пен балқытпадан жасалған күрделі қисығы бар цистерналар – дайындау, жинақтау, тексеру, жөндеу;

3) жер снарядтарының қарпығыш мұнаралары мен рамалары – дайындау, орнату, бөлшектеу, жөндеу;

4) аймақты блоктар – жинақтау, тексеру;

5) күрделі түтін құбыр қаптары – жинақтау, тексеру, түзету;

6) есу саптаулары – дайындау;

7) негізгі корпустың цилиндрлі және конус ернеушелері – жинақтау, тексеру, орнату;

8) көлемді және жазық секциялар – оптикалық аспаптардың көмегімен тексеру және пішіндеу;

9) күрделі қоршаулары бар кеме шетіндегі бортты көлемді секциялар жинақтау, тексеру, түзету;

10) тұрақтандырғыштар және күрделі рульдер – жинақтау, тексеру, түзету;

11) қанатты құрылғылар – жинақтау, тексеру, түзету, жөндеу;

12) негізгі механизмдердің іргетастары – көлемге жинақтау, тексеру, жөндеу;

13) қорапша тәрізді үйінді шлюпбалкалар, күрделі құрылымды діңгек – дайындау, жинақтау, тексеру, түзету, жөндеу;

15) күрделі қисығы бар беттерді июге арналған штамптар – дайындау.

Стапельді жинақтау:

1) бактар, ыдыстар, болат пен балқытпадан жасалған күрделі қисығы бар цистерналар – дайындау, жинақтау, тексеру, жөндеу;

2) орташа және үлкен кемелер корпустарының блоктары – жылжыту және тұтастыру;

3) есу бұрандалары – лопасттарды түзету;

4) есіктер мен қақпақтар: өртке қарсы, клинкетті, жетектері бар су-газ өткізбейтін – орнату, сынау;

5) жоғарғы кішкене көпірдегі күн қағарлар, желге қарсы тұрғыштар –орнату, тұтастыру, тексеру;

6) күрделі түтін құбыр қаптары – орнату, түзету, тексеру, бөлшектеу, жөндеу;

7) жүк люктарының комингстері мен жабу люктары – дайындау, орнату, шақтау, жөндеу, сынау;

8) кеме корпусының қайнатылған, алмалы беттері, толқын кесу сауыттары, газбен тығыздалған төсемдер – келтіру, орнату, тұтастыру, тексеру, жөндеу;

9) конус, қорапша тәрізді, толқын тәрізді корпустарды қаптау беттері – бөлшектеу, орнату, түзету;

10) жарық люктары – жинақтау, орнату, сынау, жөндеу;

11) кеме корпусының шеттеріндегі жинақ және тұйық пішінді жинақ – дайындау, жөндеу, ақаулы аймақтарды ауыстыру;

12) есу бұрамаларының саптары – орнату, жөндеу;

13) зәкір қуыстары, зәкір клюздары, тізбекті қораптардың басылу құбырлары – дайындау, орнату, тұтастыру, тексеру, түзету;

14) аққыштар, тұрақтандырғыштар бітеулері – орнату;

15) сыртқы қаптау және кеме шетіндегі тойтару құрылымдарының жинағы – орнату, ауыстыру;

16) машиналы-қазан бөлімдеріндегі торлар мен еден төсеніштері – дайындау, шақтау, жөндеу;

17) платформалар, палубалар (төменгі және жоғарғы), жүк люктарын, машиналы қазан бөліміндегі шахтаны құрайтын секциялар – орнату, тұтастыру, түзету, жөндеу;

18) қиғаш тіреулер, бұрғылау қондырғысының қалқымалы құбыр және қорапша пішінді байланыстары – орнату, тұтастыру;

19) кеме шетіндегі бортты секциялар – орнату, тұтастыру, тексеру;

20) қалқымалы бұрғылау құрылғыларының тұрақтандыру тіреулерінің секциялары – орнату, қалқымалы түрде тұтастыру;

21) тұрақтандырғыштар мен күрделі рульдер – орнату, тексеру;

22) корпус аралық көлемді байланыстар – орнату, тұтастыру, тексеру;

23) қанатты жабдықтар – орнату, түзету, тексеру, жөндеу;

24) негізгі механизмдердің іргетастары – орнату, тексеру;

25) қорапша тәрізді үйінді шлюп мәткелері, күрделі құрылымды діңгектер – орнату, тексеру, жөндеу;

26) профильді және металл табақтарынан жасалған штевнялар, толқын кескіш сауыттар – орнату, тексеру.

Параграф 6. Металл кемелердің корпустарын жинақтаушы, 6-разряд

287. Жұмыс сипаттамасы:

күрделі қоршаулары бар ауқымы үлкен көлемді секциялардың шеттерін және стапельде немесе докта корпусты құру және жөндеу кезіндегі кеме блоктарын орнату, тексеру, пішіндеу;

оптикалық аспаптар мен қосымша есептеулерді пайдалана отырып, кеме корпусын құру және жөндеу кезіндегі күрделі тексеру жұмыстарын орындау;

ауқымы үлкен азықтарды бақылау, дейдвудкелте құбырларын, айналым жолдарын, мортирлердің кронштейндерді есу біліктерінің айналымын, ахтерштевнялар, кеме шетіндегі қиын иілген килялы қорапшалардың беттерін белгілеу, орнату, орталықтау, тұтастау, тексеру, ақауларын жою, ауыстыру;

аймақты блоктарды орнату, тексеру;

анықталған ақауларды жоя отырып, қысымы 4,0 МПа жоғары (40 кгс/см² жоғары) және пневматикалық қысымы 1,0 МПа жоғары (10 кгс/см² жоғары) корпусты құрылымдарды гидравликалық сынақтан өткізу;

кеме салу және жөндеу кезінде кешенді бригаданы басқару.

288. Білуге тиіс:

кеме корпустарының аса күрделі қоршаулары бар ауқымы үлкен және тойтару құрылымдарын жинақтау және тексеру шарттары, үлкен блоктарды тұтастыру тәсілдерін;

күрделі және дәнекерлеу құрылымдарының құрылымды және технологиялық деформацияларының себебі, шамасы және кеміту әдістерін;

қысымы 4,0 МПа жоғары (40 кгс/см² жоғары) және пневматикалық қысымы 1,0 МПа жоғары (10 кгс/см² жоғары) корпусты құрылымдарды гидравликалық сынақтың ережелері мен техникалық шарттарын;

күрделі көлемді ауқымы үлкен секцияларды, блок-секцияларды және кеме шеттерінің блоктарын орнату кезінде жинақтау және тексеру жұмыстарының барлық әдістерін;

осьті сызықтарды тесу,оған қоса оптикалық және лазерлік-оптикалық әдістерін;

дамыған және жаңа қанатты сұлбалар, олардың артықшылығы мен ерекшеліктерін;

үлкен кемелердің стапельде, докта және қалқымадағы қалпын тексеру әдістерін;

құймадан жасалған ауқымы үлкен бұйымдарды орнату және тексеру технологиясы мен әдістерін.

289. Арнаулы орта білім талап етіледі.

290. Жұмыс үлгілері:

1) құймадан жасалған ауқымы үлкен ахтерштевнялар мен күрделі форштевнялар – белгілеу, орнату, тексеру;

2) кеме шетіндегі күрделі иілген килялы қораптар Бактар, ыдыстар, болат пен балқытпадан жасалған күрделі қисығы бар цистерналар – орнату, тұтастыру, түзету, тексеру;

3) күрделі иілген корпустың сыртқы қаптау беттері: шеттеріндегі жақты, дейдвудты, азық бақылайтын, "бульба" тұмсықты, штевняларға жанасқан – дайындау, орнату, тексеру;

4) есу білігі мен дейдвудтың айналу аймағындағы аса күрделі иілген жинақ – дайындау, орнату, тексеру;

5) болат пен балқытпалардан жасалған ауқымы үлкен арнайы жабдықтар мен күрделі құрылымды аспаптардың аққыштары – жинақтау, орнату, тексеру;

6) желдеткіш шар тәрізді дүрліктіргіштер – дайындау;

7) тұрақтандыру тіреулерінің секциялары, қиғаш тіреулер, жүзбелі бұрғылау қондырғылары мен кеме корпусының байланыстары – орнату кезінде тексеру және қалқымалы түрде тұтастыру;

8) гельмпортты және дейдвудты құбырлар – орнату, пішіндеу, тексеру;

9) бұру құрылғысы – орнату, тексеру, түзету;

10) жоғары төзімді болат пен балқытпалардан жасалған күрделі қанатты құрылғылар – орнату, тексеру.

20. Пластмасса кемелерді жинақтаушы

Параграф 1. Пластмасса кемелерді жинақтаушы, 1-разряд

291. Жұмыс сипаттамасы:

жабдықтан қолдан тетіктерді көктеу бойынша кесу;

жабдықтан полимерленген шыны пластик бұйымдарды алуға арналған қажетті құрал-саймандар мен құралдар;

біліктілігі анағұрлым жоғары пластмасса кемелерді жинақтаушының басқаруымен корпусты құрылымдардың (кництер, бракеттер) қарапайым түйіндерін жинақтау және орнату.

292. Білуге тиіс:

кеме корпусының негізгі тетіктерінің атауларын;

корпусты құрылымдарды (матрицалар, стендтер, төсектер, пуансондар, таптаурындар) құру және жинақтауға арналған қолданылатын жабдық туралы негізгі мәліметтерді;

шыны пластиктің негізгі қасиеттері туралы ұғымдарды.

293. Жұмыс үлгілері:

1) ағаш тіреу қайрақтар – белгіленуі бойынша жапсыру;

2) қарапайым конфигурация жинағы –әдіптерді қолмен кесу.

Параграф 2. Пластмасса кемелерді жинақтаушы, 2-разряд

294. Жұмыс сипаттамасы:

корпусты құрылымдардың қарапайым түйіндерін жинақтау, орнату;

қарапайым тетіктерді белгілеу;

пневматикалық пышақпен немесе ленталық арада қарапайым конфигурацияның тетіктеріндегі әдіптерді кесу;

тері аудару машиналарында тетіктердің жиектері мен секциялардың беттерін тазарту;

пневматикалық шабу, пневматикалық немесе электрлік машиналармен тесіктерді бұрғылау;

қарапайым түйіндерді жинақтау;

қарапайым пішіндер, бұйымдар, құрылымдарды бөлшектеу және жинақтау;

өнімдерді түрлері бойынша сұрыптау;

шыны пластиктен қарапайым шағын ауқымды бұйымдарды алу, орын ауыстыру және салу;

өнімнің ақауларын анықтау;

біліктілігі анағұрлым жоғары пластмасса кемелерді жинақтаушының басқаруымен полистироль блоктарын көбіктеу, іргетастар мен құрылымдарды қалыпқа келтіру бойынша жұмыстарды орындау.

295. Білуге тиіс:

құрылымдар мен кеме аудандарының атауларын;

тетіктер, қарапайым түйіндерді жинақтау және орнатудың технологиялық процесін;

пневматикалық құрал-саймандар, ленталық аралар, тері аудару машиналарының жұмыс принципін;

қарапайым геометриялық құрылымдарды;

күрделі емес сызбаларды оқу ережелерін;

шыны пластиктер мен байланыстыру құрамдары туралы ұғымдарды;

бұйымды шығару әдістемелерін;

бұйымдарды шығару үшін құрал-саймандар мен құралдарды пайдалану ережелерін;

шыны пластикалық бұйымдарды сақтау ережелері, шыны талшықтан жасалатын өнімнің түрлерін;

шыны пластиктен жасалған тетіктерді өңдеу ережелерін.

296. Жұмыс үлгілері:

1) корпус пен қондырмаларды қанықтыру тетіктері – жазық беттерге белгіленуі бойынша орнату;

2) кництер, бракеттер, жүзгіштер – жазық беттерге белгіленуі бойынша орнату;

3) төсемдер, секциялар, ойықтардың жиектері, профильдер мен жинақтың соңдары –кенерлікті шығару, белгіленуі бойынша кесу;

4) бойлық және көлденең жинақ – белгілеу, плазаның таптаурыны бойынша пішіндеу;

5) түзу профильдер, пластиналар, кництер, беттер, бракеттер – жабдықтан қолдан немесе құрал-саймандар мен құралдардың көмегімен шығару.

Параграф 3. Пластмасса кемелерді жинақтаушы, 3-разряд

297. Жұмыс сипаттамасы:

ауқымы үлкен жазық секциялар мен иілген жазық секцияларды жинақтау;

жинақты тараққа орнату;

жинақты, жазық секцияларды және иілген жазық секцияларды қалыптауға орнату және бекіту;

секцияларды пішіндеу;

жинақтау үшін күрделі емес ағаш құралдарды дайындау;

макеттер мен плаза таптаурындарын пайдалану;

гидросъем мен тельфердің көмегімен жабдықтан бұйымдарды шығару;

іргетастар мен құрылымдарды құру кезінде полистироль блоктарын көпірту бойынша жұмыстарды орындау.

298. Білуге тиіс:

плазалық бөлу туралы негізгі ұғымдарды;

жинақтаудың технологиялық процесін;

ауқымы үлкен жазық секцияларды және иілген жазық секцияларды орнатуды;

кесу, бұрғылау, тазарту, корпус құрылымдарын пішіндеу, қолданылатын жабдықтарға (матрицалар, стендтер, төсектер, пуансондар, таптаурындар) пневматикалық құрал-саймандардың құрылымын;

секцияларды қанықтыру номенклатурасын;

бұйымдарды шығару әдістемелері, олардың техникалық шарттарын;

гидросъем жүйесінің жұмыс принципін;

шыны пластиктер мен пенопласттардың қасиеттерін.

299. Жұмыс үлгілері:

1) жеңіл қоршаулар – орнату, тексеру;

2) қоршаулар, есік комингстері, шаппалар мен қондырмалар, корпустар, палубалар, цистерналар, іргетастар – гидросъем мен тельфердің көмегімен жабдықтан шығару;

3) корпус пен қондырмаларды қанықтыру тетіктері – бетіне иіп орнату;

4) декоративті қапталған тетіктер – белгілеу, пішіндеу, кесу;

5) байламды планкалар, кнехталар, есік комингстері, қылта қақпақтары, басқыштар – белгілеу, орнату, тексеру;

6) төсемдер, секциялардың жиектері, профильдер мен жинақтың, ойықтардың соңдары, іргетастардың жиектері – жинақтау процесі кезінде орны бойынша кесу;

7) матрицалар – ұзындығы 7 м дейін кеме төсемдері – жинақтау;

8) платформалар, сұрыптаулар – жинақ, жинақтау, тарқату, орнату, тексеру;

9) пенопласттан жасалған сұрыптаулар – орнату, тексеру;

10) леерлі құрылымдар – белгілеу, орнату, тексеру;

11) ұсақ іргетастар – белгілеу, орнату, тексеру;

12) шахталар, тамбурлар, келте құбырлар – орнату.

Параграф 4. Пластмасса кемелерді жинақтаушы, 4-разряд

300. Жұмыс сипаттамасы:

күрделі қисығы бар жазық секциялар мен декоративті қапталған секцияларды жинақтау, тексеру;

плазалы мәліметтер бойынша күрделі қисығы бар жазық секцияларда қанықтыру тетіктерін орнату орындарын белгілеу;

секцияларды пішіндеу;

катер корпустары мен үш қабатты құрылым шлюпкаларын жинақтау;

кеме корпустарын өткізбеушілігіне сынақтан өткізу;

кеме құрылымдарын жинақтау, белгілеу, тексеру, бөлшектеу және жөндеу;

бұйымдар мен құрылымдардың күрделі формаларын жинақтау және бөлшектеу.

301. Білуге тиіс:

шыны пластиктен жасалатын кемелерді салу технологиясын;

плазалық бөлшектеуді;

шыны пластиктерінің қасиеттерін;

өткізбеушілікке сынау әдістерін, күрделі түйіндерді орны бойынша белгілеу және орнату, күрделі қисығы бар жазық секцияларды қанықтыру әдістерін, тығыздау пасталары мен желімдерді дайындау технологиясын.

302. Жұмыс үлгілері:

1) баллерлер, руль қауырсындары, корпусты құрылымдар – пенопластпен толтыру;

2) үйілген қайрақтар – орнату, бекіту;

3) есіктер, иллюминаторлар – келістіру, орнату;

4) кенжарлы тетіктер – белгілеу, орнату;

5) корпустар мен палубалар – өзара жинақтау;

6) ұзындығы 7-15 м кемелердің матрица-төсемдері – жинақтау;

7) корпус қаптамасындағы тесіктер – бітеу;

8) бортты және палубалы секциялар – жинақтау, орнату, тексеру;

9) фальшборттар және экрандар – жинақтау, орнату, тексеру;

10) механизмдер, жабдықтарға іргетастар мен қосымша көмек – орнату, тексеру, белгілеу; леерлі құрылымдар белгілеу, орнату, тексеру.

Параграф 5. Пластмасса кемелерді жинақтаушы, 5-разряд

303. Жұмыс сипаттамасы:

аса күрделі көлемді секциялар, блок-секциялар мен қондырма блоктарын жинақтау және тексеру;

күрделі жауапты құрылымдарды орнату және тексеру;

монтажды тұтастықтарды жинақтау;

кеменің аса күрделі жауапты бұйымдары мен құрылымдарына механизмдер мен жабдықтарды орнату жерлерін белгілеу;

аса күрделі кеме құрылымдарын жинақтау, белгілеу, тексеру, бөлшектеу және жөндеу.

304. Білуге тиіс:

механизмдермен, құбырлармен және жабдықтармен секциялар мен блоктарды қанықтыру номенклатурасы мен тәртібін;

кеме корпустарының күрделі жауапты құрылымдарды жинақтау және тексерудің техникалық шарттары және технологиялық тәртібін;

блоктарды, көлемді секцияларды тұтастыру тәсілдерін.

305. Жұмыс үлгілері:

1) қондырма блоктары – орнату, тексеру;

2) зәкірлі клюздар – орнату, тексеру;

3) біліктер, түтін құбырлар – орнату, тексеру;

4) ұзындығы 15 м жоғары бортты және палубалы секцияларға арналған матрица-төсемдер – жинақтау, тексеру;

5) тереңдету маркалары, бортты номер, ватер сызық – белгілеу;

6) мортирлер, есу білікшелерінің кронштейндері – орнату, тексеру;

7) шеттердің секциялары, қондырма блоктары – орнату, тексеру;

8) монтажды тұтастықтар – шақтау, жинақтау, тексеру;

9) негізгі қозғалтқыштар, дизель генераторларға іргетастар – орнату, тексеру.

21. Бонды дабылдатқыш

Параграф 1. Бонды дабылдатқыш, 4-разряд

306. Жұмыс сипаттамасы:

буйды берілген координаттар бойынша зәкірлермен бекітіп орнату;

сынақ кезінде бақылауға буйды дұрыс орынды таңдау;

қимыл дұрыстығын анықтау;

сынақ кезінде уақытты өлшеу және журналға жазу;

сынақ барысы туралы дабыл қағу.

307. Білуге тиіс:

1-сыныпты теңізшілерге арналған білім көлеміндегі теңізде жүзу ісін;

дабылдату буйлары мен оларға орнатылған аппаратуралардың құрылымы мен қызметі, әрі оларды сүйреу және шварттау ережелерін;

жалаушалар мен жарық құралдарымен дабыл қағу ережелері мен техникасын.

22. Қондырғылар мен аппаратураларды сынақтан өткізуші слесарь-механик

Параграф 1. Қондырғылар мен аппаратураларды сынақтан өткізуші

слесарь-механик, 4-разряд

308. Жұмыс сипаттамасы:

сынақ өткізу үшін қарапайым және күрделілігі орташа қондырғыларды, сынау камералары мен стендтерді реттеу, жөндеу;

күрделі емес сынау сұлбаларын монтаждау;

сынау тәртібін таңдау және реттеу, зақымдарды анықтау және олардың жойылуына шаралар қолдану;

қарапайым қондырғылар мен стендті бақылау-өлшеу аппаратурасын басқару;

сипаттамаларына сәйкес қарапайым қондырғыларды сынақтан өткізу;

қарапайым қондырғылар, сынау стендтері мен камераларын реттеу, баптау, жөндеу жұмыстарынан кейін паспорттарды құру;

қарапайым және күрделілігі орташа қондырғылар мен стендтерде бақылау үлгісіндегі сынақтарды өткізу.

309. Білуге тиіс:

қарапайым және күрделілігі орташа қондырғылар, сынау камералары мен стендті бақылау өлшеу аппаратурасының қызметі, құрылымы мен жұмыс принципін;

қарапайым және күрделілігі орташа қондырғылар, сынау камералары мен стендті аппаратураны монтаждау, баптау, реттеу әдістерін;

қарапайым және күрделілігі орташа қондырғылар, сынау камералары мен стендтің құрылымы, монтажды және принципті сұлбаларын, тексеру және пайдалану ережелері, стендті бақылау-өлшеу аппаратурасын бөлшектеу технологиясын;

қарапайым және күрделілігі орташа қондырғылар, сынау камералары мен стендтерде сынақ өткізу туралы негізгі мәліметтерді;

күш салу, жоғары қысым және мұздатқыш қондырғыларды пайдалануда жүйелі немесе жеке агрегаттарды табу кезінде қазанды бақылаушыға қойылатын талаптар.

310. Жұмыс үлгілері:

1) қарапайым және күрделілігі орташа стендті бақылау-өлшеу аппаратуралары – монтаждау, реттеу, жөндеу, сынаққа дайындау және сынақтан өткізу;

2) мұздатқыш қондырғылардың компрессорлары – жөндеу, түзету, сынаққа дайындау;

3) жылу ылғал сыйымды камералар – жөндеу, түзету, сынаққа дайындау;

4) гидравликалық камералар – жөндеу, дайындау және сынақтан өткізу;

5) тұзды тұман камералары – жөндеу, дайындау және сынақтан өткізу;

6) тежеу қондырғылары – жөндеу, дайындау және сынақтан өткізу;

7) вибрациялық қондырғылар – жөндеу, дайындау және сынақтан өткізу.

Параграф 2. Қондырғылар мен аппаратураларды сынақтан өткізуші

слесарь-механик, 5-разряд

311. Жұмыс сипаттамасы:

сынақ өткізу үшін аса күрделі қондырғыларды, сынау камералары мен стендтерді реттеу, жөндеу;

сынақтан өткізілетін қондырғылар, камералар мен стендтерді реттеу және техникалық шарттарда көзделген күйге дейін жеткізу;

жоғары қысымда жұмыс істеу үшін қатынастар мен стендтерді жинақтау, монтаждау, дайындау;

сынақ процесі кезінде анықталған ақауларды айқындау және жою, пайдаланылатын диаграммалар мен сипаттамаларды шығару;

аса күрделі қондырғыларды, сынау камералары мен стендтерді реттеу, баптау, жөндеу жұмыстарынан кейін паспорттарды құру;

аса күрделі қондырғылар мен стендтерде бақылау сынақтарын өткізу.

312. Білуге тиіс:

аса күрделі қондырғыларды, сынау камералары мен бақылау-өлшеу аппаратурасы стендтерінің қызметі, құрылымы мен жұмыс принципі, құрылымын, монтажды, принципті сұлбалар, аса күрделі қондырғыларды, сынау камералары мен стендтерді тексеру және пайдалану ережелерін;

аса күрделі қондырғылар мен стендтерде сынақ өткізу туралы негізгі мәліметтерді;

сынақтан өтетін агрегаттарды монтаждау және бөлшектеу әдістерін; жоғары қысымда жұмыс істейтін қатынастары бар қазанды бақылаушыға қойылатын талаптарды.

313. Жұмыс үлгілері:

1) аса күрделі стендті бақылау-өлшеу аппаратурасы – монтаждау, реттеу, жөндеу, сынаққа дайындау және аса күрделі стендті аппаратураны сынақтан өткізу;

2) вибрациялық стендтер – жөндеу, реттеу, түзету және сынаққа дайындау және оны өткізу;

3) мұздатқыш қондырғылардың компрессорлары – сынақтан өткізу;

4) мұздату қондырғылары – реттеу, жөндеу, сынаққа дайындау және оны өткізу;

5) тежеу қондырғылары – сынақтан өткізу;

6) вибрациялық қондырғылар – сынақтан өткізу;

7) жылу ылғалы сыйымды камералар – сынақтан өткізу;

8) жылу ылғалы камералары – реттеу, жөндеу, сынаққа дайындау және оны өткізу.

Параграф 3. Қондырғылар мен аппаратураларды сынақтан өткізуші

слесарь-механик, 6-разряд

314. Жұмыс сипаттамасы:

сынақтарды өткізу үшін аса күрделі қондырғылар, сынау камералары мен стендтерді реттеу, жөндеу;

күрделі сынау сұлбаларын монтаждау;

жүйені немесе оның жеке агрегаттарын, сонымен қатар қосу реттеу стендті аппаратурасын реттеу және техникалық шарттарда қарастырылған параметрлерге жеткізу;

қондырғыларды, сынау бағдарламасы бар стендті аппаратураны қосу және жұмыс тәртібін орнату;

сынақ процесі, негізгі қозғалтқыштың тежеу жасауларын, стендті аппаратура мен жалпы жүйеде анықталған ақауларды айқындау және жою;

аса күрделі қондырғылар, сынау камералары, стендтерді реттеу, баптау және жөндеу жұмыстарынан кейін паспорт құру;

аса күрделі қондырғылар мен стендтерде бақылау сынақтарын өткізу.

315. Білуге тиіс:

аса күрделі қондырғылар, сынау камералары, стендті бақылау-өлшеу аппаратураларының қызметі, құрылымы, жұмыс принципін;

түрлі қондырғылар, стендтер мен бақылау-өлшеу аппаратураларының сипаттамасы мен жұмыс тәртібін;

агрегаттарды, аспаптарды және жалпы жүйені монтаждау, бөлшектеу ережелерін;

сынақ процесінде қолданылатын отын және басқа материалдардың шығынын есептеу бойынша негізгі мәліметтерді; сынақ кезінде қолданылатын газдар, жанатын сұйықтықтар мен олардың компоненттерінің қасиетін;

күрделі қондырғылар мен стендтерде сынақ өткізу ережелерін.

316. Арнаулы орта білім қажет.

317. Жұмыс үлгілері:

1) стендті аса күрделі бақылау-өлшеу аппаратурасы – монтаждау, реттеу, жөндеу, сынаққа дайындау және одан өткізу;

2) барокамералар – реттеу, жөндеу, сынаққа дайындау және одан өткізу;

3) түрлі күш тектес қозғалтқыштар – жинақтау, реттеу және сынақ бағдарламасы бойынша жұмыстарды жүргізу;

4) қосу реттеу аппаратурасының стендтері – жинақтау, жөндеу, сынақтан өткізу.

23. Электромеханикалы аспаптар мен жүйелер бойынша слесарь-механик

Параграф 1. Электромеханикалы аспаптар мен жүйелер бойынша

слесарь-механик, 3-разряд

318. Жұмыс сипаттамасы:

қарапайым және күрделілігі орташа түйіндер мен механизмдерді және 11 дәлдік квалитеті (4 сынып) бойынша қарапайым аспаптарды жинақтау, механикалық ретте;

тетіктерді 9 дәлдік квалитеті (3 сынып) бойынша механикалық және қолдан келістіру және жетілдіру;

11 дәлдік квалитеті (11 сынып ) бойынша тетіктерді әмбебап токарлы және фрезерлі станоктарда дайындап, кинематикалық сұлбалар мен нобайлар бойынша қарапайым аспаптар мен механизмдердің тәжірибелі үлгілерін жинақтау;

жинақтау кезінде тетіктерді белгілеу;

қарапайым және күрделілігі орташа жинақтау сызбалары бойынша жинақтау мен реттеудің оңтайлы тәртібін орнату;

күрделілігі қарапайым аспаптардың кинематикалық желісінде нәтижесіз қимылдар мен статикалық сәттерді өлшеу;

күрделілігі қарапайым түйіндер мен механизмдерді дәнекерлеу және пісіру.

319. Білуге тиіс:

кемелердің түрлі үлгілеріне арналған күрделі емес сағат, электромеханикалық, электромагниттік аспаптар мен гироскопикалық құрылғы мен механизмдердің күшейткіштерінің құрылымы мен жұмыс принципі, 11 дәлдік квалитеті (4сынып) бойынша белгіленген техникалық арттар бойынша оларды жинақтау, механикалық реттеу және баптау тәсілдерін;

ілініс сандарының берілуін есептеудің қарапайым негіздерін;

күрделілігі орташа тетіктер мен түйіндерді белгілеу әдістері, әмбебап және арнайы құралдар мен күрделілігі орташа бақылау-өлшеу құрал-саймандарының, аспаптар мен аппаратуралардың құрылымын;

жинақтау цехтарында орналасқан жабдықтардың сипаттамасы мен басқару жүйесін;

қолданылатын металдар, балқытпалар мен басқа материалдардың негізгі физика-химиялық қасиеттері мен оларды өңдеудің технологиялық ерекшеліктерін;

кедір-бұдырдың өтуі, отырғызылуы, квалитеті мен параметрлерін;

өзара алмасудың негізгі принциптерін.

320. Жұмыс үлгілері:

1) карданның шар қалпақшалары – жинақтау;

2) фрикционды муфталардың конустары – ысқылау;

3) күрделі емес аспаптар мен механизмдердің тәжірибелі үлгілерінің макеттері – жинақтау;

4) 3-5 сильсиндері, конденсаторлары, релесі бар механизмдер, түйіндер мен аспаптар – жинақтау;

5) люфтсіз ұстау муфталары – жинақтау;

6) муфталар – шақтап жинақтау;

7) 5 жұпқа дейін тістері бар іліністі түрлі механикалық аспаптарды жіберу – техникалық шарттар бойынша нәтижесіз қимылдар мен статикалық сәттерді таңдап іліністерді қосымша істеу;

8) рейкалы және құбырлы қосылыстар – домалату;

9) механикалық стопорлар – жинақтау;

10) 3-5-7 барабандарда айналымдар есептегіштері – жинақтау;

11) қорғау құрылғылары – жинақтау;

12) синхронды сағаттар – жинақтау;

13) цилиндр, конус, бұрымдық тістегіштер – домалату.

Параграф 2. Электромеханикалы аспаптар мен жүйелер бойынша

слесарь-механик, 4-разряд

321. Жұмыс сипаттамасы:

күрделі механизмдер мен түйіндерді жинақтау, механикалық реттеу, сынақтан өткізу;

9 дәлдік квалитеті (3 сынып) бойынша күрделілігі орташа аспаптарды жинақтау;

7 дәлдік квалитеті (2 сынып) бойынша тетіктерді механикалық және қолдан келістіру және жетілдіру;

9 дәлдік квалитеті (3 сынып) бойынша тетіктерді әмбебап токарлы және фрезерлі станоктарда дайындап, кинематикалық сұлбалар мен нобайлар бойынша күрделілігі орташа аспаптар мен күрделі механизмдердің эксперименталды және тәжірибелі үлгілерін жинақтау;

техникалық шарттарға сәйкес корпус механизмдеріне орнату үшін платаларды, негіздерді және орнату жазықтықтарын белгілеу;

қарапайым және жинақтау сызбалары мен техникалық шарттар бойынша күрделі механизмдер мен күрделілігі орташа аспаптарды жинақтау мен реттеудің оңтайлы тәртібін орнату;

күрделі түйіндер мен тетіктерді статикалық және динамикалық теңгерімдеу;

күрделілігі орташа аспаптарды кинематикалық желілерде нәтижесіз қимылдар мен статикалық сәттерді өлшеу;

күрделілігі қарапайым түйіндер мен механизмдерді, қарапайым аспаптарды дәнекерлеу және пісіру.

322. Білуге тиіс:

түрлі кемелердің типтеріне арналған күрделі орташа есептеу-шешу сағаты, электромеханикалық, электромагниттік, акустикалық, гироскопикалық аспаптар мен механизмдердің құрылымы мен жұмыс принципі, 9 дәлдік квалитеті (3 сынып) бойынша белгіленген техникалық шарттар бойынша оларды жинақтау, механикалық реттеу және баптау тәсілдерін;

күрделі бақылау-өлшеу құрал-саймандарының, әмбебап және арнайы құралдардың құрылымы, қызметі мен пайдалану шарттарын;

ілініс сандарының берілуін есептеудің қарапайым негіздерін;

нәтижесіз қимылдардың пайда болу себептері мен оларды жою тәсілдерін;

гониометр бойынша күрделілігі орташа эксцентриктер мен басқа қисықтарды тексеру және жетілдіру тәсілдерін;

антикоррозиялық қаптамалардың түрлері мен олардың қызметі, металдар мен ішкі кернеудің деформациялану себептері және оларды жою әдістерін.

323. Жұмыс үлгілері:

1) гиромотор блоктары – жинақтау, теңгерімдеу, баптау;

2) конусты саралаулар – жинақтау, бұрыштық қателігі 6ғ дейін жетекші тіс тегершіктерінде нәтижесіз қимылдарды жетілдіріп тіс тегершіктерді домалату;

3) курсографтар – жинақтау, реттеу;

4) өлшегіш коаксиалды сызғыштар – эталон мен коаксиалды камераларды жинақтаудың техникалық шарттары бойынша ілініске тығыздығы бойынша нәтижесіз қимылдарды өңдеп, құбырды және тісті рейка өзекшелерін шығарып жинақтау;

5) фрикционды механизмдер – жинақтау және реттеу;

6) бағдарламалы механизмдер – жинақтау және механикалық реттеу;

7) арретирлеуші механизмдер – жинақтау және механикалық реттеу;

8) фрикционды механизмдер мен саралаулардан, орны толмайтын муфталар мен басқа аралық тетіктерден тұратын аспаптар – техникалық шарттар бойынша нәтижесіз қимылдар мен айналу сәттерін тексере отырып жинақтау;

9) күрделілігі орташа аспаптар – техникалық шарттар бойынша статикалық және динамикалық теңгерімдеу;

10) түрлі іліністері мен ұстаулары бар редукторлар – жинақтау және реттеу;

11) секстандар – жинақтау;

12) аңду жүйелері – жинақтау;

13) сезгіш элементтер – жинақтау, жарты сфераларды келістіру және тексеру.

Параграф 3. Электромеханикалы аспапатар мен жүйелер бойынша

слесарь-механик, 5-разряд

324. Жұмыс сипаттамасы:

7 дәлдік квалитеті (2 сынып) бойынша күрделі аспаптарды жалпы жинақтау, механикалық реттеу, баптау және сынақтан өткізу;

6 дәлдік квалитеті (1 сынып) бойынша көп жанасу өлшемдері бар тетіктерді механикалық және қолдан келістіру және жетілдіру;

7 дәлдік квалитеті (2 сынып) бойынша әмбебап металл кесетін жабдықта аспаптарға кіретін тетіктерді дайындап, нобайлар, принципті сұлбалар мен техникалық шарттар бойынша эксперименталды күрделі аспаптар мен механизмдердің макеттерін жинақтау;

техникалық шарттарға сәйкес механизмдер мен түйіндердің тәжірибелі үлгілерін орнату үшін күрделі құрылымдардың корпустарында планшеттерді, негіздерді және орнату жазықтықтарын белгілеу;

механизмдер мен аспаптардың күрделі түйіндерін дәнекерлеу және пісіру;

жинақтау сызбалары мен техникалық шарттар бойынша аса күрделі механизмдер мен күрделі аспаптарды жинақтау мен реттеудің оңтайлы тәртібін орнату.

325. Білуге тиіс:

кемелердің түрлі үлгілеріне арналған қызмет көрсетілетін және жинақталатын күрделі есептеу-шешу, сағатты, электромеханикалық, электромагниттік, акустикалық, гироскопикалық аспаптардың құрылымы, 7 дәлдік квалитеті (2 сынып) бойынша белгіленген техникалық шарттар бойынша оларды жинақтау, механикалық реттеу және баптау тәсілдерін;

6 дәлдік квалитеті (1сынып) бойынша өлшеуді орындау үшін аса күрделі әмбебап және арнайы құралдар, бақылау-өлшеу құрал-саймандарының, аспаптар мен аппаратуралардың құрылымы мен пайдалану әдістерін;

гониометр бойынша коноидтар, эксцентриктер мен басқа да аса күрделі қисықтарды тексеру және жетілдіру тәсілдерін;

қоршаған ортаның тетіктердің сапасына, жұмысына, аспаптар мен механизмдердің ұзақ сақталуына әсерін;

дисбаланстың пайда болу себептері мен оларды жою тәсілдерін.

326. Жұмыс үлгілері:

1) коноидты механизмдер – жинақтау, тетіктерді жетілдіріп реттеу;

2) түрлі 10 жұп іліністері бар және ауқымы шағын жұқа қабатты әлсіз соққыға төзімді корпуста жөнделген механизмдер – жинақтау;

3) бір білікшеде эксцентрик пакеттері орналасқан эксцентрик механизмдер – жинақтау, пакеттердің үйлесуі, реттеу және дәлдікке тексеру;

4) гипоциклоидты құрылымның домаланбаған тісті дөңгелектері бар механизмдері – жинақтау;

5) гипоциклоидты механизмдер – тетіктерді дайындап жинақтау;

6) көбейткіш механизмдер – жинақтау;

7) гироскопикалық механизмдер – жинақтау;

8) перифериялық және орталық аспаптар – механикалық үйлесу;

9) фрикционды және электромагиттік механизмдері бар перифериялық және орталық аспаптар – жинақтау, жауапты тетіктерді келістіріп, техникалық шарттар бойынша реттеу және баптау;

10) гироблоктар, сонымен қатар басқа көп электрлі элементтері бар механизмдер кіретін аспаптар – жинақтау, техникалық шарттар бойынша механикалық реттеу;

11) гироскоп роторлары – динамикалық теңгерімдеу;

12) үш саралаудан, цилиндрлі және конусты жіберілу және байланыс құралдарынан тұратын түйіндер, механизмдер – жинақтау, бойлау люфттерін жою, ұстасуларды домалату және жіберілу шегінде байланыс құралдарымен жіберілу қимылдарының дұрыс өзара байланысы.

Параграф 4. Электромеханикалы аспапатар мен жүйелер бойынша

слесарь-механик, 6-разряд

327. Жұмыс сипаттамасы:

аса күрделі аспаптар мен 6 дәлдік квалитеті (1сынып) бойынша жалпы кинематикалық сұлбадағы қарым қатынаста аспаптар жүйесін жалпы жинақтау, механикалық реттеу, баптау және сынақтан өткізу;

6 дәлдік квалитеті (1сынып) бойынша көп жанасу өлшемдері бар тетіктерді механикалық және қолдан келістіру және жетілдіру;

6 дәлдік квалитеті (1сынып) бойынша әмбебап металл кесетін жабдықта аспаптарға кіретін жеке тетіктерді дайындап, нобайлар, принципті сұлбалар мен техникалық шарттар бойынша эксперименталды күрделі аспаптар мен механизмдердің макеттерін жинақтау;

жинақтау сызбалар мен техникалық шарттар бойынша аса күрделі механизмдер мен күрделі аспаптарды жинақтау мен реттеудің оңтайлы тәртібін орнату;

бірегей күрделі аспаптар мен аппаратураларды сынақтан өткізген соң нәтижелерін өңдеу, сонымен қатар ақауларды анықтау және жою;

аса күрделі аспаптар мен жүйелерді дәнекерлеу және пісіру.

328. Білуге тиіс:

кемелердің түрлі үлгілеріне арналған аса күрделі есептеу-шешу, сағатты, электромеханикалық, электромагниттік, акустикалық, гироскопикалық аспаптар мен аспаптар жүйелерінің құрылымы, 6 дәлдік квалитеті (1сынып) бойынша белгіленген техникалық шарттар бойынша оларды жинақтау, механикалық реттеу және баптау тәсілдерін;

коноидтар, эксцентриктер мен басқа да аса күрделі қисықтарды есептеу тәсілдері, әрі оларды күрделі бақылау-өлшеу аспаптары мен аппаратураларымен дайындау және тексеру әдістерін;

күрделі аспаптар мен механизмдерді түзету тәсілдерін.

329. Арнаулы орта білімталап етіледі.

330. Жұмыс үлгілері:

1) тісті және бұрамды ұстау мен электромагнитті механизмдермен қарым-қатынастағы электромеханикалық аспаптардың макеттері – жіберілу шегінде техникалық шарттар бойынша жеке тетіктерді дайындап техникалық шарттар бойынша жалпы жинақтау және реттеу;

2) мөлшері көп күрделі және дәл механизмдерден тұратын орталық аспаптар: электромагнитті, коноидты және есептеу механизмдерінің салулары, сараланған және бұрамды ұстаулар, фрикционды және стопорлы механизмдер – техникалық шарттарға сәйкес олардың қарым қатынастары мен мәселені шешуді қамти отырып, жалпы жинақтау, реттеу және баптау;

3) жалпы негізде жөнделген және күрделі рычагты, жұдырықшалы, тісті және бұрамды жіберулер мен электомагниттік механизмдермен өзара қарым-қатынастағы бірнеше механизмдерден тұратын электромеханикалық аспаптар – жіберілу шегінде жеке тетіктерді келістіре отырып, жалпы жинақтау, реттеу және баптау;

4) сфералы салулар – жинақтау, реттеу және баптау;

5) гироскоптармен бірге жоғары жылдамдықтар мен дәлдікпен реверсивті аспаптар – жинақтау, реттеу және баптау;

6) гироскопикалық аспаптар – жалпы жинақтау, баптау;

7) аспаптар жүйесі – техникалық шарттарға сәйкес қосу сұлбасы бойынша аспаптарды орналастыру.

24. Кеменің слесарь-монтажшысы

Параграф 1. Кеменің слесарь-монтажшысы, 1-разряд

331. Жұмыс сипаттамасы:

қосалқы механизмдер, электр жабдықтары, жылу алмасу аппараттары, арматуралар, құбырларды бөлшектеу кезінде слесарлық операцияларды орындау;

машиналар мен механизмдердің тетіктерін тазарту, жуу;

қол слесарлық механизмдермен тетіктерді еркін өлшемге өңдеу;

түрлі материалдардан төсемдерге арналған дайындамаларды дайындау; Біліктілігі анағұрлым жоғары кеме слесарь монтажшысының басқаруымен қосалқы механизмдер, құбырлар, арматураларды монтаждауға дайындау бойынша жұмыстарды орындау;

332. Білуге тиіс:

кеменің атауы мен негізгі аудандарының орналасуын;

монтаждауға келіп түсетін механизмдер, құрылғылар, құбырлар, арматуралар мен тетіктердің атауларын;

құбырлардың байланысу үлгілерін;

слесарлық операцияларды орындау, жауапсыз тетіктерді өңдеу кезінде қойылатын негізгі талаптарды;

төсемдерге арналған материалдарды;

көп таралған қарапайым құралдар, слесарлық және өлшеу құрал-саймандарының қызметі мен пайдаланылу шарттарын;

консервленетін материалдардың қызметі мен пайдалану ережелерін.

333. Жұмыс үлгілері:

1) кез келген диаметрлі арматуралар мен құбырлар – сыртқы тазарту, қайта іске қосу, консервациялау;

2) биркалар – дайындау, таңбалау, орнату;

3) түрлі тетіктер – механикалық өңдеуден кейін тазарту; қайта іске қосу, консервациялау, қағазбен немесе қабықшамен қаптау;

4) технологиялық бітеуіштер – бөлшектеу;

5) қабықшалар мен уақытша қоршаулар – орнату, шығару;

6) қосалқы және палубалы механизмдердің қақпақтары, картерлері, блоктары – балшықтан, салдан, күйіктен тазарту және жуу;

7) арматураларға арналған маховиктер мен саптар, ерекшелейтін планкалар мен кестелер – шығару;

8) палубалы және сұрыптау стакандары, патрубкалар, тығындар, люктардың қақпақтары, дабылдату буйлары, ысырмалар, резервуарлар – тазарту, жуу, қайта іске қосу, майсыздау, консервациялау;

9) қосалқы механизмдер мен жабдықтардың іргетастары – қайта іске қосу, консервациялау.

Параграф 2. Кеменің слесарь-монтажшысы, 2-разряд

334. Жұмыс сипаттамасы:

жауапсыз түйіндер, орталықтандырылмайтын қосалқы және палубалы механизмдер, жылу алмасу аппараттары бөлшектеу және жинақтау кезінде слесарлық операцияларды орындау;

жабдықты қолданып, бетті және профильді материалдан панельдер, қабықшалар, кронштейндер, жалаң аспалар, басқыштар, технологиялық бітеулерді дайындау;

пневматикалық және электрлі машиналар, слесарлық құрал-саймандарының көмегімен іргетастардың, орындықтардың, приварыш, вварыштың тіреулі беттерін тазарту;

қолданылатын кесу құрал-саймандарын (бұрғыдан басқа) қайрау;

қалпына келтірілмейтін қуаты 50 кВт электр жабдығын, түрлі жүйедегі арматуралар мен құбырларды бөлшектеу;

цехта қысымы 1,5 МПа (15 кгс/см ² дейін) арматуралар, құбырлар, жабдықтарды гидравликалық сынақтан өткізу;

қосалқы механизмдер, жабдықтар мен құбырлардықайта іске қосу, жуу, майсыздау және сыртқы консервациялау (арнайы жүйелерден басқа: гидравлика, жоғары қысым ауасы, негізгі және қосалқы бу);

тетіктер мен түйіндерді орнату және монтаждау кезінде төменгі қалыпта көміртекті, төмен қоспалы немесе қоспаланған болаттан жасалған құрылымдарда жылумен кесу, электрлі ұстау, пневматикалық шабу;

біліктілігі анағұрлым жоғары кеме слесарь-монтажшысының басқаруымен орталықтандырылмайтын қосалқы механизмдер, электрлі жабдықтар, агрегаттар, жылу алмасу аппараттары, құбырлар, арматураларды бөлшектеу, жөндеу, жинақтау, монтаждау және кеме дизельдерін, турбиналарды, білікше жүргізгіштерді, құрылғыларды, арнайы жүйелер мен құбырларды бөлшектеу кезіндегі жұмыстарды орындау.

335. Білуге тиіс:

қосалқы механизмдер, құрылғылар, құбырлар, арматуралардың қызметі мен бөлшектеу, бөлшектеу және жинақтау тәртібін;

кедір-бұдыр квалитеттері мен параметрлерін;

пневматикалық және электрифицирлейтін құрал-саймандарды пайдалану ережелері мен әдістемелерін;

кеме салу және кемені жөндеуде қолданылатын болаттар мен түсті балқытпалардың негізгі түрлерін;

тетіктерді өңдеу мен қарапайым түйіндерді жинақтаудың слесарлық ережелерін;

құралдарды механизмдерден, цистерналардан, бөліктерден ажырату әдістері мен ережелерін;

тетіктер мен түйіндерді қайта іске қосу және консервациялау әдістері, консервіленетін материалдардың маркалары мен қызметін;

құралдар мен бақылау-өлшеу құрал-саймандарын қолдану ережелерін; күрделі емес сызбаларды оқу ережелерін.

336. Жұмыс үлгілері:

Қосалқы механизмдер:

1) палубалы қол механизмдері (шпильдер, жүк шығырлар, шлюпкалы кран-балкалар, вьюшкалар) – бөлшектеу;

2) май көрсеткіштері, мәжбүрлік майлау сымдары; майлы, плунжерлі, тістегершік сорғылары, орталық майлау май сауыттары, картер люктерінің қақпақшалары, бу машиналары мен механизмдерінің түбі – шығару, бөлшектеу;

3) қол сорғысы – монтаждау;

4) қосалқы және қайта өңдеу қазандары, механизмдер, жабдықтар мен құбырларды қаптау – бөлшектеу;

5) жерге тұйықтау маңдайшалары – орнату;

6) сығу құралдары (тетік қысқыштар, басқыштар, бұрандамалар, бұранды домкраттар) – шығару;

7) тұщыландыру қондырғылары, қосалқы және қайта өңдеу қазандары мен құбырлар;

8) кеме дизельдері, бу машиналары, турбиналардың (цилиндр қақпақшалары, блоктар, коллекторлар, салқындату қуыстары) түйіндері мен тетіктері – жуу, салу, тот, сілтілеуден тазарту;

9) май, отын, ауа, су сүзгіштері, батпақ қорапшалары, отпен жылыту, компенсаторлар, санитарлық-техникалық жабдықтар – бөлшектеу, бөлшектеу;

10) көлденең және көлбеу шнектер, шкивалар, ленталы транспортерлар (редукторларсыз) – бөлшектеу, ажырату;

Құбырлар мен жүйелер:

1) арматуралар – маймен толтыру;

2) технологиялық бітеулер – орнату;

3) жалаң аспалар, сағалар, басқыштар, кронштейндер, планкалар – орнату;

4) қорғауыштар – бөлшектеу;

5) арнайы жүйелерден басқа химиялық өңдеуден кейінгі құбырлар – күш салу;

6) пластмассадан жасалған құбырлар – бөлшектеу;

Әртүрлі жұмыстар:

1) шығыс және отын бактары, резервуарлар –бөлшектеу, ажырату;

2) бұрандамалар, өзекшелер, гайкалар – кесу және бұранданы калибрлеу;

4) бонктар, түйреуіштер– белгіленуі бойынша дәнекерлеуге орнату;

5) механизмдер, агрегаттар, жылу алмасу аппараттары, арматуралар, аспаптар – жәшіктерді ашу;

6) маховиктер, арматураға арналған саптар – орнату;

7) уақытша желкелер – дайындау;

9) материал табақтарынан (резина, паронит, кенеп, фибралар) жасалған тік бұрышты және дөңгелек төсемдер – белгілеу, дайындау, тесіктерді кесу, орнату;

10) мата жеңдер – орнату,бөлшектеу.

Параграф 3. Кеменің слесарь-монтажшысы, 3-разряд

337. Жұмыс сипаттамасы:

орталықтандырылмайтын қосалқы және палубалы механизмдер (жетегі бар және жетегі жоқ), электрожабдықтар, жылу алмасу аппараттарын бөлшектеу, жөндеу, жинақтау және монтаждау кезінде слесарлық операцияларды орындау;

пневматикалық және электрлі машиналар көмегімен іргетастардың, орындықтардың, дәлдігі 0,20 мм дейін приварыш, вварыштың тіреулі қаңылтырларын тазарту;

қолданылатын құрал-саймандарды қайрау;

диаметрі 108 мм дейін және қысымы 1,5 МПа (1,5 кгс/см²) дейін арматураларды, құбырлар мен жүйелерді (арнайы жүйелерден басқа: гидравлика, жоғары қысым ауасы, негізгі және қосалқы бу) дефектациялау, жөндеу, жинақтау, монтаждау;

цехта қысымы 1,5 МПа-10МПа дейін (15-100 кгс/см² дейін) арматуралар, құбырлар, жабдықтарды гидравликалық сынақтан өткізу және қысымы 1,5 МПа (15 кгс/см² дейін) пневматикалық сынақтан өткізу; кемеде қысымы 1,5 МПа (15 кгс/см² дейін) арматуралар, құбырлар, жабдықтарды гидравликалық сынақтан өткізу және қысымы 1,0 МПа (10 кгс/см² дейін) пневматикалық сынақтан өткізу;

қуаты 50-150 кВт электрлі жабдықтарды, қосалқы және қайта өңдеу қазандарын, білік жүргізгіштерді, подшипниктерді, білік жүргізгіштердің диаметрі 100 мм дейінгі есу бұрандаларын, қуаты 225 кВт (300 лошадинных сил) дейінгі мұздату қондырғыларының жабдықтарын, бу машиналарын, арнайы жүйелерден басқа кез келген диаметрлі арматуралар мен құбырларды бөлшектеу;

қуаты 50 кВт дейінгі электрлі жабдықтарды монтаждау;

швартты және қозғалту сынақтарына, қосалқы механизмдер, жылу алмасу аппараттары, жабдықтарды қосу және қызмет көрсетуге қатысу, қызмет көрсетілетін механизм жұмысындағы сынақ кезінде анықталған ақауларды жою;

тетіктер мен түйіндерді орнату және монтаждау кезінде барлық кеңістік қалыптарында көміртекті, қоспасы аз және қоспаланған болаттардан жасалған құрылымдарда жылумен кесу, электрлі ұстау және пневматикалық шабу.

338. Білуге тиіс:

күш қондырғыларының негізгі түйіндерінің қызметі мен құрылымын;

қызмет көрсететін құбырлары, агрегаттары, электрлі жабдықтар мен электрлі аппаратуралары бар қосалқы механизмдерді монтаждау және тапсырудың негізгі техникалық шарттарын;

жабдықтар мен құбырларды бөлшектеу, ажырату, дефектациялау және жөндеу ережелері мен тәсілдерін;

механизмдердің күрделілігі орташа түйіндері мен тетіктерін шақтау және жинақтау тәсілдерін;

швартты және қозғалту сынақтары кезінде қосалқы механизмдерді қосу және қызмет көрсету бойынша нұсқаулықтарды, жұмыс тәртібін реттеу тәсілдерін;

пневматикалық машиналар, іргетастар мен тесіктерді өңдеуге арналған ауыспалы станоктарды;

нормалилер, ОСТ мен ГОСТ-ты;

жөндеу, сынау және монтаждау тәсілдерін;

рұқсатнаманы, орналастыруды, түсініксіздік квалитеттері мен параметрлерін;

әмбебап, арнайы құралдар мен бақылау-өлшеу құрал-саймандарын;

күрделілігі орташа түйіндеу және жинақтау сызбаларын оқу ережелерін;

газ кесу және электрлі дәнекерлеу аппаратуралары мен жабдықтардың жұмыс принципі мен қызмет көрсету ережелерін.

339. Жұмыс үлгілері:

Негізгі механизмдер:

1) турбиналарды бағыттаушы және арналы аппараттар – бөлшектеу, ажырату;

2) блоктар, іргетас рамалары, қақпақтар, цилиндрдің диаметрі 175 мм кеме дизельдерінің бұлғақтары бар поршеньдері;

3) турбина корпусының диафрагмалары – бөлшектеу, ажырату;

4) турбина корпустары – тазарту, жуу, графитті қоспа жағу;

5) қарау люктерінің қақпақтары – орнату;

6) турбина подшипниктері мен электрлі қозғалтқыштың қақпақтары – ажырату;

7) жетектері бар шығару және кіргізу клапандары – демонтаждау, бөлшектеу;

8) компенсаторлары жоқ су коллекторлары (шығару, кіргізу) – дефектациялау, жөндеу, жинақтау, монтаждау; компенсаторлары бар – бөлшектеу, ажырату;

9) цилиндрлер мен мысқал қорапшалардың қақпақтары, қуаты 225 кВт жоғары (300 л.с. жоғары) бу машиналары параллельдігінің нащечиналары – шығару, орнату;

10) дизельдер мен турбиналардың аспа механизмдері – бөлшектеу, ажырату;

11) қол жетектері бар реверсивті муфталар – бөлшектеу, ажырату;

12) ылғалды ауа, жарлы аспалысорғылар, пародинамо – бөлшектеу, ажырату;

13) турбиналар, дизельдер, механизмдер мен редукторлардың корпустарындағы тесіктер – орнату және бітеулерді пломбалау;

14) турбиналардың арналы байпасты клапандары мен жетектері – бөлшектеу, ажырату;

15) турбина корпустарының қақпақтарын көтеруге арналған құралдар – орнату, шығару;

16) редукторлар, реверс-редукторлар, турбокомпрессорлар – бөлшектеу;

17) диаметрі 500 мм дейінгі эксцентриктер – орнату;

Білік жүргізгіштер:

1) кез келген диаметрлі есу біліктері – шыныматасыз эпоксидті қоспамен жағу;

2) білік диаметрі 100 мм дейін бұрама қадамының өзгеру механизмдері – бөлшектеу;

3) білік диаметрі 100 мм дейін болған кездегі дейдвудты, сұрыптау майлықтары – тығыздау, толтырманы ауыстыру;

Қосалқы механизмдер мен қазандар:

1) балық тұздайтын агрегаттар, ауды қозғайтын, ауды таңдайтын машиналар, редукторлар, күшті жіберулер, бұру құрылғылары, ауа, жетекті сорғылары– дефектациялау, жөндеу, жинақтау, монтаждау, тапсыру;

2) әмбебап, борттан тыс, тұмсықты және ішкі аппарелилер – бөлшектеу;

3) қосалқы механизмдерге арналған амортизаторлар – өңдеу;

4) жылу алмасу аппараттары – жөндеу, жинақтау, түтіктерін ауыстыру, ыдырату, гидравликалық сынақтар;

5) қосалқы және қайта өңдеу қазандарының арматуралары – бөлшектеу, дефектациялау, жөндеу, орнату, шығару;

6) брашпильдер, шпильдер, электрлі және бу шығырлары – бөлшектеу, тежеу құрылғыларын, қол жетектерін, жұлдызшаларды жөндеу;

7) деңгейдің су көрсеткіштері – шығару, жөндеу, орнату, сынау;

8) ауа салқындатқыштар, май салқындатқыштар, қысым релесі, үлестіргіштер –бөлшектеу, ажырату;

9) цилиндр диаметрі 300 мм дейін дизель-генераторлары – бөлшектеу;

10) аспа жолдар – бөлшектеу, дефектациялау, жөндеу;

11) тралды шығырлардың желпуіш салғыш арбалары – дефектациялау, жөндеу, жинақтау, орнату;

12) цистерна қылталарының қақпақтары, шпигаттар – орнату, бекіту;

13) ысырмалы құрылғылардың діңгектері, біліктер, штоктар, тартымдар, бұру машиналары, турбокомпрессорлар, шпильдер, брашпильдер – қайта іске қосу, консервациялау;

14) тұрмыстық бағыттағы кеме механизмдері (кір жуу машиналары, центрифугалар, картоп ашығыштар, қамыр араластырғыштар) – бөлшектеу, ажырату;

15) технологиялық жабдықтар (қалпақша шабушы, тері алу және жуу машиналары; балықұнды, балық консервті және май еріту қондырғылары; транспортерлар және трюмды элеваторлар) – бөлшектеу, ажырату;

16) санитарлық-техникалық жабдықтар; май, отын, ауа, су сүзгіштер; балшық қорапшалары, жылыту грелкалары, компенсаторлар – дефектациялау, жөндеу, монтаждау;

17) арматура немесе жабдықпен басқару жетектері (құбырлар, жол кронштейндері, втулкалар, шарнирді муфталар) – белгілеу, дайындау, монтаждау, іске тапсыру;

18) аспаптар, арматуралар – артқанға дейін механизмдерден шығару және артқаннан кейін орнату;

19) құбырлары бар тұщыландырушылар – монтаждау, сынақтан өткізу;

20) рульді құрылғы және қашықтықтан басқару – жолды белгілеу, орнату, пластмасса кемелерде бекіту;

21) көлденең және көлбеу шнектер, ленталы транспортерлар (редукторсыз) – жөндеу, монтаждау, тапсыру.

Құбырлар мен жүйелер:

1) арнайы жүйелер мен құбырлардың арматуралары – қайта іске қосу, консервациялау;

2) ауаны желдету және салқындату жүйесінің арматурасы – бөлшектеу;

3) тіректер – құбырларды бекіту кронштейндері, футштоктар – орнату;

4) шар сырғанау тіректері, серіппелі аспалар, шектеуіштер – бөлшектеу;

5) қатары көп аспалар, кез келген диаметрлі құбырларға арналған қабылдау торлары – қолмен немесе престе дайындау, аралау, орнату, жинақтау;

6) пластмассадан жасалған құбырлар (аккумуляторлы үңгірлердегі жөнделетіндерден басқа) – монтаждау, сынақтан өткізу;

7) арнайы жүйелердің құбырлары – күш салу, бұрандаларды кесу және калибрлеу.

Әртүрлі жұмыстар:

1) жоғары қысымды ауа, фреонды, қосу, көмірқышқыл баллондар – бөлшектеу;

2) аккумуляторлы батареялар – орнату;

3) вахта – кемелерді салу және жөндеу кезеңінде қызмет жасау;

4) люкті жапқыштар, көтергіштер, аппарельдер мен сұрыптау жапқыштарының жетектерінің гидроцилиндрлері –бөлшектеу, ажырату;

5) гидравликалық домкраттар, монтажды подшипниктер – орнату, шығару;

6) диаметрі 80 мм дейін тетіктер (подшипниктер, саусақтар, тіс тегершіктер, төлкелер, муфталар және басқа тетіктер) – құралдардың көмегімен немесе салқындату әдісімен гидравликалық, бұрандалы престе тығыздау;

7) клапанды қораптар, жазық шынылары бар сілтеу колонкалары, палубалы төлкелер, штуцерлі және сұрыптау стакандары, штуцерлер, қорғауыш бітеулер – орнатын орнын белгілеу, орнату;

8) механизмдер, агрегаттар, жылу алмасу аппараттары, арматуралар, аспаптар – жинақты тексеру, буу;

9) механизмдер, қазандар, жабдықтар мен құралдарды оқшаулауды қаптау – дефектация, жөндеу, монтаждау;

10) панельдер, түрлі бактар, сүзгіштер, балшық қораптар, жылу грелкалары, санитарлық-техникалық жабдықтар, ерекшелеу планкалары мен кестелері – орнатын орнын белгілеу, орнату, бекіту;

11) ағаш төсемдер – шақтау, орнату;

12) сопақ, фигуралы төсемдер – белгілеу, кез келген материалдан дайындау, тесіктерді ою, орнату;

13) сығу құралдары (тетік қысқыштар, басқыштар, мәткелер, бұранды домкраттар) – орнату;

14) диаметрі 600 мм дейін донды және борттан тыс арматуралардың қабылдау торлары – орнату;

15) май, отын, ауа, су сүзгіштері – жинақтау, орнату, монтаждау;

16) цистерналар, бактар, салмағы 300 кг дейінгі қамту бекітулері бар жабдықтар – булау, жуу, орнату, бекіту;

17) дәнекерлеу тігістері – калибрі бойынша тексеріп өңдеу, рентгенограммаграфирлеу және люминесцентті бақылау;

18) манометрлі сауыттар, орауыштар, сауыттарға арналған аспаптар – орнату, бекіту.

Параграф 4. Кеменің слесарь-монтажшысы, 4-разряд

340. Жұмыс сипаттамасы:

орталықтандырылмайтын қосалқы және палубалы механизмдер (жетегі бар және жетегі жоқ), қосалқы және қайта өңдейтін қазандар, жылу алмасу аппараттары мен электрлі аппаратураларды жөндеу, жинақтау және монтаждау кезінде слесарлық операцияларды орындау;

қуаты 50-150 кВт электрожабдықтарды, білік жүргізгіштер, подшипниктерді, диаметрі 100 мм білік жүргізгіштерді есу бұрандаларын, цилиндрдің диаметрі 200 мм дейін мұздату қондырғыларының компрессорларын, қуаты 225 кВт (300 л.с.) бу машиналарын, орталықтауға жіберуге қосалқы және палубалы булы және электрлі түйіндер мен тетіктерді бөлшектеу, дефектациялау, жөндеу, монтаждау: ығысу – 0,20 мм, сынық – 0,25 мм/м.

іргетастар, орындықтар, приварыштар, вварыштар, сыналар, дәлдігі 0,10 мм дейін төсемдердің беттерін пневматикалық және электрлі машиналар, жылжымалы станоктардың көмегімен тірек беттерін өңдеу;

диаметрі 108 мм дейін және қысымы 1,5-10 МПа (15-100 кгс/см²) дейін арматураларды, құбырлар мен жүйелерді (арнайы жүйелерден басқа: гидравлика, жоғары қысым ауасы, негізгі және қосалқы бу) дефектациялау, жөндеу, жинақтау, монтаждау;

цехта қысымы 10,0-30,0 МПа дейін (100-300 кгс/см² дейін) арматуралар, құбырлар, жабдықтарды гидравликалық сынақтан өткізу және қысымы 1,5-10,0 МПа (15-100 кгс/см² дейін) пневматикалық сынақтан өткізу;

цилиндр диметрі 175-300 мм кеме дизельдерін, қуаты 150 кВт жоғары электрлі жабдықтарды, қосалқы және қайта өңделген қазандарды, білік жүргізгіштерді, подшипниктерді, білік жүргізгіштердің диаметрі 100 мм дейінгі есу бұрандаларын, қуаты 225 кВт (300 лошадинных сил) дейінгі мұздату қондырғыларының жабдықтарын, бу машиналарын, арнайы жүйелерден басқа кез келген диаметрлі арматуралар мен құбырларды бөлшектеу;

тұздайтын қондырғылар, отын, май, палубалы механизмдердің аппараттарын жөндеу және тапсыру;

сызба өлшемдері бойынша механизмдер, құрылғылар, электрлі аппаратуралар мен арматуралардың орналасу жерінің үйлесімділігін анықтау;

швартты, қозғалту, кешенді сынақ жүргізу кезінде, қосалқы механизмдер, құрылғылар және жылу алмасу аппараттарын қосу және қызмет көрсетуді қамту, механизмдер, аппараттар, құрылғылардың механикалық ақауларын анықтау және кейіннен жинақтаумен оларды жою;

палубалы топ басшысының швартты және қозғалту сынақтары кезінде міндеттерін орындауы;

бригаданы басқару.

341. Білуге тиіс:

қосалқы кеме механизмдері, қосалқы және қайта өңделген қазандар, қондырғылар мен жетектердің қызметі, құрылымы мен жұмыс принципі, механизмдер, құрылғылар мен құбырлардың өзара байланысын;

секциялық, модульді, блокты салу және жинақталған корпус шарттарындағы қосалқы механизмдерді, қызмет көрсету құбырлары, агрегаттар, электрлі жабдықтар, үлестіру сауыттары мен электрлі аппаратураларды монтаждау тәртібін;

құбырдың тұтасқан жерлерін дәнекерлеуге жинақтау технологиясын; механизмдерді монтаждау, ашып қайта іске қосу, тексеріп, тапсырудың технологиялық шарттарын;

кеме амортизаторларының үлгілерін, негізгі параметрлері мен техникалық талаптарын;

білік жүргізгіштер мен механизмдерді монтаждау технологиясын; механизмнің күрделі түйіндері мен тетіктерін шақтау және жинақтау тәсілдерін;

жеткізудің техникалық шарттарын;

тапсырылатын қосалқы механизмдер, қосалқы және қайта өңделген қазандар мен құрылғыларды, швартты және қозғалту сынақтары бойынша бағдарламалар, әдістемелер мен нұсқауларды;

күрделі түйінді және жинақтау сызбаларын оқуды;

әмбебап және арнайы құралдар, бақылау-өлшеу құрал-саймандары мен аспаптарын;

монтаж жұмыстарының нақты орындалуына сыртқы орта температурасының әсерін;

жіберулер, орнатулар жүйесін;

кедір-бұдыр квалитеті мен параметрлерін.

342. Жұмыс үлгілері:

Негізгі механизмдер:

1) негізгі кеме дизелінің жүйе агрегаттары (салқындату, майлау, отынды сепарациялау) – цехта жинақтау және кемеде монтаждау;

2) амортизаторлар – негізгі механизмдер бойынша өңдеу және паспортты мәліметтерге сәйкес орнату;

3) антивибраторлар – демонтаждау, бөлшектеу, дефектациялау, жөндеу, жинақтау, монтаждау;

4) турбинаның бағыттаушы және арналы аппараттары – дефектациялау, жөндеу, тығыз жерлерін алмастыру және орнату;

5) блоктар, іргетас рамалары, қақпақтары, цилиндр диаметрі 175 мм кеме дизельдерінің шатуналары бар поршеньдер – дефектациялау, жөндеу, орнату, шығару;

6) кеме дизельдерінің цилиндр төлкелері- өңделгендерді шығару, терезелерді қашау;

7) иінді біліктер, жапсырмалар, диаметрі 100 мм дейін подшипниктер – жөндеу, калибрлеу, мойынды жерлерді ысу, салу, раскеп, цилиндрлер және май саңылаулары бойынша тексеру;

8) диаметрі 50 мм дейін үлестіру біліктері – бөлшектеу, дефектациялау, жөндеу, жинақтау, салу, реттеу;

9) жетектері бар шығару және кіргізу клапандары – дефектациялау, жөндеу, жинақтау, сынау, орнату;

10) компенсаторлары бар коллекторлар – дефектациялау, жөндеу, орнату, монтаждау;

11) цилиндр диаметрі 175 мм дейін поршеньді сақиналар – шақтау, орнату;

12) турбиналардың жұмыс лопасттары – шығару;

13) аспа дизельдері мен турбиналардың механизмдері – дефектациялау, жөндеу, жинақтау, стендте сынау, орнату, монтаждау;

14) шина-пневматикалық муфталар –бөлшектеу, ажырату; қол жетекті реверсивті – дефектациялау, жөндеу, жинақтау, сынау, тапсыру;

15) отын сорғылары, реттегіштер –бөлшектеу, өңдеу;

16) турбиналардың арналы байпасты клапандары мен жетектері – бөлшектеу, ажырату– дайындау, жөндеу, жинақтау, орнату;

17) бас және көбелекті подшипникниктер –қырнағышта жинақтау;

18) редукторлар, реверс-редукторлар, турбокомпрессорлар – бөлшектеу, монтаждау;

19) турбина корпустарының майлықтары – лабиринтті тығыздықтар жинағы;

20) қосалқы турбомеханизмдердің бұрышты құрылғылары – шақтау;

21) негізгі турбиналардың маневрлі және тез тиекті құрылғылары – бөлшектеу, ажырату;

22) диаметрі 500 мм жоғары эксцентриктер – орнату.

Білік жүргізгіштер:

1) біліктер: тіреулі, аралық, есу; есубұрагдадары, дейдвудты құрылғылар, кронштейндер, мортира төлкелері, майлықтар, есу бұрандаларының аққыштары, білік бұрушы құрылғылар, тежеуіштер, білік жүргізгіштің диаметрі 100 мм кезінде тахометр датчиктері – дефектациялау, жөндеу, салу, қосу, шақтау, фланцты және гидропрессті қосылыстарды жинақтау, жартылай муфталарды саптау, төлкелерді престеу, монтаждау, орталықтау, қызметке тапсыру;

2) кез келген диаметрлі есу біліктері – шыны матаны, толтырғыштарды, қосу элементтерін қолдана отырып, эпоксидті қоспамен жағу;

3) білік диаметрі 100 мм бұранда қадамдарының өзгеру механизмдері – бөлшектеу, дефектациялау, жөндеу, жинақтау, монтаждау;

4) білік диаметрі 100 мм табанды, тіреулі негізгі подшипниктер – шақтау, жапсырмаларды салу, орталықтау, жөндеу, монтаждау, май саңылауларын тексеру, тапсыру;

5) білік диаметрі 100-250 мм дейдвудты, сұрыптау майлықтар – тығыз жерлерді сұрыптау, тығуларды ауыстыру.

Қосалқы механизмдер мен қазандар:

1) балық тұздайтын агрегаттар, ауды қозғалту, ауды таңдау машиналары, редукторлар, күшті жіберулер, бұру құрылғылары, ауа, жетекті сорғылар – дефектациялау, жөндеу, жинақтау, монтаждау, тапсыру;

2) әмбебап, борттан тыс, тұмсықты және ішкі аппарелилер – бөлшектеу;

3) жылу алмасу аппараттары – жөндеу, жинақтау, түтіктерді ауыстыру, ыдырату, гидравликалық сынақта;

4) түрлі амортизаторлар – қосалқы механизмдер мен жабдықтарға іргетастарға бекіту арқылы орнату;

5) брашпильдер, шпильдер – монтаждау, реттеу, сынау, тапсыру;

6) ауа салқындатқыштар, май салқындатқыштар, қысым релесі, үлестіргіштер – дефектациялау, жөндеу, жинақтау, монтаждау;

7) диаметрі 250 мм тралды шығырлардың жүк және аралық біліктері – салу;

8) барлық жүйелердің гидромоторлары, гидрокөтергіштер – бөлшектеу, ажырату;

9) цилиндр диаметрі 300 мм дейін дизель-генераторлар – монтаждау; цилиндр диаметрі 300 мм жоғары дизель-генераторлар – бөлшектеу;

10) аспа жолдар – монтаждау, тапсыру;

11) люк жапқыштар – жинақтау, монтаждау;

12) цилиндр диаметрі 300 мм жоғары мұздатқыш қондырғылардың компрессорлары –бөлшектеу, ажырату;

13) төсемдер, сфералы төсемдер, реттелетін төсемдер – орнынан өлшемін алу, шақтау және орнату;

14) қосалқы, қайта өңделген қазандар, жұпты сепараторлар – бөлшектеу, дефектациялау, жөндеу, тексеру, гидравликалық сынақтар, монтаждау;

15) гидравликалық, электрлік, электрлі гидравликалық шығырлар (тралды, палубалы, борттан тыс тралды көтеретін) – монтаждау, реттеу, тапсыру;

16) жетектері бар машиналар мен рульді құрылғылар – бөлшектер, ажырту;

17) тұрмыстық бағыттағы кеме механизмдері (кір жуу машиналары, центрифугалар, картоп тазалағыштар, қамыр араластырғыштар) – жөндеу, орнату, монтаждау, орталықтау, реттеу, жұмысқа тапсыру;

18) гидравлика және ысырмалы құрылғылар жүйелерінің механизмдері – бөлшектеу;

19) ылғалды ауа, қабырға, аспалы сорғылар, пародинамо – дефектациялау, жөндеу, жинақтау, монтаждау;

20) технологиялық жабдықтар (қалпақша шабушы, тері алу және жуу машиналары; балықұнды, балық консервті және май еріту қондырғылары; транспортерлер және трюмды элеваторлар) – дефектациялау, жөндеу, монтаждау, реттеу, сынау, тапсыру;

21) пластмасса – дайындау, құю, құю ақауларын жою;

22) штуртросты сымы бар рульді құрылғы – реттеу, тапсыру;

23) тұщыландыру құрылғылары – жөндеу, іске тапсыру.

Құбырлар мен жүйелер:

1) ауаны желдету және салқындату жүйесінің арматурасы – жөндеу, монтаждау;

2) отын арматуралары –бөлшектеу, ажырату;

3) арматуралар, құбырлар, жүйелер, гидроцилиндрлер мен жоғары тазалықты талап ететін басқа жабдықтар – жуу, сынамасын алу, жиілігіне тексеру;

4) гидрожетектері бар су-газ өткізбейтін, өту, желдеткіш қақтаулар, дроссельді, желдеткіш, тығыздау жапқыштары мен гидрожетектері бар қалқалағыштар – бөлшектеу, жинақтау, тексеру, сынау, монтаждау;

5) құбырлардың панельдері мен манипуляторлардың секциялары – жинақтау, орнату, монтаждау;

6) арматурамен немесе жабдықпен басқарылатын жетектер (құбырлар, бұрышты, тісті жірерушілер, тісті жіберетін палубалы бұрышты төлкелер, подшипниктер, сұрыптау-палубалы бұрышты майлықтар) – бөлшектеу, жөндеу, белгілеу, жинақтау, монтаждау, іске тапсыру;

7) диаметрі 600 мм жоғары донды және борттан тыс арматуралардың қабылдағыш торлары – орнату;

8) жылутехникалық бақылау жүйесі – монтаждау, қызмет көрсету;

9) аккумуляторлы шұңқырларда жөнделетін пластмассадан жасалатын құбырлар – монтаждау, сынақтан өткізу.

Әртүрлі жұмыстар:

1) жоғары қысымды ауа, фреонды, қосу, көмірқышқыл баллондар – салу, орнату орнын белгілеу, орнату, іргетастарды, бугелдерді келістіру, монтаждау;

2) азық рамалары, автомобильді платформалар, аппарельдердің тросты жетегінің блоктары – монтаждау;

3) көтергіш, аппарельдер және сұрыптау жапқыштарының люкті жапқыштары жетектерінің гидроцилиндрлері – монтаждау, іске тапсыру;

4) диаметрі 80-175 мм жоғары тетіктер (подшипниктер, саусақтар, тістегершіктер,төлкелер) – құралдардың көмегімен немесе салқындату әдісімен гидравликалық, бұрандама престе тығызда;

5) су асты қанаттарындағы кеме қанаттары мен жапқыштары – жиектерін шығару, тазарту және ысқылау;

6) көп секциялы конвейерлер, тасымалдағыштар – монтаждау, реттеу, іске тапсыру;

7) полимерлі материалдар – дайындау;

8) салмағы 300 кг жоғары ұстап бекітетін жабдықтар, цистерналар, бактар – булау, жуу, орнату, бекіту;

9) тубустар – монтаждау, тапсыру;

10) анодты түйіндер, салыстыру электродтары мен кедергі термометрлері – орнату;

11) теңестіру, дифферентті, алмастыру цистерналары – тарировкалау;

12) шаблондар – орны немесе механизм бойынша дайындау.

Параграф 5. Кеменің слесарь-монтажшысы, 5-разряд

343. Жұмыс сипаттамасы:

цилиндр диаметрі 300 мм дейінгі кеме дизельдерін, қуаты 150 кВт жоғары электрожабдықтар, қуаты 225 кВт (300 л.с.) бу машиналарын, білік жүргізгіштер, подшипниктерді, диаметрі 100 мм есу бұрандаларын, конусты сақиналар, білік жүргізгіш диаметрі 100-250 мм дейін майлықтар, кез келген әдіспен орталықтанатын механизмдер (оптикалықтан басқа), агрегаттар, ішкі жану қозғалтқыштары, орталықтауға жіберілетін электрожабдықтарды – 0,10 мм, сыну – 0,15 мм/м бөлшектеу, дефектациялау, жөндеу, монтаждау кезінде слесарлық операцияларды орындау;

гидромашиналармен реттелетін сильфонды компенсаторлар, негізгі айналым трассасын қақтауларды монтаждау және реттеу;

көп секциялы кез келген салмақты аппаратураларды ашып, секцияларын бөлшектеп, жинақтап, жоғары дәлдікпен және орталық бақылау ауданы бойынша тексеріп орнату;

агрегатты жинаққа стендте іргетас рамаларын монтаждау және орталықтау;

мортирлер мен кронштейндерді жону, білік диаметрі 250 мм кезінде қону орындарын өңдеп, төлкелерд престеп монтаждау;

негізгі қазандарды монтаждау, жөндеу, тексеру, гидравликалық сынақтан өткізу;

турбоайналымды, май, конденсатты, нәрлеу, грунтты сорғыларды, автономды турбогенераторларды, ауыспалы өндіріс сорғыларын, дизель-генераторларды дефектациялау, жөндеу, монтаждау, сынау және іске тапсыру;

іргетастардың тіреу беттерін, орындықтар, приварыштар, вварыштар дәлдігі 0,05 мм дейін төсемдердің беттерін пневматикалық және электрлі машиналар, жылжымалы станоктардың, шабердің көмегімен тірек беттерін өңдеу;

цехта қысымы 30,0 МПа дейін (300 кгс/см² дейін) арматуралар, құбырлар, жабдықтарды гидравликалық сынақтан өткізу және қысымы 10,0 МПа (100 кгс/см² дейін) пневматикалық сынақтан өткізу;

кез келген диаметрлі арматураларды, құбырлар мен жүйелерді, арнайы жүйелер мен құбырлардан басқа, кемеде қысымы 10,0-30,0 МПа (100-300 кгс/см2 дейін) дефектациялау, жөндеу, жинақтау, монтаждау, гидравликалық сынақтан өткізу;

кемеде қысымы 5,0-25,0 МПа (50-25 кгс/см² дейін) арматураларды, құбырлар мен жүйелерді пневматикалық сынақтан өткізу;

арматуралар мен арнайы жүйелердің құбырларын, гидравлика жүйелері, жоғары қысым ауасынан басқа, дефектациялау, жөндеу, жинақтау, монтаждау, жуу, сынамасын алып шайқау, сынақтан өткізу және тапсыру;

қызметі, диаметрі, қысымына қарамастан "өлі аймақта" орналасқан электрлі оқшаулауы, виброактивті төлкелері, сақиналары бар құбырлар мен жүйелерді дефектациялау, жөндеу, жинақтау, монтаждау;

салмағы 1000 кг дейін роторлар, турбомеханизмдер, зәкірлер, электромоторлар мен басқа тетіктерді динамикалық теңгерімдеу, тетіктерді статикалық теңгерімдеу;

қосалқы және қайта өңделген қазандардың автоматикасын монтаждау, бу сынамасы, реттеу және іске тапсыру;

цилиндрдің диметрі 200 мм дейін мұздату қондырғыларының компрессорлары мен жабдықтарын сынақтан өткізу, реттеу, іске тапсыру;

цилиндрдің диметрі 200 мм жоғары мұздату қондырғыларының компрессорлары мен жабдықтарын дефектациялау, жөндеу, жинақтау, монтаждау;

ауаны салқындату жүйесінің автоматикасын жөндеу және монтаждау;

блок-секциялардағы, модульдердегі монтажды жұмыстарды үйлестіру, жанасқан блок-секциялар, блоктар, агрегаттар, модульдерді монтаждау кезінде келісімділікті қамтамасыз ету;

қосалқы және қайта өңделген қазандардың автоматикасын реттеу;

қажетті тәртіп пен параметрлерді қамтып, қызмет көрсететін механизмдер, рульді машиналармен, қондырғылармен дизельді, қазанды қондырғылармен швартты, қозғалту және кешенді сынақтарда қосу мен пайдалануды басқару;

швартты, қозғалту және кешенді сынақтарды өткізген кезде үлкеннің (машиналы-қазанды қондырғыдан басқа) өз міндеттерін орындауы, кеме салу кезіндегі механизмдер, жабдықтар, қондырғыларды монтаждау бойынша бригаданы басқару.

344. Білуге тиіс:

негізгі кеме механизмдері, бу турбиналары, дизельдер, газтурбинді қондырғылар, білік жүргізгіштер, жоғары қысымның бу қазандарының қызметі, құрылымы және жұмыс принципі, сонымен қатар кәсіпорында салынатын барлық кемелердің оларға қызмет көрсететін қосалқы механизмдері мен құрылғыларын;

негізгі бу машиналарын бөлшектеу, жөндеу және жинақтау әдістерін;

жинақтау кезінде қимыл тетіктерінің орталықтануын тексеру әдістерін;

жөнделетін машиналардың бу және газ үлестіруін орнату және реттеу әдістерін;

негізгі бу машиналарының аспа механизмдерін орталықтау және реттеуді; тетіктерді статикалық теңгерімдеу әдістерін;

кеме дизелінің түйіндерін монтаждау, орталықтау ақаулары және оларды жою әдістерін;

индикаторлы диаграммаларды;

турбина роторларының жауырындарын шақтау және орнату әдістері, түрлері, турбина тығыздықтарын шақтау және орнату әдістерін;

автоматты реттеудің жұмыс принципі және құрылымын;

бу және газ турбиналарын жөндеу және монтаждаудың технологиялық процестерін;

жөнделетін және монтаждалатын білік жүргізгіштерді салу және орталықтау технологиясын;

КСРО тізілімінің талаптары мен кеме механизмдері, машиналарының жөнделуіне қойылатын талаптарды;

білік жүргізгіштер, механизмдерді монтаждау, орталықтау ақаулары және оларды жоюды;

мұздатқыш қондырғылары компрессорларының құрылымын;

негізгі кеме қондырғыларының жұмыс принципі мен автоматты реттеу құрылымын;

негізгі механизмдерді монтаждаудың технологиялық процестерін;

негізгі механизмдерді орталықтауға жіберуді;

швартты және қозғалту сынақтары бойынша жеткізу және нұсқау бағдарламалары, техникалық шарттарды;

кеме дизельдерінің жұмысында қолданылатын отын мен май маркалары, олардың сипаттамаларын;

крен мен кеме дифферентімен күресу тәсілдерін;

күрделі түйіндер мен механизмдердің шақталуын белгілеу және жинақтау әдістерін;

аса күрделі түйінді және жинақтау сызбаларын оқу ережелерін.

345. Жұмыс үлгілері:

Негізгі механизмдер мен қазандар:

1) цилиндрдің диаметрі 350 мм жоғары негізгі күш қондырғыларының, кеме дизельдерінің агрегаттары – бөлшектеу;

2) кеме дизельдері, турбина қазандары, бу машиналарының автоматикасы – монтаждау;

3) блоктар, цилиндрінің диаметрі 175-300 мм іргетас рамалары, қақпақтары, кеме дизельдерінің шатуналары бар поршеньдері – дефектациялау, жөндеу, жинақтау, орнату, орталықтау; цилиндр диаметрі 300 мм жоғары – демонтаждау;

4) диаметрі 50-120 мм үлестіру біліктері – бөлшектеу, жөндеу, жинақтау, монтаждау, реттеу;

5) иінді біліктер, жапсырмалар, білік диаметрі 100-200 мм подшипниктер – бөлшектеу, дефектациялау, жөндеу, калибрлеу, мойындарды жылтырату, төсем бойынша шақтау, шабрениелеу, аралау, салу, раскептер мен цилиндр бойынша тексеру, май саңылауларын тексеру;

6) подшипник жапсырмалары мен білік диаметрі 100-250 мм турбиналар мен редукторлардың подшипниктері – төсем бойынша шақтау, жапсырмаларды шабрениелеу, жинақтау, орнату, май саңылауларын тексеру;

7) турбина корпусының диафрагмасы – дефектациялау, жөндеу, жинақтау, орнату, орталықтау;

8) кез келген қуатты негізгі кеме дизельдері – шайқауға дайындау, шайқау, сынамасын алу;

9) поршеньді қозғалыс – цехта тақташада жинақтау, орталықтау; 10) негізгі күш қондырғыларының конденсаторлары – кемеге орнату алдында сынау;

11) арналы және байпасты клапандар – дефектациялау, жөндеу, жинақтау, орнату, реттеу, іске тапсыру;

12) турбина корпустары –ажырағыштарды ысқылау, турбина корпустарының жартыларын өзара орталықтау, қаусыру;

13) турбиналардың жұмыс лопасттары – шақтау, орнату;

14) негізгі күш қондырғыларының май салқындатқыштары, айналым трассасының қақтаулары мен келте құбырлары– орнату, монтаждау, реттеу, іске тапсыру;

15) ауа жастығындағы негізгі кеме механизмдері – монтаждау;

16) шина-пневматикалық муфталар – дефектациялау, жөндеу, монтаждау;

17) негізгі күш қондырғыларының роторлары – демонтаждау, дефектациялау, жөндеу;

18) редукторлар, реверс-редукторлар, турбокомпрессорлар – дефектациялау, жөндеу, жинақтау, реттеу, тапсыру;

19) турбогенераторлар – сынақтан өткізу, ақауларын жою, іске тапсыру;

20) турбиналар және негізгі турботісті агрегаттар – бөлшектеу, ажырату;

21) негізгі күш қондырғыларының кез келген қуатты шығарынды кеме дизельдерінің трактары – жинақтау, монтаждау, сынау;

22) цилиндрінің диаметрі 300 мм дейін кеме дизельдерінің қосу және реверсивті құрылғылары – жинақтау, орнату, реттеу;

23) негізгі турбиналардың маневрлі және тез тиекті құрылғылары – жинақтау, монтаждау.

Білік жүргізгіштер:

1) білік жүргізгіш, диаметрі 250 мм жоғары білік жүргізгіштер, подшипниктер, есу бұрандалары, конусты сақиналары, майлықтар – бөлшектеу;

2) біліктер: тіреулер, аралық, есу, есу бұрандалары, дейдвудты қондырғылар, мортирлердің төлкелері, конусты сақиналар, майлықтар, есу бұрандаларының аққыштары, білік айналу құрылғылары, тежегіштер, білік жүргізгіш диаметрі 100-250 мм кезіндегі тахометр датчиктері – дефектациялау, жөндеу, салу, енгізу, шақтау, фланецті және гидропресті қосылыстарды жинақтау, жартылай муфталарды саптау, төлкелерді престеу, кез келген әдіспен монтаждау, орталықтау, іске тапсыру;

3) есу бұрандалары, дөңгелектер, маховиктер – статикалық теңгерімдеу;

4) есу бұрандаларының лопасттары – шаблон мен қадам бойынша шақтау, тазарту, ысқылау;

5) білік диаметрі 100-250 мм бұранда қадамдарының өзгеру механизмдері – дефектациялау, жөндеу, жинақтау, монтаждау;

6) білік мойнының диаметрі 100-250 мм негізгі табанды, тіреулі подшипниктер – жапсырмаларды ысқылау, орталықтау, жөндеу, монтаждау, май саңылауларын тексеру, тапсыру;

7) білік диаметрі 250 мм жоғары дейдвудты, сұрыптау майлықтары – тығыз жерлерді сұрыптау, толтырмаларды ауыстыру;

8) есу білігінің диаметрі 250 мм дейін "Симплекс" тығыздығы – дефектациялау, жөндеу, жинақтау, монтаждау, сынау, тапсыру.

Қосалқы механизмдер:

1) вакуум-кептіру аппаратуралары, мұздату камераларының желдеткіштері, балық ұнын брикеттеу престері, мұздату арбалары, технологиялық жабдық редукторлары – реттеу және іске тапсыру;

2) әмбебап, борттан тыс, тұмсықты, ішкі аппарелилер – дефектациялау, жөндеу, монтаждау, істе тексеру, тапсыру;

3) аймақты блоктар – стендте жинақтау, кемеде монтаждау;

4) диаметрі 250 мм жоғары тралды шығырдың жүк және аралық біліктері – салу;

5) барлық жүйелердің гидромоторлары мен гидрокөтергіштер – дефектациялау, жөндеу, монтаждау;

6) цилиндр диаметрі 300 мм жоғары дизель-генераторлар – монтаждау;

7) люкті жапқыштар – тексеру, түзету, іске тапсыру;

8) кеме лифтілері және крандары, гидравликалық жетектері бар негізгі конвейерлер – дефектациялау, жөндеу, жинақтау, монтаждау, реттеу, түзету, сынау, тапсыру;

9) лифтілер, кеме крандары – жинақтау, монтаждау, сынау, тапсыру;

10) жетектері бар рульді машиналар мен құрылғылар – дефектациялау, жөндеу, орнату, жинақтау, орталықтау, монтаждау;

11) екі каскадты амортизатордағы механизмдер мен аппаратуралар – орнату, монтаждау, тексеру;

12) гидравлика жүйесі мен ысырмалы құрылғы механизмдері – дефектациялау, жөндеу, монтаждау;

13) призмалы, сына шпонкалары – шақтау, орнату;

14) АЦКП тәрізді амортизаторларда, амортизациялық түйіндер мен тіректерде орнатылатын электрлі жабдықтар мен механизмдер – блок-секциялар, түйіндер, жинақтарды монтаждау, оларды өзара үйлестіру;

15) жер меридианының көкжиектің көлбеу жазықтығына немесе ДП 1-3 доға дәлдігімен орнатылатын электрлі аспаптар – орнату, монтаждау.

Құбырлар мен жүйелер:

1) отын арматурасы – дефектациялау, жөндеу, жинақтау, монтаждау, реттеу, түзету, сынау, тапсыру;

2) гидрожетектері бар, су-газ өткізбейтін, өтпелі, желдеткіш жаппалар, тығыздау жапқыштары мен гидрожетектері бар тегеурінді желдеткіш жаппалар– реттеу, іске тапсыру;

3) шартты өтулер мен қысымға байланыссыз клапандар, қосу, ауа, көмірқышқыл баллондарының қақпақтары – дефектациялау, жөндеу, сынау, реттеу;

4) электромагнитті дубрирлі жетектері бар клапандар – монтаждау, реттеу, тапсыру;

5) РМПК, ПРМ, РМСП тектескелте құбырлар, сильфонды компенсаторлдар – саңылауларды реттеу, монтаждау, тапсыру;

6) серіппелі аспалары бар амортизациялы платформалар, негізгі будың құбырларының сырғанау тіректері – орнату, монтажджау, реттеу, тапсыру;

7) өзара блоктаумен байланысқан арматура мен жабдық басқаруының білікті жетектері – жөндеу, монтаждау, іске тапсыру.

Әртүрлі жұмыстар:

1) әмбебап, борттан тыс, тұмсықты, ішкі аппарелилер – стендте алдын ала жинақтау, монтаждау, тапсыру;

2) жоғары қысым ауасының баллоны – сынаққа дайындау, сынау;

3) диаметрі 175-300 мм тетіктер (подшипниктер, төлкелер, саусақтар, тіс тегершіктер) – құралдар көмегімен және салқындату әдісімен гидравликалық, бұранда механикалық престерде тығыздау;

4) гидравликалық машиналар, желдету клапандары, отын және балласты цистерналар кингстондары мен кингстон жетектері, редукторлары бар сұрыптау желдеткіш жаппалар – дефектациялау, жөндеу, монтаждау, істе тексеру, тапсыру;

5) қосалқы механизмдер, құбыр жүйелері – жабдықты монтаждауды тапсыру және монтажды актілер мен куәліктерді жабу;

6) отынсорғылары, реттегіштер – дефектациялау, жөндеу, жинақтау, монтаждау, реттеу, түзету, сынау, тапсыру;

7) автомобильді платформалар – жинақтау, монтаждау, іске тапсыру;

8) ПГР-40 типтес гидравликалық тұтқа көтергіштері – жинақтау, монтаждау, іске тапсыру;

9) автомобильді платформалар секцияларын, тұмсықты жабу аппарелилерін көтеру жетектері – монтаждау;

10) қалқымалы бұрғылау қондырғыларында гидроакустикалық позиционирлеу жүйесі – монтаждау;

11) көмірқышқыл сөндіру станциясы, қуаты 500 кВт дейін турбогенераторлар, турбожетектер, негізгі үлестіру сауыттары – орнату, монтаждау;

12) реверсивті құбырлар, бу жаппалары– жинақтау, монтаждау, реттеу, сынау, саңылауларды тексеру;

13) газды талдау, газ өткізу, көмірқышқыл, қышқыл, сутекті, азотты, фреонды, вакуумды, салқындату, қысып нәрлеу құбырлары мен құбыр арматуралары, кеме дизельдеріне тығыз мұнай, айналым, май, өткізілген ауаны жіберу, негізгі және ингибиторлы қазандарды үрлету – дефектациялау, жөндеу, жинақтау, монтаждау, жуу, сынамасын алып шайқау, сынау және тапсыру;

14) телескопикалық құрылғылар – бөлшектеу, дефектациялау, жөндеу, монтаждау, орталықтау;

15) қалқымалы бұрғылау қондырғыларындағы, сүңгуір кешенді, зәкірлі толқын және ағын өлшегіштің датчиктерін түсіруге арналған құрылғылар – монтаждау;

16) қалқымалы бұрғылау қондырғыларында аспа инклинометрикалық жүйесінің белгілеу құрылғылары – монтаждау, баптау, тапсыру.

Параграф 6. Кеменің слесарь-монтажшысы, 6-разряд

346. Жұмыс сипаттамасы:

цилиндрінің диаметрі 300 мм-ден жоғары кеме дизельдерін, басты механизмдердің агрегаттарын, басты тісті құбырлар агрегаттарын, газқұбырларын орнату, турбиндерді, турбогенераторларды; көтеру-діңгекті және жылжымалы құрылғыларды, білік өткізгіштерді, подшипниктерді, еспе бұрандалары, конусты сақиналарды, білік өткізгіштердің диаметрі 250 мм-ден жоғары болған кезде майланбаларды ажырату, дефектациялау, жөндеу, монтаждау кезінде слесарьлық операцияларды орындау;

кемеде басты тісті құбырлар агрегаттарын, ажыратылған түрде түсетін кеме және турбин дизелдерін жинау, ортаға дәл келтіру және реттеу;

негізгі тоңазытқышты, жаппа келте құбырларды, автономды турбогенераторларды стендіде және кемеде жинаған кезде монтаждауға ортаға дәл келтіру;

оптикалық аспаптар бойынша ортаға дәл келтірілетін қосымша механизмдерді ортаға дәл келтіру және монтаждау;

агрегаттардың екінші және үшінші каскадтарына арналған амортизаторларды орнату және монтаждау;

аграгаттарды кейіннен ортаға дәл келтіре отырып, көтергіштер мен амортизаторларға орналастыру;

білігінің диаметрі 250 мм жоғары білік өткізгіштерді кез-келген тәсілмен монтаждау және ортаға дәл келтіру;

мортирлер мен кронштейндерді жону, білігінің диаметрі 250 мм жоғары орын қайтарымымен төлкелерді престеу және монтаждау;

арматураларды, құбыр өткізгіштерді қысымы 30, 0МПа жоғары (300 кгс/см²) жүйелерді дефектациялау, жөндеу, жинау, монтаждау, гидравликалық сынау және 25,0 МПа (250кгс/см²) қысыммен сынау;

арматуралар мен жоғары қысымды ауа құбыр өткізгіштерін, гидравликаларды сынама жасаумен дефектациялау, жөндеу, жинау, монтаждау, жуу, илемдеу, сынау және тапсыру;

автоматиканы монтаждау, бу сынамасы, реттеу, негізгі қазандарды іс-қимылға жіберу;

машина-қазандық бөлімінің механизмдерімен автоматтық басқару жүйесін реттеу жұмысқа беру;

жанар-жағар май беруді, бу және газ бөлу құрылғыларын реттеу;

компрессорлар мен цилиндр диаметрі 200 мм жоғары тоңазытқыш қондырғылары жабдықтарын сынау, реттеу және іс-қмылға жіберу;

механизмдердің роторларын және электр моторлары зәкірлерін және массасы 1000 кг басқа да бөлшектерді динамикалық теңгерімдеу;

шварты, қозғалғыш және кеменің машина-қазандық механизмдерін кешенді сынауға арналған іске қосу мен қызмет көрсетуді қамтамасыз ету;

механизмдерді, құрылғыларды, білік өткізгіштерді және электр құрылғыларын сынаған кезде қажетті өлшемдерді алу;

команданы қабылдау және беру;

апат дабылы болған кезде қажетті шараларды қолдану;

кемені құрастырған кезде электр станциясының аға қызметкерінің міндеттерін, машина-қазандық бөлімнің аға қызметкерінің міндеттерін орындау, кеменің негізгі күш құрылғыларын және білік өткізуді жөндеу және монтаждау бойынша команданы басқару.

347. Білуге тиіс:

Қызмет көрсетілетін механизмдер, жабдықтар, құбыр өткізгіш жүйелер және автоматика боыйнша монтаждау, пайдалану және швартты, кешенді және қозғалғыш сынақ жөніндегі нұсқаулықтар мен әдістемелерді;

кемелерге кеменің негізгі дизельденрін, турбиндерді, негізгі құбыр тісті агрегаттардыорнату тәсілдерін; кеме құрылғылары жүйесі мен барлық механизмдерінің өзара іс-қимылын;

кеме дизелдерінің газ бөлу әдістерін реттеуді;

монтаждаудың неғұрлым тиімді рәсімдерін;

техникалық шарттарды және негізгі мехенизмдерді, білік өткізгіштерді және арнайы құрылғыларды монтаждау жөніндегі ОСТ, пластиналы және коникалық амортизаторларға және арналған негізгі механизмдерді монтаждау ерекшеліктерін және АДС үлгісін;

салмақ жүктемесі мен қоршаған орта температурасының кемеде монтаждау жұмыстарын орындау дәлдігіне әсерін;

будың, судың, конденсант пен майдың шекті рұқсат етілетін және жұмыс өлшемдерін;

негізгі бу турбиндерін, газды турбин құрылғыларын және барлық режим кезінде қамтамасыз ететін оларға қызмет көрсететін механизмдерді реттеу ережесін;

техникалық өлшеу ережесін, ревизия кезінде ашу және жабу механизмдерін;

апат дабылдары бойынша іс-қимыл және кеме байланыс құралдары бойынша команданы қабылдау ережелерін, негізгі есу электр қозғалтқыштарының, электр қозғалысы қалқаны және басқару аппаратурасы бар генераторлардың құрылысын, техникалық сипаттамасын және іс-қимыл принципін;

жылу техникасымен, механикамен және электрлі техникамен байланысты ақауларды айқындау және жою.

348. Арнаулы орта білім талап етіледі.

349. Жұмыс үлгілері:

Негізгі механизмдер мен қазандар:

1) дизелді кеме, негізгі қазандар, құбырлар, бу машиналары– реттеу, тексеру,іс-қимылғы беру;

2) негізгі механиканың агрегаттары - тиеу, орталықтандыру, монтаждау;

3) негізгі механизмдерге амортизаторлар- орнату, бекіту;

4) блоктар мен фундамент рамалары, цилиндрдің бөлшектенбейтін блоктары, бағандары, цилндр диаметрінен 300 мм жоғары кеме дизельдерінің цилиндрі – орнату, жинау, орталықтандыру, тексеру;

5) диаметрі 200 мм-ден жоғары иінді біліктер, подшипниктер - ажырату, дефектациялау, мойындарын калибрлеу, төсем бойынша қиюластыру, ысқылау, егелеу, төсеу, раскептер мен цилиндрлар бойынша тексеру, майлы саңылауларды тексеру;

6) диаметрі 20 мм–ден жоғары іліктерді орналастыру- бөлшектеу, дефектациялау, жөндеу, жинау, баптау, реттеу;

7) қанатты двигательдер - реттеу, тапсыру;

8) шина-пневматикалық муфталар – реттеу, байқап көру, тапсыру;

9) қуаттылығы 225 кВт жоғары (300 л.с. жоғары) бу машиналары - цилндрдің осьтік сызығына қатысты иінді біліктердің перпендикуляр біліктерін тексеру, жайғастыру, иінді біліктердің подшипниктердегі қиылысуын тексеру және білік құбырларына орталықтандыру;

10) кеменің ауадағы негізгі механизмдері – реттеу, іс-қимылға тапсыру;

11) негізгі құбырлардың айналу жиілігі мен жылдамдығын реттеуіштер – тексеру, орнату, іс-қимылға тапсыру;

12) тісті құбырлы негізгі агрегаттардың редукторлары- дөңгелек редукторы бойынша шестерндерді орталықтандыру, майлы саңылауларды орнату, байланыстың ілігушілігін тексеру;

13) негізгі турбинаның роторы - статистикалық теңгерімдеу, баптау;

14) турбиналар мен негізгі редукторлар - жөндеу алдында дефектациялау;

15) турбиналар мен негізгі тісті құбырлы агрегаттар- монтаждау; орталықтандыру, бақылау;

16) негізгі трубиналар – аксиальді және радикальді саңылауларды тексеру және орнату;

17) автоматты реттеу блоктары бар құбыр механизмдері- реттеу, іс-қимылға тапсыру;

18) лаберинттік, соңғы диафрагмаларды мықтау – жону үшін мөлшерін анықтау, радикальді және осьтік саңылауларды анықтау;

19) епті және тез бекітілетін құрылғылар - реттеу, іс-қимылға жіберу;

20) цилиндрдің диаметрі 300 мм –ден жоғары кеменің резерсивті және кеме дизельдерін жіберу құрылғылары –жинау, орнату, реттеу.

Білік өткізулер:

1) біліктер: тірегіш, аралық еспе, еспе бұрама, екі жақты құрылғылар, мортир төлкелер, конусты сақиналар, сальниктер, еспе бұрамалардың қалқаны, білік өткізетін құрылғылар, тежеуіштер, білік өткізгіштердің диаметрі 250 мм-ден жоғары болған кезде тахометр датчиктері – дефектация, жөндеу, тиеу, от алдыру, қиюластыру, фланцевті және гидравликалық байланыстарды жинау, жартылай муфталарды орнату, төлкелерді престеу, монтаждау, қандай бір әдіспен орталықтандыру, іс-қимылға жіберу;

2) біліктің диаметрінен 250 мм жоғары бұранда қадамын өзгеру механизмі –дефектация, жөндеу, жинау, монтаждау;

3) диаметрі 250 мм-ден жоғары білік өткізгіштердің подшипниктері (негізгі төзімді, сүйеніш) - қиюластыру, ысқылау, жөндеу, монтаждау, майлы саңылауларды тексеру және тапсыру.

Әртүрлі жұмыстар:

1) диаметрі 350 мм-ден жоғары бөлшектер (подшипниктер, төлкелер, саусақтар, шестерндер және тағы басқа) - гидравликалық, бұранда, механикалық престердегі суық әдіс бойынша және игеру көмегімен престемелеу және престеу;

2) негізгі конденсатор – тиеу, ортаға дәл келтіру, монтаждау, сынау;

3) макет –негізгі механизмдердің кондукторлары – орнату, ортаға дәл келтіру;

4) машиналар және рөл және жетек құрылғыларды – реттеу, баптау, іс-қимылға жіберу;

5) көтеру-діңгекті және жылжытқыш құрылғылар – ортаға дәл келтіру; монтаждау, сынау, іс-қимылға жіберу;

6) су астындағы қанаттағы кеменің қанатты құрылғылары – жөндеу және реттеу, электрлі оқшаулау мен шабуыл бұрыштарын қалпына келтіру және.

25. Кемені жөндеуші слесарь

Параграф 1. Кемені жөндеуші слесарь, 1-разряд

350. Жұмыс сипаттамасы:

бөлшектерді слесардың қол құралдарымен деталдарды еркін мөлшерлерге өңдеу;

машина мен механизмдердің бөлшектерін тазалау және жуу;

әртүрлі материалдардан жасалған тығыздылған сақиналар мен төсемдерге арналған дайындама әзірлеу;

қарапайым өлшеу құралдарын қолдану;

жауапсыз бөлшектерді өңдеу кезінде слесарлық жұмыстарды орындау (түзету, кесу, тазарту);

бөлшектерді қайта қосу.

351. Білуге тиіс:

кеменің негізгі бөліктерінің орналасуы мен атаулары;

арматураның белгіленуін;

слесарлық жұмыстарды орындаудың әдістері, жауапсыз бөлшектерді өңдеу кезінде слесарлық жұмыстарды орындау кезінде орындалатын негізгі міндеттерді

слесарлық және өлшегіш құралдардың кең тараған қарапайым айлабұйымды қолдану шартын және бекітуді;

консервацияланатын материалдарды қолдану ережесін және бекітілуін.

352. Жұмыс үлгілері:

1) диаметрі әртүрлі арматура – тазалау, сыртқы бетті қайта іске қосу және консервациялау;

2) биркалар – дайындау;

3) қосымша және палуба механизмдері қақпағының блоктары – тазалау;

4) әр түрлі бөлшектер Ғ - механикалық өңдеуден кейінгі тазалау, қайта іске қосу, консервациялау, пісірілген жерлерді егелеу, қағазбен немесе үлбірмен орау.

5) қызыл мыстан және эбониттен жасалған доңғалақтарға арналған дайындамалар – кесу;

6) уақытша қорғалынған қаптамалар - алу және орнату;

7) қапшық – алу, орнату;

8) қосымша механизмдердің іргетасы – қайта іске қосу, консервациялау.

Параграф 2. Кеме жөндеуші слесарь, 2-разряд

353. Жұмыс сипаттамасы:

11-12 квалитет (5 - 4 сыныпты дәлдігімен) бойынша бөлшектерді және дайындамаларды слесарьлық өңдеу;

жылу алмастыратын аппараттардың (жетексіз) ортаға дәл келтірілмеген қосымша механизмдердің және палуба механизмдердің жауапсыз түйіндерін ажыратқан және жинаған кезде слесарьлық жұмыстарды орындау;

қолданылатын құралды қайрау (бұрғыдан басқа);

қарапайым бөлшектерді белгілеу;

қайта қалпына келмейтін арматураны бөлшектеу;

қосымша механизмдерді, жабдықтарды қайта іске қосу, жуу, майсыздандыру және сырттай консервациялау;

коллекторларды, ресиверлерді тазалау;

пневматикалық және электрлік құралдармен жұмыс істеу;

кеме дизельдерін, білік өткізгіштерді, құрылғыларды бөлшектеген кезде жоғары білікті кеме жөндеуші слесарьдың басшылығымен ортаға дәл келтіретін қосымша және палуба механизмдерін, жылу алмастырушы аппараттарын монтаждау және жөндеу, жинақтау, ажырату кезіндегі жұмыстарды орындалу;

тасымалдауға жауапты бөлшектерді дайындау (бітегіштерді, ұштықтарды, сақтандырғыш қалпақтардың орнатылуы және тағы басқа).

354. Білуге тиіс:

көмекші және палубты механизмдер мен құрылғылардың әрекет ету принципі мен тағайындалуын, оларды бөлшектеу, жөндеу және монтаждаудың жүйелілігін;

кедір-бұдырлықтың квалитеттері мен параметрлерін;

пневматикалық және электрлік құралдарды қолдану жолдары мен ережесін;

кеме жөндеуде қолданылатын болаттардың және түсті металдардың негізгі маркаларын;

бөлшектерді сласарьлық өңдеу ережелері мен қарапайым тораптарды жинауды;

бөлшектер мен тораптарды қайта іске қосу және консервациялау тәсілдерін және консервацияланатын матариалдардың маркалары мен тағайындалуын; күрделі емес сызбаларды оқуды.

355. Жұмыс үлгілері:

1) шығыс, жанар майлы, майлы бактер – бөлшектеу, ажырату;

2) болттар, гайкалар - егелеу, шабу, кескішпен кесу;

3) желдеткіш және каютты желдеткіштердің басы - шешу, жөндеу, орнату;

4) кеменің негізге күшті құрылғыларының бөлшектері – ұзақ сақтау үшін концервациялау;

5) бөлшектер - пнивматикалық құралдардың көмегімен кесу;

6) кеме дизельдері, бу машиналары, трубиналар - бөлшектер мен тораптардықақтан, күйеден тазалау;

7) иллюминаторлар – шешу;

8) трал жүк арбасы желпуіш салушысының кареткасы - бөлшектеу, ажырату;

9) желдеткіш қақпақшалары мен апат жапқыштары - бөлшектеу, ажырату;

10) қаптама руль қауырсыны – шешу;

11) қарапайым кронштейндер, тіреуіштер, тақтайшалар – дайындау, орнату;

12) қарау люктерінің қақпақтары- шешу;

13) май көрсеткіштері, май құбырларын мәжбүрлеп майлау – шешу, ажырату;

14) қолдық палубының механизмдері (шпилдер, шығырлар, жүк, шлюпка, кран- мәткелер, пеш жаппасы және тағы басқа) – бөлшектеу;

15) көмекші және қайта өңдеу қазандарын, механизмдердін, құрылғыларды әдіптеу – бөлшектеу;

16) айымашылығы бар белгілер мен тақтайшалар – шешу;

17) қайнау тақтайшалары - роульстерді жөндеу;

18) машиналық- қазандық бөлімнің тақтайлары мен баспа – шешу;

19) конфигурациялардың жапырақты материалдарынан (резеңке, желкенше, паронит, фибра және тағы басқа) қарапайым төсеніштер - дайындау, орнату;

20) көмекші механизмдердің протекторлары мен жылу алмастырушы аппараттар – айырбастау;

21) шпигаттардың торлары – дайындау;

22) кеме дизельдерінің, құбырсорғыштарының, рөл машиналарының салқындатқыш, ауа, майлы құбырлары - ажырату;

23) майлы, жанар майлы, ауа, су, сүзгіштер, саз қораптар санитарлық-техникалық құрылғылар – бөлшектеу;

24) көлденең және иілген шнектер, шкивтер, таспалы транспартерлер (редукторсыз) - бөлшектеу, ажырату;

25) 16 мм дейінгі диаметрлі түйреуіштер- бұрғылау;

26) картер қалқандары - шешу.

Параграф 3. Кеме жөндеуші слесарь, 3-разряд

356. Жұмыс сипаттамасы:

бөлшектер мен бұйымдарды 9-11 квалитет бойынша (дәлдіктің 4 - 3сыныбы) слесарьлық өңдеу;

ортаға дәл келтірілмейтін қосымша және палубалы (жетексіз және жетекті) механизмдерді бөлшектеу, жөндеу және монтаждау, жылу алмасу аппараттарын бөлшектеу кезінде слесарьлық операцияларды орындау;

қолданылатын аспапты қайрау;

диаметрі 108 мм дейінгі және қысымы 1,5 МПа (15 кгс/см²) дейінгі арматураны (арнайы жүйелерден, гидравликадан, жоғарғы қысым ауасынан, басты және қосымша будан және т.б басқа) дефектация, жөндеу, жинау, монтаждау;

құбырлар және жүйелер арматураларына кемеде 1,5 МПа (15 кгс/см² дейінгі қысыммен гидравликалық сынақ жүргізу;

қосымша және қайта өңдейтін қазандарды, білік өткізгіштерді, мойынтіректерді, ескіш бұрамаларды біліктің диаметрі 100 мм дейін болған жағдайда, тоңазытқыш қондырғылардың құрал-жабдықтарын, қуаты 225 кВт (300 а.к.) дейінгі бу машиналарын бөлшектеу;

цилиндрінің диаметрі 175 мм дейін болатын кеме дизельдерін бөлшектеу;

гидравликалық, бұрама, механикалық баспақтарда диаметрі 80 мм дейінгі айлабұйымдардың көмегімен бөлшектерді баспақтау;

күрделі емес бөлшектердің өлшемін алу, эскиз құрастыру.

357. Білуге тиіс:

негізгі жинау бірліктерінің және кеменіңк күш беретін қондырғыларының (дизельдердің, бу машиналарының, турбиналардың) бөлшектерінің мақсатын және құрылысын;

қосымша кеме механизмдерінің, құрылғыларының құрылысын және оларды пайдалану ережелерін, оларды жөндеуге қойылатын техникалық талаптарды; бөлшектерді белгілеу тәсілдерін;

пневматикалық және электр аспабының құрылысын және мақсатын;

нормаларды, салалық және мемлекеттік стандарттарды;

кедір-бұдырлық шектерін, қондыруларын, квалиттеттерін және параметрлерін;

арнайы айлабұйымдардың және бақылау-өлшеу аспабының мақсатын және оларды қолдану ережелерін;

күрделілігі орташа сызбаларды оқу ережелерін;

басты турботісті агрегаттардың әрекет ету принципін, турбиналардың үлгілерін, олардың принциптік ерекшеліктерін.

358. Жұмыс үлгілері:

1) балық тұздау агрегаты, ау сілку машиналары – бөлшектеу, ажырату;

2) вакуум – кептіргіш аппараттары, технологиялық құрал-жабдықтардың бәсеңдеткіштері, мұздату арбалары, балық кескіш – ажырату, дефектация, жөндеу, монтаждау;

3) жылу алмасу аппараттары –бөлшектеу, ажырату;

4) желдету және ауа баптау жүйелерінің арматурасы – бөлшектеу;

5) баллондар – бөлшектеу;

6) брашпильдер, шпильдер, электр және бу жүкшығырлары – бөлшектеу, тежегіштік құрылғыларды және қол жетектерін жөндеу;

7) ескіш біліктер – эпоксидті құрамды шыныматасыз жағу;

8) деңгейдің су көрсеткіштері (бу қазандарынан басқа) – шешіп алу, жөндеу, орнату, сынау;

9) ауа салқындатқыштар, май салқындатқыштар, қысым релесі, таратқыштар –бөлшектеу, ажырату;

10) диаметрі 80 мм дейінгі бөлшектер (төлкелер, саусақтар, мойынтіректер және т.б.) – гидравликалық, бұрама, механикалық баспақтарда және суық әдіспен баспақтау және баспалау;

11) гидравликалық домкраттар, монтаждық мойынтіректер –бөлшектеу, ажырату;

12) аспалы жол – бөлшектеу, дефектация, жөндеу;

13) турбиналардың, кеме дизельдердің, механизмдерінің, бәсеңдеткіштердің тұрқыларындағы саңылауларға арналған бұқтырмалар – орнату;

14) тралдық жүкшығырдың желпуіш төсегішінің күймешесі – дефектация, жөндеу, жинау, орнату;

15) жетегі бар енгізу, шығару клапандары – бөлшектеу, ажырату;

16) компенсаторларсыз су жинағыштары (енгізу, шығару) – бөлшектеу, жөндеу, жинау, компенсаторлармен қоса жинақтау – бөлшектеу, ажырату;

17) турбина тұрқысы – тазалау, жуу, гранитті массаны жағу;

18) қарау люктерінің, қылталардың, цистерналардың қақпақтары, шпигаттар – орнату;

19) май көрсеткіштері, мәжбүрлеп майлаудың май өткізгіштері – жөндеу, орнату;

20) рөл машиналары, турбосығымдағыштар, шпильдер, брашпильдер және т.б. қосымша механизмдер – қайта іске қосу, консервациялау.

21) ау іріктеу машиналары – бөлшектеу, жөндеу, монтаждау;

22) кеме дизельдерінің және турбиналардың аспалы механизмдері – бөлшектеу, ажырату;

23) палубалық қол механизмдері – жөндеу, монтаждау;

24) кемедегі тұрмыстық мақсаттағы механизмдер (кір жуу машиналары, центрифугалар, картоп аршығыштар, қамыр араластырғыштар) – бөлшектеу, ажырату;

25) ылғалды, аспалы ауа сорғылары– бөлшектеу, ажырату;

26) технологиялық құрал-жабдық (бас шабу, тері алу және жуу машиналары; балық ұнын алу, балық консервілерін әзірлеу және май еріту қондырғылары; тасымалдағыштар және трюм элеваторлары) – бөлшектеу, ажырату;

27) тақтайшалар және ерекшелейтін көрсеткіш тақташалар – дайындау, орнату;

28) тақталар, машина-қазан бөлімінің траптары – орнату;

29) арматураны немесе құрал-жабдықтарды (құбырлар, жол кронштейндері, топсалы жалғастырғыштар және тағы басқа) басқару жетектері – дайындау, монтаждау;

30) сопақ, әшекейлі, кез-келген материалдан жасалған төсемдер – дайындау, орнату;

31) негіз жақтаулар, цилиндрлердің қақпақтары, цилиндрінің диамтері 175 мм болатын кеме дизельдерінің бұлғақтары бар поршеньдер – бөлшектеу;

32) дейдвудтық тығыздамалар, біліктің диаметрі 100 мм дейін болатын жағдайда іріктемелеуші – іріктеу, нығыздаманы ауыстыру;

33. Турбосығымдағыштар – бөлектеу.

34) май, отын, ауа, су сүзгіштері, батпақ қораптары, санитарлық-техникалық құрал-жабдықтар – жөндеу, жинау, монтаждау;

35) картер шиналары – орнату.

Параграф 4. Кеме жөнлеуші слесарь, 4-разряд

359. Жұмыс сипаттамасы:

бөлшектерді дәлдіктің 9-7 квалитеті бойынша слесарлық өңдеу (дәлдіктің 3-2 сыныбы);

білік өткізгіштерді, мойынтіректерді, білігінің диаметрі 100 мм-ге дейінгі ескіш бұрамаларды, цилиндрінің диаметрі 200 мм дейін болатын тоңазытқыш қондырғылардың сығымдағыштарын, қуаты 225 кВт дейінгі (300 а.к.) бу машиналарын, бу, электр, қосымша және палубалы механизмдердің түзілімдері мен бөлшектерін ортаға дәл келтіру шегі: ығысу – 0,20 мм, сыну – 0,25 мм/м болған жағдайда бөлшектеу, дефектациялау, жөндеу,монтаждау;

тіректік беттерді, негіздерді, сыналарды, төсемдерді 0,10 мм дейінгі дәлдікпен пневматикалық және электр машиналарының, жылжымалы станоктардың көмегімен өңдеу;

диаметрі 108 мм артық, 258 мм дейін, қысымы 1,5 МПа асатын, 10,0 МПа дейінгі (15-тен артық, 100 кгс/см² дейінгі) арматураны (арнайы жүйелер: гидравликадан, жоғарғы қысым ауасынан, басты будан, т.с.с. басқа) және жылу алмасу аппараттарын дефектациялау, жөндеу, монтаждау;

арматураны, құбырларды және жүйелерді (арнайы жүйелер: гидравлика, жоғарғы қысым ауасы, басты және қосымша бу, т.с.с. басқа) кемеде 1,5 асатын, 10 МПа дейінгі (15-тен асатын, 100 кгс/см² дейінгі) қысыммен гидравликалық сынау және 1,0 асатын, 5,0 МПа дейінгі (10-нан асатын, 50 кгс/см² дейінгі) қысыммен пневматикалық сынау;

цилиндрінің диаметрі 175-300 мм аралығында болатын кеме дизельдерін, цилиндрінің диаметрі 200 мм асатын тоңазытқыштық қондырғылардың сығымдағыштарын, қуаты 225 кВт-тан асатын (300 а.к.) бу машиналарын, білік өткізгіштерін, ескіш бұрамаларды, білік диаметрі 100-250 мм аралығында болатын тығыздамаларды, арнайы жүйелер (гидравлика, жоғарғы қысым ауасы, басты және қосымша бу) арматурасын бөлшектеу;

Кеме құрылғыларын жөндеу;

тұщыландырғыш қондырғыларды, палубалық механизмдерді түзету және жұмыс істеп тұрған күйінде тапсыру;

қосымша механизмдерді, құрылғыларды және жылу алмасу аппараттарын болат арқан және жүріс сынақтары кезінде іске қосу және қызмет көрсету, ақауларды анықтау және оларды жою.

360. Білуге тиіс:

кеменің күш беретін қондырғыларының үлгілерін, олардың құрылымдық ерекшеліктерін;

кеменің механизмдерді пайдалануының негізгі ережелерін;

қосымша және қалдықтарды өңдейтін қазандардың мақсатын, құрылысын және жұмыс істеу принципін;

қосымша механизмдер мен құрылғыларды жөндеу тәртібін, оларды құрастыруға және сынауға қойылатын талаптарды;

кеменің механизмдері мен құрылғыларын жөндеген кезде қолданылатын алдыңғы қатарлы технологиялық процестерді;

білік өткізгішті, ескіш доңғалақтарды ортаға дәл келтіру ережелерін; қосымша механизмдерді болат арқан және жүріс сынақтары кезінде іске қосу және қызмет көрсету бойынша нұсқауларды, олардың жұмыс режімдерін реттеу әдістерін;

нормаларды, салалық және мемлекеттік стандарттарды;

жөндеу, сынау әдістемелерін;

шектерді, қондыруларды; кедір-бұдырлық квалитеттерін және параметрлерін;

әмбебап, арнайы айлабұйымдарды және бақылау-өлшеу аспаптарын, күрделі сызбаларды оқу ережелерін.

361. Жұмыс үлгілері:

1) балық тұздау агрегаттары, ау сілку машиналары – дефектация, жөндеу, жинау, монтаждау, тапсыру;

2) жылу алмасу аппараттары, қысым релесі, таратқыштар – жөндеу, жинау, түтіктерді ауыстыру және шыр айналдыру, орнату;

3) бағыттаушы аппараттар және шүмекті турбиналар – бөлшектеу, жөндеу, нығыздамаларды ауыстыру, орнату;

4) отындық арматура – бөлшектеу, ажырату;

5) блоктар, негізді жақтаулар, қақпақтар, цилиндрінің диаметрі 175 мм дейін болатын кеме дизельдерінің бұлғақтары бар поршеньдер – дефектация, жөндеу, орнату, ортаға дәл келтіру;

6) диаметрі 100 мм дейінгі иінді біліктер – калибрлеу және мойнақтарды жылтырату, төсеу, раскептерді өлшеу, май саңылауларын тексеру;

7) ескіш біліктер – шыныматаны, толтырғыштар мен байланыстырғыш элементтерді пайдалана отырып, эпоксидті құрам жағу;

8) диаметрі 250 мм дейінгі тралды жүкшығырдың жүк және аралық біліктері – төсеу;

9) аралық және ескіш біліктер, ескіш бұрамалар, дейвуд құрылғы, кронштейндер, мортиралар төлкелері, тығыздамалар, біліктер диаметрі 100 мм дейінгі ескіш бұрамалардың айнала аққыштары – дефектация, жөндеу, тетігін бұрау, қиюластыру, ернемектік және гидробаспақтық қосылыстарды жинау; жартылай жалғастырғыштарды отырғызу, төлкелерді баспақтау, құрастыру, кез-келген тәсілмен ортаға дәл келтіру, іс-қимылға тапсыру;

10) диаметрі 50 мм дейінгі таратқыш біліктер – бөлшектеу, дефектация, жөндеу, жинау, төсеу, реттеу;

11) мойынтірек ішпектері, білігінің диаметрі 100 мм дейінгі мойынтіректер – ұя бойынша қиюластыру, жинау, май саңылауларын тексеру;

12) деңгейдің су-көрсеткіштері (бу қазандарынан басқа) – алу, жөндеу, орнату, сынау;

13) барлық жүйелердің гидромоторлары, гидрокөтергіштер – бөлшектеу; ажырату;

14) грейферлер, кеменің жүк, крандарының жүк қармау айлабұйымдары – бөлшектеу, жөндеу, жинау;

15) диаметрі 80-175 мм аралығында болатын бөлшектер (төлкелер, саусақтар, мойынтіректер және т.б.) – баспақтау, гидравликалық, бұрамалық, механикалық баспақтарда айлабұйымдардың көмегімен және суық әдісімен баспалау;

16) цилиндрінің диаметрі 175-300 мм аралығындағы кеме дизельдері – бөлшектеу;

17) аспалы жол – құрастыру, тапсыру;

18) механикалық жетекті енгізу және шығару клапандары – дефектация, жөндеу, жинау, сынау, орнату;

19) сыналар (төсемдер), сфералық төсемдер, реттелетін сыналар – орынында өлшемдер алу, қиюластыру, орнату;

20) компенсаторлары бар жинағыштар – дефектация, жөндеу, орнату;

21) диаметрі 175 мм дейінгі поршень сақиналары – қиюластыру, орнату;

22) цилиндрінің диаметрі 200 мм дейінгі тоңазытқыш қондырғылардың компенсаторлары – бөлшектеу, дефектация, жөндеу, құрастыру; диамтері 200 мм артық болған жағдайда – бөлшектеу;

23) қосымша және қалдықтарды өңдейтін қазандар, бу сепараторлары – бөлшектеу, дефектация, жөндеу, ревизия, гидравликалық сынау, монтаждау;

24) гидравликалық, электр, электргидравликалық (тралды, палубалық, кемерден тысқары траптың көтерулері және тағы басқа) жүкшығырлар – жөндеу, құрастыру, реттеу, тапсыру;

25) турбиналардың жұмыс лапасттары– шешіп алып тастау;

26) жетекті меңгеріктік машиналар және құрылғылар – бөлшектеу; ажырату;

27) кеме дизельдер мен турбиналардың аспалы механизмдері – дефектация, жөндеу, жинау, стендте сынақ өткізу, орнату,монтаждау;

28) кемедегі тұрмыстық нысандағы механизмдер (кір жуу машиналары, центрифугалар, картоп аршығыштар, қамыр араластырғыштар және тағы басқа) – жөндеу, орнату, құрастыру, ортандыру, реттеу, жұмыс істеп тұрған күйінде тапсыру;

29) гидравлика жүйелерінің және суырмалы құрылғылардың механизмдері – бөлшектеу;

30) шина-пневматикалық жалғастырғыштар – бөлшектеу, ажырату;

31) қол жетекті реверсивті жалғастырғыштар – дефектация, жөндеу, жинау, сынау, тапсыру;

32) отындық сорғылар, реттегіштер – бөлшектеу, ажырату;

33) ылғал-ауалы, білікті, аспалы сорғылар – жөндеу, жинау, монтаждау;

34) басты, мотыльды мойынтіректер – кеулейжону кезінде жинау;

35) арматураны немесе құрал-жабдықты басқару жетектері (құбырлар, бұрыштық тісті берілістер, тісті берілісі болатын палубалы бұрыштық төлкелер, іріктемелі-палубалы бұрыштық мойынтіректер немесе тығыздамалар және тағы басқа) – дефектациялау, жөндеу, жинау, құрастыру, жұмыс істеп тұрған күйінде тапсыру;

36) турбиналардың шүмекті және байпас клапандарының жетектері – жөндеу, жинау, орнату;

37) диаметрі 600 мм артық түптік және кемерден тысқары арматураның қабылдау торлары – орнату;

38) білік диаметрі 100-250 мм аралығында болатын дейдвудтық, іріктемелі тығыздамалар – нығыздамаларды іріктеу, тығыздауды ауыстыру;

39) турбиналар тұрқыларының тығыздамалары – лабиринттік нығыздама жинағы;

40) турбосығымдағыштар – бөлшектеу, бөлектеу;

41) қосымша турбомеханизмдердің бұрыштық нығыздамалары – қиюластыру;

42) басты турбиналардың маневрлік және тез тиекті құрылғылары – бөлектеу, бөлшектеу;

43) диаметрі 500 мм асатын эксцентриктер – орнату.

Параграф 5. Кемені жөндеуші слесарь, 5-разряд

362. Жұмыс сипаттамасы:

бөлшектер мен бұйымдарды 6-7 квалитет бойынша (дәлдіктің 1-2 кластары) слесарлық өңдеу;

цилиндрінің диаметрі 300 мм дейінгі кемелік дизельдерді, қуаты 225 кВт (300 а.к.) асатын бу машиналарын, білік өткізгіштерді, мойынтіректерді, ескіш бұрамаларды, білік диаметрі 100-250 мм аралығында болатын тығыздамаларды, кез-келген тәсілмен (оптикалықтан басқа) орталықтандырылатын механизмдерді, орталықтау шегі 0,10 мм, сыну – 0,15 мм/м агрегаттарды, дизельдерді бөлшектеу, дефектациялау, жөндеу, жинау, құрастыру кезінде темір ұсталық операцияларды орындау;

басты қазандарды құрастыру, жөндеу, ревизиялау, гидравликалық сынақтар жүргізу;

турбоциркуляциялық, май, конденсаттық, қоректік, топырақтық сорғыларды, автономды турбогенераторларды, ауыспалы өнімділік сорғыларын, дизель-генераторларды дефектациялау, жөндеу, құрастыру, сынақ жүргізу және жұмыс істеп тұрған күйінде тапсыру;

негіздердің, сыналардың және т.б. тіректік беттерін 0,05 мм дейін дәлдікпен, пневматикалық және электр машиналардың, жылжымалы станоктардың, қырғыштың көмегімен өңдеу;

арматураны, арнайы жүйелер мен құбырлардан басқа, құбырлар мен кез-келген диаметрге ие жүйелерді кемеде дефектациялау, жөндеу, құрастыру және 10,0-30,0 МПа аралығындағы (100-300 кгс/см² аралығындағы) қысым әсерінде гидравликалық сынақ жүргізу;

құбырлар мен жүйелердің арматурасын кемеде 5,0-25,0 МПа аралығындағы (50-250 кгс/см² аралығындағы) қысым әсерінде пневматикалық сынақтар жүргізу;

роторларды және массасы 1000 кг дейінгі басқа бөлшектерді динамикалық теңгеру, бөлшектерді статикалық теңгеру;

қосымша және қалдықтарды өңдейтін қазандар автоматикасын құрастыру, булық сынама, реттеу және жұмыс істеп тұрған күйінде тапсыру;

сығымдағыштарды және цилиндрінің диаметрі 200 мм артық тоңазытқыш қондырғылардың құрал-жабдықтарын сынау, реттеу және жұмыс істеп тұрған күйінде тапсыру;

ауа баптау жүйелерінің автоматикасын жөндеу және құрастыру;

механизмдері бар дизельді, қазандық қондырғыларды, рульмен басқарылатын машиналарды, құрылғыларды іске қосу және арқандап байлау мен жүріс сынауларына қызмет көрсету.

363. Білуге тиіс: басты кемелік күш беретін қондырғылардың (бу машиналарының, кемелік дизельдердің, турбиналардың), бу қазандарының мақсатын, құрылысын және жұмыс істеу принципін;

білік өткізгіштерді төсеу және орталықтандыру технологиясын;

бөлшектерді динамикалық және статикалық теңгеру тәсілдерін;

КСРО Тіркелімінің, РКФСР Өзен тіркелімінің талаптарын және кемелік механизмдер мен машиналарды жөндеуге және құрастыруға қойылатын техникалық талаптарды;

құрастыру, кемелік дизельдердің жинау бірліктерін орталықтандыру ақауларын, оларды жою тәсілдерін;

индикатор диаграммалары;

білік өткізгіштерін, механизмдерді құрастыру және орталықтандыру ақауларын, оларды жою тәсілдерін;

тоңазытқыштық қондырғылар сығымдағыштарының құрылымын;

басты кемелік күш беретін қондырғылардың жұмыс істеу принципін және автоматты түрде реттеу құрылғысын;

кемелік дизельдердің реверсивті құрылғыларының құрылымын;

басты кемелік механизмдерді орталықтандыру шектерін;

екі еселік және төрт еселік кемелік бұйымдарды реттеудің ерекшеліктерін; өлшемдер алу және формуляр толтыру тәртібін;

отын, май маркаларын;

арқандап байлау мен жүріс сынаулары жөніндегі нұсқаулықтарды;

ерекше күрделі сызбаларды оқу ережелерін.

364. Жұмыс үлгілері:

1) турбиналардың бағыттаушы және шүмектік аппараттары – орталықтандыру, бекіту;

2) отындық арматура – дефектациялау, жөндеу, реттеу, құрастыру, сынау, тапсыру;

3) тралдық жүкшығырдың диаметрі 250 мм артық жүк және аралық біліктері – төсеу;

4) диаметрі 100-200 мм аралығында болатын иінді біліктер – бөлшектеу, дефектациялау, жөндеу, калибрлеу және мойынақтарды жылтырату, төсеу, раскептер бойынша тексеру, май саңылауларын тексеру;

5) мойынтіректер ішпектері, білік диаметрі 100-250 мм аралығында болатын мойынтіректер – ұя бойынша, білік мойнағы бойынша қиюластыру, жинау, орнату, май саңылауларын тексеру;

6) диаметрі 50-120 мм аралығында болатын таратушы біліктер – бөлшектеу, жөндеу, жинау, төсеу;

7) Блоктар, негіздік жақтаулар, қақпақтар, бұлғақты поршеньдер, цилиндрінің диаметрі 175-300 мм аралығында болатын кемелік дизельдердің бағаналары – дефектациялау, жөндеу, орнату, орталықтандыру;

8) диаметрі 175-350 мм аралығында болатын бөлшектер (төлкелер саусақтар, мойынтіректер және тағы басқа) – баспақтау, гидравликалық, бұрамалық механикалық баспақтарда айлабұйымдардың көмегімен және суық әдісімен баспалау;

9) цилиндрінің диаметрі 300 мм артық кемелік дизельдер – бөлектеу;

10) турбина тұрқысының диафрагмасы – дефектациялау, жөндеу, орнату, орталықтандыру;

11) поршеньдік қозғалыс – цехтағы тақтада орталықтандыру;

12) кингстондар, кингстон жетектері, бәсеңдеткішті желдету жүйесінің іріктеу жапқыштары – дефектациялау, жөндеу, жинау, орнату, құрастыру, реттеу, тапсыру;

13) сақтандырғыш, бәсеңдеткіш клапандар (шартты өту мен қысымға тәуелсіз), іске қосу, ауа және көмірқышқыл баллондарының бастиектері – дефектациялау, жөндеу;

14) шүмекті және байпастық клапандар – дефектациялау, жөндеу, орнату, реттеу;

15) кемелік лифттер және крандар, гидравликалық жетекке ие басты конвейерлер – дефектациялау, жөндеу, жинау, құрастыру, реттеу, түзету, сынау, тапсыру;

16) ескіш бұрамалардың қалақтары – үлгі және адым бойынша қиюластыру, тазарту, қырнап өңдеу;

17) турбиналардың жұмыс қалақтары – қиюластыру, орнату;

18) гидравликалық машиналар, желдеткіш жүйесінің клапандары – дефектациялау, жөндеу, жинау, орнату, реттеу;

19) гидравлика жүйесінің және суырмалы құрылғылардың механизмдері – дефектациялау, жөндеу, құрастыру;

20) гидравликалық байланыстыру жалғастырғыштары – бөлшектеу, жөндеу, жинау;

21) отындық сорғылар, реттеуіштер – дефектациялау, жөндеу, жинау, орнату, реттеу;

22) параллельдер, кемелік дизельдердің және басты бу машиналарының бағыттауыш тақтайшалары – кемеде қыру;

23) арматураны және құрал-жабдықтарды басқарудың білікшелік жетектері – жөндеу, құрастыру, жұмыс істеп тұрған күйінде тапсыру;

24) басты кемелік құрылғылардың роторлары – бөлектеу, дефектациялау, жөндеу;

25) рульдік, түрлі құрылымды руль қырқұралы – шешіп алу, орнату, бір осьтікке орталықтандыру;

26) дейдвудтық тығыздамалар, білік диамтері 250 мм артық болған жағдайда іріктемелі – нығыздамаларды іріктеу, тығыздауды ауыстыру;

27) цилиндрінің диамтері 300 мм дейін болатын кемелік дизельдердің анкерлік байланыстары – технологиялық схема бойынша тартып ауыстыру, қайта тарту;

28) кез-келген қуатқа ие кемелік дизельдердің шығару жолдары – жинау, құрастыру, сынау;

29) турбосығымдағыштар – дефектациялау, жөндеу, жинау, реттеу;

30) ескіш біліктің диаметрі 250 мм дейін болатын "Симплекс" нығыздамасы – дефектациялау, жөндеу, жинау, құрастыру, сынау, тапсыру;

31) аппарельдік құрылғы – бөлшектеу, жөндеу, жинау;

32) реттелетін адымды ескіш бұрамалар құрылғысы, меңгеру құрылғысы – бөлшектеу, жөндеу, жинау;

33) басты турбиналардың маневрлік және тез тиекті құрылғылары – жинау, құрастыру;

34) цилиндрінің диамтері 300 мм дейін болатын кемелік дизельдердің іске қосу және реверсивтік құрылғылары – жинау, орнату, реттеу;

35) телескоптық құрылғы – бөлшектеу, дефектациялау, жөндеу, құрастыру, орталықтандыру;

36) призмалық сыналық кілтектер – қиюластыру, орнату.

Параграф 6. Кемені жөндеуші слесарь, 6-разряд

365. Жұмыс сипаттамасы:

цилиндр диамтері 300 мм асатын кемелік дизельдерді, басты турботісті агрегаттарды, газ-турбиналық қондырғыларды, турбиналарды, турбогенераторларды, білік өткізгіштерді, мойынтіректерді, ескіш бұрамаларды, білік диаметрі 250 мм асатын тығыздамаларды бөлшектеу, дефектациялау, жөндеу, құрастыру кезінде темір ұсталық операцияларды орындау;

кемеде басты кемелік күш беретін қондырғыларды орталықтандыру және реттеу;

негізгі тоңазытқышты орталықтандыру және құрастыру;

диаметрі 250 мм асатын білік өткізгішті кез-келген тәсілмен орталықтандыру;

арматураны және жоғарғы қысым ауасының құбырларын, гидравликаны дефектациялау, жөндеу, жинау, құрастыру, сынау;

басты қазандардың және күш беретін қондырғылардың автоматика жүйелерін түзету;

қазандық машина бөлімі механизмдерін автоматты түрде басқару жүйесін реттеу;

отынды жіберуді, бу және газ тарату құрылғыларын реттеу, цилиндрінің диаметрі 200 мм асатын тоңазытқыш қондырғылардың сығымдағыштарын және құрал-жабдықтарын сынау, реттеу, жұмыс істеуін тексеру;

кемелердің аппарельді құрылғыларын сынау және жұмыс істеп тұрған күйінде тапсыру;

роторларды және массасы 1000 кг асатын басқа бөлшектерді динамикалық теңгеру;

қазандық машина бөлімі механизмдерін арқандап байлау мен жүріс сынаулары;

бригаданы басқару.

366. Білуге тиіс:

механизмдерді және машиналарды пайдалану ережелерін, кемелерде басты кемелік дизельдерді, турбиналарды, басты турботісті агрегаттарды орнату тәсілдерін;

жұмыс істегенде кемелік күш беретін қондырғының барлық механизмдері мен жүйелерінің өзара әрекеттесуін;

отынның жіберілуін, кемелік дизельдерде газ таралуын реттеу әдістерін;

басты кемелік күш беретін қондырғыларды құрастырудың ең тиімді процестерін;

арқандап байлау мен жүріс сынаулары бағдарламасын;

367. Арнайы орта білім талап етіледі.

368. Жұмыс үлгілері:

1) кемелік дизельдердің, басты қазандардың, турбиналардың басты бу машиналарының автоматикасы – құрастыру, реттеу;

2) блоктар мен негіздік жақтаулар, бағаналар, цилиндрінің диаметрі 300 мм асатын кемелік дизельдердің цилиндрлері – орнату, жинау, орталықтандыру, тексеру;

3) диаметрі 200 мм асатын иінді біліктер – мойнақтарды калибрлеу, төсеу;

4) диамтері 120 мм асатын тарату біліктері – бөлшектеу, дефектациялау, жөндеу, жинау, төсеу, реттеу;

5) тіректік біліктер – төсеу, орталықтандыру;

6) мойынтіректердің ішпектері, 300 мм асатын диаметрге ие білік (ротор) мойынтіректері – ұя бойынша, білік мойнағы бойынша қиюластыру, жинау, орнату, май саңылауларын тексеру);

7) турбиналардың тұрқылары – турбина тұрқысының жарты бөліктерін өзара орталықтандыру, жинау;

8) жоғарғы қысымдық отындық сорғылар – кемелік дизельдерді тапсыру кезінде реттеу;

9) параллельдер, бағыттаушы тақтайшалар – кемеде орталықтандыру;

10) білік диамтері 250 мм асатын тіректік мойынтіректер – өңдеу, ұя бойынша қиюластыру, сегменттерді қиюластыру;

11) цилиндр диамтері 300 мм асатын кемелік дизельдердің анкерлік байланыстары – технологиялық схема бойынша тартып ауыстыру, қайта тарту;

12) басты турбиналар – аксиальды және радиальды саңылауларды тексеру және орнату;

13) турбиналар және негізгі бәсеңдеткіштер – дефектациялау, роторды төсеу;

14) лабиринттік нығыздамалар, ұштық диафрагмалар – орнында қырнап өңдеу үшін өлшемдерді анықтау;

15) реттелетін адымды ескіш бұрамалар құрылғысы, меңгеру құрылғысы – реттеу, сынау, дефектациялау;

16) су астындағы қанаттары бар қанатты кемелер құрылғысы – электроқшаулау мен шабуыл бұрыштарын қалпына келтіру, түзету, реттеу;

17) басты турбиналардың маневрлік және тез тиектік құрылғылары – реттеу, жұмыс істеп тұрған күйінде тапсыру;

18) цилиндрінің диамтері 300 мм асатын кемелік дизельдердің іске қосу және реверсивтік құрылғылары – жинау, орнату, реттеу;

19) түрлі жүйелердің белсенді рульмен басқарылатын құрылғы – бөлшектеу, жөндеу, жинау реттеу, сынау, құрастыру;

20) гидравликалық жетегі және айнымалы өнімділікке ие сорғылары бар рульмен басқарылатын құрылғы – бөлшектеу, жөндеу, жинау, реттеу, сынау, құрастыру;

21) мойынтіректер астына салынатын негіз – оларды дайындау үшін координаталарды анықтау және алып шығу;

22) гидротістік берілістің және турбиналар бәсеңдеткіштерінің тістегеріштері – тістерді ілінісуде қиюластыру.

26. Кеменің ағаш шебері

Параграф 1. Кеменің ағаш шебері, 2-разряд

369. Жұмыс сипаттамасы:

жұмсақ ағаштан жасалған қарапайым штаттан тыс жиһазды немесе қапталмаған сауытты, оқшаулықты бекіту үшін торды, кеме бөлігін өңдеу бөлшектерін (раскладкалар, галтелдер және т.б) белгі бойынша құру, бекіту;

дайын бөліктерден қарапайым жәшіктер жинау;

жұмсақ ағаштан жасалған қайрақты қолмен аралау және сүргілеу;

ағашты жалғаудың қарапайым түрін орындау;

штаттан тыс жиһазды және лакталған бетін сақтамайтын орнының жабдықтау бұйымын демонтаждау;

ағаш желімін дайындау;

жабыстыратын бөліктеріне желімді қолмен жағу, бөлікке және түйінге аққан желімді алып тастау;

желімге шкантты орнату;

асбосилиталық тақта жиектерін қалақтау және сырлау, ағаш торларының өңделген шетін бояу;

қарапайым ағаш құралын ұштау;

біршама жоғары деңгейдегі кеме шеберінің басшылығымен баулық, дөңгелек аралау, сүргілеу станогымен жұмыс жасау.

370. Білуге тиіс:

кемелердің негізгі орналасу орны мен атауын;

кемелік орындардағы жұмсақ ағаштан жасалған қарапайым бұйым және жиһазды құру, бекіту, жинау, сұрыптау, демонтаждау және жөндеудің ағаш шеберлік және монтаждау әдіс-тәсілдерін;

қарапайым ағаш жалғауларының түрі;

ағаштың басты түрлер мен айырмашылық қасиеттері;

қолданылып жатқан желімнің маркасы мен қасиеті;

олардың дайындалу тәсілдері;

ұстаның қолданатын құрылғысы;

қарапайым сызба мен сызбанұсқаның оқылу ережелері.

371. Жұмыс үлгілері:

1) қолдан жасалған банкеткалар, фурнитуралар, фанермен көмкеру, тор, сөрелер, кереуеттер, үстелдер, графин мен стакан ұстағыштар, әжетхана сөрелері, санитарлық орындардағы палубалы және ағаш желдеткішті торлар, камбузды өңделген үстелдер, есік құлыптары – алу;

2) әртүрлі биркалар – дайындау, орнату;

3) қоймалық бөлмедегі стеллажға төсейтін қайрақ – келістіру, құру;

4) жабдықтың сауыты мен бөлшектері, ұсталық бұйымдардың ойықтары – шаблонмен белгілеу;

5) пердеге арналған қарапайым леер – орнату;

6) жиһаз және жабдық – механикалық зақымданудан қорғау үшін фанермен көмкеру және қаптағышпен жабу;

7) панелдер мен бояудың астына қоятын жұқа тақтайлар – орнату және бекіту;

8) қорғайтын, оқшаулайтын пасталар – бетіне қолмен жағу;

9) жұмсақ ағаштан жасалған қарапайым раскладкалар – қол құралы және терімен тазалау;

10) фанерлер – бетін сәндеу материалдарымен тігу;

11) қарапайым сауыттар - шпунтқа желімдеу.

Параграф 2. Кеменің ағаш шебері, 3-разряд

372. Жұмыс сипаттамасы:

жұмсақ ағаштан жасалған күрделі штаттан тыс жиһазды немесе қапталмаған сауытты, қарапайым заттарда және қатты ағаш түрінен жасалған жабдықтарда, декоративті фанерлер мен кемелік орындардағы пластмассаларды құру, бекіту, жинау;

күрделі құрылымды жәшікті жасау және жинау;

баулық, дөңгелек аралау, сүргілеу станогымен жұмыс жасау;

орташа қиындықтағы ағаш жалғау жұмыстарын орындау;

ағаштың жұмсақ түрінен жасалған, фанерленбеген сауытқа лайықталған рамкаларды жәшік тікенектеріне желімдеу;

сауыт және қайрақ жиектерін пластикпен қаптау және фанерлеу, желімдегеннен кейін ағындыларды алып тастау;

жиһазға қарапайым үлгі және макет жасау;

күрделі түрдегі ағаш торын шпилькаға және бұрандаға келістіріп және бекітіп белгілеу және орнату;

линолеумді жабыстыру, пластмассалық жақтауларды, плинтусты, галтельді, раскладкаларды қосымша беттерді құруымен орнату;

желім мен шпатлевканы синтетикалық қара маймен жасау;

тесіктерді бұрғымен тесу, жиһазды бекіту үшін металл торда оюды кесу;

ағаш құралын ұштау және жөндеу;

бағалы ағаштан жасалған кеме жиһазын, жабдықты, тігісті, лакталған, сырланған және қатпарлы пластикті тақтаны құру, бекіту және жинау барысында біршама жоғары деңгейдегі кеме ағаш шеберінің басшылығымен жұмысты орындау.

373. Білуге тиіс:

кемелік орындардағы жұмсақ ағаштан жасалған бұйым және жиһазды құру, бекітудегі ағаш шеберлік және монтаждау әдіс-тәсілдерін;

ағаш өңдеу станоктардың құрылғысы мен күйін: баулық, дөңгелек ара, сүргі, бұрғы түрлерін;

түйін мен бөліктердің жалғану түрлерін, ағаштың бетін өңдеудің түрлерін, өңдеу материалдары және олардың қолдану ережелері;

ерекшеліктері және ағаштың қатты және жұмсақ түрінің ылғалдылық мөлшерін;

еріткіштердің, яғни ағаш өнімдерін өңдеудегі паста мен лактың, жеке бөліктер мен түйіндердің нобайын сызудың қолдану ережелерін;

сызба мен нобайға қарап, қарапайым шаблон жасау;

геометриялық пішіндердің құрылуы жайындағы басты мәліметтер;

желімнің эпоксидті тәсіл негізінде жасалуы.

қарапайым сызба мен сызбанұсқаның оқылу ережелері.

374. Жұмыс үлгілері:

1) аккумуляторлар – кемеде бекіту;

2) пенопластан жасалған блоктар – келістіру, орнату;

3) буфеттер, дивандар, ас және жазуға арналған үстелдер, ағаштың жұмсақ түрінен жасалған шкафтар - жинау, жөндеу, орнына байланысты әрлеп орнату;

4) кемелік слесарлық верстактар – орнату;

5) бүлікше ескек – орнымен бекіту;

6) галтелдер, раскладкалар, кеме орындарда ағаштың қатты және жұмсақ түрінен жасалған және лакталған жақтаулар – сақтап алу, орнату, шақтау, бекіту;

7) қалқан және жұқа тақтайшалы, қозғалмалы, біржақты, екіжақты есіктер, жұмсақ ағаштан жасалған қуыс есіктер – келістіру, орнату, жөндеу;

8) оргәйнектен жасалған заттар (графин және стакан ұстағыштар, әжетхана сөрелері, шкафтар және тағы басқа) – орнату, бекіту;

9) темірден жасалған, никельмен қапталған бұйымдар және пластмассадан жасалған есіктерге, үстелдерге, жұмсақ ағаштан жасалған (сырланбаған) шкафтарға арналған – орнында бұрау және орнату;

10) жиһазға арналған күрделі және механикалық зақымданудан қорғайтын құралдар приборы, иллюминаторлы төртжақты есік қораптары – дайындау, құру;

11) пердеге арналған күрделі леерлер – құру;

12) жиһаз – ескі лакпен сырланған қабын тазалау;

13) палубалар – бакелезирленген фанермен қаптау;

14) шырақшамның астына қоятын жұқа тақтайшалар, розеткалар – бұрандалар мен пистондармен бекіте отырып құру;

15) ағаш плиталар, қорған сауыттары (қапталмаған), кеме терезе рамалары – келістіру арқылы құру;

16) бетін фанермен және пластикпен қаптау – қалақтау, ажарлау;

17) желдеткіш, аяқ астына төсейтін торлар – дайындап шығару, орнына келістіріп құру, бекіту;

18) штаттан тыс рундуктар – жинау, орнату;

19) үстелдер, рундуктар, тумбалар – линолеумді ауыстыру;

20) ет турауға арналған, ағаштың қатты түрінен жасалған тумбалар – орнату;

21) қорған сауыты, қатпарлы пластикпен қапталған, ағаштың бағалы түрінен жасалған – демонтаждау.

Параграф 3. Кеме ағаш шебері, 4-разряд

375. Жұмыс сипаттамасы:

күрделі жиһазды және пластмассаны, ағаштың қатты түрінен жасалған кемел бөлігін орнату, бекіту;

жиһаздың және жабдық заттарының орнату орнын сызба мен сызбанұсқаға қарап қарапайым белгілеу;

кемеде ағаштың қатты түрінен жасалған жиһазды, пластиктен жасалған және пластикпен қапталған сауытты жөндеу;

күрделі столярлық жалғау жұмыстарын атқару;

орынның жабдықталуы және тігісті пластик сауытпен қаптау және шпонмен фанерлеу;

строганмен шпондалған немесе пластикпен қапталған сауыт жабдықтары мен жиһазды жинау;

жиһазға ерекше күрделі емес шаблон мен макет жасау;

тұрғын үй және қызметтік орындардағы ("Маринит", "Металлопласт" тәрізді) пластикпен қабатталған, асбосилиттік тақтадан жасалған қарапайым үлгідегі тігіс өзі кесетін винтке орнату, бекіту, пішу, келістіру;

текстурасы мен суретіне қарап көркем линолеумді жабыстыру;

лакпен өңдеу және заттың лакталған бетін жаңарту;

кесетін, тегістейтін, фрезер станогында жұмыс жасау.

376. Білуге тиіс:

кеменің орнын тағайындау және олардың орналасуын, түрлерін және кеменің ағаш бұйымдарының құрылымын;

өңделген құрамдарының қасиетін, жиһаздың және жабдық заттарының орнату орнын сызба мен сызбанұсқаға қарап, қарапайым белгілеудің ережелерін;

пластмассадан, ағаштың қатты түрінен жасалған лакталған бұйымдарды орнату, бекіту ережелерін, түрлерін және күделі столярлық жалғаулардың құрылымын;

табиғи суретке қарап таңдаудың тәсілдерін;

бетін бояумен немесе лакпен өңдеудің ережелері, пластикпен қабатталып қапталған асбосилиттен жасалған материалды бекіту және оны өңдеудің тәсілдерін;

кесетін, тегістейтін, фрезерлік станокта жұмыс жасау ережелерін және жөндеуді;

жиһазға ерекше күрделі емес шаблон мен макет жасау; күрделі сызбаны, түйін альбомын оқу ережелерін.

377. Жұмыс үлгілері:

1) асбосилитті есіктер – метал қораптармен арнайы винтты бекіте отырып орнату;

2) мұздатқыш қоймалары мен рефрижератолық орындардағы есіктер – орнату;

3) ағаштың қатты түрінен жасалған шкафтың қақпақтары мен рамалары, есіктер балауызбен және лакпен өңделген және пластмассамен қапталған – орнына қалыптастыру, ломберлі и маятникті тесіктерге орнату;

4) ағаштың қатты түрінен және пластмассадан жасалған борттық және бұрыш дивандары, жұмсақ креслолар лакпен өңделген – сұрыптау, жинау, қалыптастырып орнату, бекіту;

5) асбосилиттен немесе пластикпен қапталған тақтаның қорғанын, сұрыптау – орнына қалыптастыру, орнату, бекіту;

6) ағаштың қатты түрінен жасалған, лакпен қапталып, "разноус" және малкуға ұқсатқан - қалыптастыру, орнату, бекіту;

7) сегізмигранды иллюминаторлы қораптар - қалыптастыру, орнату, бекіту.

8) радиусты тор – белгілеу, бекіту;

9) ағаштың қатты түрінен және пластмассадан жасалған, лакпен әрленген панелдер – сурет пен текстурасына қарап таңдау, орнату, бекіту және зақымданған жерлері жөндеу;

10) бетін – декоративті фанермен, пластикпен тігістеу;

11) ағаштың қымбат түрінен фанермен қабатталған рамкалар, карниздер, бакеттер – ажарлау;

12) металдық бұрыштық раскладка – орналасу белгісі, келістіру, орнату, бекіту;

13) строган шпонынан көйлектер – декоративті терім ( "шыршаға", "терім");

14) пластикпен қапталған камбузды үстелдер – дайындау, орнату, жөндеу;

15) жазба үстелдері, дивандар, ас және шахматты лакталған – жинау, құру;

16) шкафтар, буфеттер, кереуеттер, пластмасса орындықтар – құру;

17) әжетхана шкафтары, оргәйнектен жасалған стакан және графин ұстағыштар, желдеткіш және орамал астына қоятын ұстағыштар – орнататын орнын белгілеу.

Параграф 4. Кеме ағаш шебері, 5-разряд

378. Жұмыс сипаттамасы:

күрделі кеме жиһазын, жабдықтау бұйымдарын және кеме орнының ағаштың бағалы түрінен жасалған, боялған және лакталған бөліктерін орнату, бекіту;

ағаштың бағалы түрінен жасалған жиһаз нобайы мен сызбасына қарап құру орнын күрделі белгілеу;

қолмен лакталған бетін бояу;

ағаштың бағалы түрінен жасалған жиһазға лайықтап ағаш текстурасын таңдап жөндеу;

жиһазға күрделі шаблон мен макет дайындау;

тұрғын үй және қызметтік орындардағы ("Маринит", "Металлопласт" тәрізді) пластикпен қабатталған, асбосилиттік тақтадан жасалған күрделі үлгідегі тігісті орнату, бекіту, пішу, келістіру.

379. Білуге тиіс:

ағаштың бағалы түрінен жасалған барлық күрделі түрінің ағаш бұйымдарының құрылымы мен түрлері;

бұйымның күрделі белгілеуінің, жиһазды құру орны, өңделген бөліктері және кеме орнының жабдықтарының ережелерін; ағашты жоғары сапалы бояудың тәсілдерін, ағашқа көркем таңдау жасау тәсілдерін;

жиһазға күрделі шаблон мен макет дайындау;

ағаштың бағалы түрінен жасалған жиһазды және жабдықты бекітудің тәсілдерін.

380. Жұмыс үлгілері:

1) фанерленген немесе ағаштың бағалы түрінен жасалған карнизді барьерлер – дайындау, шақтау, орнату;

2) ағаштың бағалы түрінен жасалған қос жармалы сырлы – дайындау, шақтау, орнату;

3) есік кенеп және терезе түптеулері – шақтау, орнату;

4) қорғандар "Аблой" тәрізді – ойып орнату;

5) капителді карниздер, розеткелер және ағаштың бағалы түрінен жасалған фанерленген – дайындау, шақтау, орнату;

6) ағаштың бағалы түрінен жасалған сырланған және боялған жиһаз (буфеттер, айналы шкаф, бюро, кереуеттер, жазба және штурманды үстелдер) – дайындау, жинау, келістіру, орнату, бекіту;

7) панно, каютаға айна – щұғамен бірге жинау, бекіту;

8) әжетхана сөрелері, оргәйнектен жасалған стакан және графин астындағы ұстағыштар – дайындау;

9) фурнитура – лакталған және сырланған жиһазға орнату;

10) пластикпен қабатталған декоративті сауыттар – салтанатты орындарды тігу.

Параграф 5. Кеме ағаш шебері, 6-разряд

381. Жұмыс сипаттамасы:

жоғары сатыдағы жолаушылар кемесінің алдыңғы орындары мен салонды жабдықтау жұмыстарын орындау: ән салоны, 1 сатыдағы мейрамхана, 1 сатыдағы вестибюлі, "Люкс" каюталары, демалыс орны және тірі табиғат, командир блогы, компания каютасы;

орындарды бөлу және жоспарлау, материалдарды алдын-ала пішу ерекшеліктерін дайындау.

382. Білуге тиіс:

кемедегі сатылық орынның жабдықталу жұмысының жүйелілігі;

барлық қиындық түрлерінің жаңа заманға сай кеме заттарының құрылымы мен түрлері;

пластиктің барлық түрлері мен маркаларының ішіндегі бағалы бөлігінің материалдарын, жоспарлы бөлігін және органикалық әйнек материалдарының қолдану ережелерін және тағы басқа;

383. Жұмыс үлгілері:

1) командирлік блок, компания-каютасы – текстура бойынша іріктеу және декоративті сырлы фанермен, сауытпен, фанерленген бағалы ағаштармен тігу;

2) вестибюлдер – оганикалық әйнекпен бөлу;

3) сувенир дүкендерінің көрме сөрелері мен пластмасса қолданған кітапханалар – дайындау және рәсімдеу;

4) ағаштың әр түрінен жасалған – қалпына келтіру;

5) салондағы және жолаушылар кемесіндегі алдыңғы орындағы жиһаздар – қайта жабдықтау және жөндеу;

6) салондар мен алдыңғы орындардағы көркем паркеттер – төсем;

7) кемедегі панельдермен пиллерстер – жиһаздың стиліне сәйкестеп, ағаштың қымбат түрінен өңделген;

8) кемедегі алдыңғы орын, жиһаз, пианино – бояуды қалпына келтіру және нитралакпен бояу;

9) демалыс орны және тірі табиғат – рельефті тақта және айна; 10) вертикальды шкаф, буфеттер, бюро – түрлі көркем қымбат фанерден жіңішке жолақпен фанерлеу.

27. Кеме корпусын жөндеуші

Параграф 1. Кеме корпусын жөндеуші, 1-разряд

384. Жұмыс сипаттамасы:

жай майда бөліктерді түзету және қолмен шабу, жұлып тазалау;

бөліктер мен түйіндерді тазалау, майлылықтан тазалау;

бөліктерді белгі бойынша кернелеу;

дайындаманы және станокта өңдеу барысында бөліктерді қолдау;

бирка және төсенішке дайындамаларды жасау;

қарапайым слесарлық және жинау, өлшеу құралдарын қолдану.

385. Білуге тиіс:

кеме корпусының басты құрылымының атын;

кернелеу тәсілдерін;

тақтада жай ұсақ бөліктерді түзетудің тәсілдері мен негізгі әдістерін;

кеме корпусының басты құрылымының атын;

кернелеу әдістерін;

слесарлық және жинау, өлшеу (метр, сызғыш, кернеу) құралдарын қолдану және қолданудың ережелерін;

белгілеу және консервіленген материалдарды қолданудың ережелерін.

386. Жұмыс үлгілері:

1) биркалар – қолдан жасау;

2) қарапайым майда бөліктер (жолақтар, планкалар және тағы басқа) – тақтада жөндеу, қолмен тазалау;

3) парониттан, резеңкеден, картоннан жасалған төсенішке арналған дайындама - белгілеу, кесу;

4) кництар, жолақтар, планкалар, төсеніштер – кернелеу.

Параграф 2. Кеме корпусын жөндеуші, 2-разряд

387. Жұмыс сипаттамасы:

шаблонға қарап кеме корпусының қарапайым бөліктерін және нобайына қарап түзу сызықты пішінді белгілеу;

тақтада қолмен қарапайым бөліктерді және ұсақ түйіндерді түзету;

көліктің пневматикалық бөлігіне жауапты емес тесігін сүргілеу;

құралды ұштау (сүргіден басқаны);

жиекті және пневматикалық көліктің тігісін сүргілеуде бөліктің құру, орнын тазалау;

төсеніштерді, бұқтырманы іріктеу;

сынау барысындағы корпустық құрылымға бор және сабын ерітінділер жағу және дайындау;

дайындама мен қаңылтыр және профильді металдан жасалған тік сызықты пішіннің бөлігін станокта кесу;

престерде бөліктерді тесу;

төменгі деңгейдегі жылы дәнекерлеудің көмегімен жиекті бөлу;

төменгі деңгейде көміртекті және аз қоспалы болаттан жасалған қарапайым конструкцияларды жинаған кезде электр қармап алу, жылумен кесу және пневматикалық шабу;

жоғары білікті кеме корпусын жөндеушінің басшылығымен демонтаждау, жөндеу, тіке көлденең бөліктерді, шығыңқы кницті, бракет, орынды заттар, жалпы кеме желдеткішін орнату, кеме жиһаздарын құру және т.б.

388. Білуге тиіс:

кеме корпусы мен тораптарының, бойлай және көлденең жатқан байланыстардың атауын;

кеме корпусының қарапайым бөліктерін белгілеудің әдісін;

негізгі жабдықтардың және орынды заттардың номенклатурасын;

қарапайым геометриялық құрылымның, геометриялық фигуралардың қарапайым ұңғысын;

қарапайым бөлшектер мен тораптарды жөндеудің тәсілдерін;

жұмыс істеу принципін және пневматикалық, дәнекерлеу, зат кескіш және механикалық жабдықтардың қызметі мен қолдану ережелерін;

болат, қорытпа, электродтың басты ерекшеліктерін;

қысылған ауа желілерін қолдану ережелерін;

дәнекерлеуге арналған құрылғының дайындау ережесін;

қарапайым жинау сызбасын оқудың ережесін;

белгілік және өлшеу құралдарын;

құралды ұштаудың ережелерін (сүргіден басқасын).

389. Жұмыс үлгілері:

1) үйілген брус – демонтаждау;

2) каюталық желдеткіштер – шешу, сұрыптау;

3) өткізгіш металл есіктер – демонтаждау;

4) дисктер, фланецтер және басқа да қарапайым бөлшектер – шаблонға байланысты белгілер;

5) сәйкес келмейтін конструкцияларда бітеу – дайындау, орнату;

6) кництар, бракеттер – түзету;

7) бумен жылытатын тіке қабаттар, тіке тік бұрышты панельдер, комингстер жиһаздар – дайындау;

8) кронштейндер, қармақтар, салпыншақтар, басқыштар – дайындау, орнату;

9) қақпақтар және қылтық комингстер – демонтаж;

10) лючин құрсаулықтары – дайындау;

11) уақытша оқшаулау люктері, қиындылар, қылтық – орнату, демонтаждау;

12) тақталар, қазан машинасы бөлігінің паелы – алып тастау;

13) қорғаушылар – алып тастау;

14) басқыш-траптар – дайындау, жайпақ бетіне орнату;

15) қаңылтыр болат – белгі бойынша газбен кесу;

16) профильді болат ( № 12,5-ге дейін; швеллер № 14-ге дейін) – станокта кесу;

17) көмекші механизм мен жабдықтың аз ауқымды негізі – демонтаждау.

Параграф 3. Кеме корпусын жөндеуші, 3-разряд

390. Жұмыс сипаттамасы:

демонтаж, жөндеу, жинау және болат пен қорытпадан алынған аз ауқымды және үлкен ауқымды иілгіш тораптарды монтаждау;

қисық пішінді күрделі емес бөліктерді сызба арқылы белгілеу;

іріктеу орнын, жайпақ түйіндегі бөліктерді, бақылау сызығындағы бөлікті белгілеу;

қарапайым геометриялық фигураларды қию;

қарапайым бөліктер үшін шаблон дайындау және жерден белгісін алу;

қарапайым икемдену мен өткізгішті жинау;

цилиндрлік бөліктердің иілту станоктарында ию;

пресс-қайшы және виброқайшымен бөліктерді және профилді материалды кесу;

сүргіні ұштау;

қаңылтыр болатты түзету;

қалыңдығы 10 мм қаңылтыр материалды біліктегіште ию;

станокта ию;

пневматикалық және электрлік машина бөліктерін сүргілеу;

кеменің корпусына қатысы жоқ дәнекерлеу құрылымын сынау, өтпейтіндігіне сынақ жүргізу, (ауамен үрлеу арқылы, су құю арқылы) жетіспеушілікті болдырмау;

демонтаждау, жинау, барысында пневматикалық кесу;

кеме жабдығының қарапайым бөлігін және орынды заттарды жинау және орнату;

жоғары деңгейдегі кеме корпус жөндеушінің басшылығымен орынды заттар, кеме жабдығының заттарын, ерекше күрделі түйіндерді жасау, жинау, орнату барысында жұмыстар атқару.

391. Білуге тиіс:

бөліктерді өңдеу барысындағы станоктар түрлерін, станокта жұмыс жасау ережелерін;

кеменің басты бөліктерінің құрылымын, орналасу жабдықтарын, орынды заттар мен құрылғыларын; кеме құрылыс болат, қорытпаның қасиеттерін;

сызба мен нобайға байланысты орта жүкті бөлшектерді белгілеу, дәнекерлеудегі басты бөлшектерді жинаудың басты тәсілдерін;

түйіндер мен бөлшектерді түзетудің басты әдістері, жайпақ бөліктердің иілгіштігін тексеру, орнату, жинау әдістері;

дәнекерлеу ақауларының пайда болуының себебі мен азайтудың әдістерін;

жүйелілік және кеменің цилиндрлік бөлігінің корпусын іріктеуді орнату әдістерін, палуба төсенішін жөндеу;

жинау жүйелілігі және кемедегі қарапайым заттарды орнату;

орта қиындықтағы жинау сызбасын оқу үшін техникалық және технологиялық іс-қағазды білу қажет;

станок құрылғысын пайдалану ережелерін; электрод маркасы мен дәнекерлеу режимін;

қолданып жүрген құрал, үйрену.

392. Жұмыс үлгілері:

1) буксир аркасы – демонтаждау;

2) арматура және желдету сым құбырлары – демонтаждау;

3) бактар, сыйымдылық, болаттан және дәнекерлеуден жасалған қарапайым цистерналар – дайындау, жинау, түзету, жөндеу;

4) қазанды машина бөліміндегі жүк балкалары – демонтаждау;

5) балласт – орнату, бекіту;

6) үйілген металлды брус пен абвайзерлі қораптар тіке аумақта – жөндеу, дайындау, орнату;

7) әріптер, сандар – дайындау;

8) жеңіл қорғандар – демонтаж, орнату;

9) желдеткіштер – демонтаж;

10) өткізетін металл есіктер – орнату;

11) иллюминаторлы керең, қараңғылайтын сауыттар – орнату;

12) бортты қарапайым құрылғылар – жөндеу, дайындау, орнату;

13) кнехталар, арқалар, бумалы планктар, люктар – демонтаждау;

14) клюз – демонтаж, орнату (ескі орнына);

15) бумен жылытатын тіке қабаттар, тіке тік бұрышты панельдер, комингстер жиһаздар – дайындау, келтіру, орнату;

16) қақпақтар және қылтық комингстер – дайындау, келтіру бетіне орнату;

17) жүк маркасы – дайындау;

18) иілген бойлық және көлденең жиынтық – шаблонмен жинау, түзету;

19) бұрыш пен құбырдан жасалған пиллерстер – дайындау;

20) қазан машина бөліміндегі қарапайым құрылғыдағы тақталар мен паелдар – жөндеу, дайындау, орнату;

21) камбузды тақта және камбузды шатыр – дайындау, орнату;

22) қорғаушылар – орнату;

23) жайпақ бөліктегі желке – жинау, орнату, демонтаждау;

24) құбырдан жасалған басқыш-траптар – дайындау, жайпақ емес бетіне орнату;

25) жүк сызықтарына арналған бекітетін қазықтар – демонтаждау;

26) қарапайым тамбурлар – демонтаж;

27) тік траптар – демонтаждау, дайындау, монтаждау;

28) якорлы, леерлі құрылғы – демонтаждау;

29) тіке фальшборт – демонтаждау, түзету, дайындау, орнату;

30) фланецтер, сақиналар – дайындау;

31) аз ауқымды негіздер – орнату;

32) дұрыс шина брусы – ауыстыру.

Параграф 4. Кеме корпусын жөндеуші, 4-разряд

393. Жұмыс сипаттамасы:

иілген үлкен ауқымды жайпақ секцияларды және күрделі қиығы бар шағын ауқымды жайпақ секцияларды, шағын ауқымды көлемді секцияларды, кеменің орта бөлігіне арналған блок-секцияларды, қондырманың блок-секцияларын және кеменің қарапайым қоршаулары бар, шеткі бөлігіндегі секцияларды пішіндеу демонтаж, жөндеу, жинау, белгілеу, тексеру;

қисық пішінмен тізім бөліктерінің сызбасымен белгілеу;

орнатылған орнынан алынған өлшем нобайы мен сызбасына қарап, күрделілігі орташа бөлікті орнату;

күрделі түйіндерді және лекалды жиектермен жайпақ бөліктерді жинау;

күрделі бөліктер үшін шаблон дайындау және орнынан өлшемін алу;

күрделілігі орташа контовательдер мен өткізгіштердің, иілгіш төсеніштерді тексеру, орнату және жинау;

кеменің орта бөлігінде сыртқы қаңылтырды ауыстыру, соңындағы фальшбортты, палуба төсенішіндегі, екінші түбіндегі, төсеніш, шахтадағы, тамбурдағы;

суық жағдайдағы және профильді материалдың № 18-ге және қаңылтыр материалдың күрделі қисаю жуандықпен 10 мм-ге дейін жететін қолдап жылыту нәтижесінде станокта иілту;

сыйымдылығы орта қиындықтағы қоспалы болаттан, қоспасы төмен болаттан түсті метал және қорытпа өндіру, дайындау, жөндеу және күрделілігі орташа металл жиһазды, кеме құрылғыларын және орынды заттарды орнату;

жуандығы 6 мм-ге жететін болат пен қорытпадан корпустық құрылымдар түзету;

көмекші механизмдерге, қазандарға, жүк крандарына сым айгөлектеріне сүйене отырып, негізді дайындау, орнату, жөндеу;

орта қиындықтағы жалпы кеме желдеткіш жүйесінің иілуімен құбырды жөндеу;

қаңылтыр 6 мм жуандығында қыспақты жөндеу, екінші түптің төсенішін, сыртқы көмкерісті түзету;

2,0 МПа (20 кгс/см²) қысымына жететін корпустық құрылымын және пневматикалық қысым 0,05 до 0,5 МПа (0,5 до 5,0 кгс/см² жоғары) гидравликалық сынау.

394. Білуге тиіс:

плазалық бөлудің басты ережелерін;

дәнекерлеуде құрылымды жинаудың жүйелілігін, күрделі, қисық, жайпақ бөлікті тексеру және орнату, жөндеу, кеме корпусының іріктеуінің ауыстырылуын;

орынды заттар мен құрылғылардың, жабдықтарының жөнделу мен дайындалуы әдістерін;

кеме корпусының өткізбейтін қасиетін қамтамасыз ету тәсілін; дәнекерлеу ақауының пайда болу себептері және алдын алу әдістерін;

корпусты құрылымды жинаудың, жөндеу және дайындаудың сызбасының күрделі түрін оқудың ережесін;

бақылау, өлшеу, зерттеу құралдары мен аспаптарының қолдану ережелерін және атын; қисық пішінді бөліктің белгілеудің тәсілін;

көмекші механизм және құрылғының арқасында бөліктердің орналасу негізін белгілеу әдісі;

КСРО регистрінің басты ережелерін және жөндеудегі, кемедегі корпустың құрылудағы техникалық жағдай;

өткізу жүйесі, квалитеттер және кедір-бұдырлық параметрлер.

395. Жұмыс үлгілері:

1) буксир аркалары – жөндеу, дайындау, орнату;

2) бактар, сыйымдылық, болаттан және дәнекерлеуден жасалған – дайындау, жинау, түзету, орнату;

3) қазан машина бөліміндегі жүк балкалары – дайындау, орнату;

4) үйілген металлды брус және абвайзерлі қораптар қисық аумақта – жөндеу, дайындау, орнату;

5) жалпы кеме желдеткіші (иілгіш құбырлар) - дайындау, орнына келтіру, монтаж, жөндеу;

6) тайғақ жалғаушылары мен жеңіл қорғандар, ерекше оттың ағындысы – жөндеу, дайындау, орнату;

7) эжектор тәріздес және саңырауқұлақ желдеткіш – дайындау, жөндеу;

8) желдеткіштің барлық түрі – орнату;

9) кеме краны есіктері, тоңазытқыш қоймасы – жөндеу, орнату;

10) өткізетін металл есіктер – дайындау, жөндеу;

11) сферикалық, дәнекер түбі – түзету;

12) кеменің сыртқы корпусына жамау – дайындау, дәнекермен қысып орнату;

13) ашылатын иллюминаторлар (жармалы) – демонтажсыз жөндеу, сынау;

14) вентиляциялық каналдар, шахталар, тамбурлар – жөндеу, дайындау, орнату;

15) жанындағы килдер – жөндеу, дайындау, орнату;

16) борттық клюз – алып тастау;

17) клюз – орнату (жаңа орынға);

18) кнехталар и бумалы планкалар (қозғалмалы, кескіш) – жөндеу, орнату;

19) дәнекерленген негізделген кнехталар – дайындау, орнату;

20) жоғары қарпығыш желімнің қабықтары – дайындау, орнату;

21) күнқағар, қарпығыш шинельді қаңылтыры – алып тастау;

22) люктер – жөндеу, бөліктерді орнату;

23) жүк маркасы – кемеде белгілеу, орнату;

24) еспелі шұра насадкалары – алып тастау;

25) сыртқы іріктеу – кеме корпусын жөндеудегі монтаждау жапсарын түзету);

26) пиллерстер – ауыстыру;

27) бүгілген фальшборт планширі – ауыстыру;

28) баллер диаметрімен 100 мм-ден жоғары қарапайым рөл және сүйірленіп келген диаметрі 100 мм баллерге жетеді – дайындау, ауыстыру;

29) рамалар, желкелер – жинау, орнату, демонтаждау;

30) жүк сызықтары, қарапайым діңгектер – жөндеу, дайындау, жинау;

31) қанатты құрылғылар – жеке түйіндерді жинау;

32) флоралар және шығыңқы кництар – дайындау, орнату;

33) фальшборт – дайындау, орнату, орнында түзету;

34) үлкен ауқымды негіздер – дайындау, орнату;

35) керме қарпығыш рамалары – алып тастау, дайындау, орнату;

36) шлюпбалкалар – дайындау, жөндеу, орнату;

Параграф 5. Кеме корпусын жөндеуші, 5-разряд

396. Жұмыс сипаттамасы:

күрделі қиығы бар үлкен ауқымды жайпақ секцияларды және күрделі қиығы бар шағын ауқымды жайпақ секцияларды, кеменің орта бөлігіне арналған ірі ауқымды блок-секцияларды, қисық сызықты қоршаулары бар блок-секцияларын және кеменің күрделі қоршаулары бар, шеткі бөлігіндегі секцияларды пішіндеу демонтаж, жөндеу, жинау, белгілеу, тексеру;

қисық пішінмен тізім бөліктерінің сызбасымен белгілеу;

күрделі бөліктер мен кеменің бөлігінің ұңғының құрылуы мен белгіленуі;

күрделі құрылымдағы жауыпты орынды белгілеу (басты көліктердің негізі, клюз және гельмпорттық құбырлар және тағы басқа.);

желкен және желпуіш тәрізді иілетін қаңылтыр суық және ыстық қалыпта иілу формасы;

орнынан алынған өлшемі бойынша орта қиындықтағы күрделі шаблон мен каркас жасау;

құймадан (штевндер, рөлдер, кронштейндер) алынған құйылымдарды түзету;

ахтерштевндер мен форштевндерді орнату;

қанатты құрылғыларды жөндеу және орнату;

2,0 ден 4,0 МПа жоғары (20 до 40 кгс/смІ жоғары) қысымдағы және пневматикалық қысымдағы 0,3 до 1,0 МПа жоғары (3 до 10 кгс/смІ жоғары) корпустық құрылымды сынау, кеме корпусының, түп арасындағы бөліктердің газ өткізбеушілік қасиетін сынау;

дайындау, жөндеу, күделі металл жиһазын, кеме құрылғыларын, орынды заттарды орнату және жөндеу.

397. Білуге тиіс:

оптикалық құралдың көмегімен корпус құрылымын тексеру және белгілеу әдістерін, күрделі геометриялық фигураларды белгілеу және бұрау әдістерін;

технологиялық жүйелілік және күрделі метал жиһазды, орынды заттарды, үй-жай жабдықтарының күрделі бұйымдарын, барлық мақсатқа қолданылатын желдеткіштердің ауа шығарғыштарын дайындау және орнату әдістерін;

кеме корпусын жөндеуде пайдаланылатын пресс және станок құрылғыларын;

күш беретін негізгі қондырғылар бойынша фундаменттерді жөндеу, құрастыру, орнату технологиясын, құймадан алынған корпустық конструкцияларды жөндеу, құрастыру, тексеру, түзету технологиясын;

блоктарды қосу жүйелілігін;

табақтарды және күрделі қиығы бар бөлшектерді белгілеу ережесін және ию жүйелілігін;

кеме корпусының секциясын құрастыру кезінде қолданылатын күрделі құралдар мен кондукторлар;

жөндеу кезінде кеме жағдайын тексерудің тәсілін;

корпусты және жекелеген тораптарды плазалық бөлуді;

көлемді тораптарды жөндеу әдісін және корпустың, кеме жабдықтары мен құрылғылардың конструкциялары;

күрделі көлемді секциялар мен блоктарды құрастыру, орнату, тексеру ж"не демонтаждау әдістерін;

оптикалық құралды қолданудың ережелерін.

398. Жұмыс үлгілері:

1) ахтерштевндер, форштевндер (үлкен ауқымды күделі құрылымнан басқа) – ауыстыру;

2) бактар, сыйымдылық, болаттан және дәнекерлеуден жасалған цистерналар – дайындау, жинау, түзету, жөндеу;

3) мұнара и қарпығыш рамалары оқтұмсықтар – демонтаждау, дайындау, жөндеу, орнату;

4) еспелі шұра – түзету;

5) желпуіштер – дайындау;

6) топырақ сорғыштың топырақ қабылдағыштары – демонтаждау, жөндеу, монтаждау;

7) есіктер мен қақпақтар: өртке қарсы, клинкетті,су және газ өткізбейтін – дайындау, жөндеу, орнату, сынау;

8) бортты клюз – орнату;

9) қарпығыш күнқағары – орнату;

10) күрделі түтін құбырларының қабықтары – демонтаждау, жөндеу, орнату;

11) жүк люктерінің комингстері және люк жабулары - жөндеу, дайындау, орнату;

12) люктер – орнату, сынау;

13) кеме корпусын іріктеу – дайындау, орнату, зақымданған жерлерін ауыстыру;

14) еспелі шұраның саптамасы – жөндеу, дайындау;

15) қазан машина бөлігінің тақта төсенішінің торы – дайындау, орнына келтіру, орнату;

16) қазан машина бөлігінің күрделі құрылымының тақталары мен паелдары – жөндеу, дайындау, орнату;

17) қорытпадан жасалған траптар – дайындау, орнату;

18) гельмпортты және зәкір клюзінің құбырлары – дайындау;

19) қанатты құрылғы – жөндеу, орнату;

20) кеме корпусының сыртқы ақауы – дайындау, дәнекермен қыспақ орнату;

21) басты механизмге фундаменттер – дайындау, орнату;

22) дәнекер құрылымының қарпығышы – дайындау;

23) шлюпбалкалар, күделі құрылымдағы діңгектер – жөндеу, орнату.

Параграф 6. Кеме корпусын жөндеуші, 6-разряд

399. Жұмыс сипаттамасы:

үлкен ауқымды жайпақ бөлігін ерекше күрделі ірі ауқымды көлемді секцияларды, кеменің күрделі қоршаулары бар шеттерін демонтаждау, жөндеу, жинау, белгілеу, тексеру, жиектеу, орнату және тарту;

кеменің ерекше күрделі конструктивті иілген шеттерін сырттан қаптайтын табақтарын (артқы бөліктегі қарауыл табақтарды, дейдвудті, мортирлерді және еспелі шұралардың бұрандалары, кеменің шетіндегі килелі қораптарды) ауыстыру;

ақауды жоя отырып, корпусқа 1,0 МПа (10 кгс/смІ жоғары) қысымда гидравликалық зерттеу;

кемеде ерекше күрделі және кеме жабдықтарының жауапты бөлшектерін, жиһаздарды, құрылғылар мен орынды заттарды жасау, жинау және орнату;

ерекше күрделі каркастарды, құрылғыларды дайындау;

бригадаға басшылық ету.

400. Білуге тиіс:

ерекше күрделі қоршаулары бар көлемді секцияларды, үй-жайлар мен құрылғылардың ерекше күрделі жабдықтарын жинау, орнату және тексеру жүйелілігі;

күрделі пісіру конструкциялардың конструктивтік және технологиялық өзгеру себептерін, шамасын және жою тәсілдерін;

конструкцияларды, бұйымдар мен басқаларды сынауға ережелерді және техникалық шарттарды;

күрделі конструкциялардың (фундаменттердің, шапқылардың, қондырғылар мен сол сияқтылардың) дұрыс орнатылуын тексеру тәсілдері;

ірі кемелердің докта және жүзу кезінде тексеру тәсілдері, осьтік желілерді (оптикалықты қоса алғанда) тесу тәсілдері;

құймадан алынған ірі ауқымды заттарды орнатудың әдістерін және технологиясын;

қажетті технологиялық құжаттаманы;

КСРО Регистрінің ережесін;

күрделі бақылау-өлшеу құралдары мен аспаптарының сипаттамасы және жұмыс істеу режимі;

401. Арнайы орта білімі болуға тиіс.

402. Жұмыс үлгілері:

1) үлкен ауқымды күрделі ахтерштевндер, форштевндер – ауыстыру;

2) топырақ сорғыштардың топырақ қабылдағыштары – дайындау;

3) ерекше күрделі каркастар, макеттер – дайындау;

4) зәкір клюздері – белгілеу;

5) кеме соңындағы күрделі иілген кильді қораптар – орнату, түзету;

6) күрделі иілген корпусты сырттан қаптайтын табақтар: шеттерде орналасқан шығыңқы, дейдвудты, кеменің артқы жағындағы, "бульба" алдыңғы жақты, штевеньге жанасатын – дайындау, орнату;

7) еспелі шұра мен дейдвуд ауданындағы ерекше күрделі иілген жиынтық – дайындау, орнату;

8) еспелі шұраларды саптау – орнату;

9) қорытпа мен болаттан жасалған күрделі конструкциялы арнайы қондырғылар мен аспаптардың ірі көлемді орамалар – жинау, орнату;

10) дөңгелек желдеткіш раструбтар – дайындау;

11) гельмпортты және дейдвудты құбырлар – орнату;

12) басқарылатын құрылғы – орнату;

13) төзімді болат пен қорытпадан жасалған күрделі қанатты құрылғы – орнату.

28. Кеме такелажшысы

Параграф 1. Кеме такелажшысы, 2-разряд

403. Жұмыс сипаттамасы:

жүк тасуда, тиеуде; кемелерді салу және жөндеу кезінде кеме жүктерін, механизмдер мен жабдықтарды ашық алаңда, массасы 1 т дейін палуба мен стапельде кранның көмегімен көтеруде, орын ауыстыруда және фундаментке орнату бойынша такелаж жұмыстарын орындау;

ұсақ кеме корпустарының астына тор орнату;

қайықты, баркасты және катерді тормен көтеру;

строптарды, құралдар мен жабдықтарды такелаж жұмысын атқаруға дайындау және жұмыс жасау орнына жеткізу;

қол жүк арбалары мен сүмбілердің көмегімен такелаж жұмысын атқару;

бухтамен арқанды байлау және белгі қойып белгілеу;

қарапайым такелаж жасап шығару;

такелаж өнімдерін маркілеу яғни белгілеу;

такелаж жұмысын атқаратын басты тораптарды байлап, арқаннан қарапайым өрілген өнімдер алу;

қатыру жұмыстарының қарапайым түрлерін орындау, қатырудың алдында мұзға белгі салу;

қарапайым құрылымның және бөліктің ауырлық орталығын, көлемін анықтау;

мұзжарғыш және қатыру құралдарын ұштау;

такелаж бөліктерін дайындаудағы күрделі емес сызба мен нобайды оқу;

арқанды консервациялау және расконсервациялау.

404. Білуге тиіс:

кеме құрылыс және такелаж жұмыстарына арналған басты белгілер;

міндетін, құрылғы және такелаж құралының сақталу ережелерін;

кемені жарудың жұмысын; кеменің жалпы құрылғысын;

жүгірмелі және орнында тұрған такелаж құрылғысы мен орналасуын;

такелажды арқандар, олардың орнығуы мен жүк сыйымдылығы;

көтерілудің, бекітудің және тасымалдаудың тәсілдерін, механизмдерді, жабдықтардың 1 т массасын тиеу, алып тастау әдістерін;

жүкті тиеу және жүктің астына астар салу ережелерін;

мат пен жол төсеудің әдістерін;

шағын жүк көтергіш жебені жабдықтауды;

слиптағы жұмыстардың міндеті мен шарттары;

слесарлық және ұсталық іс негіздерін.

405. Жұмыс үлгілері:

1) массасы 100 кг жететін әуе, газ баллондары – палубаларда, цехты бөліп тұратын аралықта тиеу, түсіру, арнайы қол арбасымен және қолмен тасу;

2) болат арқаннан жасалған ескі коуш – шауып алу;

3) орман материалдары, прокат, құбырлар – көтеру, орнын ауыстыру және кемеге әперу;

4) сызықтар – дайындау;

5) массасы 1 т жететін ормандар мен порталдар – орнын ауыстыру, орнату;

6) маттар, өрілген төсеніштер – дайындау;

7) маховиктер, болат арқандар – клеттеу;

8) діңгектер и майда кеменің жебелері – кемеге арту және түсіру;

9) кеме – кеменің айналасындағы мұзды жару, мұзды жою және жару; кемелердегі мұздарды тазарту;

10) аз тұнбалы кеме – рөлдің, еспелі шұралардың, корпустың су астындағы бөлігін жөндеуге қатып қалған құрылғысы;

11) такелаж – жүк арту, жұмыс орнына жүк тасымалдау;

12) аулалардың құрылғысы – су басу немесе мұз шығарып тастау.

Параграф 2. Кеме такелажшысы, 3-разряд

406. Жұмыс сипаттамасы:

темірбетон және кемелік металлконструкциялардың фундаменттерін ілмектеу, тиеу, көтеру, алу, ауыстыру және құру, кемелерді салу мен жөндеу кезінде машиналарды, механизмдер мен жабдықтарды крандардың көмегімен ашық алаңдарда, палубаларда және стапельдерде, эллингтерде, 1-ден 10 т дейін массасымен доктарда жинау мен бөлшектеу бойынша такелажды жұмыстарды орындау;

жүктерді тиеу, орнын ауыстыру және қондыру бойынша такелажды құрылғылар мен құрылғылардың барлық түрлерін пайдалану;

кеме жайларында 2 т дейін массасымен жүктерді фундаменттерге көтеру, орнын ауыстыру және орнату;

канаттардың жүк көтергіштігі мен төзімділік дәрежесін айқындау;

коуштарды бітеу және 22 мм дейін диаметрімен болат арқандарды, 150 мм дейін шеңберімен өсімдік және синтетикалықты – қолмен, 47 мм дейін болат арқандарды арнайы жабдықта тұтастыру;

ТВЧ қондырғыларында канаттардың ұштарын кесу және балқыту;

күрделі қатыру жұмыстарын орындау;

ілмектердің және қарапайым такелажды бұйымдардың барлық түрлерін дайындау;

бензолдар салу және найтовтар орнату;

мусингтер мен кноптар дайындау;

уақытша кеме көтеру құрылғыларын пайдаланумен барлық түрлі ұсақ кемелерді жағаға көтеру және торға орнату;

такелажды тиеу, жинақтау және жабдықтау бойынша такелажды жұмыстардың сызулары мен сызбаларын оқу;

қажетті слесарлық және ұсталық жұмыстарды орындау.

407. Білуге тиіс:

көтеру құрылғыларын, жүкшығырларды, шпильдерді, арнайы престеу жабдығын және ТВЧ қондырғыларын пайдалану, екі және одан артық арқандармен көтеру үшін бірнеше жерінен іліп тарту жүктерді деформациядан сақтау, габаритті емес жүктерді дайындау үшін арқандарды дайындау және сынау ережесі;

коушқа, изоляторға спелесеньдер дайындау технологиясы;

ұсақ кемелерді көтеруге арналған кессондардың, тасымалды еңістердің құрылысы, жабысуға ұсақ кемелерді көтеру, түсіру, ауыстыру, қайта қою ережесі;

қабылдауға техникалық шарттар және такелажды құрылғылардың тәсілдерді жүк көтерімділігін және мүмкін жүктемелерін анықтау тәсілдері;

арқандар, таль, блоктар, тұтқалар;

ұсақ кемелерді жабдықтау және такелажды қаруландыру;

кемелерді такелажды жабдықтау бойынша сызуларды оқу;

ерекше күрделі қатыру жұмыстарының тәсілдері және ұсақ кемелерде қатырғыштарда торларға көтеру ережелері;

рымдар мен арқалықтардың сенімділігін анықтау тәсілдері; қажетті слесарлық және ұсталық жұмыстарды орындау тәсілдері;

қолданылатын слесарлық және ұсталық аспап.

408. Жұмыс үлгілері:

1) жүк құрылғысының блоктары – алу, орнату;

2) ұсақ кемелердің еспелі, аралық көмекші механизмдері мен басты дизельдерінің біліктері – кемеде тиеу, тасу және түсіру;

3) еспелі шұралар, ұсақ кемелердің рульдері мен секторлары – алу, түсіру, тиеу, орнатуға қатысу;

4) 1-ден 10 т дейін массасымен жүктер – кранның көмегімен ілмектеу, алу, катоктар мен полозьяларда орын ауыстыру, орнату;

5) кильблоктар, борт торлары, шағын кемелердің жүк таситын арбашалары – стапельді орынға енгізе кету және орнату;

6) жер астылық клапандар – алу, кемеге және цехке жеткізу, орынға құру;

7) кемелердің шеттеріндегі кранцтар – даярлау, құру, бекіту;

8) дөңгелек, сопақ, жұмсақ крацтар, пластырлар, щпигтелген маттар, рында-булинь – дайындау;

9) леерлер – алу және орнату;

10) 1- ден 10 т дейін массасымен орман мен порталдар – кемелерді салу және жөндеу процесінде орнын ауыстыру, орнату;

11) кемелердің корпустары қаптау табақтары мен теру – алу және орнату;

12) ұсақ кемелердің мачталары – қаруландыру;

13) 5 т дейін жүк көтерімділігімен такелажды құрылғылар – стендіде, цехте техникалық шарттар бойынша сынаулар;

14) 10 т дейін массасымен секциялар, табақтар тораптар – ілмектеу, орнын ауыстыру, жиектеу;

15) ұсақ кемелер – түптің астында кез келген ұзындық пен тереңдікке туннельдерді мұздату;

16) 800 мм дейін диаметрімен құбырлар – кемеде тиеу, орнын ауыстыру және түсіру;

17) ұсақ кемелердің түтіндік құбырлары – алуға, орнын ауыстыруға, орнатуға қатысу;

18) зәкір шынжырлары – жөндеу кезінде такелаж жұмыстарын орындау;

19) істен шыққан зәкірлер – орнату.

Параграф 3. Кеме такелажшысы, 4-разряд

409. Жұмыс сипаттамасы:

темірбетон және кемелік металлоконструкциялардың фундаменттерін ілмектеу, тиеу, көтеру, алу, ауыстыру және құру, кемелерді салу мен жөндеу кезінде машиналарды, механизмдер мен жабдықтарды крандардың көмегімен ашық алаңдарда, палубаларда және стапельдерде, эллингтерде, 10-нан 25 т дейін массасымен доктарда жинау мен бөлшектеу бойынша такелажды жұмыстарды орындау;

кемелерді салу және жөндеу кезінде тальдың көмегімен кеме жайларында 2-ден 15 т дейін массасымен жүктерді фундаменттерге көтеру, орнын ауыстыру және орнату;

шағын кемелердің такелаждарының барлық түрлерімен қаруландыру;

тұратын және жүретін такелажды дайындау;

жауапты және ауыр жүктердің орнын ауыстыру үшін арқандардың жуандығын таңдау және дайындау;

жүктерді таңдау және тілдер мен мачталарды сынау сызбалары бойынша ілу;

сыртқы түрі бойынша арқанның беріктігін анықтау;

коуштарды бітеу және 22-ден 47 мм дейін диаметрімен болат арқандарды, 150-ден 300 мм дейін шеңберімен өсімдік және синтетикалықты – қолмен, 47 мм артық болат арқандарды арнайы жабдықта тұтастыру;

күрделі және жауапты такелажды бұйымдарды дайындау;

арқандарды, шынжырларды және басқа такелажды құрылғыларды тексеру және сынау;

кемелерді орнату кезінде сыналарды төсеумен каильблоктар мен көпшіктерді жинау және бөлшектеу;

шағын кемелердің слипіне немесе эллингіне көтеру және орнату;

тіреу брустың кемелерінің бортының астына орнату;

кеме көтеретін арбалардан шағын кемелерді торларға ауыстырып қою;

шағын кемелерді стапельден түсіру, орнын ауыстыру, докқа енгізу және доктан шығару кезеңінде такелажды жұмыстар;

такелажды тиеу, монтаждау және қаруландыру бойынша орындалатын такелажды жұмыстардың орта күрделі эскиздерін, сызулары мен сызбаларын оқу.

410. Білуге тиіс:

құрылғылар мен арқандарды сынау ережесі және қайта сынау мерзімдері;

арқандар бойынша материалдардың барлық түрлері;

кемелердің жайларынан тыс крандардың көмегімен 10-нан 25 т дейін массасымен конструкцияларды, көлемді секцияларды, машиналарды, станоктарды ілмектеу, көтеру, орнын ауыстыру және жиектеу, кемелердің ішкі жайларында тальдардың көмегімен 2-ден 15 т дейін массасымен жүктерді түсуі, қосу арқандарын пайдалану тәсілдері;

еңкею бұрышын ескерумен арқандардың жүк көтерімділігін есептеу;

шағын кемелердің такелажының барлық түрлерімен қаруландыру сызбалары және жабдықтау түрлері;

жауапты және күрделі арқан бұйымдарын дайындау, қосу полозьдерін тарту ережесі;

кемелерді көтеру, механизмдер мен жүк көтеретін құрылғыларды басқару үшін қажетті арқандардың кесіктері;

такелажды жұмыстардың өндірісіне қойылатын Мемтехқадағалаудың талаптары.

411. Жұмыс үлгілері:

1) аппараттар, ауа салқындатқыштар, сорғылар, электр желдеткіштер, электр компрессорлар – жүк тиеу, түсіру;

2) кеме пойызының арқалығы, стапельді арбалар – сынау;

3) 10 кг артық массасымен ауа, газдық баллондар – крандармен және басқа жүк көтергіш құрылғылармен тасу, крандардың көмегімен орнын ауыстыру және стапельде орнату;

4) 5 т дейін массасымен қауға мұнарасының төменгі барабандары – алу және орнату;

5) 10-нан 25 т дейін массасымен блок-секциялар – такелажных құрылғылардың көмегімен орын ауыстыру және стапельде кранның көмегімен орнату;

6) жоғарғы қауға жетегінің білігі, конустық шестернімен тік білік – көтеру және түсіру;

7) шағын кемелердің еспелі, аралық көмекші механизмдері мен басты дизельдерінің біліктері – кемеде тиеу, тасу және түсіру;

8) еспелі шұралар, шағын кемелердің рульдері мен секторлары – алу, түсіру, тиеу, орнатуға қатысу;

9) барлық үлгілі генераторлар, тоңазытқыш машиналар, маневрлік құрылғылар, негізгі қалқандар, май сорғылардың эжекторлары, еспелі электр қозғалтқыштар – жүк тиеу, түсіру, орнын ауыстыру, құруға қатысу;

10) 10 т артық 25 т дейінгі массасымен жүктер – кранның көмегімен ілмектеу, алу, катоктар мен полозьяларда орын ауыстыру, орнату;

11) 5 т дейін массасымен симметриялысыз жүктер – тальдардың көмегімен көтеру және орнын ауыстыру;

12) басты турботісті агрегаттар – тексеріс үшін консервациядан шығару кезінде бөлшектеуге атысу; роторлардың тальдарын, қақпақтарды, подшипниктерді алу және жинауға қатысу;

13) компрессорлар – роторларды бөлшектеуге, құрастыруға қатысу; қақпақтарды жиектеу;

14) көмекші қазандықтар – тиеу, түсіру, орнатуға қатысу;

15) 25 т дейін жүк көтерімділікпен көтергіш кран – сынау;

16) 10-нан 25 т дейін массасымен ормандар мен порталдар – кемелерді жөндеу және құру барысында орнын ауыстыру, орнату;

17) діңгектер, және шағын кемелерде борттың арғы жағындағы тараптар – кемелерді қаруландыру, орнатуға және сынауға қатысу;

18) қосалқы механизмдер – бөлшектеуге, құрастыруға, орнатуға, тиеуге және түсіруге қатысу;

19) 5 т артық жүк көтерімділігімен такелажды құрылғылар – стендіде, цехте техникалық шарттар бойынша сынаулар;

20) 15 м дейін биіктікпен радиомачталар – докқа, стапельге орнатуға қатысу;

21) ұсақ кемелердің рульдері – докқа, стапельге орнатуға қатысу;

22) фрезерлік, токарлық станоктар – алу, фундаментке орнату;

23) су асты қанаттарында және катамарандық түрлі кемелер – қисықтан слиптік арбаларға, торларға және керісінше қайта отырғызу;

24) шағын кемелердің тасу арбалары – дайындау орнату, шығару;

25) 800 мм артық диаметрімен құбырлар – кемеде тиеу, орнын ауыстыру және түсіру;

26) карусельді және басқа ірі габаритті станоктардың тораптары – ілмектеу, орнын ауыстыру, орнату;

27) ілгектік құрылғылар – стапельде зарядтау және сынау;

28) шағын кемелерге арналған қосу құрылғылары – монтаждау кезінде такелажды жұмыстар;

29) шағын кемелерге арналған зәкір құрылғылары – қосу, дайындау, бөлу, сынаулар;

30) шлюпарқалықтар, шағын кемелердің шлюпалы, жүктік және буксирлік құрылғылар – орнату кезінде такелажды жұмыстар, сынаулар;

31) алюминий қорытпалардан шлюпкалар - беріктікке, су өткізбеушілікке, тұрақтылыққа сынаулар;

32) шпильдер – тиеу және түсіру, орнатуға қатысу;

33) дауыл траптары – сынаулар;

34) шағын кемелерге арналған зәкір құрылғылары – сынаулар және тапсыру;

35) зәкірлер – сынау.

Параграф 4. Кеме такелажшысы, 5- разряд

412. Жұмыс сипаттамасы:

темірбетон және кемелік металл конструкциялардың фундаменттерін ілмектеу, тиеу, көтеру, алу, ауыстыру және құру, кемелерді салу мен жөндеу кезінде машиналарды, механизмдер мен жабдықтарды жүкшығырларды, крандарды пайдаланумен ашық алаңдарда, палубаларда және стапельдерде, эллингтерде, 25 т артық массасымен доктарда жинау мен бөлшектеу бойынша такелажды жұмыстарды орындау;

тальдарды пайдалану кезінде кемелердің ішкі жайларында 15 т артық массасымен басқы механизмдердің, қымбат тұратын электр радиоаппаратура мен электрожабдықтарды тиеу, түсіру, бөлшектеуге, жөндеуге қатысу;

ерекше жауапты және ауыр жүктерді көтеру мен орнын ауыстыру үшін арқандарды таңдау және дайындау;

коуштарды бітеу және 47 мм артық диаметрімен болат арқандарды, 300 мм артық шеңберімен өсімдік және синтетикалықты қолмен тұтастыру;

екі немесе одан артық крандармен, тальдармен, жүзетін крандармен бірге орындалатын такелажды жұмыстарды басқару;

кемелерді крендеу және дифференттеу кезінде такелажды жұмыстар;

кеменің корпусына арбашалардың сливеньдерін және қиғаштарды әкелу;

жүктемемен домкраттарды және кеме корпусының астында торларды қайта қою;

орта және шағын кемелердің слипіне немесе эллингіне көтеру және орнату;

орта және шағын кемелерді стапельден түсіру, докқа енгізу және доктан шығару кезінде такелажды жұмыстар;

күрделі сызулар мен такелажды жұмыстардың сызуларын сызу.

413. Білуге тиіс:

кран жабдықтарды пайдаланумен кемелердің жайларының ішінде 25 т артық массасымен ауыр жүктерді, тальдардың көмегімен 15 т артық массасымен жүктерді ілу, көтеру, орнын ауыстыру, тиеу және түсіру ережесі;

такелажшыдан ерекше дәлдікті, жұмыста жауаптылық пен мұқияттылықты қажет ететін механизмдер, аспаптар мен жабдықтар;

кеме такелажды жабдықтаудың бар сызбалары;

барлық такелажды құрылғыларды сынау ережесі және қайта сынау мерзімдері;

арқандарды, струбциндарды, блоктарды, тұтқаларды және басқа такелажды құрылғыларды қабылдауға техникалық шарттар;

кеме көтеру құрылғыларының құрылысы және оларды жабдықтау;

орта және ірі кемелерді көтеру және түсіру, оларды крендеу және дифференттеу тәсілдері;

екі немесе одан артық крандармен, тальдармен, жүзетін крандармен бірге орындалатын такелажды жұмыстарды басқару ережесі;

кемелерді қаруландыру ойынша такелажды жұмыстардың өндірісіне қойылатын КСРО Регистрі мен Мемтехқадағалаудың талаптары.

414. Жұмыс үлгілері:

1) 5 т массадан артық қауға мұнарасының төменгі барабандары – алу және орнату;

2) зоналды блоктар және модульдер – ілмектеу, орнын ауыстыру және орнату;

3) 25 т массадан артық блок-секциялар және көлемді секциялар – такелажды құрылғылардың көмегімен жылжыту және стапельде кранның көмегімен түйістіру мен орын ауыстыруға арналған құрылғылар;

4) 25 т массадан артық жүктер – мұнаралық және порталдық крандармен ілмектеу, алу, орнату, орнын ауыстыру;

5) 5 т массадан артық симметриясыз жүктер – тальдардың көмегімен көтеру және орнын ауыстыру;

6) басты дизельдер, қанатты қозғалтқыштар және реттелетін қадамдық бұрандалары – монтаждау және бөлшектеу кезінде такелажды жұмыстар;

7) кесіктерді сынауға арналған арнайы жабулар – алу және тиеу;

8) басты қазандар, бу машиналары, дизельдер, турбиналар, редукторлар, еспелі шұралар және орта және ірі кемедегі біліктер – фундаментке түсіру, тиеу, орнын ауыстыру және орнату;

9) 25 т артық жүк көтерімділігімен көтеру крандары – сынау;

10) люк жабуларының қақпақтары – көтеру және орнату;

11) 25 т артық массасымен орманда мен порталдар – орнын ауыстыру, орнату;

12) орта және ірі кемелердегі мачталар, тілдер, орттық тралдар, жүк құрылғылары – орнатуға қатысу, сынаулар және тапсыру;

13) автоматика, басқару, навигация, байланыс және басқа жинақтың кешенді басты пульттары – ілмектеу, тиеу, орнын ауыстыру, орнату;

14) 15 м артық биіктігімен радиомачталар – докта, стапельде орнатуға қатысу;

15) орта және ірі кемелердің рөлдері – докта, стапельде орнатуға қатысу;

16) орта және ірі кемелер – стапельден түсіру кезінде, докқа енгізу және доктан шығару, жөндеу үшін понтондарды қою кезінде такелажды жұмыстармен қамтамасыз ету, қозғалтуға дайындау және қозғалту;

17) парадтық арқандар – көтеру және орнату;

18) қазан машина бөлімшелерінде және түпаралық кеңістіктердегі құбырлар – тиеу, орнын ауыстыру, түсіру;

19) орта және ірі кемелерге арналған түсіру құрылғылары – монтаждау кезінде такелажды жұмыстар;

20) орта және ірі кемелерге арналған зәкір шынжырлары – қосу, бөлу, сынаулар;

21) шлюпарқалықтар, шағын кемелердің шлюпалы, жүктік және буксирлік құрылғылар – орнату кезінде такелажды жұмыстар, сынаулар;

22) орта және ірі кемелерге арналған зәкір құрылғылары – сынаулар және тапсыру.

29. Кемелік құбыриюші

Параграф 1. Кемелік құбыриюші, 1-разряд

415. Жұмыс сипаттамасы:

шаблондар үшін сымдар, құбырларды майлау үшін эмульсиялар, салпыншақтар, қамыттар үшін материалдар дайындау бойынша жұмыстарды орындау;

тіке құбырларды өңдеу – құбырлардың, макеттердің, шаблондардың шетін құбыркескішпен немесе кішкене арамен кесу;

құбырларды қабыршақтар мен тоттардан тазалау, құбырлардың, арматуралар мен бекіту бөлшектерінің қажетті өлшемдерін іріктеу;

сырттай тексеріп құбырлардың ақауларын айқындау, белгі соғу және соғылған белгілері бойынша құбырларды іріктеу;

горнды немесе пешті жағу және отты ұстап тұру;

кеменің жоғары білікті құбыр иілткіштің басшылығымен қызып тұрған станоктарда құбырларды иілту кезінде дайындық жұмыстарын орындау.

416. Білуге тиіс:

құбырларды иілту тәсілдері және құбыр иілткіш станоктарды, аспаптарды, қыздыру пештері мен горндарды пайдалану ережелері;

құбыр өңдейтін цех жабдықтарының атауы мен міндеті;

консервіленуші материалдардың міндеті және пайдалану ережесі;

қарапайым өлшегіш құралдардың міндеті мен пайдалану ережесі;

417. Жұмыс үлгілері:

1) биркалар – жасау, белгі соғу, орнату;

2) құбырлар – консервіленуден тазарту.

Параграф 2. Кемелік құбыриюші, 2-разряд

418. Жұмыс сипаттамасы:

станоктардағы үлгі бойынша бір жазықтықта диаметрі 38 мм құбырларды ию бойынша жұмыстардың орындалуы;

диаметрі әртүрлі құбырларды және станоктағы кесіндіні дайындау;

құбырларды өндіріске қосуға дайындау;

диаметрі 57 мм дейін құбырларды қолмен және құмтолтырушы құрылғыда құммен толтыру;

ағаш тығындарды орналастыру;

диаметрі 57 мм дейін құбырларды тиеу және жасыту;

кеменің жоғары білікті құбыр иілткіштің басшылығымен станокта жабдықтарды, аспаптарды орнату, алу, құбырларды бекіту кезінде жұмыстарды орындау, диаметрі 57 мм құбырлардың үлгілері бойынша станоктардағы иілгішті қызумен тексеру.

419. Білуге тиіс:

құбырлардың қабылдау өлшеулерін және сыртқы байқаулар ережелерін;

станоктардағы иілгіштің тәсілдері;

сортамент пен құбыр материалдардың маркаларын;

құбырлардың жабдығы жайлы негізгі қасиеттерін;

иілгіштердің бірыңғай радиустарын;

тексеру үлгілерін және иілгіштердің бақылау-өлшеу радиустарын;

тексерілетін үлгілер және бақылау-өлшеу аспабын;

консервіленуші материалдардың маркаларын;

құбырларды құммен толтыруға арналған құрылғыны;

қарапайым сызбаларды және схемалардың оқу ережелерін.

420. Жұмыс үлгілері:

1) құбырларды дайындау – станоктарда белгілеу, кескіндеу;

2) тығын ағаштар – айдау, орналастыру;

3) құбырлар – иілгіш алдында майлау, кесуден кейін құбырлардың соңын тазарту, калибрлеу және тәпілермен ойып кесу.

Параграф 3. Кемелік құбыриюші, 3-разряд

421. Жұмыс сипаттамасы:

диаметрі 76мм станоктарда, престерде және қызуы жоғары жиілік тоқтардың үлгілерінде, технологиялық карточкаларда, бөлшекті сызбаларда немесе кез келген бұрышпен әр түрлі жазықтықтағы өлшемдердің жазбалары иілгіш құбырларда әртүрлі болат маркаларынан және қорытпалардан (коррозияға төзімді және берік қорытпалардан басқа) жұмысты орындау;

престерде кез келген диаметрде болаттың және қорытпалардың әртүрлі маркаларын қысу, үлестіріп беру және құбырлардың соңын өңдеу;

құбыркесуші станоктарда ою оюлау;

құбырларды өндіріске қосу;

кез келген диаметрдегі әртүрлі болат және қорытпалар маркаларының иілгіш станоктан кейін құбырлардың соңын белгілеу және кесу;

дәнекерлеуден кейін құбырлар мен фланецтердің соңын өткізу;

қызмет көрсететін құбыриілгіш станоктар мен престердің жөнделуі.

422. Білуге тиіс:

диаметрі 76 мм дейінгі иілгіш құбырлар, оюлап кескіндейтін станоктар, престер, фланецтер және құбырлардың соңдары үшін қызуы жоғары жиілік токтарының құрылғысын, мінездемесі мен қанау ережелерін;

сертификаттарға сәйкес құбырлардың қабылдау ережелерін;

есеп-қисабының күрделілігі орташа сызбалардың, құбыр жүргізу схемаларының оқу ережелерін;

жай конструкциядағы құбырлардың ұзындық өлшемін.

423. Жұмыс үлгілері:

1) құбырлардан жасалған жылан түтіктер– станоктарда иілгіш;

2) стақандар – даярлау;

3) құбырлар – құбыркескіш станоктарда ою кесу;

4) құбырлар – станоктарда қызуы жоғары жиілік тоғымен жасыту.

Қолмен жасалатын жұмыстарда

424. Жұмыс сипаттамасы:

бір жазықтықта станокта июге келмейтін диаметрі 76 мм дейінгі құбырларды ию кезінде жұмыстарды орындау;

диаметрі 57 мм дейін құбырларды қолмен және құмтолтырушы құрылғыда құммен толтыру;

ағаш тығындарды орналастыру;

диаметрі 57 мм дейін құбырларды тиеу және жасыту;

құралдар бойынша құбырлардағы температурасының қызуын анықтау.

425. Білуге тиіс:

диаметрі 76 мм дейінгі қызу иілгіш құбырлардың жүйелілігі мен әдістерін;

букесулік және электр дәнекерлеуші аспаптар мен жабдықтардың қызмет ету ережелерін;

геометриясы қарапайым құбырларды иілту кезінде ұзындығын есептеу.

426. Жұмыс үлгілері:

1) құбырлардан жасалған жылан түтіктер– қызумен иілгіш;

2) диаметрі 76 мм тегіс компенсаторлар – даярлау;

3) диаметрі аз радиустарымен құбырлар – бір жазықтықта қыздыру;

4) диаметрі 76 мм пластмасса құбырлар – әртүрлі жазықтықтарда иілгіш.

Параграф 4. Кемелік құбыриюші, 4-разряд

Станок жұмыстарында

427. Жұмыс сипаттамасы:

диаметрі 76 мм бастап 150 мм дейін станоктарда, престерде және қызуы жоғары жиілік тоқтардың үлгілерінде, технологиялық карточкаларда, бөлшекті сызбаларда немесе кез келген бұрышпен әр түрлі жазықтықтағы өлшемдердің жазбалары мен диаметрі 76 мм иілгіш құбырларда әртүрлі болат маркаларынан және қорытпалардан (коррозияға төзімді және берік қорытпалардан басқа) жұмысты орындау;

қызмет көрсетілетін станоктарды күйге келтіруі.

428. Білуге тиіс:

диаметрі 76 мм бастап 150 мм дейін станоктарда құбырларды ию үшін құбырларды қыздыратын жоғары жиілікті токтардың құрылғысын, сипаттамасын және пайдалану ережесін; күрделі сызбалардың, құбыр жүргізу схемаларының оқу ережелерін;

күрделілігі орташа құбырлардың ұзындық өлшемін есептеу.

429. Жұмыс үлгілері:

1) құбырлардан жасалған көп қатарлы жылан түтіктер– станоктарда ию.

Қолмен жасалатын жұмыстарда

430. Жұмыс сипаттамасы:

бір жазықтықта диаметрі 76 мм бастап 150 мм дейінгі құбырларды қызумен иілту және әртүрлі жазықтықта, станокта июге келмейтін диаметрі 76мм дейін құбырларды ию кезінде жұмыстарды орындау.

құбырлардың қызу температурасын түсі бойынша анықтау.

431. Білуге тиіс:

76 мм бастап 150 мм дейінгі құбырларды қызумен иілтудің жүйелілігі мен әдістерін;

геометриясы орташа күрделі құбырларды иілту кезінде ұзындығын есептеу.

432. Жұмыс үлгілері:

1) құбырлардан жасалған көп қатарлы жылан түтіктер – қызумен иілгіш;

2) диаметрі 76 мм -150 мм тегіс компенсаторлар – жасау;

3) диаметрі 76 мм-150 мм пластмассалы құбырлар – әртүрлі жазықтықтарда иілгіш;

4) шағын радиуста иілген диаметрі 76 мм-ден 150 мм дейін құбырлар – бір жазықтықта қыздыру;

5) шағын радиуста иілген диаметрі 76 мм дейін құбырлар – әртүрлі жазықтықтарда иілту және қызумен бүгу;

6) коррозияға төзімді болат және басқа қорытпа құбырлар – сыртқы бет өңдеуі.

Параграф 4. Кемелік құбыриюші, 5-разряд

433. Жұмыс сипаттамасы:

коррозияға төзімді болаттан және диаметрі 76 мм бастап 150 мм дейін берік қорытпалардан және диаметрі 150 мм бастап 258 мм дейін әртүрлі маркалы болаттан (коррозияға төзімді және берік қорытпалардан басқа) жасалған құбырларды шаблондар, технологиялық карточкалар, бөлшекті сызбалар немесе кез келген бұрышпен әртүрлі жазықтықтағы өлшемдердің жазбалары бойынша станоктарда, престерде және қызуы жоғары жиілікті тоқтармен ию кезіндегі жұмысты орындау;

кез келген диаметрлі болат пен қорытпаның әртүрлі маркаларынан жасалған құбырларды бір және екі жазықтықта бағдарламалық басқарылатын станоктарда ию.

434. Білуге тиіс:

диаметрі 150 мм-258 мм дейінгі құбырларды ию үшін құбыр иетін станоктар мен әртүрлі типтегі престердің, сондай-ақ жоғары жиілікті токты құбырларды қыздыратын және бағдарламалық басқарылатын станоктардың құрылғысын, сипаттамасын, теңшеу және пайдалану ережесін;

құбырлардың ерекше күрделі сызбалары мен схемаларын оқу ережесі;

геометриясы орташа күрделі құбырларды ию кезінде ұзындығын есептеу;

әртүрлі жазықтықтағы күрделі және жауапты құбырларға арналған плаза бөлулерінің ережелерін.

435. Жұмыс үлгілері:

1) диаметрі 150 мм жоғары пластмассалы құбырлар – әртүрлі жазықтықтарда ию.

2) диаметрі 76 мм-150 мм пластмассалы құбырлар – әртүрлі жазықтықтарда ию және станокта иілмейтін, шағын радиуста иілген диаметрі 150 мм артық құбырлар – бір жазықтықтағы қыздырып ию және бүгу.

Қолмен жасалатын жұмыстарда

436. Жұмыс сипаттамасы:

бір жазықтықта қыздырып диаметрі 150 мм артық құбырларды және әртүрлі жазықтықта, станокта июге келмейтін диаметрі 76 мм-150 мм құбырларды ию кезінде жұмыстарды орындау.

437. Білуге тиіс:

диаметрі 150мм артық құбырды қыздырып ию жүйелілігі мен әдістерін;

күрделі геометрияның иілгіште құбырлардың ұзындық есеп-қисабын.

438. Жұмыс үлгілері:

1) көп қатарлы күрделі жылан түтіктер – қызумен иілгіш;

2) диаметрі 150 мм -258 мм тегіс компенсаторлар – даярлау;

3) шамалы радиуста иілген диаметрі 150 мм құбырлар – бір жазықтықта қыздыру;

4) шамалы радиуста иілген диаметрі 76-150 мм құбырлар – әртүрлі жазықтықта қыздырып ию және бүгу.

Параграф 5. Кемелік құбыриюші, 6-разряд

Станок жұмыстарында

439. Жұмыс сипаттамасы:

коррозияға төзімді болаттардан және берік қорытпалардан жасалған диаметрі 150мм артық және әртүрлі болат маркалардан (коррозияға төзімді және берік қорытпалардан басқа) жасалған диаметрі 258 мм артық құбырларды станоктарда, престерде және қызуы жоғары жиілік тоқтардың үлгілері, технологиялық карточкалар, кез келген бұрышпен әр түрлі жазықтықта өлшемдердің егжей-тегжейлі сызбалары немесе жазбалары бойынша ию кезінде жұмысты орындау;

бағдарламалық басқарылатын станоктарда үш не одан да көп жазықтықта кез келген диаметрлі әртүрлі маркалы болат пен қорытпалардан жасалған құбырларды ию.

440. Білуге тиіс:

диаметрі 258 мм артық құбырларды июге арналған әртүрлі құбыр иетін станоктар мен престердің құрылғылары, сипаттамалары, баптау және пайдалану ережелері;

әртүрлі жазықтықта күрделі және жауапты құбырларға арналған плазаны бөлу ережелерін.

Қолмен жасалатын жұмыстарда

441. Жұмыс сипаттамасы:

екі не одан да көп жазықтықта диаметрі 150 мм артық құбырларды қыздырып ию кезінде жұмыстарды орындау.

442. Білуге тиіс:

екі не одан да көп жазықтықта диаметрі 150 мм артық құбырды қыздырып ию жүйелілігі мен әдістерін;

әр түрлі жазықтықтағы күрделі және жауапты құбырларға арналған плаза бөлулерінің ережелерін.

443. Жұмыс үлгілері:

1) диаметрі 258 мм жоғары тегіс компенсаторлар – даярлау;

2) кез келген маркалы материалдарды үш не одан да көп жазықтықта бүгілген күрделі конфигурациялы негізгі бу шығаратын құбырлары – қатаң түрде регламенттелген режим бойынша қыздырып ию.

30. Кемелік құбыржүргізуші

Параграф 1. Кемелік құбыржүргізуші, 1-разряд

444. Жұмыс сипаттамасы:

түзету және рубканың даярлауына арналған сым шабу үлгілері;

диаметрі 57 мм кесу құбырларын құбыркескішпен немесе қол арамен дайындау;

құбырларды қабыршақтан және тоттан тазалау;

горнды жағу немесе ошақтар мен отты ұстап тұру;

құбырларды қыздыру мен оларды июге берілуі;

үлгілердің, аспалардың, бекітулердің даярлауына қолғабысшы жұмыстардың орындалуы;

құбырларды майлауға арналған эмульсия дайындау;

кемедегі тұрмыс жүйесін жоғарғы білікті кемелік құбыржүргізушінің басшылығымен арматураны демонтажтаумен және құбыр жүргізудің, қалыптастың және уақытша құбырлардың орнатылуы.

445. Білуге тиіс:

кеменің аты мен негізгі орындардың орналасуын;

тұрмыс жүйелеріндегі бөлек құбыржүргізудің тағайындауын;

салпыншақтардың түрлерін тағайындау;

кемедегі құбырлардың бекіту тәсілдері, қосулардың үлгілері мен құбырлардың қалыптастыру тәсілдерін;

құбырөңдеу цехының аты мен жабдықтардың белгіленуін;

құбырларды құрастыру кезіндегі тіреу бөлшектерді;

салуларға арналған жабдықтар;

темірұсталық операциялардың орындалуындағы негізгі талаптар;

қарапайым лайықтаулардың және өлшеу аспаптың қолдану шарттары мен тағайындауын;

құбырлардың иілгіш тәсілдерді және майысқақ түтікті станоктардың, жылытқыш ошақтар мен көріктердің қанау ережелері;

сүрлеуші жабдықтарды тағайындау және қолдану ережелері.

446. Жұмыс үлгілері:

1) арматура, құбыржүргізулер – сыртқы расконсервация, майын кетіру, консервациялау;

2) биркалар – даярлау, таңбалау, орналастыру;

3) бөлшектер, дайындамалар – шабу қолмен істелетін, аралаумен, механикалық өңдеуден кейін тазарту, қол арамен кесу;

4) уақытша қаптамалар – орналастыру, алу;

5) маховиктер, арматура саптары, жұқа тақтайшалар мен айырмалық нұсқаулар, технологиялық бұқтырмаларды – алу;

6) стақандар, төлкелер, патрубоктар, тіреу бөлшектерді – расконсервациялау, консервациялау;

7) құбырлар – цехте оңашалап алу;

8) құм – кептіру, себу, құбырларды толтыруға арналған дайындық.

Параграф 2. Кемелік құбыржүргізуші, 2-разряд

447. Жұмыс сипаттамасы:

түзу құбырлардың және бір жазықтықтағы кемелердің ашық бөлімдері мен орындарындағы механизмдерсіз және жабдықтарсыз иілгіш құбырлардың өлшемдерін даярлауға арналған орын;

диаметрі 38 мм үлгілері бір жазықтықтағы иілгіш түтіктердің станоктардағы иілгіш құбырлар әртүрлі болат маркаларынан және қорытпалар (тоттануға берік болаттардың және берік қорытпалардан басқа);

диаметрі кез келген құбырлардың дайындау белгілеу және станоктарда кескіндеу;

өндіріске құбырларды жіберуге дайындық;

каркас макеттерді дайындау үшін жабдықтарды іріктеу және алу;

құбырларды таңбалау бойынша іріктеп алу;

диаметрі 57 мм дейін құбырларды қолмен және құмтолтырушы құрылғыда құммен толтыру;

диаметрі 57 мм дейін құбырларды тиеу және жасыту;

цехтағы бұрыштықпен (газ өткізетіндерден басқа) диаметрі 38мм дейін түзу құбырларды даярлау;

цехте құбырлардың гидравликалық сынақтарының қысымы 1,5 МПа (15 кгс/см2 дейін);

бұрынғы қалпына келмейтін арматуралар мен тұрмыс пен шаруашылық жүйесіндегі құбыржүргізулерді бөлектеу;

сызбалар, түзу панельдердің нобайлары және жапырақ металды қаптамалар жабдығын қолдануымен дайындау;

пневматикалық және электрлендірілген аспаппен және тасымал лайықтаулармен жұмыс;

қолданылатын аспаптың ұшталуы (бұрғылардан басқа);

уақытша салпыншақты құбырлар мен арматураны орналастыру;

шеттерді арамен кесу, бүркіндерді тазарту мен қаспақ жапсарлардың дәнекерлеуінен кейін және фланецтерді пісіру;

кемедегі тұрмыс жүйесін жоғарғы маман кемелік құбыржүргізушінің басшылығымен мына жұмыстардың орындалуын даярлау: ию, тәртіптеп сұрыптау, жөндеу, құрастыру және құбыржүргізулердің монтажын, арнайы жүйелердің бөлектеуін (гидаравлика; ауаның жоғарғы қысымы, негізгі және қосалқы бу).

448. Білуге тиіс:

кеменің негізгі құрылғысын және орындарының орналасуын, механизмдердің, оларды және құбыржүргізулердің, құрылғылардың жүйелерін күту;

иілгіш құбырлардың әдістері, слесарлық өңдеулер, құбыржүргізулердің бөлшектерін құрастыру;

оюлардың кесу тәсілдері; кіру рұқсаты, құбыржүргізулердің өңдеуіне техникалық шарттар;

кемелік құбыржүргізулердің монтажы бойынша жұмыс жүйелілігі, жүйелердің және құбыр жүргізулердің қосу үлгілері;

бақылау-өлшеу аспабы, иілгіш құбырлар құрылғысының станоктары, кемелік арматураның жалпы үлгілерін белгілеу;

құбырларды құммен толтыруға арналған құрал;

болат құбырларды қорғау жабулары;

қарапайым сызбалар мен схемалардың оқу ережелері.

449. Жұмыс үлгілері:

1) арматура - сальниктердің толтыруы;

2) әр түрлі бачоктар, сүзгілер, батпақ қораптар, жағу грелкалары, санитарлық - техникалық және камбузды жабдықтарды – бөлектеу;

3) болттар, гайкалар – оюды кесу және калибрлеу;

4) технологиялықтар бұқтырмаларды – құру;

5) маховиктер, арматураға арналған сапты – құру;

6) уақытша желкелер, салпыншақтардың арттарын, бекіту бөлшектерін – даярлау;

7) құм – мұнараға көтеру және бункерге құю;

8) құбырларға және арматураға арналған дара қарапайым салпыншақтарды – даярлау, аралау, орналастыру;

9) тығын ағаштарды – айдау, орналастыру;

10) қарапайым кескін үйлесімді жапырақ материалдардан (тері, паронит, талшықтар, резеңке, желкен) салулар – даярлау, саңылауларды тесу, орналастыру;

11) матадан жасалған жеңдер – орналастыру, бөлектеу;

12) құбырлар – кемедегі сақтандыратын оңашалауды бөлектеу;

13) құбыржүргізулерді үрлеу, құралдарға және қорғаныш кабель құбырларды өлшеу майларын – бөлектеу;

14) құбырлар – белгі үлгілерімен;

15) химиялық өңдеуден кейінгі құбырлар, арнайы жүйелерден басқа – күштеу;

16) пластмассалардан құбырларды – бөлектеу;

17) құбырлар, арматуралар – таңбалау, өлшеу.

Параграф 3. Кемелік құбыржүргізуші, 3-разряд

450. Жұмыс сипаттамасы:

коррозияға төзімді және берік қорытпалардан басқа диаметрі 76 мм дейін болат пен қорытпалардың әртүрлі маркаларынан толық дайындалатын құбырлар ( иілгіш, өсінділерді қалыптастыру, өңдеу, белгілеу, кескіндеу және тағы басқа);

таңбалау құрылғысында диаметрі 76мм дейінгі құбырларды қалыптастыру;

күрделі емес кескін үйлесімді үлгі мен макеттердің орны бойынша (бір жазықтықтағы иілгіштердің кез келген санымен) даярлау;

цехтың алаңы мен кемеде пісірілген тігістерді тазарту;

дефектациялау, құрастыру, монтаж, қысымы 1,5 МПа гидравликалық сынау (15 кгс/см² дейін) және арматураның, құбыржүргізулердің және кемедегі диаметрі 108 мм жүйелерді (арнайы жүйелерден басқа) қысымы 1,0 МПа (10 кгс/см² дейін) пневматикалық сынау;қысымы 1,5-10,0 МПа жоғары (15-100 кгс/см² дейін) гидаравликалық сынаулар мен цехтағы қысымы 1,5 МПа дейінгі (15 кгс/см² дейін) арматура, құбырларды пневматикалық сынау;

арнайы жүйелер, құбыржүргізулерден басқа диаметрі әртүрлі арматура мен құбыржүргізулерді бөлектеу, тәртіптеп сұрыптау, жөндеу;

диаметрі 57 мм дейін құбырларды қолмен және құмтолтырушы құрылғыда құммен толтыру;

диаметрі 57 мм дейін құбырларды тиеу және жасыту;

жұмыста өнделетін құбыржүргізулер мен жүйелердің ақаулықтарын табу, жою;

газды шілтердің көмегімен үлестіру, нысаналау, ию кезінде құбырларды қыздыру;

аспаптар арқылы құбырлардың қызу температурасын анықтау;

қиындығы орташа құбыржүргізулердің сызбалары мен схемаларын оқу;

дайындалатын құбыр ұзындығын есептеу;

кемеде және цехта құбырларды жасау, тәртіптеп сұрыптау мен бөлшектерді бекіту кезіндегі жылы кесу және электроприхватканы қалыптастыру;

жоғарғы білікті кемелік құбыржүргізушінің басшылығымен арнайы жүйелер мен құбыржүргізулерді жөндеу, құрастыру және монтаждау.

451. Білуге тиіс:

оюлайтын және кескіндейтін станоктар, ПГ үлгісіндегі престер мен диаметрі 76 мм дейінгі құбыриілгіш станоктардың қызуы жоғары жиілік тоғындағы құбырлардың құрылғысын, мінездемесін, қанау ережелерін;

фланецтер мен құбырлардың ұштарына арналған станоктарды;

сортамент және құбырлардың маркалар материалын;

құбыр материалдарының негізгі қасиеттері туралы мәлімет, диаметрі 76 мм дейінгі иілгіш құбырлардың жүйелігі мен әдістерін;

механизмдардың құрылғысын, кемедегі құбыржүргізулер мен жүйелердің белгіленуі мен жолдардың орналасуын және олардың қанау шарттарын;

түйіндерді кезіндегі және диаметрі 108 мм дейінгі кемелердің секциялы, блокты, агрегатты және модульді құрастырулар жағдайындағы құбыржүргізулерді құрастыру әдістері мен жүйелігін;

фотопроекты құрылғыларының белгіленуі мен қанау ережелерін; құбырлардың жол тартуы жайлы мәліметін; құбырлардың қалыптастыру тәсілдерін;

құбырларды бөлектеуіндегі жүйелілігін және тәсілдерін; бөлектенетін құбырлардың ақаулықтар ережелерін; әмбебапты және арнайы лайықтаулар.

452. Жұмыс үлгілері:

1) арнайы жүйелер мен құбыржүргізулердің арматурасы – расконсервациялау, консервациялау;

2) әр түрлі бачоктар, сүзгілер, батпақ қораптар, жағу грелкалары, санитарлық – техникалық және камбузды жабдықтарды – орналастыру, монтаж;

3) төлкелер, кемелік стақандар (фланецті, штуцерлы, газ өткізгішті) – құру орындарын белгілеу, тесіктерді ойып кесу, даярлау, орналастыру;

4) дәнекерлі конструкциялы бағана су атқыштықтар – даярлау, орналастыру;

5) диаметрі 76 мм тегіс компенсатор – даярлау, қалыптастыру және құрастыру;

6) жұқа тақтайшалар, айырмалық көрсеткіштер – құру орындарын белгілеу, құру;

7) көп қатарлы салпыншақтар, кез келген димаметрдегі құбыржүргізулердің қабылдау торлары – даярлау, аралау, құрастыру, орналастыру;

8) күрделі кескін үйлесімді салулар (сопақ, фигуралық) – кез келген материалдардан даярлау;

9) әртүрлі диаметрлі дәнекерленген үштармақтар – дәнекерлеудің астына дайындап қалыптастыру;

10) құбырлар, фланецтар, сақиналар, өсінділер, бобышкалар, штуцерлар – дәнекерленген тігістерді тазарту, өңдеу; калибр тексеруімен рентгеногаммаграфирование мен люминесценттік бақылау;

11) жіктері дәнекерленетін құбырлар – кемеде жиектерді дәнекерлеп бөлу және жіктерді кесу;

12) диаметрі 1 1/2 дюйм газөткізгішті құбырлар – кемеде өңдеу, қалыптастыру, құрастыру және монтаждау;

13) диаметрі 76 мм дейінгі құбырлар – қысу, үлестіріп беру және ПГ үлгілеріндегі престерде соңдарын өрнелеу;

14) станоктық иілгіштікке ұшырамайтын диаметрі 76мм дейінгі аз радиусты құбырлар – бір жазықтықта иілгішті қыздыру;

15) құбырлар – станоктардағы қызуы жоғары жиілік тоғымен жасыту;

16) диаметрі 76 мм дейінгі пластмасс құбырлар, өсінділер – әртүрлі жазықтықтағы иілгішті кескіндеу, жүздерін алу, өрнелеу, өңдеу, монтаждау;

17) суқұбырлы қазандардың сужылытқыш құбырлар – даярлау;

18) арнайы жүйелердің құбырлары – күштеу;

19) фланецтер, құбырлар, өсінділер, штуцерлер, салпыншақтар, желкелер, бұрыштықтар және басқа бөлшектерді бекітулер – электрмен бекіту және жылумен кесу.

Параграф 4. Кемелік құбыржүргізуші, 4-разряд

453. Жұмыс сипаттамасы:

76-дан 150 мм дейін диаметрімен болат пен қорытпалардың әр түрлерінен құбырларды, 76 мм дейін диаметрімен коррозияға төзімді және берік қорытпалардан құбырларды толық дайындау;

1,5-тен жоғары 10,0 МПа (15-тен 100 кгс/см² дейін) қысыммен 258 мм дейін диаметрмен және 108-ден 258 мм–ге дейін диаметрімен 1,5 МПа дейін (15 кгс/см² дейін) қысыммен арматураны, құбырларды, жүйелерді ақауға шығару, жөндеу, жинақтау, гидравликалық сынаулар, кемедегі арнайы жүйелер мен жабдықтардан басқа 1,0-ден 5,0 МПа дейін (100-ден 300 кгс/см² дейін) қысыммен пневматикалық сынаулар;

10,0-ден 30,0 МПа (300 кгс/см² жоғары) қысыммен арматура мен құбырларды гидравликалық сынаулар және 1,5-тен 10 МПа жоғары (15-тен 100 кгс/см² дейін) қысыммен пневматикалық сынаулар;

барлық диаметрді арнайы жүйелердің арматурасын және құбырларын демонтаждау, жинау;

150 мм дейін диаметр мен құбырларда штуцерлер мен өсінділерді орнатуға тесіктерді белгілеу және кесу, оларды қиыстырып келтіру;

жабдықты, механизмдерді орналастыруды ескерумен күрделі сызбалар мен сызулар бойынша арматураны, құбырларды орнату координаталарын анықтау;

әр түрлі жазықтықтарды майысулармен күрделі конфигурацияларымен фотопроекциялық әдіс бойынша немесе орны, сызу, белгілеу бойынша шаблондар мен макеттерді әзірлеу;

бірнеше өсінділерімен 150 мм дейін диаметрімен кемеде макеттер, макетте құрылғылары бойынша цехтерде құбырларды кесу;

айнаның көмегімен қиын қол жетімді желерде дәнекерлеу жіктерін тазалау, күрделі фигуралық панельдердің жерінде панельдер мен қаптарды дайындау;

кемеде 150 мм дейін диаметрімен қыздырумен құбырлардың ұштарын келтіру;

құбырлар мен жүйелерді швартты сынауларға дайындау;

қиыстырып келтіру және сегменттерден құбырларды дайындау кезінде өсінділерді жуумен кесі және электр ұстау;

сигменттерден 150 мм дейін диаметрімен құбырларды дайындау, жинау және сынау.

454. Білуге тиіс:

құбыр майысатын станоктардың, 150 мм дейін диаметрімен құбырларға арналған жоғары жиілікті тоқтармен қыздырумен станоктардың құрылысы, сипаттамалары және пайдалану ережесі;

құбырлар мен жүйелердің жұмыс жағдайлары және пайдалану ережесі;

өңдеу тәсілдері мен жұмыс ортасының құбыр металдарының қасиеттеріне әсері;

10,0 МПа дейін (100 кгс/см² дейін) қысыммен құбырларды; гидравликалық сынаулар ережесі мен реттілігі;

құбырларды жинау бойынша жұмыс тәсілдері мен реттілігі;

түйісетін құбырлардың пішіндерін анықтау;

кемелерді секциялық, модульдық, блоктық және агрегаттық салу жағдайларында арматураны, құбырлар мен жүйелерді дайындау және монтаждау реттілігі;

күрделі сызулар мен құбырлардың, әмбебап және арнайы құрылғылардың сызбаларын оқу ережесі.

455. Жұмыс үлгілері:

1) әр түрлі жазықтарда келтек құбырларымен 150 мм дейін диаметрімен коллекторлар – дайындау, құрастыру, сынаулар, кемеде орнату;

2) 76-дан 150 мм дейін диаметрімен тегіс компенсаторлар – дайындау, құрастыру, орнында қалыптастыру, монтаждау;

3) ағынды сызықтар – кез-келген диаметрлі құбыларды дайындау, өңдеу дәнекерлеуге құрастыру;

4) өсінділер, сегменттер – жылулық кесу, электр ұстау;

5) станоктық майыстыруға жатпайтын майысуларының шағын радиустарымен 76-дан 150 мм дейін диаметрлі құбырлар – бір жазықта қыздырумен майыстыру және ішіне қайыру, 76 мм дейін диаметрімен құбырлар – әртүрлі жазықтарда;

6) газ құбырлары 1 1/2 дюймнен артық диаметрімен – өңдеу, қалыптастыру, кемеде жинау және монтаж;

7) коррозияға төзімді болаттан және берік қорытпалардан құбырлар – сыртқы бетін өңдеу;

8) 76-дан 150 мм дейін диаметрімен пластмассалардан құбырлар – әр түрлі жазықтарда майыстыру, өңдеу, монтаж, сынау;

9) құбырлар – цехте азотпен сынау және консервация;

10) құбырлар – панельде салу;

11) құбырлар – термоөңдеуден кейін конфигурацияны тексеру;

12) пластмассалардан құбырлар және өсінділер – қосылыстардың бөлшектерімен жинау;

13) бақылау ережесі бойынша қабылдануға тиісті әр түрлі қосылыстармен 76 мм дейін диаметрімен коррозияға төзімді болаттан және берік қорытпалардан құбырлар – орны, макеті бойынша толық қалыптастырумен толық өңдеу, алдын ала монтаждау, дәнекерлеуге жапсарларды дайындау;

14) коррозияға төзімді болаттан және берік қорытпалардан құбырлардан басқа, әр түрлі маркалы болаттардан, қорытпалардан 76 мм дейін диаметрімен құбырлар мен өсінділер – дайындау, өңдеу, қалыптастыру, орнату;

15) стандартты құбырлардың элементтері – дәнекерлеуге қалыптастыру және жинау.

Параграф 5. Кемелік құбыржүргізуші, 5-разряд

456. Жұмыс сипаттамасы:

150 -ден 258 мм дейін диаметрімен болат пен қортпалардың әр түрлерінен құбырларды, 76-ден 150 мм дейін диаметрімен коррозияға төзімді болаттан және берік қорытпалардан құбырларды толық дайындау;

10,0-ден 30,0 МПа (100 ден 300 кгс/см² дейін) қысыммен кез келген диаметрмен және 258 мм–ден жоғары диаметрмен 10,0 МПа дейін (100 кгс/см² дейін) қысыммен арматураны, құбырларды, жүйелерді ақауға шығару, жөндеу, жинақтау, гидравликалық сынаулар, кемедегі арнайы жүйелер мен жабдықтардан басқа 5,0 ден 25,0 МПа дейін (50-ден жоғары 250 кгс/см² дейін ) қысыммен пневматикалық сынаулар;

сынамалар алумен ақауға шығару және жөндеу, жинау, жинақтау, шаю және арнайы жүйелердің арматуралары мен құбырларын сынау және тапсыру және негізгі қазандықтарды тазалау;

30,0 МПа (300 кгс/см² жоғары) қысыммен арматура мен құбырларды гидравликалық сынаулар және 10,0 МПа-ден жоғары (100 кгс/см² жоғары) қысыммен пневматикалық сынаулар;

мақсатына, диаметр мен қысымына байланысты "пайдаланылмайтын аймақтағы" құбырлар мен жүйелерді жинау және құрастыру;

150 мм артық диаметр мен құбырларда штуцерлер мен өсінділерді орнатуға тесіктерді белгілеу және кесу, оларды қиыстырып келтіру;

ерекше күрделі сызбалар бойынша арматураны, құбырларды орнату координаталарын анықтау және жабдықты, механизмдерді орналастыру мен ескертуді және жобасымен келістіру;

әр түрлі жазықтықтарды майысулармен күрделі конфигурацияларымен фотопроекциялық әдіс бойынша немесе орны, сызу, белгілеу бойынша шаблондар мен макеттерді әзірлеу;

бірнеше өсінділерімен 150 мм-ден 258 мм диаметрімен кемеде макеттер, макетте құрылғылары бойынша цехтерде құбырларды кесу;

сигменттерден 150-ден 258 мм дейін диаметрімен құбырларды дайындау, жинау және сынау;

кез келген мөлшерлі құбырлардан күрделі фигуралық бұйымдарды құру;

кемеде орнату кезінде 150 мм артық диаметрімен қыздырумен құбырлардың ұштарын әкелу.

457. Білуге тиіс:

258 мм дейін диаметрімен құбырларға арналған арнайы желікті тоқтармен қыздырылатын станоктардың, құбыр майысатын станоктардың құрылысы, сипаттамалары және пайдалану ережесі;

жөнделетін құбырлар мен жүйелердің жұмыс жағдайлары және пайдалану ережесі;

құбырларды машина-қазан бөлімшелерде және кемелерді секциялық, модульдік, блоктық пен агрегаттық салу жағдайларында орнату ережесі;

30,0 МПа дейін (300 кгс/смІ дейін) қысым мен құбырларды гидравликалық сынау ережесімен реттілігі;

150 мм дейін диаметрімен коррозияға төзімді болаттан және берік қорытпалардан құбырларды өңдеу ерекшеліктері;

құбырлар мен жүйелерді су өткізбейтін іріктемелер арқылы белгілеу және салу тәсілдері;

КСРО Регистрінің кемелерді жөндеу мен жүйелер бойынша ережесі; шварттық және қозғалғыш сынамалардың барлық түрлері;

құбырлардың ерекше сызу үлгілері бойынша оқу ережесі.

458. Жұмыс үлгілері:

1) әр түрлі жазықтарда келтек құбырларымен 150 мм артық диаметрімен колекторлар – дайындау, жинау, құрастыру және кемеге орнату;

2) 150 -ден 258 мм дейін диаметрімен тегіс компенсаторлар – дайындау, жинау және орнында құрастыру, дәнекер демелеулер;

3) бу қыздырғыш – төрт еспелі секция дайындау;

4) 150 мм артық диаметрімен станоктық икемге түспейтін шағын радиустармен, -майысу мен оттық, бір жазықта қыздыру мен майыстыру және қиыстырып келістіру, 76-ден 150 мм дейін диаметрімен құбырларды әр түрлі жазықтарда майыстыру;

5) кез-келген диаметрлі болаттар мен қорытпалардың әр түрлі маркалы құбырлар – екі жазықта барлық режимдерде бағдарламалық басқарулар мен станоктарды майыстыру;

6) 150 мм артық диаметрімен пластмассалар мен құбырлар – әр түрлі жазықтықтарда өңдеу, майыстыру, монтаждау, сынау;

7) 76 мм дейін диаметрімен коррозияға төзімді болаттан және берік қорытпалардан, 76-дан 150 мм дейін диаметрімен әр түрлі қорытпалардан құбырлар мен өсінділер – дайындау, өңдеу, қалыптастыру, орнату;

8) бақылау ережесі бойынша қабылдануға тиісті әр түрлі қосылыстармен 76-дан 150 мм дейін диаметрімен коррозияға төзімді болаттан және берік қорытпалардан құбырлар – орны, макеті бойынша толық қалыптастырумен толық өңдеу, алдын ала монтаждау, дәнекерлеуге жапсарларды дайындау;

9) Серіппе иіртүтіктермен буландыру қондырғылары – жөндеу.

Параграф 6. Кемелік құбыржүргізуші, 6-разряд

459. Жұмыс сипаттамасы:

258 мм артық диаметрімен болат пен қорытпалардың әр түрлерінен құбырларды, 150 мм артық диаметрімен коррозияға төзімді болаттан және берік қорытпалардан құбырларды толық дайындау;

бірнеше өсінділерімен 258 мм артық диаметрімен кемеде макеттер, макетте құрылғылар бойынша цехтерде құбырларды кесу;

кез келген диаметрлерімен ерекше күрделі фигуралық бұйымдардан және сигменттерден құралатын құбырларды дайындау, жинау және сынау;

ерекше күрделі сызбалар бойынша және жобасымен келістіруді қажет ететін құбырларды және жабдықты, механизмдерді орналастыруды ескерумен орнату координаталарын анықтау;

әр түрлі жазықтықтарда майысулармен күрделі конфигурацияларымен фотопроекциялық әдіс бойынша немесе орны, сызу, белгілеу бойынша шаблондар мен макеттерді әзірлеу;

ультрадыбыстық дефектоскоптың көмегімен құбырдың бүкіл бетінде қабырғаның қалыңдығын бақылау.

460. Білуге тиіс:

болаттар мен қорытпаларының арнайы маркаларының химиялық және механикалық қасиеттері;

ерекше жауапты құбырларды дайындау ережесі және оларды бақылау әдістері;

дайын құбырларды тапсырумен қабылдау және кемелерде жүйені жинақтау ережесі;

ерекше жауапты құбырларды сақтау ережесі, құбырларды химиялық тазалау және тығындау ережесі;

әр түрлі жазықтықтарда көп майысулар мен ерекше күрделі жауапты құбырлар үшін плазаны бөлу ережесі;

кез келген диаметрлі және қалыңдықты коррозияға төзімді болаттар мен қорытпалардан құбырларды өңдеу ерекшеліктері;

су өткізбейтін іріктемелер арқылы және жабдықпен қаныққан жағдайларда негізгі кемеде құбырлар мен жүйелердің трассаларын бөлу және салу тәсілдері;

шварттық және қозғалғыш сынамалардың бағдарламасы; кемелік байланыс құралдары бойынша бұйрықтарды қабылдау ережесі және авариялы үрейлер кезінже әрекеттер;

құбырлардың ерекше сызу үлгілері бойынша оқу ережесі;

КСРО Регистрінің ережесі;

461. Жұмыс үлгілері:

1) 258 мм артық диаметрімен тегіс компенсаторларды дайындау мен қалыптастыру;

2) бақылау ережесі бойынша қабылдануға тиісті құбырлардан, үштармақтардан, клапандардан, фланецтерден жиналатын энергетикалық қондырғыларға арналған арнайы күрделі құрастырулар – параллельсіздікке және перпендикулярлық сыздыққа мүмкін ауытқуларды тексерумен дәнекерлеуге жапсарларды қалыптастыру, өңдеу, жинау;

3) кез келген диаметрлі болаттардан және қорытпалардың әр түрлі маркаларынан – үш және көбірек жазықтықтарда бағдарламалықпен басқарумен станоктарда икемдеу;

4) материалдың диаметрі мен маркасына байланыссыз негізгі будың және ерекше күрделі конфигурациялы құбырлар (үш және артық жазықтықтарда иілулермен) - қатал регламенттелген режиммен қыздырып ию;

5) 76 мм атық диаметрімен коррозияға төзімді болаттан және берік қорытпалардан, 150 мм артық диаметрімен әр түрлі қорытпалардан құбырлар мен өсінділер – дайындау, өңдеу, қалыптастыру, орнату;

6) газды және ауа трактілерінің жабқыщтары бар РДП құбырлары – монтаждау, реттеу, сынау;

7) бақылау ережесі бойынша қабылдануға тиісті әр түрлі қосылыстармен 150 мм артық диаметрімен коррозияға төзімді болаттан және берік қорытпалардан құбырлар – орны, макеті бойынша толық қалыптастырумен толық өңдеу, алдын ала монтаждау, дәнекерлеуге жапсарларды дайындау;

8) станоктық майыстыруға жатпайтын иілген жерлерінің шағын радиустарымен 150 мм артық диаметрімен құбырлар – екі немесе одан артық жазықтықтарда қыздырумен майыстыру және ішіне қайыру.

31. Кеме электрмонтажнигі

Параграф 1. Кеме электрмонтажнигі, 1-разряд

462. Жұмыс сипаттамасы:

кабельдерді, аппаратура мен қалқандарды бекітуге арналған өтулерді, конструкцияларды дайындау және орнату;

кабельдердің өтуі үшін саңылауларды шабу және кесу, оларды металл және пластмасса тығындармен пайдалану;

қалқаларда, кеме мен электр тарату құрылғыларында кабельдердің өтуі үшін саңылаулардың жиектерін қақтау;

цех пен кемелерде бөлшектер мен конструкцияларда ойма кесу және саңылаулар бұрғылау;

кабельді, элктркартоннан биркаларды бекіту үшін стандартты және стандартты емес тұтқаларды дайындау;

болат және резеңке жолақтарды, резеңке мен басқа бейметалл материалдардан асатөсемдерді дайындау;

барлық қималардың кабельді ұштарын қалайылау. Қарапайым бөлшектерді дәнекерлеу;

панельдерді, өтулерді, қаптарды, тұтқа-көпірлерді және жарық беру аппаратураны бөлшектеу;

бөлшектеуден кейін электрожабдықтардың бөлшектерін тазалау, шаю және бояу;

қарапайым электрмонтаждау сызбаларын оқу және құрастыру;

кабельдерді дайындау;

қабельді жолдарды және электрожабдықтарды бөлшектеу;

кабельді тарту, салу және бекіту бойынша электромонтаж жұмыстарын орындау;

анағұрлым жоғары білікті электрмонтажниктің басшылығымен ұстаушыларды, уақытша жарықтандыру желілерін орнату, бөлшектерде қабыршақтарды алу, гетинакстық және металл панельдерінде ұсақ коммутациялық аспапты, қарапайым схемаларды орнату.

463. Білуге тиіс:

қарапайым электрлік ызбаларды оқу ережесі; негізгі электр өлшеу аспаптары мен қарапайым басқару сызбаларымен электр машиналардың белгіленуі, құрылысы және жұмыс істеу қағидасы;

кеме электрожабдықтардың құрылысы және жұмыс істеу қағидасы;

дәнекерлемелердің маркалары мен құрамдары, оларды пайдалану тәсілдері;

бетін тазалау, дәнекерлеу және қалайылау бойынша жұмыстарды орындау тәсілдері мен ережесі;

кеме электрожабдықтарды жөндеу кезінде қолданылатын негізгі оқшаулау материалдардың номенклатурасы, оларды өңдеу технологиясы;

кабельдер мен сымдарды дайындау тәсілдері;

күштік және жарық беретін электр жабдықтарды жөндеу кезінде кабельдерді дайындау тәсілдері;

кабельді және электрожабдықтарды бөлшектеу кезіндегі жұмыстар мен электрмонтаж жұмыстарын орындау реттілігі;

технологиялық жабдықты пайдалану ережесі;

қарапайым слесарлық және электрмонтаж құрал мен құрылғылардың атауы, белгіленуі және пайдалану тәсілі.

464. Жұмыс үлгілері:

1) электроаппаратураны бекітуге арналған амортизаторлар – ауыстыру;

2) столға қоятын жарық беретін аспап – монтаждау;

3) жарықтандыру аспабы – демонтаждау;

4) күштік электрқондырғылардың аппаратурасы – консервациядан шығару, консервациялау;

5) биркалар – электркартоннан дайындау;

6) сөндіргіштер, ауыстырып қосқыштар – бөлшектеу, жөндеу, құрастыру;

7) көптарамды кабель – тоқылу;

8) гетинаксты панельдер – 10 топқа дейін қалқандарда орнату және бекіту;

9) панельдер, қаптамалар, фундаменттер, тіреуіштер – бояу;

10) дәнекерлегіш, жылытқыштар, электр қыздырғыш аспаптар – қыздыру элементтерін ауыстыру, бустарды серіппеге өткізу;

11) панцирлі және экрандық тоқыма – бандаж салумен және қалайылаумен дайындау және кабельге кигізу;

12) сым – катушкадан орау және тазалау;

13) сальниктер, топта 10 данаға дейін болғанда фитингілер – орнату;

14) тұтқалар, тұтқакөпірлер, панельдер, тура күрделі емес қаптар – кемелер мен жағалау объектілерде дайындау және орнату;

15) электроаппаратураға арналған майысқақ қосылыстар – дайындау;

16) құбырлар – сальниктерсіз кабельмен шеттерін қатайту.

Параграф 2. Кеме электрмонтажнигі, 3-разряд

465. Жұмыс сипаттамасы:

күрделі емес тарату қалқандарын коммутациялау, кабельдердің металл қабыршықтарын жерге қосу;

күрделі емес кеме электрожабдықтарын орнату;

палубалық және қалқалық құбыр келтек құбырларды және комингстерді нығыздауды компаундпен құю;

аппаратура жерлерін белгілеу үшін шаблондарды дайындау;

маркалау биркаларын орнату;

электрожабдықтардың және кабельдік трассалардың бекіту жерлерін белгілеу, қолжетімді жерлерде магистралды және жергілікті кабельді тарту және бекіту;

кабельдердің тарамдарын бөлу, контактілік және қорғаныш жиектеу;

анағұрлым жоғары білікті электрмонтажниктің басшылығымен электрожабдықтарды қосу, индукциялық тәсілмен кептіру, әр түрлі маркалы кабельдерді контактілік және қорғаныш жиектеу;

кеме желісі мен электрожабдықтардың оқшаулауын кедергі нормасына дейін жеткізу және өлшеу;

кабельдің тарамдарын ағыту, электрожабдықтардың ұштарын шығару және бөлшектеу;

электрожабдықтарды консервациядан шығару және консервациялау;

күрделі емес кеме аппаратураны және кішігірім қуатты электрлік машиналарды жөндеу;

466. Білуге тиіс:

кемелерде электрожабдықтарды монтаждау мен пайдаланудың негізгі ережесі;

негізгі электр өлшеу аспаптары мен қарапайым басқару сызбаларымен электр машиналардың белгіленуі, құрылысы және жұмыс істеу қағидасы;

кеме электрожабдықтардың құрылысы және жұмыс істеу қағидасы; дәнекерлемелердің маркалары мен құрамдары, оларды пайдалану тәсілдері;

бетін тазалау, дәнекерлеу және қалайылау бойынша жұмыстарды орындау тәсілдері мен ережесі;

кеме электрожабдықтарды жөндеу кезінде қолданылатын негізгі оқшаулау материалдардың номенклатурасы, оларды өңдеу технологиясы;

электрлік шамаларды өлшеу тәсілдері, бөлшектеу, жинақтау жұмыстарын орындау тәсілдері;

электротехниканың негіздері, электр машиналарды кептіру режимдері.

467. Жұмыс үлгілері:

1) төлкелер, сальниктер, 10-нан 20 данаға дейін орналастырумен құбырлар – орнату жерін белгілеу;

2) иллюминация гирляндалары – монтаждау, беру;

3) кеме кабельдері – жерге қосу, экранда көрсету;

4) полюстік катушка – оңашалауды бұрынғы қалпына келтіру;

5) байланысқыштар, жылытқыш құралдар, және қосу реттеуші шығаратын реостаттар, магниттік іске қосқыштар, құрастыратын жәшіктер, сыңғырлақтар, жылауықтар, және сигналдық, ерекше және қозғалғыш оттардың станциялары, телефондық аппараттар, элементтердің және бөлшектерінің ауыстырып қосқыштары – қатардан шыққан бөлшектер мен элементтерді ауыстыру;

6) электрлік машиналар – подшипниктерді бөлшектеу, ауыстыру, кілемдік қалыпты және қорғаныс қабын ауыстыру, щеткаларды дайындау;

7) зәкірді орау – орау секцияларын, дайындау, тік бөліктердің пазаларын орау;

8) жартылай муфталар – престеу;

9) жеке, қалқалық, құбырлық сальник және электрожабдықтар – нығыздау;

10) авариялы және кезекші жарықтандыру желілері – монтаждау, қосу;

11) штырьға дейін штепсельді және борттық қосқыштар – кабельдер мен сымдарды қосу;

12) желдету тасымалды қондырғылар – жөндеу;

13) кемелерді электр қуат көзін беру қашықтан сөндіру құрылғылары – монтаждау, жөндеу;

14) күрделі емес коммутация схемасымен тарататын құрылғылар – генитаксты панельдерді, әр түрлі сымдарды және шиналарды дайындау, аппаратураны орнату және қосу, шиналардың салу, коммутация сымдарын бекіту;

15) тарататын қалқандар, электрлік машиналар, магнитті станциялар – қайта консервациялау;

16) электржабдық – оқшаулау кедергісін өлшеу және кедергі шамаларын өлшеу;

17) электржабдық – кабельдің буындарын ағыту, аппаратурадан ұштарын шығару, бөлшектеу.

Параграф 3. Кеме электрмонтажнигі, 4-разряд

468. Жұмыс сипаттамасы:

кеме электрожабдықтарын және кемелік кабельдік трассаларды бөлшектеу, бекіту жерлерін белгілеу, электржабдықпен жабдықталған кемелердің жайларында магистралдық және жергілікті кабельдерді салу және бекіту;

орталықтандырылған және жеке тәртіпте сымдарды және кабельдерді дайындау;

орта күрделі электржабдыққа кабельдің ұштарын өңдеу, шығару;

орта күрделі кеме сызбаларының кабелінің тармақтарын қосу;

электр жабдықтардың күрделі емес сызбаларын швартты сынауларға тапсыруға дайындау және тапсыру;

кабельдік трассалардың ақау жерлерін анықтау және ақаусыздықтарын жою;

тоқтың кеме канализациясының орта күрделі сызбаларын оқу;

үй-жайлардың электрмонтажын тапсыруға дайындау және тапсыру;

кабель қосумен немесе зақымданған кабельді ауыстырумен байланысты кабель трассаларын бекіту кезінде кабельдік трассала мен электрожабдықтарды монтаждау және бекіту;

кабельдің зақым келген қабыршықтарын жөндеу, тармақтарын тұтастыру;

кеме электрожабдықтарын жөндеу (телефондық коммутаторларды, жарықтық және сигнал беру құралдарын, контроллерлерді, басқару күзет орындарын, магниттік станцияларды, жартылай автоматтық станцияларды, түрлендіргіштердің қалқандарын, орта қуаттылық электрлік машиналарын);

жөндеуден кейін орта қуатты электрлік машиналарды стенділік сынауларға дайындау және стенділік сынаулар.

469. Білуге тиіс:

электр энергиясының канализациясының сызбаларын оқу ережесі;

кемелік электрмонтаж жұмыстарын орындау әдістері;

электрөлшеу аспаптарын пайдалану ережесі;

нығыздауды компаундтардың рецептурасы, қасиеттері мен дайындау тәсілдері;

негізгі жағалық және теңіздік кабельдер мен сымдардың номенклатурасы, маркалары, құрылысы және белгіленуі;

күрделі коммутациялық жұмыстарды орындау реттілігі және тәсілдері;

кемелік электрожабдықтардың күрделі емес сызбаларын швартты және қозғалғыш сынауға дайындау әдістері мен тапсыру;

кемелік электрожабдықтарды пайдалану ережесі және мүмкін тоқ жүктемелерінің нормалары;

жөндеу кезінде қолданылатын электроқшаулау материалдарының қасиеттері;

орта күрделі және қуатты кемелік электрожабдықтарды жөндеу бойынша жұмыстарды орындау реттілігі мен тәсілдері;

электрлік машиналар мен қосу реттеу аппаратураны жұмыс істеу қағидасы және құрылысы;

тұрақты және ауыспалы машина ормадарының сызбалары;

кемелерде ақауға шығару және жөндеу жұмыстарын жүргізу ережесі;

кемелерде демонтаждау жұмыстарын орындау технологиясы;

қысқаша тұйықталу тоқтарынан, артық жүктеме мен артық кернеуден қорғау ережесі;

реттеу-тапсыру жұмыстарын жүргізу және жөндеуден кейін қосу реттеу аппаратурасымен электржабдықтарды тапсыру әдістері.

470. Жұмыс үлгілері:

1) автоматтар – ағымдағы жөндеу;

2) сигналдық және айыратын оттардың аппаратурасы – монтаж, тапсыру;

3) аккумуляторлық батареялар – жұмыста тексеру;

4) 50 кВт дейін қуатымен синхронды генераторлар – ағымдағы жөндеу;

5) кабельдер – ұзындығын өлшеу, дайындау, құбырларға ішке тарту, жабу және салу;

6) кабельдер – жолдарды бекітумен монтаждау, жергілікті герметизация, кабельдің тармақтары мен қабыршағын жөндеу;

7) температураға төзімді кабельдер – жергілікті герметизация, ұшын шығару, бітеу;

8) электрлік камбузалар – жөндеу, монтаждау;

9) электромашиналардың коллекторлары – өңдеу;

10) контроллерлер – ақауға шығару, жөндеу, жұмысқа дәнекерлеу;

11) электрлік машиналар, орта қуатты түрлендіргіштер – қабылдау-тапсыру сынауларын өткізу;

12) жартылай муфталар – престеу;

13) тасымалды аспаптар – монтаждау;

14) автоматты кернеу реттеуіші – ағымдағы жөндеу;

15) тұрақты және ауыспалы тоқтың релесі – жұмыста тексеру;

16) электрожабдықтардың топтық сальниктері – нығыздау;

17) ВЗГ-200 түрлі жарылыс қауіпсіз жарықшамлармен желілер – монтаждау, қосу;

18) 12 штырьдан артық штепсельді және борттық қосылыстар – кабельдер мен сымдарды қосу;

19) 50 нөмірге дейін кемелік телефондық автоматты станциялар – монтаж;

20) жарық беру, жылытқыштар мен күрделі емес кемелік электрожабдықтардың сызбалары – қабылдау-тапсыру сынаулар;

21) траверстер, электрлік машиналардың щеткаұстағыштары – жөндеу;

22) трансформаторлар – ағымдағы жөндеу;

23) майысумен газдық құбырлар – салу, бекіту;

24) электрлік машиналардың щеткалары – коллекторға қиыстырып келтіру;

25) зарядты агрегаттың, қуат көзін берудің, генераторлардың, контакторлық зарядтық түрлендіргіштердің қалқандары – жөндеу;

26) 50 кВт дейін қуатымен тұрақты және ауыспалы тоқтың электр қозғалтқыштары – жөндеу.

Параграф 4. Кеме электрмонтажнигі, 5-разряд

471. Жұмыс сипаттамасы:

электрожабдықтарды, кабельдік трассаларды бекіту жерлерін белгілеу, кемелерде магистралдық кемелерді тарту, салу және бекіту;

электржабдықпен ерекше жабдықталған кемелердің жайларында жергілікті кабельдерді салу және бекіту;

орталықтандырылған және жеке тәртіпте сымдарды және кабельдерді дайындау;

электр жабдыққа кабельдің ұштарын өңдеу және шығару, кабельдің тармақтарын қорғаныш ұшын шығару және күрделі кемелік сызбаларды қосу;

параметрлерді автоматты реттеумен ауыспалы және тұрақты тоқтың генераторларын, электромашиналық түрлендіргіштерін қосу, жұмыста тексеру, реттеу және тапсыру;

көптармақты кабельдің зақымдану жерлерін анықтау;

үлкен қуатты және күрделілікті ауыспалы және тұрақты тоқты электрлік машиналарды, түрлендіргіштерді тексерумен және реттеумен жинау, жөндеу және құрастыру;

кемелік электрожабдықтарды коммутациялау және қосу;

күрделі негізгі және монтаждау сызбаларын, электр энергия сызуларын, кабельді трассалардың, аспаптар мен аппараттардың сызуларын, сондай-ақ электр жетектерді, тарату құрылғыларын қосу сызбаларын оқу;

электр механизмдердің жұмыс режимін тексеру;

электрмеханизмдердің жұмысында бақылау өлшеулер, ақауларын анықтау және жою;

жөндеу тізімдемелерін ақауға шығару, құрастыру және күрделі кемелік электрожабдықтарды, өлшеу аспаптарын, телефония аспаптарын, қорғаныш құрылғыларының сызбаларын, сигнализация және автоматика сызбаларын ақауға шығару, құру;

стенділік сынауларға дайындау жәге жабдықтардың техникалық сипаттамаларын және жұмыс параметрлерін құрумен кемелік электрожабдықтардың күрделі сызуларын тексеру.

472. Білуге тиіс:

күрделі кемелік электрожабдықтардың құрылысы, өзара әрекеттестігі және пайдалану ережесі;

күрделі кемелерді электрлік, механикалық және кешенді реттеу әдістері мен тәсілдері;

автоматты жүйелердің тораптарын бөлшектеу;

күрделі электрөлшеу аспаптарын пайдалану ережесі;

кемелік электрожабдықтардың күрделі сызбаларын швартты және қозғалғыш сынауға дайындау әдістері мен тапсыру;

кемелік электрожабдықтарды пайдалану ережесі және мүмкін тоқ жүктемелерінің нормалары;

жөндеу кезінде қолданылатын электроқшаулау материалдарының қасиеттері;

орта күрделі және қуатты кемелік электрожабдықтарды жөндеу жүргізу әдістері мен тәсілдері;

автоматика сызбалары элементтерінің жұмыс істеу қағидасы;

электрлік параметрлер мен шамаларды өлшеу әдістері;

ірі кемелерде ақауға шығару және жөндеу жұмыстарының әдістері;

стенділік сынаулар мен күрделі электрожабдықтарды және тұтастай жүйені реттеу тәсілдері;

кемелік электрожабдықтарды жөндеу кезінде қажетті электрлік шамаларды есептеу және эскиздер құру;

электротехника, электроника негіздері.

473. Жұмыс үлгілері:

1) автоматтар – орташа жөндеу;

2) сигналдық және айыратын оттардың аппаратурасы – монтаждау, тапсыру;

3) тристорлық реактивті жүктеменің блоктары – электромонтаждау, жөндеу;

4) генераторлар мен электрқозғалтқыштар – магнитті жүйенің монтажын тұтастық пен оқшаулауға тексеру;

5) параметрлерді автоматты реттеу жүйелерімен ауыспалы және тұрақты тоқтың генераторлары мен түрлендіргіштері – ақаусыздықтарын анықтау және жою;

6) электрлік машиналардың роторы мен статорын орау – саңылауларға салу сапасын тексеру;

7) электрлік машиналардың түрлендіргіштері – жөндеу, реттеу, тапсыру;

8) күрделі электрөлшеу аспаптары (ваттметрлер, фазометрлер, мегаомметрлер) – ағымдағы жөндеу;

9) жоғары қысымды стақандар мен сальниктер – нығыздау, сырттай герметикалау;

10) 50-ден 100 нөмірге дейін кемелік автоматты телефон станциялары – монтаж, қосу;

11) автоматты және қол станцияларыме телефон байланысы, прожекторлық құрылғылардың, қоңырау сигнал берудің, тұрақты және ауыспалы тоқтың түрлендіргіштерінің сызбалары – швартты және қозғалғыш сынаулар кезеңінде әрекетте монтаж, тексеру, реттеу, тапсыру;

12) машиналық телеграфтар, машина-қазан және рөлдік, басқару посттары және көрсеткіштер – жөндеу, реттеу;

13) тарату қалқандары, дизель-генераторлар, құбыргенераторлар, автоматика - жөндеу;

14) электрлік жабдық – электрлік қорғаудың барлық түрлерін реттеу;

15) басқарудың контакторлық, контроллерлік;

электрогидравликалық, магнитті және басқа жүйелерімен электр жетектері – швартты және қозғалғыш сынаулардың кезеңінде монтаж, реттеу, тапсыру.

Параграф 5. Кеме электрмонтажнигі, 6-разряд

474. Жұмыс сипаттамасы:

кабельдің ұштарын электрожабдыққа өңдеу және енгізу, кабельдің тармақтарын контактілі және қорғаныш ұшын шығау және ерекше күрделі кеме сызбаларын жаңа энергетикалық қондырғылармен, автоматика, аппаратура және автоматика блоктары мен басқа аспаптардың сызбаларымен қосу;

басты электр қозғалтқыштарды, қалқандармен басқару аппаратурасымен стаитикалық және айналмалы түрлендіргіштерді швартты және қозғалғыш сынау кезінде монтаждау, реттеу және тапсыру;

күрделі кемелік электрожабдықтардың кемелерінде және жабдықтар мен паспорттардың жұмыс сипаттамаларын құрумен тұтастай жүйені сынау.

кабельдік трассаларды, электрожабдықтарды орналастырумен күрделі монтаждау сызбалары мен сызуларды, электр аспаптары мен тарату құрылғыларын қосу сызбаларын құру;

күрделі электр құрылғыларда механикалық және электрлік зақым жерлерін анықтау және жою;

ерекше күрделі кемелік электрожабдықтарды ақауға шығару: автоматика блоктарын, негізгі машиналарды, статикалық түрлендіргіштерді, генераторларды және басқару станцияларымен қалқандарды;

ерекше күрделі кемелік электрожабдықтарды және автоматика жүйелерін реттеу және тапсыру;

бригадаға басшылық ету.

475. Білуге тиіс:

жекелеген құрылғылардың, блоктардың және тұтастай жүйенің жұмыс режимдерін анықтау қағидалары, сондай-ақ реттелетін аспаптарда ақаулықтарды анықтау және оларды жою тәсілдері;

ерекше күрделі құрылғылар мен автоматика сызбаларын электрлік, механикалық және кешенді реттеу әдістері мен тәсілдері;

автоматика жүйелерінде қолданылатын блоктардың белгіленуі және өзара әрекеттесуі;

басты еспелі электр қозғалтқыштардың және электр қозғалыс қалқандарымен және басқару аппаратурасымен генераторлардың техникалық сипаттамалары мен жұмыс істеу қағидасы;

едәуір күрделі электр қондырғыларын сынау әдістері;

механизмдермен өзара әрекеттестікте олардың жұмысын тексеру және техникалық сипаттамаларын алу;

мүмкін тоқ жүктемелерінің, оқшаулаудың кедергісінің және электрожабдықтардың элементтерінің қыздыру максималды температурасының нормалары, швартты және қозғалғыш сынауларда аппараттар мен қорғаныш құрылғылардың электр механизмдерінің жұмыс режимдері;

күштік және әлсіз тоқтың ерекше күрделі кемелік электрожабдықтардың құрылымы және жұмыс істеу қағидасы;

электрлік машиналардың орауларының құрастырылған сызбалары;

күрделі электр жетектерінің сызбаларын реттеу;

электромашина, электрондық, электромагниттік күшейткіштердің әрекет ету қағидасы:

кемелік электрожабдықтарды жөндеудің барлық түрлері және сынаулар мен тапсыру ережесі.

476. Арнайы орта білім қажет.

477. Жұмыс үлгілері:

1) реактивті жүктеменің магниттеуші құрылғыларының кемелік генераторлары – жөндеу;

2) кеме генераторлары – электрондық блоктардың және "Электрон" түрлі аппараттардың көмегімен жағалық электрлік желімен синхрондауға енгізу, сызбаны монтаждау;

3) машиналық түрлендіргіштер (статикалық, кремнийлік, реттелетін және қайтарылатын), генераторлардың параллельді жұмысын синхрондау құрылғылары, электрлік сигнал беру және автоматика сызбалары – монтаждау, баптау, реттеу, швартты және қозғалғыш сынау кезінде тапсыру;

4 ) электр өлшеу температура сигнализациясының күрделі аспаптары, температура көрсеткіштері, газ-талдағыштар – жөндеу;

5) 100 нөмірден жоғары кемелік телефондық автоматты станциялар – қосылу;

6) тұрақты тоқтың негізгі жетектік электр қозғалтқыштарын кептіру сызбалары – монтаждау;

7) электр жабдықтың күрделі автоматика сызбалары – реттеу;

8) жүктемесіз құрылғылар – жөндеу, қызмет көрсету;

9) негізгі электр тарату құрылғылары – жөндеу, реттеу, тапсыру;

10) күрделі автоматтандырылған кешендермен, есептеуші – шешуші сызбаларымен электр жабдық – монтаж, реттеу және сынауларға тапсыру;

11) басқару қалқандарымен тұрақты және ауыспалы тоқтың басты еспелі электр қозғалтқыштар, басты электр тарату құрылғылары – монтаж, баптау, реттеу, швартты және қозғалғыш сынау кезінде тапсыру.

32. Кеменің электр радиомонтажшысы

Параграф 1. Кеменің электр радиомонтажшысы, 2-разряд

478. Жұмыс сипаттамасы:

аралықтарды, өткізгіш сымдарды бекітуге арналған конструкцияларды, аппаратураларды және қалқандарды дайындау және орнату;

өткізгіш сымдар өту үшін тетіктерді шабу және кесу, металл және пластмассалы тығындармен жиектеу, аралықтарда, кеме жинақтарында өткізгіш сым өту үшін тетіктердің жиектерін қашау;

амортизаорлармен аппаратураларды құрастыру;

цехтағы және кемедегі бөлшектерде және конструкцияларда тетіктерді бұрғылау және бұрандаларды кесу;

өткізгіш сымдарды, пресс-шпанды биркаларды бекіту үшін стандартты және стандартсыз қапсырмаларды дайындау, болат және резеңке жолақтарды әзірлеу, резеңкеден және басқа металл емес материалдардан төсемдер дайындау;

барлық жанасулардың өткізгіш сымдарының жиектерін қалайылау;

қарапайым бөлшектерді дәнекерлеу;

панельдерді, аралықтарды, қаптамаларды, скоб-траптарды және жарық беру аппаратураларын бөлшектеу;

бөлшектеуден кейін электр радиотехникалық бұйымдарды тазарту және жуу;

қарапайым күшті және әлсіз ағымды аппаратураларды және құралдарды монтаждау кезінде өткізгіш сым желілерін жасау және жиектеу;

өткізгіш сымдарды 3 қадалыққа дейін төмен жиілікті байланыстырғыштарда дайындау;

қарапайым электр монтажды және радиомонтажды сызбаларды оқу; біліктілігі жоғары кеменің электр радиомонтажшысының басшылығымен ұсақ коммутациялы аппаратураларды және қарапайым электр монтажды сызбаларды гетинаксты және металл панельдерге құрастыру және орнату, электр жабдықтарды және өткізгіш сым трассаларды бөлшектеу, өткізгіш сым дайындау, өткізгіш сымдарды бекіту және салу, созуға байланысты электр монтажды жұмыстарды орындау.

479. Білуге тиіс:

қарапайым электр және радио сызбаларды, электр радиоаппаратурадағы сызбалардың және бөлшектердің негізгі тораптарының шартты белгіленуін оқу ережесін;

негізгі радио өлшейтін және электр өлшейтін құралдар, қарапайым басқару сызбаларымен электрлі машиналар жайлы қарапайым сызбалар, олардың белгіленуін;

қарапайым кеме электр жабдықтарының құрылымын және жұмыс принципін;

дәнекерлердің және флюстердің маркалары және құрамдары, оларды дайындау және пайдалану тәсілдерін;

беттерді тазарту, дәнекерлеу және қалайылау жұмыстарын орындау тәсілдері мен ережелерін;

кеменің радио жабдықтарын жөндеу кезінде қолданылатын негізгі оқшаулау материалдарының номенклатурасын, орларды өңдеу технологиясын; кемелерде орнатылып жатқан аппаратураларды бөлшектеу ережелерін; кабельдерді және сымдарды дайындау тәсілдерін;

қарапайым электр таратушы құрылғыларды, аппараттарды, электр қозғалтқыштарды және радио аппаратураларды монтаждауда қолданылатын кеме және радиожиілік сым өткізгіштерін және сымдарының негізгі маркаларын және түрлерін;

ішкі монтаждың сым өткізгіштерін және сымдарын бекіту және төсем бойынша жұмыстарды орындау ережелері және тәсілдерін;

электр ауқымдарын өлшеу тәсілдерін;

аппаратураларда қолданылатын радио шамдарды, жартылай желілердің түрлерін және белгіленуін, олардың негізгі параметрлерін, цоколдауды;

аппаратуралардың қуат алу көздері және оларды пайдалану ережелерін;

күшті және жарық беру қондырғыларды жөндеу кезінде қарапайым слесарлы жұмыстарды орындауды;

электр монтажды жұмыстарды орындау және өткізгіш сымдар мен радио жабдықтарды бөлшектеу кезіндегі жұмыстарды орындаудың ілеспелілігін, технологиялық жабдықтарды пайдалану ережелерін;

қарапайым слесарлық және электр монтажды құралдар мен құрылғыларды пайдалану тәсілдерін, атаулары мен белгіленуін.

480. Жұмыс үлгілері:

1) антенналар, фидерлер – монтаждауға дайындау;

2) амортизаторлар – төмен қуатты қабылдау-жіберу аппаратураларына ауыстыру;

3) үстел, жарық бергіш аппаратуралар – монтаждау;

4) қарапайым орауыштар – айналдыру;

5) телеграфты кілттер – радист үстелінде орнату;

6) шақыру тетігі – жөндеу;

7) ауыспалы қалыптар – орнату;

8) қуат беру қалыптары – ауыстыру;

9) күйдіргіштер, жылытқыштар және электр қозғалтқыштар – жылытатын элементтерді айналдыру және ауыстыру;

10) панцирлы және экранды орамдар – бандажды салумен және қалайылаумен өткізгіш сымды әзірлемелер және кигізу;

11) антеналы сымдар, болат арқандар – әзірлеу;

12) бір топта 10-ға дейін болған кезде майлағыштар, фитингтер – орнату;

13) қуат беретін желі – вольт өлшегіштермен кернеуді өлшеу;

14) қапсырмалар, тұтқа көпірлер, панельдер және тік қаптамалар, жеке қарапайым – кемелерде және жиекті нысандарда дайындау және орнату;

15) электр аппаратураларға арналған ыңғайлы байланыс – дайындау;

16) құбырлар – майлағышсыз өткізгіш қаптамаларды бекіту;

17) микро телефонды тұтқалар – қарапайым жөндеу.

Параграф 2. Кеменің электр радиомонтажшысы, 3-разряд

481. Жұмыс сипаттамасы:

қарапайым электр жабдығын, желісіз байланыс пен бақылау аспабын, төмен қуатты агрегаттарды орналастыру;

белгілеу сырғаларын салу;

электр жабдықтың және қарапайым сызбалардың өткізгіш сым трассаларын бекіту жерлерін белгілеу;

магистралды өткізгіш сымдарды бекіту, жергілікті (қосатын), бөлмедегі саны 300ге дейін өткізгіш сымдарды созу, салу, бекіту;

өткізгіш сым желілерін бөлу, жанасып және қорғап ұштау;

өткізгіш сымдардың сырттарын желімдеу арқылы жөндеу;

байланыс және бақылау құралдары, қарапайым электр жабдықты және өткізгіш сымды бөлшектеу;

таратушыны бөлшектеу, орналастыру, жинау;

қарапайым құрылғыны ішкі электр бөлшектеу;

өткізгіш сымдардың металл тұстарын жерге орналастыру, электр жабдықты, радио жабдықтар мен агрегаттарды консервация және қайта консервациялау; жабдықты тексеру үшін уақытша сызбаларын қорек көздерін және өлшеу құралдарын қоса жинау;

бөлшектеу мен тетіктердің бұзылған түйіндерін ауыстыру;

магистраль кабелін созу, салу, электр құрылғы, байланыс құралдары мен бақылау аспаптарын қосу, өткізгіш сым желілерін экрандау, разряды жоғарырақ электр радиомонтаждаушының қадағалауымен жерге тұйықтау таспасын дайындау және орналастыру.

482. Білуге тиіс:

кемелердегі қарапайым электр радио жабдықты бөлшектеуді, пайдаланудың негізгі ережелерін;

басқару сызбалары бар әр түрлі электр радио өлшеу құрылғылары мен электр машиналарының мақсаты мен жұмыс істеу принципін;

электр тоғы, қуат, кернеудің негізгі өлшеу бірліктерін (олардың физикалық мәні);

желісіз байланыс пен бақылау аспаптарының мақсаты, құрылымы мен жұмыс істеу принципін;

таратушының түрлері мен қабылдау-тасымалдау және күшейткіш аспаптардың жұмыс істеу принциптерін;

монтаждау сымдарының, оқшаулау материалдарының номенклатурасын, маркасын және олардың электрлік қасиеттерін;

өткізгіш сым мен өткізгішке рұқсат етілетін ток жүктемесін;

кемелердегі аспаптарды бөлшектеудің ережелері мен нормаларын;

әмбебап слесарлық-технологиялық айлашарғыларды, құралдарды тағайындауды және оларды пайдалануды;

электр көрсеткіштерін өлшеу тәсілдерін;

қарапайым сызбаларды, монтаждау, принципиалды сызбаларын оқу ережелерін.

483. Жұмыс үлгілері:

1) төлкелер, майлағыштар, бір жерде 10-нан 20-ға дейін орналасқан құбырлар – орнату орындарын белгілеу;

2) иллюминациялардың гирляндалары –монтаждау, тапсыру;

3) кеменің өткізгіш сымдары – жерге тұйықта, экрандау;

4) қабылдау радио орталығының антенналы коммутаторы – орнату және жерге тұйықтау;

5) байланыстар, жылыту құралдары, қосу және қосуды реттейтін реостаттар, қосатын жәшіктер, қоңыраулар, дабыл, айыру және қозғалғыш сәуле станциялары, телефон құралдары, қосқыштар – тетіктер мен элементтерді ауыстыру;

6) пеленгатор – фидер төсемесімен орнату;

7) автомат, қосу реостаты – орналастыру;

8) штепселді және бортты 12 қадалыққа дейін байланыстырғыштар – өткізгіш сымдар мен аспаптарды монтаждау және бітеу;

9) апаттық және кезекші сәулелендіру желілері – монтаждау және қосу;

10) жеке, іріктеу, құбыр және электр жабдық майлағыштары – тығыздау;

11) кемелердің электр қоректендірілуін қашықтан өшіретін құрылғы – жөндеу;

12) тасымалдаушы желдеткіш қондырғылары – жөндеу;

13) жерге тұйықтау шиналары – құралдарды басқа арнаға бұрып төсеу және бекіту;

14) тарату қалқандарды, электр машиналары, генераторлар, магнит станциялары – қайта консервациялар;

15) электр жабдық – желілі өткізгіш сымдарын өшіру, аппаратуралардың ұштарын шығару, бөлшектеу.

Параграф 3. Кеменің электр радиомонтажшысы, 4-разряд

484. Жұмыс сипаттамасы:

ұсақ және кіші кемелердегі 300 ден 600 дейін өткізгіш сымдардың кесіктерін бір бөлмеде қанықтырумен магистральді және жергілікті өткізгіш сымдарды тарту, салу және бекіту;

өткізгіш сымдарды және сымдарды әзірлеу;

кеме радио жабдықтарын және өткізгіш сымды трассаларды орнату орнын белгілеу;

электр жабдыққа өткізгіш сымдардың жиектерін жасау және енгізу, кеме сызбаларының орташа күрделілігін қосу;

жерге тұйықтау таспаларын әзірлеу және төсеу;

жерге тұйықтау плиталарын қуаттандыру;

жоғары қысымға арналған судан қорғайтын аппаратураларды және радиотехника арматураларын орнату;

сынақ кездерінде тарату құрылғыларын, аккумуляторларды және радио техникалардың орташа күрделі аппаратураларын баптау, құралдар көрсеткіштері бойынша қуатты бөліктердің жұмыс режимдерін бақылау;

кеме желілерінің және электр жабдықтарының оқшауларының қарсыласуын нормаға келтіру және өлшеу;

аппаратураларды тапсыру, реттеу және орташа күрделі тораптар мен сызбаларды бөлшектеу және құрастыру, тапсыру бойынша жұмыстарды орындау;

орташа күрделі тапсыру және қабылдау орталықтарын монтаждау; ақауларды айқындау және оларды жою;

орташа күрделі сызбаларды,тоқтың кеме құбырларын оқу;

үй-жайдың электр монтажын тапсыруға дайындау және тапсыру;

бүлінген өткізгіш сымдарды ауыстырған кезде өткізгіш сымды трассаларды және электр жабдықтарды бөлшектеу және бекіту;

өткізгіш сымды жөндеген кезде желілерді өсіру;

кеменің электр жабдықтарына ұсақ жөндеу жұмыстары (телефонды коммутаторлар, күшейткіштер, желілі және қоңыраулы дабылдардың құралдарын, бақылаушыларды, басқару посттарын, магнитті станцияларды, жартылай автоматты станцияларды, түрлендіргіштердің қалқандарын, орташа қуатты электр машиналарын);

өткізгіш сымдарды трассаларды, орташа күрделі электр жабдықтарды бағдарлама бойынша тапсыруға дайындау және тапсыру.

485. Білуге тиіс:

электр қуаты кәріздерінің сызбаларын оқу ережелерін;

кеме электр монтаждау жұмыстарын орындау тәсілдерін;

электр және радио өлшейтін құралдардың құрылымы және оларды пайдалану ережелерін;

негізгі теңіз және жиекті өткізгіш сымдардың және сымдардың номенклатурасын, маркасын, құрылымын және белгіленуін;

электр бөгеу көздерін;

аппаратураға орташа күрделі ішкі монтажды орындау ілеспелілігі мен тәсілдерін;

өткізгіштердің құрылымын және олардың сипаттамасын;

Тізім ережесін, электр және радио аппаратуралардың швартты және жүрісті сынақтары бағдарламаларын;

кинематикалық, принципті және монтажды сызбаларды;

кемелерде және жағалы нысандарға орнатылатын электр жабдықтарын, қабылдау-жіберу аппаратураларының түрлерін, құрылымы және пайдалану ережелерін;

кеменің орташа күрделі электр және радио жабдықтарын швартты және жүрісті сынақтарға дайындау тәсілдері мен қабылдау-тапсыру жұмыстарын орындауды;

қолданылып жатқан электр оқшаулау материалдарын белгілеуді және құрамын;

орташа күрделі электр машиналарының және қосу реттеу аппаратураларының жұмыс принципі мен құрылымын;

ұсақ және кішкене кемелерге арналған бөлшектеу және кемшілікті жою жұмыстарын орындау;

қысқа тоқ соғудан, шамадан тыс тиелу, шамадан тыс кернеуден сақтау ережелерін;

электр техника, радиотехника, гидроакустика және электроника негіздерін.

486. Жұмыс үлгілері:

1) дабылды және оптикалық шамдардың аппаратураларын - монтаждау және тапсыру;

2) жоғары кернеулі өткізгіш сымдарын – ұсақ және кіші кемелерге салынған өткізгіш сымдарды оқшаулау қарсыластығын монтаждау және өлшеу;

3) Өткізгіш сымдар – трассаларды бекітумен бөлшектеу, жергілікті герметизация, жиілікті және өткізгіш сым қабықтарының оқшауларын жөндеу;

4) Өткізгіш сымдар – ұзындығын өлшеу, дайындау, құбырларға созу, ұсақ және кіші кемелерге салу және бекіту;

5) Ыстыққа төзімді өткізгіш сымдар – жергілікті герметизациялау, жиектеу және жасау;

6) электр камбуздері – монтаждау;

7) бақылаушылар – жөндеу және жұмыста тексеру;

8) электр мазиналар, орташа қуатты түрлендіргіштер – қабылдау-тапсыру сынақтарын жүргізу;

9) шеткі муфталар –өткізгіш сымды орнату және қосу;

10) ұзақ толқынды жіберушілер – рамада элементтерді құрау, элементтердің ішінде жүйелерді қосу және құртты жіберулермен диапазондар қосқыштарын реттеу;

11) тасымалданатын құралдар – монтаждау;

12) дыбысты және жарық дабылдарының құралдары, магнитті станциялар, басқару посттары – жұмыста тексеру;

13) басқару пульті – өткізгіш сымдарды орнату және енгізу;

14) 12 қадалық артық штепсельді және бортты байланыстырғыштар –өткізгіш сымдарды және сымдарды қосу;

15) тұрақты және ауыспалы тоқтың релесі, аккумуляторлы батареялар – жұмыста тексеру;

16) ВЗГ-200 тектес жарылмайтын шамды желілер - монтаждау және қосу;

17) электр жабдықтардың топты майлағыштары – тығыздау;

18) 50 дейін нөмірлі кеме, телефон, автомат станциялары – монтаждау;

19) май, жанармай соратын уақытша стендтер – іздеу және ақауларын жою;

20) жарық беру, жылыту және басқа да кеменің қарапайым электр жабдықтарының сызбалары – қабылдау-тапсыру сынақтарын жүргізу;

21) объективтерде аппаратураларды жөндеу сызбалары – өткізгіш сымдардың жетілдірілген шеттерін аппаратураға қоңыраулату; оқшаулаудың қарсыласу мегаомметрмен өлшеу, аппаратураға қосу, өткізгіш сымдардың қабықтарын және аппаратура корпустарын жерге тұйықтауды тексеру;

22) телевизорлар, радиоқабылдағыштар, радиолалар, дыбысты реттегіштер – орнату;

23) үш панельді қалқандар – аппаратты залға орнату, орташа радио орталықтарда сызбаға сәйкес сым өткізгіштердің шеттерін жеткізу;

24) тұрақты және ауыспалы тоқты қуаттылығы 50 кВт дейін электр қозғалтқыштары – жөндеу.

Параграф 4. Кеменің электр радиомонтажшысы, 5-разряд

487. Жұмыс сипаттамасы:

бір орында 600ден 1000ға дейін кабель өткізгіш сымдары бар жергілікті(қосатын) өткізгіш сымдарды созу, салу, бекіту;

кеме электр жабдығы, өткізгіш трассаларын орналастыру тұстарын белгілеу, орташа кемелерде магистраль өткізгіш сымдарды созу, орналастыру, бекіту;

антенна енгізу құралдарының барлық түрлерін орналастыру;

электр және радиожабдыққа өткізгіш ұштарын бөлшектеу және кіргізу, кабель желілерін жанаспалы және қорғаныс үшін ұштау, күрделі кеме сызбаларын іске қосу;

генератор, ауыспалы және орнықты ток беретін электр машиналарының параметрлерін автоматты реттеумен қатар, электр механикалық және радиотехникалық құралдар мен жүйелерді реттеушімен бірге қосу, жұмысын тексеру, реттеу және қабылдау-тапсыру сынақтарын жүргізу;

тапсыру сынақтары кезінде күрделі агрегаттар, байланыс қабылдау тасымалдау аспаптарының, аккумуляторлардың және сыртқы құрылғылардың таратушы құралдарына қызмет көрсету;

күрделі аспаптың күш жағының жұмыс тәртібін бақылау;

өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша оның күйін тексеру және электр механизмдердің жұмысына сипаттама беру;

антенналық кірме шахтада жоғарғы жиіліктегі өткізгішті дайындау және салу;

толқын өткізушіні жинау және орналастыру;

радиотехника аспаптарының жеке түйіндерін ауыстыру және жөндеу;

құралдар түйіндерін бөлшектеу және құрастыру;

күрделі электр жабдығы мен радио аппаратура жұмысындағы ұсақ ақауларды іздеу және жою;

қуаты 1 кВт дейін тасымалдағыштарды, қабылдағыштарды тексеру, реттеу, қабылдау-тапсыру сынақтарын жүргізу;

навигациялы жүйелерді реттеу мен сынау кезінде қолданылатын барлық өлшеу құралдары мен қондырғыларды пайдалану ережелерін;

ревизия кезінде электр машиналарды, күрделі және үлкен қуатты тұрақты және ауыспалы токты өзгертушілерді бөлшектеу және құрастыру;

кеме электр және радио құралдарының күрделі желілерін бөлшектеу және іске қосу;

күрделі принципиалды, бөлшектеу сызбаларының, электр энергия кәріздерінің, өткізгіш сым трассаларының, аспаптар мен құралдардың сұлбаларының, электр өткізгіштерінің қосу және ажырату сызбаларын оқу;

электр механизмдердің жұмыс істеу тәртібін тексеру;

электр механизмдер жұмысындағы ақауларды іздеу, жою және бақылау өлшемдерін жүргізу;

күрделі кеме электр жабдықтарының, өлшеу құралдарының, телефония, қорғау құралдары сұлбаларының, дабыл қағу және автоматиканың жөндеу тізімін жасау, түзеу;

стендті сынақтарға даярлау, электр механикалық және радиотехникалық құралдарды реттеушімен бірігіп, техникалық сипаттамалар мен жабдықтың жұмыс істеу параметрлерін құрастырып, кеменің күрделі электр жабдық сұлбаларын стендте тексеру.

488. Білуге тиіс:

күрделі электр құрылғының құрылымын, өзара іс-қимылын, қолдану ережелерін;

кеменің күрделі сұлбаларын электрлі, механикалық, кешенді реттеудің әдіс-тәсілдерін;

автомат жүйелері түйіндерінің сызбаларын оқу ережелерін; радиолокационды және гидроакустикалық құралдардың құрылымы, жұмыс істеу принципі, қолдану ережелерін;

электр өлшеу құралдарының жұмыс істеу принциптері мен құрылымын; электр магнит толқындарын тарату қабылдау және электр энергиясын дыбыстық энергияға айналдыруды;

өткізгіш сымдар мен сымдардың тарамдалуы, ұзындығы мен маркасына сәйкес сымдағы кернеудің жүктемесі мен құлауын есептеуді;

электр ақауларын туындататын және олардан қорғанудың амалдарын;

электр қондырғыларды көтеретін және тасымалдау үшін қолданылып жатқан құрылғылар мен әдістерді, күрделілік деңгейі әр түрлі посттардың және аспаптардың орналасуының бөлшектеу сұлбаларын;

өткізгіш сымдардың трассалары, блоктау және қорғаныс жүйелерінің өту тұстарын;

байланыс және бақылау аспаптарының реттеу, баптау, қабылдау-тапсыру сынақтан өткізу ережелерін;

қуатты радиостанцияны қоректендіру көздерінің түрлерін;

өткізгіштер және жартылай өткізгіштерді;

ақауларды табу және жоюды;

арқандау және жүрме сынақтарында күрделі электр және радио құрылғыларын, жалпы сызбалар мен сұлбаларды тапсыруға дайындау және қабылдау-тапсыру сынақтарын жүргізуді;

автоматика жүйелері элементтерінің жұмыс істеу принциптерін;

электр параметрлері мен шамаларын өлшеу әдістерін;

үлкен кемелердегі ақауларды жою және жөндеу жұмыстарын өткізуді;

электр механикалық және радиотехникалық аспаптар мен жүйелерді реттеушімен бірігіп, стенд сынақтарын өткізу және күрделі электр құрылғы, байланыс және бақылау құралдарын реттеу тәсілдерін;

эскиз құрастыру және кеме электр жабдықтарды жөндеуге қажетті электр шамаларды өлшеуді;

электр энергиясы кәрізінің сұлбаларын оқу ережелерін;

электротехниканы, радиотехниканы, электрониканы.

489. Жұмыс үлгілері:

1) автоматика және қорғаныс жүйелерінің автоматтары – жөндеу;

2) гидрокомпастар, лагтар, эхолоттар, нұсқағыштар – әр түрлі кемелердегі бөлшектеу және реттеу;

3) генераторлар және электр қозғалтқыштар – магнит жүйесінің бүтіндігі мен оқшаулығын, бөлшектелуін тексеру;

4) генераторлар және автоматты реттеу жүйелерімен қалыпты және ауыспалы ток параметрлерін ауыстырғыштар – ақауларды табу және жою;

5) байланыс және бақылау құралдары – жөндеу;

6) радиоқабылдағыштар – жөндеу;

7) жоғары қысым стакандармен майлағыштары– тығыздау және сыртқы герметизациялау;

8) 50-ден 100 нөмірге дейінгі автоматты телефон станциялары – жөндеу, қосу;

9) автоматты және қол станциялы телефон байланысы, прожектор құрылғылары, қоңыраулы дабыл қағу, ауыспалы және қалыпты тоқты ауыстырғыштардың сұлбалары – бөлшектеу, тексеру, сынақтарды реттеу, қабылдау-тапсыру сынақтарын өткізу;

10) телеграфтар: машина, машина-котелді, басқарушы, нұсқауыштар мен посттар – жөндеу және реттеу.

Параграф 5. Кеменің электр радиомонтажшысы, 6-разряд

490. Жұмыс сипаттамасы:

1000 астам өткізгіш сым кесіктерінен бір бөлмеде қанықтырып жергілікті өткізгіш сымдарды созу, салу және бекіту;

кеме электр жабдықтарын, радио жабдықтарды және өткізгіш сымды, трассаларды орнату орындарын белгілеу, арнайы тапсырыстарға және ірі кемелерде магистральды өткізгіш сымдарын созу, салу және бекіту;

электр жабдыққа өткізгіш сымдардың шеттерін өңдеу және енгізу, өткізгіш сымдарын желілерін байланыс және қорғаныс ретінде жиектеу және өте күрделі кеме жүйелерін, автоматика жүйелерін, радиотехника аппаратураларын, автоматика блоктарын, арнайы сызбаларды, 1000 нөмірден астам автоматты телефон станцияларын, электр қозғағыштар және басқа аппаратуралармен тоқ тарататын басты қалқандарды қосу;

өткізгіш сымдарды трассалардың орналасуымен, электр жабдықтарымен, радиотехника аппаратуралары мен электр тарататын қондырғыларды кез-келген күрделіліктегі кемелердің барлық түрлерінде принципті монтажды сызбаларды құрастыру;

станциялардың, блоктардың және аппаратуралардың кез-келген күрделіліктегі тәжрибелі үлгілерін монтаждау;

күрделі аппаратураның жұмысындағы механикалық және электр бұзылуын, кедергілерді немесе ақауларды іздеу және жою;

өте күрделі кеме электр жабдықтарын, автоматика блоктарын, басты машиналар, статистикалы түрлендіргіштер, қалқандар және басқару станциялары мен генераторларды ақаулы деп тану және жөндеу ведмостьтарын құрастыру;

аппаратура және арматураның барлық түрлеріне жоғары жиілікті сым өткізгішті жасау және қосу;

өте күрделі кеме электр жабдықтарын және жабдық жұмыстарына сипаттама жасай отырып, жүйелерді және паспорттарды құрастырып стенд жағдайында дайындау және сынау, электр механикалық және радиотехникалық құралдарды және жүйелерді реттеушімен бірге жабдықтарды реттеу;

бригаданы басқару.

491. Білуге тиіс:

өте күрделі электротехника және радиотехника аппаратураларының құрылымы және белгіленуі, оны монтаждау тәсілдері, швартты және жүрісті сынауларда реттеу және қабылдау-тапсыру сынақтары, өте күрделі аппаратуралардың, электр радиотехниканың және автоматиканың монтажына қойылатын талаптарды;

тез қимылдайтын аппаратураларды реттеу және икемдеуді;

кемелердегі қуатты радиостанциялардың қуат көздерін және оларды пайдалануды;

радиотехника аппаратураларының жұмысындағы кедергілерді іздеу және жоюды;

жекелеген қондырғылардың, блоктардың және жалпы жүйелердің жұмысындағы режимдерін жою принциптерін;

өте күрделі қондырғыларды және автоматика сызбаларын электр, механикалық және кешенді реттеу тәсілдері мен әдістері, автоматика жүйелерінде қолданылатын блоктардың белгіленуі мен өзара іс-қимылын;

басты еспелі электр қозғалтқыштарының және электр қозғалыс қалқандары және басқару аппаратуралары бар генераторлардың конструктивті ерекшеліктерін, белгіленуін, техникалық сипаттамасы мен жұмыс принципін; әлде қайда күрделі қондырғыларды стендті сынау тәсілдерін, механизмдермен оның іс-қимылын тексеру және техникалық сипаттамасын алуды;

электр жабдықтардың элементтерін барынша жылыту температурасын және оқшаулаудың қарсыласу нормасын, швартты және жүрісті сынақтарда қорғаныс қондырғылардың электр механизмдерін және аппараттардың жұмыс режимдерін, қатты және әлсіз тоқты өте күрделі кеме электр жабдығының конструкциясын және жұмыс принципін;

электр машиналарының орау үлгілерін араластыру (ауыспалы тоқты жоғары жылдамдықтағы электр қозғалтқыштарының орауы, қалыпты тоқтың көбейтпелі байланыс машиналарымен күрделі орауларды);

күрделі электр жетектердің үлгілерін реттеуді;

электр машиналы, электронды, электромагнитті күшейткіштердің жұмыс принципін;

кеме электр жабдықтарының барлық түрлері мен тәсілдерін;

орташа мамандандырылған білім талап етіледі.

492. Жұмыс үлгілері:

1) есептеу-шешу аппаратура - толық монтаждау, реттеу және қабылдау-тапсыру сынақтары;

2) мамандандыру бойынша аппараттар – стендте реттеу, икемдеу және швартты және жүрісті сынақтар кезінде қабылдау-сынаулары;

3) генераторлар, басқару қалқандарымен ауыспалы тоқты және қалыпты тоқты еспелі электр қозғалтқыштар, басты электр тарататын қондырғылар, түрлендіргіш машиналар (статикалық, шақпақ тасты, реттелетін және қайтымды), генераторлардың ілеспелі жұмыс жасау қондырғылары, электрлі дабыл қағу жүйелері, автоматика жүйелері - монтаждау, икемдеу, реттеу және швартты және жүрісті сынақ кездерінде қабылдау-тапсыру сынақтары;

4) кеменің 1000 нөмірден астам автоматты телефонды станциясы – қосу, реттеу және қабылдау-тапсыру сынақтары;

5) әлдеқайда күрделі тәжрибелі үлгілердің сызбалары – сызбаларын құрастыру және толық монтаждау;

6) электр тарататын басты қондырғылар – жөндеу, стендті сынақтарда реттеу;

7) күрделі автоматтандырылған кешенді, есептеу - шешу және есепті сызбалы электр жабдықтар, негізгі электр машиналары - жөндеу, стендте тексеру, монтаждау, реттеу мен швартты және жүрісті сынақтар кезінде қабылдау-тапсыру сынақтары;

8) жүктемелі қондырғыларға кеме генераторларын сынау кезіндегі электр жабдықтары - монтаждау, жүктемелерді іріктеу, параметрлерін өлшеу.

Жұмыстың және жұмысшы мамандардың бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығына қосымша (23-шығарылым)

Жұмысшы кәсіптерінің әліпбилік көрсеткіші

р/с№	Кәсіптің атауы	Разрядтар диапазоны	Беті
1	Темірбетонды кемелердің арматурашысы	1-5	2
2	Кеме июшісі	2-6	9
3	Кеменің оқшаулаушысы	1-5	14
4	Кеме корпусы, кеме монтажы және құбырлы жұмыстарды бақылаушы	2-6	24
5	Кеменің қазаншысы	2-6	41
6	Құрғақ докты қондырғылар бойынша машинист	2-5	51
7	Кеменің антенашы-діңгекшісі	1-5	54
8	Кеме бұйымдарын дайындау бойынша мысшы	2-6	59
9	Кеменің қорғаныс құралдары бойынша монтері	2-6	67
10	Желкенші	1-4	72
11	Кеменің ағаш ұстасы	1-5	77
12	Кемені тексеруші	2-6	86
13	Кеменің радиомонтажнигі	2-6	93
14	Кеменің белгі қоюшысы	2-6	106
15	Кеменің шабушысы	2-6	116
16	Ағаш кемелерді жинақтаушы	1-5	125
17	Кемені жинақтаушы-салып бітіруші	1-6	130
18	Темірбетон кемелерді жинақтаушы	2-6	141
19	Металл кемелердің корпустарын жинақтаушы	1-6	143
20	Пластмасса кемелерді жинақтаушы	1-5	159
21	Бонды дабылдатқыш	4	163
22	Қондырғылар мен аппаратураларды сынақтан өткізуші слесарь-механик	4-6	164
23	Электр механикалық аспаптар және жүйелер бойынша слесарь – механик	3-6	167
24	Кеменің слесарь-монтажшысы	1-6	173
25	Кеме жөндеуші слесарь	1-6	198
26	Кеменің ағаш шебері	2-6	212
27	Кеме корпусын жөндеуші	1-6	218
28	Кеменің такелажшысы	2-5	229
29	Кемелік құбыр июші	1-6	237
30	Кеменің құбыр жүргізушісі	1-6	243
31	Кеме электр монтажнигі	2-6	254
32	Кеменің электр радиомонтажшысы	2-6	264

Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 23)

Приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 27 февраля 2013 года № 78-Ө-М. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 7 марта 2013 года № 8358. Утратил силу приказом Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 20 июля 2017 года № 208 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования)

Сноска. Утратил силу приказом Министра труда и социальной защиты населения РК от 20.07.2017 № 208 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии со статьей 125 Трудового Кодекса Республики Казахстан в целях установления сложности определенных видов работ, присвоения квалификационных разрядов рабочим и определения правильных наименований профессий рабочих, ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемый Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 23).

2. Департаменту труда и социального партнерства (Сарбасов А. А.) в установленном законодательством порядке обеспечить государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан и его официальное опубликование.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на вице-министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан Егемберды Е.К.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр

С. Абденов

Утвержден приказом Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 27 февраля 2013 года № 78-Ө-М

Единый тарифно-квалификационный справочник
работ и профессий рабочих (выпуск 23)
Раздел 1. Общие положения

1. Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 23) (далее – ЕТКС) состоит из раздела: "Судостроение и судоремонт".

2. В разделе усовершенствована тарификация аналогичных работ, уточнены тарифно-квалификационные характеристики профессий рабочих в связи с изменением содержания труда под влиянием научно-технического прогресса, возрастающих требований к качеству продукции, квалификации, знаниям, общеобразовательной и специальной подготовке рабочих, с расширением применения бригадной формы организации труда.

3. В настоящий выпуск ЕТКС включены профессии рабочих, специфичные для данного производства. Тарифно-квалификационные характеристики профессий рабочих разработаны применительно к шестиразрядной тарифной сетке. Разряды работ установлены по их сложности, как правило, без учета условий труда. В необходимых случаях условия труда (тяжесть, вредность и другие) учитывается путем установления повышенных тарифных ставок, утвержденных соответствующими органами.

4. В характеристике работ низших разрядов отдельных профессий, исходя из условий производства или характера выполняемой работы, записано, что выполнение отдельных работ производится под руководством рабочего более высокой квалификации. В таких случаях рабочие профессий более высокой квалификации должны уметь руководить рабочими более низких разрядов той же профессии и осуществлять это руководство.

5. Кроме работ, предусмотренных тарифно-квалификационными характеристиками, рабочие должны выполнять работы, связанные с приемкой-сдачей смены; своевременной подготовкой к работе своего рабочего места, оборудования, инструментов, приспособлений и содержанием их в надлежащем порядке; ведением установленной технической документации, а также должны знать виды брака, причины и способы его предупреждения.

6. При бригадных формах организации труда рабочие должны также выполнять работы по строповке и перемещению механизмов, агрегатов, блоков, секций, узлов и других грузов с помощью подъемно-транспортных и специальных средств в пределах рабочего места. Выполнение этих работ тарифицируется следующим образом:

строповка и перемещение груза массой до 500 килограмм (далее – кг) - 2-метр (далее – м) разрядом,

свыше 500 до 3000 кг - 3-м разрядом,

свыше 3000 до 5000 кг - 4-м разрядом,

свыше 5000 до 10000 кг - 5-м разрядом.

7. При заполнении документов, подтверждающих трудовую деятельность работника, а также при изменении тарифного разряда, наименование его профессии записывается в соответствии с ЕТКС.

8. Тарифно-квалификационные характеристики применяются при тарификации работ и присвоении квалификационных разрядов рабочим в организациях независимо от их формы собственности и организационно-правовых форм, где имеются производства и виды работ, указанные в настоящем разделе (лах).

9. В целях удобства пользования, ЕТКС предусматривает алфавитный указатель содержащий наименования профессий рабочих, диапазон разрядов и нумерацию страниц приведены в приложении к настоящему ЕТКС.

10. Перечень наименований профессий рабочих, предусмотренных настоящим разделом "Судостроение и судоремонт", с указанием их наименований по действовавшему 23 выпуску ЕТКС, указан в редакции 1997 года.

Раздел 2. Тарифно-квалификационные характеристики

1. Арматурщик железобетонных судов

Параграф 1. Арматурщик железобетонных судов, 1-й разряд

11. Характеристика работ:

заготовка (резка, чистка, правка) арматурной стали вручную;

сортировка, вязка в пучки арматуры, участие в транспортировке и складировании готовой продукции;

приготовление растворов и бетонной смеси вручную по заданной рецептуре, подготовка инертных составляющих;

очистка инструментов, бетонных поверхностей и стыков перед омоноличиванием;

очистка и смазка форм перед бетонированием;

вязка и сборка простых каркасов, заготовка арматуры на приводных станках, укладка бетона в конструктивные элементы судна под руководством арматурщика железобетонных судов более высокой квалификации.

12. Должен знать:

основные сведения о применяемом оборудовании и инструменте арматурно-заготовительного участка, о судостроительных бетонах и их составляющих;

элементарные сведения об устройстве секций и узлов железобетонных судов и свойствах применяемых материалов;

основные приемы при заготовке, установке и вязке в пучки арматуры;

элементы гнутой арматуры;

назначение и правила применения необходимых смазочных материалов;

требования, предъявляемые к очищаемым поверхностям.

13. Примеры работ:

1) арматура - гибка по готовой разметке, резка рычажными ножницами, правка вручную, очистка;

2) бункер для транспортировки бетона - очистка;

3) выпуски арматуры - правка, гибка, очистка вручную;

4) лазы объемных секций - вырезка проемов по готовой разметке вручную;

5) материалы инертные - промывка водой;

6) сетки арматурные - установка арматуры по готовой разметке;

7) стыки, люки - промывка перед бетонированием, поливка водой после бетонирования.

Параграф 2. Арматурщик железобетонных судов, 2-й разряд

14. Характеристика работ:

заготовка (резка, правка, гибка, очистка) арматуры на приводных станках;

вязка и сборка простых каркасов;

установка простых закладных деталей по разметке или установленному шаблону;

армирование простых узлов хомутами и отдельными стержнями;

электроприхватка стержней арматуры;

приготовление растворов и бетонной смеси вручную по заданной рецептуре;

расчистка, насечка бетонных поверхностей ручными пневматическими инструментами перед омоноличиванием стыков конструкций на стапеле;

приемка бетонной смеси из транспортных приборов;

затирка по свежеуложенному бетону горизонтальных поверхностей;

установка простых каркасов набора в объемных секциях, бетонирование сборных и монолитных конструкций под руководством арматурщика железобетонных судов более высокой квалификации.

15. Должен знать:

принцип работы приводных станков для правки, очистки, резки и гибки арматуры;

назначение измерительного инструмента и приспособлений при заготовке и установке арматуры;

наименование отдельных узлов и деталей корпуса судна; виды и диаметры применяемой в судостроении арматурной стали;

допуски при заготовке и установке арматуры из отдельных стержней;

способы ручной вязки арматуры в цехе и по месту;

основные сведения об устройстве применяемых электросварочных машин и аппаратов;

способы и основные приемы прихватки;

правила ухода за бетоном; способы разборки опалубки простых конструкций;

принцип работы затирочных машинок, пневматических реверсивных щеток, рубочного молотка;

основные технические условия на обрабатываемые изделия;

марки применяемых бетонов и их составляющих.

16. Примеры работ:

1) арматура - резка, вытяжка при помощи механической лебедки, контурная гибка;

2) арматура секций сборных конструкций, стержни монолитных бортов, днищ и палуб - установка по разметке;

3) каркасы ребер продольных и поперечных переборок - вязка;

4) кубики бетонные, фиксаторы и прокладки защитного слоя - изготовление;

5) планки, трубки и рамы закладные - установка по готовой разметке или установленному шаблону;

6) поверхности бетонные вертикальные и горизонтальные, поверхности кромок ребер стрингеров и карленгсов - затирка.

Параграф 3. Арматурщик железобетонных судов, 3-й разряд

17. Характеристика работ:

сборка и вязка каркасов деталей и узлов набора, арматурных сеток средней сложности для сборных элементов и монолитных частей корпуса судна;

выполнение работ на поточных линиях безотходного раскроя и сварки арматурной стали;

пакетная резка арматуры;

установка арматуры отдельными стержнями, простых каркасов набора в объемных секциях, закладных деталей средней сложности, арматурных сеток всех монолитных конструкций;

бетонирование простых сборных элементов, монолитных конструкций корпусов судов на стендах, горизонтальных стыков;

выравнивание бетонной поверхности, уплотнение бетонных смесей переносными вибраторами и виброформовочными агрегатами;

разметка и изготовление контршаблонов по чертежу;

сборка плоских объемных секций;

испытание элементов корпуса судна на водонепроницаемость поливом из брандспойта;

нанесение на эскизы возможных дефектных мест для проведения контроля за устранением их водотечности;

выполнение простых работ по зимнему бетонированию.

18. Должен знать:

устройство приводных станков и станков-автоматов для правки, очистки, резки и гибки арматуры;

допуски при изготовлении и монтаже арматуры;

общие сведения о конструкции железобетонных судов;

составы и основные свойства судостроительных бетонов;

особенности бетонирования в зимних условиях;

правила отделочных работ;

устройство и принцип работы виброформовочного агрегата, переносных вибраторов, стационарной бетономешалки;

методы постройки железобетонных судов и их основные характеристики;

основные элементы монолитных и сборных железобетонных конструкций.

19. Примеры работ:

1) арматура усилений корпуса (подкрановых балок) - установка;

2) болты анкерные для привального бруса - установка;

3) брус привальный - армирование;

4) горловины, лазы - установка, армирование;

5) каркасы арматурные - сборка в кондукторе;

6) карленгсы, бимсы, вертикальные и горизонтальные ребра - сборка и вязка;

7) места сквозных дефектов - заливка бетоном, уплотнение;

8) стыки горизонтальные сборных железобетонных конструкций - армирование;

9) трещина, несквозные раковины на поверхности бетона - заделка;

10) элементы корпуса - бетонирование в формах-матрацах;

11) элементы монолитные (выгородки, перегородки) - бетонирование и омоноличивание сквозных дефектных мест.

Параграф 4. Арматурщик железобетонных судов, 4-й разряд

20. Характеристика работ:

сборка на стапеле арматурных каркасов монолитных конструкций;

соединение сборных элементов в процессе монтажа корпуса судна на стапеле;

разметка по чертежу мест установки арматурных стержней и закладных деталей, установка закладных деталей в объемные секции;

армирование ответственных усилений;

сборка ребристых объемных секций на специальных стендах;

изготовление арматурных каркасов шпангоутных рам и установка на судне;

сборка объемных секций с предварительно напряженной арматурой;

обжатие элементов преднапряженной арматурой;

работа на механизированных линиях сборки и сварки объемных конструкций;

бетонирование конструкций средней сложности;

устранение сквозных дефектных мест в ответственных конструкциях;

торкретирование поверхностей;

работа с цемент-пушкой и загрузка ее торкретной смесью;

обработка монтажных кромок железобетонных секций, железнение поверхностей;

испытание отсеков на водонепроницаемость путем заполнения их под давлением;

выполнение работ средней сложности по зимнему бетонированию;

подготовка арматуры под сварку;

предварительное напряжение арматурных стержней и пучков;

пропаривание бетона;

выверка установленных сеток и каркасов;

ведение журнала бетонных работ.

21. Должен знать:

конструкцию и технологию постройки судов сборным, сборно-монолитным и монолитным способами;

способы соединения сборных элементов судна;

устройство и правила эксплуатации используемых в работе механизмов и приспособлений;

назначение, технические условия и чертежи изготовляемой арматуры и конструкций;

марки арматурной стали и их основные физико-механические свойства;

методы бетонирования при монолитном, сборно-монолитном и сборном изготовлении железобетонных судов;

способы проверки качества укладки и прогрева бетона;

требование к обработке монтажных кромок элементов судна;

устройство и принцип работы цемент-пушки.

22. Примеры работ:

1) брус привальный - разметка мест установки, выверка после армирования;

2) борта, днища железобетонных судов - бетонирование;

3) днище судна - разметка мест установки стержней, гребенок, усилений, столиков;

4) каркасы арматурные шпангоутных рам - сборка;

5) кингстоны - установка и армирование;

6) кольца иллюминаторные - установка по месту с армированием усилений;

7) лента - стапель палубы (применительно к плавучим докам) - вязка усилений;

8) поверхности горизонтальные в вертикальные - железнение и облицовка плитками;

9) секции железобетонных понтонов - бетонирование на стендах;

10) стенд для сборки шпангоутных рам - разметка;

11) стрингеры бортовые и днищевые, переборки и карленгсы в районе сращивания и усиления по палубам, стыки вертикальные железобетонных конструкций - армирование;

12) фундаменты под механизмы - армирование по месту.

Параграф 5. Арматурщик железобетонных судов, 5-й разряд

23. Характеристика работ:

разметка стендов для изготовления крупногабаритных сборочных арматурных каркасов;

армирование ответственных закладных конструкций, узлов соединения металлических башен с железобетонным понтоном и забойных узлов, проверка вертикальных узлов соединений секций с различными толщинами;

обжатие корпусов преднапряженной арматурой;

натяжение арматуры натяжными станциями;

бетонирование сложных объемных железобетонных секций, монолитных конструкций, разметка мест установки, установка и выверка закладных деталей и арматурных узлов при бескессонном сращивании железобетонных судов на плаву, сдача на конструктивность;

бетонирование при бескессонном сращивании железобетонных судов на плаву и с помощью кессонов, устранение дефектных мест при этом;

бетонирование ребристых конструкций железобетонных понтонов, цилиндрических поверхностей и двоякой кривизны;

установка анкерных болтов и закладных деталей в сложные конструкции;

выверка конструкций объемных арматурных каркасов и узлов омоноличивания в сухих доках;

укладка бетонкой смеси в тонкостенные конструкции;

машинная укладка бетона;

выполнение всех видов работ по зимнему бетонированию.

24. Должен знать:

конструкцию и технологию постройки железобетонных судов;

правила Регистра СССР по постройке железобетонных судов;

типы соединений сборных элементов железобетонных судов при бескессонном сращивании, допуски на установку и сборку узлов сращивания при постройке композитных доков;

чертежи, назначение и технические условия изготовляемых изделий;

устройство и правила эксплуатации натяжных станций;

способы и методы изготовления сложных объемных железобетонных секций и монолитных конструкций;

типы применяемых бетонов, их состав и физико-технические свойства;

применяемые комбинированные материалы при постройке железобетонных судов;

способы изготовления напряженно-армированных конструкций и изделий.

25. Примеры работ:

1) клюзы - разметка, установка, армирование, бетонирование;

2) стаканы донно-бортовой арматуры и балластно-затопительной системы – армирование;

3) узлы омоноличивания ответственных конструкций - бетонирование морозостойкими и пластическими бетонами;

4) узлы соединения металлических башен с железобетонными понтонами - армирование, бетонирование.

2. Гибщик судовой

Параграф 1. Гибщик судовой, 2-й разряд

26. Характеристика работ:

гибка мелках деталей (сумма двух наибольших размеров до 1,0 м) из листового проката толщиной до 5 миллиметр (далее – мм) и профиля высотой до 50 мм в холодном состоянии на прессах и другом оборудовании в угловую форму или с плавной кривизной из углеродистой, легированной стали и легких сплавов;

правка мелких деталей из листового проката толщиной до 5 мм, профиля и узлов высотой до 50 мм в холодном состоянии вручную;

гибка деталей из листового проката в цилиндрическую, коническую и другие формы с погибью в одном направлении, а деталей из профиля в любом направлении, штамповка, малкование и правка деталей в холодном состоянии под руководством гибщика судового более высокой квалификации.

27. Должен знать:

основные приемы и методы проверки деталей, сведения об устройстве и принципе работы прессов, вальцев и другого оборудования для холодной гибки, правки и штамповки листового и профильного металла;

назначение и условия применения наиболее распространенных простых приспособлений, оснастки и контрольно-измерительных инструментов;

принцип работы нагревательной печи;

обозначения маркировки на шаблонах, каркасах, деталях, заготовках и эскизах;

марки углеродистой, легированной стали и легких сплавов;

правила и приемы подачи и снятия заготовок и деталей при выполнении работ;

типовой маршрут изготовления деталей.

28. Примеры работ:

1) кницы, бракеты, полосы, планки, скобы простые - гибка, правка;

2) комингсы из полос, уголка или полособульба - гибка, правка;

3) кронштейны из уголка - гибка, правка;

4) подвески из прутка диаметром до 20 мм - гибка;

5) скоб-трапы из прутка диаметром до 20 мм - гибка;

6) ступени трапов из прутка диаметром до 50 мм - правка.

Параграф 2. Гибщик судовой, 3-й разряд

29. Характеристика работ:

гибка деталей в холодном состоянии из листового проката толщиной свыше 5 до 10 мм в цилиндрическую, коническую и другие формы с погибью в одном направлении, профиля высотой свыше 50 до 100 мм - в угловую форму или с плавной кривизной с постоянным или переменным радиусом кривизны из углеродистой, легированной стали и легких сплавов;

определение температуры нагрева металла по приборам;

разметка на деталях после гибки линий контура и припусков;

правка мелких деталей из листового проката толщиной свыше 5 мм, профиля и узлов высотой до 50 мм в холодном состоянии вручную, на прессах или другом оборудовании;

гибка и малкование деталей из листового проката в горячем состоянии в цилиндрическую, коническую и другие формы с погибью в одном направлении, а профиля в любом направлении, гибка в холодном состоянии панелей и деталей в сферическую, волнообразную и другие формы с погибью в двух и более направлениях; гибка профиля и узлов на станках ТВЧ, правка узлов и деталей в горячем состоянии вручную на плите - под руководством гибщика судового более высокой квалификации.

30. Должен знать:

существующие и применяемые в данных условиях методы гибки листов и профилей;

устройство, принцип работы и электрические схемы используемого оборудования; приспособления для гибки и правки;

устройство нагревательной печи, горна и газорезательного оборудования; температуру нагрева металлов и их основные свойства;

усадку и вытяжку при холодной обработке металла;

припуски на обработку

основные марки применяемых сталей и сплавов и их обозначение;

причины возникновения деформации и способы их устранения при выполнении гибочных работ;

правила разметки заготовок под гибку деталей и после гибки; допустимые радиусы гибки.

31. Примеры работ:

1) бимсы из полособульбового профиля, уголка или тавровых балок - гибка, правка;

2) головки вентиляционные - разметка;

3) детали коробчатой и угловой формы - гибка;

4) комингсы - гибка;

5) кницы, бракеты, полосы, планки - гибка, правка;

6) обечайки - гибка;

7) переборки из панелей - гибка, правка;

8) полукольца из прутка - гибка;

9) пиллерсы - гибка;

10) рамки из уголка, прутка - гибка;

11) трубы цепные - гибка;

12) шпангоуты из полособульбового профиля, уголка, тавровых балок - гибка, правка.

Параграф 3. Гибщик судовой, 4-й разряд

32. Характеристика работ:

гибка деталей в холодном состоянии из листового проката толщиной свыше 10 до 20 мм в цилиндрическую, коническую и другие формы с погибью в одном направлении, профиля высотой свыше 100 до 160 мм - в любом направлении из стали и сплавов всех марок;

гибка деталей в горячем состоянии в узловую форму, а фланцев в холодном состоянии;

гибка профиля и узлов высотой до 160 мм на станках ТВЧ;

малкование углового профиля;

изготовление штампов и каркасов с погибью в одном направлении;

правка фланцев, полотнищ и обечаек толщиной до 20 мм, а крупногабаритных деталей любых толщин, профиля и узлов высотой свыше 100 до 160 мм в холодном состоянии;

правка деталей из листового проката толщиной свыше 5 до 20 мм, профиля и узлов высотой свыше 50 до 100 мм в холодном состоянии;

правка деталей и узлов в горячем состоянии вручную на плите;

гибка деталей в сферическую, волнообразную и другие формы с погибью в двух и более направлениях в горячем состоянии под руководством гибщика судового более высокой квалификации.

33. Должен знать:

правила определения оптимальной температуры и режимов местного нагрева при гибке деталей;

места, размеры и распределение участков нагрева при выполняемых работах; типы и режимы источников нагрева;

правила охлаждения нагреваемых участков;

типы применяемых горелок и номера мундштуков, давление и расход горючих газов; правила разметки и гибки;

необходимую оснастку и приспособления для выполнения гибочных работ и правила их использования;

сущность метода гибки по "спрямляемым кривым";

механические свойства судостроительных сталей и сплавов, влияющих на деформацию металла при гибке;

правила визуального определения температуры нагрева металла по цвету каления;

технологические процессы выполняемых гибочных работ, влияние местного нагрева при тепловой гибке на изменение свойств металлов и внешний вид конструкций;

устройство и правила эксплуатации газопламенной аппаратуры и контрольных приборов;

правила подналадки вальцев, прессов и станков различных типов;

конструкцию применяемых штампов, приспособлений для гибки.

34. Примеры работ:

1) балки сварные - правка;

2) бимсы, шпангоуты полособульбового профиля - гибка, правка;

3) брусья привальные - гибка, правка;

4) комингсы горловин - гибка по радиусу;

5) кольца из угольников - правка, гибка;

6) кронштейны из уголка - малкование;

7) трубы цепные - гибка, правка;

8) штевни малых судов - гибка, малковка.

Параграф 4. Гибщик судовой, 5-й разряд

35. Характеристика работ:

гибка деталей в холодном состоянии из листового проката толщиной свыше 20 до 40 мм в цилиндрическую, коническую и другие формы с погибью в двух и более направлениях, профиля высотой свыше 160 до 360 мм - в любом направлении из стали и сплавов всех марок;

гибка узлов в холодном состоянии, а профиля и фланцев в горячем;

гибка профиля и узлов высотой свыше 160 до 360 мм на станках ТВЧ;

малкование узлов углового типа;

штамповка деталей в любые формы в горячем состоянии;

изготовление каркасов и штампов с погибью в двух направлениях;

проверка, установка и выверка применяемых штампов;

загрузка деталей в печь и выгрузка;

наладка оборудования на различные виды гибки, правки и штамповки;

правка крупных деталей из листового проката толщиной свыше 20 до 40 мм, профиля и узлов высотой свыше 100 до 160 мм в холодном состоянии.

36. Должен знать:

свойства высокопрочных, высокомарганцовистых, двухслойных сталей и сплавов всех марок, применяемых в судостроении;

влияние нагрева на структуру металлов и сплавов;

технологические процессы на выполняемые гибочные работы;

применяемое специальное оборудование;

способы проверки и настройки на точность различных моделей оборудования;

режимы горячей гибки листов и профилей из различных металлов.

37. Примеры работ:

1) выгородки продольное и поперечные - гофрирование;

2) днища - гибка и калибровка на гидравлическом прессе;

3) коробки килевые - гибка;

4) листы наружной обшивки веерообразной и сферической форм - гибка;

5) листы ветроотбойников - гибка;

6) фланцы, полотнища, обечайки - правка;

7) форштевни средних и крупных судов - гибка, малковка.

Параграф 5. Гибщик судовой, 6-й разряд

38. Характеристика работ:

гибка деталей из листового проката толщиной свыше 40 мм в холодном состоянии в цилиндрическую, коническую и другие формы с погибью в двух и более направлениях, профиля высотой свыше 360 мм - в любом направлении из стали и сплавов всех марок;

гибка деталей и узлов в горячем состоянии (за исключением гибки деталей в угловую форму, фланцев и профиля);

гибка профиля и узлов высотой свыше 360 мм на станках ТВЧ;

штамповка деталей в горячем состоянии;

гибка заготовок для изготовления штампов и металлических постелей любой сложности;

выбор и применение необходимого оборудования и газоплазменных аппаратов для гибочных работ любой сложности;

изготовление штампов для гибки листов с переменной погибью;

проверка, установка и выверка штампов для выполнения гибочных работ.

39. Должен знать:

конструкцию корпуса и технологию металлов;

причины образования тепловых деформаций применяемых металлов и сплавов при горячей и с местным нагревом гибке листов любой толщины и сложности, набора любого профиля, способы их предупреждения;

методы исправления деформаций; правила разметки мест нагрева для гибки по каркасам листов любой формы;

правила разметки профиля для гибки способом "спрямляемых кривых" и контроля гибки с применением специальных установок с программным управлением, методы проверки и выверки штампов при выполнении гибочных работ.

40. Примеры работ:

1) балки сварные таврового профиля - гибка, правка;

2) листы дейдвудные в районе выкружек - гибка;

3) листы наружной обшивки комбинированной, седловидной с веерностью, волнообразной форм - гибка;

4) обтекатели гребного вала - гибка;

5) панели прессованные - гибка;

6) шпангоуты оконечностей судна, кильсоны, стрингеры с погибью по длине и различными малками по сечению - гибка.

3. Изолировщик судовой

Параграф 1. Изолировщик судовой, 1-й разряд

41. Характеристика работ:

снятие и очистка старой изоляции с деталей, изделий и трубопроводов в цехе;

протирка и обезжиривание поверхностей перед монтажом изоляции;

размельчение, просеивание порошкообразных и пробковых изоляционных материалов;

получение и подноска изоляционных материалов на рабочее место;

выполнение работ по изоляции судовых помещений, трубопроводов, систем, теплообменных аппаратов плиточными, волокнистыми и мастичными материалами, формованными изделиями, пробковой крупой, асбоцементной и пенополиуретановой напыляемой изоляцией под руководством изолировщика судового более высокой квалификации;

подготовка инструментов, инвентаря и приспособлений для выполнения изоляционных работ;

мытье инструментов, инвентаря и аппаратуры, используемых при выполнения изоляционных работ.

42. Должен знать:

назначение и виды изоляции, применяемой в судостроении;

правила обращения с изоляционными материалами;

способы обезжиривания, очистки, промывки и сушки поверхностей перед изоляцией;

маркировку и назначение компонентов, входящих в состав шпатлевок и мастик;

правила хранения изоляционных материалов;

назначение и условия применения рабочего и простого контрольно-измерительного инструмента.

43. Примеры работ:

1) аппараты теплообменные, компенсаторы, фланцы трубопроводов - демонтаж теплоизоляции съемной;

2) борта, переборки, подволоки - снятие изоляции;

3) крючки - пришивка к матрацам;

4) проволока, шнуры - размотка с бухт;

5) сетка металлическая - раскрой и сшивание;

6) ткани асбестовые, кремнеземные, хлопчатобумажные - раскрой по готовой разметке, выкройкам и шаблонам прямоугольного контура;

7) фольга алюминиевая - размотка с рулонов.

Параграф 2. Изолировщик судовой, 2-й разряд

44. Характеристика работ:

выполнение по чертежам и эскизам простых работ по изоляции судовых помещений без насыщения, систем и трубопроводов волокнистыми материалами, базальтовыми и асбестовыми шнурами, картонами, алюминиевой фольгой;

временная технологическая изоляция труб и арматуры;

раскрепление и ремонт устанавливаемой изоляции;

ознакомление с чертежами, эскизами и технологической документацией на выполняемые изоляционные работы;

подготовка приспособлений для распиловки плиточных материалов для изоляции;

резка изоляционных плиточных материалов на электроноже и электроструне;

сборка в цехе плиточной изоляции в узлы;

оклеивание в цехе изоляционных пластин и профилей хлопчатобумажной тканью;

склеивание стеклотканью изолированных поверхностей в цехе под руководством изолировщика более высокой квалификации;

изготовление матов и пакетов изоляции, пошив матрацев прямоугольной формы;

очистка поверхностей трубопроводов, систем и механизмов после снятия старой наклеенной изоляции;

укладка и раскрой на специальном столе асбестовой и кремнеземной тканей, хлопчатобумажных, искусственных и синтетических тканей, парусины, пленки и пергамина по шаблонам и выкройкам простой и средней сложности;

взвешивание компонентов и приготовление мастик и шпатлевок для изоляции.

45. Должен знать:

наименование частей корпуса и помещений на судне;

последовательность выполнения работ при изоляции подволоков бортов, переборок, трубопроводов и систем;

наименование, марки и специфические свойства применяемых изоляционных материалов;

правила подготовки изоляционных материалов к установке на место и поверхностей под изоляцию;

правила крепления устанавливаемой изоляции;

назначение и условия применения специальных приспособлений и контрольно-измерительных инструментов;

чертежи и действующую технологическую документацию на выполняемую работу;

устройство и правила обслуживания применяемого оборудования;

общие правила техники безопасности и производственной санитарии при работе с токсичными клеями и материалами на основе стекловолокна.

46. Примеры работ:

1) арматура - изоляция (без штукатурки) базальтовыми и асбестовыми шнурами, ремонт поврежденной изоляции;

2) бандажи крепления изоляции на трубопроводах - установка, снятие;

3) борта, переборки, подволоки - изоляция асбестовым и базальтовым картоном, алюминиевой фольгой и ремонт поврежденной изоляции;

4) каркасы из сетки на трубы и арматуру всех размеров прямые - изготовление и установка;

5) матрацы и пакеты изоляционные прямоугольные - изготовление;

6) пластины и профили из плиточной изоляции - торцовка и оклеивание в цехе хлопчатобумажной тканью;

7) пластины и детали для изоляции профилей набора - маркирование;

8) поверхности судовых помещений, систем и трубопроводов - раскрепление устанавливаемой изоляции;

9) поверхности судовых помещений, трубопроводы, механизмы - снятие наклеенной изоляции (плиточной, мастичной, формованными изделиями);

10) трубопроводы холодные прямые и с погибью одного сечения - изоляция в цехе волокнистыми материалами с установкой гидрозащитной пленки, обшивкой тканью и ремонт поврежденной изоляции;

11) трубы вентиляции и кондиционирования, изолированные простой конфигурации - оклеивание в цехе стеклотканью;

12) трубы прямые - изоляция в цехе (в один и несколько слоев) базальтовыми и асбестовыми шнурами (без штукатурки), базальтовым и асбестовым картонами, стеклотканью и асбестовыми тканями, ремонт поврежденной изоляции;

13) фольга алюминиевая - гофрирование.

Параграф 3. Изолировщик судовой, 3-й разряд

47. Характеристика работ:

выполнение по чертежам и эскизам работ средней сложности по изоляции судовых помещений с небольшим насыщением, систем трубопроводов и механизмов волокнистыми и плиточными материалами, формованными изделиями, пробковой крупой;

раскрепление и ремонт устанавливаемой изоляции;

ознакомление с чертежами, эскизами и технологической документацией на выполняемые изоляционные работы;

проверка и отбраковка получаемых изоляционных материалов на соответствие заказу и чертежу;

подготовка оборудования и приспособлений для строгания заготовок, армирования пенопластов и раскроя изоляционных материалов;

раскрой изоляционных материалов на станках. Подналадка оборудования в процессе работы;

строгание заготовок на фуговальном станке;

разметка и раскраивание изоляционных материалов сложных контуров по выкройкам с учетом рационального использования материалов;

изготовление фасонных матрацев и пакетов;

армирование эластичного и плиточного пенопласта (поливинилхлоридного);

выполнение противопожарной напыляемой асбоцементной изоляции;

разметка на изоляционном материале мест установки доизоляционного насыщения и вырезка отверстий;

оклеивание хлопчатобумажными тканями изолированных поверхностей;

разметка мест установки крепежных приспособлений на изолируемых поверхностях в условиях судоремонта;

оклеивание стеклотканью изолированных поверхностей в цехе;

демонтаж теплоизоляционных плит из пенопласта полистирольного.

48. Должен знать:

типы и конструкции изоляции;

последовательность выполнения работ по изоляции судовых помещений и трубопроводов плиточными материалами, формованными изделиями и пробковой крупой;

правила раскрепления приклеиваемых платочных материалов и формованных изделий;

марки и назначение клеев и подмазочных материалов, применяемых при изоляционных работах;

режимы полимеризации и отверждения клеев;

правила проверки густоты приготовляемых подмазок для приклейки формованных изделий, типы и способы нанесения гидроизоляционных покрытий, технологию выполнения ремонта изоляции;

устройство и правила подналадки применяемого оборудования;

технологические процессы выполнения противопожарной изоляции, настила керамических плиток и изготовления скорлуп и плат из фенольного пенопласта и базальтового картона;

технологию приготовления напыляемой асбестоцементной смеси;

чертежи и действующую технологическую документацию на выполняемую работу.

49. Примеры работ:

1) арматура, трубопроводы, поверхности судовых помещений - изоляция пробковой крупой в труднодоступных местах и ремонт поврежденной изоляции;

2) арматура - установка съемных матрацев;

3) балласт - укладка в трюмах и килевых коробках;

4) борта, подволоки, переборки корпусов судов и надстроек, крышки, цилиндры - изоляция плиточными и формованными изделиями(фенолформальдегидными, поливинилхлоридными, пенопластом полистирольным и так далее), теплозвукоизоляционными матами и ремонт поврежденной изоляции;

5) валы диаметром до 250 мм - оклеивание стеклотканью;

6) воздуховоды систем вентиляции и кондиционирования прямоугольной формы - изоляция плиточными материалами, шпатлевание изоляции и оклеивание тканью; ремонт поврежденной изоляции;

7) втулки, сальники, кольца и тому подобное - оклеивание стеклотканью;

8) двери, люки - изоляция листовой пробкой;

9) изоляция противопожарная, напыляемая - подготовка оборудования, приготовление асбоцементной смеси, напыление на изолируемую поверхность; ремонт поврежденной изоляции;

10) мастики, шпатлевки и клеи - приготовление по готовой рецептуре;

11) матрацы и пакеты изоляционные фасонные - изготовление по чертежам, эскизам и замерам с места;

12) подушки для пластыря - изготовление;

13) поверхности горячих трубопроводов прямые - изоляция в цехе формованными изделиями, скорлупами и сегментами;

14) поверхности холодных трубопроводов гнутых, с отростками - изоляция в цехе волокнистыми материалами с установкой гидрозащитного поливинилхлоридного пластиката, обшивкой тканью, ремонт поврежденной изоляции;

15) поверхности судовых помещений, трубопроводов и арматуры - изоляция на судне пробковой крупой в труднодоступных местах и ремонт поврежденной изоляции;

16) поверхности судовых помещений - шпатлевание установленной изоляции целалитовой шпатлевкой, оклеивание хлопчатобумажной тканью; установка гидрозащитного поливинилхлоридного пластиката на полиуретановых и фенолоформальдегидных клеях;

17) сегменты из формованных изоляционных материалов - изготовление;

18) сетка металлическая под установку облицовочных плиток - натягивание и крепление;

19) ткани асбестовые, кремнеземные, хлопчатобумажные, искусственные, синтетические, парусины, пластикат и волокнистые материалы - раскрой по выкройкам и шаблонам сложных контуров;

20) трубы вентиляции и кондиционирования изолированные сложной конфигурации - оклеивание в цехе стеклотканью на эпоксидном компаунде;

21) трубы гнутые с отростками - изоляция в цехе в один и несколько слоев базальтовыми и асбестовыми шнурами (без штукатурки), картонами асбестовыми и базальтовыми, асбестовыми и асбестостеклянными тканями; ремонт поврежденной изоляции;

22) трубы, изолированные напылением пенополиуретана - доработка после изоляции (шпатлевание, оклеивание бязью, хлопчатобумажной тканью по шпатлевке);

23) фланцы, клинкеты - изоляция матрацами из асбестовой или асбестостеклянной ткани с наполнителями.

Параграф 4. Изолировщик судовой, 4-й разряд

50. Характеристика работ:

выполнение по чертежам и эскизам сложных работ по изоляции судовых помещений с большим доизоляционным насыщением плиточными материалами;

монтаж изоляции на сложных поверхностях трубопроводов и механизмо;

раскрепление и ремонт монтируемой изоляции;

обмазывание жидкими и пастообразными изолирующими материалами несложных поверхностей труб и механизмов и ремонт поврежденных участков;

изоляция сложных поверхностей щитами и пакетами;

разметка на изоляционном материале и нарезка мест установки доизоляционного насыщения;

изоляция горячих поверхностей котлов, коллекторов, теплообменных аппаратов и паропроводов;

изготовление деталей изоляции профильного набора на фрезерных станках;

изготовление плит и скорлуп из фенольного пенопласта, базальтового волокна и пенопласта полистирольного;

ознакомление со сложными чертежами, технологической и другой документацией на выполняемые работы;

изготовление шаблонов, выкроек, выполнение эскизов (по замерам с места) для раскроя изоляционных материалов;

подготовка и подналадка в процессе работы оборудования и приспособлений для изготовления деталей изоляции профильного набора и изготовления плит и скорлуп из фенольного пенопласта;

выполнение противопожарной изоляции асбестовермикулитовыми и асбестоперлитовыми плитами на силикатном клее поверхностей (исключая сферические, цилиндрические, конические) и ремонт устанавливаемой изоляции;

нанесение мастичной изоляции на трубопроводы и арматуру;

многослойная изоляция поверхностей помещений, крышек и цилиндров теплоизоляционными материалами из пенопласта полистирольного;

изоляция на судах трубопроводов, фланцевых соединений, арматуры и механизмов волокнистыми материалами и стеклотканью с пропиткой ее связующим на основе эпоксидных смол;

изоляция труб несложной конфигурации в цехе методом напыления пенополиуретана;

настил керамических плиток;

снятие теплоизоляции из пенопласта полистирольного для доступа к кабельным проводкам и нагревательным элементам в процессе ремонта при условии несъемной изоляции.

51. Должен знать:

все виды судовой изоляции и способы ее крепления;

последовательность выполнения работ по изоляции сложных поверхностей и ее ремонту;

технологию выполнения многослойной изоляции трубопроводов и механизмов, противопожарной изоляции асбестовермикулитовыми, асбестоперлитовыми плиточными материалами, изоляции поверхностей пластмассовыми пластинами "Агат", стеклотканью с пропиткой ее связующим на основе эпоксидных смол;

основные свойства изоляционных материалов, применяемых в судостроении и судоремонте; режим полимеризации применяемых клеев;

технологическую документацию на выполняемые работы;

правила чтения сложных чертежей;

способы проверки качества приклеивания изоляционных материалов;

технологию и способы изоляции горячих поверхностей котлов, коллекторов, теплообменных аппаратов и паропроводов;

применяемое оборудование, приспособления, контрольно-измерительные инструменты при выполнении изоляционных работ, работ по изготовлению деталей изоляции профильного набора, плит и скорлуп из фенольного пенопласта и способы их подналадки в процессе работы;

технологию и режимы выполнения мастичной изоляции;

типы штукатурки в зависимости от применяемых изоляционных материалов и способы ее нанесения;

правила изготовления шаблонов, выкроек и выполнения эскизов для раскроя изоляционных материалов;

правила ремонта изоляции.

52. Примеры работ:

1) арматура, механизмы, трубы - мастичная изоляция горячих поверхностей;

2) борта, переборки, подволоки плоские и криволинейные с большим количеством насыщения - изоляция по месту плиточными материалами, асбодревесными щитами и тому подобное;

3) валы диаметром свыше 250 мм, кожухи, обтекатели - изоляция стеклотканью;

4) днища, борта, настил второго дна, фундаменты, монтажные стыки - изоляция пластикатом на судне;

5) кладка кирпичная котлов - замена;

6) кладовые провизионные, пищеблок - установка многослойной плиточной изоляции (фенолоформальдегидной);

7) компенсаторы и другие вибрирующие части - комбинированная изоляция матами, фасонными плитами, полотном или шнуром с разборкой, установкой хомутов, кожухов, креплений;

8) лопатки и насадки гребных винтов - исправление дефектов наклеиванием стеклоткани;

9) матрацы особо сложной конфигурации с наполнителями - изготовление со снятием шаблонов по месту, установка;

10) набор полособульбовый и тавровый - изоляция фенолоформальдегидными плитами и полистирольным пенопластом; ремонт поврежденной изоляции;

11) пищеблоки и санитарные помещения - подготовка поверхностей и облицовка плитками;

12) плиты и скорлупы из фенольного пенопласта - изготовление;

13) поверхности судовых помещений сложные (кроме цилиндрических, сферических, конических) с большим количеством насыщения - нанесение противопожарной изоляции асбестовермикулитовыми и асбестоперлитовыми плитами;

14) поверхности фасонные горячих и холодных, трубопроводов, теплообменных аппаратов, агрегатов и так далее - изоляция в цехе и на судне формованными изделиями, сегментами, скорлупами и плиточными материалами;

15) поверхности плоские - изоляция пластмассовыми плитами "Агат";

16) поверхности, пересеченные трубопроводами и арматурой - изоляция пакетами из плиточных материалов;

17) трубы забойные, фланцевые соединения, клапаны, вентили - изоляция волокнистыми материалами на судне;

18) трюмы - подготовка поверхности и укладка керамических плиток.

Параграф 5. Изолировщик судовой, 5-й разряд

53. Характеристика работ:

выполнение по чертежам и эскизам особо сложных и ответственных работ по изоляции (и ее ремонту) бортов и подволоков с большим количеством насыщения и смешанной системой набора, котлов, котлоагрегатов, турбин, пароперегревателей и дымоходов (к которым предъявляется повышенные требования) термостойкими материалами на специальной мастике;

многослойная изоляция сферических и цилиндрических поверхностей с установленными нагревательными элементами и кабельными проводками;

заполнение экспериментальных работ по изоляции;

изоляция судовых помещений напылением пенополиуретана;

заливка пенополиуретаном судовых конструкций;

изготовление сложных выкроек, шаблонов, выполнение эскизов с чертежей и конструкций для раскроя изоляционных материалов с необходимыми расчетами;

изоляция труб сложной конфигурации в цехе и трубопроводов на судах методом напыления пенополиуретана;

ремонт напыляемой изоляции;

выполнение противопожарной изоляции асбестовермикулитовыми и асбестоперлитовыми плитами на силикатном клее сферических, цилиндрических и конических поверхностей судовых конструкций и ремонт устанавливаемой изоляции;

подготовка специальных сушил к ведению рабочего процесса, приспособлений и контрольно-измерительных приборов при выполнении "горячей" изоляции специальными материалами;

выполнение сложных работ по обмазыванию жидкими и пастообразными изолирующими материалами поверхностей и их ремонту (штукатурных слоев) вручную;

ознакомление с чертежами любой сложности и необходимой технологической и специальной документацией на выполнение изоляционных работ;

выполнение многослойной комбинированной изоляции в котельных работах, по рефрижераторным, холодильным камерам и другим помещениям.

54. Должен знать:

все типы конструкции изоляции, применяемые в судостроении и судоремонте;

конструктивные требования к устанавливаемой изоляции, правила проверки качества приклеенной изоляции и методы устранения брака;

технологии выполнения многослойной комбинированной изоляции;

способы защиты мест, не подлежащих изоляции;

правила работа с токсичными материалами;

устройство и обслуживание специальных сушил, назначение и правила пользования контрольно-измерительными приборами в процессе сушки;

основные характеристики и физико-механические показатели изоляционных материалов, мастик и клеев;

типы станков, машин, оборудования и специальных приспособлений, применяемых при изоляционных работах;

технологические требования, инструкции, требования на проверку и дополнительные испытания материалов при производстве работ;

правила чтения чертежей любой сложности.

55. Примеры работ:

1) изделия сферические с большим количеством насыщения - изоляция с последующей сушкой в специальных сушилах при высоких температурах и определенной влажности;

2) котлоагрегаты, турбины, дымоходы, пароперегреватели - установка многослойной комбинированной изоляции;

3) набор радиусный - изоляция по месту плиточными и мастичными материалами;

4) поверхности цилиндрические, сферические, механизмы - защитное, многослойное покрытие стеклотканью с пропиткой связующим на основе эпоксидных смол;

5) поверхности криволинейные с большим количеством насыщения (МКО) - изоляция пластмассовыми пластинами "Агат";

6) помещения судовые, судовые конструкции - напыление и заливка пенополиуретаном;

7) трубы с большим количеством погибов, арматура, крышки баллонов - изоляция формованными изделиями с заливкой стыков смолой с катализатором;

8) трубы сложной конфигурации - изоляция в цехе методом напыления пенополиуретана с последующей обработкой поверхности и склеиванием тканью; изоляция труб на заказе;

9) трубопроводы сложной конфигурации - установка многослойной комбинированной изоляции со специальными защитными покрытиями по изоляции.

4. Контролер судокорпусных, судомонтажных

и трубопроводных работ

Параграф 1. Контролер судокорпусных, судомонтажных и

трубопроводных работ, 2-й разряд

56. Характеристика работ:

пооперационный контроль качества сборки, правки плоских секций, установки простых деталей узлов и дельных вещей на плоских секциях, слесарной обработки, штамповки, гибки вручную, сверления и вырезки на стационарных и переносных машинах;

контроль листового и профильного проката, поступающего на линию автоматической тепловой резки, ручной и фотопроекционной разметки;

контроль и проверка качества ремонта, сборки, монтажа нецентрируемых вспомогательных механизмов, теплообменных аппаратов, отдельных узлов, арматуры и трубопроводов бытовых и хозяйственных систем;

контроль качества гидравлического испытания арматуры, труб, трубопроводов, теплообменных аппаратов, оборудования в цехе давлением до 1,5 мегапаскаль (далее – Мпа) (до 15 килограмм секунд в квадратнах сантиметрах (далее - кгс/см²);

контроль качества расконсервации, хранения и запуска в производство оборудования, арматуры, труб;

проверка качества очистки и грунтовки листового и профильного проката и изделий, чистоты внутренних поверхностей труб, оборудования, емкостей, переборочных стаканов и установки технологических (предохранительных) заглушек на арматуре, трубах, оборудовании и защитной технологической изоляции на трубах;

проверка качества обработки опорных поверхностей с точностью до 0,2 мм;

оформление контрольно-сопроводительной документации на принятые работы.

57. Должав знать:

наименование районов судна, основных конструкций корпуса;

простые геометрические построения и развертки;

марки листового и профильного проката, поступающего на обработку, очистку и грунтовку;

требования к точности и качеству обрабатываемых деталей и заготовок;

основные технологические свойства применяемых углеродистых и низколегированных сталей;

требования к качеству подготовки кромок под сварку контролируемых деталей;

методы сборки простых узлов и плоских секций, способы их проверки; допуски и припуски при сборке контролируемых изделий и узлов;

устройство, принцип действия и классификацию вспомогательных механизмов, теплообменных аппаратов и арматуры;

требования нормативных документов по хранению арматуры, оборудования и труб из различных материалов;

основные требования к консервации и расконсервации арматуры и вспомогательного оборудования;

правила чтения монтажных чертежей и схем трубопроводов;

требования к ремонту и сборке нецентрируемых механизмов, трубопроводов и арматуры;

основные сведения о допусках и посадках, квалитетах и параметрах шероховатости;

типы соединений трубопроводов;

сортамент и свойства основных марок сталей и цветных сплавов, применяемых в судостроении;

наименование прокладочных материалов и применение их в зависимости от условий работы;

правила обработки деталей и сборки узлов;

технические условия на поставку труб из различных материалов;

методы проверки прямолинейных и криволинейных поверхностей;

контрольно-измерительный инструмент при контроле;

правила оформления приемо-сдаточной документации и рабочих нарядов.

58. Примеры работ:

1) арматура - контроль качества набивки сальников;

2) арматура и трубы - контроль перед запуском в производство;

3) брашпили, шпили, лебедки электрические и паровые - контроль качества ремонта тормозных устройств, ручных приводов, звездочек;

4) вентиляция общесудовая, кондиционирование, системы комплексной обработки воздуха и так далее (призматические и цилиндрические прямые трубы) - контроль изготовления;

5) горловина - контроль установки;

6) грелки парового отопления многорядные, кожухи, колена, тройники, патрубки, коллекторы несложные, масленки, капельницы с крышками, маслосъемники, раструбы вентиляционные, шпигаты фасонные из листового материала - контроль качества изготовления и ремонта;

7) детали, изготовленные методом холодной штамповки, - контроль качества;

8) кницы с поясками - контроль сборки;

9) кницы, мелкие бракеты и детали крепления - контроль установки по разметке и шаблонам;

10) кожухи электротрасс и парового отопления - контроль установки, ремонта;

11) конденсаторы и теплообменные аппараты - контроль качества замены трубок, набивки сальников;

12) мебель металлическая, простая - контроль сборки, ремонта, установки;

13) механизмы вспомогательные, подшипники и валы - контроль качества наружной расконсервации и консервации;

14) подшипники вспомогательных механизмов - контроль качества сборки под заливку баббитом;

15) подвески одинарные и прокладки из листового материала - контроль качества изготовления;

16; полотнища секций из малоуглеродистых и низколегированных сталей - контроль сборки;

17) секции плоские (платформы, выгородки легкие и тому подобное) - контроль сборки, правки;

18) узлы тавровые прямолинейные - контроль сборки;

19) устройства грузовые грузоподъемностью до 5 т - контроль качества ремонта;

20) фундаменты мелкие несложные - контроль сборки, контуровки.

Параграф 2. Контролер судокорпусных, судомонтажных и

трубопроводных работ, 3-й разряд

59. Характеристика работ:

пооперационный контроль качества сборки и правки плоскостных секций с погибью и установки доизоляционного насыщения;

контроль качества разметки, установки, стыкования, правки, ремонта плоских секций при сборке объемных секций и блоков;

контроль за соблюдением технологической последовательности сборки, ремонта, установки контролируемых секций, средней сложности изделий, оборудования помещений и дельных вещей;

контроль качества изготовления, сборки, правки, установки несложных кондукторов и приспособлений, малогабаритных фундаментов под вспомогательные механизмы, приборы и оборудование; слесарной обработки, холодной и горячей гибки по шаблонам и каркасам;

контроль соответствия сварочных материалов техническим условиям (наличие сертификатов, качество сушки, прокалки и чистоты поверхности сварочной проволоки);

контроль испытания конструкций на непроницаемость методом налива воды, на керосин, обдувом и надувом воздуха;

ведение журнала испытаний;

приемка помещений под изоляции;

классификация брака, установление причин его возникновения и разработка мер по устранению;

проверка качества ремонта, сборки, монтажа вспомогательных механизмов, агрегатов, центруемых с допусками на смещение - 0,20 мм и излом - 0,25 мм/м, теплообменных аппаратов, несложных судовых устройств и изготовления простых медницких изделий из различных сталей и сплавов;

контроль качества изготовления, обработки, сборки, ремонта, монтажа, испытаний арматуры, трубопроводов и систем давлением: при гидравлическом испытании до 1,5 МПа (до 15 кгс/см²); при пневматическом испытании до 1,0 МПа (до 10 кгс/см²);

контроль качества испытаний арматуры, труб, оборудования, теплообменных аппаратов в цехе давлением; при гидравлическом испытании свыше 1,5 до 10,0 МПа (свыше 15 до 100 кгс/см²), при пневматическом испытании до 1,5 МПа (до 15 кгс/см²);

контроль качества расконсервации, консервации вспомогательных механизмов, чистоты внутренних поверхностей узлов, трубопроводов и оборудования с помощью прокачки на специальных стендах;

контроль качества наладки, регулировки в действии вспомогательных механизмов с обслуживающими трубопроводами, теплообменных аппаратов, несложных судовых устройств, палубных механизмов без приводов по программе швартовных и ходовых испытаний;

проверка качества обработки опорных поверхностей с точностью до 0,1 мм;

участие в исследовании дефектов, выявленных в процессе контроля;

выполнение работ по приемке проверочных работ при подготовке стапеля к закладке судна, проверке положения корпуса судна на стапеле под руководством контролера судокорпусных работ более высокой квалификации.

60. Должен знать:

методы формирования и ремонта строящихся и ремонтируемых корпусов судов; основные сведения о плазовой разбивке;

технологические и механические свойства судостроительных сталей и алюминиевых сплавов;

обозначение сварных швов;

причины возникновения и способы уменьшения сварочных деформаций;

припуски и допуски при изготовлении секций, узлов, оборудования;

способы разметки проверки и правила приемки собранных узлов набора, плоскостных секций с погибью, способы испытаний на непроницаемость и методы контроля проверяемых конструкций и изделий;

технологические процессы обработки, сборки, клепки и сварки контролируемых корпусных конструкций, деталей, оборудования и дельных вещей, способы правки сварных контролируемых конструкций; правила регистрации результатов приемки;

средней сложности геометрические построения и развертки;

средства измерения, применяемые для контроля;

основные виды брака при сборочно-сварочных работах и меры предупреждения;

назначение и устройство основных узлов паровых, газовых и дизельных установок;

назначение и расположение трасс трубопроводов и систем на судне и условия их эксплуатации;

технологические процессы пригонки, испытания, монтажа труб с любыми типами соединений;

допуски на центровку вспомогательных механизмов в зависимости от соединений валов;

технологические процессы и технические условия на монтаж принимаемых механизмов и электрооборудования;

технические требования по определению годности амортизаторов; пользование нормалями ОСТ, ГОСТ и методиками на испытания;

допуски, посадки, квалитеты и параметры шероховатости;

основные положения о системе бездефектного труда.

61. Примеры работ:

1) агрегаты рыбопосольные, захлопки газоотвода с приводами, машины сететрясные, механизмы вспомогательные и палубные, прессы брикетирования рыбной муки, телеграфы машинные, шлюпбалки механизированные, технологическое оборудование (головорубочные, шкуросъемные, моечные машины; рыбомучные, рыбоконсервные и жиротопные установки; транспортеры и трубные элеваторы) - контроль качества ремонта, монтажа, регулировки;

2) амортизаторы различных типов и амортизационные узлы - входной контроль;

3) баки и котлы пищевые, цистерны - контроль качества изготовления, ремонта, лужения, испытания;

4) баллоны пусковые, кислотные - контроль качества монтажа;

5) батареи трубчатые к холодильникам - контроль качества изготовления, ремонта, испытания и сдачи;

6) вентиляция общесудовая, кондиционирование, системы комплексной обработки воздуха и тому подобное (трубы переходного сечения - прямые и с погибом в одном направлении) - контроль изготовления, ремонта;

7) детали насыщения (стаканы, фланцы, приварыши) - контроль разметки, установки и сварки на плоскостных секциях с погибью;

8) змеевики однорядные, испарители, коллекторы сложные, маслоохладители, подогреватели - контроль качества изготовления, сборки, ремонта, испытаний;

9) иллюминаторы и оконницы из металла и пластмасс - контроль изготовления, установки, испытаний;

10) каналы и шахты вентиляционные, тамбуры простые - контроль изготовления, сборки, установки;

11) комингсы надстроек, легких выгородок, входных люков и дверей - контроль установки, ремонта;

12; компенсаторы на трубах, гладкие - контроль качества изготовления, монтажа и регулировки зазоров с проверкой на компенсацию;

13) механизмы с ручными приводами, навесные, вспомогательные нецентруемые, электромеханизмы вспомогательные - контроль регулировки и проверки в действии по программе швартовных и ходовых испытаний;

14) оборудование разное, мебель металлическая средней сложности - контроль сборки, ремонта, установки;

15) оборудование из пластмасс (держатели графинов и стаканов, платяные крючки, туалетные полки и так далее) - контроль разметки, установки;

16) подшипники рамовые, мотылевые, упорные, вкладыши - контроль качества заливки баббитом;

17) полотнища секций (настил второго дна, палуб, платформ, переборок и тому подобное) - контроль разметки;

18) помещения судна - контроль сдачи под изоляцию;

19) приводы валиковые управления арматурой и оборудованием прямые и угловые - контроль качества ремонта, сборки и монтажа;

20) рупоры и свистки, самовары, умывальники, мойки - контроль качества изготовления и обработки под никелирование и хромирование;

21) трубы и системы трубопроводов - контроль качества промывки рабочей средой на стендах на соответствие требованиям конструкторской документации по результатам анализов, эталонов и тому подобное;

22) трубопроводы и механизмы якорных, грузовых, швартовных, спасательных устройств на малых судах - контроль качества ремонта, монтажа, регулировки и сдачи в действии по программе швартовных и ходовых испытаний;

23) устройства грузовые грузоподъемностью свыше 5 т - контроль качества ремонта.

Параграф 3. Контролер судокорпусных, судомонтажных и

трубопроводных работ, 4-й разряд

62. Характеристика работ:

пооперационный контроль качества сборки и правки плоскостных секций со сложной кривизной, объемных секций, блок-секций для средней части судна, блок-секции надстройки, секций оконечностей судов с простыми обводами, установки доизоляционного насыщения;

контроль качества разметки, установки, стыкования, правки, ремонта плоскостных секций с погибью на стапеле и в доке;

контроль за соблюдением технологической последовательности сборки, ремонта, установки контролируемых секций, сложных изделий оборудования, дельных вещей, кабели;

контроль качества изготовления, сборки, ремонта, правки, установки крупногабаритных фундаментов и рам под котлы, подшипники водопроводов, грузовые крены и вспомогательные механизмы;

приемка корпусных деталей сложной конфигурации по шаблонам и каркасам после гибки;

приемка установки постелей со сложной кривизной, кондукторов и кантователей средней сложности;

контроль установки и приформовки набора судов из стеклопластика;

контроль испытаний на водонепроницаемость цистерн и отсеков судов;

проверка качества ремонта, сборки, монтажа вспомогательных механизмов, агрегатов, электрооборудования, центруемых с допусками на смещение - 0,10 мм и излом - 0,15 мм/м, палубных механизмов с приводами, вспомогательных и утилизационных котлов, грузовых устройств, трубопроводов, систем, судовых валопроводов при диаметре вала до 100 мм и изготовления сложных медницких изделий;

проверка качества обработки опорных поверхностей с точностью до 0,05 мм;

контроль качества изготовления, ремонта, обработки, сборки, монтажа и испытаний арматуры, трубопроводов и систем давлением: при гидравлическом испытании свыше 1,5 до 10,0 МПа (свыше 15 до 100 кгс/см²); при пневматическом испытании свыше 1,0 до 5,0 МПа (свыше 10 до 50 кгс/см²);

контроль качества испытаний арматуры труб, теплообменных аппаратов, вспомогательных механизмов и изделий трубомедницкого производства в цехе давлением при гидравлическом испытании свыше 10,0 до 30,0 МПа (свыше 100 до 300 кгс/см²); при пневматическом испытании свыше 1,5 до 10,0 МПа (свыше 15 до 100 кгс/см²);

контроль качества наладки и регулировки в действии вспомогательных механизмов машинно-котельных отделений, опреснительных установок, грузовых и судовых устройств, палубных механизмов с приводами при диаметре вала до 100 мм, вспомогательных и утилизационных котлов с обслуживающими трубопроводами и системами по программе швартовных и ходовых испытаний;

проверка качества проведения ревизий вспомогательных механизмов, устройств с оформлением установленной документации;

участие в исследовании дефектов, выявленных в процессе испытаний, и разработка мероприятий по их устранению;

снятие эксплуатационных характеристик, обработка полученных результатов, оформление протокола испытаний оборудования в период швартовных и ходовых испытаний.

63. Должен знать:

технические условия и технологические процессы на сборку, ремонт плоскостных секций со сложной кривизной, объемных секций и блок-секций для средней части судов, блок-секций надстроек и секций оконечностей судов с простыми обводами; разбивку теоретического чертежа корпуса судна на плазе - натурную и масштабную;

способы разметки и установки по месту сложных узлов;

типы разделок и подготовку кромок под сварку;

основные положения по сборке, ремонту и сварке корпусов судов;

допуски и припуски на габаритные размеры объемных секций и блок-секций;

методы стыкования секций и блок-секций в средней части корпуса судна;

технологические и механические свойства высоколегированных сталей и сплавов;

требования к образцам для испытания механических и химических свойств материалов;

контрольно-измерительный инструмент;

оптические и оптико-лазерные приборы;

технические условия на приемку и испытания судовых корпусных конструкций;

технологический процесс сборки, установки и приформовки набора, закладных деталей на корпусах из стеклопластика;

методы профилактики брака; правила приемки и методы контроля стеклопластиковых изделий;

способы правки сварных и клепаных корпусных конструкций любым методом из сталей и сплавов;

способы развертки сложных геометрических фигур;

назначение, устройство и принцип действия главных судовых механизмов: паровых турбин, газотурбинных установок, дизелей, валопроводов, паровых котлов, а также обслуживающих их вспомогательных механизмов, устройств и приводов;

взаимодействие механизмов, устройств и трубопроводов, обслуживающих главные механизмы, последовательность монтажа гидропрессовых соединений;

технические условия на монтаж, расконсервацию, ревизию и сдачу механизмов;

технологию центровки валопроводов и механизмов;

технические условия на поставку, программы, методики и инструкции по швартовным и ходовым испытаниям;

технические условия, технологические процессы и инструкции на изготовление труб больших диаметров;

основные положения по сварке труб из спецсталей и сплавов;

основные методы химической обработки и очистки труб;

порядок контроля качества и комплектности продукции по установленным технологическим процессам, чертежам, техническим условиям, рабочим нарядам, эталонам, стандартам и другим нормативным документам.

64. Примеры работ:

1) агрегаты системы главного двигателя (охлаждения, смазки, сепарации топлива) - контроль качества сборки в цехе и монтажа на судне;

2) арматура, приборы на главных котлах - контроль качества установки и монтажа;

3) валы: опорные, промежуточные, гребные; винты гребные, дейдвудное устройство, втулки мортир, конусные кольца, обтекатели гребных винтов, главные упорные и опорные подшипники, уплотнения при диаметре вала до 100 мм - контроль качества ремонта, монтажа, центровки и проверки в действии по программе швартовных и ходовых испытаний;

4) детали насыщения (стаканы, приварыши, наварыши и тому подобное) - контроль разметки мест установки на плоскостных секциях со сложной кривизной и по помещениям сформированного корпуса;

5) дорожки спусковые - контроль проверочных работ;

6) зашивки из слоистого пластика - контроль установки;

7) зашивка из металла шумопоглощающая, противопожарная - контроль изготовления, установки и ремонта в жилых, общественных, санитарно-гигиенических, хозяйственных, рефрижераторных и других служебных помещениях;

8) змеевики многорядные - контроль качества изготовления, сборки, испытания, установи;

9) каналы и шахты вентиляционные, тамбуры сложной конфигурации - контроль изготовления, сборки, установки;

10) компенсаторы трубопроводов волнистые, складчатые, гофрированные - контроль качества изготовления, пригонки, монтажа, сдачи зазоров на компенсацию, испытания;

11) котлы вспомогательные, утилизационные и котлоагрегаты - контроль качества монтажа и сдачи в действии по программе швартовных и ходовых испытаний;

12) мачты сложные, надстройки, фальшборты - контроль сборки, правки;

13) мебель судовая сложная - контроль сборки, ремонта;

14) оборудование технологическое рыбопромысловых судов - контроль в действии по программе швартовных и ходовых испытаний;

15) постели универсальные для сборки палубных, бортовых и днищевых секций - контроль при переналадке;

16) приводы светлого люка и дистанционные, клинкетные двери - контроль качества монтажа и испытаний;

17) приводы валиковые управления арматурой и оборудованием, сложные, связанные между собой блокировкой - контроль качества сборки, монтажа, регулировки;

18) секции объемные, днищевые и бортовые, изготавливаемые на поточных и механизированных линиях, - контроль сборки и настройки постелей;

19) трубопроводы и механизмы якорных, грузовых, швартовных, спасательных устройств на средних и крупных судах - контроль качества ремонта, монтажа, регулировки и сдачи в действии по программе швартовных и ходовых испытаний;

20) трубы и системы вентиляции, кондиционирования, комплексной обработки воздуха сложные - контроль изготовления, сборки, монтажа, ремонта;

21) устройства крыльевые - контроль сборки, ремонта и правки узлов;

22) электродвигатели, генераторы мощностью до 150 киловатт (далее - кВт - контроль качества центровки, монтажа и сдачи в действии.

Параграф 4. Контролер судокорпусных, судомонтажных и

трубопроводных работ, 5-й разряд

65. Характеристика работ:

пооперационный контроль качества сборки, ремонта и правки объемных секций оконечностей судов со сложными обводами, сложных конструкций из литья (штевней, пера руля, кронштейнов гребного вала и так далее), сложных крыльевых устройств, особо сложных изделий, конструкций, дельных вещей, судовой мебели, сложных постелей и стапель-кондукторов;

контроль качества разметки, установки, стыкования, правки, ремонта объемных секций, крупногабаритных блок-секций для средней части судна, блок-секций многоярусной надстройки и секций оконечностей судов с простыми обводами, особо сложных изделий, конструкции, дельных вещей, судовой мебели, мортир кронштейнов гребного вала;

контроль за соблюдением технологической последовательности сборки, ремонта, установки контролируемых конструкций, изделий оборудования, дельных вещей, мебели;

приемка проверочных работ при формировании и ремонте корпуса судна на стапеле, в доке и на плаву, закладки стапеля с применением оптических и оптико-лазерных приборов, нанесения грузовой ватерлинии и марок углубления, проверка местных деформаций наружной обшивки корпуса судна;

контроль качества испытаний на водогазонепроницаемость корпуса судна и междудонных отсеков;

контроль формирования судовых помещений в модульной системе;

контроль окончательной сборки судов из стеклопластика;

проверка качества ремонта, сборки, обработки, монтажа и центровки любым способом механизмов, центруемых с допусками на смещение - 0,05 мм, излом - 0,10 мм/м, фундаментов под главные механизмы, клиньев (прокладок) с учетом просадки опорных амортизаторов любой конструкции, дизелей судовых диаметром цилиндра до 300 мм, рулевых машин, рулей, подъемно-мачтовых устройств, валопроводов при диаметре вала свыше 100 до 500 мм, насадки и запрессовки полумуфт валов, румпелей на баллеры, автоматика вспомогательных механизмов и особо сложных медницких работ;

контроль качества изготовления, ремонта, обработки, сборки, монтажа и испытаний арматуры, трубопроводов и систем давлением: при гидравлическом испытании свыше 10,0 до 30,0 МПа (свыше 100 до 300 кгс/см²); при пневматическом испытании свыше 5,0 до 25,0 МПа (свыше 50 до 250 кгс/см²);

контроль качества испытаний арматуры, труб, теплообменных аппаратов, вспомогательных механизмов и изделий трубомедницкого производства в цехе давлением: при гидравлическом испытании свыше 30,0 МПа (свыше 300 кгс/см²); при пневматическом испытании свыше 10,0 МПа (свыше 100 кгс/см²);

контроль качества наладки и регулировки в действии дизелей судовых диаметром цилиндра до 300 мм с обслуживающими механизмами, трубопроводами, приборами, автоматикой и электрооборудованием; валопроводов на швартовных и ходовых испытаниях согласно программам и методикам;

контроль качества проведения предмонтажных проверок оборудования и сборок энергетических установок на стендах с проверкой чистоты внутренних полостей, контрольной сборки и упаковки;

проверка качества проведения ревизии механизмов, устройств с оформлением установленной документации;

участие в исследовании дефектов, выявленных в процессе испытаний, и разработка мероприятий по их устранению;

снятие эксплуатационных программ, характеристик, обработка полученных результатов, оформление протокола испытаний.

66. Должен знать:

технические условия и технологические процессы на сборку объемных секций оконечностей судов со сложными обводами и установку объемных секций, блоков средней части судов, блоков надстроек и секций оконечностей судов;

последовательность стыкования блоков;

способы сборки монтажных стыков под вертикальную автоматическую сварку; основы теории крыла;

способы проверки сложных кондукторов и кантователей;

допуски и припуски на контролируемые конструкции;

особенности сварки и правки сложных тонколистовых конструкций из сталей и сплавов и конструкций из литья;

устройство, правила пользования оптическими и оптико-лазерными приборами;

технические условия и правила проведения испытаний корпусных конструкций и корпуса в целом на газонепроницаемость и герметичность;

модульную систему формирования корпуса;

технологический процесс сборочных и достроечных работ судов из стеклопластика;

технические условия, конструкторско-технологическую документацию для судов из стеклопластика, правила приемки и методы контроля стеклопластиковых изделий;

технические условия на приемку монтажа сложных и ответственных узлов, механизмов, конструкций;

принцип действия и устройство автоматического регулирования главных судовых установок;

технологические процессы на монтаж главных механизмов, допуски на центровку главных механизмов;

марки топлива и масла, применяемые для работы дизелей судовых, турбин и их характеристики;

порядок отбора проб на анализ топлива и смазочных материалов;

основы теплотехники;

программы и инструкции по обслуживанию главных судовых установок;

правила контроля и допуски на состояние наружной поверхности труб из нержавеющей стали и спецсплавов;

особенности обработки труб из легированных сталей и сплавов;

принцип действия и применения измерительной аппаратуры при контроле электроизоляционных соединений трубопроводов;

оформление формуляров и приемо-сдаточной документации по результатам проведенных испытаний; контрольно-измерительные приборы, методики и стандарты;

комплексные системы управления качеством продукции;

системы автоматизированного регулирования и защиты главных энергетических установок и котлов;

правила настройки и регулирования сложного контрольно-измерительного инструмента и приборов, применяемые для испытаний, сопротивления заземлений и электроизоляционных соединений.

67. Примеры работ:

1) блоки зональные - контроль сборки, проверка;

2) валы: опорные, промежуточные, гребные с ВРШ; винты гребные, дейдвудное устройство, втулки мортир, конусные кольца, обтекатели гребных винтов, главные упорные и опорные подшипники, уплотнения при диаметре вала свыше 100 до 500 мм - контроль качества ремонта, монтажа, центровки и проверки в действии по программе швартовных и ходовых испытаний;

3) ватерлинии и марки углубления - контроль разметки;

4) глушители шума сложной конфигурации - контроль изготовления, ремонта;

5) детали и заготовки для аппаратов и сосудов, работающих под давлением, подлежащих приемке Гостехнадзором, - контроль изготовления и испытания;

6) клигстоны балластных цистерн, дистанционно-управляемая аппаратура, захлопки главной циркуляционной трассы - контроль качества установки, ремонта, монтажа приводов, испытания, регулировки и работы в действии;

7) конденсаторы, холодильники, испарители главных машин - контроль качества изготовления, сборки, монтажа и испытаний;

8) котлоагрегаты главные - контроль качества монтажа, гидравлических испытаний и паровой пробы;

9) листы кормового подзора, дейдвуда - контроль установки, ремонта;

10) муфты фрикционные, гидравлические и пневматические с включающимися устройствами для главных дизелей судовых - контроль качества ремонта, монтажа и регулировки;

11) оборудование релаксационных резервуаров - контроль изготовления, монтажа;

12) обтекатели приборов сложной конструкции из легированных сталей - контроль сборки и правки;

13) обводы корпуса судна - контроль размеров;

14) стапель наклонный - контроль подготовки к закладке судна, разбивки сетки и пробивки световой линии;

15) секции стабилизирующих колонн плавучих буровых установок - контроль установки и стыковки на плаву;

16) трубопроводы и системы: гидравлики, главного и вспомогательного пара, воздуха высокого давления, углекислотные, фреоновые, вакуумирования, виброактивные и тому подобное - контроль качества изготовления, монтажа, ремонта, испытаний, промывки;

17) трубы вентиляции и кондиционирования воздуха особо сложной конфигурации с погибами в трех и более плоскостях - контроль качества изготовления, монтажа, ремонта;

18) трубопроводы - контроль разбивки трассы на головном судне по сложным схемам, макетировки с изготовлением макетов с учетом размещения оборудования;

19) установки холодильные всех типов - контроль качества ремонта, монтажа, комплексной проверки в работе с автоматикой.

20) устройства выдвижные - контроль качества расточки стульев, монтажа подшипников, центровки, проверки масляных зазоров, сдачи в действии по программе швартовных и ходовых испытаний;

21) устройства крыльевые сложные - контроль сборки, сварки, правки, ремонта;

22) электродвигатели, генераторы мощностью свыше 150 кВт и преобразователи, турбокомпрессоры, турбогенераторы, турбовентиляторы - контроль качества центровки, монтажа и сдачи в действии.

Параграф 5. Контролер судокорпусных, судомонтажных и

трубопроводных работ, 6-й разряд

68. Характеристика работ:

контроль разметки, установки, стыкования, правки, ремонта объемных секций оконечностей судов со сложными обводами;

контроль сложных проверочных работ при формировании и ремонте корпуса судна на стапеле в доке и на плаву с применением оптических и оптико-лазерных приборов;

контроль изготовления, установки, ремонта и проверки стапель-кондукторов и кантователей для крупногабаритных секций оконечностей судов со сложными обводами, крыльевых устройств из высокопрочных сталей и сплавов крупногабаритных листов кормового подзора, выкружек гребных валов, межкорпусных объемных связей и переходов, зональных блоков;

проверка качества монтажа, сборки, ремонта и центровки любым способом главных дизелей судовых диаметром цилиндра свыше 300 мм, агрегатов силовых установок, главных паротурбинных и газотурбинных установок, поступающих в разобранном виде, турбозубчатых агрегатов, блоков паропроизводительных и паротурбинных установок, главных паровых котлов, валопроводов судовых при диаметре вала свыше 500 мм и опытных специальных изделий с большим количеством сопрягаемых деталей различных конфигураций, проверяемых с помощью оптических приборов;

пооперационный контроль и проверка качества пробивки оси валопровода, разметки и расточки мортир и кронштейнов;

контроль качества изготовления, ремонта, обработки, сборки, монтажа и испытаний арматуры, трубопроводов и систем давлением: при гидравлическом испытании давлением свыше 30,0 МПа (свыше 300 кгс/см²); при пневматическом испытании свыше 25,0 МПа (свыше 250 кгс/см²);

проверка качества наладки систем автоматики главных котлов и силовых установок, регулировки в действии системы автоматического управления механизмами машинно-котельных установок;

контроль и приемка в действии автоматизированных главных силовых установок по программе швартовных и ходовых испытаний;

контроль за пуском и обслуживанием на швартовных, ходовых и комплексных испытаниях механизмов машинно-котельных установок;

контроль и наладка сложных и ответственных контрольно-измерительных приборов, участие в исследовании дефектов, выявленных в процессе испытаний главного турбозубчатого агрегата, газотурбинной и паротурбинной установок, валопроводов, главных дизелей судовых, котлов и разработка мероприятий по их устранению;

проверка качества проведения ревизии наиболее сложных механизмов и устройств с оформлением установленной документации;

снятие эксплуатационных программ и характеристик, обработка полученных результатов, оформление протокола испытаний;

оформление паспортов, формуляров, приемных актов, протоколов испытаний по результатам качества монтажа, сборки, ремонта, ходовых, швартовных, комплексных испытаний и ревизии механизмов, оборудования и систем.

69. Должен знать:

методы контроля сборки, ремонта и правки сварных и клепаных корпусных конструкций с особо сложными обводами;

правила приемки конструкций при формировании корпусов крупных судов;

методы стыкования крупных зональных блоков;

последовательность выполнения работ по установке насыщения секций и блоков;

особенности правки конструкций из коррозионностойких сталей и высокопрочных сплавов с особо сложными обводами;

конструкций применяемых контрольных приборов, способы их наладки и регулировки;

основы математической модели корпуса судна и схемы крыльевых устройств;

причины, величины и способы уменьшения конструктивных и технологических деформаций особо сложных сварных конструкций;

основные положения правил Регистра СССР и требований Гостехнадзора;

конструкцию и принцип действия, технические условия на монтаж, инструкции по эксплуатации автоматизированных главных судовых установок;

программу швартовных и ходовых испытаний;

правила регулирования дизелей судовых, паровых котлов, паровых или газовых турбин;

принцип действия и устройство автоматизированных систем управления главных судовых механизмов;

методику проведения теплотехнических испытаний главных судовых механизмов, снятие теплотехнических характеристик;

устройство и принцип действия теплообменных аппаратов специального назначения;

технологические процессы и режимы производства;

способы выявления дефектов в работе механизмов, связанных с теплотехникой, механикой и электротехникой;

принцип действия главных гребных электродвигателей, генераторов со щитами электродвижения и аппаратурой управления;

конструкцию применяемых специальных приборов и правила их наладки, регулирования;

контрольно-измерительные приборы;

способы изготовления, сборки, обработки, монтажа и испытаний особо сложных изделий и установок;

оформление формуляров и приемо-сдаточной документации по результатам проведения испытаний.

70. Требуется среднее специальное образование.

71. Примеры работ:

1) автоматика дизелей судовых диаметром цилиндра свыше 300 мм, главных котлов - контроль качества монтажа, регулировки, наладки и сдачи в действии по программе швартовных и ходовых испытаний;

2) ахтерштевни крупных судов - контроль установки и центровки по осевой валопровода;

3) блоки оконечностей судов крупногабаритные - контроль установки;

4) блоки паропроизводительных и паротурбинных установок - пооперационный контроль сборки и монтажа в цехе и на судне;

5) валы: опорные, промежуточные, гребные и с ВРШ; винты гребные, дейдвудное устройство, втулки мортир, конусные кольца, обтекатели гребных винтов, главные упорные и опорные подшипники, уплотнения при диаметре вала свыше 500 мм - контроль качества ремонта, монтажа, центровки и проверки в действии по программе швартовных и ходовых испытаний;

6) двигатели главные: паротурбинные, газотурбинные и дизельные; главные механизмы, поступающие в разобранном виде; главные турбозубчатые агрегаты - контроль качества ремонта, сборки, монтажа, центровки и сдачи в действии по программе швартовных и ходовых испытаний;

7) закрытия люковые механизированные - контроль испытаний на плотность;

8) кронштейны гребных валов, мортиры - контроль разметки под расточку;

9) кронштейны гребных валов и мортиры крупных судов - контроль проверки положения и пробивки световой линии, выполняемые оптическим методом;

10) листы кормового подзора, носовой "бульбы", выкружки гребных валов крупногабаритные - контроль изготовления, установки, правки;

11) насадка гребных винтов - контроль установки, проверки;

12) обтекатели приборов крупногабаритные сложной конструкции из высоколегированных сталей и прочных сплавов - контроль сборки, правки, установки;

13) секции стабилизирующих колонн, раскосы, связи плавучих буровых установок и корпуса судов - контроль установки и стыкования на плаву;

14) столы операционные - контроль изготовления;

15) трапы забортные (парадные) - контроль изготовления и установки, проверки, ремонта;

16) устройства подруливающие и крыльевые особо сложные из высокопрочных сталей и сплавов - контроль изготовления, установки, проверки, ремонта.

5. Котельщик судовой

Параграф 1. Котельщик судовой, 2-й разряд

72. Характеристика работ:

выполнение работ при сборке и ремонте простых узлов котлов, разметке деталей с прямолинейными кромками по шаблонам, эскизам и детальным чертежам, сверление отверстий в деталях и узлах на станках, нарезание резьбы в неответственных деталях и узлах котлов;

резка на пресс-ножницах прямолинейных заготовок и деталей из листового металла, резка профильного металла под прямым углом;

работа пневматическим инструментом;

рубка прямолинейных кромок деталей из листового и профильного металла;

резка по разметке котельных труб на трубоотрезных станках;

зачистка трубных решеток после удаления приварных труб;

тепловая резка, электроприхватка, пневматическая рубка при сборке деталей и неответственных узлов из углеродистых, низколегированных и легированных сталей в нижнем положении;

нагрев заклепок при клепке;

очистка поверхностей труб, бачков к коллекторов судовых котлов;

выполнение работ при обработке, ремонте и сборке сложных деталей и узлов судовых паровых котлов под руководством котельщика судового более высокой квалификации.

73. Должен знать:

основные сведения об устройстве и принципе действия судовых паровых котлов;

назначение и расположение основной арматуры паровых котлов;

основные марки материалов и труб, применяемых в котлостроении;

правила разметки несложных деталей и узлов по эскизам и чертежам;

назначение и условия применения наиболее распространенных специальных приспособлений и контрольно-измерительного инструмента;

технические условия на выполняемые работы по обработке котельных труб, сборке, ремонту, правке;

основы электросварки;

правила работы на пресс-ножницах, сверлильных станках;

способы и правила очистки поверхностей котлов и труб;

изоляционные, прокладочные и крепежные изделия, применяемые при ремонте котлов;

правила чтения простых чертежей, основные сведения о допусках, посадках, квалитетах и параметрах шероховатости обработки.

74. Примеры работ:

1) болты крепления кирпичной кладки и изоляции котлов - отвертывание гаек, выбивка;

2) дымоходы и дымовые трубы котлов - чистка, обдувка воздухом, паром;

3) заклепки - рубка головок, выбивка;

4) заслонки газовые (шибера) в дымоходах - демонтаж, разборка;

5) каркасы, щиты обшивки изоляции, щиты съемные и обшивка изоляции котлов - демонтаж;

6) кницы, полосы, планки, прокладки - правка вручную на плите, опиловка, зачистка кромок вручную;

7) коллектора котлов - внутренняя очистка и промывка;

8) котлы судовые - снятие изоляции с пода и фронта;

9) обмуровка и футеровка топочных камер судовых вспомогательных котлов - разборка кирпичной кладки, выгрузка;

10) поддоны - демонтаж;

11) сталь листовая и профильная - разметка по шаблонам, резка на пресс-ножницах;

12) трубы котельные - выгрузка из котлов после демонтажа, очистка механическим способом,

13) трубы котельные - резка на заготовки механическим способом, продувка воздухом, комплектация по рядам, маркирование.

Параграф 2. Котельщик судовой, 3-й разряд

75. Характеристика работ:

разметка деталей и узлов котлов средней сложности по чертежам, эскизам и шаблонам, сверление, развертывание и зенкование отверстий в деталях и узлах котлов;

резка листов на гильотинных ножницах и пресс-ножницах;

правка листов и деталей в вальцах;

рубка криволинейных кромок и кромок на фаску деталей из листового и профильного металла;

демонтаж дымогарных и водогрейных труб в котлах всех систем;

обработка торцов труб;

зачистка отверстий в трубных решетках котлов всех систем;

демонтаж гарнитуры котлов и коллекторов;

замена уплотнений в крышках лючков дымников;

выщелачивание, выпаривание, расконсервация и консервация котлов;

тепловая резка, электроприхватка, пневматическая рубка при сборке деталей и узлов из углеродистых, низколегированных и легированных сталей во всех пространственных положениях;

подготовка к гидравлическим испытаниям котлов;

приготовление огнеупорных растворов;

выполнение работ пои станочной гибке труб и с нагревом радиусом погиба свыше трех диаметров, гибке на вальцах и прессах цилиндрических обечаек из листового металла толщиной до 6 мм; гибке в холодном и горячем состоянии профиля высотой до 100 мм;

выполнение работ по изготовлению трубной системы, общей сборке и испытаниям судовых котлов под руководством котельщика судового более высокой квалификации.

76. Должен знать:

устройство и принцип действия водотрубных котлов;

назначение и расположение гарнитуры котлов;

сортаменты основного листового и профильного металла и труб, применяемых для изготовления котлов;

механические свойства и химический состав основных марок углеродистых сталей, применяемых в котлостроении;

правила разметки по чертежам, эскизам и шаблонам деталей и узлов средней сложности;

способы и правила построения простых разверток;

допуски, посадки, квалитеты точности и параметры шероховатости на выполняемые работы;

технические условия на выполняемые работы по консервации и расконсервации котлов;

технические условия на гибку котельных труб и цилиндрических обечаек из листового материала;

правила работы на всех станках и оборудовании цеха;

способы приготовления огнеупорных растворов;

способы установки уплотнений котельных связей;

правила чтения чертежей средней сложности;

основные требования Регистра СССР и Инспекции Котлонадзора, предъявляемые к ремонту котлов и сосудов, работающих под давлением;

устройство и назначение применяемых специальных приспособлений;

средства измерения.

77. Примеры работ:

1) болты крепления кирпичной кладки и изоляции котлов - установка по разметке;

2) боровки в топках - восстановление кирпичной кладки, изготовление и установка стула боровка;

3) гарнитура топочная котлов (дверца, поперечины, колосники) - установка с подгонкой по месту;

4) гарнитура коллекторов вспомогательных котлов - демонтаж с сохранением для последующего монтажа;

5) диффузоры тягодутьевых устройств котлов - демонтаж, ремонт, установка;

6) доски трубные – демонтаж;

7) дымоходы и дымовые трубы с компенсаторами – демонтаж;

8) заслонки газовые (шибера) - изготовление, ремонт, установка;

9) затворы лазовые и крышки лазов коллекторов, дымоходов – демонтаж;

10) компенсаторы на дымоходах в дымовых трубах – демонтаж;

11) котлы главные и вспомогательные - очистка, выщелачивание, выпаривание;

12) котлы отопительные, секционные - замена секций, ремонт отдельных узлов и деталей;

13) наварыши - подгонка, установка;

14) полосы толщиной до 10 мм, прутки диаметром до 20 мм, уголки - правка, гибка;

15) секция экономайзеров – демонтаж;

16) топки водотрубных судовых котлов - установка асбеста на фронты:

17) трубы котельные - расконсервация горячим способом, зачистка и фрезерование концов труб, консервация;

18) устройство форсуночное, сажеобдувочное - демонтаж.

Параграф 3. Котельщик судовой, 4-й разряд

78. Характеристика работ:

разметка сложных деталей и узлов котлов по чертежам, эскизам и шаблонам;

сборка, ремонт и гидравлические испытания котлов, теплообменных аппаратов бойлеров, работающих под давлением до 1,5 МПа (до 15 кгс/см²) с изготовлением гарнитуры;

установкой и развальцовкой дымогарных и водогрейных труб; выбивкой концов труб из решеток коллекторов;

разметкой и установкой змеевиков пароперегревателей; клепкой и чеканкой соединений деталей, узлов и устранение выявленных дефектов при испытаниях;

замена коротких анкерных связей;

замена связных труб и продольных связей, устанавливаемых под сварку;

изготовление деталей и сборка топочных фронтов котлов;

изготовление и монтаж гарнитуры коллекторов вспомогательных котлов;

выполнение огнеупорных работ средней сложности;

рубка кромок ответственных деталей и дефектных мест сварных швов;

выполнение работ при станочной гибке труб с нагревом, радиусом погиба от трех до двух диаметров, гибке листов в вальцах и прессах цилиндрической и конической правильной формы толщиной свыше 6 до 12 мм, гибке в горячем состоянии и с помощью местного нагрева листов коробчатой правильной формы, гибке в холодном и горячем состоянии профиля: уголков свыше 50 х 50 до 100 х 100 мм, профиля высотой свыше 100 до 160 мм на станках и вручную;

изготовление трубной системы, общая сборка, монтаж и испытания химических аппаратов, работающих под давлением до 10 МПа (до 100 кгс/смІ).

79. Должен знать:

устройство и принцип действия различных типов котлов и теплообменных аппаратов;

требования, предъявляемые к котлам и теплообменным аппаратам и химическим аппаратам, работающим под давлением до 10 МПа (до 100 кгс/см²), правила разметки по чертежам, эскизам и шаблонам сложных деталей и узлов;

способы и правила построения сложных разверток;

технические условия на гибку котельных труб, ремонт, сборку и изоляцию котлов;

систему допусков и припусков на обрабатываемые детали и изделия; свойства сталей, применяемых в котлостроении;

все виды резьб и область их применения;

основные требования, предъявляемые к трубам для котлов, и методы их механических испытаний;

квалитеты точности и шероховатости обработки;

основные виды сварочных деформаций, способы их предупреждения и устранения;

способы обмуровки и футеровки котлов;

способы торкретирования; назначения и условия применения точного контрольно-измерительного инструмента и необходимых приспособлений;

чтение сложных чертежей;

основные требования Регистра СССР и Инспекции Котлонадзора, предъявляемые к сборке, ремонту и испытаниям котлов и сосудов, работающих под давлением до 1,5 МПа (до 15 кгс/см²), и химических аппаратов, работающих под давлением до 10 МПа (до 100 кгс/см²).

80. Примеры работ:

1) гарнитура коллекторов вспомогательных котлов - изготовление, ремонт, монаж;

2) дымоходы и дымовые трубы с компенсаторами, зонты на дымовые трубы вспомогательных котлов - изготовление, ремонт, установка;

3) заглушки коллекторов вварные - выбивка из коллекторов;

4) котлы вспомогательные - подготовка к освидетельствованию;

5) накладыши на коллекторах - подгонка, установка под клепку, клепка;

6) обмуровка и футеровка вспомогательных котлов - ремонт, восстановление кирпичной кладки;

7) поддоны - изготовление, установка;

8) трубы котельные - выбивка концов из трубных решеток;

9) трубы связные - установка под сварку;

10) устройство воздухонаправляющее под жидкое топливо с сервомотором и приводом - демонтаж;

11) устройство сажеобдувочное - ремонт, сборка, монтаж, регулировка, сдача в работе;

12) устройство топочное котлов - изготовление, ремонт, установка;

13) устройство форсуночное котлов - ремонт;

14) щиты и крышки съемные по фронту котла, обшивка коллекторов, кожухов, крышек, щитов - ремонт, изготовление, установка;

15) ящики дымовые и тепловые - изготовление, ремонт, установка.

Параграф 4. Котельщик судовой, 5-й разряд

81. Характеристика работ:

разметка и развертка сложных и точных деталей и узлов котлов;

изготовление и ремонт корпусов коллекторов, развертывание отверстий в трубных решетках;

разметка и установка змеевиков паронагревателей, выполнение всех трубоставных работ, гидравлические испытания, клепка и чеканка соединений котлов, работающих под давлением свыше 1,5 до 3,0 МПа (свыше 15 до 30 кгс/см²);

развальцовка труб в труднодоступных местах и коллекторах малого диаметра с применением специального инструмента с коническими, шарнирными и др. передачами;

изготовление и монтаж гарнитуры коллекторов главных котлов;

нарезание резьбы и установка связных труб и продольных связей;

паровая проба котлов, работающих под давлением до 3,0 МПа (до 30 кгс/см²);

выполнение работ при гибке труб с нагревом с радиусом погиба менее двух диаметров, гибке листов в вальцах и прессах цилиндрической и конической правильной формы толщиной свыше 12 мм и конической неправильной формы толщиной до 12 мм, гибке в холодном и горячем состоянии профилей: уголков свыше 100 х 100 мм, профиля с высотой свыше 160 мм на станках и вручную;

изготовление трубной системы, общая сборка, монтаж и испытания химических аппаратов, работающих под давлением свыше 10 до 30 МПа (свыше 100 до 300 кгс/см²);

правка огневых камер и жаровых труб;

дефектация водотрубных котлов с рабочим давлением до 1,5 МПа (до 15 кгс/см²), огнетрубных - с поверхностью нагрева до 10 м², отопительных котлоагрегатов;

руководство бригадой.

82. Должен знать:

конструкцию, принцип действия и правила эксплуатации котлов и сосудов, работающих под давлением свыше 1,5 до 3,0 МПа (свыше 15 до 30 кгс/см²);

способы и правила разметки и развертки сложных и точных деталей и узлов;

способы гибки сложных и ответственных деталей на вальцах и прессах;

технические условия на ремонт и сборку котлов и сосудов с рабочим давлением свыше 1,5 до 3,0 МПа (свыше 15 до 30 кгс/см²);

все способы и последовательность установки труб в котлах;

технические условия на гибку котельных труб с радиусом погиба менее двух диаметров;

все виды испытаний (гидравлические, паровые и воздушные) узлов и котлов в сборе с рабочим давлением свыше 1,5 до 3,0 МПа (свыше 15 до 30 кгс/см²);

марки и свойства прокладочных и изоляционных материалов, применяемых для судовых котлов, причины возникновения деформаций при сварке и клепке, способы правки сложных узлов и конструкций;

способы правки огневых камер и паровых труб;

правила пользования сложными проверочными инструментами и приборами;

требования Регистра СССР и Инспекции Котлонадзора, предъявляемые при ремонте, сборке и испытаниях котлов с рабочим давлением свыше 1,5 до 3,0 МПа (свыше 15 до 30 кгс/см²) и химических аппаратов, работающих под давлением свыше 10 до 30 МПа (свыше 100 до 300 кгс/см²).

83. Примеры работ:

1) гарнитура коллекторов главных котлов - изготовление, ремонт, монтаж;

2) днища сферические диаметром до 1000 мм, толщиной свыше 12 мм - изготовление, подгонка;

3) дымоходы и дымовые трубы с компенсаторами, зонты на дымовые трубы главных котлов - изготовление, ремонт, установка;

4) затворы лазовые и крышки лазов коллекторов - ремонт, изготовление, монтаж;

5) змеевики теплообменных аппаратов - многослойная навивка;

6) кожухи обшивки и фронтонов котлов - ремонт, монтаж;

7) коллекторы водотрубных котлов, работающие под давлением до 3,0 МПа (до 30 кгс/см²), - ремонт, изготовление, замена подвижных и неподвижных опор;

8) коллекторы диаметром до 500 мм и толщиной стенки до 12 мм главных и вспомогательных водотрубных котлов - сборка, нарезание канавок в трубных отверстиях;

9) коробки сопловые котлов, работающих под давлением до 3,0 МПа (до 30 кгс/см²),- изготовление, монтаж;

10) котлы высоконапорные - замена компенсаторов;

11) котлы главные - подготовка к освидетельствованию;

12) котлы жаровые - ремонт уплотнений ротора с корпусом;

13) котлы судовые и коллекторы, работающие под давлением свыше 1,5 до 3,0 МПа (свыше 15 до 30 кгс/см²), - установка труб, развальцовка, подрезка в размер, развертывание отверстий в трубных решетках;

14) мультициклоны, фильтры тонкой очистки и жироотстойники - ремонт (замена конусов);

15) устройство воздухонаправляющее под жидкое топливо с сервомотором и приводом - изготовление, ремонт, монтаж;

16) устройство форсуночное котлов - монтаж форсунок с форсуночными втулками, центровка по диффузору.

17) щиты V-образные высоконапорных котлов - изготовление (с модернизацией), монтаж.

Параграф 5. Котельщик судовой, 6-й разряд

84. Характеристика работ:

выполнение работ при гибке листов сферической неправильной формы толщиной свыше 12 мм, ремонте и сборке особо сложных судовых котлов и агрегатов, замене коллекторов водотрубных котлов, трубоставных работ;

разметка и развертка особо сложных и ответственных узлов и деталей, разметка и установка змеевиков пароперегревателей, гидравлические испытания, клепка и чеканка соединений котлов, работающих под давлением свыше 3,0 МПа (свыше 30 кгс/см²);

выявление и исправлений дефектов при испытаниях;

дефектация водотрубных котлов, работающих под давлением свыше 1,5 МПа. (свыше 15 кгс/см²), огнетрубных - с поверхностью нагрева свыше 10 м²;

замена огневых камер и паровых труб;

сборка и испытания экспериментальных котлов сложной конструкции;

снятие формуляров трубных решеток;

паровая проба котлов и сосудов, работающих под давлением свыше 3,0 МПа (свыше 30 кгс/см²), в соответствии с техническими условиями;

изготовление трубной системы, общая сборка, монтаж и испытания химических аппаратов, работавших под давлением свыше 30 МПа (свыше 300 кгс/см²);

руководство бригадой.

85. Должен знать:

конструкцию, принцип действия и правила эксплуатации особо сложных котельных установок и аппаратов, работающих под давлением свыше 3,0 МПа (свыше 30 кгс/см²);

технические условия на сборку, ремонт и испытания особо сложных узлов котельных установок, аппаратов, работающих под давлением свыше 3,0 МПа (свыше 30 кгс/см²), способы замены огневых камер, паровых труб, трубных решеток и коллекторов;

способы разметки и развертки особо сложных и ответственных деталей и узлов;

причины возникновения деформаций;

способы их устранения; способы правки особо сложных и ответственных узлов и элементов котлов;

механические свойства и правила обработки специальных сталей и сплавов, применяемых для судовых котлов, назначение и конструкцию необходимых приспособлений и устройств для сборки и испытаний котлов любых систем.

86. Примеры работ:

1) днища сферические диаметром свыше 1000 мм, толщиной свыше 12 мм - изготовление, подгонка;

2) клапаны предохранительные - регулировка под паром;

3) коллекторы водотрубных котлов, работающих под давлением свыше 3,0 МПа (свыше 30 кгс/см²), - ремонт, изготовление, замена подвижных и неподвижных опор;

4) коллекторы диаметром свыше 500 мм и толщиной стенки свыше 12 мм главных и вспомогательных водотрубных котлов - сборка, нарезание канавок в трубных отверстиях;

5) коробки сопловые котлов, работающих под давлением свыше 3,0 МПа (свыше 30 кгс/см²), - изготовление, монтаж;

6) котлы судовые, коллекторы, работающие под давлением свыше 3,0 МПа (свыше 30 кгс/см²), - установка труб, развальцовка, подрезка в размер, развертывание отверстий в трубных решетках;

7) котлы экспериментальные сложной конструкции и котлоагрегаты опытные - изготовление трубной системы, общая сборка, монтаж испытания, сдача;

8) котлы высоконапорные - сборка корпуса, монтаж насыщения, испытание обшивки на газонепроницаемость;

9) патрубки под водомерные колонки - перегибка их с проверкой уровня водоуказателя;

10) патрубки газохода высоконапорных котлов - сборка, установка, центровка, испытание;

11) устройства газоочистительные - ремонт, сборка, монтаж.

6. Машинист сухих доковых установок

Параграф 1. Машинист сухих доковых установок, 2-й разряд

87. Характеристика работ:

обслуживание центробежных насосов горизонтального и вертикального типов и трубопроводов общей производительностью до 3000 мі/час;

пуск и остановка насосов и других механизмов;

откачка фильтрационной воды с приемников подошвы дока при стоянке в доке кораблей;

текущий ремонт, демонтаж и консервация арматуры, трубопроводов, оборудования и насосов производительностью до 3000 м3/час под руководством машиниста более высокой квалификации;

ведение записей в журнале.

88. Должен знать:

основные сведения об устройстве центробежных и поршневых насосов доковых шахт и ботопортов, правила пуска и остановки насосов;

схемы трубопроводов;

расположение и назначение клинкетов;

правила заполнения дока; назначение контрольно-измерительных приборов;

смазочные материалы, применяемые при эксплуатации ботопортов и оборудования.

Параграф 2. Машинист сухих доковых установок, 3-й разряд

89. Характеристика работ:

обслуживание центробежных насосов вертикального и горизонтального типов и трубопроводов общей производительностью свыше 3000 до 10000 м³/час и оборудования одной доковой шахты и ботопорта;

выявление и устранение неисправностей в работе докового оборудования;

откачка фильтрационной воды с приемников подошвы дока при стоянке в доке кораблей;

текущий ремонт, демонтаж и консервация арматуры трубопроводов, оборудования доковых шахт, ботопортов и насосов производительностью свыше 3000 м³/час;

заполнение дока водой, подъем и посадка на место ботопорта, отвод и швартовка, переключение в системе галерей и осушение дока под руководством машиниста более высокое квалификации;

ведение эксплуатационной документации;

обеспечение бесперебойной работы механизмов во время доковой операции.

90. Должен знать:

правила действия центробежных и поршневых насосов доковых шахт и ботопортов;

устройство трубопроводов;

устройство и принцип действия клинкетов различных систем;

принцип действия контрольно-измерительных приборов;

правила всплытия и посадки ботопортов, отвода их и швартовки;

инструкции по обслуживанию и эксплуатации механизмов доковых шахт и ботопортов;

обязанности по аварийной инструкции;

нормы расхода смазочных и других материалов, применяемых при эксплуатации ботопортов и оборудования;

неисправности в работе оборудования и способы устранения их.

Параграф 3. Машинист сухих доковых установок, 4-й разряд

91. Характеристика работ:

обслуживание центробежных насосов вертикального и горизонтального типов общей производительностью свыше 10000 до 15000 м³/час и оборудования двух типов доковых шахт и ботопортов;

выявление и устранение неисправностей в работе докового оборудования;

заполнение дока водой, подъем и посадка на штатное место ботопортов, отвод их и швартовка;

переключение в системе галерей и осушение дока;

средний ремонт оборудования доковых шахт, ботопортов и насосов под руководством машиниста более высокой квалификации;

обеспечение рациональных режимов работы механизмов во время доковой операции.

92. Должен знать:

элементарные сведения по гидравлике и механике, кинематическую схему насосов производительностью до 15000 м³/час, устройство доков;

назначение, устройство и принцип действия ботопортов всех систем и самоходных доковых затворов сухих доков;

предохранительные устройства;

технико-эксплуатационную документацию;

необходимый уровень воды в отсеках ботопортов;

сроки проведения осмотров, освидетельствования и докования ботопортов;

сроки ремонта оборудования.

Параграф 4. Машинист сухих доковых установок, 5-й разряд

93. Характеристика работ:

обслуживание центробежных насосов вертикального и горизонтального типов общей производительностью свыше 15000 м3/час и оборудования свыше двух типов доковых шахт и ботопортов различных конструкций;

средний ремонт оборудования доковых шахт, ботопортов и насосов;

составление ремонтных ведомостей на ремонт оборудования доковых шахт и батопортов;

контроль качества ремонта ботопортов и оборудования доковых шахт после капитального ремонта;

руководство бригадой.

94. Должен знать:

кинематическую схему насосов производительностью свыше 15000 м3/чac, правила заполнения всех типов доков;

причины неисправностей в работе докового оборудования, меры предупреждения и устранения их;

механические свойства материалов, применяемых при ремонте оборудования доковых шахт и ботопортов;

допуски и посадки при ремонте.

7. Мачтовик-антенщик судовой

Параграф 1. Мачтовик-антенщик судовой, 1-й разряд

95. Характеристика работ:

раскатка канатов, биметаллических проводов и антенных канатиков, применяемых при сборке и монтаже мачт, антенн и фидерных устройств;

участие в работе при демонтаже и подъеме береговых мачт, судовых и береговых антенн, сборке мачт на фланцах, уборке такелажа, инструментов и приспособлений после подъемных и демонтажных работ под руководством мачтовика-антенщика более высокой квалификации.

96. Должен знать:

назначение антенных канатиков, канатов биметаллических проводов, используемых при сборочно-монтажных работах;

основные требования, предъявляемые при выполнении простых слесарных операций, назначение простых инструментов и приспособлений, применяемых при монтаже и демонтаже береговых мачт, судовых и береговых антенн, фидерных устройств.

97. Примеры работ:

1) ввод антенный - демонтаж под руководством мачтовика-антенщика судового более высокой квалификации.

Параграф 2. Мачтовик-антенщик судовой, 2-й разряд

98. Характеристика работ:

выполнение простых такелажных работ по сборке и оснащению мачт, подъему береговых мачт, судовых и береговых антенн, демонтажу антенн и мелкий ремонт их под руководством мачтовика-антенщика судового более высокой квалификации;

чтение простых чертежей, схем расположения и крепления береговых мачт, судовых и береговых антенн и фидерных линий;

сверление отверстий и нарезание резьбы в конструкциях;

вязка простых такелажных узлов;

приготовление необходимых флюсов, уборка такелажных приспособлений после монтажных и демонтажных работ.

99. Должен знать:

назначение и устройство простых судовых и береговых антенн;

широко применяемые марки и сечения антенных канатиков, канатов, биметаллических проводов, используемых при монтаже простых судовых и береговых антенно-фидерных устройств;

детали и номенклатуру основных материалов, применяемых в простых антенно-фидерных устройствах;

последовательность производства монтажных работ по изготовлению и установке отдельных узлов судовых и береговых антенн, фидерных линий и оснастки мачт;

применяемые инструменты и приспособления средней сложности для подъема мачт и антенн; применяемые флюсы и их состав.

100. Примеры работ:

1) антенны однолучевые - изготовление отдельных узлов;

2) антенны штыревые (высотой 6-10 м) - сборка и установка;

3) вибраторы - крепление на готовой конструкции по разметке;

4) фалы и оттяжки - крепление;

5) флюсы - приготовление.

Параграф 3. Мачтовик-антенщик судовой, 3-й разряд

101. Характеристика работ:

выполнение такелажных и слесарных работ по подъему простых береговых мачт, судовых и береговых антенн;

сборка и оснащение простых мачт;

монтаж простых судовых и береговых антенн и фидерных линий;

демонтаж и несложный ремонт простых судовых и береговых антенн, фидерных линий и оснастки мачт;

скрутка и пайка проводов, Чтение чертежей, схем расположения и крепления по выполняемым работам;

составление простых рабочих эскизов;

разметка мест установки береговых мачт, анкеров, опор под фидерные устройства;

вязка сложных такелажных узлов;

периодический осмотр антенно-мачтовых сооружений;

проверка натяжения фидерных линий, оттяжек мачт, полотен антенн, целостности проводов, изоляторов антенн, фидеров, состояния контактных антенных переключателей;

смазка механизмов;

ведение технической документации по выполняемой работе.

102. Должен знать:

типы, конструкции и назначение простых судовых и береговых антенн, фидерных устройств и аппаратуры беспроводной связи и их характерные особенности;

номенклатуру изделий и материалов, применяемых при монтаже простых береговых мачт, судовых и береговых антенн и фидерных устройств;

механические и электрические свойства основных материалов, применяемых в наружных устройствах;

последовательность выполнения работ по изготовлению, сборке монтажу простых судовых и береговых антенн и фидерных линий;

способы заделки концов и такелажных изделий из антенного канатика, стального каната и других материалов;

типы и назначение применяемых такелажных узлов и способы их вязки;

способы пайки, назначение применяемых припоев и правила их составления.

103. Примеры работ:

1) антенны аварийные - изготовление;

2) антенны Г- и Т-образные - изготовление отдельных узлов;

3) антенны мерные - пайка заземляющей перемычки;

4) антенны поручневые аварийные - изготовление прижимных скоб и прокладок для крепления;

5) антенны цилиндрические - накладка бандажей цепочек и коужей;

6) бирки маркировочные - установка;

7) вывод антенный - установка;

8) кабель-заземление металлических оболочек и экранировка шин;

9) оттяжка и фалы - изготовление.

Параграф 4. Мачтовик-антенщик судовой, 4-й разряд

104. Характеристика работ:

подъем мачт береговых антенн средней сложности;

изготовление, сборка, подъем, регулировка и ремонт судовых и береговых антенных устройств средней сложности;

изготовление и монтаж фидерных устройств любой сложности;

составление рабочих эскизов, схем антенн и отдельных узлов наружных устройств;

установление очередности монтажно-установочных работ;

выявление и устранение неисправностей в монтаже различных антенных устройств;

изготовление монтажных узлов антенно-фидерных устройств;

пайка проводов, полотен антенн и фидерных линий;

замена сгоревших ламп сигнального освещения мачт (далее - СОМ);

выполнение необходимых верхолазных работ.

105. Должен знать:

типы, конструкции и назначение судовых и береговых антенн средней сложности, фидерных устройств любой сложности;

частоты и распределение радиоволн;

устройство и назначение высокочастотного кабеля;

правила и нормы на монтаж различных антенн;

номенклатуру изделий и материалов, применяемых при монтаже береговых мачт, судовых и береговых антенн и фидерных устройств средней сложности;

применяемые приспособления и способы их использования при монтажных работах;

методы контроля состояния грузовых и тормозных устройств, методы и сроки их испытания;

правила работа на высоте;

применение верхолазных средств, их использование и проверку;

правила Регистра СССР.

106. Примеры работ:

1) антенны приемные и передающие, однолучевые, многолучевые, уголковые, цилиндрические, симметричные вибраторы - изготовление, сборка, подъем и регулировка;

2) антенны ромбические - изготовление и сборка;

3) вводы антенные - установка изоляторов и штока;

4) изоляторы - подготовка к монтажу и вязка в цепочки;

5) линии фидерные - изготовление, регулировка, замер параметров;

6) узлы сложные - изготовление;

7) устройства фидерные - изготовление, подвеска, регулировка, замер параметров, пайка узлов соединений.

Параграф 5. Мачтовик-антенщик судовой, 5-й разряд

107. Характеристика работ:

монтаж, установка и регулировка сложных судовых и береговых антенных устройств;

сборка и установка специальных антенн к аппаратуре наблюдения;

полное оснащение такелажем специальных решетчатых мачт;

прокладка и разделка любых типов высокочастотных кабелей с установкой оконечных устройств;

проведение измерений изоляции антенн, сопротивления заземления и тому подобное;

чтение сложных чертежей различных судовых и береговых антенн, мачт, схем расположения, монтажа всех наружных устройств;

составление сложных рабочих эскизов и схем;

проверка вертикальности мачт при помощи теодолита;

проверка натяжения канатов динамометром;

выполнение всех видов верхолазных, ремонтно-восстановительных работ;

руководство работами по подъему и установке антенных устройств.

108. Должен знать:

типы, конструкции и назначение сложных судовых и береговых антенн, аппаратуры беспроводной связи и наблюдения;

конструкции и назначение различных типов изделий, применяемых при монтаже наружных устройств любой сложности;

электрические свойства материалов, применяемых при монтаже судовых и береговых антенн;

испытание и нормы допустимых нагрузок для проводов и канатов;

основные сведения о мерах по борьбе с помехами радиоприема;

правила пользования динамометром, теодолитом;

правила техники безопасности при выполнении верхолазных, монтажных и ремонтно-восстановительных работ;

необходимые сведения из теории распространения радиоволн (принцип излучения и приема электромагнитной энергии, свойства ионосферы и влияние ее на распространение радиоволн);

закон распространения энергии в колебательном контуре;

понятие об основных параметрах антенн (коэффициент усиления, защитного действия и другие);

диаграмма направленности и азимуты антенн; назначение заземления.

109. Примеры работ:

1) антенны вращающиеся - сборка, установка, подключение фидерной линии, регулировка вращения;

2) антенны БС (бегущая волна) - изготовление, подъем, регулировка;

3) антенны рабочие подземные - сборка, установка и регулировка;

4) антенны ромбические - подъем и регулировка, замер параметров,;

5) антенны СГДР (синфазные, горизонтальные двойные ромбические) - сборка, подъем и регулировка;

6) кабель высокочастотный - разделка, ввод и подключение к антенному устройству и аппаратуре;

7) кефлекторы для антенн вибраторных и синфазных, горизонтальных, двойных, ромбических - изготовление, подъем и регулировка.

8. Медник по изготовлению судовых изделий

Параграф 1. Медник по изготовлению судовых изделий, 2-й разряд

110. Характеристика работ:

изготовление, сборка и ремонт неответственных мелких изделий из меди и ее сплавов;

разметка и раскрой деталей с прямолинейными кромками по шаблонам, детальным чертежам и эскизам;

изготовление шаблонов и макетов для неответственных мелких медницких изделий;

подготовка припоя, составов, растворов, применяющихся при лужении, травлении и обезжиривании;

лужение мелких деталей с погружением в ванну;

обезжиривание деталей;

пробивка отверстий пробойником вручную;

правка мелких изделий, деталей;

гидравлические испытания медницких изделий в цехе давлением до 1,5 МПа (до 15 кгс/см²);

набивка песком труб диаметром до 57 мм;

гибка с нагревом труб диаметром до 38 мм;

зачистка сварных швов вручную;

применение простых приспособлений и пользование контрольно-измерительным инструментом;

выполнение работ при изготовлении и ремонте медницких изделий под руководством медника по изготовлению судовых изделий более высокой квалификации.

111. Должен знать:

назначение мелких медницких изделий;

технологическую последовательность операций при изготовлении и сборке простых изделий;

технические условия на изготовление и сборку мелких изделий;

применяемые цветные металлы и сплавы в медницких работах, их основные свойства;

влияние способов обработки на основные свойства металлов, температуру плавления цветных металлов и их сплавов;

правила обезжиривания деталей в применяемые составы для обезжиривания;

правила обработки и подготовки деталей к лужению;

назначение применяемых припоев и правила их составления;

правила обращения с применяемыми кислотами и щелочами;

основные сведения о допусках, посадках, квалитетах и параметрах шероховатости;

способы нагрева деталей из цветных и черных металлов в горнах и паяльными лампами;

правила и способы гибки труб диаметром до 38 мм;

назначение и условия применения простого контрольно-измерительного инструмента и приспособлений.

112. Примеры работ:

1) баббит и олово - переплавка, выплавка из подшипников;

2) бачки, бидоны, поддоны, раструбы, сетки, тазы, ведра - ремонт;

3) бачки и котлы пищевые различной формы из меди - обработка под лужение;

4) воронки простые - изготовление, ремонт;

5) гайки "Шторца" - лужение, запрессовка колец;

6) детали, заготовки, изделия - зачистка после тепловой резки, сварки, пайки, обезжиривание;

7) заготовки деталей - изготовление по готовым шаблонам;

8) прокладки из меди - вырезка;

9) трубы бензобаков, радиаторов - распайка, очистка;

10) футштоки - лужение;

11) швы сварные - зачистка.

Параграф 2. Медник по изготовлению судовых изделий, 3-й разряд

113. Характеристика работ:

изготовление, сборка и ремонт медницких изделий средней сложности по чертежам, образцам и шаблонам из различных цветных металлов и их сплавов;

наводка, выколотка, клепка, правка, глажение, лужение при изготовлении медницких изделий средней сложности;

разметка и раскрой материалов;

пайка швов изделий легкоплавкими припоями и лужение деталей оловом горячим способом;

зачистка под никелирование и хромирование;

резка на пресс-ножницах прямолинейных заготовок и деталей из листового материала;

изготовление шаблонов для изделий средней сложности и несложных макетов;

выполнение работ на прессах и другом оборудовании;

приготовление по рецептам полуды, сплава различных составов для горячего лужения и заливки;

гидравлические испытания медницких изделий в цехе давлением свыше 1,5 до 10,0 МПа (свыше 15 до 100 кгс/см²);

набивка песком труб диаметром свыше 57 мм;

гибка с нагревом труб диаметром свыше 38 до 76 мм;

нагрев деталей и определение по приборам температуры нагрева металла.

114. Должен знать:

технологические процессы и технические условия на изготовление, сборку, основы технического черчения и способы развертки изделий средней сложности;

свойства кислот и щелочей;

способы пайки оловянистыми припоями, нагрева деталей из цветных металлов и их сплавов в горнах и паяльными лампами;

требования к подготовке поверхностей изделий под никелирование и хромирование;

температуру и режим нагрева, дающие наименьшую деформацию изделий; общее понятие об устройстве машин и приспособлений для центробежной заливки и последовательности операций при заливке;

допуски, посадки, квалитеты и параметры шероховатости обработки поверхности на деталях и изделиях средней сложности.

115. Примеры работ:

1) бачки, бидоны, поддоны, кувшины конусные, приемные сетки, раструбы, овальные тазы, ведра - изготовление;

2) баки различной формы - лужение;

3) воронки с цилиндрическими частями, водоотделители, распылители кислородные - изготовление;

4) воронки с отбойниками - изготовление, ремонт;

5) грелки парового отопления многорядные - изготовление и ремонт с пришиванием дисков и закатыванием концов труб;

6) донышки фильтров диаметром до 500 мм - изготовление;

7) детали и изделия медницкие средней сложности - гибка, правка, лужение, пайка легкоплавкими припоями, зачистка под никелирование и хромирование;

8) змеевики однорядные медные - лужение;

9) изделия медницкие несложные - холодная штамповка с применением штампов;

10) кожухи из латуни на фланцевые соединения диаметром до 320 мм изготовление;

11) коллекторы несложные - изготовление;

12) колена, патрубки с погибью в одной плоскости - изготовление из штампованных частей, ремонт;

13) кружки, бидоны с половино-открывающимися крышками - изготовление;

14) листы - оттягивание ласок, проковка швов;

15) манжеты к трубам - изготовление, пайка;

16) масленки, капельницы с крышками - изготовление, ремонт;

17) маслосъемники - изготовление и ремонт;

18) мегафоны рупоров фигурные и другие изделия с чисто проглаженной поверхностью - изготовление и обработка под никелирование и ремонт;

19) отстойники из листа - изготовление;

20) подшипники бронзовые из 2-х половин - пайка;

21) подшипники разные - наплавка оловом торца;

22) посуда кухонная - изготовление и ремонт со вставкой днищ и приклейкой ручек;

23) поплавки простой конфигурации из листовой меди и латуни - изготовление, ремонт;

24) приварыши с медными втулками - изготовление,

25) раструбы латунные для переговорных труб - изготовление;

26) сетки душа - изготовление;

27) трубы латунные, алюминиевые и медно-никелевые тонкостенные - гибка;

28) фильтры простые из листовой стали и латуни с сетками для масла и топлива - изготовление, ремонт;

29) шаблоны для заливки вкладышей подшипников - изготовление;

30) шпигаты фасонные из листового материала - изготовление, ремонт;

31) шпигаты круглые, фасонные - изготовление, ремонт.

Параграф 3. Медник по изготовлению судовых изделий, 4-й разряд

116. Характеристика работ:

изготовление, сборка, ремонт сложных медницких изделий цилиндрической и конусообразной формы из различных черных и цветных металлов и их сплавов;

разметка, развертка и раскрой материала с минимальными отходами при изготовлении сложных по конфигурации изделий, изготовление шаблонов и макетов сложных судовых деталей и изделий со снятием размеров по месту на судне;

гидравлические испытания медницких изделий в цехе давлением свыше 10,0 МПа (свыше 100 кгс/см²);

лужение и термическая обработка сложных, ответственных медницких изделий;

заливка баббитом изделий и деталей;

гибка с нагревом труб диаметром свыше 76 до 150 мм.

117. Должен знать:

устройство и условия эксплуатации сложных, ответственных медницких изделий и устройств и технические условия на их изготовление, сборку, испытание и сдачу;

устройство доводочных и припиловочных станков различных типов и другого сложного оборудования для медницких работ, правила его эксплуатации;

расчет минимальных припусков при раскрое медницких изделий;

графические способы развертывания и разметки сложных изделий, имеющих цилиндрическую и коническую погибь;

систему допусков, посадок, квалитеты и параметры шероховатости обработки поверхности сложных изделий;

нормы расхода материалов при лужении и заливке баббитом.

118. Примеры работ:

1) аппараты судовые сложной конфигурации (испарители, маслоохладители, подогреватели) - изготовление и ремонт обшивки;

2) батареи трубчатые к холодильникам - изготовление, ремонт, испытание, сдача;

3) бензобаки, ванны свинцовые для едких составов – изготовление;

4) бугели диаметром до 400 мм, втулки дейдвудные и подшипники диаметром до 250 мм - заливка и наплавка баббитом;

5) вкладыши подшипников, пробки легкоплавкие, ползуны поперечные - лужение и заливка баббитом;

6) глушители выхлопные с охлаждением - изготовление, ремонт;

7) донышки фильтров диаметром свыше 500 мм – изготовление;

8) изделия сферические и фасонные - штамповка с глубокой вытяжкой;

9) изделия сферические и фасонные из нержавеющей стали - обработка после штамповки под полировку;

10) индукторы высокочастотных установок для гибки труб всех диаметров – изготовление;

11) испарители производительностью до 60 т в сутки - изготовление, сборка с арматурой, ремонт, испытание, сдача;

12) кожухи из латуни на фланцевые соединения диаметром свыше 320 мм – изготовление;

13) колена и патрубки с погибью в двух и более плоскостях из листовой меди - изготовление по макету, по месту или по чертежу, сдача на гидравлическое испытание;

14) конусы, кольца и обечайки - пайка медными припоями;

15) коробки грязевые, сифоны – изготовление;

16) крестовины, колена, тройники, радиаторы водяного охлаждения - пайка, лужение;

17) крышки главных судовых холодильников, корпуса испарителей, маслоохладителей, сальниковых подогревателей, воздухоохладителей - спаивание швов под тик;

18) камеры рефрижераторные, ледники - пайка стыков зашивки;

19) подшипники рамовые, мотылевые, упорные диаметром до 250 мм - заливка и наплавка баббитом;

20) радиаторы водяного охлаждения – ремонт;

21) рупоры и свистки для переговорного трубопровода из латуни с подкаткой проволоки - изготовление и обработка под никелирование и хромирование;

22) самовары, умывальники угловые и фасонные, мойки, писсуары - изготовление и обработка под никелирование и хромирование, ремонт;

23) цистерны и котлы - изготовление, ремонт, лужение с местным нагревом;

24) шары диаметром до 500 мм – изготовление;

25) эжекторы производительностью до 100 т/ч - сборка штампованных половин под сварку в приспособлениях, пригонка с другими деталями, ремонт, испытание, сдача;

25) ящики воздушные на спасательных шлюпках и вельботах - изготовление, испытания;

Параграф 4. Медник по изготовлению судовых изделий, 5-й разряд

119. Характеристика работ:

изготовление, сборка, ремонт особо сложных медницких изделий, имеющих сложные погиби поверхностей по чертежам и образцам из легированных сталей, различных цветных металлов и их сплавов;

изготовление изделий цилиндрической и конусообразной форм больших размеров из листового материала различной толщины;

построение разверток особо сложных изделий;

гибка с нагревом труб диаметром свыше 150 мм.

120. Должен знать:

устройство и условия эксплуатации особо сложных медницких изделий и устройств;

устройство наиболее сложного оборудования для медницких работ и правила его эксплуатации;

технические условия на изготовление, сборку, испытание и сдачу особо сложных медницких изделий и устройств;

устройство и условия работы теплообменных аппаратов - охладителей и подогревателей, испарителей и других приборов, организацию производства.

121. Примеры работ:

1) бугели диаметром свыше 400 до 600 мм, втулки дейдвудные и подшипники диаметром свыше 250 мм - заливка и наплавка баббитом;

2) вакуум-аппараты - изготовление, ремонт, испытание, сдача;

3) испарители производительностью свыше 60 т в сутки - полное изготовление и припаивание арматуры к корпусу, ремонт, испытание, сдача;

4) клапаны сложные из листовой стали, меди, латуни – изготовление;

5) коллекторы сложные из стали, меди, латуни – изготовление;

6) крышки конденсаторов главного турбозубчатого грегата - изготовление, ремонт, испытание, сдача;

7) обтекатели оперения седловидной формы с погибом в двух и более направлениях, лобовые зализы - выколотка с подгонкой по месту или макету;

8) обтекатели подводные для гидролокационной аппаратуры килевидной формы - изготовление, установка;

9) фильтры сложные из листовой меди, латуни, алюминиевых сплавов – изготовление;

10) шары диаметром свыше 500 мм – изготовление;

11) эжекторы производительностью свыше 100 т/ч - сборка штампованных половин под сварку в приспособлениях, пригонка с другими деталями, ремонт, испытания, сдача.

Параграф 5. Медник по изготовлению судовых изделий, 6-й разряд

122. Характеристика работ:

изготовление и сборка особо сложных крупногабаритных медницких изделий с большим количеством сопрягаемых поверхностей, деталей сложной конфигурации и различных профилей;

изготовление и сборка опытных уникальных медницких изделий, изготавливаемых из различных металлов и сплавов;

сборка по сложным технологическим схемам медницких изделий, требующих повышенной точности и проверки при изготовлении с помощью индикаторов, оптических угломеров и других оптических приборов.

123. Должен знать:

конструктивные особенности сложных приспособлений, контрольной аппаратуры, инструмента и оборудования, применяемых для медницких работ, способы изготовления, сборки, обработки, монтажа, испытания особо сложных изделий и установок, способы выколотки, выдавливания, штамповки особо сложных деталей из различных сталей, цветных металлов и их сплавов;

организацию производства.

124. Примеры работ:

1) бугели диаметром свыше 600 мм - заливка и наплавка баббитом;

2) захлопки и газоотводы из специальных сплавов ответственного назначения - изготовление;

3) конденсаторы, холодильники, разделительные аппараты турбозубчатых агрегатов различных назначений и конструкций - изготовление, испытание, сдача;

4) конусы особо сложные с труднодоступной вершиной из различных цветных металлов и сплавов - полное изготовление;

5) поплавки различной конструкции, сложной конфигурации из различные цветных металлов и сплавов - изготовление.

9. Монтер судовых средств безопасности

Параграф 1. Монтер судовых средств безопасности, 2-й разряд

125. Характеристика работ:

прием, сдача, транспортировка, погрузка, разгрузка и оформление судовых средств безопасности: спасательных надувных плотов, дыхательных изолирующих аппаратов, фильтрующих противогазов, легководолазных дыхательных аппаратов, гидрокостюмов (гидрокомбинезонов), огнетушителей и другие;

подноска материалов, инструментов, оснастки и другие подсобные и вспомогательные работы;

окраска судовых средств безопасности, оборудования, предназначенного для снаряжения, испытания, ремонта и освидетельствования;

осмотр, очистка, разрядка, промывка и разборка огнетушителей, фильтрующих противогазов и баллонов, обнаружение неисправностей;

приготовление растворов и зарядка огнетушителей;

определение пригодности баллонов к заполнению и их заполнение под заданным давлением;

контроль степени наполнения и давления на рамке по приборам;

мытье спасательных надувных плотов, комплектование их предметами снабжения и материалами для ремонта.

126. Должен знать:

устройство, принцип работы и назначение грузоподъемных механизмов;

правила регулировки и проверки различных типов огнетушителей, фильтрующих противогазов и баллонов;

правила транспортировки, складирования, хранения судовых средств безопасности и оформления приемо-сдаточной документации на них;

способы определения пригодности для дальнейшей эксплуатации баллонов и огнетушителей и сроки их освидетельствования, перезарядки и испытания;

правила обращения с баллонами, находящимися под давлением;

нормы комплектования спасательных надувных плотов предметами снабжения;

назначение и правила пользования оборудованием, инструментом и приборами, применяемыми при освидетельствовании, зарядке и ремонте огнетушителей, фильтрующих противогазов и баллонов;

основные неисправности огнетушителей, фильтрующих противогазов и баллонов и способы их устранения;

способы окраски, рецептуру покрасочных материалов;

режимы сушки окрашенных изделий;

назначение малярных инструментов и приспособлений;

принятые правилами цвета окраски судовых средств безопасности.

Параграф 2. Монтер судовых средств безопасности, 3-й разряд

127. Характеристика работ:

монтаж, зарядка, перезарядка, ремонт и испытание на поглотительную способность и сопротивление противогазных коробок;

ремонт масок противогазов;

испытание баллонов под давлением до 15 МПа (до 150 кг/см²). Монтаж, настройка, обслуживание и текущий ремонт оборудования, предназначенного для снаряжения, ремонта, испытания и освидетельствования противогазов, огнетушителей и баллонов;

разборка спасательных надувных плотов;

определение механических повреждений стеклопластиковых контейнеров, прорезиненных чехлов спасательных надувных плотов и установка заплат на места повреждений;

проверка правильности зарядки огнетушителей, состояния предохранительных клапанов на баллонах, герметичности баллонов и исправности арматуры;

маркировка противогазов, огнетушителей и баллонов;

нанесение на баллоны данных об испытаниях;

освидетельствование фильтрующих противогазов и огнетушителей;

учет поступаемых, ремонтируемых, освидетельствуемых и выдаваемых судовых средств безопасности;

заполнение паспортов противогазов и огнетушителей;

ведение журнала регистрации внутреннего осмотра и гидравлического испытания баллонов.

128. Должен знать:

устройство оборудования и приборов для проверки, испытания и ремонта противогазных коробок и баллонов и схемы их монтажа;

химический состав и свойства компонентов, входящих в заряды противогазных коробок;

физико-химические и технологические свойства компонентов, рецептуру и способы приготовления применяемых клеев, смол и шпатлевок;

устройство противогазных коробок, фильтрующих противогазов, баллонов и огнетушителей;

правила Госгортехнадзора по испытанию баллонов;

правила испытания и клеймения их в соответствии с техническими условиями;

способы ремонта резиновых изделий методом наклейки;

виды раскраиваемых материалов, рациональные приемы раскроя; порядок учета и ведения технической документации.

Параграф 3. Монтер судовых средств безопасности, 4-й разряд

129. Характеристика работ:

монтаж, проверка и ремонт электрооборудования спасательных надувных плотов;

монтаж, обслуживание, настройка и средний ремонт оборудования, предназначенного для снаряжения, ремонта и испытания судовых средств безопасности;

ремонт, изготовление и крепление мягкого такелажа спасательных надувных плотов;

ремонт с приготовлением клеев и смол надувных камер, плотов, воздушных мешков, дыхательных изолирующих аппаратов и их испытание;

проверка правильности зарядки противогазных коробок;

испытание баллонов под давлением свыше 15 до 30 МПа (свыше 150 до 300 кг/см²);

подготовка спасательных надувных плотов к испытанию;

определение повреждений и установление причин дефектов и повреждений спасательных надувных плотов, легководолазного снаряжения и гидрокостюмов (гидрокомбинезонов) и дыхательных изолирующих аппаратов;

отметка негерметичных мест;

вычерчивание и вырезание шаблонов согласно чертежам;

обозначение мест наклеек и вставка металлодеталей;

испытание на герметичность дыхательных изолирующих аппаратов легководолазного снаряжения и гидрокостюмов (гидрокомбинезонов);

освидетельствование дыхательных изолирующих аппаратов легководолазного снаряжения и гидрокостюмов (гидрокомбинезонов) до ремонта и после;

укладка и упаковка спасательных надувных плотов после ремонта и освидетельствования;

ведение технической документации; заполнение карточек на дыхательные изолирующие аппараты, ведение журнала учета снаряжения регенеративных патронов химпоглотителем, ведение журнала регистрации результатов проверок гидрокостюмов (гидрокомбинезонов), ведение журнала учета выдачи дыхательных изолирующих аппаратов и баллонов на суда и возврата их на станцию освидетельствования.

130. Должен знать:

устройство, назначение и инструкции по освидетельствованию дыхательных изолирующих аппаратов, спасательных надувных плотов, легководолазных дыхательных аппаратов и гидрокостюмов (гидрокомбинезонов);

правила и способы их ремонта и испытания;

инструкции и правила установки огнетушителей, фильтрующих противогазов в баллонах на судах;

порядок освидетельствования дыхательных изолирующих аппаратов и гидрокостюмов (гидрокомбинезонов);

основные положения планово-предупредительного ремонта оборудования;

конструктивные особенности и технические условия на испытание ремонтируемого оборудования, правила эксплуатации электрооборудования и способы его ремонта;

рациональные приемы раскроя и раскладки шаблонов;

вида раскраиваемых материалов и конфигурацию заготовок;

порядок ведения технической документации.

Параграф 4. Монтер судовых средств безопасности, 5-й разряд

131. Характеристика работ:

монтаж, проверка, ремонт и испытание элементов разобщающих гидростатических устройств спасательных надувных плотов;

демонтаж и монтаж, проверка и ремонт приборов, предназначенных для снаряжения, испытания и ремонта судовых средств безопасности;

наблюдение за исправным состоянием и правильной эксплуатацией приборов;

испытание баллонов под давлением свыше 30 МПа (свыше 300 кг/см²);

устранение дефектов тканей спасательных надувных плотов, дыхательных изолирующих аппаратов и гидрокостюмов (гидрокомбинезонов);

ведение процесса вулканизации спасательных надувных средств;

контроль за комплектностью спасательных надувных плотов, ранее не ремонтируемых;

установка на судах спасательных надувных плотов, огнетушителей, фильтрующих противогазов и баллонов;

контроль за соблюдением правил хранения спасательных надувных плотов, дыхательных изолирующих аппаратов, легководолазных дыхательных аппаратов и гидрокостюмов (гидрокомбинезонов) на судах и определение пригодности их для дальнейший эксплуатации;

ведение технической документации; заполнение паспорта разобщающего гидростатического устройства, паспорта спасательного надувного плота, паспорта баллона плота, ведение журнала регистрации проверок дыхательных изолирующих аппаратов и легководолазного снаряжения.

132. Должен знать:

устройство, принцип действия и монтажные схемы контрольно-измерительных приборов, применяемых при испытаниях;

инструкции по испытанию, ремонту, освидетельствованию и обслуживанию работающего гидростатического устройства;

порядок освидетельствования спасательных надувных плотов;

правила Госгортехнадзора по испытанию баллонов в соответствии с техническими условиями;

требования, предъявляемые к установке судовых средств безопасности;

методы обучения правилам пользования и хранения судовых средств безопасности.

Параграф 5. Монтер судовых средств безопасности, 6-й разряд

133. Характеристика работ:

монтаж, проверка, ремонт, сборка, наладка, регулировка и испытание приборов автоматического действия системы газонаполнения судовых средств безопасности, дыхательных аппаратов легководолазного снаряжения и устройств газоснабжения глубоководного водолазного снаряжения, выявление и устранение дефектов в их работе;

определение степени износа деталей и узлов;

освидетельствование, регулировка аппаратуры, ремонт с приготовлением специальных клеев и испытание спасательных надувных плотов производства иностранных фирм;

освидетельствование, ремонт и испытание глубоководного водолазного снаряжения и декомпрессионных камер;

наблюдение, наладка и переналадка контрольно-измерительной аппаратуры сложного технологического оборудования станции освидетельствования надувных спасательных средств;

обучение экипажей судов и водолазов правилам пользования и хранения судовых средств безопасности и водолазного снаряжения.

134. Должен знать:

устройство приборов автоматического действия, системы газонаполнения судовых средств безопасности; правила, инструкции и технологию производства всех видов работ, выполняемых станцией по освидетельствованию и ремонту надувных спасательных средств;

номенклатуру, назначение, размеры, конструкцию, методы технического контроля и испытания судовых средств безопасности;

монтажные схемы контрольно-измерительных приборов;

схемы коммуникаций, оборудования; ГОСТ и отраслевые стандарты по проверке качества выполняемых работ;

способы ремонта судовых средств безопасности отечественного и иностранного производства и методы определения пригодности их для дальнейшей эксплуатации.

10. Парусник

Параграф 1. Парусник, 1-й разряд

135. Характеристика работ:

выполнение простых парусных работ из малоценных материалов и производство спецодежды при пошиве вручную;

раскладка на рабочем столе и раскрой малоценных материалов по готовой разметке;

чистка и смазка используемых швейных машин под руководством парусника более высокой квалификации;

подбор необходимых инструментов и приспособлений.

136. Должен знать:

способы и приемы выполнения работ по шитью изделий вручную;

приемы рационального раскроя малоценных материалов по простым шаблонам;

виды применяемых парусных материалов и их назначение;

назначение рабочего и измерительного инструментов и приспособлений; основные виды швов и окантовок парусных материалов;

типы смазочных материалов, применяемых для швейных машин.

137. Примеры работ:

1) бахрома - утюжка;

2) петли на спецодежде - обметывание вручную;

3) пуговицы для спецодежды - пришивание по разметке;

4) шкерты к парусам и тентам - вязка.

Параграф 2. Парусник, 2-й разряд

138. Характеристика работ:

выполнение простых парусных работ из малоценных материалов (в том числе с огнезащитной пропиткой), пошив спецодежды по готовому раскрою с использованием швейных машин;

рациональный раскрой малоценных материалов с огнезащитной пропиткой по лекалам и выкройкам;

подготовка швейных машин к работе и их подналадка в процессе работы;

чистка и смазка используемых швейных машин;

вязка простых узлов для изготовляемых изделий.

139. Должен знать:

способы и приемы выполнения простых парусных работ на швейных машинах;

типы применяемых швейных машин, принцип их работы, правила чистки и смазки;

применяемые инструменты и приспособления;

способы вязки простых узлов для изготовляемых изделий;

правила чтения простых чертежей.

140. Примеры работ:

1) брезенты трюмные всех размеров - изготовление;

2) бугели, стопорные планки - обшивка парусиной;

3) ведра парусиновые простые (без обшивки ликтросом) - изготовление;

4) люверсы - обшивка парусными нитками, отделка металлическими кольцами;

5) маски для маляров - раскрой и пошив;

6) мешки провизионные - раскрой и пошив;

7) наволочки для подушек и чехлы для матрацев - раскрой и пошив;

8) обруч в бензели - установка;

9) рукава из парусины прямые - изготовление;

10) рукавицы брезентовые - пошив по готовому раскрою;

11) скатерти простые - раскрой и пошив;

12) трубки гофрированные - обшивка;

13) фартуки - раскрой и пошив.

Параграф 3. Парусник, 3-й разряд

141. Характеристика работ:

выполнение парусных работ средней сложности вручную и на швейных машинах;

рациональный раскрой ценных материалов (капрона, стеклоткани) с огнезащитной пропиткой по лекалам и выкройкам;

изготовление простых лекал и выкроек по чертежам и эскизам;

определение качества материалов и их пригодности для выполняемой работы;

вязка сложных узлов на изготовляемых изделиях и накладка бензелей.

142. Должен знать:

ассортимент, особенности и свойства применяемых ценных материалов, парусных тканей и их заменителей;

номенклатуру изготовляемых чехлов, парусов и других изделий;

устройство обслуживаемых швейных машин;

приемы выполнения машинных, ручных и утюжных работ;

правила вязки применяемых сложных узлов и накладку бензелей;

правила изготовления простых лекал и выкроек;

правила чтения чертежей средней сложности.

143. Примеры работ:

1) винты - обшивка парусиной;

2) ведра парусиновые с обшивкой ликтросом – изготовление;

3) глушители прямоугольные цилиндрические - обшивка капроновыми матами и другими материалами;

4) дорожки ковровые и коврики - раскрой и обшивка;

5) занавеси в буфеты и книжные шкафы - раскрой и пошив;

6) занавеси на иллюминаторы с подхватами и кольцами - раскрой и пошив;

7) кабели, провода сварочные, шланги - обшивка парусиной и винилискожей вручную;

8) кильблоки - обшивка войлоком, кожей (заменителями) с окантовкой;

9) кисы - изготовление;

10) кольца поролоновые - изготовление;

11) круги спасательные из дробленой пробки, спасательные нагрудники из брикетен, матрацы пробковые - изготовление и обшивка парусиной;

12) маты гимнастические из поролона, капрона, обтянутые текстовинитом, - изготовление;

13) мешки угольные - обшивка ликтросом;

14) обвесы с козырьками на мостики и щиты специальных установок - пошив по готовому раскрою;

15) паруса простой конфигурации и прямые - раскрой, пошив и обшивка ликтросом;

16) патрубки и манжеты (прямоугольное и круглые) с металлическими каркасами, фланцами - изготовление;

17) подушки с куделью (с обеспечением габаритных размеров и заданной массы) - изготовление;

18) покрывала, портьеры и шторы из ценных материалов с подгонкой рисунка в каюты и салоны (для кроватей, окон, дверей тому подобное) - раскрой, пошив, обшивка бахромой и пришивание колец;

19) ремни крепления ЗИПа - изготовление;

20) сумки простые - раскрой, пошив;

21) цепочки к койкам, грузовым балкам - обшивка парусиной, текстовинитом, дерматином и тому подобное

22) чехлы на мебель из недорогих материалов - раскрой, пошив;

23) чехлы простые на судовое оборудование, механизмы и приборы - раскрой по чертежам, выкройкам и пошив;

24) шторки в шкафы к приборам с вырезами и деталями крепления - изготовление;

25) флаги - раскрой и пошив.

Параграф 4. Парусник, 4-й разряд

144. Характеристика работ:

выполнение сложных парусных работ вручную и на швейных машинах;

раскрой и пошив изделий из шелка, атласа и других дорогостоящих материалов с огнезащитной пропиткой, кожи и кожзаменителей;

раскрой и пошив спецодежды сложных фасонов;

составление эскизов по образцам и замерам с места;

изготовление сложных лекал и выкроек для выполнения парусных работ и пошива спецодежды;

расчет расхода материалов на изделия.

145. Должен знать:

номенклатуру всех видов парусных работ;

правила изготовления сложных лекал и выкроек по замерам с места;

методы рационального раскроя применяемых материалов по сложным чертежам и эскизам с места;

пошивочные свойства применяемых материалов;

требования, предъявляемые к качеству выполняемых работ;

устройство применяемых швейных машин различных систем, правила их подналадки и регулирования;

правила чтения сложных чертежей.

146. Примеры работ:

1) весла - обшивка кожей;

2) глушители многосекционные, фигурные - обшивка капроновыми матами и другими материалами;

3) ковры сложной конфигурации - раскрой, обметывание и обшивка краев винилискожей;

4) комбинезоны, спецодежда - раскрой и пошив;

5) контейнеры - раскрой и пошив;

6) мешки боксерские - изготовление;

7) носилки медицинские - изготовление;

8) обвесы с козырьками на мостики и щиты специальных установок - раскрой;

9) пбтяжки коек с изготовлением подстилок - раскрой и пошив;

10) пластыри всех размеров и типов - раскрой ткани (парусины), обивка и окантовка;

11) пластыри противопожарные из асбеста - изготовление;

12) паруса и тенты сложной конфигурации - раскрой, пошив, обшивка ликтросом;

13) рукава вентиляционные из парусины сложной конфигурации - изготовление;

14) сетки маскировочные с вырезами и клапанами - разметка по плазовым данным, раскрой, пошив;

15) сумки с множеством карманов - раскрой и пошив;

16) фигуры навигационные (шары, конусы, цилиндры и тому подобное) - раскрой и пошив;

17) чехлы на шлюпки, ямы и тому подобное - раскрой и пошив;

18) чехлы крупногабаритные типа полотнищ, сложные (сферические, конусные, цилиндрические) с вырезами, клапанами, патрубками, люверсами или завязками на аппаратуру, механизмы, установки и тому подобное - раскрой по чертежам или размерам с места, пошив;

19) чехлы и покрышки на мягкую и полумягкую мебель из ценных тканей, кожи и кожзаменителей - раскрой и пошив;

20) чехлы на операционные столы - раскрой и пошив;

21) шатры медицинские из шелка - раскрой по чертежу и пошив с подгонкой по месту.

11. Плотник судовой

Параграф 1. Плотник судовой, 1-й разряд

147. Характеристика работ:

подбор необходимого материала для изготовления простых деталей;

разборка деревянных конструкций без сохранения материалов;

нанесение клея вручную на склеиваемые поверхности с удалением потеков клея;

выполнение плотницких работ при разборке, съеме и креплении скобами, нагелями и гвоздями деревянных настилов металлических стеллажей и трубчатых лесов, переходных трапов, щитовых полов и других простых деревянных деталей и конструкций при постройке и ремонте судов, ялов и шлюпок под руководством плотника судового более высокой квалификации.

148. Должен знать:

наименование и расположение основных районов судна;

основные виды лесоматериалов, применяемых при плотницких работах в судостроении;

способы разборки простых деревянных конструкций и очистки применяемых лесоматериалов;

приемы выполнения простых плотницких работ;

элементарные сведения о правилах штабелировки и сортировки леса и пиломатериалов.

149. Примеры работ:

1) брусья, доски - разборка, укладка;

2) бруски под кормовое сидение шлюпок - удаление старых и крепление новых;

3) клетки и кильблоки в доках - очистка мест под установку;

4) переборки, выгородки деревянные судовые - разборка на выброс при ремонте;

5) площадки и подмостки - разборка, складирование.

Параграф 2. Плотник судовой, 2-й разряд

150. Характеристика работ:

съем деталей, разборка и смена отдельных простых узлов при постройке и ремонте судов, ялов, шлюпок;

грубое отесывание, строгание бревен на два, три и четыре канта, поперечное распиливание;

прорезание и заделка отверстий в деревянных переборках для трубопроводов;

выполнение простых деревянных соединений деталей;

обмазывание вручную лесоматериалов и деталей антисептирующими и огнезащитными составами;

сортирование годного материала;

очистка от насалки спусковых полозьев и опалубки от бетона и раствора;

расчистка от конопатки пазов бортов, днищ, палуб и подготовка под конопатку;

заливка варом и смолой пазов на судах и лодках, зачистка, осмоление поверхностей;

расчесывание прядей вручную;

разборка деревянных и металлических (из готовых элементов) лесов до 3-ярусов;

выполнение работ при изготовлении, сборке, установке узлов и деталей судов, шлюпок, деревянных лесов, простых опалубных работ и работы на ленточных, круглопильных, строгальных станках под руководством плотника судового более высокой квалификации.

151. Должен знать:

основные свойства древесины, применяемой в судостроении;

способы грубой обработки материалов;

наименование и назначение деревянных частей металлических и деревянных судов, ялов и шлюпок;

виды деревянных соединений и их применение;

способы разборки простых деревянных конструкций с сохранением материалов и сортировка годного материала;

правила работ при выполнении простых сопряжений вдоль и поперек волокон по разметке или простым шаблонам;

способы очистка опалубки от бетона и раствора;

правила выполнения производимых простых работ по опалубке и распалубке;

клеящие составы, их назначение и способы применения в судостроении и судоремонте;

правила и способы очистки от насалки спусковых полозьев;

назначение и условия применения наиболее распространенных специальных приспособлений;

правила пользования ручным электрифицированным и пневматическим инструментами;

сорта пакли;

ручные способы и приемы конопаточных работ;

назначение и условия применения инструмента и приспособлений, используемых при конопаточных работах;

назначение ленточных, круглопильных и строгальных станков;

правила чтения простых чертежей.

152. Примеры работ:

1) бревна, доски, брусья - предварительное обтесывание и строгание вручную;

2) горловины лазов - обшивка;

3) доски пожарные, аварийные - изготовление;

4) каркасы деревянные временные для тентов - изготовление, установка;

5) кильблоки, клетки прямые и лекальные - разборка с сохранением материалов;

6) настилы деревянные металлических стеллажей и трубчатых лесов, полы щитовые, трапы переходные - разборка;

7) пластыри жесткие и полужесткие - изготовление деревянного каркаса;

8) переборки, выгородки деревянные судовые - разборка с сохранением материала и сортировкой его;

9) плинтуса из хвойных пород древесины - установка на гвоздях;

10) подставки под корпусом судна - выбивка;

11) помещения жилые и служебные - разборка обшивки (по бортам и подволокам) и снятие павиноля на выброс;

12) рейки на кильблоки и клетки для наметки основной линии - крепление;

13) решетки подножные из мягких пород древесины - изготовление, установка;

14) рыбины в трюмах, ватервейсы - разборка;

15) сечения бортовые и килевые на поперечных балках – выбивка.

Параграф 3. Плотник судовой, 3-й разряд

153. Характеристика работ:

изготовление и установка простых узлов и деталей при сборке судов, рабочих шлюпок, катеров, баркасов;

выполнение простых работ по опалубке и распалубке в период постройки и ремонта железобетонных судов;

изготовление судового инвентаря, деталей спусковых устройств;

разметка и изготовление простых шаблонов и макетов;

выполнение средней сложности деревянных соединений, изготовление и установка кильблоков под суда с прямыми обводами и опорные конструкции понтонов;

выполнение работ по черновой отрожке деревянных палуб;

разделка швов под конопатку;

выполнение ручным и механизированным способом простых конопаточных работ;

конопатка швов и щелей в надводной части несамоходных судов с обеспечением водонепроницаемости;

испытание и проверка качества деревянного настила палубы;

перекрутка и витье прядей из пеньковой и смоленой пакли для разных пазов;

варка смолы;

витье шкимушгара или вензелей;

просмаливание прядей или лент в горячей смоле с отжатием их на вальцах;

расчесывание прядей на станке;

приготовление антисептирующих растворов;

выполнение работ на ленточных, сверлильных, круглопильных и строгальных станках;

изготовление деревянных (внутренних и наружных) лесов до 3-х ярусов;

сборка металлических (из готовых элементов) лесов до 3-х ярусов с устройством деревянных настилов на лесах;

разборка деревянных и металлических (из готовых элементов) лесов 4-х и более ярусов;

выполнение работ при закладке и постройке судов, яхт, ялов, баркасов, шлюпок под руководством плотника судового более высокой квалификации.

154. Должен знать:

устройство и настройку применяемых ленточных, круглопильных, сверлильных и строгальных станков, устройство специальных приспособлений, необходимых для выполнения работ;

необходимый контрольно-измерительный и плотницкий инструмент;

конструкции деревянных судов и деревянных частей металлических судов;

правила изготовления отдельных деталей спусковых устройств стояночных судов и доков; конструкции врубок;

требования, предъявляемые к черновой строжке палуб;

крепление палубных механизмов и оборудования;

правила разметки деталей по чертежам; припуски и допуски на обработку;

мероприятия по защите древесины от разрушения;

определение качества пиломатериалов и фанеры, применяемых в судостроении и судоремонте;

способы и правила выполнения простых работ при опалубке и распалубке в период постройки и ремонта железобетонных судов;

оснастку и снаряжение баркасов, катеров и шлюпок, приемы и последовательность плотницких работ по изготовлению новых и смене старых деталей баркасов, катеров и шлюпок в условиях судоремонта;

принцип работы конопаточной пневматической машины;

определение плотности посадки пакли; назначение, сорта и качество основных конопаточных материалов; виды пазов под конопатку;

способы приготовления заливочных материалов для заливки проконопаченных пазов и стыков;

требования, предъявляемые к конопаточным работам на судах; правила чтения чертежей средней сложности.

155. Примеры работ:

1) брусья распорные, распоры и подставы для судов при доковании в плавучих доках - изготовление;

2) ватервейсы и планшири прямые - изготовление и установка;

3) канифасблоки - изготовление и замена деревянных частей, сборка;

4) клинья для конопатки ботопортов - изготовление;

5) лючины для грузовых трюмов - изготовление, установка;

6) навесы деревянные на судах, кильсоны, пайолы, плотики деревянные, подушки из мягких пород древесины под оборудование, пиллерсы под банки шлюпок, прокладки клинообразные под двигатель, салазки простые под оборудование, степсы для шлюпок, столы, скамейки, переходные площадки из строганых досок - изготовление;

7) нагиля - зачистка с разъершовкой;

8) настил палубный несамоходных судов - конопатка;

9) опалубка голубниц - установка, изготовление;

10) опалубка дефектных мест железобетонных понтонов, дерево-металлическая простой конфигурации - изготовление;

11) основания (металлические) клеток и кильблоков - укладка совместно со стропальщиком при наборе стапеля;

12) перила, поручни для лесов и сходней - установка и крепление;

13) площадки, настилы, рыбины в трюмах, подмостки, подушки кессона и на буи, решетки подножные из твердых пород древесины, стеллажи для баллонов из мягких пород древесины, полы щитовые - изготовление, установка;

14) рамы опорные (штаги) высотой до 5 м - изготовление, установка, разборка;

15) рубки и капы прямоугольной формы - изготовление;

16) рыбинсы, шифтинги, упоры бортовые - установка;

17) сечения бортовые и килевые - раскрепление;

18) створы и затворы - уплотнение и конопатка;

19) стыки днища и подворота - установка железных полос с прокладкой войлока;

20) ящики упаковочные с подкреплениями под оборудование - изготовление;

21) ящики цепные металлических судов - обшивка брусьями и досками.

При судоремонте:

1) бимсы деревянные – снятие;

2) бимсы деревянные прямолинейные - изготовление по шаблонам;

3) доски транцевые шлюпок и баркасов - изготовление и ремонт;

4) обшивка корпусов, правильный брус, планширь, палуба деревянных шлюпок, катеров, баркасов - разборка.

Параграф 4. Плотник судовой, 4-й разряд

156. Характеристика работ:

изготовление и установка сложных узлов и деталей при сборке рабочих шлюпок, катеров, баркасов;

выполнение сложных работ по опалубке в период постройки и ремонта железобетонных судов;

выполнение плотницких работ при разбивке и наборе стапеля;

закладка, постройка ялов, баркасов, спасательных шлюпок и их испытание в условиях судоремонта;

выполнение работ по настилу продольной и чаковой палуб;

разметка и изготовление сложных шаблонов и макетов по замерам с плаза и с места;

выполнение сложных деревянных соединений;

нанесение марок углубления на корпус судна;

изготовление и установка кильблоков под суда с криволинейными обводами;

выполнение простых работ по подготовке настилов спусковых дорожек и полозьев;

выполнение ручным и механизированным способами сложных работ по конопатке паклей и ватой палуб самоходных судов и обшивок из разных пород древесины;

устранение течи и определение дефектных мест, подлежащих конопатке;

составление рецептов приготовления и варки составов для заливки пазов в различные времена года;

заливка пазов герметиком и эпоксидной смолой;

раскрой материала и обивка подушек под шлюпки;

изготовление подвесных и высотных 4-х и более ярусов деревянных лесов;

сборка металлических (из готовых элементов) лесов 4-х и более ярусов с устройством деревянных настилов на лесах и грузовых площадках;

сборка и установка деревянных и металлических (из готовых элементов) до 3-х ярусов лесов на поверхности с криволинейными обводами;

участие в сдаче судовых помещений;

выполнение работ на фрезерных станках.

157. Должен знать:

виды сложных деревянных соединений и правила их выполнения;

последовательность работ по разбивке и набору стапелей, включая сухие и плавучие доки;

правила изготовления и испытания кильблоков, клеток и докового набора под суда с криволинейными обводами;

конструкции подвесных и высотных лесов;

технологий выполнения работ по установке опалубки и распалубке сложных узлов железобетонных судов в период постройки и ремонта;

устройство, назначение и условия применения сложного контрольно-измерительного инструмента;

программу испытаний ялов, баркасов, спасательных шлюпок в условиях судоремонта;

устройство пневматической конопаточной машины;

особенности конструкций, частей деревянных судов, подлежащих конопатке;

методы испытания заливочных материалов на прилипаемость и морозостойкость;

пороки древесины;

нормы усушки основных пород древесины;

влажность материалов, допустимую для выполнения конопаточных работ;

свойства применяемых герметиков, эпоксидных шпатлевок и других применяемых заливочных материалов;

определение потребного количества материалов на различные конопаточные работы и на залавку;

определение по внешнему виду факторов, влияющих на выполнение конопаточных работ;

техническую и технологическую документацию на выполняемую работу;

устройство и правила эксплуатации фрезерных станков; правила чтения сложных чертежей.

158. Примеры работ:

1) брусья привальные, кринолины, ватервейсы и планшири лекальные, ватервейсы вокруг мачт, каркасы для зашивки гребных винтов, распоры из брусьев между тележками при выводе и передвижении заказов и блоков, стеллажи баллонов из твердых пород древесины, трапы тетивные и грузовые деревянные - изготовление, установка;

2) втулки дейдвудные - изготовление бакаутных планок и заготовка брусков набора;

3) клетки опорные - выбивка из-под судна;

4) кильблоки - выбивка из-под судна;

5) козлы из брусьев для поднятия, монтажа и демонтажа механизмов и узлов, салазки сложные под оборудование, решетки в шашку лекальные, люльки подвесные - изготовление;

6) крышки льяльные, настил второго дна на рефрижераторах - установка, подгонка;

7) настил палубный самоходных металлических судов; палубы, днища, борта, водонепроницаемые переборки самоходных деревянных судов, брандвахт и дебаркадеров; ватервейс, планширь, надводный борт - конопатка;

8) настилы палубные (продольный и чаковый) - установка, замена брусков, крепление за болты, шпильки, чистовая строжка;

9) настилы щитовые трюмов - изготовление, установка с подгонкой по месту; изготовление, установка и крепление брусков под щитовые настилы;

10) опалубка днищевых узлов - снятие;

11) палуба - приготовление и заливка канифолью, заливка стыков и пазов эпоксидной шпатлевкой;

12) переборки, борта, подволоки - изготовление и установка каркасов, обшивка вагонкой, шпунтованными досками и фанерой;

13) подушки из твердых пород древесины под механизмы и оборудование - установка с обтесыванием по горизонту согласно вынесенным высотам, закрепление и балластировка;

14) рамы опорные (штаги) высотой более 5 м - изготовление, установка, разборка;

15) секции на стапеле - плотницкие работы при установке;

16) сечения на поперечных балках, сечения и клетки на эстакаде для транспортировки секций - изготовление, набор и подгонка по обводам;

17) стеллажи под бутыли для электролита - обивка;

18) стрелы грузовые, мачта, флагштоки диаметром до 150 мм - изготовление, установка;

19) упоры под корпус судна и распоры доковые - установка, замена при ремонте судов;

20) фальшборты - обшивка;

21) шергени - вставка, нанесение горизонта для набора стапеля в доке.

При судоремонте:

1) бархоут и наружная обшивка в оконечностях судна - разметка, изготовление, установка;

2) бимсы деревянные фигурные - изготовление по шаблонам;

3) брусья привальные для шлюпок, баркасов - изготовление и установка;

4) киль шлюпки и баркаса - изготовление;

5) корпус яла, баркаса, шлюпки - закладка на стапеле, сборка;

6) набор спасательной шлюпки, баркаса, катеров и яхт (кроме оконечностей) - изготовление, гибка, установка;

7) обшивка корпуса спасательной шлюпки, баркаса - изготовление, установка и клепка;

8) руль шлюпки, баркаса, катера - изготовление с оковкой;

9) рубки штурвальные - ремонт;

10) трюмы грузовые - замена обшивки комингсов и замена обшивки переборок с установкой обрешетника.

Параграф 5. Плотник судовой, 5-й разряд

159. Характеристика работ:

закладка, постройка и испытание катеров и яхт, разбивка по чертежам докового набора с применением точных оптических приборов в условиях судоремонта;

проверка правильности установки ответственных конструкций по плазовым данным;

раскрепление запасных валов и винтов на судах;

выполнение сложных работ по подготовке настилов спусковых дорожек и полозьев;

изготовление и установка спусковых устройств и стапельных сооружений;

выполнение плотницких работ при заводке, центровании, посадке судна на клетки и вывода из дока;

выполнение особо сложных соединений частей и узлов деревянных корпусов судов;

разметка и изготовление особо сложных макетов;

выполнение особо сложных опалубных работ;

изготовление деревянных и сборка металлических (из готовых элементов) лесов 4-х и более ярусов с опорой на криволинейные поверхности.

160. Должен знать:

технологию всех плотницких работ по изготовлению и установке спусковых устройств, опорных клеток, докового набора;

технические условия на изготовление и установку набора дейдвудных втулок древесно-слоистыми пластиками (далее - ДСП) и бакаутом;

требования Регистра СССР и Речного Регистра РСФСР, предъявляемые к прочности судов;

технологию ответственных опалубочных работ при постройке и ремонте железобетонных судов;

технологию всех плотницких работ при заводке, центровке, посадке судна на клетки, выводе из дока.

161. Примеры работ:

1) ботопорты сухих доков - плотницкие работы при закрытии и открытии;

2) втулки дейдвудные - набор бакаутом и ДСП;

3) капы съемные - изготовление и установка;

4) кильблоки и клетки, доковый набор под крупные суда - изготовление, установка при постройке и ремонте судов с применением точных оптических приборов;

5) короба для местного термостатирования стыковых соединений стеклопластиковых обтекателей - изготовление, подгонка, установка;

6) клюзы - изготовление и установка дерево-металлической опалубки;

7) леса вокруг мачт - изготовление;

8) опалубка дерево-металлическая днища дока - изготовление и установка;

9) платформы железнодорожные - плотницкие работы при раскреплении оборудования;

10) подушки машинно-котельного отделения (далее - МКО) под поршни, втулки, кольца, шатуны - подгонка в двух плоскостях с раскреплением по месту;

11) полозья спусковые - изготовление;

12) Сечения бортовые и килевые - набор с подгонкой по обводам корпуса;

13) стрелы грузовые и мачты диаметром свыше 150 мм - изготовление и установка;

14) узлы бескессоного сращивания железобетонных судов на плаву - изготовление, установка и снятие дерево-металлической опалубки;

15) устройства спусковые, спусковые полотенца - разметка, разбивка по чертежу, изготовление и установка.

При судоремонте:

1) катера, яхты - закладка на стапеле, сборка, испытания;

2) киль катера и яхты - изготовление;

3) обшивка катеров и яхт - изготовление, установка, крепление;

4) рубки штурвальные обтекаемой формы - изготовление, установка;

5) шпангоуты и полушпангоуты в оконечностях - изготовление с установкой и выверкой.

12. Проверщик судовой

Параграф 1. Проверщик судовой, 2-й разряд

162. Характеристика работ:

проверка и контуровка листов, полотнищ, простых деталей, малогабаритных узлов;

использование плазовых данных (шаблонов, эскизов);

кернение и маркирование по готовой разметке при выполнении проверочных работ на судне и разбивке построечного места;

подбивка кильблоков, клеток, упоров, нанесение диаметральной плоскости (далее - ДП) на кильблоки под руководством проверщика судового более высокой квалификации.

163. Должен знать:

правила и приемы простых проверочных и контуровочных работ;

наименование основных конструкций корпуса судна;

назначение и условия применения необходимого проверочного и измерительного инструмента (метр, линейка, рулетка, циркуль, отвес, угольник проверочный и тому подобное);

общее представление о плазе и его назначении;

геометрические методы построения перпендикуляров, деление отрезков, окружностей и углов;

способы развертки простых геометрических фигур;

положение теоретических линий элементов корпуса судна;

номенклатуру плазовых данных для выполняемых проверочных и контуровочных работ.

Параграф 2. Проверщик судовой, 3-й разряд

164. Характеристика работ:

проверка и контуровка плоских секций и сборочных постелей без погиби, узлов набора с использованием плазовых данных;

нанесение необходимых контрольных линий;

выполнение проверочных и разметочных работ при установке на стапеле и в доке плоских малогабаритных секций и фундаментов, узлов набора в период постройки и ремонта судов;

проверка горизонтальности и плоскостности рабочей поверхности стендов под руководством проверщика судового более высокой квалификации;

проверка опорной поверхности кильблоков и клеток, положения на стапеле секций продольных и поперечных переборок, бортовых, палубных секций и платформ в средней части судов, надстроек, мачт и полумачт под руководством проверщика судового более высокой квалификации.

165. Должен знать:

объемы и способы выполняемых проверочных и контуровочных работ;

конструкцию строящихся судов и технологию их постройки;

основы теоретического чертежа, натурной и масштабной плазовых разбивок;

назначение оптических приборов для проверочных работ;

допускаемые отклонения на проверяемые параметры при изготовлении узлов и секций, допуски на проверяемые параметры положения конструкций при сборке на стапеле;

технические условия на разметку и сборку судовых конструкций;

причины сварочных деформаций;

номенклатуру плазовых данных для выполнения проверочных и контуровочных работ, правила их использования.

166. Примеры работ:

1) дымоходы и трубы с погибью в одной плоскости - снятие замеров при проверочных работах;

2) детали насыщения в районе монтажных стыков - проверка установки;

3) настройки малых судов - проверка установка на стапеле;

4) цистерны прямостенные - проверка при установке;

5) шахты, каналы вентиляционные и тамбуры - проверка при установке.

Параграф 3. Проверщик судовой, 4-й разряд

167. Характеристика работ:

проверка и контуровка секций и сборочных постелей с погибью в одном направлении;

проверка горизонтальности и плоскостности рабочей поверхности стендов;

разметка и проверка на судне положения секций продольных и поперечных переборок, бортовых, палубных секций и платформ в средней части судов, положения надстроек, мачт и полумачт в период постройки и ремонта судов на стапеле и в доке;

причерчивание монтажных припусков по кромкам корпусных конструкций;

выполнение разметочных и проверочных работ на судне по фундаментам судовых устройств, механизмов (кроме главных) и приборов;

проверка опорной поверхности кильблоков и клеток;

проверка положения корпуса судна на стапеле, ведение журналов проверок, определение продольного изгиба судна (проверка упругой линии), выполнение проверочных работ при подготовке стапеля к закладке судов под руководством проверщика судового более высокой квалификации;

разметка и проверка положения секций с криволинейными обводами (секций и установок оконечностей), положения главных механизмов и установок под руководством проверщика судового более высокой квалификации;

использование плазовых данных (эскизов с таблицами, реек-растяжек, каркасов, закладного чертежа "Постановка судна на стапеле" и тому подобное);

пользование визирными трубами (ВТ-3, ППС-II и другие), квадрантами.

168. Должен знать:

способы проверки и контуровки секций, сборочных постелей с погибью в одном направлении и стендов;

способы разметки и проверки положения устанавливаемых корпусных конструкций судовых устройств, механизмов и приборов при формировании судна на стапеле и в доке в период постройки и ремонта;

теоретический чертеж, натурную и масштабную плазовые разбивки; правила пользования оптическими приборами (визирными трубами, квадрантами);

конструкцию необходимых универсальных и специальных приспособлений; причины и величину деформации при сварке, способы предупреждения и устранения деформаций; назначение плазовой книги;

закладной чертеж "Постановка судна на стапеле".

169. Примеры работ:

1) дымоходы и трубы с погибью в двух плоскостях - снятие замеров при проверочных работах;

2) кильблоки, клетки, упоры - разметка мест установки;

3) коллекторы и трубы главного пара - нанесение осевых и разметка вырезов;

4) комингсы грузовых люков - проверка положения;

5) линии контрольные и базовые - нанесение на проверяемые конструкции;

6) мортиры и кронштейны гребных валов - снятие замеров без пробивки световой линии;

7) тележки судовые - разметка мест установки, перекатка;

8) фальшборта прямолинейные - проверка полотнищ;

9) фундаменты под вспомогательные механизмы, связанные с основными линиями судна, - разметка, проверка установки.

Параграф 4. Проверщик судовой, 5-й разряд

170. Характеристика работ:

проверка и контуровка секций и сборочных постелей со сложной погибью;

проверка стапель-кондукторов для объемных секций оконечностей судов (кроме крупных);

разметка и проверка на судне положения плоскостных секций со сложной кривизной, объемных секций со сложными обводами и блоков корпусов судов в период постройки и ремонта судов на стапеле и в доке;

выполнение разметочных и проверочных работ по фундаментам главных механизмов и установок, связанных с основными размерами судна;

проверка положения корпуса судна на стапеле в ходе постройки, передвижек, пересадок и выравнивания после передвижек и пересадок, контроль его обводов и главных размерений (кроме крупных судов);

определение продольного изгиба судна (проверка упругой линии);

нанесение на корпус эксплуатационных линий и знаков с помощью оптических приборов;

подготовка стапелей (горизонтального и наклонного) к закладке судна с разбивкой сетки и пробивкой световой линии, проверка положения спецустановок, кронштейнов и мортир гребных валов совместно с проверщиком более высокой квалификации;

применение точных оптических приборов (нивелиров и теодолитов) для выполнения проверочных и разметочных работ при формировании корпусов судов и закладке стапеля.

171. Должен знать:

способы проверки стапель-кондукторов и постелей со сложной погибью для сборки объемных секций судов;

способы сборочных и проверочных работ при стыковании объемных секций, блоков корпуса и надстроек;

проверку положения судов на стапеле;

методы развертки листов наружной обшивки;

припуски и допуски на габаритные размеры проверяемых конструкций;

плазовую книгу для проверки обводов корпуса и главных размерений;

масштабные чертежи для проверки обводов кильблоков, правила согласования теоретического чертежа;

правила пользования точными оптическими приборами (нивелирами, теодолитами и тому подобное).

172. Примеры работ:

1) блоки корпуса и средней части судна, блоки крупногабаритные надстроек - проверка установки;

2) блоки носовые и кормовые судов (кроме крупногабаритных) - проверка установки;

З) блоки корпуса - проверка при перемещении с позиции на позицию;

4) линии контрольные и базовые - нанесение на проверяемые конструкции с помощью оптических приборов;

5) посадки гребных винтов - снятие замеров при сварке;

6) пути рельсовые - проверка по теодолиту;

7) рамы-кондукторы фундаментов - проверка;

8) стапель наклонный - проверка спусковых дорожек;

9) фальшборта криволинейные - проверка формы планширя при помощи плазовых таблиц;

10) фундаменты под главные механизмы и установки - разметка, проверка установки;

11) штевни судов - проверка установки.

Параграф 5. Проверщик судовой, 6-й разряд

173. Характеристика работ:

выполнение по плазовым данным особо сложных проверочных работ по корпусу, агрегатам и ответственным конструкциям с применением точных оптических приборов;

проверка стапель-кондукторов для объемных секций оконечностей крупных судов;

проверка положения в пространстве корпуса судна в ходе постройки, контроль его обводов и главных размерений (для крупных судов);

пробивка осевой линии вала оптическим методом;

снятие замеров с помощью гидротеодолитов.

174. Должен знать:

способы разметочных и проверочных работ при сборке и установке крупногабаритных секций со сложной кривизной;

способы пробивки осевых линий вала;

развертку листов выкружек;

способы проверки особо сложных стапель-кондукторов и кантователей;

назначение и правила применения гидротеодолитов.

175. Требуется среднее специальное образование.

176. Примеры работ:

1) блоки корпуса, крупногабаритные носовые и кормовые - проварка установки и стыкования на стапеле с применением оптического метода;

2) млюзы якорные - проверка;

3) морпуса крупных судов - проверка обводов, упругой линии и размеров корпуса;

4) мортиры и кронштейны гребных валов - разметка под расточку, проверка положения оптическим методом; пробивка световой линии вала оптический методом;

5) наделки бульбовые судов - разметка мест установки и проверка;

6) насадки гребных винтов - проверка при установке;

7) обтекатели приборов сложные - проверка установки;

8) секции стабилизирующих колонн, раскосы, связи плавучих буровых установок и корпуса судов - проверка при установке и стыковании на плаву;

9) суда - наблюдение, выравнивание, выполнение проверочных работ при доковании;

10) трубы гельмпортовые и дейдвудные - проверка положений;

11) устройства подруливающие и крыльевые - проверка при установке.

13. Радиомонтажник судовой

Параграф 1. Радиомонтажник судовой, 2-й разряд

177. Характеристика работ:

перемотка катушек сопротивления;

раскатка и рубка антенных канатиков;

сверление отверстий и нарезание резьбы в деталях и конструкциях в цехе и на судах;

изготовление из пластмассы панель-экрана под аппаратуру и установка на судне;

изготовление конструкции под амортизаторы и сборка аппаратуры с амортизаторами;

замена простых узлов и деталей, вышедших из строя, выявление и устранение повреждений в основных цепях питания ремонтируемых приборов;

чтение простых радиомонтажных схем;

ремонт несложных блоков и приборов по схеме;

демонтаж кабеля, проводов, панелей-экранов, скоб-мостов, кожухов, поддонов, заземляющих перемычек;

очистка и промывка деталей радиоприборов, подготовка их к гальваническим и малярным покрытиям;

сборка временных схем для проверки аппаратуры с подключением источников питания под руководством радиомонтажника судового более высокой квалификации;

изготовление и замена крепежных деталей в ремонтируемой аппаратуре;

несложный ремонт источников питания;

текущий ремонт несложных антенно-фидерных устройств;

лужение кабельных наконечников всех сечений;

пайка несложных деталей.

178. Должен знать:

основные законы электротехники, радиотехники;

правила чтения простых радиосхем, условные обозначения основных узлов схем и деталей в радиоаппаратуре;

устройство и принцип действия несложного судового радиооборудования;

элементарные сведения о радиоизмерительных приборах, правила пользования ими;

основные средства измерения и принцип действия;

правила демонтажа и монтажа аппаратуры на судах;

принцип действия и основные правила эксплуатация ремонтируемой аппаратуры;

типы и назначение радиоламп, полупроводниковых приборов, применяемых в аппаратуре, их основные параметры и цоколевка;

принцип действия преобразователей и стабилизаторов напряжения;

выпрямительные устройства;

источники питания аппаратуры;

порядок включения однофазных трансформаторов;

номенклатуру основных электроизоляционных материалов, применяемых при ремонте, технологию обработки их вручную и на станках;

инструмент, приборы и приспособления, применяемые при ремонте аппаратуры;

правила прокладки кабелей;

основные марки кабелей и проводов, применяемых при монтаже аппаратуры радиотехники;

основные изоляционные материалы; марки и составы припоев, применяемые при пайке;

правила пайки;

назначение инструмента, применяемого при пайке, и правила пользования им;

основные марки проводов, применяемых для намотки трансформаторов, катушек индуктивностей и монтажа узлов аппаратуры.

179. Примеры работ:

1) антенны, фидеры - подготовка к монтажу;

2) бирки - изготовление из электрического картона;

3) жгуты соединительные - ремонт, изготовление по шаблону;

4) каркас для дросселя и трансформатора - изготовление из гетинакса;

5) катушки индуктивности несложные - перемотка;

6) ключ телеграфный - установка на стол радиста;

7) кнопка вызова - ремонт;

8) колодки переходные - установка;

9) колодки питания - ремонт;

10) коммутаторы антенные - демонтаж;

11) коробки с предохранителями - разборка, ремонт, сборка;

12) наконечники кабельные - травление, лужение;

13) провод антенный - заготовка;

14) реле несложное - разборка, очистка контактов, изготовление изолирующих прокладок;

15) сеть питающая - измерение напряжения вольтметром;

16) скобы стандартные и нестандартные для крепления кабеля - изготовление;

17) трансформатор - изготовление каркаса из электрического картона или кабельной бумаги;

18) трубки микротелефонные - несложный ремонт;

19) шины круглые антенные - изготовление, лужение концов;

20) шины медные - опиливание, снятие фасок.

Параграф 2. Радиомонтажник судовой, 3-й разряд

180. Характеристика работ:

демонтаж аппаратуры средств связи и наблюдения;

разборка на узлы и сборка ремонтируемой аппаратуры;

определение и устранение неисправностей в узлах аппаратуры;

проверка мегаомметром сопротивления изоляции цепей аппаратуры;

подбор марок проводов для монтажа цепей, замена монтажных проводов в схемах;

монтаж по схеме приборов;

отключение жил кабеля и вывод концов кабеля из аппаратуры средств связи и наблюдения;

изготовление и замена жгутов в блоках радиоаппаратуры и навигационных приборов;

затяжка, укладка и крепление кабеля на судах, разделка, ввод концов кабеля и включения аппаратуры средств связи и наблюдения под руководством радиомонтажника судового более высокой квалификации;

ремонт радиоприемной, радиопередающей аппаратуры, трансляционных установок; проверка в передатчике накальных и анодных цепей, цепей микрофона; проверка в приемнике цепей высокой, промежуточной и широкой частот, цепей питания накала радиоламп; развертывание маломощной радиостанции для работы и установка антенн; проверка аппаратуры на связь по всем видам работы; изготовление антенн приемных и установка их на судах; проверка режима работы радиоламп, передатчиков и приемников; монтаж аккумуляторной с зарядным устройством, наладка и зарядка аккумуляторов;

ремонт радиотехнических средств: проверка в передатчике радиолокационной станции (далее - РЛС) наблюдения накальных и анодных цепей; проверка всех цепей передатчика гидроакустики, проверка в приемнике цепи усиления высокой, промежуточной и низкой частот, цепи накала; проверка в индикаторе синхронизации цепей питания электронно-лучевых трубок; включение и проверка на стенде с применением временных сборно-разборных схем, устранение выявленных неисправностей; средний ремонт антенно-фидерных устройств и вибраторов; пригонка зубчатых зацеплений;

ремонт навигационных приборов: работы по текущему ремонту отдельных узлов и механизмов навигационных приборов; настройка отдельных блоков и приборов с нахождением и устранением неисправностей;

установка на судах аппаратуры связи и электрорадионавигации на готовых фундаментах под руководством радиомонтажника судового более высокой квалификации.

181. Должен знать:

основы электротехники, радиотехники, электроники;

назначение и принцип действия основных радиоизмерительных приборов;

основные единицы измерения электрического тока, напряжения, мощности (их физический смысл);

назначение, устройство и принцип действия аппаратуры беспроводной связи и наблюдения; типы передатчиков;

принцип действия приемо-передающей и усилительной аппаратуры;

номенклатуру, марки монтажных кабелей, проводов, изоляционных материалов, их электрические свойства; нормы допустимых токовых нагрузок на кабеля и провода;

правила выполнения демонтажных работ при ремонте судовой радиоаппаратуры;

правила и последовательность выполнения ремонта аппаратуры;

способы нахождения и устранения неисправностей; типы, назначение, конструкция и принцип действия радиоламп, электронно-лучевых трубок и полупроводниковых приборов, их основные параметры;

методику проверки электроэлементов;

правила чтения несложных чертежей, монтажных и принципиальных схем; типы передатчиков всех мощностей, принцип их действия, правила пуска и обслуживания;

устройство систем управления, сигнализации и блокировки передатчиков;

устройство переключателей и верньерных устройств передатчиков и приемников;

устройство волномера и способы нахождения в нем неисправностей;

правила расположения анодных и сеточных проводов;

устройство и назначение радиостанций с частотной модуляцией, зарядных устройств, преобразователей, селеновых и ртутных выпрямителей;

принцип действия и возможные неисправности источников питания радиопередатчиков;

конструкцию и назначение антенн, аппаратуры радиосвязи;

основы радиолокации и аппаратуры гидроакустики;

принцип действия РЛС и их отдельных приборов и блоков, устройство элементов, источники питания РЛС, их электрические данные, правила проведения настроечных работ, замеров параметров;

назначение и принцип действия, устройство магнитрона, клистрона, ламп бегущей и отраженной волны;

конструкцию и назначение антенно-фидерных устройств РЛС;

принцип действия, конструкцию отдельных узлов и блоков навигационных приборов (гирокомпасы, лаги, эхолоты, автоматы-прокладчики);

конструкции узлов, блоков, схемы силовой части, принципиальные схемы блоков навигационного оборудования и методы их регулировки.

182. Примеры работ:

1) антенна аварийная - изготовление;

2) антенна Г- или Т-образная, наклонный луч, цилиндрическая - изготовление, подъем, регулировка;

3) антенна радиолокационной станции - разборка и сборка редуктора, устранение люфтов;

4) вибратор эхолота - ремонт;

5) динамики трансляции каютные типа ГР - ремонт;

6) жгуты соединительные - ремонт;

7) кабель - заготовка перемычек, напайка наконечников;

8) контур промежуточной частоты - замена;

9) кронштейны для установки аппаратуры - изготовление из уголка;

10) осциллограф - ремонт блока развертки;

11) передатчик - разборка по блокам, замена деталей, сборка;

12) переключатель - демонтаж, ремонт;

13) преобразователь - ремонт, замена подшипников и пружины щеткодержателей;

14) прибор основной гирокомпаса - ремонт карданного подвеса;

15) приборы электроизмерительные - ремонт;

16) радиоприемник - ремонт и наладка усилителя низкой частоты, проверка режима работы;

17) радиостанция - сборка схемы, проверка на связь по всем видам работы со штатными антеннами;

18) репитер - разборка, ремонт, сборка;

19) станции радиолокационные и аппаратура гидроакустики - разборка по блокам;

20) цепь трансляционная судовая - обнаружение и устранение повреждений согласно схеме;

21) ттрансформатор - намотка, сборка;

22) фишки различные (в том числе простые) - распайка;

23) шины заземления - прокладка и крепление с отводами до приборов;

24) щит силовой от передатчика средней мощности - ремонт.

Параграф 3. Радиомонтажник судовой, 4-й разряд

183. Характеристика работ:

ремонт поврежденного кабеля;

ремонт, регулировка и настройка аппаратуры и приборов средней сложности с применением контрольных электро- и радиоизмерительных приборов;

нахождение и устранение неисправностей в цепях сигнализации и блокировки средней сложности с частичной или полной заменой монтажа;

полный монтаж отдельных блоков приборов;

ремонт выпрямительного устройства и переключателей любой сложности;

дефектация несложных деталей;

снятие характеристик работ радиоламп;

сборка и регулировка реле всех типов;

ремонт радиоприемной, радиопередающей аппаратуры и трансляционных установок: ремонт приемников прямого усиления и супергетеродинов второго и третьего классов;

все виды ремонта передатчиков средней мощности и текущий ремонт мощных передатчиков;

настройка контуров в передатчиках и приемниках с применением приборов; регулировка и подбор режимов электронных реле;

выявление и устранение повреждений в радиостанциях с частотой модуляцией;

корректировка работы радиостанции;

ремонт постов всех систем связи внутренней громкоговорящей связи (далее - ВГС), трансляционных узлов всех систем, систем связи с берегом, линий трансляции по каютам и служебным помещениям;

сложный ремонт антенн УКВ радиостанций;

изготовление передающих антенн;

сборка и подгонка волновода РЛС;

ремонт радиотехнических средств: ремонт, регулировка и настройка РЛС наблюдения и аппаратуры гидроакустики с последующей сдачей на объекте;

определение частотного спектра магнетрона; проверка режима работы линии задержек;

включение и настройка на стенде или с применением временных сборно-разборных схем РЛС наблюдения и аппаратуры гидроакустики, устранение неисправностей;

ремонт, регулировка, настройка и сдача радиоизмерительных приборов типа анализаторов спектра, измерителей нелинейных искажений, приемников измерительных и генераторов стандартных сигналов;

настройка и сдача на объекте РДС высокой точности совместно с радиомонтажником судовым более высокой квалификации;

ремонт антенно-фидерных устройств аппаратуры гидроакустики;

ремонт навигационных приборов: механическое и электрическое согласование узлов и блоков навигационной аппаратуры средней сложности, сдача на швартовных и ходовых испытаниях навигационных приборов.

184. Должен знать:

основы электротехники, радиотехники и распространения электромагнитных волн;

назначение и устройство радиоизмерительных приборов, правила пользования ими;

нормы допустимых токовых нагрузок на провода и кабели различных марок и сечений;

источники электрических помех;

устройство проводников и их характеристики; правила Регистра СССР и Речного регистра РСФСР;

программы швартовных и ходовых испытаний аппаратуры;

кинематические, принципиальные и монтажные схемы, типы, устройство и правила эксплуатации приемо-передающей аппаратуры, устанавливаемой на судах и береговых объектах;

основы радиолокации, импульсной техники, гидроакустики;

технические условия на ремонтируемую аппаратуру;

марки основных материалов, применяемых для смазки и охлаждения аппаратуры;

различные схемы усилителей низкой частоты;

правила и методы ремонта радиоприемной, радиопередающей аппаратуры и трансляционных установок;

устройство систем управления, сигнализации и блокировки передатчиков;

работу электронных реле;

кварц и его применение в приемниках и передатчиках;

принцип кварцевой стабилизации;

устройство кварцевых фильтров;

способы охлаждения анодов мощных ламп;

источники питания передающих радиостанций (агрегаты питания, выпрямители), правила их эксплуатации;

типы радиолокационных и гидроакустических аппаратов, их назначение, принцип действия, правила эксплуатации;

различные схемы передающих, приемных и индикаторных устройств;

правила и методы ремонта радиолокационной и гидроакустической аппаратуры, антенно-фидерных устройств и вибраторов;

основы теории гироскопии; распространения звука в воде и гидравлики;

типы навигационных приборов, их назначение, принцип действия, правила эксплуатации;

методы ремонта и способы испытания навигационных приборов.

185. Примеры работ:

1) агрегаты сложные с пускорегулирующей аппаратурой - ремонт, регулировка;

2) агрегат питания - разборка, замена подшипников, щеткодержателей, установка на судне;

3) антенны передающие и приемные - изготовление, сборка, подвеска;

4) антенна ромбическая - изготовление по чертежу, установка;5) антенна штыревая десятиметровая - сборка и установка на объекте;

6) аппаратура гидроакустики средней сложности - настройка с измерением параметров;

7) аппаратура связи и электронавигации - установка на готовые фундаменты на судах;

8) блок антенный мощного передатчика – ремонт;

9) блок конденсаторов переменной емкости – сопряжение;

10) Выпрямитель стабилизированный - ремонт, регулировка;

11) гирокомпас - проверка и регулировка режимов электропитания, положение чувствительного элемента и следящей системы, ремонт основного прибора (кроме чувствительного элемента);

12) камера резонансная - ремонт, применение при настройке аппаратуры;

13) коммутатор типа "К" - ремонт;

14) курсограф - разборка, ремонт, сборка, регулировка;

15) мегафон типа "МГ" - ремонт;

16) механизм часовой лага - регулировка контакта;

17) планшет автомата-прокладчика - разборка, ремонт, сборка, настройка;

18) преобразователь автомата-прокладчика - разборка ремонт, сборка, регулировка;

19) приемник - настройка на максимальную чувствительность, подбор режима выходного каскада усилителя низкой частоты;

20) радиопеленгатор типа "СРП" - ремонт, регулировка;

21) редуктор радиолокационной станции - ремонт, регулировка;

22) репитер – настройка;

23) сальники для высокочастотных кабелей – уплотнение;

24) связи паразитные в цепях приемников - поиск, устранение;

25) синхронизация радиотрансляционной связи - настройка схемы;

26) станция радиолокационная типа "Кивач" - замена отдельных деталей и жгутов;

27) станция шумопеленгаторная – настройка;

28) схемы аппаратуры, смонтированной на судах, - прозванивание кабелей, измерение величин их изоляции, подключение аппаратуры, проверка качества заземления оболочек кабелей и корпусов аппаратуры;

29) устройство гониометрическое - нахождение неисправностей и их устранение;

30) цепи - осциллографирование по напряжению.

Параграф 4. Радиомонтажник судовой, 5-й разряд

186. Характеристика работ:

ремонт аппаратуры и приборов средств связи и наблюдения;

определение и устранение любых повреждений в аппаратуре;

разборка блоков на отдельные элементы, ремонт, сборка;

регулировка контактных групп сложных реле;

ремонт и настройка сложных фильтров;

ремонт, регулировка и испытание на стенде генераторов с устройством автоматического регулирования напряжения и частоты, систем с элементами полупроводниковой и релейной техники;

ремонт радиоприемной, радиопередающей аппаратуры и трансляционных установок; ремонт, регулировка и настройка приемников всех классов и передатчиков любой мощности; запуск и настройка на заданную волну при любой антенне передатчика мощностью до 1 кВт на объекте, настройка до полной отдачи в антенну; нахождение и устранение повреждений в сложных элементах в цепях управления и сигнализации передатчиков; испытание передатчиков, приемников и сдача заказчику в работе; ремонт передатчиков с частотной модуляцией; установка и подбор антенн для передатчиков; нахождение и устранение неисправностей в передающей аппаратуре буквопечатания; ремонт и настройка полосовых фильтров и удлинителей; ремонт приемников с переменной селективностью; ремонт сложных верньерных устройств; ремонт радиоприемников служебного назначения, радиовещательных и телевизионных; ремонт и установка герметических вводов антенн;

сложный ремонт внутренней громкоговорящей связи ВГС, трансляционных узлов, усилителей большой мощности;

ремонт аппаратуры УКВ рейдовой связи;

ремонт радиотехнических средств: проведение стендовых испытаний радиолокационных станций наблюдения и сложных аппаратов гидроакустики; ремонт, регулировка, настойка высокой точности аппаратуры гидроакустики большой сложности; ремонт приборов типа волномеров высокой точности, комбинированных приборов, приборов для измерения временных интервалов, измерителей мощности, модуляции; нахождение и устранение повреждений в сложных элементах, блоках; выполнение слесарных работ при ремонте кинематических и счетно-решающих схем регулируемой аппаратуры;

ремонт навигационных приборов: выполнение и руководство всеми работами по установке и ремонту электронавигационных приборов; полный монтаж и испытание навигационных приборов на судах; настройка и регулировка в соответствии с техническими условиями приборов, сложных навигационных установок, наблюдение за режимом и составление характеристик работы по показаниям приборов, изменению параметров цепей; механическое и электрическое согласование всех узлов и блоков аппаратуры.

187. Должен знать:

основы радиотехники, электроники и телемеханики;

принцип действия, устройство и правила эксплуатации радиолокационной и гидроакустической аппаратуры;

принцип действия, конструкцию и правила пользования электрорадиоизмерительными приборами;

назначение, технологические и электрические свойства изоляционных материалов;

распространение и прием электромагнитных воли и превращение электрической энергии в звуковую;

расчет нагрузки и падения напряжения в цели в зависимости от сечения, длины и марки кабелей и проводов;

источники электрических помех и меры защиты от них;

правила регулировки, настройки и сдачи аппаратуры средств связи и наблюдения;

выявление неисправностей и повреждений в аппаратуре связи и наблюдения, способы их устранения, виды источников питания мощных электростанций;

проводники и полупроводники;

назначение, технологические и электрические свойства материалов, применяемых при ремонте, реставрации и изготовлении деталей и узлов аппаратуры; технические условия и правила Регистра СССР и Речного регистре РСФСР;

правила чтения чертежей, принципиальных монтажных и кинематических схем любой сложности;

правила и способы испытаний отремонтированной аппаратуры на стендах и судах;

типы и устройство ремонтируемых передатчиков;

правила настройки всех каскадов передатчика и приемника;

назначение удвоителя и способы удвоения частоты;

работу защитных цепей и цепей управления мощных передатчиков;

автоматику передающей аппаратуры и трансляционных установок;

правила эксплуатации приемо-передающей аппаратуры;

передатчики с частотной модуляцией; типы антенн;

последовательность ремонта, монтажа, регулировки, настройки и сдачи приемников и передатчиков;

основные типы катодных трубок и способы их питания, правила ремонта, проверка и настройка после ремонта радиоизмерительных приборов;

все виды источников питания мощных радиостанций; обслуживание различных зарядно-разрядных устройств;

типы, принцип действия, устройство, правила эксплуатации, принципиальные схемы радиолокационных и гидроакустических станций, устанавливаемых на судах, правила их монтажа;

приемы проверки сложных изготовленных деталей и после ремонта;

принцип действия, конструкции и правила эксплуатации сложных навигационных приборов всех типов и систем;

последовательность и приемы регулирования отдельных приборов схемы и всей схемы в целом;

технические условия на установку, регулировку, испытание и сдачу навигационных приборов на швартовных и ходовых испытаниях.

188. Примеры работ:

1) автомат-прокладчик - разборка, ремонт, сборка;

2) аппаратура буквопечатающая – монтаж;

3) аппаратура радиосвязи: РПУ типа "Барк", "Бриг", "Корвет", "Муссон", "Сирена"; радиоприемники типа "Штиль", "Шторм", "Сибирь", "Циклонда"; радиостанции типа "Ангара", "Рейд" "Сейнер", "Чайка" - ремонт, монтаж;

4) аппаратура схем защитного устройства - монтаж, регулировка;

5) волновод - сборка, установка с подгонкой, серебрение;

6) гирокомпас типа "Курс", "Bегa", "Амур"- ремонт;

7) лаг типа "МГЛ", "ЛГ" - ремонт, монтаж;

8) передатчик - выявление и устранение причин отсутствия модуляции, временное соединение всех элементов, запуск и наладка после ремонта;

9) приборы, аппаратура и устройства средств связи и навигации (кроме указанных в шестом разряде) – ремонт;

10) приемник с переменной селективностью – настройка;

11) радиопеленгатор типа "Рыбка", "Румб" - ремонт;

12) радиостанция типа "Кивач" - ремонт;

13) радиостанции - ремонт, настройка приемо-передающего устройства.

14) связь внутренняя громкоговорителя типа "Рябина", "Березка" - ремонт;

15) станция УКВ типа "Сейнер", "Рейд" - ремонт, монтаж, установка;

16) телеграфы машинные, машино-котельные, рулевые, посты, указатели - ремонт, регулировка;

17) усилитель сигналов на полупроводниковых приборах – настройка;

18) эхолот типа "НЭЛ", "Река", "Кальмар" - ремонт, монтаж.

Параграф 5. Радиомонтажник судовой, 6-й разряд

189. Характеристика работ:

ремонт, монтаж, регулировка, настройка и сдача на стенде и на судах особо сложной аппаратуры средств связи и наблюдения;

составление принципиальных монтажных схем любой сложности при ремонта аппаратуры;

составление дефектных ведомостей на ремонт любой аппаратуры;

составление технических характеристик на все виды аппаратуры средств связи и наблюдения;

ремонт радиоприемной, радиопередающей аппаратуры и трансляционных установок: подбор оптимальных связей и режимов при ремонте приемников и передатчиков; выявление сложных дефектов во всех узлах передающей и приемной аппаратуры, устранение их в любых условиях; подгонка и сопряжение каскадов передатчика и приемника; подготовка мощных судовых радиопередающих станций к испытанию, сдача их; ремонт верньерных устройств с редукторными передачами; настройка приемников и передатчиков всех систем после ремонта; градуировка передатчика, разборка, ремонт и сборка аппаратуры дециметровых волн;

ремонт радиотехнических средств: комплексная настройка и регулировка любых радиолокационных и гидроакустических станций, снятие их характеристик и заполнение формуляров, подбор оптимальных режимов работы радиотехнических средств, снятие характеристик и проверка режимов блоков РЛС наблюдения и высокой точности, аппаратуры гидроакустики; ремонт антенно-фидерных устройств и вибраторов;

ремонт навигационных приборов: ремонт, сборка, регулировка, сдача на стенде и на судах навигационных приборов и установок любой сложности; обслуживание и сдача на швартовных и ходовых испытаниях навигационных установок и станций любой сложности;

ремонт и настройка высокочастотной аппаратуры;

монтаж спутниковой аппаратуры связи и навигации;

монтаж и регулировка однополосной приемо-передающей аппаратуры;

настройка аппаратуры рейдовой связи УКВ после ремонта;

руководство бригадой.

190. Должен знать:

устройство и назначение особо сложной аппаратуры радиотехники, источники питания радиостанций на судах и их эксплуатацию;

устройство, принцип действия и правила эксплуатации судового электро- и радиооборудования, нахождение и устранение неисправностей в работе аппаратуры;

виды ремонта, стендовые испытания с составлением технических характеристик и сдача приборов электрорадионавигации и радиосвязи, всех систем, включая особо сложные типы, назначение и правила эксплуатации приемной и передающей судовой аппаратуры;

назначение всех элементов, входящих в комплект приемо-передающей аппаратуры, правила их включения, проверки, налаживания, антенно-мачтовые сооружения (далее - АМС) приемного и передающего центров;

системы сигнализации, блокировки и автоматики, применяемые в аппаратуре передающих радиоцентров, правила проверки их цепей; паразитные колебания, основные методы их устранения;

методы определения мощности передатчиков;

способы охлаждения анодов ламп мощных передатчиков;

типы антенн и правила их развертывания; правила комплектации приемо-передающей аппаратуры;

виды источников питания радиостанций, правила их проверки, установки на судах и эксплуатации;

сложные редукторные системы с червячными передачами;

технические условия программы испытания и сдачи ремонтируемой аппаратуры;

типы, принцип действия, устройство, правила эксплуатации сложных радиоизмерительных приборов;

методы и последовательность ремонта, регулировки и настройки радиостанций;

назначение всех элементов, входящих в комплект радиостанций, правила их включения, проверки, наладки и настройки; методику проведения швартовных и ходовых испытаний радиостанций;

правила и способы применения аппаратуры для снятия технических данных радиостанций;

технические условия на ремонт навигационных приборов;

принцип действия и конструкции навигационных приборов всех типов и систем;

программу швартовных и ходовых испытаний, способы регулировки схем навигационных приборов всех типов и систем;

технические требования правил Регистра СССР и Речного Регистра РСФСР;

принцип работы схем нового судового оборудования и электронавигационного оборудования с учетом электронно-вычислительных устройств и импульсной техники.

191. Требуется среднее специальное образование.

192. Примеры работ:

1) автомат-прокладчик - регулировка, испытание схемы;

2) аппаратура буквопечатающая - наладка, ремонт, настройка, сопряжение с другой радиоаппаратурой;

3) аппаратура спутниковой навигации типа "Шхуна" - монтаж;

4) аппаратура радиосвязи: РПУ типа "Барк" "Бриг", "Корвет", "Муссон", "Сирена"; радиоприемники типа "Штиль", "Шторм", "Сибирь", "Циклонда"; радиостанции типа "Ангара", "Рейд", "Сейнер", "Чайка" - дефектация, регулировка, настройка;

5) аппаратура спутниковой связи типа "Волна-С" - монтаж;

6) возбудитель с диапазонно-кварцевой стабилизацией частоты - ремонт, наладка;

7) генератор стандартных сигналов - ремонт, настройка;

8) передатчик мощный - ремонт, настройка;

9) передатчик с частотной модуляцией - ремонт, настройка;

10) приборы электрорадионавигационные и спутниковые - ремонт, регулировка;

11) радиопеленгаторы типа "Рыбка", "Румб" - дефектация, регулировка;

12) система (индикаторная, приемо-передающая, автоматики, счетно-решающая) - настройка, снятие характеристик;

13) системы "истинного движения" и "расхождения судов" в радиолокационной станции - настройка, регулировка;

14) фильтр кварцевый - ремонт.

14. Разметчик судовой

Параграф 1. Разметчик судовой, 2-й разряд

193. Характеристика работ:

на плазе - вычерчивание эскизов мелких деталей с прямолинейным контуром, копирчертежей и чертежей-шаблонов на детали с прямолинейными кромками по эскизам и копиям;

подготовка бумаги - фотоподложки для вычерчивания чертежей-шаблонов;

подготовка основы для копирчертежей;

составление и калькирование рейсфедером карт раскроя деталей с прямолинейными кромками;

отбор и заготовка материалов для шаблонов и каркасов;

чтение простых чертежей;

изготовление шаблонов и каркасов под руководством разметчика судового более высокой квалификации.

на металле - разметка прямолинейных деталей по эскизам, шаблонам и деталировочным чертежам;

получение и сдача шаблонов;

разметка прерывистых сварных швов, криволинейных деталей под руководством разметчика судового более высокой квалификации.

194. Должен знать:

основные конструкции корпусов судов; назначение плазовых работ, типы плазовых разбивок;

понятие о трех проекциях теоретического чертежа;

правила разработки эскизов, размещения в картах раскроя и изготовления шаблонов деталей с прямолинейным контуром, условные обозначения, применяемые в судостроительных чертежах;

требования к раскрою листов на детали;

технические требования к вычерчиванию чертежей-шаблонов и копирчертежей, правила и последовательность вычерчивания чертежей-шаблонов и копирчертежей;

правила маркирования вычерчиваемых чертежей-шаблонов и копирчертежей;

основные марки материалов, применяемые для постройки судов, способы простых геометрических построений;

определение площадей и других параметров основных геометрических фигур;

нормы отклонений изготавливаемых шаблонов от плазовой разбивки;

основные сведения о тепловой и механической обработке деталей; номенклатуру и требования к лесоматериалам, применяемым при плазовых работах;

правила маркирования и кернения;

способы переноски и хранения шаблонов и каркасов;

наименование, устройство и правила применения простых разметочных инструментов;

основные сведения о деревообрабатывающем оборудовании плаза.

195. Примеры работ:

1) детали, размечаемые фотопроекционным методом – кернение;

2) кницы, листы, планки и тому подобное с прямолинейным контуром - разметка по шаблонам, эскизам.

Параграф 2. Разметчик судовой, 3-й разряд

196. Характеристика работ:

на плазе - разработка эскизов, изготовление шаблонов на детали, не требующие плазовой разбивки;

вычерчивание копирчертежей и чертежей-шаблонов с лекальными кромками;

вычерчивание в масштабе копирчертежей мелких деталей с помощью оптического инструмента;

составление карт раскроя из деталей, имеющих прямоугольные и лекальные кромки с учетом технологических требований и рационального размещения;

контрольное прочерчивание карт раскроя на чертежных машинах с ЧПУ по готовым программам;

вычерчивание копирчертежей на чертежных машинах с ЧПУ;

проверка карт раскроя, состоящих из деталей с прямолинейными кромками;

работа на деревообрабатывающем оборудовании плаза;

выполнение работ по разбивке натурного и масштабного плаза под руководством разметчика судового более высокой квалификация;

выполнение растяжек пространственных линий плазовой разбивки, изготовление реек-растяжек и малок под руководством разметчика судового более высокой квалификации;

индивидуальное аналитическое описание деталей с прямолинейными кромками без вырезов и других усложняющих элементов по эскизам для расчета на ЭВМ;

дублирование перфоленты на телетайпных аппаратах и сравнение 2-х экземпляров на контрольно-считывающем устройстве, исправление перфоленты;

составление и проверка программ для маркировочных машин;

управление фотопроекционной аппаратурой разметки, механизированными рольгангами, маркировочной машиной;

на металле - разметка деталей с одной лекальной кромкой по деталировочным чертежам и эскизам;

разметка криволинейных деталей по шаблонам;

пробивка меловых линий деталей любой сложности, размечаемых фотопроекционным методом;

контуровка плоских и с погибью в одном направлении полотнищ по эскизам и чертежам, разметка установки набора;

контуровка плоских и с погибью в одном направлении полотнищ по эскизам и чертежам, разметка установки набора;

контуровка набора после гибки по каркасам и шаблонам.

197. Должен знать:

технологию сборки корпусов строящихся судов;

правила и приемы изготовления эскизов, шаблонов;

способы выполнения растяжек;

правила оформления эскизов корпусных деталей и деталей МСЧ;

общие положения по масштабной и натурной разбивкам;

технические требования к разбивкам;

способы построения простых геометрических разверток;

устройство плазового деревообрабатывающего оборудования;

принцип работы и правила управления механизированными рольгангами, фотопроекционным оборудованием, маркировочными машинами с программным управлением;

правила хранения и маркировки программ;

условные обозначения и формы знаков, наносимые маркировочной машиной, методику и составление программ разметки и маркировки деталей;

основные сведения о фотопроекционной разметке;

чертежно-измерительные инструменты, оптико-механические инструменты, применяемые для плазовых работ;

структуру и принцип описания плоских контуров;

универсальный геометрический оператор; способы задания размеров детали; понятие об обобщенных процедурных блоках;

способы аналитического описания карт раскроя; черчение, начертательную геометрию.

198. Примеры работ:

1) бимсы - снятие на рейку полушироты;

2) детали - составление таблиц размеров и марок по деталировочным чертежам и эскизам;

3) детали с вырезами, фасками, ласками, лекальными кромками - проверка;

4) листы наружной обшивки без лекальных кромок - разметка на металле;

5) листы настила второго дна, палуб, платформ, переборок с одной лекальной кромкой - разметка на металле;

6) набор корпусных конструкций - контуровка после гибки по каркасам и шаблонам, проверка после механической обработки;

7) полотнища секций плоские и плоскостные с погибью в одном направлении - контуровка;

8) полотнища плоские - разметка мест установки набора;

9) программы цифровые - проверка на контрольно-чертежном устройстве.

Параграф 3. Разметчик судовой, 4-й разряд

199. Характеристика работ:

на плазе - разработка эскизов деталей с лекальными кромками, не имеющих погиби по готовой разбивке;

вычерчивание копирчертежей и чертежей-шаблонов деталей, имеющих кромки переменной кривизны (сопряжение дуг разного радиуса) по эскизам и копиям на прозрачной пленке;

проверка карт раскроя, состоящих из деталей, имеющих прямолинейные и лекальные кромки после составления;

выполнение растяжек пространственных линий плазовой разбивки, изготовление реек-растяжек и малок;

изготовление каркасов и макетов, имеющих погибь в одном направлении по готовой плазовой разбивке;

аналитическое описание карт раскроя;

индивидуальное аналитическое описание деталей с криволинейными кромками и другими усложняющими элементами по эскизам, привязка вырезов (вспомогательных блоков) к основному контуру детали;

составление средней сложности процедурных описаний;

подготовка исходных данных для расчета на ЭВМ деталей с использованием обобщенных процедурных блоков;

проверка правильности подготовки исходных данных и расчета программ на ЭВМ по контрольному чертежу, полученному на чертежном устройстве, подключенном к ЭВМ;

проверка программы для маркировочной машины, проверка работы машины в начале смены; пуск, управление и устранение неточностей в перемещении машины по трем осям координат;

устранение неисправностей в подаче команд со считывающего устройства на пишущий инструмент;

на металле - разметка деталей с криволинейными кромками и вырезами;

разметка продольного и поперечного набора, имеющего постоянный радиус кривизны;

разметка деталей по каркасам;

контуровка полотнищ с погибью в 2-х направлениях и криволинейными кромками, разметка мест установки набора.

200. Должен знать:

способы согласования отдельных узлов теоретического чертежа;

расчет и составление таблиц малок, плазовых таблиц;

правила и приемы снятия растяжек и малок;

все виды работ по фотопроекционной разметке;

разметку на судне, секциях и блоках мест расположения фундаментов, линий притыкания набора к наружной обшивке;

допуски на разметку и сборку судовых конструкций под сварку;

правила и приемы изготовления каркасов и макетов;

сущность и принцип формирования математической модели систем плазово-технологической подготовки производства и круг решаемых с их помощью задач;

способы аналитического определения формы и размеров деталей корпуса по чертежам и математической модели корпуса судна;

основные правила наладки маркировочной машины;

принципиальную схему и взаимодействие узлов механизмов рольгангов и маркировочной машины;

правила проверки и подготовки маркировочной машины к работе, проверки заданной программы на перфоленте;

основные операторы системы КОДС (оператор задания функции, операторы: "Деталь", "Привязать", "Срез", "Шпигат", оператор группового повтора);

структуру системы КОДС, состав кадра применяемых интерполяторов;

устройство фотопроекционной аппаратуры механизированных рольгангов;

методику составления цифровых управляющих программ вырезки деталей;

тригонометрию, проекционное черчение.

201. Примеры работ:

1) бимсы - построение погиби;

2) детали раструбов машинной вентиляции с любыми переходами - разметка на металле;

3) детали - составление таблиц размеров и марок по масштабной разбивке корпуса;

4) детали произвольной конфигурации - индивидуальное аналитическое описание (подготовка таблицы размеров, разделов "Геометрия" и "Маршрут") по эскизам, отладка;

5) карты раскроя - составление описания для расчета на ЭВМ, проверка на контрольно-графическом устройстве, отладка;

6) киль горизонтальный и вертикальный - разметка;

7) листы наружной обшивки (далее - НО) - подготовка исходных данных для развертки на плоскость с применением ЭВМ;

8) листы наружной обшивки в средней части судов - разметка на металле;

9) макеты помещений судна для размещения оборудования - разметка и изготовление;

10) набор продольный и тому подобное - индивидуальное аналитическое описание для расчета на ЭВМ по рабочему чертежу с использованием математической модели;

11) набор продольный и поперечный с постоянным радиусом кривизны - разметка;

12) плаз-щиты масштабного плаза, выполняемые на специальной пленке - вычерчивание;

13) полотнища криволинейные с погибью в двух направлениях - контуровка в постелях, разметка мест установки набора;

14) разбивки масштабные корпусов и выступающих частей - подновление;

15) трубы вентиляции - изготовление шаблонов сложной конфигурации и забойных;

16) фаски плоских секций внутренних конструкций (настилы, платформы, выгородки и тому подобное) - разработка по чертежам;

17) флоры - разметка на металле по шаблонам и эскизам;

18) шаблоны для сборки и причерчивания постелей - изготовление;

19) шаблоны съемных пайол в оконечностях и машинных отделениях судов - изготовление со снятием размеров по месту;

20) шаблоны пучков труб средней сложности с подгонкой по месту - изготовление.

Параграф 4. Разметчик судовой, 5-й разряд

202. Характеристика работ:

на плазе - масштабная разбивка корпуса и разбивка в натуральную величину с согласованием проекций теоретического чертежа, кроме судов со сложными обводами;

разбивка в натуральную величину и в масштабе отдельных узлов и конструкций корпуса и согласование теоретического чертежа;

разработка эскизов, развертка листов с разбивкой масштабного плаза;

развертка листов обшивки на плоскость в районе цилиндрической части судов;

разработка эскизов деталей с разверткой на плоскость;

проверка чертежей-шаблонов и копирчертежей;

изготовление шаблонов, каркасов и макетов, имеющих погибь в двух и более плоскостях, для разметки, контуровки и проверки;

изготовление переходных малок веерообразных секций;

нанесение пазов и стыков на блок-модели и на плазовой разбивке;

анализ рабочих чертежей и разработка процедурных описаний для аналитического определения формы и размеров деталей;

аналитическое описание сложных деталей для расчета на ЭВМ по чертежу и математической модели;

подготовка исходных данных для расчета сложных деталей с использованием процедурных блоков;

проверка исходных данных и аналитических описаний перед расчетом;

изготовление с натурной и масштабной разбивки сложной оснастки для корпусосборочных работ;

на металле - разметка деталей, имеющих парусовидную, седлообразную, веерообразную погибь, по плазовым рейкам, каркасам, эскизам и чертежам, контуровка полотнищ со сложней погибью и криволинейными кромками.

203. Должен знать:

правила и способы разбивки теоретического чертежа, способы геометрических построений при разбивке отдельных сложных частей корпусных конструкций;

правила согласования проекций теоретического чертежа;

таблицы плазовых ординат;

правила и способы составления таблиц ординат для проверки водоизмещения;

расположение теоретических и конструктивных линий на разбивке корпуса;

способы геометрических построений при разметке сложных конструкций корпуса;

правила нанесения пазов и стыков наружной обшивки, продольных и поперечных связей, стыков секций, сечений продольного набора на корпусе натурного и масштабного плаза;

способы развертки листов наружной обшивки в цилиндрической части;

правила и способы изготовления сложных шаблонов, каркасов, макетов, блок-моделей;

устройство газорезательных машин с программным управлением и лазерно-разметочных установок, технологию и организацию работ в корпусообрабатывающем, сборочно-сварочном и стапельном цехах;

подготовку плаз-щитов; технические требования по всем видам плазовых работ: масштабной и натурной разбивкам, определению размеров деталей и конструкций корпуса;

оформление, проверку, приемку в сдачу масштабных и натурных разбивок, требования к чертежному и измерительному инструментам для выполнения плазовых разбивок;

методы развертки сложных поверхностей;

правила контроля качества копирчертежей, способы описания разверток сложных деталей для расчета на ЭВМ.

204. Примеры работ:

1) вентиляция судовая - разбивка трасс с разработкой эскизов и изготовлением шаблонов;

2) выкружки гребных валов малых судов - разметка листов по шаблонам и каркасам;

3) дейдвуды, мортиры, кронштейны гребных валов малых и средних судов - разбивка на плазе;

4) детали со сложной погибью - подготовка исходных данных для развертки на ЭВМ;

5) детали набора оконечностей судна - анализ рабочих чертежей и составление процедурных описаний по рабочим чертежам и математической модели;

6) детали - анализ формы с объединением в типовые группы для совместного описания;

7) конусы всех типов для изделий МСЧ – развертка;

8) клюзы швартовные - изготовление макетов;

9) клюзы якорные средних судов - определение осевых линий, построение деталей якорного клюза, изготовление шаблонов и каркасов;

10) линии вала с двояким уклоном - нанесение на плазе;

11) листы наружной обшивки двоякой кривизны средних судов - развертка листов, разработка эскизов и шаблонов для разметки, каркасов для гибки;

12) мортиры и кронштейны малых судов - вычерчивание щитов для изготовления моделей;

13) разбивки натурные - нанесение основной линии, построение плазовой сетки;

14) растяжки - снятие с плаза для контуровки объемных секций;

15) разбивки плазовые натурные корпусов и выступающих частей - обновление.

16) фундаменты главных механизмов средних судов - разбивка на плазе, изготовление шаблонов, каркасов и чертежей-шаблонов деталей для разметки;

17) шаблоны шпангоутов носовой оконечности для гибки и разметки – изготовление;

18) шаблоны сложных пучков труб - изготовление с подгонкой по месту;

19) шпангоуты рамные, радиальные - разработка шаблонов для гибки и разметки;

20) штевни средних и крупных судов - разбивка на плазе, изготовление шаблонов для изготовления моделей, разметка заготовок.

Параграф 5. Разметчик судовой, 6-й разряд

205. Характеристика работ:

на плазе - масштабная разбивка корпуса и разбивка в натуральную величину с согласованием проекций теоретического чертежа судов со сложными обводами;

развертки ответственных деталей, имеющих погибь в двух и более плоскостях;

изготовление любой сложности каркасов, макетов, блок-моделей;

формирование математической модели корпуса судна;

аналитическое согласование теоретического чертежа;

разработка и составление схем математической модели ответственных корпусных конструкций по чертежам и результатам расчетов по аналитическому согласованию корпуса;

вычерчивание масштабно-плазовых разбивок на чертежных машинах с ЧПУ;

анализ вычерченных после расчета на ЭВМ разбивок и внесение изменений в математическую модель;

составление обобщенных процедурных блоков любой сложности;

составление отчетных таблиц плазовых ординат.

206. Должен знать:

составление таблиц плазовой книги;

способы выполнения наиболее сложных и ответственных разметочных и проверочных работ в процессе постройки судна и монтажа судового оборудования, все способы геометрических построений при разбивке на плазе корпуса судна во всех проекциях, состав полной математической модели корпуса судна;

особенности применения аналитических методов в плазовых работах;

программирование производственных процессов;

организацию плазовой подготовки судостроительного производства.

207. Требуется среднее специальное образование.

208. Примеры работ:

1) дейдвуды, мортиры, кронштейны гребных валов крупных судов - разбивка на плазе;

2) дымоходы - разбивка на плазе и нанесение на каркасы и шаблоны раскроя листов; изготовление каркасов и шаблонов;

3) каркасы для гибки листов наружной обшивки в районе дейдвудных труб, штевней, клюзов – изготовление;

4) клюз якорный крупных судов - определение осевых линий, построение деталей клюза, изготовление шаблонов и каркасов;

5) лекала веерообразные в плоскости радиальных шпангоутов - подготовка исходных данных для расчета на ЭВМ их контуров и положение следов контрольных плоскостей;

6) листы наружной обшивки оконечностей крупных судов - разработка эскизов;

7) мортиры, дейдвуды и кронштейны средних и крупных судов - разметка на металле;

8) наделки бульбовые судов - разбивка на плазе;

9) описания процедурные наиболее сложные - составление.

10) обшивка наружная в районе радиальных (веерных) шпангоутов - выполнение развертки и разметки листов;

11) фундаменты главных механизмов крупных судов - разбивка на плазе, изготовление шаблонов, каркасов и чертежей-шаблонов для разметки;

12) шпангоуты у выхода гребных валов - разбивка на плазе и снятие размеров с плаза;

13) якорь и якорный клюз - изготовление макетов.

15. Рубщик судовой

Параграф 1. Рубщик судовой, 2-й разряд

209. Характеристика работ:

предварительная обрубка по разметке контуров лопастей и ступиц, металла лопастей между сечениями по подготовленным маркам и угольникам гребных винтов обычного класса точности из чугуна и углеродистой стали;

зачистка поверхности ступиц гребных винтов пневматической машиной;

рубка прямолинейных кромок листов из углеродистых и легированных сталей;

рубка пневматическим молотком, зачистка пневматической машиной деталей и узлов неответственных конструкций корпуса в легкодоступных местах;

зачистка кромок неответственных конструкций после тепловой резки;

обрубка кромки шва под чеканку разъединенных листов и деталей;

обрубка пневматическими молотками, зубилами наплывов бетона между арматурными выпусками железобетонных конструкций, очистка от бетона опалубки и закладных деталей.

210. Должен знать:

принцип работы пневматических молотков, зачистных машин, подбор инструмента в соответствии с выполняемой работой;

правила и углы заточки рубочного инструмента;

назначение и условия применения наиболее распространенных универсальных и специальных приспособлений и простого контрольно-измерительного инструмента;

основные операции обработки гребных винтов, рулей, кронштейнов и крыльевого устройства;

основные марки материалов, применяемых при изготовлении винтов, рулей, кронштейнов и крыльевых устройств;

наименование и назначение частей гребных винтов и крыльевого устройства;

правила эксплуатации сети сжатого воздуха;

наименование основных конструкций строящихся металлических или железобетонных судов;

марки и свойства инструментальной стали, применяемой для зубил;

допуски, техническую документацию на выполняемые работы.

211. Примеры работ:

1) винты гребные, рули, кронштейны и крыльевые устройства - маркировка, консервация, установка заглушек;

2) винты гребные - обшивка для транспортировки;

3) детали насыщения, крепления временные, бонки, шпильки, скобы, гребенки, электроприхватки - обрубка и зачистка;

4) котлы и резервуары - чеканка швов и головок заклепок;

5) листы мелкие из углеродистой и легированной стали - обработка кромок при узловой сборке и установке;

6) листы, бракеты, флоры - зачистка после тепловой резки;

7) лопасти гребных винтов из углеродистой стали - насечка под наплавку;

8) металл рулей, ступиц, кронштейнов и сварных швов плоскостей крыла для судов с подводными крыльями - предварительная обрубка по разметке;

9) наклепыши, фланцы на конструкциях – чеканка;

10) отверстия в неответственных конструкциях - обрубка и зачистка кромок после тепловой резки;

11) протекторы - обрубка и зачистка мест установки;

12) полотнища переборок, платформ, палуб - зачистка кромок под сварку и после тепловой резки;

13) рули кронштейна и крыльевые устройства - обрубка по контуру;

14) секции из железобетона - обрубка наплывов и рубка прямолинейных кромок;

15) швы сварные неответственных конструкций – зачистка;

16) шпангоуты, бимсы, угольники легких конструкций - подрубка по разметке.

Параграф 2. Рубщик судовой, 3-й разряд

212. Характеристика работ:

окончательная обрубка по разметке контуров лопастей и ступиц, металла лопастей между сечениями по подготовленным маркам и угольникам гребных винтов обычного класса точности из чугуна и углеродистой стали;

доводка галтелей;

предварительная обрубка металла лопастей между сечениями по подготовленным маркам и угольникам гребных винтов обычного класса из коррозионностойких сталей и цветных сплавов;

получистовая обработка поверхностей судовых рулей, кронштейнов и крыльевых устройств из коррозионностойких сталей и цветных сплавов;

рубка криволинейных кромок, снятие фаски при сборке конструкций простой конфигурации из углеродистых, легированных сталей и алюминиевых сплавов;

обработка кромок с помощью пневматических ручных фрезерных машин на деталях, узлах и конструкциях из алюминиевых сплавов в нижнем положении в легкодоступных местах;

обработка сварных соединений после тепловой строжки в легкодоступных местах;

выполнение чеканки и подчеканки в труднодоступных местах;

обрубка кромки швов под чеканку склепанных листов и конструкций;

выявление и устранение дефектов чеканки при испытании;

чеканка и подчеканка швов и головок заклепок отдельных корпусных конструкций (обшивка наружная, палубы, надстройки);

гидравлические испытания цистерн и отсеков давлением воды до 2 МПа (20 кгс/см²) и пневматические испытания давлением воздуха до 0,3 МПа (3 кгс/см²);

выполнение сплошной насечки по периметру железобетонных конструкций на специализированном участке перед монтажом или на стапеле перед омоноличиванием монтажных соединений;

вырубка отверстий и сквозных дефектных мест на поверхностях и монтажных стыках омоноличивания неответственных конструкций;

насечка поверхности забетонированных несквозных дефектных мест.

213. Должен знать:

устройство применяемого пневматического инструмента (рубочных молотков, зачистных и фрезерных машин);

средней сложности контрольно-измерительный инструмент;

способы разметки простых винтов обычного класса точности и простых неответственных конструкций под обработку;

механические свойства и химический состав углеродистых, легированных сталей и цветных сплавов, применяемых при изготовлении корпусных конструкций, гребных винтов и крыльевых устройств;

допуски, посадки, квалитеты точности и параметры шероховатости обработки;

основные свойства и марки судостроительных бетонов;

способы насечки бетонных поверхностей;

классификацию дефектов на бетонных конструкциях и их устранения.

214. Примеры работ:

1) винты гребные - корректировка шага после выпиловки, маркировка иностранным текстом;

2) винты гребные обычного класса точности из коррозионностойких сталей и цветных сплавов диаметром до 1000 мм - предварительная обработка лопастей и ступиц;

3) винты гребные - испытание на мел и керосин;

4) винты гребные, рули и кронштейны - вырубка и разделка литейных пороков под сварку и обработка после заварки по лекальным шаблонам;

5) иллюминаторы, крышки – чеканка;

6) конструкции с криволинейными кромками из углеродистых и легированных сталей - вырубка корня шва, зачистка после тепловой резки;

7) крепления временные верхней палубы, наружной обшивки - обрубка и зачистка при сдаче на конструкцию;

8) лопасти гребных винтов диаметром до 1500 мм обычного класса точности - подготовка обломанных кромок и концов лопастей для приварки наделок и обработка после приварки и наплавки коррозионных мест по шаблонам и лекальным шаблонам;

9) металл рулей, ступиц, кронштейнов и сварных швов плоскостей крыла для судов с подводными крыльями - окончательная обрубка по разметке;

10) отверстия в ответственных конструкциях - обрубка и зачистка кромок после тепловой резки;

11) переборки продольные и поперечные - обрубка кромок и набора при установке в блок-секции и на стапеле по разметке;

12) профильный металл, листы, детали и узлы прямолинейной конфигурации из алюминиевых сплавов - снятие фасок, ласок и удаление припусков цилиндрическими и дисковыми фрезами;

13) раковины несквозные на поверхности железобетонных конструкций - насечка по заделке;

14) рубки, блоки секций и секции из алюминиевых сплавов - обрубка кромок при установке;

15) секции железобетонные - выполнение сплошной насечки по периметру перед омоноличиванием;

16) швы сварные конструкций, не связанных с корпусом - калибровка по заданным размерам, зачистка после тепловой строжки.

Параграф 3. Рубщик судовой, 4-й разряд

215. Характеристика работ:

обработка лопастей, ступиц и доводка галтелей гребных винтов обычного класса точности из легированных, коррозионностойких сталей и цветных сплавов;

окончательная обрубка металла лопастей между сечениями по подготовленным маркам и угольникам гребных винтов обычного класса точности из коррозионностойких сталей и цветных сплавов;

предварительная обрубка металла лопастей между сечениями по подготовленным маркам и угольникам гребных винтов высшего класса точности из коррозионностойких сталей и цветных сплавов;

чистовая обработка поверхностей судовых рулей, кронштейнов и крыльевых устройств из коррозионностойких сталей и цветных сплавов;

предварительная обработка гребных винтов переменного шага;

рубка винтовых и центровых канавок по шаблонам и маркам винтов обычного класса точности с постоянный шагом;

предварительная и окончательная обработка при ремонте винтов всех размеров и классов точности кроме высшего;

ручная правка кромок лопастей по шаговому угольнику;

замер шага винтов;

разделка внутренних пазов комлей лопастей винтов регулируемого шага;

рубка криволинейных кромок, снятие фаски при сборке конструкций сложной конфигурации из коррозионностойких сталей;

обработка кромок с помощью пневматических ручных фрезерных машин на узлах и конструкциях из алюминиевых сплавов во всех пространственных положениях и труднодоступных местах;

обработка сварных швов после тепловой строжки в труднодоступных местах;

обрубка плоскостей;

упрочнение сварных швов по эталонам и в местах заварки трещин дробеструйными аппаратами и ультразвуковыми ударными установками;

выполнение работ по чеканке и зачистке при гидравлических испытаниях корпусных конструкций давлением воды свыше 2 до 4 МПа (свыше 20 до 40 кгс/см²) и пневматических испытаниях давлением воздуха свыше 0,3 МПа (3 кгс/см²);

вырубка сквозных дефектных мест на поверхностях и стыках омоноличивания ответственных конструкций с проверкой по шаблонам и угломеру;

выполнение рубочных работ по стыкам омоноличивания в условиях кессонного сращивания судов на плаву.

216. Должен знать:

устройство, назначение и условия применения сложного и точного контрольно-измерительного инструмента и приборов;

способы разметки и обработки винтов высшего класса точности, рулей и крыльевого устройства;

проверку по чертежам правильности шаблонов, применяемых при изготовлении гребных винтов, судовых рулей и крыльевого устройства, все виды конструкций гребных винтов;

кинематические и электрические схемы применяемого оборудования;

механические свойства и химический состав коррозионностойких сталей и цветных сплавов;

допуски и припуски на выполняемые работы, технические условия на выполняемые рубочные работы по металлическим или железобетонным конструкциям, требования, предъявляемые к непроницаемости отсеков металлических или железобетонных судов;

требования Регистра СССР к железобетонным судовым конструкциям;

особенности работ при зимнем бетонировании и сращивании железобетонных судов на плаву с помощью кессонов.

217. Примеры работ:

1) винты гребные обычного класса точности из коррозионностойких сталей и цветных сплавов диаметром до 1000 мм - окончательная обработка лопастей и ступиц;

2) винты гребные бесшумные - обработка воздухоотводящих каналов;

3) винты гребные переменного шага обычного класса точности - предварительная обработка;

4) винты гребные всех конструкций и размеров обычного класса точности - шлифование, полирование и доводка галтельных переходов;

5) винты гребные со съемными лопастями - настройка и проверка на заданный шаг с пригонкой и установкой регулируемых вкладышей;

6) горловины, люки из алюминиевых сплавов - фрезерование кромок при монтаже;

7) листы наружной обшивки из легированных и коррозионностойких сталей и алюминиевых сплавов - рубка кромок, разделка фасок и вырубка;

8) лопасти гребных винтов диаметром свыше 1500 мм обычного класса точности - подготовка обломанных кромок и концов лопастей для приварки наделок и обработка после приварки и наплавки коррозионных мест по шаблонам и лекальным шаблонам;

9) обечайки цилиндрические, выкружки - обрубка, припиловка кромок при подгонке;

10) рули, крыльевое устройство, винты гребные цельнолитые всех размеров обычного класса - изготовление и полирование поверхностей;

11) секции бортовые, палубные - обрубка по контуру со снятием фасок;

12) узлы омоноличивания при кессонном сращивании железобетонных судов на плаву - вырубка сквозных дефектов и обрубка наплывов бетона после снятия опалубки;

13) фундаменты под вспомогательные механизмы и подкрепления - обработка кромок при сборке и установке, рубка плоскостей.

Параграф 4. Рубщик судовой, 5-й разряд

218. Характеристика работ:

окончательная обработка (вырубка) металла лопастей между сечениями по подготовленным маркам и угольникам гребных винтов высшего класса точности из коррозионностойких сталей и цветных сплавов;

окончательная обработка гребных винтов переменного шага, рулей и крыльевого устройства на судах с подводными крыльями;

рубка винтовых и центровых канавок по шаблонам и маркам винтов высшего класса точности и регулируемого шага;

статическая балансировка гребных винтов постоянного и переменного шага и крыльевых устройств;

предварительная и окончательная обработка винтов высшего класса точности, всех размеров при судоремонте;

правка лопастей гребных винтов всех размеров с проверкой по шаговому угольнику;

рубка криволинейных кромок, снятие фасок при сборке конструкций сложной конфигурации из высокопрочных сталей;

выполнение рубочных работ на конструкциях любой сложности в любых пространственных положениях в неудобных и труднодоступных местах с правой и левой руки;

выполнение работ по чеканке и зачистке дефектных мест при испытании корпусных конструкций наливом воды при давлении свыше 4,0 МПа (свыше 40 кгс/см²);

обработка кромок с помощью пневматических ручных фрезерных машин особо ответственных корпусных конструкций из алюминиевых сплавов с точностью до 0,1 мм во всех пространственных положениях и труднодоступных местах;

зачистка поверхности после тепловой строжки особо ответственных конструкций;

выполнение рубочных работ по стыкам омоноличивания в условиях бескессонного сращивания судов на плаву.

219. Должен знать:

устройство стендов для статической балансировки и их настройку;

приемы сборки и регулировки собранных узлов гребных винтов;

влияние точности и чистоты обработки поверхностей на качество гребных винтов и крыльевого устройства;

технические условия на сборку, испытание и сдачу всех видов конструкций гребных винтов постоянного и переменного шага, рулей и крыльевых устройств;

механические свойства применяемых высокопрочных сталей и сплавов;

технические условия рубки и требования, предъявляемые к конструкциям из этих сталей и сплавов, основные положения на сборочно-сварочные работы, особенности выполнения работ при бескессонном сращивании железобетонных судов на плаву, методы устранения сложных дефектов, выявленных в процессе испытаний отсеков железобетонных судов.

220. Примеры работ:

1) винты гребные - пригонка и регулировка сухарей фиксации шага;

2) винты гребные всех размеров высшего класса - шлифование и полирование;

3) винты гребные - прирубка канальной системы с подгонкой накладных листов, последующей заделкой и пригонкой по лекальным линейкам;

4) копиры масштабные для обработки лопастей - предварительная обработка;

5) модели металлические для формовки гребных винтов - предварительная обработка;

6) клюзы якорные, швартовные, кронштейны - чистовая обрубка плоскостей литых частей, подрубка кромок листов, примыкающих к ним, разделка фасок;

7) секции объемные (днищевые секции оконечностей) - обрубка по контуру со снятием фасок;

8) стыки монтажные основных конструкций - разделка фасок и вырубка корня шва;

9) фундаменты под главные механизмы и приборы - обработка кромок при сборке и установке, рубка плоскостей.

Параграф 5. Рубщик судовой, 6-й разряд

221. Характеристика работ:

сборка и наладка механизмов винтов регулируемого шага со снятием характеристик;

статическая балансировка винтов регулируемого шага, подгонка натягов и зазоров, центрирование лопастей при сборке со штатными ступицами;

приведение лопастей винтов регулируемого шага к единому статическому моменту относительно оси вращения винта и оси поворота лопастей;

совмещение по расчетным данным оси вращения гребных винтов с главной центральной осью инерции при динамической балансировке с разнесением неуравновешенных масс на несколько лопастей и несколько точек на каждой лопасти без нарушения гидродинамических характеристик гребных винтов;

изготовление винтовых поверхностей масштабных копиров для копировально-фрезерных станков;

полная обработка экспериментально-опытных винтов любой конфигурации.

222. Должен знать:

устройство станков, стендов и приборов для статической балансировки винтов регулируемого шага;

устройство станков и приборов для динамической балансировки, их настройку на частоту колебаний;

работу стродоскопа: методы расчета и разнесения неуравновешенных масс;

влияние точности и чистоты обработки поверхностей на качество гребных винтов;

технические условия на сборку, испытания и сдачу всех видов гребных винтов.

223. Примеры работ:

1) винты гребные регулируемого шага - окончательная обработка;

2) винты гребные экспериментально-опытные любой конфигурации - полная обработка нагнетательной и засасывающей поверхностей;

3) копиры масштабные для обработки лопастей - окончательная обработка, ремонт и корректировка;

4) Модели металлические для формовки гребных винтов - окончательная обработка.

16. Сборщик деревянных судов

Параграф 1. Сборщик деревянных судов, 1-й разряд

224. Характеристика работ:

нанесение клея вручную на склеиваемые детали;

удаление потеков клея с деталей и узлов;

поддержание заклепок при клепке;

сборка, установка и крепление простых деталей судов и шлюпок под руководством сборщика деревянных судов более высокой квалификации.

225. Должен знать:

наименование основных районов деревянных судов, основных деталей и узлов корпусов судов и шлюпок;

основные правила и приемы выполняемых работ при сборке, установке и креплении деталей судов и шлюпок;

правила и приемы работ по зачистке деталей и нанесения клея на поверхность вручную;

применяемый инструмент и правила пользования.

226. Примеры работ:

1) заполнители судов – удаление;

2) кормовое сидение шлюпок - удаление старых врубок;

3) шлюпки - снятие старой обшивки.

Параграф 2. Сборщик деревянных судов, 2-й разряд

227. Характеристика работ:

сборка, установка, подгонка и крепление простых деталей и узлов секций, корпусов судов и оборудования шлюпок;

выполнение отдельных операций предварительной обработки при изготовлении деталей: строгание, торцевание, сверление и тому подобное;

предварительная подготовка поверхностей деталей под склеивание на прямую "фугу";

набор простых пакетов при склеивании;

заточка применяемого инструмента;

выполнение простых сопряжений (соединений) деревянных деталей между собой; выполнение всех видов работ на строгальных, ленточных и круглопильных станках, сборка, склеивание и проверка изделий и узлов средней сложности под руководством сборщика деревянных судов более высокой квалификации.

228. Должен знать:

физические, механические свойства и основные пороки древесины;

виды клеев в судостроении и их назначение; назначение и типы деревообрабатывающих станков (ленточных, круглопильных, строгальных, сверлильных и тому подобное);

основные конструкции деревянных судов;

правила сборки и склеивания простых деталей и узлов секций, корпусов судов и шлюпок;

виды простых соединений деталей и узлов;

способы и приемы столярно-монтажных работ по установке простых узлов, изделий и оборудования шлюпок;

способы сверления при постройке деревянных судов и шлюпок;

правила чтения простых чертежей и схем;

применяемый инструмент.

229. Примеры работ:

1) детали и узлы оборудования судов – снятие;

2) заполнители судов – установка;

3) обшивка защитная для оборудования - изготовление из досок и фанеры;

4) планки стыковые при облицовке корпуса досками - сверление по разметке;

5) щитки зашивки воздушных ящиков - изготовление, установка.

Параграф 3. Сборщик деревянных судов, 3-й разряд

230. Характеристика работ:

сборка, разметка, склеивание, изделий и узлов средней сложности секций, корпусов судов, шлюпок, баркасов, ялов;

выполнение всех видов работ на ленточных, круглопильных, строгальных и сверлильных станках и их настройка;

подбор в раскрой шпона для склеивания прямых и сферических изделий в пресс-форме;

изготовление простых шаблонов по чертежам и эскизам;

оклеивание стеклотканью сферических частей корпуса;

гнутье деталей с кривизной для шлюпок в приспособлениях;

выполнение средней сложности сопряжений (соединений);

набор сложных пакетов и щитов при склеивании;

гидравлическая и пневматическая запрессовка изделий из шпона;

строжка под оклеивание шпоном реечной обшивки скуловых брусьев и киля;

разметка под клепку и установку шурупов;

пользование кондукторами, макетами, постелями и рейками, шаблонами с плаза;

сборка кондукторов и приспособлений средней сложности;

клепка с помощью пневматического инструмента и вручную непроницаемых швов;

изготовление временной оснастки, необходимой в работе;

сборка, склеивание и проверка сложных и особо сложных узлов, изделий и секций, монтаж настилов палуб, переборок, рубок, сборка на стапеле корпусов судов, лодок и рабочих шлюпок с внутренней отделкой под руководством сборщика деревянных судов более высокой квалификации.

231. Должен знать:

технические условия и технические процессы сборки, склеивания и проверки узлов и изделий средней сложности, секций корпусов судов, шлюпок, баркасов, ялов;

номенклатуру изделий, последовательность работ по насыщению секций, корпусов судов, шлюпок;

способы разметки узлов и деталей средней сложности;

методы фугования и склеивания деталей средней сложности;

склеивание из шпона обшивки любой конфигурации в пресс-форме;

виды средней сложности сопряжений (соединений); понятие о плазовой разбивке;

назначение пластмасс применяемых в судостроении;

способы предотвращения растрескивания и коробления древесины;

способы приготовления различных клеев;

режимы пропарки обшивки и шпангоутов шлюпок, ялов в автоклавах;

режимы и температурные условия при склеивании деталей из шпона;

способы изготовления простых шаблонов по чертежам и эскизам;

устройство средней сложности кондукторов для сборки узлов и секций;

настройку деревообрабатывающих станков;

способы заточки инструмента; устройство пневматических и гидравлических прессов;

приспособления, применяемые при клепке; правила чтения средней сложности чертежей и схем.

232. Примеры работ:

1) бимсы, стрингеры, карленгсы, пиллерсы, ватервейсы, подпалубные бруски – изготовление;

2) брусья привальные шлюпок и баркасов - изготовление, установка;

3) весла валковые - изготовление, балансирование;

4) выгородки судов – изготовление;

5) заполнители на шпангоутах и переборках судов – клепка;

6) кили, штевни простые – изготовление;

7) корпуса судов - внутренняя обшивка пластиком;

8) крышки (лючины) – изготовление;

9) мачты диаметром до 150 мм - изготовление, установка;

10) наделки судов скуловые и привальные - изготовление, установка;

11) настилы дощатые и фанерные верхней палубы и палубы полубака судов – изготовление;

12) настилы дощатые и фанерные в кладовых - изготовление, установка;

13) обшивка корпусов судов – изготовление;

14) планширы, комингсы, фальшборты - изготовление, установка;

15) рули шлюпок, баркасов, катеров – оковка;

16) транцы и форштевни судов – оковка;

17) транцы шлюпок - установка, крепление, малкование;

18) трапы-сходни – сборка;

19) шпангоуты для шлюпок, катеров, баркасов, ялов – изготовление;

20) щиты - склеивание на "фугу";

21) ящики цепные - зашивка досками.

Параграф 4. Сборщик деревянных судов, 4-й разряд

233. Характеристика работ:

сборка, разметка, склеивание, проверка сложных изделий, узлов и секций корпусов судов.

закладка на стапеле корпусов судов водоизмещением до 300 т и полная сборка баркасов, шлюпок, ялов с внутренней отделкой, испытанием на водонепроницаемость и устранением дефектов;

сборка и проверка сложных кондукторов, постелей и других приспособлений;

изготовление сложных шаблонов;

обработка профильных деталей на фрезерных станках;

выполнение сложных соединений при постройке деревянных судов.

234. Должен знать:

способы закладки килевых судов водоизмещением до 300 т;

теоретический чертеж и разбивку на плазе сложных узлов, секций корпусов судов, шлюпок, ялов, баркасов;

условия сборки и проверки сложных узлов, секций и корпусов судов и шлюпок;

способы разметки сложных узлов и деталей;

виды сложных соединений при постройке деревянных судов;

устройство сложных кондукторов и постелей для сборки узлов и секций судна;

способы изготовления сложных шаблонов по чертежам и эскизам;

настройку фрезерных и копировальных станков;

правила чтения сложных чертежей и схем.

235. Примеры работ:

1) брусья судов скуловые, привальные, лекальные и отбойные - изготовление, установка;

2) ветки днищевые - склеивание с одновременным гнутьем и креплением;

3) выгородки судов - сборка, установка;

4) карленгсы, стрингера палубные и днищевые - сборка, установка;

5) кили и штевни простые - сборка подгонка, установка;

6) лючины, трюмы – зашивка;

7) лючины, крышки - подгонка, установка;

8) мачты диаметром свыше 150 мм - изготовление, установка;

9) настилы дощатые и фанерные верхней палубы и палубы полубака судов - подгонка, установка;

10) обшивка корпусов судов - подгонка, установка;

11) палубы судов съемные - изготовление, установка;

12) переборки судов (кроме транцевых) – изготовление;

13) секции надстроек судов – изготовление;

14) транцы судов - установка, крепление;

15) фальшборты – установка;

16) фундаменты под вспомогательные механизмы - подгонка, установка;

17) шпангоуты судов - сборка, обработка по контуру, малкование, установка, крепление;

18) шпангоуты шлюпок, катеров, баркасов, ялов - малкование, подгонка, установка, крепление.

Параграф 5. Сборщик деревянных судов, 5-й разряд

236. Характеристика работ:

закладка на стапеле корпусов судов водоизмещением свыше 300 т;

выполнение особо сложных работ по изготовлению и установке конструкций указанных судов;

закладка и постройка катеров и яхт с внутренней отделкой помещений;

выполнение особо сложных и ответственных соединений при постройке килевых деревянных судов на стапеле;

разметка и проверка положений судна и особо сложных узлов на стапеле;

обработка особо сложных лекальных профилированных изделий с переменными сечениями;

расчет угла наклона гребного вала и места расположения дейдвудного отверстия и разметка его на штевне;

подготовка и спуск судна на воду.

237. Должен знать:

способы закладки килевых судов и судов водоизмещением свыше 300 т, разметки, выверки на стапеле и проверки по теоретическим чертежам;

особо сложные соединения при постройке деревянных судов;

плазовую разбивку корпуса и отдельных особо сложных узлов;

требования Регистра СССР при постройке и требования на сдачу судов.

238. Примеры работ:

1) катера, яхты - закладка на стапеле, сборка, отделка;

2) кили и штевни судов сложные - изготовление, сборка, подгонка, установка;

3) кольца клееные - изготовление, сборка в конструкцию;

4) надстройки судов - сборка, подгонка, установка;

5) обшивка катеров и яхт - пригонка, сборка, крепление с отделкой;

6) переборка - сборка, подгонка, установка;

7) переборки транцевые - изготовление, сборка, подгонка, установка;

8) рубки ходовые - сборка, установка, крепление;

9) шахты - обработка и установка брусьев, установка стенок;

10) фундаменты под главные механизмы - подгонка, установка.

17. Сборщик-достройщик судовой

Параграф 1. Сборщик-достройщик судовой, 1-й разряд

239. Характеристика работ:

разметка по шаблону, кернение, маркирование и правка вручную на плите мелких деталей (планок, полос и тому подобное);

зачистка вручную заусенцев и неровностей на деталях;

изготовление вручную заготовок, прокладок из листового материала;

очистка, наружная расконсервация и обезжиривание деталей и изделий;

выполнение работ при изготовлении, сборке, установке, демонтаже, ремонте простых деталей, узлов и дельных вещей под руководством сборщика-достройщика судового более высокой квалификации.

240. Должен знать:

наименование и расположение основных районов судна;

наименование основных деталей и дельных вещей;

приемы выполнения простых слесарных операций;

применяемый слесарно-сборочный, измерительный инструмент (метр, линейка, чертилка, керн) и правила пользования;

назначение и правила обращения с консервирующими материалами.

241. Примеры работ:

1) бирки - изготовление и установка;

2) заглушки вентиляционные – демонтаж;

3) крепежные детали (болты, винты самонарезающие, гайки, шурупы) - установка и снятие при сборке и демонтаже неответственных деталей и узлов;

4) разметки вентиляционные - разборка для никелирования;

5) соединения клепаные - подготовка прокладок, установка, снятие и обжатие временными болтами.

Параграф 2. Сборщик-достройщик судовой, 2-й разряд

242. Характеристика работ:

изготовление, сборка, правка, установка и демонтаж простых деталей и узлов крепления судового оборудования;

демонтаж металлической мебели;

разметка простых деталей, слесарная и станочная обработка;

электроприхватка, тепловая резка и пневматическая рубка при сборке и установке узлов и конструкций из углеродистых и легированных сталей в нижнем положении;

зачистка кромок и мест установки деталей под сварку и сварных швов пневматическими машинами;

заточка применяемого инструмента (кроме сверл);

выполнение работ при изготовлении, сборке, разметке, установке, монтаже, ремонте средней сложности и сложных узлов судовой мебели, изделий, достроечного оборудования, дельных вещей, общесудовой вентиляции под руководством сборщика-достройщика судового более высокой квалификации.

243. Должен знать:

номенклатуру основных изделий оборудования помещений и дельных вещей, их назначение; наименование и принцип действия основных судовых устройств;

способы разметки простых деталей по чертежам и эскизам;

простые геометрические построения и развертки простых геометрических фигур;

основные сведения о свойствах применяемых материалов;

применяемый слесарно-сборочный и контрольно-измерительный инструмент (угольники, циркули, кронциркули, угломеры, малочники), приспособления и правила пользования;

принцип работы и правила эксплуатации применяемого пневматического, электрифицированного, сварочного, газорезательного и механического оборудования цеха;

необходимую техническую и технологическую документацию на выполняемые работы;

условные обозначения, применяемые в судостроительных чертежах и схемах;

правила чтения простых сборочных чертежей.

244. Примеры работ:

1) двери металлические проницаемые – демонтаж;

2) жеребейки - изготовление и установка;

3) заглушки вентиляционные – изготовление;

4) кожухи электротрасс и парового отопления, панели прямые, прямоугольные - разметка, изготовление.

5) оборудование из пластмасс (держатели графинов и стаканов, платяные крючки, полки для личных вещей, полки туалетные) - установка по разметке и крепление.

6) ограждение коек, штанги занавесей - установка.

7) отверстия в простых деталях из углеродистых и легированных сталей - сверление, пробивка на прессе, зачистка.

8) петли, планки, шайбы и гайки специального гибкого ограждения - установка.

9) подвески одинарные, хвостовики, крючки, скобы - изготовление и установка.

10) прокладки прямоугольные и круглые из различных материалов - изготовление.

11) решетки вентиляционные - сборка после никелирования и установка.

12) трубы общесудовой вентиляции, кондиционирования, охлаждения приборов, не подлежащие восстановлению, - демонтаж.

13) фундаменты малогабаритные под электрооборудование и приборы - демонтаж.

14) шпильки, бонки, подвески кабельные - установка.

Параграф 3. Сборщик-достройщик судовой, 3-й разряд

245. Характеристика работ:

изготовление, правка, сборка, разметка, установка и ремонт простых узлов, мебели, изделий судового оборудования, дельных вещей, баков, емкостей, цистерн, поддонов прямостенных из сталей и сплавов;

заточка сверл;

контуровка сложных деталей и узлов;

изготовление простых кондукторов;

резка, гибка, холодная штамповка тонколистового материала на станках, вальцах, прессах, пресс-ножницах и виброножницах;

клепка пневматическим инструментом в холодном состоянии;

сборка и электроприхватка неответственных деталей, узлов и изделий из стали на контактных машинах переменного тока и ручными установочными пистолетами;

электроприхватка, тепловая резка и пневматическая рубка при сборке и установке конструкций из углеродистых и легированных сталей во всех пространственных положениях;

выполнение работ при изготовлении, сборке, установке и ремонте особо сложных узлов, изделий судового оборудования, дельных вещей, судовой мебели, монтаже и испытании систем кондиционирования и комплексной обработки воздуха (КОВ), сборке и установке оборудования, каркасов и панелей в модульной системе под руководством сборщика-достройщика судового более высокой квалификации.

246. Должен знать:

конструкцию и назначение изделий оборудования, помещений, дельных вещей и устройств судов, строящихся на заводе;

развертки геометрических фигур средней сложности;

устройство и правила эксплуатации станочного оборудования, применяемого для резки, гибки, правки и обработки листового и профильного материалов и изделий;

принцип и правила работы на контактных машинах;

способы разметки по чертежу и по месту деталей средней сложности;

режимы сварки и применяемые марки электродов;

свойства и способы обработки легированных сталей, алюминиевых сплавов и пластмасс, применяемых при достроечных работах;

последовательность изготовления, сборки, установи и монтажа простых изделий и дельных вещей;

правила испытания на водопроницаемость;

способы снятия шаблонов с места; правила чтения средней сложности сборочных чертежей;

применяемый слесарно-сборочный и контрольно-измерительный инструмент (отвесы, рейсмусы разметочные, шланговый уровень, ватерпас и тому подобное), приспособления, правила пользования ими.

247. Примеры работ:

1) вентиляция общесудовая, кондиционирования, охлаждения приборов, системы комплексной обработки воздуха (трубы прямые одного сечения, кроме забойных труб) - изготовление, пригонка, сборка;

2) вешалки консольные, койки, стулья, треноги медицинские - изготовление, сборка, установка, ремонт;

3) головки вентиляционные: грибовидные, эжекторные – разборка;

4) двери металлические проницаемые – установка;

5) дельные вещи: двери водогазонепроницаемые, клинкетные, крышки лючков, горловины, рундуки, шкафы – демонтаж;

6) детали крепления дельных вещей, специзоляции типа "Шлем", аварийно-спасательного имущества - изготовление, разметка мест установки, установка;

7) желоба, кожухи электротрасс и парового отопления, панели прямоугольные - пригонка, установка;

8) заглушки вентиляционные – установка;

9) зашивка столов из нержавеющей стали, обрешетник рыбных бункеров, щиты шумоизоляционные машинного отделения – демонтаж;;

10) иллюминаторы глухие, открывающиеся (круглые и прямоугольные), оконницы иллюминаторов, щитки затемнительные, светозащитные без привода - изготовление, сборка, испытание при изготовлении, монтаж, испытание на плотность и ремонт;

11) кнехты, утки и киповые планки - установка на болты и под сварку;

12) комингсы оборудования, мебели - изготовление, пригонка, установка;

13) контрфорсы, леерное ограждение на прямых участках - изготовление, установка и ремонт;

14) коробки кабельные - изготовление, установка, демонтаж и ремонт;

15) крышки люков, горловин - установка, крепление;

16) макеты промежуточной арматуры - установка при подгонке систем общесудовой вентиляции, кондиционирования и комплексной обработки воздуха (КОВ);

17) оборудование из пластмасс (держатели графинов и стаканов, платяные крючки, туалетные полки) - разметка мест установки;

18) ограждение коек, держатели графинов и стаканов, платяные крючки, полки для личных вещей, металлические - изготовление, обработка под хромирование;

19) подвески кабельные усиленные - изготовление, установка;

20) сигнализаторы с деталями крепления - изготовление и установка;

21) стеллажи простые - изготовление, ремонт, установка;

22) трапы вертикальные, скоб-трапы из прутков и труб - изготовление, разметка мест установки, замена;

23) трубы общесудовой вентиляции, кондиционирования, охлаждения приборов – демонтаж;

24) устройства тентовые – демонтаж;

25) фундаменты малогабаритные под электрооборудование и приборы – установка;

26) шпильки, бонки - разметка под установку.

Параграф 4. Сборщик-достройщик судовой, 4-й разряд

248. Характеристика работ:

изготовление, правка, сборка, разметка, проверка, установка и ремонт узлов, мебели, изделий судового оборудования, дельных вещей средней сложности, баков, емкостей, цистерн с криволинейными обводами из сталей и сплавов;

изготовление, пригонка, установка зашивки рефрижераторных помещений стальными оцинкованными листами, в жилых, общественных, санитарно-гигиенических, хозяйственных помещениях, шумопоглощающей в специальных помещениях, противопожарных дымоходов;

изготовление, пригонка, установка и ремонт обрешетника под зашивку жилых, служебных и специальных помещений, рыбных бункеров;

изготовление кондукторов и приспособлений - средней сложности.

размещение и установка в насыщенных помещениях ЗИП и аварийно-спасательного имущества;

подготовка и сдача судовых помещений, отсеков, цистерн на конструкцию;

сборка ответственных узлов и конструкций под контактную точечную и шовную сварку;

подгонка, монтаж и укупорка труб общесудовой вентиляции.

249. Должен знать:

способы изготовления судовой мебели и дельных вещей средней сложности, способы разметки сложных деталей и развертки сложных геометрических фигур по чертежу, допуски и припуски при обработке и сборке изделий;

технологическую последовательность выполняемых работ;

правила работы с приборами, инструментами и оснасткой при испытаниях изделий, систем общесудовой вентиляции, механические и технологические свойства материалов, свариваемых на машинах контактной сварки;

технологию изготовления и сборки секций каркасов для формирования помещений в модульной системе;

необходимую технологическую и техническую документацию на выполняемые работы;

правила чтения сложных сборочных чертежей;

применяемый слесарно-сборочный и контрольно-измерительный инструмент (простые оптические приборы: квадранты, трубы визирные, мишени передвижные), приспособления и правила пользования ими.

250. Примеры работ:

1) антенны телевизионные со стойкой - изготовление, сборка, установка, ремонт;

2) вентиляция общесудовая (трубы с погибью и забойные), кондиционирования, охлаждения приборов, систем комплексной обработки воздуха (трубы с погибью) - изготовление, подгонка по месту, монтаж и ремонт;

3) верстаки, рундуки, столы с тумбами, шкафы разного назначения, ящики для ЗИП, ящики, сейфы, каркасы под приборы, кресла вращающиеся, укладки и другое оборудование из сталей и сплавов - изготовление, сборка, установка и ремонт;

4) вьюшки швартовные и кабельные - изготовление, сборка с подшипниками и установка;

5) глушители шума, газоотводы, воздухоразделители - изготовление и монтаж;

6) головки вентиляционные: грибовидные, эжекторные - сборка, установка, ремонт;

7) двери металлические проницаемые - изготовление, ремонт;

8) задвижки вентиляционные с приводом – установка;

9) Кожухи электротрасс, парового отопления, панели фигурные - снятие шаблонов с места, изготовление и установка;

10) люки световые - изготовление деталей, сборка крышек, ремонт;

11) металлопласт для модульных панелей - снятие упаковки, разметка, правка, механическая очистка, резка, нанесение на декоративную пленку защитного состава;

12) монорельсы, пути рельсовые - разметка мест установки, установка, проверка в действии;

13) настил плавающий - изготовление, установка на амортизаторы;

14) носилки корабельные - изготовление, сборка;

15) ограждение леерное в оконечностях и заваливающееся - изготовление, установка;

16) панели модульные - вырубка заготовок и уголков в штампах, гибка в штампах или приспособлениях;

17) переходы конические со смещенными осями, прямые с круглого сечения на прямоугольное - изготовление, подгонка, сборка, ремонт;

18) пирамиды с внутренними сейфами и сейфы, столы операционные – установка;

19) плиты каркасные термостойкого покрытия палуб - изготовление, сборка, установка каркасов без плит;

20) резина на дверях уплотнительная - замена, испытание на непроницаемость;

21) стеллажи сложные - изготовление, подгонка по месту и установка, ремонт;

22) стекла иллюминаторов - установка на герметик и уплотнительную резину;

23) стрелы грузовые - установка насыщения.

24) трапы наклонные и поручни к трапам - изготовление, сборка, ремонт, правка, установка;

25) устройства якорные, швартовные, буксирные для мелких и малых судов, антенные - установка, монтаж, ремонт и сдача в действии;

26) устройства спасательные, страхующие - изготовление, сборка, испытание, ремонт;

27) устройства тентовые - изготовление, установка, ремонт;

28) фильтры различных типов - изготовление, сборка;

29) флагштоки, гюйсштоки с обоймами, футштоки, футляры для карт - изготовление, установка и крепление,

З0) шаблоны для изготовления листов специальных покрытий, трубопроводов систем вентиляции, кондиционирования - снятие размеров с места, изготовление;

31) щиты волнорезные, ветроотбойники - сборка и объем, проверка;

32) эмблемы на дымовых трубах, доски наименования судна - изготовление, установка.

Параграф 5. Сборщик-достройщик судовой, 5-й разряд

251. Характеристика работ:

изготовление, правка, сборка разметка, проверка, установка и ремонт сложных узлов, изделий судового оборудования, устройств, судовой мебели, дельных вещей, баков, цистерн, емкостей, поддонов со сложной конфигурацией из сталей и сплавов;

изготовление сложных кондукторов приспособлений, макетов забойных труб;

формирование и оборудование судовых помещений в модульной системе;

подгонка, монтаж и испытание систем: кондиционирования, охлаждения приборов и комплексной обработки воздуха;

настройка, регулировка и сдача в действии на швартовных и ходовых испытаниях систем общесудовой вентиляции.

252. Должен знать:

способы развертки особо сложных геометрических фигур;

последовательность изготовления, сборки, установки и монтажа сложных изделий оборудования помещений, устройств, судовой металлической мебели, дельных вещей, воздуховодов вентиляции всех назначений, кондиционирования, комплексной обработки воздуха и тому подобное;

систему допусков и посадок; способы уменьшения и устранения сварочных деформаций;

технологию склейки деталей и узлов из пластмасс;

монтаж оборудования помещений в модульной системе;

правила проведения испытаний систем вентиляции на прочность и герметичность;

программу швартовных и ходовых испытаний;

применяемый слесарно-сборочный и контрольно-измерительный инструмент и приспособления.

253. Примеры работ:

1) аппаратура медицинская - монтаж;

2) балки поворотные с приводами, стрелы грузовые, шлюпбалки - изготовление, сборка, ремонт;

3)буи сигнальные - изготовление, сборка, установка;

газоотводы, глушители шума, фигурные и воздуха высокого давления - изготовление, монтаж и испытания, ремонт;

5) двери и крышки: противопожарные, клинкетные, водогазонепроницаемые с приводами - изготовление, сборка, установка, ремонт, испытания;

6) диффузоры, конфузоры, четверники с переходными сечениями, сепараторы, циклоны - изготовление, сборка, установка, ремонт;

7) закрытия люковые, механизированные, устройства: грузовые, шлюпочные, спасательные для мелких и малых судов; якорные, буксирные и швартовные для средних и крупных судов - монтаж и сдача в действии;

8) зашивка помещений листами из коррозионностойкой стали - изготовление, пригонка, установка;

9) защита ветровая криволинейной формы из оргстекла - изготовление, монтаж;

10) защита от искрообразования и экранизация непроницаемых дверей и крышек - изготовление и монтаж;

11) иллюминаторы створчатые, с опускным устройством и влагоочистителями - изготовление, монтаж, испытания;

12) люки световые - сборка в объемы, установка, испытания;

13) макеты волноводного тракта - изготовление, установка;

14) мачты сигнальные и радиомачты - сборка, испытания, сдача;

15) оборудование релаксационных резервуаров - изготовление, монтаж;

16) обрешетник и настил полов в машинно-котельных отделениях - изготовление, подгонка, установка и ремонт;

17) переходы с круглого сечения на призматическое со смешанными осями систем вентиляции - изготовление, сборка, пригонка, ремонт;

18) пирамиды с внутренними сейфами и сейфы - изготовление, сборка;

19) плиты термостойкие покрытия палуб - изготовление, сборка, пригонка и установка;

20) стеллажи особо сложные и специальные (с обводкой пиллерсов, труб вентиляции, при большой покатости палубы, угловых переходов, конусности полок и тому подобное) - изготовление, пригонка по месту, правка, калибровка и ремонт;

21) стулья, кресла с перемещением в трех плоскостях - изготовление;

22) трубы забойных систем: кондиционирования, охлаждения приборов, комплексной обработки воздуха - изготовление, подгонка по месту и монтаж;

23) трапы забортные (парадные) - изготовление, сборка, установка, испытание, сдача в действии;

24) уплотнения резиновые закрытий - вулканизация, установка, проверка, сдача на непроницаемость.

Параграф 6. Сборщик-достройщик судовой, 6-й разряд

254. Характеристика работ:

изготовление, сборка и установка на судне особо сложных и ответственных изделий судового оборудования, мебели, устройств и дельных вещей;

изготовление особо сложных кондукторов и приспособлений;

проверка арматуры с гидроприводами, ее регулировка и испытания на герметичность;

постройка, регулировка по всем режимам и сдача в действии на швартовных и ходовых испытаниях систем противохимической вентиляции, кондиционирования, охлаждения приборов и систем комплексной обработки воздуха (далее - КОВ).

255. Должен знать:

способы разметки мест, установки и проверки всех выполняемых достроечных работ;

плазовую разбивку;

способы развертки любых геометрических фигур;

метод постройки судов; характеристики и режимы работы сложных контрольно-измерительных инструментов и приборов;

правила настройки, регулировки и испытаний систем всех назначений, методику проведения швартовных и ходовых испытаний;

причины и размеры возникающих конструктивных и технологических деформаций при выполнении работ и способы их уменьшения;

методы обработки и свойства применяемых пластмасс и биметаллов;

техническую и технологическую документацию на выполняемые работы.

256. Примеры работ:

1) антенны крупногабаритные лучевые - изготовление, сборка;

2) закрытия люковые механизированные - испытание на плотность и сдача кинематики в действии;

3) обтекатели специальных устройств сложной конфигурации из легированных сталей и сплавов - изготовление, установка;

4) раструбы вентиляционные шаровые – изготовление;

5) системы противохимической вентиляции, кондиционирования, охлаждения приборов комплексной обработки воздуха (КОВ) - настройка, регулировка, сдача в действии;

6) столы операционные – изготовление;

7) устройства грузовые, шлюпочные, спасательные для средних и крупных судов - монтаж и сдача в действии.

18. Сборщик железобетонных судов

Параграф 1. Сборщик железобетонных судов, 2-й разряд

257. Характеристика работ:

монтаж железобетонных плит и плоских сборных арматурных секций массой до 3 т с применением кранового оборудования;

соединение арматурных выпусков неответственных сборных элементов корпуса судна;

электроприхватка арматурных выпусков;

установка секций и конструкций на стапель с выверкой по осям под руководством сборщика железобетонных судов более высокой квалификации.

258. Должен знать:

наименование и конструкцию отдельных деталей и узлов железобетонного судна;

основные свойства составных частей бетона;

методы монтажа плоских арматурных секций и плит небольших габаритов массой до 3 т;

величину выпусков монтируемой арматуры для сварки и свободного закрепления ее в бетоне;

способы соединения арматурных выпусков вязальной проволокой;

основные сведения об устройстве применяемых электросварочных машин и аппаратов, способы и приемы прихватки арматурных выпусков.

259. Примеры работ:

1) секции арматурные выгородок, переборок и плиты массой до 3 т - монтаж, прихватка.

Параграф 2. Сборщик железобетонных судов, 3-й разряд

260. Характеристика работ:

монтаж сборных секций массой свыше 3 до 5 т;

установка секций и конструкций на стапеля с выверкой по осям;

электроприхватка закладных деталей и монтируемой арматуры;

подготовка железобетонных секций к установке на стапеле.

261. Должен знать:

конструкцию всех узлов и секций железобетонного судна;

технические условия и последовательность сборки арматурных узлов и плит корпуса железобетонных судов;

типовые соединения сборных элементов корпусов судов;

способы и приемы электроприхватки закладных деталей и монтируемой арматуры.

262. Примеры работ:

1) стыки набора во всех пространственных положениях - соединение арматурных выпусков.

Параграф 3. Сборщик железобетонных судов, 4-й разряд

263. Характеристика работ:

монтаж сборных бортовых секций массой свыше 5 до 10 т;

выверка и закрепление сборных деталей при монтаже.

264. Должен знать:

схему разбивки на секции строящихся железобетонных судов, технические условия постройки корпуса железобетонных конструкций.

265. Примеры работ:

1) секции бортовые - монтаж, выверка при установке, соединение арматурных выпусков.

Параграф 4. Сборщик железобетонных судов, 5-й разряд

266. Характеристика работ:

монтаж объемных железобетонных секций и блоков массой свыше 10 до 30 т;

центровка и выверка с применением оптических приборов;

выполнение сборочных работ при кессонном сращивании блоков корпусов судов;

стапельные работы в зимний период постройки железобетонных судов;

подготовка стыкуемых частей корпуса под омоноличивание при кессоном сращивании.

267. Должен знать:

способы балластировки секций при их сращивании на плаву с применением кессонов;

способы установки центрирующих форм и прогибомеров (применительно к плавучим докам); способы выполнения арматурных и бетонных работ в кессоне.

268. Примеры работ:

1) днища судов - монтаж и соединение при кессонном сращивании объемных секций;

2) секции переборок тонкостенные железобетонные - установка, центровка, монтаж.

Параграф 5. Сборщик железобетонных судов, 6-й разряд.

269. Характеристика работ:

монтаж крупногабаритных секций и блоков массой свыше 30 т с центровкой и выверкой по теоретическим линиям с применением оптических приборов;

выполнение сборочных работ (балластировка, центровка, стыковка узла сращивания) при бескессонном сращивании, герметизация узлов сращивания.

270. Должен знать:

способы балластировки, центровки частей железобетонных судов, подлежащих бескессонному сращиванию на плаву, методы крепления, выверки выпусков сращиваемых частей судна;

способы выполнения арматурных и бетонных работ при бескессонном сращивании судов;

требования Регистра СССР по постройке железобетонных судов.

271. Примеры работ:

1) узлы бескессонного сращивания железобетонных судов - крепление.

19. Сборщик корпусов металлических судов

Параграф 1. Сборщик корпусов металлических судов, 1-й разряд

272. Характеристика работ:

разметка простых мелких деталей по шаблону, кернение, маркирование;

выполнение слесарных операций: правка, рубка вручную, зачистка заусенцев, обработка деталей в свободный размер;

очистка деталей и узлов, обезжиривание;

выполнение работ по сборке легких переборок и выгородок, изготовлению и установке деталей набора под руководством сборщика корпусов металлических судов более высокой квалификации.

273. Должен знать:

наименование основных конструкций корпуса судна, применяемые материалы;

правила выполнения основных приемов сборки;

правила разметки простых мелких деталей по шаблонам и эскизам;

наименование и назначение простых приспособлений, измерительного и слесарно-сборочного инструмента;

назначение и правила обращения с консервирующими материалами.

274. Примеры работ:

1) детали простые мелкие (полосы, планки и тому подоблное) - правка на плите, зачистка вручную;

2) заготовки для прокладок из листового материала - разметка, резка;

3) заклепки - подача при клепке;

4) сборочный инструмент: струбцины, скобы, болты, домкраты, талрепы винтовые, приспособления - снятие, уборка;

5) соединения клепаные - подготовка прокладок и обжатие болтами.

Параграф 2. Сборщик корпусов металлических судов, 2-й разряд

275. Характеристика работ:

сборка плоских малогабаритных секций из углеродистых и низколегированных сталей;

разметка, контуровка по шаблону, сборка, установка и проверка простых узлов и деталей из углеродистых и низколегированных сталей при узловой, секционной и стапельной сборке;

правка простых деталей и мелких узлов на плите вручную;

сверление отверстий в неответственных деталях пневматическими машинами;

заточка применяемого инструмента (кроме сверл);

зачистка кромок под сварку, мест установки деталей и сварных швов пневматическими машинами;

нагрев и поддержка заклепок при клепке;

подбор прокладок и заглушек;

приготовление и нанесение мелового или мыльного раствора на швы корпусных конструкций при испытании;

электроприхватка, тепловая резка и пневматическая рубка при сборке конструкций из углеродистых и низколегированных сталей в нижнем положении;

выполнение работ при сборке, установке, демонтаже и ремонте плоских крупногабаритных секций, плоскостных секций, криволинейных и несимметричных тавровых узлов набора; установка скуловых книц, заделок, бракет, деталей насыщения, забойных частей ребер жесткости и тому подобное под руководством сборщика корпусов металлических судов более высокой квалификации.

276. Должен знать:

конструкции корпуса судна; наименование районов судна и места их расположения;

основные теоретические линии корпуса судна;

способы разметки простых деталей по чертежу и эскизу и простые построения геометрических разверток;

разметку мест установки деталей на малогабаритных плоских узлах;

основные свойства применяемых сталей, сплавов и электродов;

методы сборки и установки узлов, плоских секций;

способы обработки деталей и узлов из углеродистых и низколегированных сталей;

правила подготовки конструкций под сварку;

приспособления и оснастку для сборки узлов набора и плоских секций;

правила чтения простых сборочных чертежей;

разметочный и мерительный инструмент;

принцип работы и правила эксплуатации и обслуживания применяемого пневматического, сварочного, газорезательного и механического оборудования;

необходимую техническую и технологическую документацию на выполняемую работу.

277. Примеры работ:

Узловая и секционная сборка:

1) детали, узлы неответственные, вырезы, шпигаты в наборе, ребра жесткости, заделки, планки, кницы, рыбины, угольники, скобы - тепловая резка, электроприхватка в нижнем положении при изготовлении, сборке, пригонке, установке и демонтаже;

2) детали насыщения плоских малогабаритных секций (скобы, бонки, планки, протекторы, шпильки, лапки) - установка по разметке;

3) детали из алюминиевых сплавов - зачистка и обезжиривание кромок под сварку;

4) ребра жесткости временные, рыбины - демонтаж и установка на плоских секциях;

5) узлы тавровые прямолинейные длиной до 2 м и кницы с поясками – сборка;

Стапельная сборка:

1) балласт - разгрузка, взвешивание, маркировка и укладка в контейнеры;

2) кницы, планки, заделки внакрой, мелкие бракеты и детали крепления - установка по разметке;

3) конструкции корпуса - зачистка под сварку и после снятия деталей и узлов;

4) леса из труб - предварительная сборка узлов и демонтаж;

5) ограждения люков и вырезов (временные) - установка и демонтаж;

6) протекторы, стойки аккумуляторных ям, временные трапы – демонтаж;

7) фундаменты малогабаритные, под вспомогательные механизмы и оборудование – демонтаж;

8) цемент и балласт - выбивка и демонтаж.

Параграф 3. Сборщик корпусов металлических судов, 3-й разряд

278. Характеристика работ:

сборка, разметка, проверка, контуровка, правка, демонтаж плоских крупногабаритных секций, узлов набора с погибью и плоскостных малогабаритных секций с погибью из сталей и сплавов;

установка и ремонт плоских малогабаритных секций, узлов набора из сталей и сплавов при секционном и блочном методе постройки судов в цехе и на стапеле;

разметка мест установки набора, деталей насыщения на плоских узлах, секциях в цехе и на стапеле от вынесенных контрольных линий;

сборка плоских секций на механизированных линиях, панелей с набором на сборочно-сварочном автомате, сборка и сварка тавровых балок прямолинейных и криволинейных на агрегатах типа МИБ-700 и СКТ;

сборка несложных приспособлений и кондукторов;

снятие размеров с места и изготовление шаблонов для простых деталей;

сборка, правка, ремонт и установка по разметке малогабаритных фундаментов под вспомогательные механизмы, приборы и оборудование;

замена листов обшивки корпуса, надстроек и палубного настила без погиби;

правка любым методом малогабаритных корпусных конструкций из сталей и сплавов толщиной свыше 6 мм;

сборка и разборка трехъярусных трубчатых лесов;

резка деталей на пресс-ножницах и виброножницах;

сверление, развертывание, зенкование отверстий пневматическими и электрическими машинами в различных пространственных положениях;

правка листовой стали на вальцах;

холодная гибка в вальцах листового материала толщиной до 10 мм деталей конической и цилиндрической форм;

гибка на станках и малковка по шаблону профильного материала;

тарирование емкостей;

испытание сварных швов обдувом воздухом, на керосин, поливом воды с устранением выявленных недостатков;

выполнение клепальных, чеканочных работ на простых неответственных конструкциях;

электроприхватка, тепловая резка и пневматическая рубка при сборке и установке узлов и конструкций из углеродистых, низколегированных и легированных сталей во всех пространственных положениях;

выполнение работ при сборке объемных секций, блок-секций, секций оконечностей судов, формировании корпуса судна на стапеле, установке крупногабаритных фундаментов, формировании судовозного поезда под руководством сборщика корпусов металлических судов более высокой квалификации.

279. Должен знать:

методы постройки строящихся корпусов судов, основные сведения о плазовой разбивке;

технологические и механические свойства сталей и сплавов;

способы сборки, установки и проверки плоских и плоскостных с погибью секций из сталей и сплавов;

способы разметки средней сложности деталей и технологию их обработки;

развертки геометрических фигур средней сложности;

причины возникновения и способы уменьшения сварочных деформаций;

методы правки сварных конструкций (холодный, тепловой, безударный и комбинированный);

способы испытаний на непроницаемость;

приспособления и оснастку для сборки плоских и плоскостных с погибью секций;

разметочный и мерительный инструмент;

правила обслуживания применяемого сварочного, газорезательного, пневматического и механического инструмента и оборудования;

устройство и принцип действия механизмов и агрегатов поточных и механизированных линий сборки и сварки плоских секций и таврового набора, средств малой механизации при сборке и сварке корпусных конструкций;

типы станков, применяемых, при обработке деталей корпуса судна, и правила работы на станках;

правила чтения средней сложности сборочных чертежей;

необходимую техническую и технологическую документацию на выполняемую работу.

280. Примеры работ:

Узловая и секционная сборка:

1) баки, емкости, цистерны простые прямостенные из сталей и сплавов - изготовление, сборка, правка, проверка, ремонт;

2) брус привальный металлический и абвайзерные коробки на прямых участках - изготовление, установка, правка, ремонт, замена;

3) заделки технологические по легким и вспомогательным конструкциям - подгонка, установка;

4) кильблоки под катера и шлюпки - сборка, правка, установка;

5) набор продольный и поперечный с погибью - сборка по шаблонам, установка, проверка, правка;

6) переборки, секции, блок-секции, фундаменты, забойные листы, надстройки, узлы - тепловая резка и электроприхватка при сборке, установке, стыковании;

7) переборки, выгородки, крыши и наружные стенки надстроек без погиби из углеродистых и низколегированных сталей - разметка, изготовление, сборка, проверка, правка)

8) полосы обделочные по контуру вырезов – установка;

9) полотнища плоские, гофрированные выгородки из сталей и сплавов - сборка на поточных механизированных линиях;

10) ребра жесткости временные, рыбины - установка, демонтаж на секциях с погибью;

11) рымы и обухи - сборка и установка на плоских секциях, демонтаж;

12) секции плоские малогабаритные из легких сплавов - сборка, проверка, правка;

13) стапель - кондукторы для сборки мелких катеров, - сборка, разборка;

14) узлы тавровые прямолинейные, симметричные и несимметричные длиной свыше 2 м и криволинейные симметричные с постоянной кривизной - сборка, проверка, правка;

15) фальшборты прямые, фундаменты малогабаритные под вспомогательные механизмы и электрооборудование - сборка, проверка, правка;

16. шахты, каналы вентиляционные и тамбуры простые - изготовление, сборка, правка;

Стапельная сборка:

1) баки, емкости, цистерны простые прямостенные из сталей и сплавов - установка, проверка, ремонт;

2) балласт - установка, крепление;

3) бракеты, кницы и мелкие узлы - разметка мест установки;

4) выгородки легкие - демонтаж, установка;

5) горловины, протекторы – установка;

6) заделка и забойные части ребер жесткости по неответственным судовым конструкциям - изготовление, установка, правка;

7) иллюминаторы глухие, открывающиеся (круглые и прямоугольные) - установка, монтаж и испытания на плотность, ремонт;

8) конструкции - установка и раскрепление под контроль;

9) кнехты, утки и киповые планки - установка на болты и под сварку, демонтаж, ремонт;

10) крышки люков, горловин, листы съемные неответственных конструкций - установка, крепление;

11) комингсы люков и дверей по настилам, легким выгородкам, не испытываемые на газоплотность, - установка;

12) леса из труб и металлических конструкций трехъярусные; площадки технологические, переходные, откидные; трапы, леерное ограждение штатное и временное - сборка, монтаж, демонтаж;

13) переборки, секции, блок-секции, фундаменты, забойные листы, надстройки, узлы - тепловая резка и электроприхватка при сборке, установке, стыковании;

14) пиллерсы в настройках - сборка, установка, проверка.

15) полиэтилен - подгонка и установка на переборках и конструкциях.

16) секции плоские малогабаритные (настилы полов, платформы, выгородки, переборки в тому подобное) - установка, проверка, правка.

17) трапы вертикальные и скоб-трапы - изготовление, разметка мест установки, установка.

18) фальшборт прямой - установка, правка, замена.

19) фундаменты малогабаритные под вспомогательные механизмы и оборудование - разметка мест установки, установка, проверка, правка.

20) шахты, каналы вентиляционные, тамбуры простые - установка.

21) швы сварные - зачистка с проверкой по калибру.

22) швы сварные, места заварки трещин, места коррозии металла - упрочение по эталонам дробеструйными аппаратами и ультразвуковыми ударными установками.

23) шпильки, бонки, планки, угольники, скобы под изоляцию - установка по разметке на поверхности с погибью, разметка мест установки на поверхности без погиби.

Параграф 4. Сборщик корпусов металлических судов, 4-й разряд

281. Характеристика работ:

сборка, разметка, проверка, контуровка крупногабаритных плоскостных секций с погибью и малогабаритных плоскостных секций со сложной кривизной объемных секции и блок-секций для средней части судна, блок-секций надстройки и секций оконечностей судов с простымит обводами;

формирование корпуса судна на стапеле или в доке из секций (плоскостных с погибью, крупногабаритных плоских, малогабаритных со сложной кривизной, объемных), блок-секций для средней части судна, блок-секций надстройки и секций оконечностей судов с простыми обводами;

разметка, проверка, контуровка корпусных конструкций при стапельной сборке и ремонте, а также разметка на секциях мест установки деталей набора, насыщения с вынесением размеров от основных линий корпуса судна;

изготовление днищевых и бортовых объемных секций на поточных и механизированных линиях и настройка постелей;

демонтаж, ремонт, изготовление, установка листов наружной обшивка с погибью для средней части судна, листов фальшборта в оконечностях, палубного настила, настила второго дна;

гибка на станках в холодном состоянии и вручную с нагревом профильного и листового материала со сложной кривизной толщиной до 10 мм при ремонте судов;

выполнение средней сложности проверочных работ;

снятие размеров с места и изготовление шаблонов для сложных деталей;

сборка, установка и проверка постелей с погибью, кондукторов и кантователей средней сложности;

правка любым методом крупногабаритных сложных корпусных конструкции из сталей и сплавов толщиной свыше 6 мм, а также несложных корпусных конструкций из сталей и сплавов толщиной до 6 мм;

гидравлические испытания корпусных конструкций давлением до 2,0 МПа (до 20 кгс/см²) и пневматические давлением свыше 0,05 до 0,3 МПа (свыше 0,5 то 3 кгс/см²) с устранением выявленных недостатков. Выполнение клепальных и чеканочных работ на ответственных конструкциях. Формирование судового поезда, обслуживание вывода и спуска судов.

282. Должен знать:

разбивку теоретического чертежа корпуса судна на плазе - натурную и масштабную;

способы разметки сложных деталей и установки узлов и деталей на криволинейные поверхности;

развертки сложных геометрических фигур;

обработку и сборку деталей, узлов, секций и блоков;

методы ремонта, замены обшивки и набора корпуса судна;

систему припусков и допусков, квалитеты обработки и параметры шероховатости, методы стыкования блоков корпуса судна;

устройство стапель-кондукторов, кантователей;

различные формы подготовка кромок под сварку;

способы выполнения проверочных работ;

причины возникновения сварочных деформаций и способы их предупреждения;

способы правки сварных и клепаных конструкций любым методом;

основные правила Регистра СССР и технические условия на постройку и ремонт корпусов металлических судов;

малую механизацию, сборочные приспособления при сборке и формировании секций, блок-секций и установку их на стапеле;

способы формирования судового поезда для постройки, вывода и спуска судов;

принцип действия и устройство поточных и механизированных линий по сборке и сварке днищевых и бортовых секций;

правила и технические условия на гидравлические испытания давлением до 2,0 МПа (до 20 кгс/см²) и пневматические испытания давлением до 0,3 МПа (до 3 кгс/см²) корпусных конструкций, назначение и правила пользования сложными контрольно-измерительными проверочными инструментами и приборами;

способы проверки положения мелких и малых судов на стапеле и в доке при ремонте;

правила чтения сложных чертежей по сборке и установке корпусных конструкций при формировании корпусов судов и изготовлении секций;

необходимую техническую и технологическую документацию на выполняемую работу.

283. Примеры работ:

Узловая и секционная сборка:

1) баки, емкости, цистерны с криволинейными обводами из сталей и сплавов - сборка, правка, проверка, ремонт;

2) балки, тележки судовозные - сборка, ремонт;

3) брус привальный металлический и абвайзерные коробки на криволинейных участках - изготовление, установка, правка, ремонт;

4) каналы вентиляционные, шахты и тамбуры сложной конфигурации - изготовление, сборка;

5) кожухи дымовых труб простые - сборка, проверка, правка;

6) крышки и комингсы шахт - сборка, проверка;

7) люки световые - изготовление деталей, сборка крышек, ремонт;

8) обечайка стабилизирующих колонн плавучих буровых установок - сборка из секторов с набором и насыщением, проверка;

9) патрубки по второму дну и переборкам - сборка, установка;

10) петли, скобы, фланцы и кронштейны рулей – сборка;

11) раструбы и головки вентиляционные - изготовление, сборка;

12) рамы, обухи на плоскостных, объемных секциях и блоках - сборка, установка, демонтаж;

13) секции стабилизирующих колонн плавучих буровых установок - сборка, проверка;

14) стрелы грузовые, мачты простые - изготовление, сборка, ремонт;

15) фзлы тавровые криволинейные несимметричные с переменной или сложной кривизной - сборка, проверка, правка;

16) фстройства крыльевые - сборка отдельных узлов;

17) фундаменты крупногабаритные, рамы, станины под котлы, подшипники валопроводов, приборы, грузовые краны, вспомогательные механизмы, штевни из листового и профильного металла - сборка, проверка, правка;

18) шпангоуты из сталей и сплавов - сборка в кондукторе, проверка;

19) щиты волнорезные, ветроотбойники - сборка в объем, проверка;

Стапельная сборка:

1) баки, емкости, цистерны с криволинейными обводами из сталей и сплавов - установка, правка, проверка;

2) блоки и блок-секции надстроек - сборка из объемных секций, установка, проверка, правка;

3) блоки корпусов малых судов - передвижка и стыкование;

4) выгородки легкие со скользящими соединениями, обтекатели отличительных огней, ограждение выдвижных устройств - изготовление, установка, ремонт, проверка;

5) заделки и забойные части ребер жесткости по ответственным, газоплотным судовым конструкциям - изготовление, установка, правка;

6) каналы вентиляционные, шахты и тамбуры сложной конструкции - установка, ремонт;

7) кили боковые - установка, стыкование, проверка, ремонт;

8) кнехты и киповые планки (выдвижные и врезные) - установка, ремонт.

9) кожухи дымовых труб, простые - установка, правка, проверка;

10) комингсы надстроек, легких выгородок, люков, дверей, шахт, испытываемых на газоплотность, - установка, замена;

11) леса из труб и металлических конструкций свыше трех ярусов с кронштейнами и леерными ограждениями; навесные беседки, этажерки, откатные колонны - сборка, монтаж, демонтаж, ремонт;

12) монорельсы в машинно-котельном отделении и коридорах гребного вала, рельсовые пути - установка, проверка;

13) набор корпуса из профилей со сложной кривизной - правка на месте при ремонте, гибка на станках в холодном состоянии и вручную с нагревом;

14) настал плавающий - изготовление, установка на амортизаторах;

15) обрешетник специальных помещений и настил полов - изготовление, подгонка по месту, установка;

16) обшивка газовыхлопных выгородок – установка;

17) обшивка обтекателей - шлифовка и полировка;

18) патрубки донно-забортной арматуры – установка;

19) пиллерсы корпуса судна - разметка мест установки, подгонка, установка, замена;

20) подкрепления в районе люков, на настилах, в насосных выгородках – установка;

21) раскосы, связи трубчатой и коробчатой форм плавучих буревых установок - установка над палубами понтонов под прямым углом, стыкование, проверка;

22) устройства герметизирующие плавучих буровых установок – установка;

23) фундаменты крупногабаритные, рамы, станины под котлы, подшипники валопроводов, приборы, грузовые краны, вспомогательные механизмы, штевни из листового и профильного металла - разметка мест установки, установка, проверка;

24) швы сварные угловых соединений - упрочнение по эталонам дробеструйными и ультразвуковыми установками;

25) шпангоуты из стали и сплавов - установка, проверка;

26) шпильки, бонки, планки, скобы под изоляцию - разметка мест установки на поверхности с погибью;

27) эмблемы на кожухах дымовых труб, доски наименования судна - установка.

Параграф 5. Сборщик корпусов металлических судов, 5-й разряд

284. Характеристика работ:

сборка, разметка, проверка, контуровка крупногабаритных плоскостных секций со сложной кривизной, блок-секций многоярусной надстройки, крупногабаритных блок-секций для средней части судна, объемных секций с криволинейными обводами и малогабаритных объемных секций оконечностей судов со сложными обводами;

формирование корпуса судна на стапеле или в доке из секций (плоскостных крупногабаритных и объемных со сложной кривизной, малогабаритных объемных в оконечностях со сложными обводами), блок-секций для средней части корпуса;

разметка, проверка, контуровка корпусных конструкций при стапельной сборке и ремонте с применением оптических приборов, а также установке деталей насыщения на конструкциях со сложной кривизной;

сборка, проверка постелей, кондукторов и кантователей для сборки крупногабаритных конструкций со сложными обводами;

сборка, разметка, проверка, контуровка конструкций из литья (штевней, пера руля, кронштейнов гребного вала, корпусов захлопок);

установка, ремонт, разметка, проверка, центровка, стыкование и обжатие листов наружной обшивки и набора к литым наружным конструкциям;

демонтаж, ремонт, изготовление и установка листов наружной обшивки со сложной кривизной;

гибка листов веерообразной и парусовидной формы и профильного проката с переменным радиусом кривизны в холодном и горячем состоянии при ремонте судов;

правка любым методом сложных корпусных конструкций из сталей и сплавов толщиной до 6 мм;

гидравлические испытания корпусных конструкций давлением свыше 2,0 до 4,0 МПа (свыше 20 до 40 кгс/см²) и пневматические давлением до 0,05 МПа (до 0,5 кгс/см²) и давлением свыше 0,3 до 1,0 МПа (свыше 3 до 10 кгс/см²) с устранением выявленных недостатков;

руководство бригадой при секционном и блочном методе постройки судов.

285. Должен знать:

способы разметки, контуровки, проверки с помощью оптических приборов при сборке, ремонте и установке крупногабаритных объемных секций, блок-секций для средней части корпуса судна, блок-секций многоярусной надстройки и секций оконечности со сложными обводами судна;

способы проверочных и разметочных работ при формировании и ремонте судна на стапеле, в доке и на плаву;

устройство стапель-кондукторов и сложных кантователей;

правила и технические условия на гидравлические испытания давлением свыше 2,0 до 4,0 МПа (свыше 20 до 40 кгс/см²) и пневматические испытания давлением до 0,05 МПа (до 0,5 кгс/см²) и давлением свыше 0,3 до 1,0 МПа (свыше 3 до 10 кгс/см²) корпусных конструкций, устройство контрольно-измерительных приборов;

технологию ремонта, сборки, проверки, контуровки, правки конструкций из литья;

способы разметки, установки, проверки корпусов захлопок, патрубков и штевней;

технологию ремонта, сборки, разметки, установки, проверки фундаментов под главные механизмы;

технологические процессы и последовательность демонтажа и стыкования блоков, модулей;

номенклатуру насыщения секций, блоков и модулей механизмами, оборудованием и трубопроводами;

способы и методы правки сложных конструкций из тонколистового материала;

правила пользования средствами малой механизации при стапельных работах, оптическими и оптико-лазерными приборами;

способы проверки положения средних и крупных судов на стапеле и в доке; методы развертки листов наружной обшивки и особо сложных геометрических фигур;

чтение чертежей любой сложности;

технологическую и техническую документацию на выполняемую работу;

конструкцию корпуса;

правила разметки и последовательность гибки листов и деталей со сложной кривизной.

286. Примеры работ:

Узловая и секционная сборка:

1) ахтерштевни, кронштейны гребных валов и форштевни из литья - сборка, установка, проверка, демонтаж, ремонт, правка;

2) баки, емкости, цистерны со сложной кривизной поверхности из сталей и сплавов - изготовление, сборка, проверка, ремонт;

3) башни и рамы черпаковые земснарядов - изготовление, установка, демонтаж, ремонт;

4) блоки зональные - сборка, проверка;

5) кожухи дымовых труб сложные - сборка, проверка, правка;

6) насадки гребных винтов - изготовление;

7) обечайки основного корпуса цилиндрические и конические - сборка, проверка, установка;

8) секции объемные и плоскостные - проверка и контуровка с помощью оптических приборов;

9) секции бортовые объемные в оконечностях судна со сложными обводами - сборка, проверка, правка;

10) стабилизаторы и рули сложные - сборка, проверка, правка;

11) устройства крыльевые - сборка, правка, проверка, ремонт;

12) фундаменты под главные механизмы - сборка в объем, проверка, правка,

13) шлюпбалки заваливающиеся коробчатые, мачты сложной конфигурации - изготовление, сборка, правка, проверка, ремонт;

14) штампы для гибки листов со сложной кривизной - изготовление.

Стапельная сборка:

1) баки, емкости, цистерны со сложной кривизной поверхности из сталей и сплавов - установка, проверка, ремонт;

2) блоки корпусов средних и крупных судов - передвижка и стыкование;

3) винты гребные - правка лопастей;

4) двери и крышки: противопожарные, клинкетные, водогазонепроницаемые с приводами - установка, испытания;

5) козырьки на верхнем мостике, ветроотбойники - установка, стыкование, проверка;

6) кожухи дымовых труб сложные - установка, правка, проверка, демонтаж, ремонт;

7) комингсы грузовых люков и люковые закрытия - изготовление, установка, пригонка, ремонт, испытание;

8) листы корпуса судна вварные, съемные, щиты волнорезные, газоплотные настилы - подгонка, установка, стыкование, проверка, ремонт;

9) листы обшивки корпуса конической, коробчатой и волнообразной форм - демонтаж, установка, правка;

10) люки световые - сборка, установка, испытание, ремонт;

11) набор в оконечностях корпуса судна и набор по замкнутому контуру - изготовление, ремонт, замена дефектных участков;

12) насадки гребных винтов - установка, ремонт;

13) ниши под якорь, якорные клюзы, трубы спада цепного ящика, цепной ящик - изготовление, установка, стыкование, проверка, ремонт;

14) обтекатели, заделки стабилизаторов - установка;

15) обшивка наружная и набор клепаной конструкции в оконечностях судна - установка, замена;

16) обрешетник и настил полов в машинно-котельных отделениях - изготовление, подгонка, ремонт;

17) платформы, палубы (нижние и верхние), секции, формирующие грузовой люк, шахту машинно-котельного отделения - установка, стыкование, правка, ремонт;

18) раскосы, связи трубчатой и коробчатой форм плавучих буревых установок - установка, стыкование;

19) секции бортовые в оконечностях судна - установка, стыкование, проверка;

20) секции стабилизирующих колонн плавучих буровых установок - установка, стыковка на плаву;

21) стабилизаторы и рули сложные - установка, проверка;

22) связи межкорпусные объемные - установка, стыкование, проверка;

23) устройства крыльевые - установка, правка, проверка, ремонт;

24) фундаменты под главные механизмы - установка, проверка;

25) шлюпбалки заваливающиеся коробчатые, мачты сложной конфигурации - установка, проверка, ремонт;

26) штевни из листового и профильного металла, щиты волнорезные - установка, проверка.

Параграф 6. Сборщик корпусов металлических судов, 6-й разряд

287. Характеристика работ:

установка, проверка, контуровка крупногабаритных объемных секций оконечностей со сложными обводами и блоков судов при формировании и ремонте корпуса на стапеле или в доке;

выполнение сложных проверочных работ при формировании и ремонте корпуса судна с применением оптических приборов и дополнительных расчетов;

разметка, установка, центровка, стыкование, проверка, дефектование, замена крупногабаритных листов кормового подзора, патрубков дейдвуда и циркуляционной трассы, кронштейнов мортир, выкружек гребных валов, ахтерштевней, килевых коробок со сложной погибью в оконечностях судна, подруливающих и крыльевых устройств сложной конфигурации;

установка, проверка зональных блоков;

гидравлические испытания корпусных конструкций давлением свыше 4,0 МПа (свыше 40 кгс/см²) и пневматические давлением свыше 1,0 МПа (свыше 10 кгс/см²) с устранением обнаруженных недостатков;

руководство комплексной бригадой при постройке и ремонте судов.

288. Должен знать:

условия сборки и проверки крупногабаритных и клепаных конструкций с особо сложными обводами корпусов судов, методы стыкования крупных блоков;

причины, величину и способы уменьшения конструктивных и технологических деформаций сложных сварных конструкций;

правила и технические условия на гидравлические испытания давлением свыше 4 МПа (свыше 40 кгс/см²) и пневматические испытания давлением свыше 1,0 МПа (свыше 10 кгс/см²);

все способы сборочных и проверочных работ при установке сложных объемных крупногабаритных секций, блок-секций и блоков оконечностей судов;

способы пробивки осевых линий, включая оптический и оптико-лазерный;

перспективные и новые крыльевые схемы, их преимущества и особенности;

способы проверки положения крупных судов на стапеле, в доке и на плаву;

технологию и способы установки, проверки крупногабаритных изделий из литья.

289. Требуется среднее специальное образование.

290. Примеры работ:

1) ахтерштевни, форштевни сложные, крупногабаритные из литья - разметка, установка, проверка;

2) коробки килевые со сложной погибью в оконечностях судна - установка, стыкование, правка, проверка;

3) листы наружной обшивки корпуса со сложной погибью: скуловые в оконечностях, дейдвудные, кормового подзора, носовой "бульбы", примыкающие к штевням - изготовление, установка, проверка;

4) набор с особо сложной погибью в районе выкружек гребного вала и дейдвуда - изготовление, установка, проверка;

5) обтекатели крупногабаритные специальных устройств и приборов сложной конструкции из сталей и сплавов - сборка, установка, проверка;

6) раструбы вентиляционные шаровые – изготовление;

7) секция стабилизирующих колонн, раскосы, связи плавучих буровых установок и корпуса судов - проверка при установке и стыковании на плаву;

8) трубы гельмпортовые и дейдвудные - установка, контуровка, проверка.

9) устройства подруливающие - установка, проверка, правка;

10) устройства крыльевые сложные из высокопрочных сталей и сплавов - установка, проверка.

20. Сборщик пластмассовых судов

Параграф 1. Сборщик пластмассовых судов, 1-й разряд

291. Характеристика работ:

обрезка по наметке вручную деталей с оснастки;

подготовка необходимых инструментов и приспособлений для съема с оснастки заполимеризованных стеклопластиковых изделий;

сборка и установка простых узлов корпусных конструкций (кницы, бракеты) под руководством сборщика пластмассовых судов более высокой квалификации.

292. Должен знать:

наименование основных деталей корпуса судна;

основные сведения о применяемой оснастке для формирования и сборки корпусных конструкций (матрицы, стенды, постели, пуансоны, шаблоны);

понятие об основных свойствах стеклопластика.

293. Примеры работ:

1) бруски деревянные опорные - приклейка по разметке;

2) набор простой конфигурации - обрезка припусков вручную.

Параграф 2. Сборщик пластмассовых судов, 2-й разряд

294. Характеристика работ:

сборка, установка простых узлов корпусных конструкций;

разметка простых деталей;

обрезка припусков на деталях простой конфигурации пневматической ножовкой и на ленточной пиле;

зачистка кромок деталей и поверхности секций шкуровальными машинками;

пневматическая подрубка, сверление отверстий пневматической или электрической машинкой;

комплектование простых узлов;

разборка и сборка простых форм, изделий, конструкций;

сортировка продукции по видам;

съем, перемещение и укладка простых малогабаритных изделий из стеклопластика;

выявление дефектов продукции;

выполнение работ по вспениванию блоков полистирола, приформование фундаментов и конструкции под руководством сборщика пластмассовых судов более высокой квалификации.

295. Должен знать:

наименование конструкций и районов судна;

технологический процесс сборки и установки деталей, простых узлов;

принцип действия пневматического инструмента, ленточных пил, шкуровальных машинок;

простые геометрические построения;

правила чтения несложных чертежей;

понятие о стеклопластиках и связующих составах;

приемы съема изделий;

правила пользования инструментом и приспособлениями для съема изделий;

технические условия на стеклопластиковые изделия;

правила хранения стеклопластиковых изделий, ассмортимент вырабатываемой продукции из стекловолокна;

правила обработки деталей из стеклопластиков.

296. Примеры работ:

1) детали насыщения корпуса и надстроек - установка по разметке на плоские поверхности;

2) кницы, бракеты, плавки - установка по разметке на плоские поверхности;

3) кромки полотнищ, секций, вырезов, концы профилей и набора - снятие облоя, обрезка припусков по разметке;

4) набор продольный и поперечный - разметка, контуровка по шаблонам с плаза;

5) профили прямые, пластины, кницы, листы, бракеты - съем с оснастки вручную или при помощи инструментов и приспособлений.

Параграф 3. Сборщик пластмассовых судов, 3-й разряд

297. Характеристика работ:

сборка плоских секций больших габаритов и плоскостных секций с погибью;

установка набора в "гребенку";

установка и раскрепление под приформовку набора, плоских секций и плоскостных секций с погибью;

контуровка секций;

изготовление несложных деревянных приспособлений для сборки;

пользование макетами и шаблонами с плаза;

съем изделий с оснастки при помощи гидросъема или тельфера;

выполнение работ по вспениванию блоков полистирола при формировании фундаментов и конструкций.

298. Должен знать:

основные понятия о плазовой разбивке;

технологический процесс сборки; установку плоских секций больших габаритов и плоскостных секций с погибью;

устройство пневматического инструмента для резки, сверления, зачистки, формования конструкций корпуса, применяемой оснастки (матриц, стендов, постелей, пуансонов, шаблонов);

номенклатуру насыщения секций; приемы съема изделий, технические условия на съем;

принцип действия систем гидросъема;

технологические свойства стеклопластиков и пенопластов.

299. Примеры работ:

1) выгородки легкие - установка, проверка;

2) выгородки, комингсы дверей, рубки и надстройки, корпуса, палубы, цистерны, фундаменты - съем с оснастки при помощи гидросъема или тельфера;

3. детали насыщения корпуса и надстроек - установка на поверхность с погибью;

4) детали с декоративным покрытием - разметка, контуровка, обрезка;

5) киповые планки, кнехты, комингсы дверей, крышек горловин, трапы - разметка, установка, проверка;

6) кромки полотнищ, секций, концы профилей и набора, вырезов, кромки фундаментов - подрезка по месту в процессе сборки;

7) матрицы - постели судов длиной до 7 м – сборка;

8) платформы, переборки - набор, сборка, размотка, установка, проверка;

9) переборки из пенопласта - установка, проверка;

10) устройства леерные - разметка, установка, проверка;

11) фундаменты мелкие - разметка, установки, проверка;

12) шахты, тамбуры, патрубки - установка.

Параграф 4. Сборщик пластмассовых судов, 4-й разряд

300. Характеристика работ:

сборка, проверка плоскостных секций со сложной кривизной и секций с декоративным покрытием;

разметка мест установки деталей насыщения на плоскостных секциях со сложной кривизной по плазовым данным;

контуровка секций;

сборка корпусов катеров и шлюпок трехслойной конструкции;

испытания на непроницаемость корпусов судов;

сборка, разметка, проверка, демонтаж и ремонт судовых конструкций;

сборка и разборка сложных форм изделий и конструкций.

301. Должен знать:

технологию постройки строящихся судов из стеклопластика;

плазовую разбивку; технологические свойства стеклопластиков;

способы испытаний на непроницаемость, способы разметки и установки по месту сложных узлов и насыщения плоскостных секций со сложной кривизной;

технологию приготовления уплотняющих паст и клеев.

302. Примеры работ:

1) баллеры, перья рулей, корпусные конструкции - заполнение пенопластом;

2) брусья привальные - установка, крепление;

3) двери, иллюминаторы - подгонка, установка;

4) детали забойные - разметка, установка;

5) корпуса и палубы - сборка между собой;

6) матрицы-постели судов длиной свыше 7 до 15 м – сборка;

7) отверстия на обшивке корпуса – заделка;

8) секции бортовые и палубные - сборка, установка, проверка;

9) фальшборты и экраны - сборка, установка, проверка;

10) фундаменты и подкрепления под механизмы, оборудование - установка, проверка, разметка.

Параграф 5. Сборщик пластмассовых судов, 5-й разряд

303. Характеристика работ:

сборка и проверка особо сложных объемных секций, блок-секций и блоков надстроек;

установка и проверка сложных ответственных конструкций;

сборка монтажных стыков;

разметка мест установки механизмов, оборудования на особо сложных ответственных изделиях и конструкциях судов;

сборка, разметка, проверка, демонтаж и ремонт особо сложных судовых конструкций.

304. Должен знать:

номенклатуру и последовательность насыщения секций и блоков механизмами, трубопроводами и оборудованием;

технические условия и технологическую последовательность сборки и проверки сложных ответственных конструкций корпусов судов;

методы стыкования блоков, объемных секций.

305. Примеры работ:

1) блок надстроек - установка, проверка;

2) клюзы якорные - установка, проверка;

3) мачты, трубы дымовые - установка, проверка;

4) матрицы-постели для бортовых и палубных секций длиной свыше 15 м - сборка, проверка;

5) марки углубления, бортовой номер, ватерлиния – разметка;

6) мортиры, кронштейны гребных валов - установка, проверка;

7) секции оконечностей, блоки надстроек - установка, проверка;

8) стыки монтажные - пригонка, сборка, проверка;

9) фундаменты под главные двигатели, дизель-генераторы - установка, проверка.

21. Сигнальщик боновый

Параграф 1. Сигнальщик боновый, 4-й разряд

306. Характеристика работ:

установка буя в заданных координатах с креплением его якорями;

правильный выбор места на буе для наблюдения в период испытания;

определение правильности хода;

замер времени в период испытания и запись в журнал;

передача сигнала о ходе испытания.

307. Должен знать:

мореходное дело в объеме знаний, установленных для матросов 1-го класса;

устройство и назначение сигнальных буев и установленной на них аппаратуры, а также правила буксировки и швартовки их;

правила и технику передачи сигналов флажками и световыми средствами.

22. Слесарь-механик по испытанию установок и аппаратуры

Параграф 1. Слесарь-механик по испытанию установок

и аппаратуры, 4-й разряд

308. Характеристика работ:

регулировка, наладка простых и средней сложности установок, испытательных камер и стендов для проведения испытаний;

монтаж несложных схем испытаний;

подбор и регулирование режимов испытания, нахождение повреждений и принятие мер к их устранению;

управление простыми установками и стендовой контрольно-измерительной аппаратурой;

испытание простых установок со снятием характеристик;

регулировка, настройка простых установок, испытательных камер и стендов, составление паспортов после ремонтных работ;

проведение контрольных типовых испытаний на простых и средней сложности установках и стендах.

309. Должен знать:

назначение, устройство и принцип действия простых и средней сложности установок, испытательных камер и стендовой контрольно-измерительной аппаратуры;

способы монтажа, настройки и регулировки простых и средней сложности установок, испытательных камер и стендовой аппаратуры;

конструкцию, монтажные и принципиальные схемы, правила проверки и эксплуатации простых и средней сложности установок, испытательных камер и стендов, технологию демонтажа стендовой контрольно-измерительной аппаратуры;

основные сведения проведения испытаний на простых и средней сложности установках, испытательных камерах и стендах;

требования котлонадзора при нахождении системы или отдельных агрегатов под напряжением, высоким давлением или при пользовании холодильными установками.

310. Примеры работ:

1) аппаратура стендовая контрольно-измерительная простой и средней сложности - монтаж, регулировка, наладка, подготовка к испытанию и проведение испытания;

2) компрессоры холодильных установок - ремонт, наладка, подготовка к испытанию;

3) камеры тепловлагоемкие - ремонт, наладка и подготовка к испытанию;

4) камеры гидравлические - наладка, подготовка и проведение испытания;

5) камеры соляного тумана - наладка, подготовка и проведение испытания;

6) установки тормозные - ремонт, наладка и подготовка к испытанию;

7) установки вибрационные - ремонт, наладка и подготовка к испытанию.

Параграф 2. Слесарь-механик по испытанию установок и

аппаратуры, 5-й разряд

311. Характеристика работ:

регулировка, наладка установок повышенной сложности, испытательных камер и стендов для проведения испытаний;

регулирование и доводка режимов испытываемых установок, камер и стендов до состояния, предусмотренного техническими условиями;

сборка, монтаж и подготовка коммуникаций и стендов для работы при высоком давлении;

выявление и устранение дефектов, обнаруженных в процессе испытаний, снятие эксплуатационных диаграмм и характеристик;

регулировка и настройка повышенной сложности установок, испытательных камер, стендов и составление паспорта после ремонтных работ;

проведение контрольных испытаний на установках и стендах повышенной сложности.

312. Должен знать:

назначение, устройство и принцип действия установок повышенной сложности, испытательных камер и стендовой контрольно-измерительной аппаратуры, конструкцию, монтажные, принципиальные схемы, правила проверки и эксплуатации установок повышенной сложности, испытательных камер и стендов;

основные сведения проведения испытаний на установках и стендах повышенной сложности;

способы монтажа и демонтажа испытуемых агрегатов;

требование котлонадзора к сосудам с коммуникациями, работающими под высоким давлением.

313. Примеры работ:

1) аппаратура стендовая контрольно-измерительная повышенной сложности - монтаж, регулировка, наладка, подготовка к испытанию и проведение испытания стендовой аппаратуры повышенной сложности;

2) стенды вибрационные - ремонт, регулировка, наладка, подготовка и проведение испытания;

3) компрессоры холодильных установок - проведение испытания;

4) установки холодильные - регулировка, наладка, подготовка и проведение испытания;

5) установки тормозные - проведение испытания;

6) установки вибрационные - проведение испытания;

7) камеры тепловлагоемкие - проведение испытания;

8) термовлагокамеры - регулировка, наладка, подготовка и проведение испытания.

Параграф 3. Слесарь-механик по испытанию установок

и аппаратуры, 6-й разряд

314. Характеристика работ:

регулировка, наладка особо сложных установок, испытательных камер и стендов для проведения испытаний;

монтаж сложных испытательных схем;

регулировка и доводка системы или отдельных ее агрегатов, а также стендовой пускорегулировочной аппаратуры до параметров, предусмотренных техническими условиями;

запуск и установление режима работы установок, стендовой аппаратуры с программой испытаний;

выявление и устранение дефектов, обнаруженных в процессе испытаний, тормозных отработок главного двигателя, стендовой аппаратуры и системы в целом;

регулировка и настройка особо сложных установок, испытательных камер, стендов и составление паспорта после ремонтных работ;

проведение контрольных испытаний на особо сложных установках и стендах.

315. Должен знать:

назначение, устройство и принцип действия особо сложных установок, испытательных камер и стендовой контрольно-измерительной аппаратуры;

характеристики и режим работы различных типов установок, стендов и контрольно-измерительной аппаратуры;

правила монтажа, демонтажа агрегатов, приборов и систем в целом;

основные сведения по расчету расхода топлива и других материалов, применяемых в процессе испытаний;

свойства газов и горючих жидкостей и их компонентов, применяемых при испытаниях;

правила проведения испытаний на сложных установках и стендах.

316. Требуется среднее специальное образование.

317. Примеры работ:

1) аппаратура стендовая контрольно-измерительная особо сложная - монтаж, регулировка, наладка, подготовка и проведение испытания;

2) барокамеры - регулировка, наладка, подготовка и проведение испытания;

3) двигатели различных силовых типов - сборка, регулировка и проведение работы по программе испытания;

4) стенды пускорегулировочной аппаратуры - сборка, наладка, проведение испытания.

23. Слесарь-механик электромеханических

приборов и систем

Параграф 1. Слесарь-механик электромеханических

приборов и систем, 3-й разряд

318. Характеристика работ:

сборка, механическая регулировка узлов и механизмов простой и средней сложности и простых приборов по 11 квалитету (4 классу) точности;

механическая и ручная подгонка и доводка деталей по 9 квалитету (3 классу) точности;

сборка опытных образцов простых приборов и механизмов по кинематическим схемам или эскизам с изготовлением деталей на универсальных токарных и фрезерных станках по 11 квалитету (4 классу) точности;

разметка деталей при сборке;

установление рациональной последовательности сборки и регулировка по сборочным чертежам простой и средней сложности;

замер мертвых ходов и статических моментов в кинематических линиях приборов простой сложности;

пайка и сварка узлов и механизмов простой сложности.

319. Должен знать:

устройство и принципы действия несложных часовых, электромеханических, электромагнитных приборов и усилителей гироскопических устройств и механизмов для судов различных типов, а также методы сборки, механического регулирования и их настройки по установленным техническим условиям по 11 квалитету (4 классу) точности;

элементарные основы расчета передаточных чисел зацеплений;

способы разметки деталей и узлов средней сложности, устройство универсальных и специальных приспособлений и средней сложности контрольно-измерительного инструмента, приборов и аппаратуры;

характеристику и систему управления оборудованием, находящимся в сборочных цехах;

основные физико-химические свойства применяемых металлов, сплавов и других материалов и технологические особенности их обработки;

допуски, посадки, квалитеты и параметры шероховатости; основные принципы взаимозаменяемости.

320. Примеры работ:

1) головки шаровые кардана – сборка;

2) конусы муфт фрикционных – притирка;

3) макеты опытных образцов несложных приборов и механизмов – сборка;

4) механизмы, узлы и приборы с 3-5 сельсинами, конденсаторами, реле – сборка;

5) муфты сцепления безлюфтовые – сборка;

6) муфты - сборка с пригонкой;

7) передачи механические различных приборов с зубчатыми зацеплениями до пяти пар - приработка зацеплений с выборкой мертвого хода и статического момента по техническим условиям;

8) соединения реечные и трубчатые – прикатка;

9) стопоры механические – сборка;

10) счетчики оборотов на 3-5 - 7 барабанчиках – сборка;

11) устройства защитные – сборка;

12) часы синхронные – сборка;

13) шестерни цилиндрические, конические и червячные - прикатка.

Параграф 2. Слесарь-механик электромеханических

приборов и систем, 4-й разряд

321. Характеристика работ:

сборка, механическая регулировка, испытание сложных механизмов и узлов; сборка средней сложности приборов по 9 квалитету (3 классу) точности;

механическая и ручная подгонка и доводка деталей по 7 квалитету (2 классу) точности;

сборка экспериментальных и опытных образцов средней сложности приборов и сложных механизмов по кинематическим схемам или эскизам с изготовлением деталей на универсальных токарных и фрезерных станках по 9 квалитету (3 классу) точности;

разметка плат, оснований и установочных плоскостей в корпусах под установку на них механизмов в соответствии с техническим условиями;

установление рациональной последовательности сборки и регулировки сложных механизмов и приборов средней сложности по сборочным чертежам и техническим условиям;

статическая и динамическая балансировка сложных узлов и деталей;

замер мертвых ходов и статических моментов в кинематических линиях средней сложности приборов;

пайка и сварка узлов и механизмов средней сложности, простых приборов.

322. Должен знать:

устройство и принцип действия средней сложности счетно-решающих часовых, электромеханических, электромагнитных, акустических, гироскопических приборов и механизмов для судов различных типов, а также методы сборки, механического регулирования и настройки их по установленным техническим условиям по 9 квалитету (3 классу) точности;

устройство, назначение и условия применения сложного контрольно-измерительного инструмента, универсальных и специальных приспособлений;

основу расчета передаточных чисел зацеплений;

причины возникновения мертвых ходов и методы их устранения;

методы проверки и доводки эксцентриков и других кривых средней сложности по гониометру;

виды антикоррозионных покрытий и их назначение, причины деформации металлов и внутренних напряжений и способы устранения их.

323. Примеры работ:

1) блоки гиромоторов - сборка, балансировка, настройка;

2) дифференциалы конические - сборка, прикатка шестерен с доводкой мертвого хода на ведущих шестернях с угловой ошибкой до 6;

3) курсографы - сборка, регулировка;

4) линейки измерительные коаксиальные - сборка с выставкой трубы и стержней зубчатой рейки с приработкой ее по плоскости мертвым ходом в зацеплении по техническим условиям со сборкой эталона и коаксиальной камеры;

5) механизмы фрикционные - сборка и регулировка;

6) механизмы программные - сборка и механическая регулировка;

7) механизмы арретирующие - сборка и механическая регулировка;

8) приборы, состоящие из фрикционных механизмов и дифференциалов, невозвратных муфт и других промежуточных деталей, - сборка с проверкой мертвых ходов и крутящих моментов по техническим условиям;

9) приборы средней сложности - статическая и динамическая балансировка по техническим условиям;

10) редукторы со всеми видами зацеплений и сцеплений - сборка и регулировка;

11) секстаны – сборка;

12) системы следящие – сборка;

13) элементы чувствительные - сборка, подгонка полусфер и проверка.

Параграф 3. Слесарь-механик электромеханических

приборов и систем, 5-й разряд

324. Характеристика работ:

общая сборка, механическая регулировка, настройка и испытание сложных приборов по 7 квалитету (2 классу) точности;

механическая и ручная подгонка и доводка деталей с большим количеством сопрягаемых размеров по 6 квалитету (1 классу) точности;

сборка макетов экспериментальных сложных приборов и механизмов по эскизам, принципиальным схемам или техническим условиям с изготовлением деталей, входящих в приборы на универсальном металлорежущем оборудовании по 7 квалитету (2 классу) точности;

разметка планшетов, оснований и установочных плоскостей в корпусах сложных конструкций под установку на них опытных образцов механизмов и узлов в соответствии с техническими условиями;

пайка и сварка сложных узлов механизмов и приборов;

установление рациональной последовательности сборки и регулировки особо сложных механизмов, сложных приборов по сборочным чертежам и техническим условиям.

325. Должен знать:

конструкцию обслуживаемых и собираемых сложных счетно-решающих, часовых, электромеханических, электромагнитных, акустических и гироскопических приборов для судов различных типов, а также методы сборки, механической регулировки и настройки их по установленным техническим условиям по 7 квалитету (2 классу) точности;

конструкции и способы применения особо сложных универсальных и специальных приспособлений, контрольно-измерительного инструмента, приборов и аппаратуры для выполнения измерений по 6 квалитету (по 1 классу) точности;

методы доводки и проверки коноидов, эксцентриков и других особо сложных кривых по гониометру;

влияние среды на качество деталей, работу и долговечность приборов и механизмов;

причины возникновения дисбаланса и методы его устранения.

326. Примеры работ:

1) механизмы коноидные - сборка, регулировка с доводкой деталей;

2) механизмы, имеющее более 10 пар различных зацеплений и смонтированные в малогабаритном тонкостенном слабо удароустойчивом корпусе, - сборка;

3) механизмы эксцентриковые с расположением пакетов эксцентриков на одном валу - сборка, согласование пакетов, регулировка и проверка на точность;

4) механизмы с некруглыми зубчатыми колесами гипоциклоидного построителя – сборка;

5) механизмы гипоциклоидные - сборка с изготовлением деталей;

6) механизмы множительные – сборка;

7) механизмы гироскопические – сборка;

8) приборы периферийные и центральные - механическое согласование;

9) приборы центральные и периферийные, имеющие фрикционные и электромагнитные механизмы, - сборка, регулировка и настройка по техническим условиям с подгонкой ответственных деталей;

10) приборы с входящими в них гироблоками, а также другими механизмами с большим количеством электроэлементов - сборка, механическая регулировка по техническим условиям;

11) роторы гироскопов - динамическая балансировка;

12) узлы, механизмы, состоящие из трех дифференциалов, цилиндрических и конических передач и контактного приспособления, - сборка, устранение продольных люфтов, прикатка сцеплений и правильное взаимодействие передающих движений звеньев с контактным приспособлением в пределах допусков.

Параграф 4. Слесарь-механик электромеханических

приборов и систем, 6-й разряд

327. Характеристика работ:

общая сборка, механическая регулировка, настройка и испытание особо сложных приборов и систем приборов по 6 квалитету (1 классу) точности, находящихся во взаимодействии в общей кинематической схеме;

механическая и ручная подгонка и доводка деталей с большим количеством сопрягаемых размеров по 6 квалитету (1 классу) точности;

сборка макетов сложных экспериментальных приборов и механизмов по эскизам, принципиальным схемам и технические условиям с изготовлением отдельных деталей, входящих в приборы, на различном металлорежущем оборудовании по 6 квалитету (1 классу) точности;

установление рациональной последовательности сборки и регулировки особо сложных приборов и систем приборов по сборочным чертежам;

обработка результатов испытаний сложных уникальных приборов и аппаратуры, а также выявление и устранение дефектов;

пайка и сварка особо сложных приборов и систем.

328. Должен знать:

конструкции особо сложных счетно-решающих, часовых, электромеханических, электромагнитных, акустических и гироскопических приборов и систем приборов для судов различных типов, а также методы сборки, механической регулировки и их настройки по установленным техническим условиям 6 квалитету (1 классу) точности;

методы расчета коноидов, эксцентриков и других особо сложных кривых, а также способы изготовления и проверки их сложными контрольно-измерительными приборами и аппаратурой;

методы юстировки сложных приборов и механизмов.

329. Требуется среднее специальное образование.

330. Примеры работ:

1) макеты электромеханических приборов, находящихся во взаимодействии с зубчатыми и червячными сцеплениями и электромагнитными механизмами, - общая сборка и регулировка по техническим условиям с изготовлением отдельных деталей по техническим условиям в пределах допусков;

2) приборы центральные, состоящие из большого количества сложных и точных механизмов: построителей электромагнитных, коноидных и счетных механизмов, дифференциальных и червячных сцеплений, фрикционных и стопорных механизмов, - общая сборка, регулировка и настройка с обеспечением их взаимодействия и решения задач согласно техническим условиям;

3) приборы электромеханические, состоящие из нескольких механизмов, смонтированных на общем основании и находящихся во взаимодействии между собой со сложной системой рычажных, кулачковых, зубчатых и червячных передач и электромагнитными механизмами, - общая сборка, регулировка и настройка с подгонкой отдельных деталей в пределах допусков.

4) построители сферические - оборка, регулировка и настройка;

5) приборы реверсивные, работающие с большими скоростями и точностями в комплексе с гироскопами, - сборка, регулировка и настройка;

6) приборы гироскопические - общая сборка, настройка;

7) система приборов - расстановка приборов по схеме соединения согласно техническим условиям.

24. Слесарь-монтажник судовой

Параграф 1. Слесарь-монтажник судовой, 1-й разряд

331. Характеристика работ:

выполнение слесарных операций при демонтаже вспомогательных механизмов, электрооборудования, теплообменных аппаратов, арматуры, трубопроводов;

очистка, промывка деталей машин и механизмов;

обработка деталей в свободный размер ручным слесарным инструментом;

изготовление заготовок для прокладок из различных материалов;

выполнение работ по подготовке к монтажу вспомогательных механизмов, трубопроводов, арматуры под руководством слесаря-монтажника судового более высокой квалификации.

332. Должен знать:

наименование и расположение основных районов судна;

наименование механизмов, устройств, трубопроводов, арматуры и деталей, поступающих на монтаж;

типы соединений трубопроводов;

основные требования, предъявляемые при выполнении слесарных операций, при обработке неответственных деталей;

материалы, для прокладок;

назначение и условия применения наиболее распространенных простых приспособлений, слесарного и измерительного инструмента;

назначение и правила обращения с консервирующими материалами,

333. Примеры работ:

1) арматура и трубопроводы любого диаметра - наружная очистка, расконсервация, консервация;

2) бирки - изготовление, маркирование, установка;

3) детали разные - зачистка после механической обработки, расконсервация, консервация, обертывание бумагой или пленкой;

4) заглушки технологические – демонтаж;

5) кожухи и временные ограждения - установка, снятие;

6) крышки, картеры, блоки вспомогательных и палубных механизмов - очистка от грязи, накипи, нагара и промывка;

7) маховики, рукоятки для арматуры, планки и таблички отличительные – снятие;

8) стаканы, патрубки, втулки палубные и переборочные, крышки люков, сигнальные буи, задвижки, резервуары - очистка, промывка, расконсервация, обезжиривание, консервация;

9) фундаменты под вспомогательные механизмы и оборудование - расконсервация, консервация;

Параграф 2. Слесарь-монтажник судовой, 2-й разряд

334. Характеристика работ:

выполнение слесарных операций при разборке и сборке неответственных узлов, нецентрируемых вспомогательных и палубных (без привода) механизмов, теплообменных аппаратов;

изготовление панелей, кожухов, кронштейнов, одинарных подвесок, скоб, технологических заглушек из листового и профильного материала с применением оборудования;

зачистка опорных поверхностей фундаментов, стульев, приварышей, вварышей при помощи пневматических и электрических машин, слесарного инструмента;

заточка применяемого режущего инструмента (кроме сверл);

демонтаж электрооборудования мощностью до 50 кВт, арматуры и трубопроводов всех систем, не подлежащих восстановлению;

гидравлические испытания арматуры, труб и оборудования в цехе давлением до 1,5 МПа (до 15 кгс/см²);

расконсервация, промывка, обезжиривание и наружная консервация вспомогательных механизмов, оборудования и трубопроводов (кроме специальных систем; гидравлики, воздуха высокого давления, главного и вспомогательного пара);

тепловая резка, электроприхватка, пневматическая рубка на конструкциях из углеродистых, низколегированных и легированных сталей в нижнем положении при установке и монтаже деталей и узлов;

выполнение работ при разборке, ремонте, сборке и монтаже нецентрируемых вспомогательных механизмов, электрооборудования, агрегатов, теплообменных аппаратов, трубопроводов, арматуры и демонтаже дизелей судовых, турбин, валопроводов, устройств, специальных систем и трубопроводов под руководством слесаря-монтажника судового более высокой квалификации.

335. Должен знать:

назначение и последовательность демонтажа, разборки и сборки вспомогательных механизмов, устройств, трубопроводов и арматуры;

квалитеты и параметры шероховатости;

правила и приемы пользования пневматическим и электрифицированным инструментом;

основные марки сталей и цветных сплавов, применяемых в судостроении и судоремонте;

правила слесарной обработки деталей и сборки простых узлов;

способы и правила разобщения трубопроводов от механизмов, цистерн, отсеков;

способы расконсервации и консервации деталей и узлов, марки и назначение консервирующих материалов;

правила пользования приспособлениями и контрольно-измерительным инструментом;

правила чтения несложных чертежей.

336. Примеры работ:

Вспомогательные механизмы:

1) механизмы палубные ручные (шпили, лебедки грузовые, шлюпочные кран-балки, вьюшки и так далее) – демонтаж;

2) маслоуказатели, маслопровода принудительной смазки; насосы масляные, плунжерные, шестеренные; масленки центральной смазки, крышки лючков картера, поддоны паровых машин и механизмов - снятие, разборка.

3) насосы ручные – монтаж;

4) обшивка вспомогательных и утилизационных котлов, механизмов, оборудования и трубопроводов – демонтаж;

5) перемычки заземления – установка;

6) приспособления отжимные (струбцины, скобы, болты, домкраты винтовые) – снятие;

7) установки опреснительные, вспомогательные и утилизационные котлы с трубопроводами – демонтаж;

8) узлы и детали судовых дизелей, паровых машин, турбин (крышки цилиндров, блоки, коллекторы, полости охлаждения) - промывка, очистка от накипи, ржавчины, выщелачивание;

9) фильтры масляные, топливные, воздушные, водяные; коробки грязевые, грелки отопления, компенсаторы, санитарно-техническое оборудование - демонтаж, разборка;

10) шнеки горизонтальные и наклонные, шкивы, транспортеры ленточные (без редукторов) - демонтаж, разборка.

Трубопроводы и системы:

1) арматура - набивка сальников;

2) заглушки технологические – установка;

3) подвески одинарные, хвостовики, скобы, кронштейны, планки – установка;

4) протекторы – демонтаж;

5) трубы после химической обработки, кроме специальных систем – пыжевание;

6) трубы из пластмасс - демонтаж.

Разные работы:

1) баки расходные, топливные и резервуары - демонтаж, разборка;

2) болты, гайки, стержни - нарезание и калибровка резьбы;

3) бонки, шпильки - установка под сварку по разметке;

4) механизмы, агрегаты, теплообменные аппараты, арматура, приборы - распаковка ящиков;

5) маховики, рукоятки для арматуры – установка;

6) обухи временные – изготовление;

7) прокладки прямоугольные и круглые из листового материала (резина, паронит, парусина, фибра и тому подобное) - разметка, изготовление, просечка отверстий, установка;

8) рукава тканевые - демонтаж, установка.

Параграф 3. Слесарь-монтажник судовой, 3-й разряд

337. Характеристика работ:

выполнение слесарных операций при демонтаже, ремонте, сборке и монтаже нецентрируемых вспомогательных и палубных (без привода и с приводом) механизмов, электроаппаратуры, теплообменных аппаратов;

обработка опорных поверхностей фундаментов, стульев, приварышей, вварышей с точностью до 0,20 мм при помощи пневматических и электрических машин;

заточка применяемого инструмента;

дефектация, ремонт, сборка, монтаж арматуры, трубопроводов и систем (кроме специальных систем: гидравлики, воздуха высокого давления, главного и вспомогательного пара и так далее) диаметром до 108 мм и давлением до 1,5 МПа (до 15 кгс/см²);

гидравлические испытания арматуры, труб и оборудования в цехе давлением свыше 1,5 до 10,0 МПа (свыше 15 до 100 кгс/см²) и пневматические испытания давлением до 1,5 МПа (до 15 кгс/см²);

гидравлические испытания арматуры, трубопроводов и систем на судне давлением до 1,5 МПа (до 15 кгс/см²) и пневматические испытания давлением до 1,0 МПа (до 10 кгс/см²);

демонтаж электрооборудования мощностью свыше 50 до 150 кВт, вспомогательных и утилизационных котлов, валопроводов, подшипников, гребных винтов при диаметре валопровода до 100 мм, оборудования холодильных установок, паровых машин мощностью до 225 кВт (до 300 лошадинных сил), арматуры и трубопроводов любого диаметра, кроме специальных систем;

монтаж электрооборудования мощностью до 50 кВт;

участие в швартовных и ходовых испытаниях, пуске и обслуживании вспомогательных механизмов, теплообменных аппаратов, устройств и устранение дефектов в работе обслуживаемых механизмов, выявленных в период испытаний;

тепловая резка, электроприхватка и пневматическая рубка на конструкциях из углеродистых, низколегированных и легированных сталей во всех пространственных положениях при установке и монтаже деталей и узлов.

338. Должен знать:

назначение и устройство основных узлов силовых установок;

основные технические условия монтажа и сдачи вспомогательных механизмов с обслуживающими их трубопроводами, агрегатов, электрооборудования и электроаппаратуры;

правила и методы демонтажа, разборки, дефектации и ремонта оборудования и трубопроводов;

методы пригонки и сборки средней сложности узлов и деталей механизмов;

инструкции по пуску и обслуживанию вспомогательных механизмов при швартовных и ходовых испытаниях, методы регулирования режима работы;

устройство и назначение пневматических машин, переносных станков для обработки фундаментов и отверстий; нормали, ОСТ и ГОСТ; методики на ремонт, испытания и монтаж;

допуски, посадки, квалитеты и параметры шероховатости;

универсальные, специальные приспособления и контрольно-измерительный инструмент;

правила чтения средней сложности узловых и сборочных чертежей;

принцип действия и правила обслуживания газорезательной и электросварочной аппаратуры и оборудования.

339. Примеры работ:

Главные механизмы:

1) аппараты направляющие и сопловые турбин - демонтаж, разборка;

2) блоки, фундаментные рамы, крышки, поршни с шатунами судовых дизелей диаметром цилиндра до 175 мм - демонтаж, разборка;

3) диафрагмы корпуса турбин - демонтаж, разборка;

4) корпуса турбин - очистка, промывка, обмазка графитовой массой;

5) крышки смотровых лючков – установка;

6) крышки подшипников турбин и электродвигателей – разборка;

7) клапаны выпускные и впускные с приводами - демонтаж, разборка;

8) коллекторы водяные (впускные, выпускные) без компенсаторов - дефектация, ремонт, сборка, монтаж; с компенсаторами - демонтаж, разборка;

9) крышки (днища) цилиндров или золотниковых коробок, нащечины параллелей паровых машин мощностью свыше 225 кВт (свыше 300 лошадинных сил) - снятие, установка;

10) механизмы навесные дизелей и турбин - демонтаж, разборка.

11) муфты реверсивные с ручным приводом - демонтаж, разборка.

12) насосы мокровоздушные, скальчатые навесные, пародинамо - демонтаж, разборка.

13) отверстия в корпусах турбин, дизелей, механизмов и редукторов - установка и опломбирование заглушек.

14) приводы и клапаны сопловые, байпасные турбин - демонтаж, разборка.

15) приспособления для подъема крышки корпуса турбин - установка и снятие.

16) редукторы, реверс-редукторы, турбокомпрессоры – демонтаж;

17) эксцентрики диаметром до 500 мм - установка.

Валопроводы:

1) валы гребные любого диаметра - покрытие эпоксидным составом без стеклоткани;

2) механизмы изменения шага винтов с диаметром вала до 100 мм – демонтаж;

3) сальники дейдвудные, переборочные при диаметре вала до 100 мм - переборка уплотнений, замена набивки.

Вспомогательные механизмы и котлы:

1) агрегаты рыбосольные, машины сететрясные, сетевыборочные, редукторы, силовые передачи, устройства подруливающие, воздушные насосы, компрессоры холодильных установок диаметром цилиндра до 200 мм - демонтаж, разборка;

2) аппараты вакуум-сушильные, редукторы технологического оборудования, морозильные тележки, рыборезки - разборка, дефектация, ремонт, монтаж, сдача;

3) амортизаторы под вспомогательные механизмы – обработка;

4) аппараты теплообменные - ремонт, сборка, замена трубок, развальцовка, гидравлические испытания;

5) арматура вспомогательных и утилизационных котлов - разборка, дефектация, ремонт, установка, снятие;

6) брашпили, шпили, лебедки электрические и паровые - демонтаж, ремонт тормозных устройств, ручных приводов, звездочек;

7) водоуказатели уровня - снятие, ремонт, установка, испытание;

8) воздухоохладители, маслоохладители, реле давления, распределители - демонтаж, разборка;

9) дизель-генераторы диаметром цилиндра до 300 мм – демонтаж;

10) дорога подвесная - разборка, дефектация, ремонт;

11) каретки веероукладчиков траловых лебедок - дефектация, ремонт, сборка, установка;

12) крышки горловин цистерн, шпигаты - установка, крепление;

13) мачты выдвижных устройств, вали, штоки, тяги, рулевые машины, турбокомпрессоры, шпили, брашпили и тому подобное - расконсервация, консервация;

14) механизмы судовые бытового назначения (стиральные машины, центрифуги, картофелечистки, тестомешалки) - демонтаж, разборка;

15) оборудование технологическое (головорубочные, шкуросъемные и моечные машины; рыбомучные, рыбоконсервные и жиротопные установки; транспортеры и трюмные элеваторы) - демонтаж, разборка;

16) оборудование санитарно-техническое; фильтры масляные, топливные, воздушные, водяные; коробки грязевые, грелки отопления, компенсаторы - дефектация, ремонт, монтаж.

17) приводы управления арматурой или оборудованием (трубы, кронштейны путевые, втулки, муфты шарнирные и тому подобное) - разметка, изготовление, монтаж, сдача в действии;

18) приборы, арматура - снятие с механизмов перед погрузкой и установка после погрузки;

19) установки опреснительные с трубопроводами - монтаж, испытания;

20) устройство рулевое и управление дистанционное - разметка трассы, установка, крепление на пластмассовых судах;

21) шнеки горизонтальные и наклонные, транспортеры ленточные (без редукторов) - ремонт, монтаж, сдача.

Трубопроводы и системы;

1) арматура специальных систем и трубопроводов - расконсервация, консервация;

2) арматура систем вентиляции и кондиционирования воздуха – демонтаж;

3) опоры - кронштейны крепления трубопроводов, футштоки – установка;

4) опоры скольжения шаровые, пружинные подвески и ограничители – демонтаж;

5) подвески многорядные, сетки приемные для трубопроводов любых диаметров - изготовление вручную и на прессе, опиливание, сборка, установка;

6) трубы из пластмасс (кроме монтируемых в аккумуляторных ямах) - монтаж, испытание.

7) трубы специальных систем - пыжевание, нарезание и калибpoвание резьбы.

Разные работы:

1) баллоны воздуха высокого давления, фреоновые, пусковые, углекислотные – демонтаж;

2) батареи аккумуляторные – установка;

3) вахта - несение службы в период постройки и ремонта судов;

4) гидроцилиндры приводов люковых закрытий, подъемников, аппарелей и переборочных закрытий - демонтаж, разборка;

5) домкраты гидравлические, подшипники монтажные - установка, снятие;

6) детали (подшипники, пальцы, шестерни, втулки, муфты и другие детали) диаметром до 80 мм - выпрессовка и запрессовка на гидравлических, винтовых механических прессах при помощи приспособлений и методом холода;

7) коробки клапанные, колонки указательные с плоскими стеклами, втулки палубные, стаканы штуцерные и переборочные, штуцеры, пробки-протекторы - разметка мест установки, установка;

8) механизмы, агрегаты, теплообменные аппараты, арматура, приборы - проверка комплектности, упаковка;

9) обшивка изоляции механизмов, котлов, оборудования и трубопроводов - дефектация, ремонт, монтаж;

10) панели, бачки разные, фильтры, коробки грязевые, грелки отопления, санитарно-техническое оборудование, планки и таблички отличительные - разметка мест установки, установка, крепление;

11) прокладки деревянные - пригонка, установка;

12) прокладки овальные, фигурные - разметка, изготовление из любых материалов, просечка отверстий, установка;

13) приспособления отжимные (струбцины, скобы, балки, домкраты винтовые) – установка;

14) решетки приемные донной и забортной арматуры диаметром до 600 мм – установка;

15) фильтры масляные, топливные, воздушные, водяные, - сборка, установка, монтаж;

16) цистерны, баки, оборудование массой до 300 кг с охватывающими креплениями - пропаривание, промывка, установка, крепление.

17) швы сварные - обработка с проверкой по калибру, заподлицо, под рентгенограммаграфирование и люминесцентный контроль.

18) щиты манометровые, катушки, приборы на щиты - установка, крепление.

Параграф 4. Слесарь-монтажник судовой, 4-й разряд

340. Характеристика работ:

выполнение слесарных операций при ремонте, сборке, монтаже нецентрируемых вспомогательных и палубных (с приводом и без привода) механизмов, вспомогательных и утилизационных котлов, теплообменных аппаратов и электроаппаратуры;

разборка, дефектация, ремонт, монтаж электрооборудования мощностью свыше 50 до 150 кВт, валопроводов, подшипников, гребных винтов при диаметре валопровода до 100 мм, компрессоров холодильных установок с диаметром цилиндра до 200 мм, паровых машин мощностью до 225 кВт (до 300 лошадинных сил), узлов и деталей паровых, электрических вспомогательных и палубных центрируемых механизмов с допусками на центровку: смещение - 0,20 мм, излом - 0,25 мм/м;

обработка опорных поверхностей фундаментов, стульев, приварышей, вварышей, клиньев, прокладок с точностью до 0,10 мм при помощи электрических и пневматических машин, переносных станков;

дефектация, ремонт, сборка, монтаж арматуры, трубопроводов, систем (кроме специальных систем: гидравлики, воздуха высокого давления, главного и вспомогательного пара и так далее) диаметром свыше 108 до 258 мм давлением свыше 1,5 до 10,0 МПа (свыше 15 до 100 кгс/см²);

гидравлические испытания арматуры, труб и оборудования в цехе давлением свыше 10,0 до 30,0 МПа (свыше 100 до 300 кгс/см²) и пневматические испытания давлением свыше 1,5 до 10,0 МПа (свыше 15 до 100 кгс/см²);

гидравлические испытания арматуры, трубопроводов и систем (кроме специальных систем: гидравлики, воздуха высокого давления, главного и вспомогательного пара) на судне давлением свыше 1,5 до 10,0 МПа (свыше 15 до 100 кгс/см²) и пневматические испытания давлением свыше 1,0 до 5,0 МПа (свыше 10 до 50 кгс/см²) (кроме специальных систем: гидравлики, воздуха высокого давления, главного и вспомогательного пара и так далее);

демонтаж дизелей судовых диаметром цилиндра свыше 175 до 300 мм, электрооборудования мощностью свыше 150 кВт, компрессоров холодильных установок диаметром цилиндра свыше 200 мм, паровых машин мощностью свыше 225 кВт (свыше 300 лошадинных сил), валопроводов, подшипников, гребных винтов, конусных колец, сальников при диаметре валопровода свыше 100 до 250 мм, арматуры и трубопроводов всех диаметров специальных систем: гидравлики, воздуха высокого давления, главного и вспомогательного пара;

наладка и сдача в действии опреснительных установок, аппаратов топлива, масла и палубных механизмов;

определение координат мест установки механизмов, устройств, электроаппаратуры и арматуры по чертежным размерам;

обеспечение при проведении швартовных, ходовых и комплексных испытаний, пуска и обслуживания вспомогательных механизмов, устройств и теплообменных аппаратов, определение механических повреждений в механизмах, аппаратах, устройствах и устранение выявленных дефектов с последующей сборкой;

выполнение на швартовных и ходовых испытаниях обязанностей старшины палубной группы;

руководство бригадой.

341. Должен знать:

назначение, устройство и принцип действия вспомогательных судовых механизмов, вспомогательных и утилизационных котлов, устройств и приводов, взаимодействие механизмов, устройств и трубопроводов;

последовательность монтажа вспомогательных механизмов, обслуживающих трубопроводов, агрегатов, электрооборудования, распределительных щитов и электроаппаратуры в условиях секционной, модульной, блочной постройки и собранного корпуса;

технологию сборки под сварку стыков трубопроводов;

технические условия на монтаж, расконсервацию со вскрытием, ревизию и сдачу механизмов;

типы, основные параметры и технические требования судовых амортизаторов;

технологию монтажа валопроводов и механизмов;

методы пригонки и сборки сложных узлов и деталей механизмов;

технические условия на поставку;

программы, методики и инструкции по швартовным и ходовым испытаниям сдаваемых вспомогательных механизмов, вспомогательных и утилизационных котлов и устройств;

чтение сложных узловых и сборочных чертежей;

универсальные и специальные приспособления;

контрольно-измерительный инструмент и приборы; влияние температуры окружающей среды на точность выполнения монтажных работ;

систему допусков, посадок; квалитеты и параметры шероховатости.

342. Примеры работ:

Главные механизмы:

1) агрегаты систем главного судового дизеля (охлаждения, смазки, сепарации топлива и тому подобное) - сборка в цехе и монтаж на судне;

2) амортизаторы - обработка под главные механизмы и раскладка согласно паспортным данным;

3) антивибраторы - демонтаж, разборка, дефектация, ремонт, сборка, монтаж;

4) аппараты направляющие и сопловые, турбин - дефектация, ремонт, замена уплотнений, установка;

5) блоки, фундаментные рамы, крышки, поршни с шатунами дизелей судовых диаметром цилиндра до 175 мм - дефектация, ремонт, установка, выверка;

6) втулки цилиндровые судовых дизелей - снятие наработка, опиливание окон;

7) валы коленчатые, вкладыши, подшипники диаметром до 100 мм - ремонт, калибровка, полировка шеек, укладка, проверка по раскепам, цилиндрам и масляным зазорам;

8) валы распределительные диаметром до 50 мм - разборка, дефектация, ремонт, сборка, укладка, регулировка;

9) клапаны впускные и выпускные с приводами - дефектация, ремонт, сборка, испытание, установка;

10) коллекторы с компенсаторами - дефектация, ремонт, установка, монтаж;

11) кольца поршневые диаметром цилиндра до 175 мм - пригонка, установка;

12) лопасти рабочие турбин – снятие;

13) механизмы навесные дизелей и турбин - дефектация, ремонт, сборка, испытание на стенде, установка, монтаж;

14) муфты шинно-пневматические - демонтаж разборка; реверсивные с ручным приводом - дефектация, ремонт, сборка, испытание, сдача;

15) насосы топливные, регуляторы - демонтаж, разработка;

16) приводы сопловых и байпасных клапанов турбин - изготовление, ремонт, сборка, установка;

17) подшипники головные и мотылевые - сборка под расточку;

18) редукторы, реверс-редукторы, турбокомпрессоры - разборка, монтаж;

19) сальники корпуса турбин - набор лабиринтовых уплотнений;

20) уплотнения угольные вспомогательных турбомеханизмов – подгонка;

21) устройства маневровные и быстрозапорные главных турбин - демонтаж, разборка;

22) эксцентрики диаметром свыше 500 мм - установка.

Валопроводы:

1) валы: опорные, промежуточные, гребные; винты гребные, дейдвудное устройство, кронштейны, втулки мортир, сальники, обтекатели гребных винтов, валоповоротное устройство, тормоза, датчики тахометров при диаметре валопровода до 100 мм - дефектация, ремонт, погрузка, заводка, пригонка, сборка фланцевых и гидропрессовых соединений, насадка полумуфт, запрессовка втулок, монтаж, центровка любым способом, сдача в действии;

2) валы гребные любого диаметра - покрытие эпоксидным составом с применением стеклоткани, наполнителей и связующих элементов;

3) механизмы изменения шага винтов с диаметром вала до 100 мм - разборка, дефектация, ремонт, сборка, монтаж;

4) подшипники главные упорные, опорные по диаметру шейки вала до 100 мм - пригонка, шабрение вкладышей, центровка, ремонт, монтаж, проверка масляных зазоров, сдача.

5) сальники дейдвудные, переборочные при диаметре вала свыше 100 до 250 мм - переборка уплотнений, замена набивки.

Вспомогательные механизмы и котлы:

1) агрегаты рыбопосольные, машины сететрясные, сетевыборочные, редукторы, силовые передачи, устройства подруливающие, воздушные насосы, приводные - дефектация, ремонт, сборка, монтаж, сдача;

2) аппарели универсальные, забортные, носовые и внутренние – демонтаж;

3) аппараты теплообменные - ремонт, сборка, замена трубок, развальцовка и гидравлические испытания;

4) амортизаторы всех типов - установка с креплением к фундаменту под вспомогательные механизмы и оборудование;

5) брашпили, шпили - монтаж, регулировка, испытание, сдача;

6) воздухоохладители, маслоохладители, реле давления, распределители - дефектация, ремонт, сборка, монтаж;

7) вал грузовой и промежуточный траловой лебедки диаметром до 250 мм – укладка;

8) гидромоторы всех систем, гидроподъемники - демонтаж, разборка;

9) Дизель-генераторы диаметром цилиндра до 300 мм - монтаж; диаметром цилиндра свыше 300 мм – демонтаж;

10) дорога подвесная - монтаж, сдача;

11) закрытия люковые - сборка, монтаж;

12) компрессоры холодильных установок диаметром цилиндра свыше 200 мм - демонтаж, разборка;

13) клинья (прокладки), прокладки сферические, клинья регулируемые - снятие размеров с места, пригонка и установка;

14) котлы вспомогательные, утилизационные, сепараторы пара - демонтаж, дефектация, ремонт, ревизия, гидравлические испытания, монтаж;

15) лебедки гидравлические, электрические, электрогидравлические (траловые, палубные, подъемные забортного трапа и тому подобное) - монтаж, регулировка, сдача;

16) машины и устройства рулевые с приводом - демонтаж, разборка.

17) механизмы судовые бытового назначения (стиральные машины, центрифуги, картофелечистки, тестомешалки и тому подобное) - ремонт, установка, монтаж, центровка, регулировка, сдача в работе.

18) механизмы систем гидравлики и выдвижных устройств – демонтаж;

19) насосы мокровоздушные, скальчатые, навесные, пародинамо - дефектация, ремонт, сборка, монтаж;

20) оборудование технологическое (головорубочные, шкуросъемные и моечные машины; рыбомучные, рыбоконсервные и жиротопные установки, транспортеры и трюмные элеваторы) - дефектация, ремонт, монтаж, регулировка, испытание и сдача;

21) пластмасса - приготовление, заливка, устранение дефектов заливки;

22) устройство рулевое со штуртросовой проводкой - регулировка, сдача;

23) установки опреснительные - наладка, сдача в действии;

Трубопроводы и системы:

1) арматура систем вентиляции и кондиционирования воздуха - ремонт, монтаж;

2) арматура топливная - демонтаж, разборка;

3) арматура, трубопроводы, системы, гидроцилиндры и другое оборудование, требующее повышенной чистоты, - промывка, отбор проб, проверка на частоту;

4) захлопки с гидроприводами, водогазонепроницаемые, проходные, вентиляционные, заслонки дроссельные вентиляционные с уплотнительным затвором и гидроприводом - разборка, сборка, проверка, испытание, монтаж;

5) панели трубопроводов и секции манипуляторов - сборка, установка, монтаж;

6) приводы управления арматурой или оборудованием (трубы, передачи угловые зубчатые, втулки палубные угловые с зубчатой передачей, подшипники или сальники переборочно-палубные угловые и тому подобное) - дефектация, ремонт, разметка, сборка, монтаж, сдача в действии;

7) решетки приемные донной и забортной арматуры диаметром свыше 600 мм – установка;

8) системы теплотехнического контроля - монтаж, обслуживание;

9) трубы из пластмасс, монтируемые в аккумуляторных ямах - монтаж, испытание.

Разные работы:

1) баллоны воздуха высокого давления, фреоновые, пусковые, углекислотные - погрузка, разметка мест установки, установка, подгонка фундаментов, бугелей, монтаж;

2) блоки тросовой проводки кормовых рам, автомобильных платформ и аппарелей – монтаж;

3) гидроцилиндры привода люковых закрытий подъемников, аппарелей и переборочных закрытий - монтаж, сдача в действии;

4) детали (подшипники, втулки, пальцы, шестерни и тому подобное) диаметром свыше 80 до 175 мм - выпрессовка и запрессовка на гидравлических, винтовых механических прессах при помощи приспособлений и методом холода;

5) крылья и закрышки судов на подводных крыльях - снятие, зачистка и шлифовка кромок;

6) конвейеры, транспортеры многосекционные - монтаж, регулировка, сдача в действии;

7) материалы полимерные – приготовление;

8) оборудование, цистерны, бачки массой свыше 300 кг с охватывающими креплениями - пропаривание, промывка, установка, крепление;

9) тубусы - монтаж, сдача;

10) узлы анодные, электроды сравнения и термометры сопротивления – установка;

11) цистерны уравнительные, дифферентные, замещения – тарировка;

12) шаблоны - изготовление по месту или механизму.

Параграф 5. Слесарь-монтажник судовой, 5-й разряд

343. Характеристика работ:

выполнение слесарных операций при разборке, дефектации, ремонте, сборке, монтаже дизелей судовых диаметром цилиндра до 300 мм, электрооборудования мощностью свыше 150 кВт, паровых машин мощностью свыше 225 кВт (свыше 300 лошадинных сил), валопроводов, подшипников, гребных винтов, конусных колец, сальников при диаметре валопровода свыше 100 до 250 мм, центруемых любым способом механизмов (кроме оптического), агрегатов, двигателей внутреннего сгорания, электрооборудования с допусками на центровку - 0,10 мм, излом - 0,15 мм/м;

монтаж и регулировка сильфонных компенсаторов, захлопок главной циркуляционной трассы, регулируемых гидромашинами;

монтаж многосекционной аппаратуры любой массы с вскрытием, разборкой секций, последующей сборкой и установкой с высокой точностью и проверкой по центральной контрольной площадке;

монтаж и центровка фундаментной рамы на стенде под агрегатную сборку;

расточка мортир и кронштейнов, запрессовка и монтаж втулок с обработкой посадочных мест при диаметре вала до 250 мм;

монтаж, ремонт, ревизия, гидравлические испытания главных котлов;

дефектация, ремонт, монтаж, испытания и сдача в действии турбоциркуляционных, масляных, конденсатных, питательных, грунтовых насосов, автономных турбогенераторов, насосов переменной производительности, дизель-генераторов;

обработка опорных поверхностей фундаментов, стульев, наварышей, приварышей, клиньев, прокладок и тому подобное с точностью до 0,05 мм при помощи пневматических и электрических машин, переносных станков, шабера;

гидравлические испытания арматуры, труб и оборудования в цехе давлением свыше 30,0 МПа (свыше 300 кгс/см²) и пневматические испытания давлением свыше 10,0 МПа (свыше 100 кгс/см²);

дефектация, ремонт, сборка, монтаж, гидравлические испытания арматуры, трубопроводов и систем любого диаметра на судне давлением свыше 10,0 до 30,0 МПа (свыше 100 до 300 кгс/см²), кроме специальных систем и трубопроводов;

пневматические испытания арматуры, трубопроводов и систем на судне давлением свыше 5,0 до 25,0 МПа (свыше 50 до 250 кгс/см²);

дефектация, ремонт, сборка, монтаж, промывка, прокачка с отбором проб, испытания и сдача арматуры и трубопроводов специальных систем, кроме систем гидравлики, воздуха высокого давления. Дефектация, ремонт, сборка и монтаж трубопроводов и систем с электроизолирующими втулками, кольцами, виброактивных, находящихся в "мертвой зоне" независимо от назначения, диаметра, давления;

динамическая балансировка роторов турбомеханизмов, якорей, электромоторов и др. деталей массой до 1000 кг, статическая балансировка деталей;

монтаж автоматики вспомогательных и утилизационных котлов, паровая проба, регулировка и сдача в действии.;

испытание, регулировка и сдача в действии компрессоров и оборудования холодильных установок диаметром цилиндра до 200 мм;

дефектация, ремонт, сборка и монтаж компрессоров и оборудования холодильных установок диаметром цилиндра свыше 200 мм;

ремонт и монтаж автоматики систем кондиционирования воздуха;

увязка монтажных работ в блок-секциях, модулях, обеспечение согласованности при монтаже сопрягаемых блок-секций, блоков, агрегатов, модулей;

регулировка автоматики вспомогательных механизмов и оборудования;

руководство пуском и эксплуатацией на швартовных, ходовых и комплексных испытаниях дизельными, котельными установками с обслуживающими механизмами, рулевыми машинами, устройствами с обеспечением необходимых режимов и параметров;

выполнение обязанностей старшины (кроме машинно-котельных установок) при проведении швартовных, ходовых и комплексных испытаний, руководство бригадой по монтажу механизмов, оборудования, устройств при строительстве судов.

344. Должен знать:

назначение, устройство и принцип действия главных судовых механизмов, паровых турбин, дизелей, газотурбинных установок, валопроводов, паровых котлов высокого давления, а также обслуживающих их вспомогательных механизмов и устройств всех судов, строящихся на предприятии;

способы разборки, ремонта и сборки главных паровых машин;

способы проверки центровки деталей движения при сборке;

способы установки и регулировки паро- и газораспределения ремонтируемых машин;

центровку и регулировку навесных механизмов главных паровых машин;

способы статической балансировки деталей;

дефекты монтажа, центровки узлов судового дизеля и способы их устранения; индикаторные диаграммы;

способы пригонки и установки лопаток роторов турбин, разновидности, способы пригонки и установки уплотнений турбин;

принцип действия и устройство автоматического регулирования;

технологические процессы ремонта и монтажа паровых и газовых турбин;

технологию укладки и центровки ремонтируемых и монтируемых валопроводов;

требования Регистра СССР и технических условий на ремонт, предъявляемые к ремонту и монтажу судовых механизмов, машин;

дефекты монтажа и центровки валопроводов, механизмов и их устранение;

конструкцию компрессоров холодильных установок;

принцип действия и устройство автоматического регулирования главных судовых установок;

технологические процессы монтажа главных механизмов;

допуски на центровку главных механизмов;

программы, технические условия на поставку и инструкции по швартовным и ходовым испытаниям;

марки топлива и масла, применяемые для работы судовых дизелей и их характеристики;

методы борьбы с креном и дифферентом судна;

способы разметки пригонки и сборки сложных узлов и механизмов;

правила чтения особо сложных узловых и сборочных чертежей.

345. Примеры работ:

Главные механизмы и котлы:

1) агрегаты главных силовых установок, судовых дизелей диаметром цилиндра свыше 350 мм – демонтаж;

2) автоматика судовых дизелей, котлов турбин, паровых машин - монтаж.

3) блоки, фундаментные рамы, крышки, поршни с шатунами дизелей судовых диаметром цилиндра свыше 175 до 300 мм - дефектация, ремонт, сборка, установка, центровка; диаметром цилиндра свыше 300 мм – демонтаж;

4) валы распределительные диаметром свыше 50 до 120 мм - разборка, ремонт, сборка, монтаж, регулировка;

5) валы коленчатые, вкладыши, подшипники диаметром вала свыше 100 до 200 мм - разборка, дефектация, ремонт, калибровка, полировка шеек, пригонка по постелям, шабрение, припиловка, укладка, проверка по раскепам и цилиндрам, проверка масляных зазоров;

6) вкладыши подшипников и подшипники турбин и редукторов диаметром вала свыше 100 до 250 мм - пригонка по постели, шабрение вкладышей, сборка, установка, проверка масляных зазоров;

7) диафрагма корпуса турбин - дефектация, ремонт, сборка, установка, центровка;

8) дизели судовые главные любой мощности - подготовка к прокачке, прокачка и снятие проб;

9) движение поршневое - сборка, центровка на плите в цехе;

10) конденсаторы главной силовой установки - испытания перед установкой на судно;

11) клапаны сопловые и байпасные - дефектация, ремонт, сборка, установка, регулировка, сдача в действии;

12) корпуса турбин - шабрение разъемов, центровка половин корпуса турбины между собой, обжатие;

13) лопасти рабочие турбин - пригонка, установка;

14) маслоохладители главных силовых установок, захлопки и патрубки циркуляционной трассы - установка, монтаж, регулировка, сдача в действии;

15) механизмы главные судов на воздушной подушке – монтаж;

16) муфты шинно-пневматические - дефектация, ремонт, монтаж;

17) роторы главных силовых установок - демонтаж, дефектация, ремонт;

18) редукторы, реверс-редукторы, турбокомпрессоры - дефектация, ремонт, сборка, регулировка, сдача;

19) турбогенераторы - испытание, устранение дефектов, сдача в действии;

20) турбины и главные турбозубчатые агрегаты - демонтаж, разборка;

21) тракты выхлопные дизелей судовых любой мощности главных силовых установок - сборка, монтаж, испытания;

22) устройства пусковые и реверсивные дизелей судовых диаметром цилиндра до 300 мм - сборка, установка, регулировка;

23) устройства маневровые и быстрозапорные главных турбин - сборка, монтаж;

Валопроводы:

1) валопроводы, подшипники, гребные винты, конусные кольца, сальники при диаметре валопровода свыше 250 мм - демонтаж.

2) валы: опорные, промежуточные, гребные, винты гребные, дейдвудное устройство, втулки мортир, конусные кольца, сальники, обтекатели гребных винтов, валоповоротное устройство, тормоза, датчики тахометра при диаметре валопровода свыше 100 до 250 мм - дефектация, ремонт, погрузка, заводка, пригонка, сборка фланцевых и гидропрессовых соединений, насадка полумуфт, запрессовка втулок, монтаж, центровка любым способом, сдача в действии.

3) винты гребные, колеса, маховики - статическая балансировка.

4) лопасти гребных винтов - пригонка по шаблону и шагу, зачистка, шлифовка.

5) механизмы изменения шага винтов с диаметром вала свыше 100 до 250 мм - дефектация, ремонт, сборка, монтаж.

6) подшипники главные упорные, опорные по диаметру шейки вала свыше 100 до 250 мм - шабрение вкладышей, центровка, ремонт, монтаж, проверка масляных зазоров, сдача.

7) сальники дейдвудные, переборочные при диаметре вала свыше 250 мм - переборка уплотнений, замена набивки.

8) уплотнение "Симплекс" по диаметру гребного вала до 250 мм - дефектация, ремонт, сборка, монтаж, испытание, сдача.

Вспомогательные механизмы:

1) аппараты вакуум-сушильные, вентиляторы морозильных камер, пресс брикетирования рыбной муки, морозильные тележки, редукторы технологического оборудования и тому подобное - регулировка и сдача в действии;

2) аппарели универсальные, забортные, носовые и внутренние - дефектация, ремонт, монтаж, проверка в действии, сдача.

3) блоки зональные - сборка на стенде, монтаж на судне;

4) вал грузовой и промежуточный траловой лебедки диаметром свыше 250 мм – укладка;

5) гидромоторы всех систем и гидроподъемники - дефектация, ремонт, монтаж;

6) дизель-генераторы диаметром цилиндра свыше З00 мм – монтаж;

7) закрытия люковые - проверка, наладка, сдача в действии;

8) лифты и краны судовые, конвейеры главные с гидравлическим приводом - дефектация, ремонт, сборка, монтаж, регулировка, наладка, испытания, сдача;

9) лифты, краны судовые - сборка, монтаж, испытание, сдача;

10) машины и устройства рулевые с приводом - дефектация, ремонт, установка, сборка, центровка, монтаж;

11) механизмы и аппаратура, на двухкаскадной амортизации - установка, монтаж, проверка;

12) механизмы системы гидравлики и выдвижных устройств - дефектация, ремонт, монтаж;

13) шпонки призматические, клиновые - пригонка, установка;

14) электрооборудование и механизмы, устанавливаемые на амортизаторах типа АЦКП, на амортизационных узлах и опорах, - монтаж блок-секций, узлов, сборок и увязка их между собой;

15) электроприборы, устанавливаемые с точностью 1-3 (мин) дуги земного меридиана к наклонной плоскости горизонта или ДП, - установка, монтаж.

Трубопроводы и системы;

1) арматура топливная - дефектация, ремонт, регулировка, монтаж, испытания, сдача;

2) захлопки с гидроприводами, водогазонепроницаемые, проходные, вентиляционные; захлопки дроссельные вентиляционные с уплотнительным затвором и гидроприводом - регулировка, сдача в действии;

3) клапаны (предохранительные, редукционные) независимо от условного прохода и давления, головки пусковых, воздушных, углекислотных баллонов - дефектация, ремонт, испытания, регулировка.

4) клапаны электромагнитные и с дублирующими приводами - монтаж, регулировка, сдача;

5) патрубки типа РМПК, ПРМ и РМСП, компенсаторы сильфонные - регулировка зазоров, монтаж, сдача;

6) платформы амортизационные с пружинными подвесками, опоры скольжения трубопроводов главного пара - установка, монтаж, регулировка, сдача;

7) приводы валиковые управления арматурой и оборудованием, связанные между собой блокировкой, - ремонт, монтаж, сдача в действии.

Разные работы:

1) аппарели универсальные, забортные, носовые и внутренние - предварительная сборка на стенде, монтаж, сдача.

2) баллоны воздуха высокого давления - подготовка к испытанию, испытание;

3) детали (подшипники, втулки, пальцы, шестерни и тому подобное) диаметром свыше 175 до 300 мм - выпрессовка и запрессовка на гидравлических, винтовых механических прессах при помощи приспособлений и методом холода.

4) машинки гидравлические, клапаны вентиляции, кингстоны топливных и балластных цистерн и приводы кингстонов, переборочные захлопки вентиляции с редукторами - дефектация, ремонт, сборка, установка, монтаж, регулировка, сдача.

5) механизмы вспомогательные, системы трубопроводов - сдача монтажа оборудования и закрытие монтажных актов и удостоверений.

6) насосы топливные, регуляторы - дефектация, ремонт, сборка, установка, регулировка, сдача в действии.

7) платформы автомобильные - сборка, монтаж, сдача в действии.

8) подъемники гидравлические рычажные типа ПГР-40/ - сборка, монтаж, сдача в действии.

9) привод подъема секции автомобильных платформ, аппарелей носового закрытия - монтаж.

10) система гидроакустическая позиционирования на плавучих буровых установках – монтаж;

11) станция углекислотного тушения, турбогенераторы мощностью до 500 кВт, турбоприводы, главные распределительные щиты - установка, монтаж.

12) трубы ресиверные, паровые захлопки - сборка, монтаж, регулировка, испытание, проверка зазоров;

13) трубы и арматура трубопроводов газоанализа, газоотвода, углекислотного, кислородного, водородного, азотного, фреонового, вакуумирования, охлаждения, напорно-питательного, подачи воздуха к дизелям судовым, напорно-нефтяного, циркуляционного, масляного, перепускного, продувания главных котлов и ингибиторного - дефектация, ремонт, сборка, монтаж, промывка, прокачка с отбором проб, испытание и сдача;

14) устройство телескопическое - демонтаж, дефектация, ремонт, монтаж, центровка;

15) устройства на плавучих буровых установках, водолазного комплекса, якорное, для спуска датчиков волнографа и измерителя течения – монтаж;

16) устройство подвесное инклинометрической системы позиционирования плавучих буровых установках - монтаж, настройка, сдача.

Параграф 6. Слесарь-монтажник судовой, 6-й разряд

346. Характеристика работ:

выполнение слесарных операций при разборке, дефектации, ремонте, монтаже дизелей судовых диаметром цилиндра свыше 300 мм, агрегатов главных механизмов, главных турбозубчатых агрегатов, газотурбинных установок, турбин, турбогенераторов, подъемно-мачтовых и выдвижных устройств, валопроводов, подшипников, гребных винтов, конусных колец, сальников при диаметре валопровода свыше 250 мм;

сборка, центровка и регулировка на судне главных турбозубчатых агрегатов, дизелей судовых и турбин, поступающих в разобранном виде;

центровка в монтаж главного холодильника, выхлопного патрубка, автономного турбогенератора при сборке на стенде и судне;

центровка и монтаж вспомогательных механизмов, центруемых по оптическим приборам;

установка и монтаж амортизаторов на втором и третьем каскадах агрегатов;

пересадка агрегатов на домкраты и амортизаторы с последующей центровкой;

монтаж и центровка валопроводов любыми способами диаметром вала свыше 250 мм;

расточка мортир и кронштейнов, запрессовка и монтаж втулок с обработкой посадочных мест диаметром вала свыше 250 мм;

дефектация, ремонт, сборка, монтаж, гидравлические испытания арматуры, трубопроводов и систем давлением свыше 30,0 МПа (свыше 300 кгс/см²) и пневматические испытания давлением свыше 25,0 МПа (свыше 250 кгс/см²);

дефектация, ремонт, сборка, монтаж, промывка, прокачка с отбором проб, испытания и сдача арматуры и трубопроводов воздуха высокого давления, гидравлики;

монтаж автоматики, паровая проба, регулировка, сдача в действии главных котлов;

регулировка к сдача в работе системы автоматического управления механизмами машинно-котельного отделения;

регулировка подачи топлива, паро- и газораспределительных устройств;

испытание, регулировка и сдача в действии компрессоров и оборудования холодильных установок диаметром цилиндра свыше 200 мм;

динамическая балансировка роторов механизмов и якорей электромоторов и других деталей массой свыше 1000 кг;

обеспечение пуска и обслуживания на швартовных, ходовых и комплексных испытаниях механизмов машинно-котельных установок судов;

снятие необходимых замеров при испытаниях механизмов, устройств, валопроводов и электрооборудования;

прием, выполнение и подача команд;

принятие необходимых мер при аварийных тревогах;

выполнение обязанностей старшины электростанции, обязанностей старшины машинно-котельного отделения и руководство бригадой по ремонту и монтажу главных силовых установок судовых систем и валопроводов при строительстве судов.

347. Должен знать:

инструкции и методики по монтажу, эксплуатации и проведению швартовных, комплексных и ходовых испытаний по обслуживаемым механизмам, оборудованию, системам трубопроводов и автоматики;

способы установки на судах главных дизелей судовых, турбин, главных турбозубчатых агрегатов; взаимодействие в работе всех механизмов и систем судовой установки;

методы регулирования газораспределения дизелей судовых;

наиболее рациональные процессы монтажа;

технические условия и ОСТ по монтажу главных механизмов, валопроводов и специальных устройств, особенности монтажа главных механизмов на пластинчатых, конических амортизаторах и типа АДС;

влияние весовых нагрузок и температуры окружающей среды на точность выполнения монтажных работ на судне;

предельно допустимые и рабочие параметры пара, воды, конденсата и масла;

правила регулирования главных паровых турбин, газотурбинных установок и обслуживающих их механизмов, обеспечивающих работу при всех режимах;

правила технических измерений, вскрытия и закрытия механизмов при ревизии;

правила приема команд по судовым средствам связи и действия по аварийным тревогам, устройство, технические характеристики и принцип действия главных гребных электродвигателей, генераторов со щитами электродвижения и аппаратурой управления;

способы выявления и устранения дефектов, связанных с теплотехникой, механикой и электротехникой.

348. Требуется среднее специальное образование.

349. Примеры работ:

Главные механизмы и котлы:

1) автоматика дизелей судовых, главных котлов, турбин и паровых машин - регулировка, проверка, сдача в действии;

2) агрегаты главных механизмов - заводка, центровка, монтаж;

3) амортизаторы под главные механизмы - установка, крепление;

4) блоки и фундаментные рамы, неразъемные блоки цилиндров, колонны, цилиндры дизелей судовых диаметром цилиндра свыше 300 мм - установка, сборка, центровка, проверка;

5) валы коленчатые, вкладыши, подшипники диаметром вала свыше 200 мм - разборка, дефектация, ремонт, калибровка шеек, пригонка по постелям, шабрение, припиловка, укладка, проверка по раскепам и цилиндрам, проверка масляных зазоров;

6) валы распределительные диаметром свыше 120 мм - разборка, дефектация, ремонт, сборка, укладка, регулировка;

7) двигатели крыльчатые - регулировка, сдача;

8) муфты шинно-пневматические - регулировка, испытание, сдача;

9) машины паровые мощностью свыше 225 кВт (свыше 300 лошадинных сил) - проверка перпендикулярности оси коленчатого вала относительно осевых линий цилиндров, укладка, проверка просадки колончатого вала в подшипниках и центровка к валопроводу;

10) механизмы главные судов на воздушной подушке - регулировка, сдача в действии;

11) регуляторы скорости и частоты вращения главных турбин - проверка, настройка, сдача в действии;

12) редукторы главных турбозубчатых агрегатов - центровка шестерен по колесу редуктора, установка масляных зазоров, укладка колес, проверка зацепления контактности;

13) ротор главной турбины - статическая балансировка, укладка;

14) турбины и главные редукторы - предремонтное дефектование;

15) турбины и главные турбозубчатые агрегаты - монтаж, центровка, ревизия;

16) турбины главные - проверка и установка аксиальных и радиальных зазоров;

17) турбомеханизмы с автоматическим блоком регулирования - регулировка, сдача в действии;

18) уплотнения лабиринтовые, концевые диафрагмы - определение размеров для расточки, проверка радиальных и осевых зазоров;

19) устройства маневровые и быстрозапорные - регулировка, сдача в действии;

20) устройства пусковые и реверсивные дизелей судовых диаметром цилиндра свыше 300 мм - сборка, установка, регулировка.

Валопроводы:

1) валы: опорные, промежуточные, гребные, винты гребные, дейдвудное устройство, втулки мортир, конусные кольца, сальники, обтекатели гребных винтов, валоповоротное устройство, тормоза, датчики тахометра при диаметре валопровода свыше 250 мм - дефектация, ремонт, погрузка, заводка, пригонка, сборка фланцевых и гидравлических соединений, насадка полумуфт, запрессовка втулок, монтаж, центровка любым способом, сдача в действии;

2) механизмы изменения шага винтов с диаметром вала свыше 250 мм - дефектация, ремонт, сборка, монтаж;

3) подшипники валопроводов (главные упорные, опорные) диаметром вала свыше 250 мм - пригонка, шабрение, ремонт, монтаж, проверка масляных зазоров и сдача.

Разные работы:

1) детали (подшипники, втулки, пальцы, шестерни и тому подобное) диаметром свыше 350 мм - выпрессовка и запрессовка на гидравлических, винтовых, механических прессах при помощи приспособлений и методом холода.

2) конденсатор главный - погрузка, центровка, монтаж, испытание.

3) макет - кондукторы под главные механизмы - установка, центровка.

4) машины и устройства рулевые и приводы - регулировка, наладка и сдача в действии.

5) устройства подъемно-мачтовые и выдвижные - центровка, монтаж, испытание, сдача в действии.

6) устройства крыльевые судов на подводных крыльях - наладка и регулировка, восстановление электроизоляции и углов атаки.

25. Слесарь-судоремонтник

Параграф 1. Слесарь-судоремонтник, 1-й разряд

350. Характеристика работ:

обработка деталей в свободный размер ручным слесарным инструментом;

очистка и промывка деталей машин и механизмов;

изготовление заготовок для прокладок и уплотнительных колец из различных материалов;

пользование простым измерительным инструментом;

выполнение слесарных операций (правка, рубка, зачистка) при обработке неответственных деталей;

расконсервация деталей.

351. Должен знать:

наименование и расположение основных районов судна;

назначение арматуры;

приемы выполнения слесарных операций, основные требования, предъявляемые при выполнении слесарных операций при обработке неответственных деталей;

назначение и условия применения наиболее распространенных простых приспособлений, слесарного и измерительного инструмента;

назначение и правила обращения с консервирующими материалами.

352. Примеры работ:

1) арматура любого диаметра - очистка, расконсервация и консервация наружной поверхности;

2) бирки – изготовление;

3) блоки, крышки вспомогательных и палубных механизмов – очистка;

4) детали разные - зачистка после механической обработки, расконсервация, консервация, опиливание сварных швов, обертывание бумагой, пленкой;

5) заготовки для колец из эбонита и красной меди – резка;

6) кожухи, ограждения временные - снятие, установка;

7) чехлы - снятие, установка;

8) фундаменты под вспомогательные механизмы - расконсервация, консервация.

Параграф 2. Слесарь-судоремонтник, 2-й разряд

353. Характеристика работ:

слесарная обработка деталей и изделий по 11-12 квалитетам (5-4 классам точности);

выполнение слесарных операций при разборке и сборке неответственных узлов, нецентруемых вспомогательных механизмов и палубных (без привода) механизмов, теплообменных аппаратов;

заточка применяемого инструмента (кроме сверл);

разметка простых деталей;

демонтаж арматуры, не подлежащей восстановлению;

расконсервация, промывка, обезжиривание и наружная консервация вспомогательных механизмов, оборудования;

очистка коллекторов, ресиверов;

работа с пневматическим и электрическим инструментом;

выполнение работ при разборке, ремонте, сборке и монтаже нецентруемых вспомогательных и палубных механизмов, теплообменных аппаратов, при демонтаже судовых дизелей, валопроводов, устройств под руководством слесаря-судоремонтника более высокой квалификации;

подготовка ответственных деталей к транспортировке (установка заглушек, наконечников, предохранительных колпачков и тому подобное).

354. Должен знать:

назначение и принцип действия вспомогательных и палубных механизмов и устройств, последовательность проведения демонтажа, ремонта и монтажа их;

квалитеты и параметры шероховатости;

правила и приемы пользования пневматическим и электрическим инструментом;

основные марки сталей и цветных сплавов, применяемых в судоремонте;

правила слесарной обработки деталей и сборки простых узлов;

способы расконсервации и консервации деталей и узлов, марки и назначение консервирующих материалов;

пользование простыми приспособлениями и контрольно-измерительным инструментом;

чтение несложных чертежей.

355. Примеры работ:

1) баки расходные, топливные, масляные - демонтаж, разборка;

2) болты, гайки - опиливание, рубка, прорезание резьбы;

3) головки вентиляционные и каютные вентиляторы - снятие, ремонт, установка;

4) детали главных судовых силовых установок - консервация для длительного хранения;

5) детали - рубка при помощи пневматического инструмента;

6) дизели судовые, паровые машины, турбины - очистка деталей и узлов от накипи, нагара;

7) иллюминаторы – снятие;

8) каретка веероукладчика траловой лебедки - демонтаж, разборка;

9) клапаны вентиляции и аварийные захлопни - демонтаж, разборка;

10) кожух-обтекатель пера руля – снятие;

11) кронштейны простые, скобы, планки - изготовление, установка;

12) крышки смотровых люков – снятие;

13) маслоуказатели, маслопроводы принудительной смазки - снятие, разборка;

14) механизмы палубные ручные (шпили, лебедки грузовые, шлюпочные, кран-балки, вьюшки и так далее) - демонтаж.

15) обшивка вспомогательных и утилизационных котлов, механизмов, оборудования – демонтаж;

16) планки и таблички отличительные – снятие;

17) планки киповые - ремонт роульсов;

18) плиты, трапы машинно-котельного отделения – снятие;

19) прокладки простой конфигурации из листового материала (резина, парусина, паронит, фибра и тому подобное) - изготовление, установка;

20) протекторы вспомогательных механизмов и теплообменных аппаратов – замена;

21) решетки шпигатов – изготовление;

22) трубопровод охлаждения, воздушный, масляный судовых дизелей, турбонасосов, рулевых машин – разборка;

25) фильтры масляные, топливные, воздушные, водяные, коробки грязевые, оборудование санитарно-техническое - демонтаж, разборка;

24) шнеки горизонтальные и наклонные, шкивы, транспортеры ленточные (без редукторов) - демонтаж, разборка;

25) шпильки диаметром до 16 мм – высверливание;

26) щиты картерные - снятие.

Параграф 3. Слесарь-судоремонтник, 3-й разряд

356. Характеристика работ:

слесарная обработка деталей и изделий по 9-11 квалитетам (4-3 классам точности);

выполнение слесарных операций при демонтаже, ремонте и монтаже нецентруемых вспомогательных и палубных (без привода и с приводом) механизмов, демонтаже и разборке теплообменных аппаратов. Заточка применяемого инструмента;

дефектация, ремонт, сборка, монтаж арматуры (кроме специальных систем: гидравлики, воздуха высокого давления, главного и вспомогательного пара и так далее) диаметром до 108 мм и давлением до 1,5 МПа (15 кгс/см²);

гидравлические испытания арматуры трубопроводов и систем на судне давлением до 1,5 МПа (15 кгс/см²);

демонтаж вспомогательных и утилизационных котлов, валопроводов, подшипников, гребных винтов при диаметре вала до 100 мм, оборудования холодильных установок, паровых машин мощностью до 225 кВт (300 лошадинных сил);

демонтаж судовых дизелей с диаметром цилиндра до 175 мм;

запрессовка деталей на гидравлических, винтовых, механических прессах с помощью приспособлений диаметром до 80 мм;

снятие размеров с несложных деталей, составление эскизов.

357. Должен знать:

назначение и устройство основных сборочных единиц и деталей судовых силовых установок (дизелей, паровых машин, турбин);

устройство и правила эксплуатации вспомогательных судовых механизмов, устройств, технические условия на их ремонт;

способы разметки деталей; устройство и назначение пневматического и электрического инструмента;

нормали, отраслевые и государственные стандарты;

допуски, посадки, квалитеты и параметры шероховатости;

назначение и правила применения специальных приспособлений и контрольно-измерительного инструмента;

правила чтения чертежей средней сложности;

принцип действия главных турбозубчатых агрегатов, типы турбин, их принципиальное отличие.

358. Примеры работ:

1) агрегат рыбопосольный, машины сететрясные - демонтаж, разборка;

2) аппараты вакуум - сушильные, редукторы технологического оборудования, морозильные тележки, рыборезка - разборка, дефектация, ремонт, монтаж;

3) аппараты теплообменные - демонтаж, разборка;

4) арматура систем вентиляции и кондиционирования – демонтаж;

5) баллоны – демонтаж;

6) брашпили, шпили, лебедки электрические и паровые - демонтаж, ремонт тормозных устройств и ручных приводов;

7) валы гребные - покрытие эпоксидным составов без стеклоткани;

8) водоуказатели уровня (кроме паровых котлов) - снятие, ремонт, установка, испытание;

9) воздухоохладители, маслоохладители, реле давления, распределители - демонтаж, разборка;

10) зетали с диаметром до 80 мм (втулки, пальцы, подшипники и тому подобное) - выпрессовка и запрессовка на гидравлических, винтовых, механических прессах и методом холода;

11) зомкраты гидравлические, подшипники монтажные - демонтаж, разборка;

12) Дорога подвесная - разборка, дефектация, ремонт;

13) заглушки для отверстий в корпусах турбин, судовых дизелей, механизмов, редукторов – установка;

14) маретка веероукладчика траловой лебедки - дефектация, ремонт, сборка, установка;

15) млапаны впускные, выпускные с приводами - демонтаж, разборка;

16) моллекторы водяные (впускные, выпускные) без компенсаторов - демонтаж, ремонт, сборка, монтаж с компенсаторами - демонтаж, разборка;

17) морпус турбины - очистка, промывка, обмазка гранитовой массой;

18) мрышки смотровых лючков, горловин, цистерн, шпигаты – установка;

19) маслоуказатели, маслопроводы принудительной смазки - ремонт, установка;

20) машины рулевые, турбокомпрессоры, шпили, брашпили и другие вспомогательные механизмы - расконсервация, консервация;

21) машины сетевыборочные - демонтаж, ремонт, монтаж;

22) механизмы навесные судовых дизелей и турбин - демонтаж, разборка;

23) механизмы палубные ручные - ремонт, монтаж;

24) механизмы судовые бытового назначения (стиральные машины, центрифуги, картофелечистки, тестомешалки) - демонтаж, разборка;

25) насосы мокровоздушные, скальчатые навесные - демонтаж, разборка;

26) оборудование технологическое (головорубочные, шкуросъемные и моечные машины; рыбомучные, рыбоконсервные и жиротопные установки; транспортеры и трюмные элеваторы) - демонтаж, разборка;

27) планки, таблички отличительные - изготовление, установка;

28) плиты, трапы машинно-котельного отделения – установка;

29) приводы управления арматурой или оборудованием (трубы, кронштейны путевые, муфты шарнирные и так далее) - изготовление, монтаж;

30) прокладки овальные, фигурные из любого материала - изготовление, установка;

31) рамы фундаментные, крышки цилиндров, поршни с шатунами судовых дизелей с диаметром цилиндра до 175 мм – демонтаж;

32) сальники дейдвудные, переборочные при диаметре вала до 100 мм - переборка, замена набивки;

33) турбокомпрессоры – демонтаж;

34) фильтры масляные, топливные, воздушные, водяные, коробки грязевые, оборудование санитарно-техническое - ремонт, сборка, монтаж;

35) щиты картерные - установка.

Параграф 4. Слесарь-судоремонтник, 4-й разряд

359. Характеристика работ.

слесарная обработка деталей по 9-7 квалитетам (3-2 классам точности);

разборка, дефектация, ремонт, монтаж валопроводов, подшипников, гребных винтов при диаметре вала до 100 мм, компрессоров холодильных установок с диаметром цилиндра до 200 мм, паровых машин мощностью до 225 кВт (300 лошадинных сил), узлов и деталей паровых, электрических, вспомогательных и палубных механизмов с допусками на центровку: смещение - 0,20 мм, излом - 0,25 мм/м;

обработка опорных поверхностей, фундаментов, клиньев, прокладок с точностью до 0,10 мм при помощи пневматических и электрических машин, переносных станков;

дефектация, ремонт, монтаж арматуры (кроме специальных систем: гидравлики, воздуха высокого давления, главного пара и т.д.) диаметром свыше 108 мм до 258 мм давлением свыше 1,5 до 10,0 МПа (свыше 15 до 100 кгс/см²) и теплообменных аппаратов;

гидравлические испытания арматуры, трубопроводов и систем (кроме специальных систем: гидравлики, воздуха высокого давления, главного и вспомогательного пара и так далее) на судне давлением свыше 1,5 до 10 МПа (свыше 15 до 100 кгс/см²) и пневматические испытания давлением свыше 1,0 до 5,0 МПа (свыше 10 до 50 кгс/см²);

демонтаж судовых дизелей с диаметром цилиндра свыше 175 мм до 300 мм, компрессоров холодильных установок с диаметром цилиндра свыше 200 мм, паровых машин мощностью свыше 225 кВт (300 лошадинных сил), валопроводов, гребных винтов, сальников при диаметре вала свыше 100 до 250 мм, арматуры специальных систем (гидравлики, воздуха высокого давления, главного и вспомогательного пара);

ремонт судовых устройств;

наладка и сдача в действии опреснительных установок, палубных механизмов;

пуск и обслуживание вспомогательных механизмов, устройств и теплообменных аппаратов при проведении швартовных и ходовых испытаний, определение дефектов и их устранение.

360. Должен знать:

типы судовых силовых установок, их конструктивные особенности; основные правила эксплуатации судовых механизмов;

назначение, устройство и принцип действия вспомогательных и утилизационных котлов;

последовательность ремонта вспомогательных механизмов и устройств, условия, предъявляемые к их монтажу и испытаниям;

прогрессивные технологические процессы, применяемые при ремонте судовых механизмов и устройств;

правила центровки валопровода, гребных колес;

инструкции по пуску и обслуживанию вспомогательных механизмов при швартовных и ходовых испытаниях, методы регулирования режимов их работы;

нормали, отраслевые и государственные стандарты;

методики на ремонт, испытание; допуски, посадки;

квалитеты и параметры шероховатости; универсальные, специальные приспособления и контрольно-измерительный инструмент, правила чтения сложных чертежей.

361. Примеры работ:

1) агрегаты рыбопосольные, машины сететрясные - дефектация, ремонт, сборка, монтаж, сдача;

2) аппараты теплообменные, реле давления, распределители - ремонт, сборка, замена трубок и развальцовка, установка;

3) аппараты направляющие и сопловые турбин - демонтаж, ремонт, замена уплотнений, установка;

4) арматура топливная - демонтаж, разборка;

5) блоки, фундаментные рамы, крышки, поршни с шатунами судовых дизелей с диаметром цилиндра до 175 мм - дефектация, ремонт, установка, центровка;

6) валы коленчатые диаметром до 100 мм - калибрование и полирование шеек, укладка, замер раскепов, проверка масляных зазоров;

7) валы гребные - покрытие эпоксидным составом с применением стеклоткани, наполнителей и связующих элементов;

8) валы грузовой и промежуточный траловой лебедки диаметром до 250 мм – укладка;

9) валы промежуточные и гребные, винты гребные, дейдвудное устройство, кронштейны, втулки мортир, сальники, обтекатели гребных винтов при диаметре вала до 100 мм - дефектация, ремонт, заводка, пригонка, сборка фланцевых и гидропрессовых соединений; насадка полумуфт, запрессовка втулок, монтаж, центровка любым способом, сдача в действии;

10) валы распределительные диаметром до 50 мм - разборка, дефектация, ремонт, сборка, укладка, регулировка;

11) вкладыши подшипников, подшипники при диаметре вала до 100 мм - пригонка по постели, сборка, проверка масляных зазоров;

12) водоуказатели уровня (кроме паровых котлов) - снятие, ремонт, установка, испытание;

13) гидромоторы всех систем, гидроподъемники - демонтаж, разборка;

14) грейферы, грузозахватные приспособления судовых грузовых, кранов - разборка, ремонт, сборка;

15) детали (втулки, пальцы, подшипники и так далее) с диаметром свыше 80 до 175 мм - выпрессовка, запрессовка на гидравлических, винтовых, механических прессах при помощи приспособлений и методом холода;

16) дизеля судовые с диаметром цилиндра свыше 175 мм до 300 мм – демонтаж;

17) дорога подвесная - монтаж, сдача;

18) клапаны впускные и выпускные с механическими приводами - дефектация, ремонт, сборка, испытание, установка;

19) клинья (прокладки), сферические прокладки, клинья регулируемые - снятие размеров с места, пригонка, установка;

20) коллекторы с компенсаторами - дефектация, ремонт, установка;

21) кольца поршневые диаметром до 175 мм - пригонка, установка;

22) компенсаторы холодильных установок диаметром цилиндра до 200 мм - разборка, дефектация, ремонт, монтаж; диаметром свыше 200 мм – демонтаж;

23) котлы вспомогательные, утилизационные, сепараторы пара - демонтаж, дефектация, ремонт, ревизия, гидравлические испытания, монтаж;

24) лебедки гидравлические, электрические, электрогидравлические (траловые, палубные, подъемные забортного трапа и тому подобное) - ремонт, монтаж, регулировка, сдача;

25) лопасти рабочие турбин – снятие;

26) машины и устройства рулевые с приводом - демонтаж, разборка;

27) механизмы навесные судовых дизелей и турбин - дефектация, ремонт, сборка, испытание на стенде, установка, монтаж;

28) механизмы судового бытового назначения (стиральные машины, центрифуги, картофелечистки, тестомешалки и тому подобное) - ремонт, установка, монтаж, центровка, регулировка, сдача в работе;

29) механизмы систем гидравлики и выдвижных устройств - демонтаж.

30) муфты шинно-пневматические - демонтаж, разборка;

31) муфты реверсивные с ручным приводом - дефектация, ремонт, сборка, испытание, сдача;

32) Насосы топливные, регуляторы - демонтаж, разборка;

33) Насосы мокровоздушные, скальчатые, навесные - ремонт, сборка, монтаж;

34) подшипники головные, мотылевые - сборка под расточку;

35) приводы управления арматурой или оборудованием (трубы, передачи угловые зубчатые, втулки палубные угловые с зубчатой передачей, подшипники или сальники переборочно-палубные угловые и тому подобное) - дефектация, ремонт, сборка, монтаж, сдача в действии;

36) приводы сопловых и байпасных клапанов турбин - ремонт, сборка, установка;

37) пешетки приемные донной и забортной арматуры диаметром свыше 600 мм – установка;

38) сальники дейдвудные, переборочные при диаметре вала свыше 100 до 250 мм - переборка уплотнений, замена набивки;

39) сальники корпусов турбин - набор лабиринтовых уплотнений;

40) турбокомпрессоры - разборка, монтаж;

41) уплотнения угольные вспомогательных турбомеханизмов – подгонка;

42) устройства маневровые и быстрозапорные главных турбин - демонтаж, разборка;

43) эксцентрики диаметром свыше 500 мм - установка.

Параграф 5. Слесарь-судоремонтник, 5-й разряд

362. Характеристика работ:

слесарная обработка деталей и изделий по 6-7 квалитетам (1 - 2 классам точности);

выполнение слесарных операций при разборке, дефектации, ремонте, сборке, монтаже судовых дизелей диаметром цилиндра до 300 мм, паровых машин мощностью свыше 225 кВт (300 лошадинных сил), валопроводов, подшипников, гребных винтов, сальников при диаметре вала свыше 100 до 250 мм, центруемых любым способом (кроме оптического) механизмов, агрегатов, дизелей с допусками на центровку 0,10 мм, излом - 0,15 мм/м;

монтаж, ремонт, ревизия, гидравлические испытания главных котлов;

дефектация, ремонт, монтаж, испытания и сдача в действии турбоциркуляционных, масляных, конденсатных, питательных, грунтовых насосов, автономных турбогенераторов, насосов переменной производительности, дизель-генераторов;

обработка опорных поверхностей фундаментов, клиньев и т.п. с точностью до 0,05 мм при помощи пневматических и электрических машин, переносных станков, шабера;

дефектация, ремонт, сборка, монтаж и гидравлические испытания арматуры, турбопроводов и систем любого диаметра на судне давлением свыше 10,0 до 30,0 МПа (свыше 100 до 300 кгс/см²), кроме специальных систем и трубопроводов;

пневматические испытания арматуры трубопроводов и систем на судне давлением свыше 5,0 до 25,0 МПа (свыше 50 до 250 кгс/см²);

динамическая балансировка роторов и других деталей массой до 1000 кг, статическая балансировка деталей;

монтаж автоматики вспомогательных и утилизационных котлов, паровая проба, регулировка и сдача в действии;

испытание, регулировка и сдача в действии компрессоров и оборудования холодильных установок диаметром цилиндра свыше 200 мм;

ремонт и монтаж автоматики систем кондиционирования воздуха;

пуск и обслуживание на швартовных и ходовых испытаниях дизельных, котельных установок с обслуживающими механизмами, рулевых машин, устройств.

363. Должен знать:

назначение, устройство и принцип действия главных судовых силовых установок (паровых машин, судовых дизелей, турбин), паровых котлов;

технологию укладки и центровки валопроводов;

способы динамической и статической балансировки деталей;

требования Регистра СССР, Речного Регистра РСФСР и технических условий, предъявляемых к ремонту и монтажу судовых механизмов и машин;

дефекты монтажа, центровки сборочных единиц судовых дизелей, способы их устранения;

индикаторные диаграммы;

дефекты монтажа и центровки валопроводов, механизмов, способы их устранения; конструкцию компрессоров холодильных установок;

принцип действия и устройство автоматического регулирования главных судовых силовых установок;

конструкцию реверсивных устройств судовых дизелей;

допуски на центровку главных судовых механизмов;

особенности регулирования двухтактных и четырехтактных судовых дизелей;

порядок снятия замеров и заполнения формуляров;

марки топлива, масла;

инструкции по швартовным и ходовым испытаниям;

правила чтения особо сложных чертежей.

364. Примеры работ:

1) аппараты направляющие и сопловые турбин - центровка, крепление;

2) арматура топливная - дефектация, ремонт, регулировка, монтаж, испытание, сдача;

3) валы грузовой и промежуточный диаметром свыше 250 мм траловой лебедки – укладка;

4) валы коленчатые диаметром свыше 100 до 200 мм - разборка, дефектация, ремонт, калибрование и полирование шеек, укладка, проверка по раскепам, проверка масляных зазоров;

5) вкладыши подшипников, подшипники при диаметре вала свыше 100 до 250 мм - пригонка по постели, по шейке вала, сборка, установка, проверка масляных зазоров;

6) валы распределительные диаметром свыше 50 до 120 мм - разборка, ремонт, сборка, укладка;

7) блоки, фундаментные рамы, крышки, поршни с шатунами, колонны судовых дизелей с диаметром цилиндра свыше 175 до 300 мм - дефектация, ремонт, установка, центровка;

8) детали (втулки, пальцы, подшипники и тому подобное) диаметром свыше 175 до 350 мм - выпрессовка, запрессовка на гидравлических, винтовых механических прессах, при помощи приспособлений и методом холода;

9) дизели судовые с диаметром цилиндра свыше 300 мм – демонтаж;

10) диафрагма корпуса турбины - дефектация, ремонт, установка, центровка;

11) движение поршневое - центровка на плите в цехе;

12) кингстоны, приводы кингстонов, переборочные захлопки вентиляции с редукторами - дефектация, ремонт, сборка, установка, монтаж, регулировка, сдача;

13) клапаны предохранительные, редукционные (независимо от условного прохода и давления), головки пусковых, воздушных и углекислотных баллонов - дефектация, ремонт.

14) клапаны сопловые и байпасные - дефектация, ремонт, установка, регулировка;

15) лифты и краны судовые, конвейеры главные с гидравлическим приводом - дефектация, ремонт, сборка, монтаж, регулировка, наладка, испытание, сдача;

16) лопасти гребных винтов - пригонка по шаблону и шагу, зачистка, шлифование;

17) лопасти рабочие турбин - пригонка, установка;

18) машинки гидравлические, клапаны вентиляции - дефектация, ремонт, сборка, установка, регулировка;

19) механизмы системы гидравлики и выдвижных устройств - дефектация, ремонт, монтаж;

20) муфты гидравлические соединительные - разборка, ремонт, сборка;

21) насосы топливные, регуляторы - дефектация, ремонт, сборка, установка, регулировка;

22) параллели, направляющие планки судовых дизелей и главных паровых машин - шабрение на судне;

23) приводы валиковые управления арматурой и оборудованием, связанные между собой блокировкой, - ремонт, монтаж, сдача в действии;

24) роторы главных судовых установок - демонтаж, дефектация, ремонт;

25) руль, перо руля различных конструкций - снятие, установка, центровка соосности;

26) сальники дейдвудные, переборочные при диаметре вала свыше 250 мм - переборка уплотнений, замена набивки;

27) связи анкерные судовых дизелей с диаметром цилиндра до 300 мм - замена с затягиванием по технологической схеме, перетягивание;

28) тракты выпускные судовых дизелей любой мощности - сборка, монтаж, испытание;

29) турбокомпрессоры - дефектация, ремонт, сборка, регулировка;

30) Уплотнение "Симплекс" при диаметре гребного вала до 250 мм - дефектация, ремонт, сборка, монтаж, испытание, сдача;

31) устройство аппарельное - разборка, ремонт, сборка.

32) устройство гребных винтов регулируемого шага, подруливающее устройство - разборка, ремонт, сборка;

33) устройства маневровые и быстрозапорные главных турбин - сборка, монтаж;

34) устройства пусковые и реверсивные судовых дизелей с диаметром цилиндра до 300 мм - сборка, установка, регулировка;

35) устройство телескопическое - демонтаж, дефектация, ремонт, монтаж, центровка;

36) шпонки призматические клиновые - пригонка, установка.

Параграф 6. Слесарь-судоремонтник, 6-й разряд

365. Характеристика работ:

выполнение слесарных операций при разборке, дефектации, ремонте, монтаже судовых дизелей с диаметром цилиндра свыше 300 мм, главных турбозубчатых агрегатов, газотурбинных установок, турбин, турбогенераторов, валопроводов, подшипников, гребных винтов, сальников при диаметре вала свыше 250 мм;

центровка и регулировка на судне главных судовых силовых установок;

центровка и монтаж главного холодильника;

центровка валопровода диаметром свыше 250 мм любым способом;

дефектация, ремонт, сборка, монтаж, испытание арматуры и трубопроводов воздуха высокого давления, гидравлики;

наладка систем автоматики главных котлов и силовых установок;

регулировка системы автоматического управления механизмами машинно-котельного отделения;

регулировка подачи топлива, паро- и газораспределительных устройств, испытание, регулировка, проверка в действии компрессоров и оборудования холодильных установок диаметром цилиндра свыше 200 мм;

испытание и сдача в действии аппарельных устройств судов;

динамическая балансировка роторов и других деталей массой свыше 1000 кг;

испытание механизмов машинно-котельного отделения на швартовных и ходовых испытаниях;

руководство бригадой.

366. Должен знать:

правила эксплуатации механизмов и машин, способы установки на судах главных судовых дизелей, турбин, главных турбозубчатых агрегатов;

взаимодействие в работе всех механизмов и систем судовой силовой установки;

методы регулировании подачи топлива, газораспределения судовых дизелей;

наиболее рациональные процессы монтажа главных судовых силовых установок;

программу швартовных и ходовых испытаний.

367. Требуется среднее специальное образование.

368. Примеры работ:

1) автоматика судовых дизелей, главных котлов, турбин, главных паровых машин - монтаж, регулировка;

2) блоки и фундаментные рамы, колонны, цилиндры судовых дизелей с диаметром цилиндра свыше 300 мм - установка, сборка, центровка, проверка;

3) валы коленчатые диметром свыше 200 мм - калибровка шеек, укладка;

4) валы распределительные диаметром свыше 120 мм - разборка, дефектация, ремонт, сборка, укладка, регулировка;

5) валы упорные - укладка, центровка;

6) вкладыши подшипников, подшипники для диаметра вала (ротора) свыше З00 мм - пригонка по постели, по шейке вала, сборка, установка, проверка масляных зазоров;

7) корпуса турбин - центровка половин корпуса турбины между собой, сборка;

8) насосы топливные высокого давления - регулировка при сдаче судовых дизелей.

9) параллели, направляющие планки - центровка на судне.

10) подшипники упорные при диаметре вала свыше 250 мм - обработка, пригонка по постели, пригонка сегментов.

11) связи анкерные судовых дизелей с диаметров цилиндра свыше 300 мм - замена с затягиванием по технологической схеме, перетягивание;

12) турбины главные - проверка и установка аксиальных и радиальных зазоров;

13) турбины и главные редукторы - дефектация, укладка ротора;

14) уплотнения лабиринтовые, концевые диафрагмы - определение размеров для расточки на месте;

15) устройство гребных винтов регулируемого шага, подруливающее устройство - регулировка, испытание, дефектация;

16) устройство крыльевое судов на подводных крыльях - восстановление электроизоляции и углов атаки, наладка, регулировка;

17) устройства маневровые и быстрозапорные главных турбин - регулировка, сдача в действии;

18) устройства пусковые и реверсивные судовых дизелей с диаметром цилиндра свыше 300 мм - сборка, установка, регулировка;

19) устройство рулевое с активными рулями разных систем - демонтаж, ремонт, сборка, регулировка, испытание, монтаж;

20) устройство рулевое с гидравлическим приводом и насосами переменной производительности - дефектация, ремонт, регулировка, сдача;

21) фундаменты под подшипники - определение и вынос координат для их изготовления;

22) шестерни гидрозубчатой передачи и редукторов турбин - пригонка зубьев в зацеплении.

26. Столяр судовой

Параграф 1. Столяр судовой, 2-й разряд

369. Характеристика работ:

установка, крепление простой нештатной мебели из мягких пород древесины или необлицованных щитов, обрешетника для крепления изоляции, деталей отделки судовых помещений (раскладки, галтели и тому подобное) по разметке. Сборка простых ящиков из готовых деталей;

распиливание и строгание вручную брусков из мягких пород древесины;

выполнение простых столярных соединений;

демонтаж нештатной мебели и изделий оборудования помещений без сохранения лакированной поверхности;

приготовление столярного клея;

нанесение клея вручную на склеиваемые детали и удаление потеков клея с деталей и узлов;

установка шкантов на клей;

шпатлевание и грунтование кромок асбосилитовых плит, окраска мест подгонки торцов деревянного обрешетника;

заточка простого столярного инструмента;

выполнение работ на ленточных, круглопильных, строгальных станках под руководством столяра судового более высокой квалификации.

370. Должен знать:

наименование и расположение основных помещений судов;

способы и приемы столярно-монтажных работ по установке, креплению, сборке, разборке, демонтажу и ремонту простой мебели и изделий из мягких пород древесины в судовых помещениях;

виды простых столярных соединений; основные породы древесины и их отличительные свойства;

марки и свойства применяемых клеев;

способы их приготовления; плотницкий применяемый инструмент;

правила чтения простых чертежей и схем.

371. Примеры работ:

1) банкетки, фурнитура столярных изделий, обшивка из фанеры, обрешетник, полки, койки, столики, держатели графиков и стаканов, туалетные полки, решетки палубные в санитарных помещениях и деревянные вентиляционные, столы камбузные разделочные, замки дверные - снятие;

2) бирки разные - изготовление, установка;

3) бруски закладные на стеллажах провизионных кладовых - подгонка, установка;

4) детали и щиты оборудования, вырезы в столярных изделиях - разметка по шаблонам;

5) леера для штор простые - установка;

6) мебель и оборудование - закрытие чехлами и обшивка фанерой для защиты от механических повреждений;

7) панели и филенки под окраску - установка и крепление;

8) пасты изолирующие защитные - нанесение кистью на поверхности;

9) раскладки простые из мягких пород древесины - зачистка ручным инструментом и шкуркой;

10) фанера - зашивка прямых поверхностей под покрытие декоративными материалами;

11) щиты простые - склейка в шпунт.

Параграф 2. Столяр судовой, 3-й разряд

372. Характеристика работ:

установка, крепление, сборка, ремонт сложной нештатной мебели из мягких пород древесины или необлицованных щитов, простых изделий и оборудования из твердых пород древесины, декоративной фанеры и пластмасс в судовых помещениях;

изготовление и сборка ящиков сложной конструкции;

выполнение работ на ленточных, круглопильных, строгальных станках;

выполнение средней сложности столярных соединений;

склеивание в приспособлениях нефанированных щитов, рамок из мягких пород древесины на рамных или ящичных шипах;

фанеровка и облицовка пластиком кромок щитов и брусков, удаление свесов после склеивания;

изготовление простых шаблонов и макетов на мебель;

разметка и установка с подгонкой и креплением на шпильки и болты деревянного обрешетника сложной конфигурации, с большим погибом, по подволокам, бортам и переборкам;

наклейка линолеума, установка пластмассовых наличников, плинтусов, галтелей, раскладок с установкой вкладышей;

приготовление клея и шпатлевки на синтетических смолах;

сверление и зенкование отверстий, нарезание резьбы в металлическом обрешетнике, комингсах для крепления мебели;

заточка и наладка столярного инструмента;

выполнение работ при установке, креплении и сборке судовой мебели, оборудования, зашивок из ценных пород древесины, лакированных, полированных и облицованных слоистым пластиком плит под руководством столяра судового более высокой квалификации.

373. Должен знать:

способы и приемы столярно-монтажных работ по установке и креплению судовой мебели, изделий и оборудования из мягких пород древесины в судовых помещениях;

устройство и настройку деревообрабатывающих станков: ленточных, круглопильных, строгальных, сверлильных;

виды соединений деталей и узлов, виды лицевой отделки древесины, отделочные материалы и правила их применения;

свойства и нормы влажности древесины твердых и мягких пород;

правила применения растворителей, паст и лаков при отделке столярных изделий, вычерчивание эскизов отдельных деталей и узлов;

изготовление простых шаблонов по чертежам и эскизам;

основные сведения о построении геометрических фигур;

рецептура клеев на эпоксидной основе;

правила чтения чертежей средней сложности.

374. Примеры работ:

1) аккумуляторы - крепление на судне;

2) блоки из пенопласта - подгонка, установка;

3) буфеты, диваны, столы письменные и обеденные, шкафы из мягких пород древесины - сборка, ремонт, установка с пригонкой по месту;

4) верстаки слесарные судовые - установка;

5) весла распашные и валиковые - крепление по месту;

6) галтели, раскладки, наличники из мягких и твердых пород древесины, отделанные лаком в судовых помещениях, - снятие с сохранением, установка, пригонка, крепление;

7) двери филенчатые и щитовые, сдвижные, одностворчатые и двухстворчатые, двери в ниши из мягких пород древесины - подгонка, установка, ремонт;

8) изделия из оргстекла (держатели стаканов и графинов, туалетные полки и шкафчики и тому подобное) - установка, крепление;

9) изделия скобяные, никелированные и из пластмасс для дверей, столов, шкафов из мягких пород древесины (неполированных) - врезка на месте и установка;

10) кожухи сложные на мебель и приборы для защиты от механических повреждений, коробки дверные и иллюминаторные четырехгранные - изготовление, установка;

11) леера для штор сложные - установка;

12) мебель - очистка от старого лакокрасочного покрытия;

13) палубы - зашивка бакелизированной фанерой;

14) планки под светильники, розетки - установка с креплением на винты, пистоны;

15) плиты столярные, щиты выгородок (необлицованные), рамы оконные судовые - установка с подгонкой;

16) поверхность под фанерование и облицовку пластиком - шпатлевание, шлифование;

17) решетки подножные, вентиляционные - изготовление, установка с подгонкой по месту, крепление;

18) рундуки нештатные - сборка, установка;

19) столы, рундуки, тумбочки - замена линолеума;

20) тумбы из твердых пород древесины для рубки мяса - установка;

21) щиты выгородок, облицованные слоистым пластиком, ценными породами древесины, - демонтаж.

Параграф 3. Столяр судовой, 4-й разряд

375. Характеристика работ:

установка, крепление сложной мебели и деталей отделки судовых помещений из твердых пород древесины и пластмасс;

простая разметка мест установки по чертежам и эскизам мебели и изделий оборудования;

ремонт мебели из твердых пород древесины, пластмасс и облицованных пластиком щитов на судах;

выполнение сложных столярных соединений;

фанерование шпоном и облицование пластиком щитов зашивки и оборудования помещений в прессах горячего и холодного отверждения клея;

сборка мебели и оборудования из щитов, облицованных пластиком или строганым шпоном;

изготовление средней сложности шаблонов и макетов на мебель;

раскрой, подгонка, установка и крепление на самонарезающие винты зашивок простой конфигурации из асбосилитовых плит, облицованных слоистым пластиком (типа "Маринит", "Металлопласт") жилых и служебных помещений;

наклеивание художественного линолеума с подбором по рисунку и текстуре;

отделка лаком и освежение лакированной поверхности изделий;

выполнение работ на шипорезных, фрезерных и шлифовальных станках.

376. Должен знать:

назначение помещений судна и их расположение, типы и конструкции судовых деревянных изделий, свойства отделочных составов;

правила простой разметки мест установки по чертежам и эскизам мебели и изделий оборудования;

правила установки и крепления лакированных изделий из твердых пород древесины, пластмасс, типы и конструкции сложных столярных соединений;

способы набора по естественному рисунку;

правила отделки поверхностей политурой или лаком, способы обработки и крепления материалов из асбосилита, облицованных слоистыми пластиками;

правила работы на шипорезных, фрезерных и шлифовальных станках и наладку;

изготовление средней сложности шаблонов и макетов на мебель;

правила чтения сложных чертежей, узловых альбомов.

377. Примеры работ:

1) двери асбосилитовые - установка в крепление специальными винтами с металлической коробкой;

2) двери в рефрижераторных помещениях и морозильных камерах - установка;

3) двери, рамы и крышки шкафов из твердых пород древесины, отделанные воском и лаком или облицованные пластмассами, - пригонка по месту, установка на ломберные и маятниковые петли;

4) диваны бортовые и угловые, мягкие кресла из пластмасс и из твердых пород древесины, отделанные лаком, - разборка, сборка, установка с пригонкой, крепление;

5) выгородки, переборки из асбосилитовых или облицованных пластиком плит - пригонка по месту, установка, крепление;

6) карнизы, пояса из твердых пород древесины, отделанные лаком с подгонкой в "разноус" и под малку - пригонка, установка и крепление;

7) коробки иллюминаторные восьмигранные - пригонка, установка, крепление;

8) обрешетник радиусный - разметка, установка;

9) панели, отделанные лаком, из твердых пород древесины и пластмасс - подбор по рисунку и текстуре, установка, крепление и ремонт поврежденных мест;

10) поверхности - зашивка декоративной фанерой, пластиком;

11) рамки, карнизы, бакеты, фанерованные поперечным слоем из ценных пород древесины, - шлифование;

12) раскладка металлическая угловая - разметка мест установки, подгонка, установка, крепление;

13) рубашки из строганого шпона - декоративный набор (в "елку", "набор");

14) столы камбузные, облицованные пластиком, - изготовление, установка, ремонт;

15) столы письменные, преддиванные, обеденные и шахматные лакированные - сборка, установка;

16) шкафы, буфеты, кровати одноярусные, столы из пластмасс - установка;

17) шкафчики туалетные, держатели стаканов и графинов из оргстекла, держатели под вентиляторы и полотенца - разметка мест установки.

Параграф 4. Столяр судовой, 5-й разряд

378. Характеристика работ:

установка, крепление сложной судовой мебели, изделий оборудования и деталей отделки судовых помещений из ценных пород древесины, полированных и лакированных;

сложная разметка мест установки по чертежам и эскизам мебели из твердых и ценных пород древесины;

полирование лакированных поверхностей вручную;

ремонт мебели из ценных пород древесины с соответствующим подбором текстуры древесины;

изготовление сложных шаблонов и макетов на мебель;

раскрой, подгонка, установка и крепление зашивок сложной конфигурации из асбосилитовых плит, облицованных слоистым пластиком (типа "Маринит", "Металлопласт") жилых и служебных помещений.

379. Должен знать:

типы и конструкции ответственных судовых деревянных изделий любой сложности из ценных пород древесины;

правила сложной разметки изделий, мест установки мебели, деталей отделки и оборудования судовых помещений;

способы высококачественного полирования по дереву, способы выполнения художественных наборов по дереву;

изготовление сложных шаблонов и макетов на мебель;

способы крепления мебели и оборудования из ценных пород древесины.

380. Примеры работ:

1) барьеры с карнизами фанерованные или ценных пород древесины - изготовление, пригонка, установка;

2) двери двухстворчатые из ценных пород древесины с инкрустацией, полированные - изготовление, пригонка, установка;

3) дверные полотна и оконные переплеты судовые с криволинейными очертаниями и соединениями в разноус - изготовление, пригонка, установка;

4) замки типа "Аблой" вагонного типа - врезка;

5) карнизы с капителями, розетки и плафоны фанерованные или из ценных пород древесины - изготовление, пригонка, установка;

6) мебель из ценных пород древесины, полированная и лакированная (буфеты, зеркальные шкафы, бюро, кровати, столы письменные и штурманские) - изготовление, сборка, подгонка, установка, крепление;

7) панно, зеркала в кают-компании, столовой - сборка по месту с подборкой раскладок, наклейкой сукна, крепление;

8) полки туалетные гнутые, держатели под стаканы и графины из оргстекла - изготовление;

9) фурнитура - установка в лакированной и полированной мебели;

10) щиты с декоративными слоистыми пластиками - зашивка парадных помещений.

Параграф 5. Столяр судовой, 6-й разряд

381. Характеристика работ:

выполнение работ по оборудованию салонов и парадных помещений на пассажирских судах высшего класса: музыкального салона, ресторана 1 класса, вестибюля 1 класса, кают "Люкс", помещений зоны отдыха и живой природы, командирского блока, кают-компаний;

планировка и разбивка помещений, составление спецификаций на предварительный раскрой материалов.

382. Должен знать:

последовательность работ по оборудованию классных судовых помещений;

типы и конструкции современных судовых изделий всех сложностей;

правила применения ценных отделочных материалов из пластиков всех марок и расцветок, планочных отделок, органического стекла и тому подобное.

383. Примеры работ:

1) блок командирский, кают-компании - подбор по текстуре и зашивка декоративной полированной фанерой, щитами, фанерованными ценными породами;

2) вестибюли - отделка органическим стеклом;

3) витрины магазинов сувениров и библиотек с применением пластмасс - изготовление и оформление;

4) картины из разных пород дерева - реставрация;

5) мебель в салонах и парадных помещениях пассажирских судов - переоборудование, ремонт;

6) паркет художественный в салонах и парадных помещениях - настил и строжка;

7) пиллерсы и панели на судах - отделка ценными породами дерева под стиль мебели с инкрустацией и художественным набором фанеры;

8) поверхности судовых парадных помещений, мебели, пианино - восстановление полировки и полировка нитролаком;

9) помещения зоны отдыха и живой природы - зашивка рельефной плиткой и зеркалами;

10) шкаф вертикальный, буфеты, бюро - фанерование узкими прожилками из ценной фанеры различных художественных очертаний.

27. Судокорпусник-ремонтник

126. Судокорпусник-ремонтник, 1-й разряд

384. Характеристика работ:

правка простых мелких деталей и рубка вручную, зачистка заусенцев;

очистка деталей и узлов, обезжиривание;

кернение деталей по разметке;

подноска и поддержка заготовок и деталей при обработке на станке;

изготовление бирок, заготовок для прокладок;

пользование простым слесарно-сборочным и измерительным инструментом.

385. Должен знать:

наименование основных конструкций корпуса судна;

способы кернения; основные приемы и способы правки мелких простых деталей на плите;

применяемый слесарно-сборочный и измерительный (метр, линейка, чертилка, керн) инструмент и правила пользования; назначение и правила обращения с консервирующими материалами.

386. Примеры работ:

1) бирки - изготовление вручную;

2) детали простые мелкие (полосы, планки и тому подобное) - правка на плите, зачистка вручную;

3) заготовки для прокладок из паронита, резины, картона - разметка, резка;

4) кницы, полосы, планки, прокладки - кернение.

Параграф 2. Судокорпусник-ремонтник, 2-й разряд

387. Характеристика работ:

разметка простых деталей корпуса судна по шаблонам и прямолинейного контура по эскизам;

правка простых деталей и мелких узлов на плите вручную;

сверление отверстий в неответственных деталях пневматическими машинами;

заточка инструмента (кроме сверл);

зачистка кромок и мест установки деталей под сварку и сварных швов пневматическими машинами;

одбор прокладок, заглушек;

приготовление и нанесение мелового или мыльного раствора на швы корпусных конструкций при испытании;

резка на станках заготовок и деталей прямолинейного контура из листового и профильного металла;

проколка отверстий на прессах;

разделка кромок под сварку с помощью тепловой резки в нижнем положении;

электроприхватка, тепловая резка и пневматическая рубка при подгонке и сборке простых конструкций из углеродистых и низколегированных сталей в нижнем положении;

демонтаж, ремонт, установка прямых плоских секций, скуловых книц, бракет, дельных вещей, общесудовой вентиляции, судовой мебели и тому подобное под руководством судокорпусника-ремонтника более высокой квалификации.

388. Должен знать:

наименование конструкций и узлов корпуса судна, продольных и поперечных связей;

способы разметки простых деталей корпуса судна;

номенклатуру основных изделий оборудования и дельных вещей;

простые геометрические построения, развертку простых геометрических фигур;

способы правки простых деталей и узлов;

принцип работы и правила эксплуатации и обслуживания применяемого пневматического, сварочного, газорезательного и механического оборудования;

основные свойства применяемых сталей, сплавов, электродов;

правила эксплуатации сети сжатого воздуха;

правила подготовки конструкций под сварку;

правила чтения простых сборочных чертежей;

разметочный и измерительный инструмент; правила заточки инструмента (кроме сверл).

389. Примеры работ:

1) брус привальный - демонтаж;

2) вентиляторы каютные - снятие, разборка;

3) двери металлические проницаемые - демонтаж;

4) диски, фланцы и другие простые детали - разметка по шаблону;

5) заделки в неответственных конструкциях - изготовление, установка;

6) кницы, бракеты с приварным пояском - правка;

7) кожухи парового отопления прямые, панели прямые прямоугольные, комингсы мебели - изготовление;

8) кронштейны, крючки, подвески, скобы - изготовление, установка;

9) крышки и комингсы горловины - демонтаж;

10) оковки лючин - изготовление;

11) ограждения временные люков, вырезов, горловин - установка, демонтаж;

12) плиты, паелы машинно-котельного отделения - снятие;

13) протекторы - снятие;

14) скоб-трапы - изготовление, установка на плоские поверхности;

15) сталь листовая - газовая резка по разметке;

16) сталь профильная (уголок до N 12,5; швеллер до N 14) - резка на станке;

17) фундаменты малогабаритные под вспомогательные механизмы и оборудование - демонтаж.

Параграф 3. Судокорпусник-ремонтник, 3-й разряд

390. Характеристика работ:

демонтаж, ремонт, сборка и монтаж узлов набора с погибью, плоскостных малогабаритных секций с погибью и плоских крупногабаритных секций из стали и сплавов;

разметка по чертежам несложных деталей криволинейного контура;

разметка мест установки набора, деталей насыщения на плоских узлах, секциях от вынесенных контрольных линий;

развертка простых геометрических фигур;

снятие размеров с места и изготовление шаблонов для простых деталей;

сборка несложных приспособлений и кондукторов;

гибка цилиндрических и конических деталей в вальцах и на гибочных станках;

резка деталей на пресс-ножницах и виброножницах и профильного материала "на ус";

заточка сверл;

правка листовой стали в вальцах;

холодная гибка в вальцах листового материала толщиной до 10 мм;

гибка на станках и малковка по шаблону профильного материала;

сверление, развертывание и зенкование отверстий пневматическими и электрическими машинами;

испытание сварных швов конструкций, не связанных с корпусом судна, на непроницаемость (обдувом воздуха, керосино-маловое, поливом воды) с устранением выявленных недостатков;

электроприхватка, тепловая резка, пневматическая рубка при демонтаже, сборке и установке конструкций из углеродистых и легированных сталей во всех пространственных положениях;

сборка и установка простых изделий судового оборудования и дельных вещей;

выполнение работ при изготовлении, сборке, установке и ремонте особо сложных узлов, изделий судового оборудования, дельных вещей и тому подобное под руководством судокорпусника-ремонтника более высокой квалификации.

391. Должен знать:

типы станков, применяемых при обработке деталей, правила работы на станках;

конструкцию основных частей судов, оборудования помещений, дельных вещей и устройств;

свойства судостроительных сталей, сплавов;

способы разметки деталей средней сложности по чертежам и эскизам; основные приемы сборки деталей под сварку;

основные способы правки узлов и секций;

способы сборки, установки и проверки плоскостных секций, с погибью;

причины возникновения и способы уменьшения сварочных деформаций;

последовательность и методы установки набора корпуса в цилиндрической части судна, ремонта палубного настила, переборок;

последовательность сборки и установки простых изделий оборудования судовых помещений, дельных вещей и устройств;

правила чтения сборочных чертежей средней сложности необходимую техническую и технологическую документацию на выполняемую работу;

устройство и правила эксплуатации применяемого станочного оборудования;

режимы сварки и применяемые марки электродов;

применяемые инструмент, приспособления.

392. Примеры работ:

1) арки буксирные - демонтаж;

2) арматура и трубопроводы систем вентиляции и кондиционирования - демонтаж;

3) баки, емкости, цистерны простые, прямостенные из сталей и сплавов - изготовление, сборка, правка погиби в одной плоскости, ремонт;

4) балки грузовые в машинно-котельном отделении - демонтаж;

5) балласт - установка, крепление;

6) брус привальный металлический и абвайзерные коробки на прямых участках - ремонт, изготовление, установка;

7) буквы, цифры - изготовление;

8) выгородки легкие - демонтаж, установка;

9) головки вентиляционные - демонтаж;

10) двери металлические проницаемые - установка;

11) иллюминаторы глухие, щитки затемнительные - изготовление;

12) кили бортовые простой конструкции - ремонт, изготовление, установка;

13) кнехты, утки, киповые планки, люки световые - демонтаж;

14) клюз швартовный - демонтаж, установка (на старое место);

15) кожухи парового отопления прямые, панели прямые прямоугольные, комингсы мебели - изготовление, пригонка, установка;

16) крышки и комингсы горловин, люков - изготовление, пригонка, установка на плоской поверхности;

17) марка грузовая - изготовление;

18) набор продольный и поперечный с погибью - сборка по шаблонам, правка;

19) Пиллерсы из трубы и уголка - изготовление;

20) плиты и паелы простой конфигурации машинно-котельного отделения - ремонт, изготовление, установка;

21) плиты камбузные и камбузный зонт - изготовление, установка.

22) протекторы - установка;

23) рымы и обухи на плоских секциях - сборка, установка, демонтаж;

24) скоб-трапы из прутков и труб - изготовление, установка на неплоские поверхности;

25) стойки крепления грузовых стрел - демонтаж;

26) тамбуры простые - демонтаж;

27) трапы вертикальные - демонтаж, изготовление, монтаж;

28) устройства якорное, швартовное, леерное - демонтаж;

29) фальшборт прямой - демонтаж, правка, изготовление, установка;

30) фланцы, кольца - изготовление;

31) фундаменты малогабаритные - установка;

32) шина привального бруса - замена.

Параграф 4. Судокорпусник-ремонтник, 4-й разряд

393. Характеристика работ:

демонтаж, ремонт, сборка, разметка, проверка, контуровка крупногабаритных плоскостных секций с погибью и малогабаритных плоскостных секций со сложной кривизной, малогабаритных объемных секций, блок-секций для средней части судна, блок-секций надстройки и секций оконечностей судов с простыми обводами;

разметка по чертежам деталей листов с криволинейным контуром;

изготовление деталей средней сложности по чертежам и эскизам со снятием размеров с места, установка;

сборка сложных узлов и плоскостных секций с лекальными кромками;

снятие размеров с места и изготовление шаблонов для сложных деталей;

сборка, установка и проверка постелей с погибью, кондукторов и кантователей средней сложности;

замена листов наружной обшивки в средней части судна, листов фальшборта в оконечностях, палубного настила, настила второго дна, шахт, тамбуров;

гибка на станках в холодном состоянии и вручную с нагревом профильного материала до N 18 и листового материала со сложной кривизной толщиной до 10 мм;

изготовление емкостей средней сложности из легированных, низколегированных сталей, цветных металлов и сплавов, изготовление, ремонт и установка дельных вещей и судовых устройств, металлической мебели средней сложности;

правка корпусных конструкций из сталей и сплавов толщиной до 6 мм;

изготовление, ремонт, установка фундаментов под вспомогательные механизмы, котлы, грузовые краны, подшипники валопроводов;

изготовление, ремонт труб средней сложности с погибью систем общесудовой вентиляции, кондиционирования;

правка наружной обшивки, настила второго дна, монтажных стыков при толщине листов свыше 6 мм;

гидравлические испытания корпусных конструкций давлением до 2,0 МПа (20 кгс/см²) и пневматические давлением свыше 0,05 до 0,5 МПа (свыше 0,5 до 5,0 кгс/см²) с устранением выявленных недостатков.

394. Должен знать:

основные правила плазовой разбивки;

последовательность сборки конструкций под сварку, установки и проверки плоскостных криволинейных и объемных секций, ремонта, замены обшивки и набора корпуса судна;

методы изготовления и ремонта оборудования помещений, дельных вещей и устройств;

способы обеспечения непроницаемости, плотности стыков, соединений конструкции корпуса судна;

основные причины возникновения сварочных деформаций и способы их предупреждения;

способы правки сварных конструкций; правила чтения сложных чертежей по сборке, ремонту и изготовлению корпусных конструкций;

назначение и правила пользования сложными контрольно-измерительными проверочными инструментами и приборами;

способы разметки и развертки деталей с криволинейным контуром;

способ разметки мест установки фундаментов под вспомогательные механизмы и устройства;

основные правила Регистра СССР и технические условия на ремонт и постройку корпусов судов;

систему припусков и допусков, квалитеты и параметры шероховатости.

395. Примеры работ:

1) арки буксирные - ремонт, изготовление, установка;

2) баки, емкости, цистерны с криволинейными обводами из сталей и сплавов - изготовление, сборка, правка, ремонт;

3) балки грузовые в машинно-котельном отделении - изготовление, установка;

4) брус привальный металлический и абвайзерные коробки на криволинейных участках - ремонт, изготовление, установка;

5) вентиляция общесудовая (трубы с погибью), кондиционирования - изготовление, пригонка по месту, монтаж, ремонт;

6) выгородки легкие со скользящими соединениями, обтекателиотличительных огней - изготовление, установка, ремонт;

7) головки вентиляционные эжекторного типа и грибовидные - изготовление, ремонт;

8) головки вентиляционные всех типов – установка;

9) двери кабины судового крана, рефрижераторной камеры - ремонт, установка;

10) двери металлические проницаемые - изготовление, ремонт;

11) донышки сферические сварные – правка;

12) заплаты на наружную обшивку корпуса судна прямые и с одной погибью - изготовление, установка встык под сварку;

13) иллюминаторы, открывающиеся (створчатые) - ремонт на судне без демонтажа, испытание.

14) каналы вентиляционные, шахты, тамбуры со сложной кривизной - ремонт, изготовление, установка;

15) кили боковые - ремонт, изготовление, установка;

16) клюз бортовой – снятие;

17) клюз швартовный - установка (на новое место);

18) кнехты и киповые планки (выдвижные, врезные) - ремонт, установка;

19) кнехты сварные с фундаментами - изготовление, установка;

20) кожухи верхнего черпакового привода - изготовление, установка;

21) козырек, шинельный лист черпака – снятие;

22) люки световые - ремонт, изготовление деталей;

23) марка грузовая - разметка на судне, установка;

24) насадки гребных винтов – снятие;

25) обшивка наружная, набор - правка монтажных стыков при ремонте корпусов судов;

26) пиллерсы – замена;

27) планширь фальшборта гнутый – замена;

28) руль обыкновенный с диаметром баллера свыше 100 мм и обтекаемый с диаметром баллера до 100 мм - изготовление, замена обшивки;

29) рамы, обухи на объемных секциях и блоках - сборка, установка, демонтаж;

30) стрелы грузовые, мачты простые - ремонт, изготовление, сборка;

31) устройства крыльевые - сборка отдельных узлов;

32) флоры и скуловые кницы на судах без второго дна - изготовление, установка;

33) фальшборт в оконечностях - изготовление, установка, правка на месте;

34) фундаменты крупногабаритные - изготовление, установка;

35) ширмы черпаковой рамы - снятие, изготовление, установка;

36) шлюпбалки поворотные и заваливающиеся - изготовление, ремонт, установка.

Параграф 5. Судокорпусник-ремонтник, 5-й разряд

396. Характеристика работ:

демонтаж, ремонт, сборка, разметка, контуровка крупногабаритных плоскостных секций со сложной кривизной, крупногабаритных блок-секций для средней части судна, объемных секций с криволинейными обводами и малогабаритных объемных секций оконечностей судов со сложными обводами;

разметка и построение разверток сложных деталей и частей корпуса судна;

разметка мест установки ответственных конструкций сложной конфигурации (фундаменты главных машин, клюзовых и гельмпортовых труб и тому подобное);

гибка листов веерообразной и парусовидной формы и профильного проката с переменным радиусом кривизны в холодном и горячем состоянии;

изготовление сложных шаблонов и каркасов средней сложности по размерам, снятым с места;

правка конструкций из литья (штевни, рули, кронштейны гребного вала);

установка ахтерштевней и форштевней. Ремонт и установка крыльевых устройств;

испытание на газонепроницаемость корпуса судна, танков, помещений и междудонных отсеков, гидравлические испытания корпусных конструкций давлением свыше 2,0 до 4,0 МПа (свыше 20 до 40 кгс/см²) и пневматические давлением свыше 0,3 до 1,0 МПа (свыше 3 до 10 кгс/см²) с устранением выявленных дефектов;

изготовление, ремонт и установка дельных вещей, судовых устройств, металлической мебели (сложных).

397. Должен знать:

способы разметки и проверки корпусных конструкций с помощью оптических приборов, способы разметки и развертки сложных геометрических фигур;

технологическую последовательность и способы изготовления и установки сложной металлической мебели, дельных вещей, особо сложных изделий оборудования помещений, воздуховодов вентиляции всех назначений и так далее;

устройство прессового и станочного оборудования, используемого при ремонте корпусов судов;

технологию ремонта, сборки, установки, проверки фундаментов под главные силовые установки, технологию ремонта, сборки, проверки, правки корпусных конструкций из литья;

последовательность стыкования блоков;

правила разметки и последовательность гибки листов и деталей со сложной кривизной;

сложные приспособления и кондукторы, применяемые при сборке секций корпуса судна;

способы проверки положения судна в доке при ремонте;

плазовую разбивку корпуса и отдельных узлов;

методы ремонта объемных узлов и конструкций корпуса, судового оборудования и устройств;

методы сборки, установки, проверки и демонтажа сложных объемных секций и блоков;

правила пользования оптическими приборами.

398. Примеры работ:

1) ахтерштевни, форштевни (кроме крупногабаритных сложной конструкции) - замена;

2) баки, емкости, цистерны со сложной кривизной поверхности из сталей и сплавов - изготовление, сборка, правка, ремонт;

3) башни и рамы черпаковые земснарядов - демонтаж, изготовление, ремонт, установка;

4) винты гребные - правка лопастей;

5) головки дефлекторные вентиляционные - изготовление;

6) грунтоприемники землесосов - демонтаж, ремонт, монтаж;

7) двери и крышки: противопожарные, клинкетные, водогазонепроницаемые с приводами - изготовление, ремонт, установка, испытание;

8) клюз бортовой - установка;

9) козырек черпака - установка;

10) кожухи дымовых труб сложные - демонтаж, ремонт, установка;

11) комингсы грузовых люков и люковые закрытия - ремонт, изготовление, установка;

12) люки световые - установка, испытание;

13) набор в оконечностях корпуса судна - изготовление, установка, замена дефектных участков;

14) насадки гребных винтов - ремонт, изготовление;

15) обрешетник под настил плит машинно-котельного отделения - изготовление, подгонка по месту, установка;

16) плиты и паелы сложной конфигурации машинно-котельного отделения - ремонт, изготовление, установка;

17) трапы забортные из сплавов - изготовление и установка поворотных и неповоротных площадок;

18) трубы якорных клюзов и гельмпортовые - изготовление;

19) устройство крыльевое - ремонт, установка;

20) участок наружной обшивки корпуса судна дефектный - изготовление, установка встык под сварку;

21) фундаменты под главные механизмы - изготовление, установка.

22) черпак сварной конструкции - изготовление;

23) шлюпбалки заваливающиеся коробчатого типа, мачты сложной конфигурации - ремонт, установка.

Параграф 6. Судокорпусник-ремонтник, 6-й разряд

399. Характеристика работ:

демонтаж, ремонт, сборка, разметка, проверка, контуровка, установка и стягивание в доке особо сложных крупногабаритных объемных секций, оконечностей судна со сложными обводами;

замена листов наружной обшивки в оконечностях судна с особо сложной конструктивной погибью (листов кормового подзора, дейдвуда, мортир и выкружек гребных винтов, килевых коробок в оконечностях судна, подруливающих и крыльевых устройств);

гидравлические испытания корпусных конструкций давлением свыше 1,0 МПа (свыше 10 кгс/см²) с устранением выявленных дефектов;

изготовление, сборка и установка на судне особо сложных и ответственных деталей судового оборудования, мебели, устройств и дельных вещей;

изготовление особо сложных каркасов, приспособлений;

руководство бригадой.

400. Должен знать:

последовательность сборки, установки, и проверки объемных секций с особо сложными обводами, особо сложного оборудования помещений и устройств;

причины, величину и способы устранения конструктивных и технологических деформаций сложных сварных конструкций;

правила и технические условия на испытания конструкций, изделий и другие;

способы проверки правильности установки сложных конструкций (фундаментов, рубок, надстроек и тому подобное);

способы проверки положения крупных судов в доке и на плаву, способы пробивки осевых линий (включая оптический);

технологию и способы установки, проверки крупногабаритных изделии из литья; необходимую технологическую документацию;

правила Регистра СССР;

характеристики и режимы работы сложных контрольно-измерительных инструментов и приспособлений.

401. Должен иметь среднее специальное образование.

402. Примеры работ:

1) ахтерштевни, форштевни крупногабаритные сложной конструкции – замена;

2) грунтоприемники землесосов – изготовление;

3) каркасы особо сложные, макеты – изготовление;

4) клюзы якорные - разметка на судне мест установки;

5) коробки килевые со сложной погибью в оконечностях судна - установка, стыкование, правка;

6) листы наружной обшивки корпуса со сложной погибью: скуловые в оконечностях, дейдвудные, кормового подзора, носовой "бульбы", примыкающие к штевням - изготовление, установка;

7) набор с особо сложной погибью в районе выкружек гребного вала и дейдвуда - изготовление, установка;

8) насадки гребных винтов - установка;

9) обтекатели крупногабаритные специальных устройств и приборов сложной конструкции из сталей и сплавов - сборка, установка;

10) раструбы вентиляционные шаровые - изготовление;

11) трубы гельмпортовые и дейдвудные - установка;

12) устройства подруливающие - установка;

13) устройства крыльевые сложные из высокопрочных сталей и сплавов - установка.

28. Такелажник судовой
Параграф 1. Такелажник судовой, 2-й разряд

403. Характеристика работ:

выполнение такелажных работ по строповке, погрузке; подъему, снятию, перемещению и установке на фундамент судовых грузов, механизмов и оборудования при помощи кранов на открытых площадках, палубах и стапелях массой до 1 т при постройке и ремонте судов;

установка клеток под корпуса мелких судов;

подъем на клетки шлюпок, баркасов и катеров;

подготовка стропов, инструментов и оснастки для выполнения такелажных работ и доставка их к месту работы;

выполнение такелажных работ с помощью ручных лебедок и шпилей;

размотка канатов с бухт, разметка, наложение марок, отрезка и укладка;

изготовление простого такелажа;

маркирование такелажных изделий;

вязание основных узлов, используемых при такелажных работах и изготовление простых плетеных изделий из канатов;

выполнение несложных выморозочных работ, разметка майн на льду перед выморозкой;

определение массы, центра тяжести деталей и оборудования простой конфигурации;

заточка ледокольного и выморозочного инструмента;

чтение несложных чертежей и эскизов по изготовлению деталей такелажа;

консервация и расконсервация канатов.

404. Должен знать:

установленные для судостроительных и такелажных работ основные команды и сигналы;

назначение, устройство и правила хранения такелажного инструмента и приспособлений;

производство работ по околке судов; общее устройство судов;

устройство и назначение бегучего и стоячего такелажа;

такелажные канаты, их назначение и грузоподъемность;

приемы и способы строповки, крепления, подъема и транспортировки, погрузки и выгрузки механизмов, оборудования массой до 1 т;

правила укладки грузов и установки подкладок под груз и стропы;

способы плетения дорожек и матов;

оснастку малых грузоподъемных стрел;

назначение и условия работ на слипах; основы слесарного и плотницкого дела.

405. Примеры работ:

1) баллоны газовые, воздушные массой до 100 кг - погрузка, выгрузка в распределительной, пролетах цеха, на палубах, транспортировка на специальных ручных тележках и вручную;

2) коуш старый из стального каната - вырубка;

3) лесоматериалы, прокат, трубы - подъем, перемещение и укладка в помещениях судов и подача на суда;

4) лини - изготовление;

5) леса и порталы массой до 1 т - перемещение, установка;

6) маты, дорожки плетеные - изготовление;

7) маховики, канаты стальные - клетневание;

8) мачты и стрелы мелких судов - погрузка на суда и выгрузка;

9) суда - околка льда вокруг судна, удаление льда и борозд;

околка и удаление льда из судов;

10) суда с малой осадкой - устройство выморозок для ремонта подводной части корпусов, гребных винтов, рулей;

11) такелаж - погрузка, транспортировка к месту работы;

12) устройство дворов - затопление или выводка льда.

Параграф 2. Такелажник судовой, 3-й разряд

406. Характеристика работ:

выполнение такелажных работ по строповке, погрузке, подъему, снятию, перемещению и установке на фундаменты железобетонных и судовых металлоконструкций, сборке и разборке машин, механизмов и оборудования при помощи кранов на открытых площадках, палубах и стапелях, в эллингах, доках массой свыше 1 до 10 т при постройке и ремонте судов;

пользование всеми видами такелажных устройств и приспособлений при погрузке, перемещении и установке грузов;

подъем, перемещение и установка на фундаменты грузов массой до 2 т с помощью талей в судовых помещениях;

определение грузоподъемности канатов и степени их износа;

заделка коушей, огонов и сращивание стальных канатов диаметром до 22 мм, растительных и синтетических окружностью до 150 мм - вручную, стальных канатов диаметром до 47 мм - на специальном оборудовании;

резка и оплавка концов канатов на установках ТВЧ;

выполнение сложных выморозочных работ;

изготовление всех видов стропов и простых такелажных изделий;

наложение бензолей и установка найтовов;

изготовление мусингов и кнопов;

подъем на берег мелких судов всех типов с применением временных судоподъемных устройств и установка на клетки;

чтение простых чертежей и схем такелажных работ по погрузке, монтажу и вооружению такелажа;

выполнение необходимых слесарных и плотницких работ.

407. Должен знать:

правила эксплуатации и испытания подъемных приспособлений, лебедок, шпилей, специального прессового оборудования и установок ТВЧ, строповки в нескольких местах для подъема двумя и более канатами, предохранения грузов от деформации, подготовки канатов для подъема негабаритных грузов;

технологию изготовления сплесней на коуш, в изолятор, кнопов, мусингов;

устройство кессонов, переносных скатов для подъема и спуска мелких судов, правила подъема, спуска, перемещения, пересадки мелких судов на слип;

технические условия на приемку и способы определения грузоподъемности и допускаемых нагрузок такелажных приспособлений;

канатов, талей, блоков, скоб; оснастку и такелажное вооружение мелких судов;

чтение чертежей по такелажному вооружению судов;

способы особо сложных выморозочных работ и правила подъема мелких судов на клетки в выморозках;

способы определения надежности рымов и балок;

приемы выполнения необходимых слесарных и плотницких работ;

применяемый слесарный и плотницкий инструмент.

408. Примеры работ:

1) блоки грузового устройства - снятие, установка;

2) валы гребные, промежуточные, коленчатые вспомогательных механизмов и главных дизелей мелких судов - погрузка на судне, транспортировка и выгрузка;

3) винты гребные, рули и секторы рулей мелких судов - снятие, выгрузка, погрузка, участие в установке;

4) грузы массой свыше 1 до 10 т - строповка, снятие, перемещение на катках или полозьях с помощью крана, установка;

5) кильблоки, бортовые клетки, тележки транспортировочные малых судов - заводка и установка на стапельное место;

6) клапаны грунтовые - снятие, доставка на судно и в цех, установка на место;

7) кранцы в оконечностях судов - изготовление, установка, крепление;

8) кранцы круглые, овальные, мягкие, пластыри, маты шпигованные, рында-булинь - изготовление;

9) леера - снятие и установка.

10) леса и порталы массой свыше 1 до 10 т - перемещение, установка в процессе постройки и ремонта судов;

11) листы обшивки корпусов судов и набор - снятие и установка;

12) мачты мелких судов - вооружение;

13) приспособления такелажные грузоподъемностью до 5 т - испытания по техническим условиям на стенде, в цехе;

14) секции, листы, узлы массой до 10 т - строповка, перемещение, кантование;

15) суда мелкие - выморозка туннелей под днищем на любую глубину и длину;

16) трубы диаметром до 800 мм - погрузка, перемещение и выгрузка на судне;

17) трубы дымовые мелких судов - участие в снятии, перемещении, установке;

18) цепи якорные - выполнение такелажных работ при ремонте;

19) якоря мертвые - установка.

Параграф 3. Такелажник судовой, 4-й разряд

409. Характеристика работ:

выполнение такелажных работ по строповке, погрузке, подъему, снятию, перемещению, установке на фундаменты железобетонных и судовых металлоконструкций, сборке и разборке машин, механизмов и оборудования при помощи кранов на открытых площадках и стапелях, в эллингах, доках массой свыше 10 до 25 т при постройке и ремонте судов;

подъем, перемещение и установка на место грузов массой свыше 2 до 15 т в помещениях судов при помощи талей при постройке и ремонте судов;

вооружение всеми видами такелажа малых судов;

изготовление стоячего и бегучего такелажа;

выбор толщин и заготовка канатов для перемещения ответственных и тяжелых грузов;

подборка грузов и навешивание их в соответствующих местах по схеме испытания стрел и мачт;

определение прочности канатов по внешнему виду;

заделка огонов, коушей и сращивание стальных канатов диаметром свыше 22 до 47 мм, растительных и синтетических окружностью свыше 150 до 300 мм - вручную, стальных канатов диаметром свыше 47 мм - на специальном оборудовании;

изготовление сложных и ответственных такелажных изделий;

проверка и испытание канатов, цепей и других такелажных приспособлений;

разборка и сборка кильблоков и подушек с подкладкой клиньев при установке судов;

подъем и установка на слип или в эллинг малых судов;

установка под борт судов упорного бруса;

перестановка малых судов с судоподъемных тележек на клетки;

такелажные работы в период спуска со стапеля, перемещения, ввода в док и вывода из дока малых судов;

чтение средней сложности эскизов, чертежей и схем выполняемых такелажных работ по погрузке, монтажу и вооружению такелажа.

410. Должен знать:

правила испытания и сроки переиспытания приспособлений и стропов;

все виды материалов по стропам;

приемы строповки, подъема, перемещения и кантовки конструкций, объемных секций, машин, станков массой свыше 10 до 25 т при помощи кранов вне помещений судов;

правила строповки, подъема, перемещения в период погрузки и выгрузки грузов массой свыше 2 до 15 т при помощи талей во внутренних помещениях судов, применения перепускных стропов;

расчет грузоподъемности стропов с учетом угла их наклона;

типы оснастки и схемы вооружения всеми видами такелажа малых судов;

правила изготовления ответственных и сложных канатных изделий, строповки спусковых полозьев;

сечения канатов, требуемых для подъема судов, управления палубными механизмами и грузоподъемными устройствами;

требования Гостехнадзора, предъявляемые к производству такелажных работ.

411. Примеры работ:

1) аппараты, воздухоохладители, насосы, электровентиляторы, электрокомпрессоры - погрузка, выгрузка;

2) балки судового поезда, тележки стапельные - испытание;

3) баллоны воздушные, газовые массой свыше 100 кг - транспортировка кранами и другими грузоподъемными устройствами, перемещение и установка с помощью крана на стапеле;

4) барабаны нижние черпаковой башни массой до 5 т - снятие и установка;

5) блок-секции массой свыше 10 до 25 т - передвижка с помощью такелажных приспособлений и установка для стыкования и перемещения, установка с помощью крана на стапеле;

6) вал верхнего черпакового привода, вал вертикальный с конической шестерней - подъем и опускание;

7) валы гребные, промежуточные и коленчатые главных дизелей малых судов - погрузка на судно, транспортировка и выгрузка;

8) винты гребные, руля и секторы рулей малых судов - погрузка, выгрузка, участие в установке;

9) генераторы всех типов, машины холодильные, устройства маневровые, щиты главные, эжекторы масляных насосов, электродвигатели гребные - погрузка, выгрузка, перемещение, участие в установке;

10) грузы массой свыше 10 до 25 т - строповка, снятие, установка, перемещение башенными и портальными кранами;

11) грузы несимметричные массой до 5 т - подъем и перемещение с помощью талей;

12) главные турбозубчатые агрегаты - участие в разборке при расконсервации для ревизии; снятие талями роторов, крышек, подшипников и участие в сборке;

13) компрессоры - участие в демонтаже роторов, сборке; кантовка крышек;

14) котлы вспомогательные - погрузка, выгрузка, участие в установке;

15) краны подъемные грузоподъемностью до 25 т - испытание;

16) леса и порталы массой свыше 10 до 25 т - перемещение, установка в процессе постройки и ремонта судов;

17) мачты, стрелы и забортные трапы на малых судах - вооружение, участие в установке и испытании;

18) механизмы вспомогательные - участие в разборке, сборке, установке, погрузка и выгрузка;

19) приспособления такелажные грузоподъемностью свыше 5 т - испытания;

20) радиомачты высотой до 15 м - участие в установке в доке, на стапеле, на плаву;

21) рули малых судов - участие в установке в доке, на стапеле;

22) станки фрезерные, токарные - снятие, установка на фундамент;

23) суда на подводных крыльях и катамаранного типа - пересадка с косяковых на слиповые тележки, клетки и наоборот;

24) тележки транспортировочные малых судов - заводка, установка, выводка;

25) трубы диаметром свыше 800 мм - погрузка, перемещение и выгрузка на судне;

26) узлы карусельных и других крупногабаритных станков - строповка, перемещение, установка;

27) устройства курковые - зарядка и испытание на стапеле;

28) устройства спусковые для малых судов - такелажные работы при монтаже;

29) цепи якорные для малых судов - соединение, заводка, разбивка, испытания;

30) шлюпбалки, шлюпочные, грузовые и буксирные устройства для малых судов - такелажные работы при установке, испытания;

31) шлюпки из алюминиевых сплавов - испытания на прочность, водонепроницаемость, остойчивость;

32) шпили - погрузка и выгрузка, участие в установке;

33) шторм-трапы - испытания;

34) якорные устройства для малых судов - испытания и сдача;

35) якоря - испытания.

Параграф 4. Такелажник судовой, 5-й разряд

412. Характеристика работ:

выполнение такелажных работ на плаву, открытых площадках, стапелях, в эллингах, доках по строповке, погрузке, подъему, снятию, перемещению, установке на фундаменты, сборке и разборке машин, механизмов, приборов и оборудования массой свыше 25 т, грузов с использованием кранов, лебедок;

погрузка, выгрузка, участие в демонтаже, ремонте и монтаже, разборке на узлы главных механизмов, дорогостоящей электрорадиоаппаратуры и электрооборудования массой свыше 15 т во внутренних помещениях судов при использовании талей;

выбор и заготовка канатов для подъема и перемещения особо ответственных и тяжелых грузов;

заделка огонов, коушей и сращивание стальных канатов диаметром свыше 47 мм, растительных и синтетических окружностью свыше 300 мм – вручную;

управление такелажными работами, выполняемыми совместно двумя и более кранами, краном и талями, плавкранами;

такелажные работы при креновании и дифферентовании судов;

подводка под корпус судна сливней и косяковых тележек;

перестановка под нагрузкой домкратов и клеток под корпусом судна;

подъем и установка на слип или в эллинг средних и крупных судов;

такелажные работы в период спуска со стапеля, перемещения, ввода в док и вывода из дока средних и крупных судов;

чтение сложных чертежей и схем такелажных работ;

413. Должен знать:

правила строповки, подъема, перемещения, погрузки и выгрузки тяжелых грузов массой свыше 25 т с применением кранового оборудования, грузов массой свыше 15 т внутри помещений судна с помощью талей;

механизмов, приборов и оборудования, требующих от такелажника особой точности, ответственности и аккуратности в работе;

существующие схемы судового такелажного вооружения;

правила испытания всевозможных такелажных приспособлений и сроки переиспытания;

технические условия на приемку канатов, струбцин, скоб, блоков и других такелажных приспособлений;

устройство всевозможных судоподъемных сооружений и их оборудование;

способы подъема и спуска средних и крупных судов, их передвижки, кренования и дифферентования;

правила управления процессом такелажных работ, выполняемых совместно двумя и более кранами. плавкранами, краном и талями;

требования Регистра СССР и Гостехнадзора, предъявляемые к производству такелажных работ по вооружению судов.

414. Примеры работ:

1) барабаны нижние черпаковой башни массой свыше 5 т - снятие и установка;

2) блоки зональные и модули - строповка, перемещение и установка;

3) блок-секции и объемные секции массой свыше 25 т - передвижка с помощью такелажных приспособлений и установка для стыкования и перемещения. Установка с помощью крана на стапеле;

4) грузы массой свыше 25 т - строповка, снятие, установка, перемещение башенными и портальными кранами;

5) грузы несимметричные массой свыше 5 т - подъем и перемещение с помощью талей;

6) дизели главные, крыльчатые движители и винты регулируемого шага - такелажные работы при монтаже и демонтаже;

7) закрытия специальные для испытания отсеков - снятие и погрузка;

8) котлы главные, машины паровые, дизели, турбины, редукторы, гребные винты и валы на средних и крупных судах - выгрузка, погрузка, перемещение и установка на фундамент;

9) краны подъемные грузоподъемностью свыше 25 т - испытание;

10) крышки люковых закрытий - подъем и установка;

11) леса и порталы массой свыше 25 т - перемещение, установка;

12) мачты, стрелы, забортные тралы, грузовые устройства на средних и крупных судах - участие в установке, испытания и сдача;

13) пульты главные систем автоматики, управления, навигации, связи и других приборных комплексов - строповка, погрузка, перемещение, установка;

14) радиомачты высотой свыше 15 м - участие в установки в доке, на стапеле, на плаву;

15) рули средних и крупных судов - участие в установке в доке, на стапеле;

16) суда средние и крупные - обеспечение такелажными работами при спуске со стапеля, вводе в док и выводе из дока, постановке на понтоны для ремонта, подготовка к передвижке и передвижка;

17) трапы парадные - подъем и установка;

18) трубы в машинно-котельных отделениях и междудонных пространствах - погрузка, перемещение, выгрузка;

19) устройства спусковые для средних и крупных судов - такелажные работы при монтаже;

20) цепи якорные для средних и крупных судов - соединение, заводка, разбивка, испытания;

21) шлюпбалки, шлюпочные и буксирные устройства для средних и крупных судов - такелажные работы при установке, испытания;

22) якорные устройства для средних и крупных судов - испытания и сдача.

29. Трубогибщик судовой

Параграф 1. Трубогибщик судовой, 1-й разряд

415. Характеристика работ:

выполнение работ по подготовке проволоки для шаблонов, эмульсии для смазки труб, материала для подвесок, хомутов; изготовление временных заглушек;

обработка прямых труб - отрезка концов труб, макетов, шаблонов труборезом и ножовкой;

очистка труб от окалины и ржавчины, подбор нужных размеров труб, арматуры и деталей крепления;

определение дефектов труб внешним осмотром, маркировка и подбор труб по маркировке;

розжиг горна или печи и поддержание огня;

выполнение подготовительных работ при гибке труб на станках и с нагревом под руководством трубогибщика судового более высокой квалификации.

416. Должен знать:

способы гибки труб и правила эксплуатации трубогибочных станков, приспособлений, нагревательных печей и горнов;

наименование и назначение оборудования трубообрабатывающего цеха;

назначение и правила обращения с консервирующими материалами;

назначение и правила пользования простым измерительным инструментом.

417. Примеры работ:

1) бирки - изготовление, маркировка, установка;

2) трубы - очистка от консервации.

Параграф 2. Трубогибщик судовой, 2-й разряд

418. Характеристика работ:

выполнение работ при гибке труб диаметром до 38 мм на станках по шаблонам в одной плоскости;

разметка заготовок труб любых диаметров и отрезка на станках;

подготовка труб к запуску в производство;

набивание труб диаметром до 57 мм песком вручную и на песконабивочном устройстве;

установка деревянных пробок;

загрузка и отжиг труб диаметром до 57 мм;

выполнение работ при установке, снятии оснастки, приспособлений, крепление труб в станке, проверка по шаблонам труб диаметром до 57 мм при гибке на станках и с нагревом под руководством трубогибщика более высокой квалификации.

419. Должен знать:

правила приемки труб по замерам и наружным осмотрам;

способы гибки на станках; сортамент и марки материалов труб;

основные сведения о свойствах материалов труб;

унифицированные радиусы погибов;

проверочные шаблоны и контрольно-измерительные радиусы погибов;

проверочные шаблоны и контрольно-измерительный инструмент;

марки консервирующих материалов;

приспособления для набивки труб песком;

правила чтения несложных чертежей и схем.

420. Примеры работ:

1) заготовки труб - разметка, отрезка на станках;

2) пробки деревянные - подгонка, установка;

3) трубы - смазка перед гибкой, зачистка концов труб после отрезки, калибровка и нарезание резьбы плашками.

Параграф 3. Трубогибщик судовой, 3-й разряд

На станочных работах

421. Характеристика работ:

выполнение работ при гибке труб из сталей различных марок (кроме коррозионностойких сталей и прочных сплавов) диаметром до 76 мм на станках, прессах и с нагревом токами высокой частоты по шаблонам, технологическим карточкам, детальным чертежам или записям размеров в различных плоскостях под любым углом;

обжатие, раздача и отбортовка концов труб из различных марок сталей и сплавов любого диаметра на прессах;

нарезание резьбы на трубонарезных станках;

запуск труб в производство;

разметка и отрезка концов труб после станочной гибки из различных марок сталей и сплавов любого диаметра;

проточка концов труб и фланцев после сварки и отбортовки;

наладка обслуживаемых трубогибочных станков и прессов.

422. Должен звать:

устройство, характеристики и правила эксплуатации трубогибочных станков с нагревом токами высокой частоты для гибки труб диаметром до 76 мм, резьбонарезных и отрезных станков, прессов, станков для проточки фланцев и концов труб; правила приемки труб согласно сертификатам; правила чтения чертежей и схем трубопроводов средней сложности; расчет длины труб простой конструкции при гибке.

423. Примеры работ:

1) змеевики однорядные из труб - гибка на станках;

2) стаканы – изготовление;

3) трубы - нарезание резьбы на трубонарезных станках;

4) трубы - отжиг на станках с нагревом токами высокой частоты.

На ручных работах

424. Характеристика работ:

выполнение работ при гибке труб диаметром до 76 мм с нагревом в одной плоскости под любым углом, не поддающихся станочной гибке;

набивание труб диаметром свыше 57 мм песком вручную и на песконабивочном устройстве;

загрузка и отжиг труб диаметром свыше 57 мм;

определение температуры нагрева труб по приборам.

425. Должен знать:

последовательность и методы гибки труб диаметром до 76 мм с нагревом; правила обслуживания газорезательной и электросварочной аппаратуры и оборудования; расчет длины труб простой геометрии при гибке.

426. Примеры работ:

1) змеевики однорядные из труб - гибка с нагревом;

2) компенсаторы гладкие диаметром до 76 мм – изготовление;

3) трубы диаметром до 76 мм с малыми радиусами погиба - гибка и подгибка с нагревом в одной плоскости;

4) трубы из пластмасс диаметром до 76 мм - гибка в различных плоскостях.

Параграф 4. Трубогибщик судовой, 4-й разряд

На станочных работах

427. Характеристика работ:

выполнение работ при гибке труб из коррозионностойких сталей и прочных сплавов диаметром до 76 мм и из сталей различных марок (кроме коррозионностойких и прочных сплавов) диаметром свыше 76 мм до 150 мм на станках, прессах и с нагревом токами высокой частоты по шаблонам, технологическим карточкам, детальным чертежам или записям размеров в различных плоскостях под любым углом;

настройка обслуживаемых станков.

428. Должен знать:

устройство, характеристики и правила эксплуатации трубогибочных станков с различными приводами и станков с нагревом токами высокой частоты для гибки труб диаметром свыше 76 до 150 мм;

правила чтения сложных чертежей и схем трубопроводов;

расчет длины труб геометрии средней сложности при гибке.

429. Примеры работ:

1) змеевики многорядные из труб - гибка на станках.

На ручных работах

430. Характеристика работ:

выполнение работ при гибке труб диаметром свыше 76 до 150 мм с нагревом в одной плоскости и труб диаметром до 76 мм в различных плоскостях под любым углом, не поддающихся станочной гибке;

определение температуры нагрева труб по цвету.

431. Должен знать:

последовательность и методы гибки труб диаметром свыше 76 до 150 мм с нагревом;

расчет длины труб геометрии средней сложности при гибке.

432. Примеры работ:

1) змеевики многорядные из труб - гибка с нагревом;

2) компенсаторы гладкие диаметром свыше 76 до 150 мм – изготовление;

3) трубы из пластмасс диаметром свыше 76 до 150 мм - гибка в различных плоскостях;

4) трубы диаметром свыше 76 до 150 мм с малыми радиусами погибов - гибка и подгибка с нагревом в одной плоскости;

5) трубы диаметром до 76 мм с малыми радиусами погибов - гибка и подгибка с нагревом в различных плоскостях;

6) трубы из коррозионностойких сталей и прочных сплавов - полирование наружной поверхности.

Параграф 5. Трубогибщик судовой, 5-й разряд

На станочных работах

433. Характеристика работ:

выполнение работ при гибке груб из коррозионностойких сталей и прочных сплавов диаметром свыше 76 до 150 мм и из сталей различных марок (кроме коррозионностойких и прочных сплавов) диаметром свыше 150 до 258 мм на станках, прессах и с нагревом токами высокой частоты по шаблонам, технологическим карточкам, детальным чертежам или записям размеров в различных плоскостях под любым углом;

гибка труб из различных марок сталей и сплавов любого диаметра в одной и двух плоскостях на станках с программным управлением.

434. Должен знать:

устройство, характеристики, правила наладки и эксплуатации трубогибочных станков и прессов различных типов для гибки труб диаметром свыше 150 до 258 мм, а также станков с нагревом труб токами высокой частоты и с программным управлением;

правила чтения особо сложных чертежей и схем трубопроводов;

расчет длины труб сложной геометрии при гибке;

правила разбивки плаза для сложных и ответственных труб с погибами в различных плоскостях.

435. Примеры работ:

1) трубы из пластмасс диаметром свыше 150 мм - гибка в различных плоскостях;

2) трубы диаметром свыше 76 до 150 мм - гибка в различных плоскостях и диаметром свыше 150 мм с малыми радиусами погибов, не поддающиеся станочной гибке - гибка и подгибка с нагревом в одной плоскости.

На ручных работах

436. Характеристика работ:

выполнение работ при гибке труб диаметром свыше 150 мм с нагревом в одной плоскости и труб диаметром свыше 76 до 150 мм в различных плоскостях, не поддающихся станочной гибке.

437. Должен знать:

последовательность и методы гибки труб диаметром свыше 150 мм с нагревом;

расчет длины труб сложной геометрии при гибке.

438. Примеры работ:

1) змеевики многорядные сложные - гибка с нагревом;

2) компенсаторы гладкие диаметром свыше 150 до 258 мм – изготовление;

3) трубы диаметром свыше 150 мм с малыми радиусами погибов - гибка и подгибка с нагревом в одной плоскости;

4) трубы диаметром свыше 76 до 150 мм с малыми радиусами погибов - гибка и подгибка с нагревом в различных плоскостях.

Параграф 6. Трубогибщик судовой, 6-й разряд

На станочных работах

439. Характеристика работ:

выполнение работ при гибке труб из коррозионностойких сталей и прочных сплавов диаметром свыше 150 мм и из сталей различных марок (кроме коррозионностойких и прочных сплавов) диаметром свыше 258 мм на станках, прессах и с нагревом токами высокой частоты по шаблонам, технологическим карточкам, детальным чертежам или записям размеров в различных плоскостях под любым углом;

гибка труб из различных марок сталей и сплавов любого диаметра в трех и более плоскостях на станках с программным управлением.

440. Должен знать:

устройство, характеристики, правила наладки и эксплуатации трубогибочных станков и прессов различных типов для гибки труб диаметром свыше 258 мм;

правила разбивки плаза для особо сложных и ответственных труб с большим количеством погибов в различных плоскостях.

На ручных работах

441. Характеристика работ:

выполнение работ по гибке труб диаметром свыше 150 мм с нагревом в двух и более плоскостях, не поддающихся станочной гибке.

442. Должен знать:

последовательность и методы гибки с нагревом труб диаметром свыше 150 мм в двух и более плоскостях;

правила разбивки плаза для особо сложных и ответственных труб с большим количеством погибов в различных плоскостях.

443. Примеры работ:

1) компенсаторы гладкие диаметром свыше 258 мм – изготовление;

2) трубы главного пара сложной конфигурации с погибами в трех плоскостях и более, любой марки материала - гибка с нагревом по строго регламентированному режиму.

30. Трубопроводчик судовой

Параграф 1. Трубопроводчик судовой, 1-й разряд

444. Характеристика работ:

правка и рубка проволоки для изготовления шаблонов;

резка по разметке заготовок труб диаметром до 57 мм труборезом или ножовкой;

очистка труб от окалины и ржавчины;

розжиг горна или печи и поддержание огня;

нагрев труб и подача их под гибку;

выполнение подсобных работ при изготовлении шаблонов, подвесок, креплений;

подготовка эмульсии для смазки труб;

работы по демонтажу арматуры и трубопроводов, пригонке и временной установке труб бытовых систем на судне под руководством трубопроводчика судового более высокой квалификации.

445. Должен знать:

наименование и расположение основных помещений судна;

назначение отдельных трубопроводов бытовых систем;

назначение и виды подвесок; способы крепления труб на судне, типы соединений и способы пригонки труб;

наименование и назначение оборудования трубообрабатывающего цеха;

крепежные детали при сборке труб;

материалы для прокладок; основные требования при выполнении слесарных операций;

назначение и условия применения простых приспособлений и измерительного инструмента;

способы гибки труб и правила эксплуатации трубогибочных станков, нагревательных печей и горнов;

назначение и правила обращения с консервирующими материалами.

446. Примеры работ:

1) арматура, трубопроводы - наружная расконсервация, обезжиривание, консервация;

2) бирки - изготовление, маркирование, установка;

3) детали, заготовки - рубка вручную, опиливание, зачистка после механической обработки, резка ножовкой;

4) кожухи временные - установка, снятие;

5) маховики, рукоятки арматуры, планки и таблички отличительные, заглушки технологические – снятие;

6) стаканы, втулки, патрубки, детали крепежные - расконсервация, консервация;

7) трубы - снятие изоляции в цехе;

8) песок - просушивание, просеивание, подготовка для набивки труб.

Параграф 2. Трубопроводчик судовой, 2-й разряд

447. Характеристика работ:

снятие размеров с места для изготовления прямых труб и труб с погибами в одной плоскости с открытых частей палуб и в помещениях без механизмов и оборудования;

гибка труб из различных марок сталей и сплавов (кроме коррозионностойких сталей и прочных сплавов) диаметром до 38 мм на трубогибочных станках по шаблонам в одной плоскости;

разметка заготовок труб любых диаметров и отрезка на станках;

подготовка труб к запуску в производство;

подбор и получение материалов для изготовления каркасных макетов;

подбор труб по маркировке;

набивка песком труб диаметром до 57 мм вручную и на песконабивочном устройстве;

загрузка и отжиг труб диаметром до 57 мм;

изготовление прямых труб диаметром до 38 мм с пригонкой по угольнику (кроме газопроводных) в цехе;

гидравлические испытания труб в цехе давлением до 1,5 МПа (до 15 кгс/см²);

демонтаж арматуры и трубопроводов бытовых и хозяйственных систем и трубопроводов, не подлежащих восстановлению;

изготовление по чертежам и эскизам прямых панелей, кожухов из листового металла с применением оборудования;

работа с пневматическим и электрифицированным инструментом и переносными приспособлениями;

заточка применяемого инструмента (за исключением сверл);

установка на временные подвески труб и арматуры;

опиливание торцов, зачистка брызг и наплывов после сварки стыков и приварки фланцев;

выполнение работ по изготовлению, гибке, разборке, ремонту, сборке и монтажу трубопроводов, демонтажу специальных систем (гидравлики, воздуха высокого давления, главного и вспомогательного пара) и трубопроводов под руководством трубопроводчика судового более высокой квалификации.

448. Должен знать:

основные сведения об устройстве судна и расположение помещений, механизмов, обслуживающих их систем и трубопроводов, устройств; основные материалы, применяемые для трубопроводных работ;

методы гибки труб, слесарной обработки, сборки деталей трубопроводов;

способы нарезания резьб;

допуски, технические условия на обработку трубопроводов;

последовательность работы по монтажу судовых трубопроводов, типы соединений систем и трубопроводов;

контрольно-измерительный инструмент, устройство трубогибочных станков, типы судовой арматуры общего назначения;

приспособления для набивки труб песком; защитные покрытия стальных труб;

правила чтения несложных чертежей и схем.

449. Примеры работ:

1) арматура - набивка сальников;

2) бачки разные, фильтры, коробки грязевые, грелки отопления, санитарно-техническое и камбузное оборудование – демонтаж;

3) болты, гайки - нарезание и калибровка резьбы;

4) заглушки технологические – установка;

5) маховики, рукоятки для арматуры – установка;

6) обухи временные, хвостовики подвесок, детали крепления - изготовление.

7) песок - подъем на вышку и засыпка в бункер;

8) подвески одинарные несложные для труб и арматуры - изготовление, опиливание, установка;

9) пробки деревянные - подгонка, установка;

10) прокладки простой конфигурации из листовых материалов (кожи, паронита, фибры, резины, парусины) - изготовление, просечка отверстий, установка;

11) рукава тканевые - установка, демонтаж;

12) трубы - демонтаж предохранительной изоляции на судне;

13) трубопроводы продувания, масляные к измерительным приборам и трубы защиты кабеля – демонтаж;

14) трубы - разметка по шаблонам;

15)трубы после химической обработки, кроме специальных систем – пыжевание;

16)трубы из пластмасс – демонтаж;

17) трубы, арматура - маркирование, взвешивание.

Параграф 3. Трубопроводчик судовой, 3-й разряд

450. Характеристика работ:

полное изготовление труб из различных марок стали и сплавов диаметром до 76 мм (гибка, пригонка отростков, обработка, разметка, отрезка и так далее), кроме коррозионностойких и прочных сплавов;

пригонка труб диаметром до 76 мм на макетировочном устройстве;

изготовление по месту шаблонов и макетов несложной конфигурации (с любым количеством погибов в одной плоскости);

зачистка сварных швов на участке цеха и на судне;

изготовление по чертежам и эскизам фигурных панелей и кожухов;

дефектация, сборка, монтаж, гидравлические испытания давлением до 1,5 МПа (до 15 кгс/см²) и пневматические испытания давлением до 1,0 МПа (до 10 кгс/см²) арматуры, трубопроводов и систем (кроме специальных систем) диаметром 108 мм на судне;

гидравлические испытания давлением свыше 1,5 до 10,0 МПа (свыше 15 до 100 кгс/см²) и пневматические испытания давлением до 1,5 МПа (до 15 кгс/см²) арматуры и труб в цехе;

демонтаж, разборка, ремонт арматуры и трубопроводов любого диаметра, кроме специальных систем и трубопроводов;

набивка песком труб диаметром свыше 57 мм на песконабивочном устройстве и вручную;

загрузка и отжиг труб диаметром свыше 57 мм любых марок материала;

выявление и устранение дефектов в работе монтируемых трубопроводов и систем;

нагрев труб при раздаче, наводке, гибке с помощью газовой горелки;

определение температуры нагрева труб по приборам;

чтение чертежей и схем трубопроводов средней сложности;

расчет длины труб заготовок;

тепловая резка и электроприхватка при пригонке и изготовлении труб и деталей крепления на судне и в цехе;

выполнение работ по разборке, ремонту, сборке и монтажу специальных систем и трубопроводов под руководством трубопроводчика судового более высокой квалификации.

451. Должен знать:

устройство, характеристики и правила эксплуатации трубогибочных станков с нагревом токами высокой частоты для труб диаметром до 76 мм, резьбонарезных и отрезных станков, прессов типа ПГ;

станков для проточки фланцев и концов труб;

сортамент и марки материала труб; основные сведения о свойствах материалов труб, последовательность и методы гибки труб с нагревом диаметром до 76 мм;

устройство механизмов, назначение и расположение трасс трубопроводов и систем на судне и условия их эксплуатации;

методы и последовательность сборки узлов и трубопроводов диаметром до 108 мм в условиях секционной, блочной, агрегатной и модульной сборки судов;

назначение и правила эксплуатации фотопроекционных установок;

сведения о трассировке труб; способы пригонки труб;

способы и последовательность демонтажа труб;

правила дефектования демонтируемых труб;

универсальные и специальные приспособления.

452. Примеры работ:

1) арматура специальных систем и трубопроводов - расконсервация, консервация;

2) бачки разные, фильтры, коробки грязевые, грелки отопления, санитарно-техническое и камбузное оборудование - установка, монтаж.

З) втулки, стаканы палубные, переборочные (фланцевые, штуцерные, газопроводные) - разметка мест установки, вырезка отверстий, изготовление, установка;

4) колонки водометные сварной конструкции - изготовление, установка;

5) Компенсаторы гладкие диаметром до 76 мм - изготовление, пригонка и сборка;

6) планки, таблички отличительные - разметка мест установки, установка.

7) подвески многорядные, сетки приемные для трубопроводов любых диаметров - изготовление, опиливание, сборка, установка;

8) прокладки сложной конфигурации (овальные, фигурные) - изготовление из любых материалов;

9) тройники сварные любых диаметров - пригонка заготовок под сварку;

10) трубы, фланцы, кольца, отростки, бобышки, штуцера - зачистка и обработка сварных швов с проверкой по калибру, под рентгеногаммаграфирование и люминесцентный контроль;

11) трубы, свариваемые встык, - разделка кромок под сварку и отрезка стыков на судне;

12) трубы газопроводные диаметром до 1 1/2 дюйма - обработка, пригонка, сборка на судне и монтаж;

13) трубы диаметром до 76 мм - обжатие, раздача и отбортовка концов вручную и на прессах типа ПГ;

14) трубы диаметром до 76 мм с малыми радиусами погиба, не поддающиеся станочной гибке, - гибка и подгибка с нагревом в одной плоскости;

15) трубы - отжиг на станках с нагревом токами высокой частоты;

16) трубы из пластмасс диаметром до 76 мм, отростки - отрезка, снятие фасок, отбортовка, гибка в различных плоскостях, обработка - монтаж, испытание;

17) трубы водогрейные водотрубных котлов – изготовление;

18) трубы специальных систем – пыжевание;

19) фланцы, трубы, отростки, штуцеры, подвески, обухи, угольники и другие детали крепления - электроприхватка и тепловая резка.

Параграф 4. Трубопроводчик судовой, 4-й разряд

453. Характеристика работ:

полное изготовление труб из различных марок стали и сплавов диаметром свыше 76 до 150 мм, труб из коррозионностойких сталей и прочных сплавов диаметром до 76 мм;

дефектация, ремонт, сборка, монтаж, гидравлические испытания арматуры, трубопроводов и систем диаметром до 258 мм давлением свыше 1,5 до 10,0 МПа (свыше 15 до 100 кгс/см²) и диаметром свыше 108 до 258 мм давлением до 1,5 МПа (до 15 кгс/см²), кроме специальных систем и трубопроводов и пневматические испытания давлением свыше 1,0 до 5,0 МПа (свыше 10 до 50 кгс/см²) на судах;

гидравлические испытания арматуры и труб в цехе давлением свыше 10,0 до 30,0 МПа (свыше 100 до 300 кгс/см²) и пневматические испытания давлением свыше 1,5 до 10 МПа (свыше 15 до 100 кгс/см²);

демонтаж, разборка арматуры и трубопроводов специальных систем всех диаметров;

разметка, вырезка отверстий в трубах диаметром свыше 76 до 150 мм под установку бобышек, штуцеров, отростков и их пригонка;

определение координат установки арматуры, трубопроводов по сложным чертежам и схемам, разбивка трассы с учетом размещения оборудования и механизмов;

изготовление по месту, чертежу, разметке с плаза шаблонов и макетов средней сложности с погибами в двух плоскостях;

пригонка труб диаметром до 150 мм с несколькими отростками в цехе и на судне, пригонка труб на макетировочном устройстве;

зачистка сварных швов в труднодоступных местах с помощью зеркала, изготовление по месту сложных фигурных панелей и кожухов;

наводка концов труб с нагревом диаметром до 150 мм на судне;

подготовка трубопроводов и систем к швартовным испытаниям;

тепловая резка и электроприхватка при пригонке отростков и изготовлении труб из сегментов;

изготовление, сборка, испытание труб диаметром до 150 мм из сегментов.

454. Должен знать:

устройство, характеристики и правила эксплуатации трубогибочных станков, станков с нагревом токами высокой частоты для труб диаметром до 150 мм;

условия работы и правила эксплуатации трубопроводов и систем;

влияние способов обработки и рабочей среды на свойства металла трубопроводов;

правила и последовательность гидравлических испытаний трубопроводов давлением до 10,0 МПа (до 100 кгс/см²);

способы и последовательность работ по монтажу трубопроводов;

определение форм замыкающих (забойных) труб;

последовательность изготовления и монтажа арматуры, трубопроводов и систем в условиях секционной, модульной, блочной и агрегатной постройки судов;

правила чтения сложных чертежей и схем трубопроводов, универсальные и специальные приспособления.

455. Примеры работ:

1) коллекторы диаметром до 150 мм с патрубками в различных плоскостях - изготовление, сборка, испытания, установка на судне;

2) компенсаторы гладкие диаметром свыше 76 до 150 мм - изготовление, сборка, пригонка по месту, монтаж;

3) линии поточные - изготовление, обработка, сборка под сварку труб любого диаметра;

4) отростки, сегменты - тепловая резка, электроприхватка;

5) трубы диаметров свыше 76 мм до 150 мм с малыми радиусами погибов, не поддающиеся станочной гибке, - гибка и подгибка с нагревом в одной плоскости, трубы диаметром до 76 мм - в различных плоскостях;

6) трубы газопроводные диаметром свыше 1 1/2 дюйма - обработка, пригонка, сборка на судне и монтаж;

7) трубы из коррозионностойких сталей и прочных сплавов - полирование наружной поверхности;

8) трубы из пластмасс диаметром свыше 76 до 150 мм - гибка в различных плоскостях, обработка, монтаж, испытание;

9) трубы - испытание и консервация азотом в цехе;

10) трубы - укладка в панели;

11) трубы - проверка конфигурации после термообработки;

12) трубы и отростки из пластмасс - сборка с деталями соединений;

13) трубы из коррозионностойких сталей и прочных сплавов диаметром до 76 мм с различными соединениями, подлежащие приемке по правилам контроля, - полная обработка с пригонкой по месту, макету, предварительный монтаж, подготовка стыков под сварку;

14) трубы и отростки забойные диаметром до 76 мм из различных марок сталей, из сплавов, кроме коррозионностойких сталей и прочных сплавов - изготовление, обработка, пригонка, установка;

15) элементы стандартные труб - пригонка и сборка под сварку.

Параграф 5. Трубопроводчик судовой, 5-й разряд

456. Характеристика работ:

полное изготовление труб из различных марок стали и сплавов диаметром свыше 150 до 258 мм, труб из коррозионностойких сталей и прочных сплавов диаметром свыше 76 до 150 мм;

дефектация, ремонт, сборка, монтаж, гидравлические испытания арматуры, трубопроводов, систем любого диаметра давлением свыше 10,0 до 30,0 МПа (свыше 100 до 300 кгс/см²) и диаметром свыше 258 мм давлением до 10,0 МПа (до 100 кгс/см²), пневматические испытания давлением свыше 5,0 до 25,0 МПа (свыше 50 до 250 кгс/см²), кроме специальных систем и трубопроводов на судне;

дефектация и ремонт, сборка, монтаж, промывка, прокачка с отбором проб, испытания и сдача арматуры и трубопроводов специальных систем и продувание главных котлов;

гидравлические испытания арматуры и труб в цехе давлением свыше 30,0 МПа (свыше 300 кгс/см²) и пневматические испытания давлением свыше 10,0 МПа (свыше 100 кгс/см²);

сборка и монтаж трубопроводов и систем, находящихся в "мертвой зоне" независимо от назначения, диаметра и давления;

разметка и вырезка отверстий в трубах диаметром свыше 150 мм под установку бобышек, штуцеров, отростков и их пригонка;

определение координат установки арматуры, трубопроводов по особо сложным чертежам и схемам, разбивка трассы с учетом размещения оборудования, механизмов и согласование с проектантом;

изготовление шаблонов и макетов по месту, чертежу, разметке с плаза или по фотопроекционному методу сложной конфигурации с погибами в различных плоскостях;

пригонка труб в цехе по макетам, макетировочным устройствам и на судне диаметром свыше 150 мм до 258 мм с несколькими отростками;

вычерчивание в натуральную величину на плазе отдельных труб, узлов трубопроводов по чертежу или эскизу;

изготовление, сборка и испытание труб диаметром свыше 150 до 258 мм из сегментов;

сборка сложных фигурных изделий из труб любых размеров;

наводка концов труб с нагревом диаметром свыше 150 мм при установке на судне.

457. Должен знать:

устройство, характеристики и правила эксплуатации трубогибочных станков, станков с нагревом токами высокой частоты для труб диаметром до 258 мм;

условия работы и правила эксплуатации монтируемых трубопроводов и систем;

правила установки трубопроводов в машинно-котельных отделениях и в помещениях с оборудованием и механизмами в условиях секционной, модульной, блочной и агрегатной постройки судов;

правила и последовательность гидравлических испытаний трубопроводов давлением до 30,0 МПа (до 300 кгс/см²);

особенность обработки труб из коррозионностойких сталей и прочных сплавов диаметром до 150 мм; составление схем трубопроводов при демонтаже труб;

правила и последовательность сдачи компенсирующих зазоров при пригонке компенсаторов;

способы разметки и прокладки трубопроводов и систем через водонепроницаемые переборки;

правила Регистра СССР по системам при ремонте и строительстве судов;

программы швартовных и ходовых испытаний;

правила чтения особо сложных чертежей и схем трубопроводов.

458. Примеры работ:

1) коллекторы диаметром свыше 150 мм с патрубками в различных плоскостях - изготовление, сборка, испытание, установка на судне;

2) компенсаторы гладкие диаметром свыше 150 до 258 мм - изготовление, сборка, пригонка по месту, монтаж;

3) пароперегреватель - изготовление четырехвитковой секции;

4) трубы диаметром свыше 150 мм с малыми радиусами погибов, не поддающиеся станочной гибке, - гибка и подгибка с нагревом в одной плоскости, а трубы диаметром свыше 76 до 150 мм в различных плоскостях;

5) трубы из различных марок сталей и сплавов любых диаметров - гибка на станках с программным управлением в одной и двух плоскостях во всех режимах;

6) трубы из пластмасс диаметром свыше 150 мм - гибка в различных плоскостях, обработка, монтаж, испытание;

7) трубы и отростки забойные диаметром свыше 76 до 150 мм из различных сталей, сплавов, коррозионностойких сталей и прочных сплавов диаметром до 76 мм - изготовление, обработка, пригонка, установка;

8) трубы из коррозионностойких сталей и прочных сплавов диаметром свыше 76 до 150 мм с различными соединениями, подлежащие приемке по правилам контроля, - полная обработка с пригонкой по месту, макету, предварительный монтаж, подготовка стыков под сварку;

9) установки испарительные со спиральными змеевиками - ремонт.

Параграф 6. Трубопроводчик судовой, 6-й разряд

459. Характеристика работ:

полное изготовление труб из различных марок стали и сплавов диаметром свыше 258 мм, а труб из коррозионностойких сталей и прочных сплавов диаметром свыше 150 мм;

пригонка труб диаметром свыше 258 мм с несколькими отростками на судне и на макетировочном устройстве в цехе;

изготовление, сборка и испытание труб, собираемых из сегментов и особо сложных фигурных изделий любых диаметров;

определение координат установки трубопроводов по особо сложным чертежам, схемам с разбивкой трассы на головном судне с учетом размещения оборудования, механизмов в машинно-котельных отделениях, в помещениях, насыщенных оборудованием и требующих согласования с проектантом;

изготовление шаблонов и макетов по месту, чертежу, разметке с плаза или по фотопроекционному методу для труб главного пара сложной конфигурации в различных плоскостях на головном судне;

контроль толщины стенок труб по всей поверхности с помощью ультразвукового дефектоскопа.

460. Должен знать:

химические и механические свойства специальных марок сталей и сплавов;

правила изготовления труб особо ответственных трубопроводов и методы их контроля;

правила сдачи и приемки готовых труб и монтажа системы на судах;

правила сохранения особо ответственных труб, химическую очистку труб и правила укупорки;

правила разбивки плаза для особо сложных и ответственных труб с большим количеством погибов в различных плоскостях, особенности обработки труб из коррозионностойких сталей и прочных сплавов любых диаметров и толщин;

способы разбивки и прокладки трассы трубопроводов и систем на головном судне в помещениях, насыщенных оборудованием и проходящих через водонепроницаемые переборки;

программу швартовных и ходовых испытаний;

правила приема команд по судовым средствам связи и действия при аварийных тревогах;

правила Регистра СССР.

461. Примеры работ:

1) компенсаторы гладкие диаметром свыше 258 мм - изготовление, пригонка;

2) сборки специальные сложные для энергетических установок, собираемые из труб, тройников, клапанов, фланцев, подлежащие приемке по правилам контроля, - пригонка, обработка, сборка стыков под сварку с проверкой допустимых отклонений на непараллельность и неперпендикулярность;

3) трубы из различных марок сталей и сплавов любых диаметров - гибка на станках с программным управлением в трех и более плоскостях;

4) трубы главного пара и особо сложной конфигурации (с погибами в трех плоскостях и более) независимо от диаметра и марки материала - гибка с нагревом по строго регламентированному режиму;

5) трубы и отростки забойные диаметром свыше 150 мм из различных сталей, сплавов, коррозионностойких сталей и прочных сплавов диаметром свыше 76 мм - изготовление, обработка, пригонка, установка;

6) трубопроводы РДП с захлопками газового и воздушного трактов - монтаж, регулировка, испытание;

7) трубы из коррозионностойких сталей и прочных сплавов диаметром свыше 150 мм с различными соединениями, подлежащие приемке по правилам контроля, - полная обработка с пригонкой по месту, макету, предварительный монтаж, подготовка стыков под сварку;

8) трубы диаметром свыше 150 мм с малыми радиусами погибов, не поддающиеся станочной гибке, - гибка и подгибка с нагревом в двух и более плоскостях.

31. Электромонтажник судовой

Параграф 1. Электромонтажник судовой, 2-й разряд

462. Характеристика работ:

изготовление и установка переходов, конструкций для крепления кабелей, аппаратуры и щитов;

вырубка и вырезка отверстий в панелях для прохода кабелей, обращение их металлическими и пластмассовыми втулками;

развальцовка кромок отверстий для прохода кабелей в переборках, наборе судна и электрораспределительных устройствах;

сверление отверстий и нарезание резьбы в деталях и конструкциях в цехе и на судах;

изготовление стандартных и нестандартных скоб для крепления кабеля, бирок из электрокартона;

заготовка стальных и резиновых полос, прокладок из резины и других неметаллических материалов;

лужение кабельных наконечников всех сечений;

пайка простых деталей;

демонтаж панелей, переходов, кожухов, скоб-мостов и аппаратуры освещения;

очистка, промывка и окраска деталей электрооборудования после разборки;

чтение и составление эскизов простых электромонтажных схем;

заготовка кабелей;

демонтаж электрооборудования и кабальных трасс;

выполнение электромонтажных работ по затяжке, укладке и креплению кабеля;

установка держателей, гребенок, проводка временного освещения, снятие заусенцев на деталях, сборка и установка на гетинаксовых и металлических панелях мелкой коммутационной аппаратуры, простых электромонтажных схем под руководством электромонтажника судового более высокой квалификации.

463. Должен знать:

правила чтения простых электрических схем;

назначение, устройство и принцип действия основных электроизмерительных приборов и электромашин с простыми схемами управления;

устройство и принцип действия несложного судового электрооборудования;

марки и составы припоев, способы их применения;

способы и правила выполнения работ по очистке и окраске поверхности, пайке и лужению;

номенклатуру основных изоляционных материалов, применяемых при ремонте судового электрооборудования, технологию их обработки;

способы заготовки кабелей и проводов;

способы выполнения простых слесарных работ при ремонте силовых и осветительных электроустановок;

последовательность выполнения электромонтажных работ и работ при демонтаже кабеля и электрооборудования;

правила эксплуатации технологической оснастки;

наименование. назначение и способ применения простого слесарного и электромонтажного инструмента и приспособлений.

464. Примеры работ:

1) амортизаторы для крепления электроаппаратуры - замена;

2) аппаратура настольная осветительная - монтаж;

3) аппаратура освещения - демонтаж;

4) аппаратура силовых электроустановок - расконсервация, консервация,

5) бирки - изготовление из электрокартона;

6) выключатели, переключатели - разборка, ремонт, сборка;

7) кабель многожильный - расплетение;

8) панели гетинаксовые - установка и крепление на щитах до 10 групп;

9) панели, кожухи, фундаменты, кронштейны - окрашивание;

10) паяльники, грелки, электронагревательные приборы - замена нагревательных элементов, нанизывание бус на спираль;

11) плетенка панцирная и экранная - заготовка и надевание на кабель с наложением бандажа и лужением;

12) проволока - размотка с катушки и очистка;

13) сальники, фитинги при наличии в группе до 10 штук - установка;

14) скобы, скобмосты, панели, кожухи прямые несложные - изготовление и установка на судах и береговых объектах;

15) соединения гибкие для электроаппаратуры - изготовление;

16) трубы - уплотнение торцов (концов) с кабелем без сальников;

Параграф 2. Электромонтажник судовой, 3-й разряд

465. Характеристика работ:

коммутация несложных распределительных щитов, заземление металлических оболочек кабелей;

установка несложного судового электрооборудования;

заливка палубных и переборочных трубных патрубков и комингсов уплотнительным компаундом;

изготовление шаблонов для разметки мест крепления аппаратуры;

установка маркировочных бирок;

разметка мест крепления электрооборудования и кабальных трасс, затяжка и крепление магистрального и местного кабеля в доступных местах (коридорах и тому подобное);

разделка, контактное и защитное оконцевание жил кабелей;

включение электрооборудования, сушка индукционным способом, контактное и защитное оконцевание кабелей различных марок, выполнение других электромонтажных работ под руководством электромонтажника судового более высокой квалификации;

измерение и доведение до нормы сопротивления изоляции судовой сети и электрооборудования;

отключение жил кабеля, вывод концов и демонтаж электрооборудования;

расконсервация и консервация электрооборудования;

ремонт несложной судовой аппаратуры (переключателей, щитов, реостатов, постов управления, магнитных пускателей, соединительных коробок) и электрических машин небольшой мощности без перемотки.

466. Должен знать:

основные правила монтажа и эксплуатации электрооборудования на судах;

назначение, устройство и принцип действия различных электроизмерительных приборов и электромашин со схемами управления;

основные типы кабелей и проводов, классификацию изоляционных материалов;

методы выполнения электромонтажных работ на судах;

методы проведения стендовых испытаний несложного судового электрооборудования;

устройство и принцип действия судового электрооборудования;

способы замера электрических величин;

способы выполнения демонтажных, ремонтных работ;

основы электротехники, режимы сушки электромашин.

467. Примеры работ:

1) втулки, сальники, трубы с расположением в одном месте свыше 10 до 20 штук - разметка мест установки;

2) гирлянды иллюминации - монтаж, сдача;

3) кабели судовые - заземление, экранировка;

4) катушка полюсная - восстановление изоляции;

5) контакторы, нагревательные приборы, пусковые и пускорегулирующие реостаты, магнитные пускатели, соединительные ящики, звонки, ревуны, станции сигнальных, отличительных и ходовых огней, телефонные аппараты, переключатели - замена деталей и элементов, вышедших из строя;

6) машины электрические - разборка, замена подшипников, изготовление клеммной колодки и защитного кожуха, изготовление щеток;

7) обмотка якоря - изготовление секции обмотки, пазов лобовых частей обмоток;

8) полумуфты - опрессовка;

9) сальники индивидуальные, переборочные, трубные и электрооборудования - уплотнение;

10) сети аварийного и дежурного освещения - монтаж, включение;

11) соединители штепсельные и бортовые до 12 штырьков - подключение кабелей и проводов;

12) установки вентиляторные переносные - ремонт;

13) устройство дистанционного отключения электропитания судов - монтаж, ремонт;

14) устройства распределительные с несложной схемой коммутации - заготовка гетинаксовых панелей, различных шин и проводов, установка и включение аппаратуры, прокладка шин, крепление проводов коммутации;

15) щиты распределительные, электрические машины, генераторы, магнитные станции - переконсервация;

16) электрооборудование - замер сопротивления изоляции и повышения величин сопротивления;

17) электрооборудование - отключение жил кабеля, вывод концов из аппаратуры, демонтаж.

Параграф 3. Электромонтажник судовой, 4-й разряд

468. Характеристика работ:

демонтаж, разметка мест крепления судового электрооборудования и кабельных трасс, затяжка, укладка и крепление магистральных и местных кабелей в помещениях судов, насыщенных электрооборудованием;

заготовка кабелей и проводов в централизованном и индивидуальном порядке;

разделка, ввод концов кабеля в электрооборудование средней сложности;

включение жил кабеля судовых схем средней сложности;

подготовка к сдаче и сдача на швартовных испытаниях несложных схем электрооборудования (сигнальных и отличительных огней, освещения и тому подобное);

определение мест повреждения в кабельных трассах и устранение неисправностей;

чтение сложных схем средней сложности судовой канализации тока;

подготовка к сдаче и сдача электромонтажа помещений;

демонтаж и крепление кабельных трасс и электрооборудования при перекреплении кабельных трасс в связи с добавлением кабеля или заменой поврежденного кабеля;

ремонт поврежденных оболочек кабеля, сращивание жил;

ремонт судового электрооборудования (телефонных коммутаторов, приборов световой и звонковой сигнализации, контроллеров, постов управления, магнитных станций, полуавтоматических станций, щитов преобразователей, электрических машин средней мощности);

подготовка к стендовым испытаниям и стендовые испытания электрических машин средней мощности после ремонта.

469. Должен знать:

правила чтения схем канализации электрической энергии;

методы выполнения судовых электромонтажных работ;

правила применения электроизмерительных приборов;

рецептуру, свойства и способы приготовления уплотнительных компаундов;

номенклатуру, марки, устройство и назначение основных морских и береговых кабелей и проводов;

последовательность и способы выполнения сложных коммутационных работ;

методы подготовки к сдаче и сдача на швартовных и ходовых испытаниях несложных схем судового электрооборудования;

правила эксплуатации судового электрооборудования и нормы допустимых токовых нагрузок;

свойства применяемых при ремонте электроизоляционных материалов;

последовательность и способы выполнения работ по ремонту судового электрооборудования средней сложности и мощности;

принцип действия и устройство электрических машин и пускорегулировочной аппаратуры;

схемы обмоток машин постоянного и переменного тока;

правила проведения дефектации и ремонтных работ на судах;

технологию выполнения демонтажных работ на судах;

правила защиты от токов короткого замыкания, перегрузки и перенапряжения;

методы проведения регулировочно-сдаточных работ и сдачи электрооборудования с пускорегулировочной аппаратурой после ремонта.

470. Примеры работ:

1) автоматы - текущий ремонт;

2) аппаратура сигнальных и отличительных огней - монтаж, сдача;

3) батареи аккумуляторные - проверка в работе;

4) генераторы синхронные мощностью до 50 кВт - текущий ремонт;

5) кабели - измерение длины, заготовка, затяжка в трубы, прокладка и крепление;

6) кабели - демонтаж с перекреплением трасс, местная герметизация, ремонт изоляции жил и оболочки кабеля;

7) кабели температуростойкие - местная герметизация, оконцевание, заделка;

8) камбузы электрические - ремонт, монтаж;

9) коллекторы электромашин - продораживание, шлифование;

10) контроллеры - дефектация, ремонт, проварка в работе;

11) машины электрические, преобразователи средней мощности - проведение приемо-сдаточных испытаний;

12) полумуфты – напрессовка;

13) приборы переносные – монтаж;

14) регулятор напряжения автоматический - текущий ремонт;

15) реле постоянного и переменного тока - проверка в работе;

16) сальники групповые электрооборудования – уплотнение;

17) сети со взрывобезопасными светильниками типа ВЗГ-200 - монтаж, включение;

18) соединители штепсельные и бортовые более 12 штырьков - подключение кабелей и проводов;

19) станции судовые телефонные автоматические до 50 номеров – монтаж;

20) схемы освещения, грелок и другого несложного судового электрооборудования - приемо-сдаточные испытания;

21) траверсы, щеткодержатели электрических машин – ремонт;

22) трансформаторы - текущий ремонт;

23) трубы газовые с погибью - прокладка, крепление;

24) щетки электрических машин - пригонка по коллектору;

25) щиты зарядного агрегата, питания, генераторов, контакторных зарядных преобразователей – ремонт;

26) электродвигатели постоянного и переменного тока мощностью до 50 кВт – ремонт.

Параграф 4. Электромонтажник судовой, 5-й разряд

471. Характеристика работ:

разметка мест крепления электрооборудования, кабельных трасс, затяжка, укладка и крепление магистральных кабелей на судах;

затяжка, укладка и крепление местных (соединительных) кабелей в помещениях судов, особо насыщенных электрооборудованием;

разделка и ввод концов кабеля в электрооборудование, контактное и защитное оконцевание жил кабеля и включение сложных судовых схем;

включение, проверка в работе, регулировка и сдача генераторов, электромашинных преобразователей постоянного и переменного тока с автоматическим регулированием параметров;

определение мест повреждения многожильного кабеля;

разборка, ремонт и сборка с проверкой и регулировкой электрических машин, преобразователей постоянного и переменного тока большой мощности и сложности;

коммутация и включение сложных схем судового электрооборудования;

чтение сложных принципиальных и монтажных схем, чертежей канализации электроэнергии, расположения кабельных трасс, приборов и аппаратов, а также схем соединения и включения электроприводов, распределительных устройств;

проверка режима работы электромеханизмов;

контрольные замеры, выявление и устранение дефектов в работе электромеханизмов;

дефектация, составление ремонтных ведомостей и ремонт сложного судового электрооборудования, измерительных приборов, приборов телефонии, схем защитного устройства, сигнализации и автоматики;

подготовка к стендовым испытаниям и проверка на стендах сложных схем судового электрооборудования с составлением технических характеристик и параметров работы оборудования.

472. Должен знать:

устройство, взаимодействие и правила эксплуатации сложного судового электрооборудования;

методы и способы электрической, механической и комплексной регулировок сложных судовых схем;

разборка узлов автоматических систем;

правила работы со сложными электроизмерительными приборами;

методы подготовки к сдаче и сдача на швартовных и ходовых испытаниях сложного судового электрооборудования, схем и систем в целом;

методы и способы проведения ремонта сложного судового электрооборудования, схем и систем;

принцип действия элементов схем автоматики; методы измерения электрических параметров и величин;

методы проведения дефектации и ремонтных работ на крупных судах;

способы проведения стендовых испытаний и регулировок сложного электрооборудования и систем в целом;

составление эскизов и расчет электрических величин, необходимых при ремонте судового электрооборудования;

основы электротехники, электроники.

473. Примеры работ:

1) автоматы - средний ремонт;

2) аппаратура сигнальных и отличительных огней - монтаж, сдача;

3) блоки тиристорные реактивной нагрузки - электромонтаж, наладка;

4) генераторы и электродвигатели - проверка монтажа магнитной системы на целостность и изоляцию;

5) генераторы и преобразователи постоянного и переменного тока с системами автоматического регулирования параметров - выявление и устранений неисправностей;

6) обмотка ротора и статора электрических машин - проверка качества укладки в пазы;

7) преобразователи электрических машин - ремонт, регулировка, сдача.

8) приборы сложные электроизмерительные (ваттметры, фазометры, мегаомметры) - текущий ремонт;

9) стаканы и сальники высокого давления - уплотнение, наружная герметизация;

10) станции судовые телефонные автоматические свыше 50 до 100 номеров - монтаж, подключение;

11) схемы телефонной связи с автоматическими и ручными станциями, прожекторных устройств, звонковой сигнализации, преобразователей постоянного и переменного тока - монтаж, проверка в действии, регулировка, сдача в период швартовных и ходовых испытаний;

12) телеграфы машинные, машинно-котельные и рулевые, посты управления и указатели - ремонт, регулировка;

13) щиты распределительные, дизель-генераторы, турбогенераторы, автоматика – ремонт;

14) электрическое оборудование - регулировка всех видов электрической защиты;

15) электрические приводы с контакторными, контроллерными, электрогидравлическими, магнитными и другими системами управления - монтаж, регулировка, сдача в период швартовных в ходовых испытаний.

Параграф 5. Электромонтажник судовой, 6-й разряд

474. Характеристика работ:

разделка и ввод концов кабеля в электрооборудование, контактное и защитное оконцевание жил кабеля и включение особо сложных судовых схем с новыми энергетическими установками, систем автоматики, аппаратуры и других приборов и блоков автоматики;

монтаж, регулировка и сдача в период швартовных и ходовых испытаний главных электродвигателей, статических и вращающихся преобразователей со щитами и аппаратурой управления;

испытание на судах сложного судового электрооборудования и систем в целом с составлением характеристик работы оборудования и паспортов;

составление сложных монтажных схем и чертежей с расположением кабельных трасс, электрооборудования, схем включения электроприборов и распределительных устройств;

выявление и устранение механических и электрических повреждений в сложных электроустройствах;

дефектация особо сложного судового электрооборудования: блоков автоматики, главных машин, статических преобразователей, генераторов со щитами и станциями управления;

регулировка и сдача особо сложного судового электрооборудования и систем автоматики;

руководство бригадой.

475. Должен знать:

принципы установления режимов работы отдельных устройств, блоков и систем в целом, а также выявление неисправностей в регулируемых приборах и способы их устранения;

методы и способы электрической, механической и комплексной регулировки особо сложных устройств и схем автоматики;

назначение и взаимодействие блоков, применяемых в системах автоматики;

конструктивные особенности, назначение, технические характеристики и принцип работы главных гребных электродвигателей и генераторов со щитами электродвижения и аппаратурой управления;

методы испытания наиболее сложных электроустановок, проверка их работы во взаимодействии с механизмами и снятие технических характеристик;

нормы допустимых токовых нагрузок, сопротивления изоляции и максимальных температур нагрева элементов электрооборудования, режимы работы аппаратов и электромеханизмов защитного устройства на швартовных и ходовых испытаниях;

конструкцию и принцип действия особо сложного судового электрооборудования сильного и слабого тока;

комбинированные схемы обмоток электрических машин (обмотки многоскоростных электродвигателей переменного тока, сложные обмотки с уравнительными соединениями машин постоянного тока);

регулировку схем сложных электроприводов;

принцип действия электромашинных, электронных, электромагнитных усилителей;

все вида ремонта судового электрооборудования и правила испытаний и сдачи.

476. Требуется среднее специальное образование.

477. Примеры работ:

1) блоки электронные подмагничивающего устройства реактивной нагрузки – наладка;

2) генераторы судовые - ввод в синхронизацию с береговой электрической сетью с помощью электронных блоков и аппаратов типа "Электрон", монтаж схемы;

3) преобразователи машинные (статические, кремневые, регулируемые и обратимые), устройства синхронизации параллельной работы генераторов, схемы электрической сигнализации и автоматики - монтаж, настройка, регулировка, сдача в период швартовных и ходовых испытаний;

4) приборы сложные электроизмерительные температурной сигнализации, указатели температуры, газоанализаторы – ремонт;

5) станции судовые телефонные автоматические свыше 100 номеров – подключение;

6) схемы для сушки главных приводных электродвигателей постоянного тока – монтаж;

7) схемы сложные автоматики электрооборудовании – регулировка;

8) устройства безнагрузочные - ремонт, обслуживание;

9) устройства главные электрораспределительные - ремонт, регулировка, сдача;

10) электрооборудование со сложными автоматизированными комплексами, со счетно-решающими и вычислительными схемами - монтаж, регулировка и сдача на испытаниях;

11) электродвигатели главные гребные постоянного и переменного тока со щитами управления, главные электрораспределительные устройства - монтаж, настройка, регулировка, сдача в период швартовных и ходовых испытаний.

32. Электрорадиомонтажник судовой

Параграф 1. Электрорадиомонтажник судовой, 2-й разряд

478. Характеристика работ:

изготовление и установка переходов, конструкций для крепления кабелей, аппаратуры и щитов;

вырубка и вырезка отверстий в панелях для прохода кабелей, обрамление их металлическими и пластмассовыми втулками, развальцовка кромок отверстий для прохода кабелей в переборках, наборе судна;

сборка аппаратуры с амортизаторами;

сверление отверстий и нарезание резьбы в деталях и конструкциях в цехе и на судах;

изготовление стандартных и нестандартных скоб для крепления кабеля, пресс-шпановых бирок, заготовка стальных и резиновых полос, прокладок из резины и других неметаллических материалов;

лужение кабельных наконечников всех сечений;

пайка несложных деталей;

демонтаж панелей, переходов, кожухов, скоб-трапов и аппаратуры освещения;

чистка и промывка электрорадиотехнических изделий после разборки;

разделка и оконцевание жил кабелей при монтаже несложной силовой и слаботочной аппаратуры и приборов;

заделка кабелей в низкочастотные соединители до 3-х штырьков;

чтение простых электромонтажных и радиомонтажных схем;

выполнение электромонтажных работ по затяжке, укладке и креплению кабелей, заготовка кабелей, демонтаж электрооборудования и кабельных трасс, сборка и установка на гетинаксовых и металлических панелях мелкой коммутационной аппаратуры и простых электромонтажных схем под руководством электрорадиомонтажника судового более высокой квалификации.

479. Должен знать:

правила чтения простых электрических и радиосхем, условные обозначения основных узлов схем и деталей в электрорадиоаппаратуре;

элементарные сведения об основных радиоизмерительных и электроизмерительных приборах, электрических машинах с простыми схемами управления, назначение их;

устройство и принцип действия несложного судового электрорадиооборудования;

марки и составы припоев и флюсов, способы их приготовления и применения;

способы и правила выполнения работ по очистке поверхности, пайке и лужению;

номенклатуру основных изоляционных материалов, применяемых при монтаже и ремонте судового электрорадиооборудования, технологию их обработки;

правила демонтажа аппаратуры, устанавливаемой на судах;

способы заготовки кабелей и проводов;

назначение и типы основных марок судовых и радиочастотных кабелей и проводов, применяемых при монтаже установочных изделий, простых электрораспределительных устройств, аппаратов, электродвигателей и радиоаппаратуры;

правила и приемы выполнения работ по прокладке и креплению кабелей, проводов внутреннего монтажа;

методы измерения электрических величин; типы и назначение радиоламп, полупроводников, применяемых в аппаратуре, их основные параметры, цоколевку;

источники питания аппаратуры и основные правила их эксплуатации;

выполнение простых слесарных работ при ремонте силовых и осветительных установок;

последовательность выполнения электрорадиомонтажных работ и работ при демонтаже кабеля и электрооборудования, правила эксплуатации технологической оснастки;

наименование, назначение и способ применения простого слесарного и электромонтажного инструмента и приспособлений.

480. Примеры работ:

1) антенны, фидеры - подготовка к монтажу;

2) амортизаторы - замена на приемо-передающей аппаратуре небольшой мощности;

3) аппаратура настольная, осветительная – монтаж;

4) катушки несложные – перемотка;

5) ключ телеграфный - установка на столе радиста;

6) кнопки вызова – ремонт;

7) колодки переходные – установка;

8) колодки питания – замена;

9) паяльники, грелки и электродвигатели - перемотка и замена нагревательных элементов;

10) плетенка панцирная и экранная - заготовка и надевание на кабель с наложением бандажа и лужением;

11) провод антенный, трос стальной – заготовка;

12) сальники, фитинги при наличии в одной группе до 10 штук – установка;

13) сеть питающая - измерение напряжения вольтметром;

14) скобы, скоб-мосты, панели и кожухи прямые, индивидуальные несложные - изготовление и установка на судах и береговых объектах;

15) соединения гибкие для электроаппаратуры – изготовление;

16) трубы - уплотнение торцов (концов) с кабелем без сальников;

17) трубки микротелефонные - несложный ремонт.

Параграф 2. Электрорадиомонтажник судовой, 3-й разряд

481. Характеристика работ:

установка несложного электрооборудования, аппаратуры беспроводной связи и наблюдения, агрегатов небольшой мощности;

установка маркировочных бирок;

разметка мест крепления электрорадиооборудования и кабельных трасс несложных схем;

крепление магистрального кабеля, затяжка, укладка, крепление местных (соединительных) кабелей с насыщенностью в одном помещении до 300 отрезков кабелей;

разделка, контактное и защитное оконцевание жил кабелей;

ремонт оболочек кабеля методом вулканизации;

демонтаж аппаратуры средств связи и наблюдения, несложного электрооборудования и кабеля;

разборка, установка и сборка передатчиков;

внутренний электромонтаж несложной аппаратуры;

заземление металлических оболочек кабелей, расконсервация и консервация электрооборудования, радиоаппаратуры и агрегатов;

сборка временной схемы для проверки аппаратуры с подключением источников питания и измерительных приборов;

замена узлов монтажа и деталей, вышедших из строя;

затяжка и укладка магистрального кабеля, включение электрооборудования, аппаратуры средств связи и наблюдения, экранировка жил кабеля, заготовка и прокладка ленты заземления под руководством электрорадиомонтажника более высокой квалификации.

482. Должен знать:

основные правила монтажа, демонтажа и эксплуатации несложного электрорадиооборудования на судах;

назначение и принцип действия различных электрорадиоизмерительных приборов и электрических машин со схемами управления;

основные единицы измерения электрического тока, напряжения, мощности (их физический смысл);

назначение, устройство и принцип действия аппаратуры беспроволочной связи и наблюдения;

типы передатчиков и принцип действия приемо-передающей и усилительной аппаратуры;

номенклатуру, марки монтажных кабелей, проводов, изоляционных материалов и их электрические свойства; нормы допустимых токовых нагрузок на кабели и провода;

правила и нормы на монтаж аппаратуры на судах и технологическую последовательность выполняемых работ;

назначение универсальных слесарно-технологических приспособлений, инструментов и правила пользования ими;

способы измерения электрических величин;

правила чтения несложных чертежей, монтажных и принципиальных схем.

483. Примеры работ:

1) втулки, сальники, трубы с расположением в одном месте свыше 10 до 20 штук - разметка мест установки;

2) гирлянды иллюминации - монтаж, сдача;

3) кабеля судовые - заземление и экранировка;

4) коммутатор антенный приемного радиоцентра - установка и заземление;

5) контакты, нагревательные приборы, пусковые и пускорегулирующие реостаты, соединительные ящики, звонки, ревуны, станции сигнальных, отличительных и ходовых огней, телефонные аппараты и переключатели - замена деталей и элементов;

6) пеленгатор - установка с прокладкой фидера;

7) реостат автоматический, пусковой – установка;

8) соединители до 12 штырьков штепсельные и бортовые - монтаж и заделка кабелей и приборов;

9) сети аварийного и дежурного освещения - монтаж и включение;

10) сальники индивидуальные, переборочные, трубные и электрооборудования – уплотнение;

11) устройство дистанционного отключения электропитания судов - монтаж и ремонт;

12) установки вентиляторные переносные – ремонт;

13) шины заземления - прокладка и крепление с отводами до приборов;

14) щиты распределительные, электрические машины, генераторы, магнитные станции – переконсервация;

15) электрооборудование - отключение жил кабелей, вывод концов из аппаратуры и демонтаж.

Параграф 3. Электрорадиомонтажник судовой, 4-й разряд

484. Характеристика работ:

затяжка, укладка и крепление магистральных и местных кабелей с насыщенностью в одном помещении свыше 300 до 600 отрезков кабелей на мелких и малых судах;

заготовка кабелей и проводов;

разметка мест установки судового электрорадиооборудования и кабельных трасс;

разделка и ввод концов кабеля в электрорадиооборудование, включение средней сложности судовых схем;

заготовка и прокладка ленты заземления;

зарядка плиток заземления;

установка водозащитной аппаратуры и арматуры радиотехники для высоких давлений;

обслуживание в период испытаний распределительных устройств, аккумуляторов и средней сложности аппаратуры радиотехники, наблюдения за режимом работы силовой части по показаниям приборов;

замер и доведение до норм сопротивления изоляции судовой сети и электрооборудования;

выполнение работ по сдаче аппаратуры, регулировка, разборка и сборка узлов и схем средней сложности;

монтаж передающих и приемных центров средней сложности;

выявление повреждений и устранение их;

чтение схем средней сложности, судовой канализации тока;

подготовка к сдаче и сдача электромонтажа помещений;

демонтаж и крепление кабельных трасс и электрооборудования при замене поврежденного кабеля;

сращивание жил при ремонте кабеля;

мелкий ремонт судового электрооборудования (телефонных коммутаторов, усилителей, приборов сетевой и звонковой сигнализации, контроллеров, постов управления, магнитных станций, полуавтоматических станций, щитов преобразователей, электрических машин средней мощности);

подготовка к сдаче и сдача по программе испытаний кабельных трасс, электрооборудования средней сложности.

485. Должен знать:

правила чтения схем канализации электрической энергии; методы выполнения судовых электромонтажных работ;

устройство электро- и радиоизмерительных приборов и правила пользования имя;

номенклатуру, марки, устройство и назначение основных морских и береговых кабелей и проводов;

источники электрических помех;

последовательность и способы выполнения средней сложности внутреннего электромонтажа аппаратуры;

устройство проводников и их характеристика;

правила Регистра, программы швартовных и ходовых испытаний электро- и радиоаппаратуры;

кинематические, принципиальные и монтажные схемы;

типы, устройства и правила эксплуатации электрооборудования, приемо-передающей аппаратуры, устанавливаемой на судах и береговых объектах;

методы подготовки и проведения приемо-сдаточных испытаний на швартовных и ходовых испытаниях схем средней сложности судового электро- и радиооборудования;

назначение и свойства применяемых электроизоляционных материалов;

принцип действия и устройство электрических машин средней сложности и пускорегулировочной аппаратуры;

правила выполнения дефектовочных и демонтажных работ на мелких и малых судах;

правила защиты от короткого замыкания, перегрузок, перенапряжения;

электротехнику, радиотехнику, основы гидроакустики и электроники.

486. Примеры работ:

1) аппаратура сигнальных и отличительных огней - монтаж и сдача;

2) кабели высокого напряжения - монтаж и измерение сопротивления изоляции проложенного кабеля на мелких и малых судах;

3) кабели - демонтаж с перекреплением трасс, местная герметизация, ремонт изоляции жил и оболочки кабеля;

4) кабели - измерение длины, заготовка, затяжка в трубы, прокладка и крепление на мелких и малых судах;

5) кабели температуростойкие - местная герметизация, оконцевание и заделка;

6) камбузы электрические – монтаж;

7) контроллеры - ремонт и проверка в работе;

8) мазины электрические, преобразователи средней мощности - проведение приемо-сдаточных испытаний;

9) муфты оконечные - установка и подключение кабеля;

10) передатчики длинноволновые - сборка элементов на раме, подключение систем внутри элементов и регулировка переключателей диапазонов с червячной передачей;

11) приборы переносные – монтаж;

12) приборы звуковой и световой сигнализации, станции магнитные, посты управления - проверка в работе;

13) пульт управления - установка и ввод кабеля;

14) соединители штепсельные и бортовые более 12 штырьков - подключение кабелей и проводов;

15) реле постоянного и переменного тока, аккумуляторные батареи - проверка в работе;

16) сети со взрывобезопасными светильниками типа ВЗГ-200 - монтаж и подключение;

17) сальники групповые электрооборудования – уплотнение;

18) станции судовые, телефонные, автоматические до 50 номеров – монтаж;

19) стенды временные прокачки масла, топлива - поиск и устранение неисправностей;

20) схемы освещения, грелок и другого несложного судового электрооборудования - проведение приемо-сдаточных испытаний;

21) схемы смонтированной аппаратуры на объектах - прозванивание подведенных концов кабеля к аппаратуре; измерение мегаомметром величины сопротивления изоляции, подключение к аппаратуре, проверка качества заземления оболочек кабеля и корпусов аппаратуры;

22) телевизоры, радиоприемники, радиолы, регуляторы громкости – установка;

23) щиты трехпанельные - установка в аппаратном зале, подводка концов кабеля согласно схеме на средних радиоцентрах;

24) электродвигатели постоянного и переменного тока мощностью до 50 кВт - ремонт.

Параграф 4. Электрорадиомонтажник судовой, 5-й разряд

487. Характеристика работ:

затяжка, укладка и крепление местных (соединительных) кабелей с насыщенностью в одном помещении свыше 600 до 1000 отрезков кабелей;

разметка мест установки судового электрорадиооборудования, кабельных трасс, затяжка, укладка и крепление магистральных кабелей на средних судах;

установка антенных вводов всех типов;

разделка и ввод концов кабелей в электро- и радиооборудование, контактное и защитное оконцевание жил кабеля и включение сложных судовых схем;

включение, проверка в работе, регулировка и приемо-сдаточные испытания генераторов, электромашинных преобразователей постоянного и переменного тока с автоматическим регулированием параметров совместно с регулировщиком электромеханических и радиотехнических приборов и систем;

обслуживание сложных агрегатов, распределительных устройств приемопередающей аппаратуры связи, аккумуляторов и наружных устройств при сдаточных испытаниях;

наблюдение за режимом работы силовой части сложной аппаратуры;

проверка ее состояния и составление характеристик работ электромеханизмов по показаниям измерительных приборов;

заготовка и прокладка высокочастотной проводки в шахте антенного ввода;

сборка и установка волновода;

замена или ремонт отдельных узлов аппаратуры радиотехники;

разборка и сборка узлов аппаратуры, регулировка антенных устройств;

поиск и устранение мелких дефектов в работе сложного электрооборудования и радиоаппаратуры;

проверка и регулировка передатчиков мощностью до 1 кВт, приемников и проведение приемо-сдаточных испытаний;

правила пользования всеми измерительными приборами и установками, применяемыми при регулировке и испытании навигационных систем;

разборка и сборка во время ревизии электрических машин, преобразователей постоянного и переменного тока большой мощности и сложности;

монтаж, включение сложных схем судового электро- и радиооборудования;

чтение сложных принципиальных монтажных схем и чертежей канализации электроэнергии, расположения кабельных трасс, приборов и аппаратов, а также схем соединения и включения электропроводов, распределительных устройств;

проверка режима работы электромеханизмов;

контрольные измерения, поиск и устранение дефектов в работе электромеханизмов;

дефектование, составление ремонтных ведомостей сложного судового электрооборудования, измерительных приборов, телефонии, схем защитных устройств, сигнализации и автоматики;

подготовка к стендовым испытаниям и проверка на стенде сложных схем судового электрооборудования с составлением технических характеристик и параметров работы оборудования совместно с регулировщиком электромеханических и радиотехнических приборов и систем.

488. Должен знать:

устройство, взаимодействие и правила эксплуатации сложного судового электрооборудования;

методы и способы электрической, механической и комплексной регулировок сложных судовых схем;

правила чтения чертежей узлов автоматических систем;

принцип действия, устройство, правила эксплуатации радиолокационной и гидроакустической аппаратуры;

принцип действия, конструкции электроизмерительных приборов;

распространение и прием электромагнитных волн и превращение электрической энергии в звуковую;

расчеты нагрузки и падения напряжения в цепи в зависимости от сечения, длины и марки кабелей и проводов;

источники электрических помех и меры защиты от них; применяемые приспособления и способы для подъема и передвижения электроустановок, монтажные схемы расположения постов и аппаратуры любой сложности;

места прохождения кабельных трасс, систем блокировки и защиты;

правила регулировки, настройки и приемо-сдаточных испытаний аппаратуры средств связи и наблюдения;

виды источников питания мощных радиостанций;

проводники и полупроводники;

поиск неисправностей и повреждений и способы их устранения;

подготовку к сдаче и приемо-сдаточные испытания на швартовных и ходовых испытаниях сложного электро- и радиооборудования, схем и систем в целом;

принцип действия элементов схем автоматики;

методы измерения электрических параметров и величин;

методы проведения дефектовочных и ремонтных работ на крупных судах;

способы проведения стендовых испытаний и регулировки сложного электрооборудования, средств связи и наблюдения совместно с регулировщиком электромеханических и радиотехнических приборов и систем;

составление эскизов и расчет электрических величин, необходимых при ремонте судового электрооборудования;

правила чтения схем канализации электрической энергии;

электротехнику, радиотехнику, электронику и телемеханику.

488. Примеры работ:

1) аппаратура схем защитных устройств и автоматики – монтаж;

2) гидрокомпасы, лаги, эхолоты, рулевые указатели - монтаж и регулировка на судах всех типов;

3) генераторы и электродвигатели - проверка монтажа магнитной системы на целостность и изоляцию;

4) генераторы и преобразователи постоянного и переменного тока с системами автоматического регулирования параметров - выявление и устранение неисправностей;

5) приборы и аппаратура средств связи и наблюдения – ремонт;

6) радиоприемники – ремонт;

7) стаканы и сальники высокого давления - уплотнение и наружная герметизация;

8) станции автоматические телефонные свыше 50 до 100 номеров - монтаж, подключение;

9) схемы телефонной связи с автоматическими и ручными станциями, прожекторных устройств, звонковой сигнализации, генераторов и преобразователей постоянного и переменного тока - монтаж, проверка в действии, регулировка и приемо-сдаточные испытания в период швартовных и ходовых испытаний;

10) телеграфы: машинные, машинно-котельные, рулевые, посты и указатели - ремонт и регулировка.

Параграф 5. Электрорадиомонтажник судовой, 6-й разряд

489. Характеристика работ:

затяжка, укладка и крепление местных (соединительных) кабелей с насыщенностью в одном помещении свыше 1000 отрезков кабелей;

разметка мест установки судового электрооборудования, радиооборудования и кабельных, трасс, затяжка, укладка и крепление магистральных кабелей на специальных заказах и на крупных судах;

разделка и ввод концов кабеля в электрооборудование, контактное и защитное оконцевание жил кабеля и включение особо сложных судовых схем, систем автоматики, аппаратуры радиотехники, блоков автоматики, специальных схем, автоматических телефонных станций (КАТС) свыше 100 номеров, генераторов, главных токораспределительных щитов с электродвигателями и другой аппаратурой;

составление принципиальных монтажных схем с расположением кабельных трасс, электрооборудования, аппаратуры радиотехники и электрораспределительных устройств на всех типах судов любой сложности;

монтаж экспериментальных образцов станций, блоков и аппаратуры любой сложности;

поиск и устранение механических и электрических повреждений, помех или дефектов в работе сложной аппаратуры;

дефектование и составление ремонтных ведомостей особо сложного судового электрооборудования, блоки автоматики, главные машины, статические преобразователи, генераторы со щитами и станциями управления;

заделка и включение высокочастотных кабелей во все типы аппаратуры и арматуры;

подготовка и испытание в условиях стенда особо сложного судового электрорадиооборудования и систем в целом с составлением характеристик работ оборудования и паспортов, регулировка оборудования совместно с регулировщиком электромеханических и радиотехнических приборов и систем;

руководство бригадой.

490. Должен знать:

устройство и назначение особо сложной аппаратуры электротехники и радиотехники, методы ее монтажа, настройки и приемо-сдаточные испытания на швартовных и ходовых испытаниях, технические требования к качеству монтажа особо сложной аппаратуры, электрорадиотехники и автоматики;

регулировку и настройку быстродействующей аппаратуры;

источники питания мощных радиостанций на судах и их эксплуатацию;

поиск и устранение помех в работе аппаратуры радиотехники;

принципы устранения режимов работы отдельных устройств, блоков и систем в целом;

методы и способы электрической, механической и комплексной регулировки особо сложных устройств и схем автоматики, назначение и взаимодействие блоков, применяемых в системах автоматики;

конструктивные особенности, назначение, технические характеристики и принцип работы главных гребных электродвигателей и генераторов со щитами электродвижения и аппаратурой управления;

методы стендовых испытаний наиболее сложных электроустановок, проверка их работы во взаимодействии с механизмами и снятие технических характеристик;

нормы сопротивления изоляции и максимальных температур нагрева элементов электрооборудования, режим работы аппаратов и электромеханизмов защитных устройств на швартовных и ходовых испытаниях, конструкцию и принцип действия особо сложного судового электрооборудования сильного и слабого тока;

комбинированные схемы обмоток электрических машин (обмотки многоскоростных электродвигателей переменного тока, сложных обмоток с уравнительными соединителями машин постоянного тока);

регулировку схем сложных электроприводов;

принцип действия электромашинных, электронных, электромагнитных усилителей;

все виды и методы судового электрооборудования.

491. Требуется среднее специальное образование.

492. Примеры работ:

1) аппаратура счетно-решающая - полный монтаж, регулировка и приемо-сдаточные испытания;

2) аппаратура по специализации - регулировка, настройка на стенде и приемо-сдаточные испытания в период швартовных и ходовых испытаний;

3) генераторы, гребные электродвигатели постоянного и переменного тока со щитами управления, главные электрораспределительные устройства, преобразователи машинные (статические, кремневые, регулируемые и обратимые), устройства синхронизации параллельной работы генераторов, схемы электрической сигнализации, схемы автоматики - монтаж, настройка, регулировка и приемо-сдаточные испытания в период швартовных и ходовых испытаний;

4) станции судовые телефонные автоматические свыше 100 номеров - подключение, регулировка и приемо-сдаточные испытания;

5) схемы наиболее сложных опытных образцов - составление схем и полный монтаж;

6) устройства главные электрораспределительные - ремонт, регулировка на стендовых испытаниях;

7) электрооборудование со сложными автоматизированными комплексами, счетно-решающими и вычислительными схемами, машины электрические главные - ремонт, проверка на стенде, монтаж, регулировка и приемо-сдаточные испытания в период швартовных и ходовых испытаний;

8) электрооборудование при испытании судовых генераторов на нагрузочные устройства - монтаж, подбор нагрузки, измерение параметров.

Приложение к Единому тарифно-квалификационному справочнику работ и профессий рабочих (выпуск 23)

Алфавитный указатель профессий рабочих

п№ п/п	Наименование профессий	Диапазон разрядов	Страница
1	Арматурщик железобетонных судов	1-5
2	Гибщик судовой	2-6
3	Изолировщик судовой	1-5
4	Контролер судокорпусных, судомонтажных и трубопроводных работ	2-6
5	Котельщик судовой	2-6
6	Машинист сухих доковых установок	2-5
7	Мачтовик-антенщик судовой	1-5
8	Медник по изготовлению судовых изделий	2-6
9	Монтер судовых средств безопасности	2-6
10	Парусник	1-4
11	Плотник судовой	1-5
12	Проверщик судовой	2-6
13	Радиомонтажник судовой	2-6
14	Разметчик судовой	2-6
15	Рубщик судовой	2-6
16	Сборщик деревянных судов	1-5
17	Сборщик-достройщик судовой	1-6
18	Сборщик железобетонных судов	2-6
19	Сборщик корпусов металлических судов	1-6
20	Сборщик пластмассовых судов	1-5
21	Сигнальщик боновый	4
22	Слесарь-механик по испытанию установок и аппаратуры	4-6
23	Слесарь-механик электромеханических приборов и систем	3-6
24	Слесарь-монтажник судовой	1-6
25	Слесарь-судоремонтник	1-6
26	Столяр судовой	2-6
27	Судокорпусник-ремонтник	1-6
28	Такелажник судовой	2-5
29	Трубогибщик судовой	1-6
30	Трубопроводчик судовой	1-6
31	Электромонтажник судовой	2-6
32	Электрорадиомонтажник судовой	2-6