Қазақстан Республикасының халқына наркологиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандартын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2014 жылғы 15 сәуірдегі № 188 бұйрығы. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2014 жылы 15 мамырда № 9427 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2018 жылғы 24 қыркүйектегі № ҚР ДСМ-17 бұйрығымен

Ескерту. Күші жойылды – ҚР Денсаулық сақтау министрінің 24.09.2018 № ҚР ДСМ-17 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 28 қазандағы № 1117 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі туралы ереженің 16-трамағының 16) тармақшасын орындау үшін, сондай-ақ наркологиялық көмек көрсетудің сапасын арттыру мақсатында БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының халқына наркологиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандарты бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Медициналық көмекті ұйымдастыру департаменті (А.Ғ.Төлеғалиева):

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің интернет-ресурсында ресми жариялануын қамтамасыз етсін.

3) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Заң қызметі департаменті (Д.Е.Асайынова) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін оның заңнамада белгіленген тәртіппен бұқаралық ақпарат құралдарында ресми жариялануын қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын өзім бақылаймын.

5. Осы бұйрық алғашқы жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр

С. Қайырбекова

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2014 жылғы 15 сәуірдегі № 188 бұйрығымен бекітілген

Қазақстан Республикасының халқына наркологиялық көмек көрсетуді
ұйымдастыру стандарты
1. Жалпы ережелер

1. Қазақстан Республикасының халқына наркологиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандарты (бұдан әрі – Стандарт) Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 28 қазандағы № 1117 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі туралы ереженің 16-тармағының 16) тармақшасына сәйкес әзірленді.

2. Осы наркологиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандарты наркологиялық көмек көрсетуді ұйымдастыруға талаптарды, наркологиялық көмекті ұйымдастыру кезеңдерінің (алғашқы-профилактикалық наркологиялық көмек, алғашқы наркологиялық көмек, амбулаториялық емдеу және оңалту, стационарлық емдеу және оңалту, рецидивке қарсы және қолдау терапиясы) қағидаларын, жалпы қағидаттары мен сипаттамаларын белгілейді.

3. Наркологиялық төсектермен қамтамасыз ету Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2011 жылғы 5 қаңтардағы № 2 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6744 болып тіркелген) (бұдан әрі – № 2 бұйрық) бекітілген Наркологиялық ұйымдар (ауруханалар, диспансерлер) туралы ереженің талаптарына сәйкес көзделеді.

4. Шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсіпорындар болып табылатын ұйымдарды қоспағанда наркологиялық ұйымдардың штаттары Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2010 жылғы 7 сәуірдегі № 238 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6173 болып тіркелген) (бұдан әрі – № 238 бұйрық) бекітілген штат нормативтеріне сәйкес белгіленеді.

5. Осы Стандартта мынадай қысқартулар пайдаланылады:

АИТВ – адамның иммун тапшылығының вирусы;

ЕДШ – емдік дене шынықтыру;

АХЖ-10 – Аурулар мен денсаулыққа байланысты мәселелердің халықаралық статистикалық жіктемесі (оныншы қайта қаралуы);

МӘО - медициналық-әлеуметтік оңалту;

ҮЕҰ – үкіметтік емес ұйым;

ҰӘБ - ұйымдастыру-әдістемелік бөлім;

ПБЗ - психикалық белсенді зат;

БАҚ – бұқаралық ақпарат құралдары;

ЖИТС – жүре біткен иммундық тапшылық синдромы;

СӨС ҚО – салауатты өмір салтын қалыптастыру орталығы.

6. Осы Стандартта пайдаланылатын терминдер мен анықтамалар:

1) наркологиялық көмек – ПБЗ тәуелділік және асыра пайдалануды профилактикалауға, зерттеп-қарауға, диагностикалауға, емдеуге, оңалтуға, қауіпті төмендетуге және ПБЗ тұтынудың салдарынан болған психикалық және мінез-құлық бұзылыстары бар адамдардың өмір сүру сапасын арттыруға бағытталған іс-шаралар жүйесі;

2) наркологиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру – наркологиялық бейіндегі көрсетілетін қызметтердің сапасын арттыруға, көрсету түрлері мен көлемдерін ұлғайтуға бағытталған ұйымдастыру іс-шараларының жүйесі;

3) наркологиялық көмектің сапасы – көрсетілетін медициналық көмектің осы стандарттарға сәйкестігінің деңгейі;

4) психикалық белсенді заттарға тәуелділік – ПБЗ тұрақты қабылдауға күшті қажеттілігімен және белгілі бір психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтыну кезінде адам құндылықтары мен мақсаттары жүйесіне басым болатын физиологиялық және психологиялық көріністердің ерекше үйлесімділігімен сипаталатын жағдай;

5) тәуелдес болу – наркологиялық аурудың үдеуі мен рецидивтелуіне себепші болатын ПБЗ тәуелді адамның жақындарына және отбасына қатынастарының патологиялық жүйесі;

6) тәуелдес адамдар - наркологиялық аурудың үдеуі мен рецидивтелуіне себепші болатын ПБЗ тәуелді адамның туыстары мен жақындары;

7) бастапқы-профилактикалық наркологиялық көмек – халықтың әртүрлі нысаналы топтарында шамадан тыс пайдалануға және ПБЗ тәуелділікке тұрақтылықты қалыптастыруға бағытталған наркологиялық ауруды бастапқы профилактикалаудың іс-шаралар жүйесі;

8) бастапқы наркологиялық көмек – инъекциялық есірткіні тұтынушылардың арасында АИТВ/ЖИТС таралуының тиімді профилактикасы, сондай-ақ есірткілерді тұтынушылардың медициналық-әлеуметтік оңалтудың толыққанды бағдарламаларынан өтулеріне кезең-кезеңдік уәждемелер мақсатында іске асырылатын аурудың үш реттік профилактикалық іс-шаралар жүйесі;

9) ПБЗ тәуелді адамдарды рецедивке қарсы және қолдаушы терапия – наркологиялық медициналық ұйымдарда амбулаториялық және стационарлық емдеу курсын аяқтаған ПБЗ тәуелді тұлғалардың қайтадан шамадан тыс пайдаланбауын профилактикалауға бағытталған медициналық-әлеуметтік іс-шаралар жүйесі;

10) халықтың нысаналы топтары – осы топқа әсер ету нәтижелерін зерттеу, әсер ету және айқындау әдістерінің өзіндік ерекшелігі бар белгілер бойынша айқындалатын халықтың топтары;

11) уытсыздандыру технологиялары – ПБЗ жіті және созылмалы улану симптомдарын жою мақсатында емдік әсерлердің ғылыми-негіздемеленген тәсілдері;

12) түзету әдістемелері – мінез-құлық бұзылыстарын түзету мақсатында медициналық әсер етудің (оның ішінде психотерапиялық, психологиялық) ғылыми негізделген тәсілдері.

2. Қазақстан Республикасының халқына наркологиялық көмек көрсететін ұйымдар қызметінің негізгі бағыттары мен құрылымы

7. Наркологиялық ұйымдар профилактикалық жұмыстарды жүзеге асырады және мамандандырылған медициналық, сондай-ақ о зиянды салдарлары бар алкогольді және (немесе) басқа да психобелсенді заттарды (есірткі, психотроптық заттарды, психостимуляторларды, галлюциногендерді, ауада ерігштерді, темекені) (бұдан әрі – ПБЗ) тұтынатын және алкогольге және (немесе) басқа да ПБЗ тәуелді науқастарға медициналық – әлеуметтік оңалту көмегін көрсетеді.

8. Наркологиялық көмек көрсететін медицина ұйымдарына:

1) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау миинистрлігінің "Нашақорлықтың медициналық – әлеуметтік проблемалары республикалық ғылыми-практикалық орталығы" республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны (бұдан әрі – НМӘП РҒПО);

2) облыстық, қалалық наркологиялық диспансерлер, 100 000 мыңнан астам халық саны бар қалалардағы облыстық наркологиялық орталықтардың филиалдары, наркологиялық кабинеттер, уақытша бейімделу мен детоксикация орталықтары (бұдан әрі – наркологиялық ұйымдар);

3) меншік нысанына қарамастан, құрылымында оларға жүктелгендерге қарай наркологиялық кабинеттер мен бөлімшелер ұйымдастырылатын медициналық ұйымдар жатады.

3. Қазақстан Республикасының халқына наркологиялық көмек
көрсетуді ұйымдастыру

9. Бастапқы - профилактикалық наркологиялық көмекті мынадай бөлімдер (бөлімшелер) мен наркологиялық қызметтің арнайы топтары көрсетеді:

1) тұрақты орналасқан объект және бастапқы-профилактикалық наркологиялық көмек кезеңінің негізгі құрылымдық бөлімшесінің қызметін үйлестіруші болып табылатын облыстық орталықтың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың наркологиялық диспансерінің диспансерлік (емханалық) бөлімшесі;

2) алкогольге қарсы және есірткіге қарсы (облыстық орталықтың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың наркологиялық диспансерінің диспансерлік бөлімшесінің жанында жұмыс істейтін) насихаттау кабинеті;

3) облыстық орталықтың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың наркологиялық диспансерінің не басқа да құрылымдардың жанында жұмыс істейтін жасырын наркологиялық консультация беру (немесе телефондық-консультациялық қызметі) кабинеті;

4) аудандық емхананың наркологиялық кабинеті;

5) облыстық орталықтың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың наркологиялық диспансерінің диспансерлік бөлімшесінің жанында жұмыс істейтін медициналық ұйым басшысының бұйрығының негізінде құрылатын өңірдің тұрғындарына бастапқы - профилактикалық наркологиялық көмек көрсету жөніндегі арнайы топ.

10. Бастапқы наркологиялық көмек кезеңінде жұмыс істейтін бөлімдер (бөлімшелер) және наркологиялық қызметтің арнайы топтары:

1) тұрақты орналасқан объект және бастапқы наркологиялық көмек көрсету жөніндегі арнайы топтың, осы кезеңде жұмыс істейтін басқа бөлімшелердің (кабинеттердің) қызметін негізгі үйлестіруші болып табылатын облыстық орталықтың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың наркологиялық диспансерінің диспансерлік бөлімшесі;

2) жасырын (телефонмен) консультация беру кабинеті не наркологиялық көмек көрсететін медициналық ұйым жанында жұмыс істейтін арнайы мамандандырылған телефондық - консультация беру қызметі;

3) аудандық емхананың наркологиялық кабинеті;

4) бастапқы наркологиялық көмек кезеңін іске асыру бойынша медициналық ұйым басшысының бұйрығымен құрылатын наркологиялық көмек көрсететін медициналық ұйым қызметкерлерінің арнайы тобы (наркология бойынша тақырыптық жетілдіруі бар психиатр - дәрігерлер, әлеуметтік қызметкерлер, оңалту бойынша нұсқаушылар – тәуелділік бойынша консультанттар);

11. Амбулаториялық емдеу және оңалту кезеңінде жұмыс істейтін бөлімдер (бөлімшелер):

1) жалпы диспансерлік наркологиялық бөлімше;

2) балалар диспансерлік наркологиялық бөлімшесі;

3) учаскелік дәрігер-наркологтың кабинеті;

4) балалар дәрігер-наркологының кабинеті;

5) ПБЗ тәуелді тұлғаларды жасырын емдеу кабинеті;

6) диспансерлік наркологиялық бөлімше жанындағы психотерапиялық кабинет;

7) диспансерлік наркологиялық бөлімше жанындағы психолог кабинеті;

8) диспансерлік наркологиялық бөлімше жанындағы әлеуметтік қызметкер не әлеуметтік жұмыс жөніндегі маман кабинеті;

9) алкогольмен және есірткімен мастануды сараптау кабинеті;

10) сот - наркологиялық сараптама кабинеті;

11) диспансерлік наркологиялық бөлімше жанындағы ем-шара кабинеті;

12) клиникалық - биохимиялық зертхана;

13) нейрофизиологиялық зертхана;

14) патопсихологиялық диагностика зертханасы;

15) диспансерлік наркологиялық бөлімше жанындағы күндізгі стационар;

16) физиотерапия бөлімшесі;

17) ПБЗ-ға тәуелді тұлғаларды амбулаториялық емдеу және оңалту кезеңін іске асыру бойынша ақпаратты жинау, сақтаудың техникалық мүмкіндіктерімен диспансерлік бөлімше жанында тіркеу;

18) аудандық емхана жанында жұмыс істейтін наркологиялық кабинет;

19) амбулаториялық наркологиялық көмек көрсететін наркологиялық кабинет (орталық);

20) ПБЗ тәуелді тұлғаларға және тәуелдес тұлғаларға бейінді психотерапиялық көмек көрсететін психотерапиялық кабинет (орталық);

21) ПБЗ тәуелді тұлғаларға және тәуелдес тұлғаларға бейінді консультациялық - психологиялық көмек көрсететін психологиялық консультация беру кабинеті (орталығы).

12. Стационарлық емдеу және оңалту кезеңінде жұмыс істейтін бөлімдер (бөлімшелер):

1) қабылдау бөлімшесі;

2) қарқынды терапия бөлімшесі (палаталар);

3) реанимация бөлімшесі (палаталар);

4) жіті және жіті асты абстинентті жағдайларды дәрі-дәрмектік түзету, ПБЗ тәуелді тұлғаларды уәждемелік терапия жүргізуге бағдарланған стационарлық наркологиялық бөлімше (ересектер);

5) балаларға арналған наркологиялық бөлімше;

6) МӘО II кезеңін іске асыруға бағдарланған психотерапия және оңалту (ересектер) бөлімшесі;

7) МӘО III кезеңін іске асыруға бағдарланған әлеуметтік оңалту (ересектер) бөлімшесі (орталық);

8) балаларға арналған психотерапия және әлеуметтік оңалту бөлімшесі (орталығы);

9) ПБЗ тәуелді тұлғаларды мәжбүрлеп емдеу бөлімшесі (ерлерге, әйелдерге арналған);

10) психиатриялық аурухана жанындағы наркологиялық бөлімше;

11) көп бейінді аурухана жанындағы наркологиялық бөлімше;

12) туберкулезге қарсы диспансер жанындағы наркологиялық бөлімше;

13) клиникалық-биохимиялық зертхана;

14) нейрофизиологиялық зертхана;

15) бактериологиялық және вирусологиялық зертхана;

16) функционалдық және сәулелік диагностика бөлімшесі (кабинет);

17) физиотерапия бөлімшесі (кабинет);

18) жарақтандырылған дәріханалық қоймасы бар дәріхана.

13. Рецидивке қарсы және қолдаушы терапия кезеңінде жұмыс істейтін бөлемдер (бөлімшелер) және наркологиялық қызметтің арнайы топтары:

1) облыстық орталықтың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың наркологиялық диспансерлерінің диспансерлік бөлімшесі;

2) балаларға арналған диспансерлік наркологиялық бөлімше (не диспансерлік наркологиялық бөлімше құрамындағы мамандандырылған балаларға арналған наркологиялық кабинет);

3) рецидивке қарсы және қолдаушы терапия кезеңін іске асыру жөніндегі бекітілген функциялары бар стационарлық наркологиялық бөлімше;

4) рецидивке қарсы және қолдаушы терапия кезеңін іске асыру жөніндегі бекітілген функциялары бар балаларға арналған стационарлық наркологиялық бөлімше;

5) диспансерден тыс наркологиялық көмек құрылымында рецидивке қарсы және қолдаушы терапия функциялары бар арнайы наркологиялық кабинет;

6) жасырын емдеудің наркологиялық кабинеті;

7) аудандық емхана жанындағы наркологиялық кабинет;

8) психотерапиялық кабинет (орталық);

9) консультациялық-психологиялық кабинет (орталық);

10) клиникалық-биохимиялық зертхана;

11) бактериологиялық және вирусологиялық зертхана;

12) нейрофизиологиялық зертхана;

13) ПБЗ-ға тәуелді тұлғаларға рецидивке қарсы және қолдаушы терапия кезеңдерін іске асыру бойынша наркологиялық көмек көрсететін медициналық ұйым басшысы бұйрығының негізінде құрылатын диспансерлік наркологиялық бөлімшенің арнайы тобы (наркология мәселелері бойынша біліктілігін арттырған "психиатрия", "наркология" мамандығы бойынша дәрігерлер, және (немесе) психотерапия мәселелері бойынша біліктілігін арттырған "психиатрия", "наркология" мамандығы бойынша дәрігерлер, психологтар, әлеуметтік қызметкерлер және әлеуметтік жұмыс бойынша мамандар);

14) ПБЗ-ға тәуелді тұлғаларға рецидивке қарсы және қолдаушы терапия кезеңдерін іске асыру бойынша наркологиялық көмек көрсететін медициналық ұйым басшысы бұйрығының негізінде құрылатын стационарлық бөлімше мамандарының арнайы тобы (наркология мәселелері бойынша біліктілігін арттырған "психиатрия", "наркология" мамандығы бойынша дәрігерлер және (немесе) психотерапия мәселелері бойынша біліктілігін арттырған "психиатрия", "наркология" мамандығы бойынша дәрігерлер, психологтар, әлеуметтік қызметкерлер және әлеуметтік жұмыс бойынша мамандар).

14. Наркологиялық көмек көрсету кезеңдерін ақпараттық, басқарушылық және ресурстық қамтамасыз ету мынадай бөлімдерге (бөлімшелерге) және наркологиялық қызметтің арнайы топтарына жүктеледі:

1) наркологиялық жағдайды мониторингілеудің басқару топтарымен және кезеңдерде наркологиялық көмекті жоспарлаумен наркологиялық көмекті көрсету кезеңдерін іске асыру туралы ақпаратты жинау, өңдеу және талдауға арналған компьютерлік орталығы бар ұйымдастыру-әдістемелік бөлім (кабинет);

2) наркологиялық көмек көрсету кезеңдерін ресурсты қамтамасыз ету функциялары бар наркологиялық көмек көрсететін медициналық ұйымның әкімшілік, шаруашылық және экономикалық блоктары;

3) облыстық орталықтың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың наркологиялық диспансерінің жанындағы жұмыс істейтін және наркологиялық көмек кезеңдерінде қызметтің стратегиялық және шұғыл жоспарлау функцияларын жүзеге асыратын медициналық ұйым басшысы бұйрығының негізінде құрылатын наркологиялық көмекті жоспарлаудың арнайы тобы;

4) облыстық орталықтың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың наркологиялық диспансерінің құрылымында жұмыс істейтін және бейінді ғылыми орталықтармен өзара іс-қимылды жүзеге асыратын медициналық ұйым басшысы бұйрығының негізінде құрылатын инновациялық енгізу жөніндегі арнайы топ;

5) наркологиялық көмек кезеңдерінде көрсетілетін көмектің сапасына бақылауды жүзеге асыратын медициналық ұйым басшысы бұйрығының негізінде құрылатын наркологиялық көмек көрсететін медициналық ұйымның ішкі аудит және сапаны бақылау жөніндегі комиссиясы.

15. Қазақстан Республикасының халқына наркологиялық көмек көрсетудің ұсынылатын кезеңдерінің сапасы осы Стандартқа 1-5-қосымшаларға сәйкес наркологиялық көмектің кезеңдерін ұйымдастыру стандартын іске асыру кезінде қол жеткізілетін индикаторлар бойынша наркологиялық көмектің тиімділігіне мониторинг жүргізу арқылы жүзеге асырылады.

Наркологиялық көмек осы Стандартқа 6-қосымшаға сәйкес наркологиялық көмек көрсету кезеңдерінде пайдаланылатын негізгі әдістемелерге сәйкес жүзеге асырады.

4. Наркологиялық көмек алатын халықтың нысаналы топтары

16. Бастапқы - профилактикалық наркологиялық көмек кезеңі халқының нысаналы топтары:

1) балалар, жастар;

2) ПБЗ-ға тәуелдікке тарту бейіні бойынша жоғары қауіпті топтар (қараусыз қалған балалар, бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған тұлғалар, жұмыссыздар, белгілі тұрғылықты жері жоқ адамдар, мигранттар және басқалары);

3) ПБЗ-ға тәуелділікті қалыптастырудың жоғары қаупі бар балалардың отбасылары.

17. Бастапқы наркологиялық көмек кезеңінің нысаналы топтары:

1) зиян салдары бар ПБЗ тұтынушы, бірақ қалыптасқан тәуелділік белгілері бар адамдардың тобы;

2) ПБЗ тәуелді тұлғалар тобы;

3) тәуелдес тұлғалар тобы.

18. Амбулаториялық ем және оңалту кезеңінің нысаналы топтары:

1) жас ерекшеліктері және тәуелділіктің негізгі үлгілері бойынша сараланған ПБЗ-ға тәуелді адамдардың тобы;

2) тәуелдес тұлғалар тобы.

19. Стационарлық емдеу және оңалту кезеңінің нысаналы топтары:

1) жас ерекшеліктері және тәуелділіктің негізгі үлгілері бойынша сараланған ПБЗ-ға тәуелді адамдардың тобы;

2) тәуелдес тұлғалар тобы.

20. Рецидивке қарсы және қолдаушы терапия кезеңіндегі нысаналы топтар:

1) жас ерекшеліктері және тәуелділік түрлері бойынша сараланған амбулаториялық және стационарлық медициналық-әлеуметтік оңалту курстарынан өткен ПБЗ тәуелді тұлғалардың тобы;

2) рецидивке қарсы және қолдаушы терапия кезеңіне қатысу үшін уәжделген және детоксификация курстарынан өткен ПБЗ-ға тәуелді тұлғалардың тобы (амбулаториялық немесе стационарлық МӘО кезеңдерінен алдын ала өтусіз);

3) спонтанды ремиссия (өзіндік емдеу – оңалту құралдарын қолданусыз қол жеткізілетін) жағдайында тұрған және редицивке қарсы және қолдаушы терапия кезеңінің іс-шаралары есебінен аталған статусты ұстауға уәжделген ПБЗ-ға тәуелді тұлғалардың тобы;

4) тәуелді тұлғалардың тобы.

5. Наркологиялық көмекті көрсету кезеңдерінің
мақсаттары мен міндеттері

21. Бастапқы – профилактикалық наркологиялық көмек кезеңінің негізгі мақсаты – қазіргі заманғы диагностикалық және түзету әдістемелерін қолданумен халықтың нысаналы топтарынан ПБЗ-ға тәуелділікке тартудың тиімді бастапқы профилактиканы қамтамасыз ету.

22. Бастапқы - профилактикалық наркологиялық көмек кезеңінің негізгі міндеттері:

1) халықтың нысаналы топтары арасында ПБЗ тәуелділікке тарту қауіптерінің таралуы және бастапқы профилактика бейіні бойынша қарсы іс-әрекеттер тиімділігі саласындағы наркологиялық жағдай мониторингі;

2) халықтың нысаналы топтары арасында ПБЗ-ға тәуелділікті тұтыну бейіні бойынша жоғары қауіп топтарын кең ауқымды диагностикалау және қалыптастыру (балалар, жастар);

3) халықтың нысаналы топтарында ПБЗ-ға тәуелділікке тартудың жоғары қауіптерін тиімді түзету (балалар, жастар);

4) халықтың басқа топтарының арасында зиян салдары бар ПБЗ-ды тұтынудың және ПБЗ-ға тәуелділікке тартылудың белгілерін белсенді анықтау, анықталған контингентті аталған топтарға арналған бағдарламалардың тиімділігін ескере отырып наркологиялық көмек бағдарламаларында қатысуға уәждеу;

5) бұқаралық ақпарат құралдары арқылы халықтың уәждемелік ақпараттануының бастапқы профилактикалық технологияларын іске асыру.

23. Бастапқы наркологиялық көмек кезеңдерінің негізгі мақсаттары:

1) зиян салдары бар ПБЗ тұтынушы және ПБЗ тәуелді тұлғалардың бастапқы наркологиялық көмек бағдарламаларымен толық қамту жетістіктері;

2) зиян салдары бар ПБЗ тұтынушы және ПБЗ тәуелді тұлғаларды толық амбулаториялық және стационарлық емдеу мен оңалтудың кезеңдеріне тиімді уәждеу және ауыстыру.

24. Бастапқы наркологиялық көмек кезеңінің негізгі міндеттері:

1) халықтың әртүрлі топтары арасында зиян салдары бар ПБЗ тұтыну белгілерін белсенді анықтау және ПБЗ тәуелділікке тарту және бастапқы наркологиялық көмек бағдарламаларына қатысуға уәждеу;

2) зиянды салдары бар ПБЗ тұтынушы және бастапқы наркологиялық көмек кезеңінде ПБЗ тәуелді тұлғаларға наркологиялық көмектің қауіпсіздігін, қолжетімділігін, көлемі мен сапасын қамтамасыз ету;

3) ПБЗ жіті және созылмалы улануының асқынуларын және салдарын одан әрі медициналық-әлеуметтік оңалтудың толық курстарын өтуге уәждеумен экспресс-терапия және профилактика;

4) бекітілген хаттамалар бойынша емдеуге уәжделмеген және теріс қатынастағы тұлғаларда ПБЗ-ды жүйелі тұтынудың барынша ауыр медициналық (АИТВ, ерте мүгедектік, өлімді қоспағанда коморбидті патологияны қосу) және әлеуметтік (қылмыстық белсенділік, асоциаль мінез-құлық) салдарын профилактикалау.

25. ПБЗ тәуелді тұлғаларды амбулаториялық емдеу және оңалту кезеңдерінің мақсаты – диагностикалау және емдеу хаттамаларына сәйкес ұзақ және тұрақты ремиссияға қол жеткізумен наркологиялық көмек көрсететін медициналық ұйымдарда тиімді амбулаториялық емдеу және оңалту.

26. ПБЗ тұлғаларды амбулаториялық емдеу және оңалту кезеңінің негізгі міндеттері:

1) нысаналы топтардағы тұлғаларға амбулаториялық емдеу және оңалту кезеңінде ұсынылатын қызметтердің қауіпсіздігін, қолжетімділігін, жинақталымын, көлемі мен сапасын қамтамасыз ету;

2) негізгі нозологиялық және жас ерекшеліктері бойынша топтар бойынша сараланған клиникалық хаттамалармен бекітілгенге сәйкес ПБЗ-ға тәуелді тұлғаларды амбулаториялық емдеу және оңалту;

3) амбулаториялық емдеу кезеңіндегі пациентті толық стационарлық емдеу мен оңалтудың курстарынан (айғақтар бойынша) өтуге, сондай-ақ амбулаториялық емдеу аяқталғаннан кейін рецидивке қарсы және қолдаушы терапия курстарынан өтуге уәждейді;

4) амбулаториялық емдеу және оңалту курстарын алған ПБЗ-ға тәуелді тұлғалардың жақын айналасындағы тұлғалардың отбасы ішілік және тұлға аралық қатынастарын түзету бойынша бірге тәуелді тұлғалармен мақсатты жұмыс.

27. ПБЗ-ға тәуелді тұлғаларды стационарлық емдеу және оңалту кезеңінің мақсаты - ұзақ және тұрақты ремиссияға қол жеткізумен наркологиялық көмек көрсететін медициналық ұйымдарда тиімді стационарлық көмек көрсету және оңалту.

28. ПБЗ-ға тәуелді тұлғаларды стационарлық емдеу және оңалту кезеңінің негізгі міндеттері:

1) нысаналы топтардың адамдарына стационарлық емдеу және оңалту кезеңінде ұсынылатын қызметтердің қауіпсіздігін, қолжетімділігін, диапазонын, көлемі мен сапасын қамтамасыз ету;

2) бекітілген клиникалық хаттамаларға сәйкес негізгі нозологиялық және жас ерекшеліктері бойынша сараланған ПБЗ тәуелді тұлғаларды стационарлық емдеу және оңалту бағдарламаларын іске асыру;

3) рецидивке қарсы және қолдаушы терапия (айғақтар бойынша) курстарын өтуге стационарлық наркологиялық көмекті алатын пациенттерді уәждеу;

4) стационарлық емдеу және оңалту курстарын алған ПБЗ-ға тәуелділердің жақын айналасындағы отбасы ішілік және тұлға аралық қатынастарды түзету бойынша бірге тәуелді тұлғалармен мақсатты жұмыс.

29. ПБЗ-ға тәуелді тұлғаларға рецидивке қарсы және қолдаушы терапия кезеңінің мақсаты – рецидивке қарсы және қолдаушы терапия кезеңінде ПБЗ тұтынудың және рецидивтердің орындалмауын профилактикалау, медициналық-әлеуметтік оңалту курстарын аяқтаған адамдарда ұзақ және тұрақты ремиссияны қамтамасыз ету.

30. ПБЗ-ға тәуелді тұлғаларды рецидивке қарсы және қолдаушы терапия кезеңіндегі негізгі міндеттер:

1) халықтың нысаналы топтарына рецидивке қарсы және қолдаушы терапия кезеңінде ұсынылатын қызметтердің қауіпсіздігін, қолжетімділігін, ассортиментін, көлемі мен сапасын қамтамасыз ету;

2) ремиссия жағдайындағы ПБЗ-ға тәуелді тұлғаларға рецидивке қарсы және қолдаушы терапия бағдарламаларын іске асыру;

3) рецидивке қарсы және қолдаушы терапия кезеңдерімен қамтылған ПБЗ-ға тәуелділердің жақын айналасындағы отбасы ішілік және тұлға аралық қатынастарды түзету бойынша бірге тәуелді тұлғалармен жұмыс.

6. Наркологиялық көмек көрсететін мамандар. Наркологиялық көмек
көрсететін медициналық ұйымдармен өзара әрекет ететін ұйымдар

31. Бастапқы – профилактикалық наркологиялық көмек кезеңдерін көрсететін мамандар:

1) наркологиялық көмек көрсететін медициналық ұйымдардың мамандары (бастапқы – профилактикалық наркологиялық көмек деңгейінде наркологиялық консультация беру дағдылары бар "психиатрия, наркология" мамандықтары бойынша дәрігерлер, ПБЗ-дан тәуелділікке тартудың жоғары қауіптерін түзету және өзгерген отбасылық қарым қатынастарды түзету дағдылары бар психолог – мамандар, психотерапия мәселелері бойынша біліктілікті арттырған, нысаналы топ өкілдерінен алғашқы сынамалар және ПБЗ-ға тәуелділікке тарту белгілері кезінде қысқа мерзімді терапиялық араласулар жүргізу дағдылары бар "психиатрия", "наркология" мамандықтары бойынша дәрігерлер);

2) бастапқы профилактикалық наркологиялық көмек кезеңінде жұмыс істейтін наркологиялық бейіндегі мамандардың біліктілігін арттыруды қамтамасыз ететін жоғары оқу орнынан кейінгі және қосымша білім беру ұйымдарының профессорлық-оқытушылық құрамы;

3) ПБЗ-ға тәуелділікке тартуды тиімді бастапқы профилактикалау технологияларын әзірлеуге, сондай-ақ бастапқы – профилактикалық наркологиялық көмек көрсету кезеңінде мамандардың қызметін регламенттейтін біліктілік талаптарын әзірлеуге маманданатын бейінді ғылыми ұйымдардың ғылыми қызметкерлері;

4) бастапқы – профилактикалық наркологиялық көмек кезеңін іске асыру бойынша негізгі сыртқы әріптестердің функциялары бар ұйымдардың мамандары (медициналық-санитариялық алғашқы көмек ұйымдарының, саламатты өмір салтын қалыптастыру орталықтарының мамандары, білім беру жүйесінің мамандары, әлеуметтік педагогтар, валеолог - педагогтар, мектеп психологтары, ішкі істер органдарының мамандары, наркологиялық тақырыпта маманданатын бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері).

32. Бастапқы – профилактикалық наркологиялық көмек көрсету кезеңінде наркологиялық көмек көрсететін медициналық ұйымдармен өзара әрекет ететін ұйымдар:

1) әдістемелік қамтымдарды әзірлеу және біліктілікті арттыру және бастапқы – профилактикалық наркологиялық көмек кезеңінің, СӨС ҚО мамандарын қайта даярлау мәселелері бойынша өзара әрекет ететін денсаулық сақтау саласындағы ғылыми ұйымдар және білім беру ұйымдары;

2) ПБЗ-ға тәуелділікті профилактикалау мәселелері бойынша өзара әрекет ететін білім беру ұйымдары және бейінді ҮЕҰ.

3) нашақорлықпен және есірткі бизнесімен күрес жөніндегі өңірлік басқарма.

33. Бастапқы наркологиялық көмек кезеңінде өзара әрекет ететін мамандар (қызметкерлер):

1) наркологиялық көмек көрсететін медициналық ұйымдардың мамандары (наркология мәселелері бойынша біліктілікті арттырған, наркологиялық консультация беру және бастапқы наркологиялық көмек деңгейінде уәждемелік терапия дағдылары бар "психиатрия", "наркология" мамандықтары бойынша дәрігерлер, әлеуметтік диагностика және консультация беру дағдылары бар әлеуметтік қызметкерлер және әлеуметтік жұмыс жөніндегі мамандар, оңалту бойынша нұсқаушылар – наркологиялық консультация беру дағдылары бар тәуелділік бойынша және бастапқы наркологиялық көмек кезеңінде уәждемелік терапия консультанттары);

2) бастапқы наркологиялық көмек деңгейінде жұмыс істейтін наркологиялық бейіндегі мамандардың біліктілігін арттыруды қамтамасыз ететін жоғары оқу орнынан кейінгі және қосымша білім беру ұйымдарының профессорлық-оқытушылық құрам;

3) бастапқы наркологиялық көмектің технологияларын және осы салаға біліктілік талаптарын әзірлеуге мамандандырылған наркологиялық бейіндегі ғылыми ұйымның ғылыми қызметкерлері;

4) бастапқы наркологиялық көмек кезеңіне іске асыру бойынша негізгі сыртқы серіктестер функциясы бар ұйым мамандары (қызметкерлері) (есірткіні тұтынудан зиянды төмендетудің қолданыстағы бағдарламаларының жылжымалы және стационарлық сенім пункттерінің қызметкерлері, токсикологиялық бөлімшенің және жедел медициналық жәрдемнің мамандандырылған бригадаларының медициналық персоналы, ПБЗ тәуелді тұлғаларға детоксикация бейіні бойынша қызметтер көрсететін реанимациялық бөлімшенің, орталықтардың, қарқынды терапия палаталарының медициналық персоналы, көп бейінді емханалардың балаларға арналған кабинеттердің (бөлімшелердің) мамандары, психотерапиялық және консультациялық - психологиялық кабинеттердің, телефонмен консультация беру және шұғыл психологиялық көмек кабинеттерінің мамандары, ішкі істер органдарының мамандары).

34. Бастапқы наркологиялық көмек көрсету деңгейінде наркологиялық көмек көрсететін медициналық ұйымдармен өзара әрекет ететін ұйымдар:

1) әдістемелік қамтымды әзірлеу және біліктілікті арттыру және бастапқы наркологиялық көмек кезеңінің мамандарын қайта даярлау мәселелері бойынша өзара әрекет ететін денсаулық сақтау саласындағы ғылыми ұйымдар мен білім беру ұйымдары;

2) ПБЗ тұтынушының жіті және созылмалы улануы кезінде медициналық көмек көрсететін медициналық ұйымдар, токсикологиялық орталықтар, жедел жәрдем ұйымдары, ЖИТС-орталықтары;

3) психотерапиялық және психологиялық кабинеттер және орталықтар, телефонмен консультация беру орталықтары;

4) есірткіні тұтынудан болатын зиянды төмендету және ЖИТС профилактикалау саласында маманданатын ҮЕҰ.

35. ПБЗ тәуелді тұлғаларды амбулаториялық, стационарлық емдеу және оңалту мен рецидивке қарсы және қолдаушы терапия кезеңдерінде өзара әрекет ететін мамандар:

1) наркологиялық көмек көрсететін медициналық ұйымдардың мамандары (наркология мәселелері бойынша біліктілігін арттырған "психиатрия", "наркология" мамандығы бойынша дәрігерлер, психотерапия мәселелері бойынша біліктілігін арттырған "психиатрия", "наркология" мамандығы бойынша дәрігерлер, психологтар, әлеуметтік қызметкер және әлеуметтік қызмет бойынша мамандар, орта медицина персоналы; диагностикалық бөлімшенің мамандары);

2) наркологиялық бейіндегі мамандардың біліктілігін арттыруды қамтамасыз ететін жоғары оқу орнынан кейінгі және қосымша білім беру ұйымдарының профессорлық-оқытушылық құрамы;

3) ПБЗ тәуелді тұлғаларды амбулаториялық, стационарлық емдеу және оңалту мен рецидивке қарсы және қолдаушы терапия әдістемелерін әзірлеуге, сондай-ақ аталған салада кәсіби стандарттарды әзірлеуге маманданатын наркологиялық бейіндегі ғылыми ұйымдардың ғылыми қызметкерлері;

4) наркологиялық көмек көрсететін, наркологиялық көмектің алдағы кезеңдерін іске асыратын медициналық ұйымдардың мамандары.

36. ПБЗ тәуелді тұлғаларды амбулаториялық, стационарлық емдеу мен оңалту және рецидивке қарсы және қолдаушы терапия кезеңдерінде наркологиялық көмек көрсететін медициналық ұйымдармен өзара әрекет ететін ұйымдар:

1) әдістемелік қамтым және біліктілікті арттыру мен ПБЗ тәуелді тұлғаларды амбулаториялық, стационарлық емдеу және оңалту мен рецидивке қарсы және қолдаушы терапия кезеңдерінде жұмыс істейтін мамандарды қайта даярлау мәселелері бойынша өзара әрекет ететін денсаулық сақтау саласындағы ғылыми ұйымдар мен білім беру ұйымдары;

2) меншік нысанына қарамастан наркологиялық көмектің алдағы кезеңдерін іске асыратын медициналық ұйымдар (бастапқы-профилактикалық көмек кезеңі, бастапқы наркологиялық көмек кезеңі).

7. Наркологиялық көмек көрсету кезеңдерінде қолданылатын
негізгі әдістемелер

37. Наркологиялық көмек көрсететін ұйымдарды жарақтандыру мыналарды құрайды:

1) көмек кезеңдерін іске асыратын бөлімшелерді, құрылымдық бөлімшелер мен мамандарды базалауға арналған ғимарат (үй-жай) және наркологиялық көмек көрсету кезеңдерінде жұмыс істейтін мамандардың жұмыс орындарының жабдықтары үшін қажетт мүккәмал;

2) зертханалық қызметті қамтамасыз етуге арналған және ПБЗ-ға тәуелді тұлғалардың биологиялық сұйықтықтары мен организм тіндеріндегі ПБЗ-ның болуын уәкілетті орган бекіткен нормативтерге сәйкес айқындауға арналған диагностикалық жабдықтар мен шығыс материалдары;

3) есептерге және ПБЗ-ға тәуелді тұлғаларға наркологиялық көмектің бекітілген хаттамаларға сәйкес дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдардың жиыны;

4) әрбір жас ерекшелік топ бойынша ПБЗ-ға тәуелділікке тарту қауіптерінің психологиялық диагностикасының компьютерлік бағдарламалары;

5) уәжделген ақпараттандырудың және наркологиялық консультацияның технологияларын (көбейту техникасы, бейнепроекторлар және басқалары) іске асыруға арналған техникалық мүмкіндіктер;

6) байланыс құралдары;

7) накрологиялық көмектің кезеңдерін іске асыру бойынша ақпаратты жинау мен талдауға арналған техникалық мүмкіндіктер (компьютерлер, статистикалық бағдарламалар).

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2014 жылғы 15 сәуірдегі № 188 бұйрығымен бекітілген Стандартқа 1-қосымша

Бастапқы-профилактикалық наркологиялық көмек кезеңін
ұйымдастыру стандартын іске асыру кезінде қол жеткізілетін
индикаторлар (нәтижелер)

№	Индикатор атауы	Өлшем бірлігі	Индикатор мәні
1.	Балалар арасында, жалпы халық арасында ПБЗ-ға тәуелділікті айқындау	тиісті халық санының 100 мыңына шаққанда	болашақта тұрақтануы және төмендеуі болатын бастапқы өсу
2.	ПБЗ-қа тәуелді болу қаупін психологиялық диагностикалау бағдарламаларына кірген балалар мен өңірдегі балалар санына арақатынасы	%	40
3.	Психологиялық тестілеу нәтижелері бойынша ПБЗ-қа тәуелді болу бейініне сай жоғары қауіп тобына кіретін балалардың өңірдегі балалар санына арақатынасы	%	2-3
4.	Топтық және жеке наркологиялық консультациялармен, топтық және жеке психологиялық консультациялармен қамтылған, ПБЗ-дан тәуелділікке әуестенудің психологиялық тұрақтылық қалыптастыру бойынша әлеуметтік-психологиялық тренингтерінен өткен ПБЗ-ға тәуелді болу бейіні бойынша жоғары қауіп тобындағы наркологиялық кеңес беру технологиясына кіретін балалардың ПБЗ-ға тәуелді болу бейіні бойынша жоғары қауіп тобындағы балалардың жалпы санына арақатынасы	%	40-50
5.	ПБЗ-ға тәуелді болу бейіні бойынша жоғары қауіп тобының қысқа мерзімді топтық психотерапия технологиясымен қамтылған өкілдерінің ПБЗ-ға тәуелді болу бейіні бойынша жоғары қауіп тобындағы жалпы балалар санына арақатынасы	%	30-40
6.	Қайталанған психологиялық диагностика кезінде бастапқы-профилактикалық шаралармен қамтылған балалардың ПБЗ-дан тәуелділікке елігу қаупінің деңгейлік көрсеткіші	%	көрсеткіш төмендеуінің тұрақты динамикасы
7.	Қайталанған психологиялық диагностика барысында анықталған ПБЗ-дан тәуелділіктің қалыптасу бейіні бойынша жоғары қаупі бар балалар тобындағы қауіптіліктің деңгейлік көрсеткіші	%	көрсеткіш төмендеуінің тұрақты динамикасы
8.	Наркологиялық көмектің бастапқы-профилактикалық технологияларымен қамтылған жоғары қауіпті балалар тобындағы оқу үлгерімі көрсеткіші	%	көрсеткіш жоғарылауы-ның тұрақты динамикасы
9.	Жоғары қауіптің ерте кезеңдегі диагностикасы және балалардың ПБЗ-ға тәуелді болуының бастапқы белгілерінің мәселесі жөнінде наркологиялық кеңес беру технологиясымен қамтылған өңірдегі педагогикалық ұжым өкілдері санының өңірде жұмыс істейтін педагогикалық бейіндегі мамандардың жалпы санына арақатынасы	%	30-40
10.	ПБЗ-ға тәуелділікке еліктеу бейіні бойынша атаулы бастапқы-профилактикалық іс-шаралардың оң бағалану санының сауалнамаға қатысқан тұлғалардың (жалпы халық, балалар мен жастар құрамы, отбасы мүшелері) жалпы санына арақатынасы	%	40-50

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2014 жылғы 15 сәуірдегі № 188 бұйрығымен бекітілген Стандартқа 2-қосымша

Бастапқы наркологиялық көмек кезеңін ұйымдастыру стандартын
іске асыру кезінде қол жеткізілетін индикаторлар (нәтижелер)

№	Индикатор атауы	Өлшем бірліктері	Индикатор мәні немесе оның динамикасы
1.	Өңірде амбулаториялық емдеу мен оңалту кезеңінде бастапқы наркологиялық көмек кезеңінен өтіп кеткен ПБЗ-дан тәуелді тұлғалардың бастапқы наркологиялық көмек кезеңімен қамтылған ПБЗ-дан тәуелді тұлғалардың жалпы санына арақатынасы	%	10-20
2.	Стационарлық емдеу мен оңалту кезеңінде бастапқы наркологиялық көмек кезеңінен өтіп кеткен ПБЗ-дан тәуелді балалардың бастапқы наркологиялық көмек кезеңімен қамтылған ПБЗ-дан тәуелді балалардың жалпы санына арақатынасы	%	10-15
3.	Бастапқы наркологиялық көмек кезеңімен қамтылған қоса тәуелді тұлғалардың бастапқы наркологиялық көмек кезеңімен қамтылған ПБЗ-дан тәуелді тұлғалардың жалпы санына арақатынасы	%	20-30
4.	Жасы мен тәуелділік түрі бойынша амбулаториялық емдеу мен оңалту кезеңінде бастапқы наркологиялық көмек кезеңінен ауыстырылған ПБЗ тәуелді адамдар санының арақатынасы	%	индикатор мәнінің тұрақты өсуі
5.	Ремиссиядағы ПБЗ тәуелді және бастапқы наркологиялық көмек кезеңімен қамтылған тұлғалардың бастапқы наркологиялық көмек кезеңімен қамтылған тұлғалардың жалпы санына арақатынасы	%	индикатор мәнінің тұрақты өсуі
6.	Оң АИТВ-мәртебесі бар ПБЗ тәуелді және бастапқы наркологиялық көмек кезеңімен қамтылған тұлғалардың бастапқы наркологиялық көмек кезеңімен қамтылған тұлғалардың жалпы санына арақатынасы	%	индикатор мәнінің тұрақты төмендеуі
7.	ПБЗ шектен тыс мөлшерін қолданған немесе уланған ПБЗ тәуелді және бастапқы наркологиялық көмек кезеңімен қамтылған тұлғалардың бастапқы наркологиялық көмек кезеңімен қамтылған тұлғалардың жалпы санына арақатынасы	%	индикатор мәнінің тұрақты төмендеуі
8.	Бастапқы наркологиялық көмек кезеңінде Ұсынылған қызметтердің бастапқы наркологиялық көмек кезеңінде қамтылған зиянды салдары бар ПБЗ тұтынушылар мен оған тәуелді тұлғалардыңрепрезентативті таңдалған топтарын сұрау кезінде қамтылған контингенттің күтулері мен мұқтаждығына сәйкестігінің орта немесе жоғары дәрежесінің болуы	%	50

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2014 жылғы 15 сәуірдегі № 188 бұйрығымен бекітілген Стандартқа 3-қосымша

ПБЗ тәуелді тұлғаларды амбулаториялық емдеу және оңалту кезеңін
ұйымдастыру стандартын іске асыру кезінде қол жеткізілетін
индикаторлар (нәтижелер)

№	Индикатор атауы	Өлшем бірліктері	Индикатор мәні немесе оның динамикасы
1.	Жалпы халықтың арасынан ПБЗ тәуелділікті анықтау	100 мың жалпы халыққа шаққанда	кейіннен тұрақтану және төмендеумен бастапқы өсуі
2.	Балалардың арасынан ПБЗ тәуелділікті анықтау	100 мың балаға шаққанда	кейіннен тұрақтану және төмендеумен бастапқы өсуі
3.	Жалпы халықтың арасынан ПБЗ тәуелділікпен сырқаттанушылықтың жалпы көрсеткіші	100 мың жалпы халыққа шаққанда	кейіннен тұрақтану және төмендеумен бастапқы өсуі
4.	Балалардың арасында ПБЗ тәуелділікпен сырқаттанушылықтың жалпы көрсеткіші	100 мың балаға шаққанда	кейіннен тұрақтану және төмендеумен бастапқы өсуі
5.	Соңғы жылдың ішінде амбулаториялық емдеу мен оңалту курсынан өткен ПБЗ тәуелді тұлғалар санының өңірдегі ПБЗ тәуелді тұлғалардың ескерілген контингентінің жалпы санына арақатынасы	%	10-15
6.	Соңғы жыл ішінде амбулаториялық емдеу мен оңалту курсынан өткен зиянды салдары бар ПБЗ тұтынатын және оған тәуелді балалар санының зиянды салдары бар ПБЗ тұтынатын және оған тәуелді балалардың ескерілген контингентінің жалпы санына арақатынасы	%	20-25
7.	ПБЗ тәуелді және амбулаториялық емдеу мен оңалту кезеңінің бағдарламасын аяқтаған ремиссиядағы тұлғалардың амбулаториялық емдеу мен оңалту кезеңімен қамтылған ПБЗ тәуелді тұлғалардың жалпы санына арақатынасы	%	индикатор мәнінің тұрақты өсуі
8.	ПБЗ тәуелді және амбулаториялық емдеу мен оңалту кезеңінің бағдарламасын аяқтаған ремиссиядағы балалардың амбулаториялық емдеу мен оңалту кезеңімен қамтылған ПБЗ тәуелді балалардың жалпы санына арақатынасы	%	индикатор мәнінің тұрақты өсуі
9.	Соңғы ремиссия кезеңінде есіркілерге тәуелді адамдар контингентін амбулаториялық емдеу мен оңалту кезеңімен қамтыған АИТВ жұқтыру көрсеткіші	%	индикатор мәнінің тұрақты төмендеуі
10.	ПБЗ тәуелді тұлғаларды амбулаториялық емдеу мен оңалту кезеңінде ұсынылған күтілетін қызметтерді тұтынушылар мен зиянды салдары бар ПБЗ оған тәуелді тұлғалардың сауалнама өту барысында амбулаториялық емдеу мен оңалту кезеңімен қамтылған контингенттің сәйкестігінің орта немесе жоғары дәрежесінің болуы	%	50

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2014 жылғы 15 сәуірдегі № 188 бұйрығымен бекітілген Стандартқа 4-қосымша

ПБЗ тәуелді тұлғаларды стационарлық емдеу және оңалту кезеңін
ұйымдастыру стандартын іске асыру кезінде қол жеткізілетін
индикаторлар (нәтижелер)

№	Индикатор атауы	Өлшем бірліктері	Индикатор мәні немесе оның динамикасы
1.	Соңғы жылдың ішінде стационарлық емдеу мен оңалту курсынан өткен ПБЗ тәуелді пациенттер санының наркологиялық есепте тұрған ПБЗ тәуелді тұлғалардың жалпы санына арақатынасы	%	жыл сайын 10% өсу
2.	МӘО толық курсынан өткен ПБЗ тәуелді пациенттер санының жыл ішінде наркологиялық стационарды пайдаланған ПБЗ тәуелді пациенттердің жалпы санына арақатынасы	%	30-40
3.	Соңғы жылдың ішінде стационарлық емдеу мен оңалту курсынан өткен ПБЗ тәуелді пациент-балалар санының наркологиялық есепте тұрған ПБЗ тәуелді балалардың жалпы санына арақатынасы	%	10-15
4.	МӘО толық курсынан өткен ПБЗ тәуелді пациент-балалар санының жыл ішінде наркологиялық стационарды пайдаланған ПБЗ тәуелді пациент-балалардың жалпы санына арақатынасы	%	20-30
5.	ПБЗ тәуелді және стационарлық емдеу мен оңалту курсын аяқтаған ремиссиядағы тұлғалардың стационарлық емдеу мен оңалту кезеңімен қамтылған ПБЗ тәуелді тұлғалардың жалпы санына арақатынасы	%	индикатор мәнінің тұрақты өсуі
6.	ПБЗ тәуелді және стационарлық емдеу мен оңалту курсын аяқтаған ремиссиядағы балалардың стационарлық емдеу мен оңалту кезеңімен қамтылған ПБЗ тәуелді балалардың жалпы санына арақатынасы	%	индикатор мәнінің тұрақты өсуі
7.	Соңғы ремиссия кезеңінде есіркіге тәуелді адамдар контингентін стационарлық емдеу мен оңалту кезеңімен қамтылғандардың АИТВ жұқтыру көрсеткіші	%	индикатор мәнінің тұрақты төмендеуі
8.	ПБЗ тәуелді тұлғаларды стационарлық емдеу мен оңалту кезеңінде ұсынылған күтілетін қызметтерді тұтынушылар мен зиянды салдары бар ПБЗ оған тәуелді тұлғалардың сауалнама өту барысында стационарлық емдеу мен оңалту кезеңімен қамтылған контингенттің сәйкестігінің орта немесе жоғары дәрежесінің болуы	%	50

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2014 жылғы 15 сәуірдегі № 188 бұйрығымен бекітілген Стандартқа 5-қосымша

ПБЗ тәуелді тұлғалардың рецидивке қарсы және қолдау терапиясы
кезеңін ұйымдастыру стандартын іске асыру кезінде қол
жеткізілетін индикаторлар (нәтижелер)

№	Индикатор атауы	Өлшем бірліктері	Индикатор мәні немесе оның динамикасы
1.	Күшеюге қарсы және қолдаушы терапия кезеңіне жіберілген ПБЗ тәуелді пациенттер санының а) бастапқы наркологиялық көмек кезеңін, б) амбулаториялық және оңалту курсын, в) стационарлық емдеу және оңалту курсын өткеннен кейін, соңғы жылдардың ішінде ПБЗ тәуелділердің бастапқы наркологиялық көмек курсын алушылардың жалпы санына арақатынасы	%	индикатор мәнінің тұрақты өсуі
2.	Күшеюге қарсы және қолдаушы терапия кезеңіне жіберілген ПБЗ тәуелді балалар санының а) бастапқы наркологиялық көмек кезеңінен, б) амбулаториялық емдеу және оңалту курсынан соң, в) стационарлық емдеу және оңалту курсынан, соңғы жылдардың ішінде ПБЗ тәуелділердің бастапқы наркологиялық көмек курсын алушылардың жалпы санына арақатынасы	%	индикатор мәнінің тұрақты өсуі
3.	Күшеюге қарсы және қолдаушы терапия курсын аяқтаушы немесе алушы ПБЗ тәуелді пациенттердің арасында ұзақтығы 1 жыл және одан да көп ремиссия таралу көрсеткіші: а) бастапқы наркологиялық көмек кезеңінен, б) амбулаториялық емдеу және оңалту курсынан, в) стационарлық емдеу және оңалту курсынан жіберілгеннен кейін	%	индикатор мәнінің тұрақты өсуі
4.	Күшеюге қарсы және қолдаушы терапия курсын аяқтаушы немесе алушы ПБЗ тәуелді балалардың арасында ұзақтығы 1 жыл және одан да көп ремиссия таралу көрсеткіші: а) бастапқы наркологиялық көмек кезеңінен, б) амбулаториялық емдеу және оңалту курсынан, в) стационарлық емдеу және оңалту курсынан жіберілгеннен кейін	%	индикатор мәнінің тұрақты өсуі
5.	Күшеюге қарсы және қолдаушы терапия кезеңімен қамтылған есірткіге тәуелді адамдар контингентінің АИТВ жұқтыру көрсеткіші	%	индикатор мәнінің тұрақты өсуі
6.	ПБЗ тәуелді тұлғаларды күшеюге қарсы және қолдаушы терапия кезеңінде зиянды салдарымен қамтылған топтарына сауалнама өткізу барысындағы контингенттің күтулері мен мұқтаждығына ұсынылған қызметтердің сәйкестігінің күшеюге қарсы және қолдаушы терапия кезеңінде орта немесе жоғары дәрежесінің болуы	%	50

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2014 жылғы 15 сәуірдегі № 188 бұйрығымен бекітілген Стандартқа 6-қосымша

Наркологиялық көмек көрсету кезеңдерінде пайдаланылатын
негізгі әдістемелер

1. Бастапқы - профилактикалық наркологиялық көмек кезеңінде қолданылатын негізгі әдістемелер:

1) диагностикалық әдістемелер:

бастапқы - профилактикалық наркологиялық көмек кезеңнің нысаналы топтарына жататын тұлғалар арасында ПБЗ тәуелділікке тарту қауіптерін психологиялық диагностикалау;

балаларда және жасөспірімдерде ПБЗ тәуелділікті қалыптастыруға себепші болатын үйлесімді емес отбасылық ара-қатынастарды (жоғары қауіпті отбасылар) психологиялық диагностикалау;

2) ақпараттық және консультациялық әдістемелер:

ПБЗ-ға тәуелділікті қалыптастырудың тиімді профилактикасы мәселелері бойынша бастапқы – профилактикалық көмек кезеңін іске асыру кезінде негізгі сыртқы серіктестерді – ұйым қызметкерлерін және халықты уәждемелік ақпараттандыру;

ПБЗ-ға тәуелділікке тартудың тиімді профилактикасы мәселелері бойынша бастапқы–профилактикалық наркологиялық көмек кезеңінің нысаналы топтарына жататын тұлғаларды топтық наркологиялық консультация беру;

ПБЗ-ға тәуелді болуға жоғары қауіпті бастапқы-профилактикалық наркологиялық көмек кезеңнің нысаналы топтарына жататын тұлғаларға жеке наркологиялық консультация беру;

балалардағы ПБЗ-ға тәуелділіктің қалыптасу қаупі жоғары отбасыларының мүшелеріне наркологиялық консультация беру;

БЗ-ға тәуелділікті ерте диагностикалау және тартудың жоғары қауіптерін түзету мәселелері бойынша педагог – психологтарға, мектеп психологтарына, әлеуметтік педагогтарға және валеолог – педагогтарға наркологиялық консультация беру;

сенім телефоны арқылы ПБЗ-ға тәуелділікке тартудың тиімді профилактикасы мәселелері бойынша жасырын наркологиялық консультация беру;

бастапқы-профилактикалық наркологиялық көмек кезеңінің ПБЗ-ға тәуелділікке тартудың жоғары қауіпті нысаналы топтарына жататын тұлғаларды топтық психологиялық консультация беру;

бастапқы-профилактикалық наркологиялық көмек кезеңінің ПБЗ-ға тәуелділікке тартудың жоғары қауіпті нысаналы топтарына жататын тұлғаларды жеке психологиялық консультация беру;

балаларда, жасөспірімдерде, жастарда ПБЗ-ға тәуелділіктің қалыптасу қаупі жоғары отбасыларында ата-аналарына және үлкен туыстарына психологиялық консультация беру,

3) түзету әдістемелері

ПБЗ-ға тәуелділікке тартуға бастапқы – профилактикалық наркологиялық көмек кезеңдерінің нысаналы топтарына жататын тұлғаларда психологиялық тұрақтылықты қалыптастыру бойынша әлеуметтік – психологиялық тренингтер;

ПБЗ-ға тәуелділікке тартылу қаупі жоғары бастапқы – профилактикалық наркологиялық көмек кезеңдерінің нысаналы топтарына жататын тұлғаларға қысқа мерзімді топтық психотерапия;

ПБЗ-ға тәуелділікке тартылу қаупі жоғары тұлғаларға қысқа мерзімді жеке психотерапия.

2. Бастапқы наркологиялық көмек кезеңінде қолданылатын негізгі әдістемелер:

1) диагностикалық әдістемелер:

АХЖ-10 өлшемдерін пайдаланумен зиян салдары бар ПБЗ тұтынуды диагностикалау;

АХЖ-10 өлшемдерін пайдаланумен ПБЗ-дан тәуелділік синдромын (бастапқы және кең түрдегі клиникалық нысандар) диагностикалау;

"Аддикция ауырлық индексі" құрылғысын қолданумен ПБЗ-ға тәуелділіктің негізгі көріністерінің ауырлық деңгейін бағалау;

бастапқы наркологиялық көмек кезеңінде химиялық тәуелділікке, қатысты коморбидті патологияға диагностика (АИТВ, В және С гепатиті, флебиттер, абсцесстер, жыныстық жолмен берілетін аурулар);

2) ақпараттық және консультациялық әдістемелер:

ПБЗ тәуелді тұлғаларға уәждемелік ақпараттандыру;

ПБЗ тәуелді тұлғаларға наркологиялық консультация беру;

бастапқы наркологиялық көмек кезеңінде бірге тәуелді тұлғаларға наркологиялық консультация беру;

ПБЗ тәуелді тұлғаларға және бірге тәуелді тұлғаларға әлеуметтік консультация беру;

3) дәрі-дәрмектік және орын басушылық терапия әдістемелері:

тәуелділік және оның асқынулары синдромының дәрі-дәрмектік терапиясы (уланулар, дозадан артық беру);

коморбид патологияның кешенді дәрі-дәрмектік терапиясы;

айғақтар бойынша екпе есірткілерін тұтынушылар үшін орын алмастырушы терапия;

4) психотерапиялық және тренингтік әдістемелер

ПБЗ тәуелді тұлғалардың қысқа мерзімді уәждемелік психотерапиясы (топтық, жеке);

ПБЗ тәуелді тұлғалардың проблемалық – бағдарланған психотерапиясы (топтық, жеке);

ПБЗ тәуелді тұлғалардың стресс-шок психотерапиясы;

ПБЗ-ға тәуелді тұлғаларға толық медициналық-әлеуметтік оңалту курстарын өтуге тұрақты уәждемені қалыптастыру жөніндегі тренингтер;

5) есірткіні тұтынудан зиянды төмендету бағдарламаларында қолданылатын өзге де әдістемелер:

егетін есірткіні тұтынушыларға материалдарды ұсыну (шприцтерді ауыстыру, дезинфекциялық, ақпараттық материалдарды, егетін есірткіні тұтынушыларға презерватив беру;

егетін есірткіні тұтынушыларды қауіпсіз тәртіпке (АИТВ жұқтырған бейін бойынша) арнайы оқыту (қауіпсіз егу, дозадан артық кетуді профилактикалау, қауіпсіз секс), бірге тәуелді тұлғаларды оқыту;

егетін есірткіні тұтынушыларға әлеуметтік көмек және қолдау (құжаттарын қалпына келтіру; жұмысқа орналасуға көмектесу);

АИТВ-ға тестілеу кезінде тест алдында және тесттен кейін консультация беру.

3. Амбулаториялық емдеу және оңалту кезеңдерінде қолданылатын негізгі әдістемелер:

1) диагностикалық әдістемелер:

ПБЗ-ды тұтыну салдарынан психикалық және мінез-құлық бұзылулары АХЖ-10 өлшемдерін қолданумен клиникалық – психопатологиялық диагностикалау;

"Аддикция ауырлық индексі" құрылғысын қолданумен ПБЗ-ға тәуелділіктің негізгі көріністерінің ауырлығының дәрежесін бағалау;

психикалық қызмет саласы ерекшеліктерінің экспериментальды – психологиялық диагностикасы (стандартты);

оңалту әлеуетінің және МӘО өзекті нысандарының деңгейлерін экспериментальды – психологиялық диагностикасы;

химиялық тәуелділік диагнозына қатысты коморбидті патологияның клиникалық диагностикасы;

клиникалық-биохимиялық диагностика;

АИТВ-ға тестілеу мүмкіндіктерін қоса алғанда бактериологиялық және вирусологиялық диагностика;

нейрофизиологиялық диагностика;

электрокардиография;

рентгенологиялық диагностика;

ультрадыбыстық диагностика;

ағзаның биологиялық сұйықтықтары мен тіндеріндегі ПБЗ құрамын талдау:

2) детоксификация әдістемелері:

инфузиялық әдістер;

экстракорпоралдық әдістер;

антагонистикалық препараттарды енгізумен байланысты жеделдетілген детоксификация;

3) дәрі-дәремектік терапия:

тәуелділік пен оның асқыну синдромының психофармакотерапиясы;

ми зат алмасуына және ПБЗ созылмалы улану салдарының өтемақысын ынталандыруға бағытталған симптоматикалық дәрі-дәрмектік психотерапия;

коморбидті патологияның дәрі-дәрмектік терапиясы;

апиын рецепторларының блокаторларын қолданумен антагонистикалық терапия;

4) дәрі-дәрмектік емес терапия:

физиотерапия;

рефлексотерапия;

ЛФК, спортпен терапия;

5) консультациялық әдістемелер:

ПБЗ тәуелді тұлғаларға және бірге тәуелді тұлғаларға наркологиялық консультация беру;

ПБЗ тәуелді тұлғаларға және бірге тәуелді тұлғаларға психологиялық консультация беру;

ПБЗ тәуелді тұлғаларға және бірге тәуелді тұлғаларға әлеуметтік консультация беру;

6) тренингтік әдістемелер:

толық емдеуден өтуге және ПБЗ-ды тұтынудан бас тартуға тұрақты уәждемені қалыптастыру жөніндегі тренингтер;

қажетті бейімдеушіліктің сензитивтік, коммуникативтік, ассертивтік, креативтік дағдыларын қалыптастыру жөніндегі тренингтер;

ПБЗ-ға тәуелділікке қайта тартуға психологиялық тұрақтылықты қалыптастыру жөніндегі тренингтер;

7) психотерапиялық әдістемелер топтық және жеке уәждемелік психотерапия;

топтық, жеке проблемалық-бағдарланған психотерапия;

ПБЗ тәуелді тұлғаларды стресстік – шок психотерапиясы.

8) оңалту әдістемесі:

ПБЗ тәуелді балаларды амбулаториялық оңалтудың бағдарламалары;

ПБЗ тәуелді ересектерді амбулаториялық оңалтудың бағдарламалары;

9) сараптамалық әдістемелер және куәландыру әдістемелері:

сот - наркологиялық сараптама;

әскери-дәрігерлік сараптама;

уақытша еңбекке жарамсыздық сараптамасы;

наркологиялық диагноздың не оның болмауы негіздемесі мәніне наркологиялық куәландыру.

алкогольге немесе есірткілік мастануды анықтау мәніне наркологиялық куәландыру.

4. Стационарлық емдеу және оңалту кезеңінде қолданылатын негізгі әдістемелер:

1) диагностикалық әдістемелер:

ПБЗ-ды тұтыну салдарынан психикалық және мінез-құлық бұзылулары АХЖ-10 өлшемдерін қолданумен клиникалық – психопатологиялық диагностикалау;

"Аддикция ауырлық индексі" құрылғысын қолданумен ПБЗ-ға тәуелділіктің негізгі көріністерінің ауырлығының дәрежесін бағалау;

коморбидті патологияның клиникалық диагностикасы;

клиникалық-биохимиялық диагностикасы;

бактериологиялық және вирусологиялық диагностика;

нейрофизиологиялық диагностика;

электрокардиография;

рентгенологиялық диагностика;

ультрадыбыстық диагностика;

ПБЗ-ға тәуелді тұлғалардың психикалық қызмет саласы ерекшеліктерінің экспериментальды – психологиялық диагностикасы (стандартты);

ПБЗ-ға тәуелді тұлғалардың оңалту әлеуетінің және МӘО өзекті нысандарының деңгейлерін экспериментальды – психологиялық диагностикасы;

ағзаның биологиялық тіндеріндегі және сұйықтарындағы ПБЗ құрамын талдау;

2) детоксификация әдістемесі:

инфузиялық әдістемелер;

экстракорпоралдық әдістемелер;

3) дәрі-дәрмектік терапия:

тәуелділік синдромының және оның асқынуларының психикалық фармакологиялық терапиясы;

абстинентті көріністерді тоқтатуға бағытталған симптомдық дәрі-дәрмектік терапия;

ми зат алмасуына және ПБЗ созылмалы улану салдарынан арылуды ынталандыруға бағытталған симптоматикалық дәрі-дәрмектік психотерапия;

коморбидті патологияны сараланған дәрі-дәрмектік терапия;

апиын рецепторларының қоршауларын қолданумен антагонистикалық терапия;

АИТВ-жұқтырған есірткіге тәуелді тұлғаларды өзіндік ретровирусқа қарсы терапия;

4) дәрі-дәрмектік емес терапия:

физиотерапия;

рефлексотерапия;

ЛФК, спортпен терапия.

5) консультациялық әдістеме:

МӘО бағдарламаларында пациенттерге және бірге тәуелді тұлғаларға наркологиялық консультация беру;

МӘО бағдарламаларында пациенттерге және бірге тәуелді тұлғаларға психологиялық консультация беру;

МӘО бағдарламаларында пациенттерге және бірге тәуелді тұлғаларға әлеуметтік консультация беру;

МӘО бағдарламаларында оңалту бойынша штаттық инструктор – консультанттар өткізетін химиялық тәуелділік проблемалары бойынша уәжделген консультация беру;

коморбидті патологияны диагностикалау мен емдеу жөніндегі көп бейінді дәрігерлік консультация беру;

6) тренингтік әдістеме:

МӘО бағдарламаларындағы уәждемелік тренингтер;

МӘО бағдарламаларындағы бейімдеуші дағдыларды, стресске тұрақтылық дағдыларын қалыптастыру жөніндегі тренингтер;

МӘО бағдарламаларындағы ПБЗ тәуелділікке қайта тартуға психологиялық тұрақтылық ерекшеліктерін қалыптастыру жөніндегі тренингтер;

7) психотерапиялық әдістемелер:

МӘО бағдарламаларындағы топтық уәждемелік психотерапия;

МӘО бағдарламаларындағы жеке уәждемелік психотерапия;

МӘО бағдарламаларындағы химиялық тәуелділікке қайта тартуға психикалық тұрақтылығының ерекшеліктерін қалыптастыруға бағытталған топтық проблемалық - бағдарланған психотерапия;

8) оңалту әдістемесі:

алкогольден және басқа ПБЗ-дарға тәуелді балаларға арналған МӘО бағдарламалары;

алкогольден және басқа ПБЗ-дарға тәуелді ересектерге арналған МӘО бағдарламалары;

9) еңбек терапиясы:

өз өзіне қызмет көрсету, үй-жайларды тазалау бойынша МӘО бағдарламаларында еңбек терапиясы;

өндірістік шеберханаларда және цехтарда МӘО бағдарламаларында еңбек терапиясы;

МӘО бағдарламаларында қосалқы шаруашылықта еңбек терапиясы;

10) сараптамалық әдістеме және куәландыру әдістемелері:

әскери-дәрігерлік сараптама;

сот - наркологиялық сараптама;

уақытша еңбекке жарамсыздық сараптамасы;

наркологиялық диагноздың не оның болмауы негіздемесі мәніне наркологиялық куәландыру;

алкогольге немесе есірткілік мастануды анықтау мәніне наркологиялық куәландыру.

5. Рецидивке қарсы және қолдаушы терапия кезеңінде қолданылатын негізгі әдістемелер:

1) диагностикалық әдістеме:

организмнің биологиялық сұйықтары мен тіндеріндегі ПБЗ құрамын талдау;

АИТВ-ға тестілеу;

"Аддикция ауырлығы индексі" (ААИ) құралын пайдаланумен тәуелділік ауырлығын диагностикалау;

рецидивке қарсы және қолдаушы терапия кезеңінде оңалту әлеуетін және өзекті нысана деңгейін экспериментальді – психологиялық диагностикалау;

Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының әдіснамасы бойынша өмір және әлеуметтік жұмыс істеу сапасын анықтау (SF-36 сауалнама парағы);

клиникалық-биохимиялық диагностика (айғақтар бойынша);

нейрофизиологиялық диагностика (айғақтар бойынша);

2) детоксификация әдістемелері:

инфузиялық терапия (бұзылу шағының соңында қолданылады);

3) дәрі-дәрмектік терапия:

психофармакологиялық терапия (бұзылу шағының соңында; ПБЗ-ға патологиялық тартудың асқынуында; аффектті ауытқу кезеңінде; стресстік реакция және жағдайларда – бейімдеуші кезеңдерде қолданылады);

ми зат алмасуын ынталандыруға бағытталған симптомдық дәрі-дәрмектік терапия (айғақтар бойынша);

коморбидті патологияны (айғақтар бойынша) симптомдық дәрі-дәрмектік терапия;

апиынды рецепторларды қолданумен антагонистикалық терапия;

4) дәрі-дәрмектік емес терапия:

айғақтар бойынша физиотерапия;

айғақтар бойынша рефлексотерапия;

ЕДШ, спортпен терапия;

5) консультациялық әдістемелер:

ПБЗ тәуелді және бірге тәуелді тұлғаларға наркологиялық консультация беру;

ПБЗ тәуелді және бірге тәуелді тұлғаларға психологиялық консультация беру;

ПБЗ тәуелді және бірге тәуелді тұлғаларға әлеуметтік консультация беру;

6) тренингтік әдістеме:

рецидивке қарсы және қолдаушы терапияны жалғастыруға уәждемелік тренингтер;

бейімдеуші дағдыларды және стресске тұрақтылықты қалыптастыру жөніндегі тренингтер;

ПБЗ тәуелділікке қайта тартуға психикалық тұрақтылықты қалыптастыру жөніндегі тренингтер;

7) психотерапиялық әдістемелер:

ПБЗ тәуелді тұлғалардың топтық проблемалық - бағдарланған психотерапиясы;

ПБЗ тәуелді тұлғалардың жеке проблемалық - бағдарланған психотерапиясы;

бұзылу шағының соңындағы ПБЗ-ға тәуелді тұлғаларға жеке экспресс - психотерапия.

Об утверждении стандарта организации оказания наркологической помощи населению Республики Казахстан

Приказ Министра здравоохранения Республики Казахстан от 15 апреля 2014 года № 188. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 15 мая 2014 года № 9427. Утратил силу приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 24 сентября 2018 года № ҚР ДСМ-17 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования)

Сноска. Утратил силу приказом Министра здравоохранения РК от 24.09.2018 № ҚР ДСМ-17 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Во исполнение подпункта 16) пункта 16 Положения о Министерстве здравоохранения Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 28 октября 2004 года № 1117, а также в целях повышения качества оказания наркологической помощи ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемый стандарт организации оказания наркологической помощи населению Республики Казахстан.

2. Департаменту организации медицинской помощи Министерства здравоохранения Республики Казахстан (Тулегалиевой А.Г.) обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) опубликование настоящего приказа на официальном интернет-ресурсе Министерства здравоохранения Республики Казахстан.

3. Департаменту юридической службы (Асаиновой Д.Е.) Министерства здравоохранения Республики Казахстан обеспечить в установленном законодательством порядке официальное опубликование в средствах массовой информации настоящего приказа после его государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа оставляю за собой.

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования.

Министр

С. Каирбекова

Утвержден приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 15 апреля 2014 года № 188

Стандарт организации оказания наркологической помощи
населению Республики Казахстан
1. Общие положения

1. Стандарт организации оказания наркологической помощи населению Республики Казахстан (далее - Стандарт) разработан в соответствии с подпунктом 16) пункта 16 Положения о Министерстве здравоохранения Республики Казахстан утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 28 октября 2004 года № 1117.

2. Настоящий Стандарт организации оказания наркологической помощи устанавливает требования к организации оказания наркологической помощи, общие принципы и характеристики организации этапов наркологической помощи (первично-профилактической наркологической помощи, первичной наркологической помощи, амбулаторного лечения и реабилитации, стационарного лечения и реабилитации, противорецидивной и поддерживающей терапии).

3. Обеспеченность наркологическими койками предусматривается в соответствии с требованиями Положения о наркологических организациях (больницах, диспансерах), утвержденного приказом и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 5 января 2011 года № 2 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 6744) (далее - приказ № 2).

4. Штаты наркологических организаций, за исключением организаций являющихся государственными предприятиями на праве хозяйственного ведения, устанавливаются в соответствии со штатными нормативами, утвержденными приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 7 апреля 2010 года № 238 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 6173) (далее - Приказ 238).

5. В настоящем Стандарте применяются следующие сокращения:

ВИЧ – вирус иммунодефицита человека;

ЛФК – лечебная физкультура;

МКБ-10 – Международная статистическая классификация болезней и проблем, связанных со здоровьем (десятый пересмотр);

МСР - медико-социальная реабилитация;

НПО – неправительственная организация;

ОМО - организационно-методический отдел;

ПАВ - психоактивное вещество;

СМИ - средства массовой информации;

СПИД – синдром приобретенного иммунодефицита;

ЦФ ЗОЖ – центр формирования здорового образа жизни.

6. Термины и определения используемые в настоящем Стандарте:

1) наркологическая помощь – система мероприятий, направленная на профилактику злоупотребления и зависимости от ПАВ, обследование, диагностику, лечение, реабилитацию, снижение вреда и повышение качества жизни лиц с психическими и поведенческими расстройствами вследствие употребления ПАВ;

2) организация оказания наркологической помощи – система организационных мероприятий, направленная на повышение качества, расширение видов и увеличение объема оказываемых услуг наркологического профиля;

3) качество наркологической помощи – уровень соответствия оказываемой медицинской помощи настоящим стандартам;

4) зависимость от психоактивных веществ – состояние, характеризующееся потребностью к постоянному приему ПАВ в сочетании с особыми физиологическими и психологическими проявлениями, когда употребление определенного ПАВ доминирует в системе жизненных ценностей и целей человека;

5) созависимость - патологическая система отношений в семье и ближайшем окружении лица, зависимого от ПАВ, способствующая прогрессированию и рецидивированию наркологического заболевания;

6) созависимые лица - родные и близкие лица, зависимого от ПАВ, поведение которых способствует прогрессированию и рецидивированию наркологического заболевания;

7) первично-профилактическая наркологическая помощь – система мероприятий первичной профилактики наркологических заболеваний, направленная на формирование устойчивости к злоупотреблению и зависимости от ПАВ в целевых группах населения;

8) первичная наркологическая помощь - система мероприятий третичной профилактики заболеваний, реализуемая с целью эффективной профилактики распространения заболеваний ВИЧ/СПИДом в среде потребителей инъекционных наркотиков, а также поэтапной мотивации потребителей наркотиков на прохождение полноценных программ медико-социальной реабилитации;

9) противорецидивная и поддерживающая терапия лиц, зависимых от ПАВ, – система медико-социальных мероприятий, направленная на профилактику повторного злоупотребления и зависимости от ПАВ лиц, завершивших курсы амбулаторного или стационарного лечения в наркологических медицинских организациях;

10) целевые группы населения – группы населения, выделяемые по признакам спецификации методов исследования, воздействия и определения результатов взаимодействия с данными группами;

11) методики детоксификации – научно обоснованные способы медицинского воздействия с целью снятия симптомов острого и хронического отравления ПАВ;

12) коррекционные методики - научно обоснованные способы медицинского (в том числе психотерапевтического, психологического) воздействия с целью коррекции нарушений поведения.

2. Основные направления деятельности и структура организаций
оказывающих наркологическую помощь населению
Республики Казахстан

7. Наркологические организации осуществляют профилактическую работу и оказывают специализированную медицинскую помощь, а также медико-социальную реабилитацию больных, употребляющих с вредными последствиями алкоголь и (или) другие психоактивные вещества (наркотики, психотропные вещества, психостимуляторы, галлюциногены, летучие растворители, табак) (далее - ПАВ) и зависимых от алкоголя и (или) других ПАВ

8. К медицинским организациям, оказывающим наркологическую помощь, относятся:

1) Республиканское государственное казенное предприятие "Республиканский научно-практический центр медико-социальных проблем наркомании" Министерства здравоохранения Республики Казахстан (далее – РНПЦ МСПН);

2) областные, городские наркологические диспансеры, филиалы областных наркологических диспансеров в городах с населением свыше 100 000 тысяч человек, наркологические кабинеты, центры временной адаптации и детоксикации (далее – наркологические организации);

3) медицинские организации, независимо от форм собственности, в структуре которых, в зависимости от возложенных на них функций, организовываются наркологические кабинеты и отделения.

3. Организация оказания наркологической помощи населению
Республики Казахстан

9. Первично-профилактическую наркологическую помощь оказывают следующие отделения (подразделения) и специальные группы наркологической службы:

1) диспансерное (поликлиническое) отделение наркологического диспансера областного центра, города республиканского значения и столицы, являющееся объектом постоянного базирования и координатором деятельности основных структурных подразделений этапа первично-профилактической наркологической помощи;

2) кабинет антиалкогольной и антинаркотической пропаганды (действующий при диспансерном отделении наркологического диспансера областного центра, города республиканского значения и столицы);

3) кабинет анонимного наркологического консультирования (или телефонно-консультативная служба), действующий при наркологическом диспансере областного центра, города республиканского значения и столицы либо при других структурах;

4) наркологический кабинет районной поликлиники;

5) специальная группа по оказанию первично-профилактической наркологической помощи населению региона, создаваемая на основании приказа руководителя медицинской организации, работающая при диспансерном отделении наркологического диспансера областного центра, города республиканского значения и столицы.

10. Отделения (подразделения) и специальные группы наркологической службы, работающие на этапе первичной наркологической помощи:

1) диспансерное отделение наркологического диспансера областного центра, города республиканского значения и столицы, являющиеся объектами постоянного базирования и основными координаторами деятельности специальных групп по оказанию первичной наркологической помощи, других подразделений (кабинетов), функционирующих на данном этапе;

2) кабинет анонимного (телефонного) консультирования либо специальная телефонно-консультативная служба, действующая при медицинской организации, оказывающей наркологическую помощь;

3) наркологический кабинет районной поликлиники;

4) специальная группа сотрудников медицинской организации, оказывающей наркологическую помощь, создаваемая на основании приказа руководителя медицинской организации (врачей–психиатров, имеющих тематическое усовершенствование по наркологии, социальных работников, инструкторов по реабилитации - консультантов по зависимостям), по реализации этапа первичной наркологической помощи;

11. Отделения (подразделения), работающие на этапе амбулаторного лечения и реабилитации:

1) диспансерное наркологическое отделение общее;

2) диспансерное наркологическое отделение детское;

3) кабинет участкового врача-нарколога;

4) кабинет детского врача-нарколога;

5) кабинет анонимного лечения лиц, зависимых от ПАВ;

6) психотерапевтический кабинет при диспансерном наркологическом отделении;

7) кабинет психолога при диспансерном наркологическом отделении;

8) кабинет социального работника либо специалиста по социальной работе при диспансерном наркологическом отделении;

9) кабинет экспертизы алкогольного и наркотического опьянения;

10) кабинет судебно-наркологической экспертизы;

11) процедурный кабинет при диспансерном наркологическом отделении;

12) клинико-биохимическая лаборатория;

13) нейрофизиологическая лаборатория;

14) лаборатория патопсихологической диагностики;

15) дневной стационар при диспансерном наркологическом отделении;

16) отделение физиотерапии;

17) регистратура при диспансерном отделении с техническими возможностями сбора, хранения информации по реализации этапа амбулаторного лечения и реабилитации лиц, зависимых от ПАВ;

18) наркологический кабинет, действующий при районной поликлинике;

19) наркологический кабинет (центр), оказывающий амбулаторную наркологическую помощь;

20) психотерапевтический кабинет (центр), оказывающий профильную психотерапевтическую помощь лицам, зависимым от ПАВ, и созависимым лицам;

21) кабинет (центр) психологического консультирования, оказывающий профильную консультативно-психологическую помощь лицам, зависимым от ПАВ, и созависимым лицам.

12. Отделения (подразделения), работающие на этапе стационарного лечения и реабилитации:

1) приемное отделение;

2) отделение (палаты) интенсивной терапии;

3) отделение (палаты) реанимации;

4) стационарные наркологические отделения (взрослые), ориентированные на проведение медикаментозной коррекции острых и подострых абстинентных состояний, проведение мотивационной терапии лиц, зависимых от ПАВ;

5) наркологическое отделение детское;

6) отделение психотерапии и реабилитации (взрослое), ориентированное на реализацию II этапа МСР;

7) отделение (центр) социальной реабилитации (взрослое), ориентированное на реализацию III этапа МСР;

8) отделение (центр) психотерапии и социальной реабилитации детское;

9) отделения принудительного лечения лиц, зависимых от ПАВ (мужские, женские);

10) наркологическое отделение при психиатрической больнице;

11) наркологическое отделение при многопрофильной больнице;

12) наркологическое отделение при противотуберкулезном диспансере;

13) клинико-биохимическая лаборатория;

14) нейрофизиологическая лаборатория;

15) бактериологическая и вирусологическая лаборатория;

16) отделение (кабинет) функциональной и лучевой диагностики;

17) отделение (кабинет) физиотерапии;

18) аптека с оборудованным аптечным складом.

13. Отделения (подразделения) и специальные группы наркологической службы, работающие на этапе противорецидивной и поддерживающей терапии:

1) диспансерное отделение наркологических диспансеров областного центра, города республиканского значения и столицы;

2) диспансерное наркологическое отделение детское (либо специализированный детский наркологический кабинет в составе диспансерного наркологического отделения);

3) стационарное наркологическое отделение с закрепленными функциями по реализации этапа противорецидивной и поддерживающей терапии;

4) стационарное наркологическое отделение детское с закрепленными функциями по реализации этапа противорецидивной и поддерживающей терапии;

5) специальный наркологический кабинет с функциями противорецидивной и поддерживающей терапии в структуре вне диспансерной наркологической помощи;

6) наркологический кабинет анонимного лечения;

7) наркологический кабинет при районной поликлинике;

8) психотерапевтический кабинет (центр);

9) консультативно-психологический кабинет (центр);

10) клинико-биохимическая лаборатория;

11) бактериологическая и вирусологическая лаборатория;

12) нейрофизиологическая лаборатория;

13) специальная группа сотрудников диспансерного наркологического отделения (врачей по специальности "психиатрия", "наркология", имеющих повышение квалификации по вопросам наркологии, и (или) врачей по специальности "психиатрия", "наркология", имеющих повышение квалификации по вопросам психотерапии, психологов, социальных работников и специалистов по социальной работе), создаваемая на основании приказа руководителя медицинской организации, оказывающей наркологическую помощь по реализации этапа противорецидивной и поддерживающей терапии лиц, зависимых от ПАВ;

14) специальная группа сотрудников стационарных отделений (врачей по специальности "психиатрия", "наркология", имеющих повышение квалификации по вопросам наркологии, и (или) врачей по специальности "психиатрия", "наркология", имеющих повышение квалификации по вопросам психотерапии, психологи, социальные работники и специалисты по социальной работе), создаваемая на основании приказа руководителя медицинской организации, оказывающей наркологическую помощь по реализации этапа противорецидивной и поддерживающей терапии лиц, зависимых от ПАВ.

14. Информационное, управленческое и ресурсное обеспечение этапов оказания наркологической помощи возлагается на следующие отделения (подразделения) и специальные группы наркологической службы:

1) организационно-методические отдел (кабинет) с компьютерным центром для сбора, обработки и анализа информации о реализации этапов оказания наркологической помощи, с управленческими группами мониторинга наркологической ситуации и планирования наркологической помощи на этапах;

2) административный, хозяйственный и экономический блоки медицинской организации, оказывающей наркологическую помощь, с функциями ресурсного обеспечения этапов оказания наркологической помощи;

3) специальная группа планирования наркологической помощи, создаваемая на основании приказа руководителя медицинской организации, работающая при наркологическом диспансере областного центра, города республиканского значения и столицы и осуществляющая функции стратегического и оперативного планирования деятельности на этапах наркологической помощи;

4) специальная группа по инновационному внедрению, создаваемая на основании приказа руководителя медицинской организации, функционирующая в структуре наркологического диспансера областного центра, города республиканского значения и столицы и осуществляющая взаимодействие с профильными научными центрами;

5) комиссия по внутреннему аудиту и контролю качества, медицинской организации, оказывающей наркологическую помощь, создаваемая на основании приказа руководителя медицинской организации, осуществляющая контроль качества помощи, оказываемой на этапах наркологической помощи.

15. Качество предоставляемых этапов оказания наркологической помощи населению Республики Казахстан осуществляется посредством проведения мониторинга эффективности наркологической помощи, по индикаторам, достигаемым при реализации стандарта организации этапов наркологической помощи согласно приложениям 1-5 к настоящему Стандарту.

Наркологическая помощь осуществляется согласно основным методикам, используемым на этапах оказания наркологической помощи согласно приложению 6 к настоящему Стандарту.

4. Целевые группы населения, получающие
наркологическую помощь

16. Целевые группы населения этапа первично-профилактической наркологической помощи:

1) дети, молодежь;

2) группы повышенного риска по профилю вовлечения в зависимость от ПАВ (безнадзорные дети, лица, освобожденные из мест лишения свободы, безработные лица, лица без определенного места жительства, мигранты и прочие);

3) семьи детей с повышенным риском формирования зависимости от ПАВ.

17. Целевые группы этапа первичной наркологической помощи:

1) группа лиц, употребляющих ПАВ с вредными последствиями, но без явных признаков сформированной зависимости;

2) группа лиц, зависимых от ПАВ;

3) группа созависимых лиц.

18. Целевые группы этапа амбулаторного лечения и реабилитации:

1) группа лиц, зависимых от ПАВ, дифференцированных по возрастному признаку и основным типам зависимости;

2) группа созависимых лиц.

19. Целевые группы этапа стационарного лечения и реабилитации:

1) группа лиц, зависимых от ПАВ, дифференцированных по возрастному признаку и основным типам зависимости;

2) группа созависимых лиц.

20. Целевые группы этапа противорецидивной и поддерживающей терапии:

1) группа лиц, зависимых от ПАВ, прошедших курсы амбулаторной и стационарной медико-социальной реабилитации, дифференцированных по возрастному признаку и типам зависимости;

2) группа лиц, зависимых от ПАВ, прошедших курсы детоксификации и мотивированных на участие в этапе противорецидивной и поддерживающей терапии (без предварительного прохождения этапов амбулаторной или стационарной МСР);

3) группа лиц, зависимых от ПАВ, находящихся в состоянии спонтанной (достигаемой без применения специфических лечебно-реабилитационных средств) ремиссии и мотивированных на удержание данного статуса за счет мероприятий этапа противорецидивной и поддерживающей терапии;

4) группа созависимых лиц.

5. Цели и задачи этапов оказания наркологической помощи

21. Основная цель этапа первично-профилактической наркологической помощи является обеспечение эффективной первичной профилактики вовлечения в зависимость от ПАВ целевых групп населения с использованием современных диагностических и коррекционных методик.

22. Основные задачи этапа первично-профилактической наркологической помощи:

1) мониторинг наркологической ситуации в сфере распространения рисков вовлечения в зависимость от ПАВ среди целевых групп населения и эффективности противодействующих усилий по профилю первичной профилактики;

2) широкомасштабная диагностика и формирование групп повышенного риска по профилю употребления зависимости от ПАВ среди целевых групп населения (дети, молодежь);

3) эффективная коррекция высоких рисков вовлечения в зависимость от ПАВ в целевых группах населения (дети, молодежь);

4) активное выявление признаков употребления ПАВ с вредными последствиями и вовлечения в зависимость от ПАВ среди других групп населения, мотивация выявленного контингента на участие в программах наркологической помощи с учетом приемлемости программ для данных групп;

5) реализация первичных профилактических технологий мотивационного информирования населения через средства массовой информации.

23. Основные цели этапа первичной наркологической помощи:

1) достижение полноценного охвата лиц, употребляющих ПАВ с вредными последствиями и зависимых от ПАВ, программами первичной наркологической помощи;

2) эффективная мотивация и перевод лиц, употребляющих ПАВ с вредными последствиями и зависимых от ПАВ, на этапы полноценного амбулаторного и стационарного лечения и реабилитации.

24. Основные задачи этапа первичной наркологической помощи:

1) активное выявление признаков употребления ПАВ с вредными последствиями и вовлечения в зависимость от ПАВ среди различных групп населения и мотивация на участие в программах первичной наркологической помощи;

2) обеспечение безопасности, доступности, объема и качества наркологической помощи лицам, употребляющим ПАВ с вредными последствиями и зависимым от ПАВ на этапе первичной наркологической помощи;

3) экспресс-терапия и профилактика осложнений и последствий острой и хронической интоксикации ПАВ с последующей мотивацией на прохождение полноценных курсов медико-социальной реабилитации;

4) профилактика наиболее тяжелых медицинских (присоединение коморбидной патологии, включая ВИЧ, преждевременной инвалидизации, смертности) и социальных (криминальная активность, асоциальное поведение) последствий систематического употребления ПАВ у лиц немотивированных или с негативным отношением к лечению.

25. Цель этапа амбулаторного лечения и реабилитации лиц, зависимых от ПАВ, - эффективное амбулаторное лечение и реабилитация в медицинских организациях, оказывающих наркологическую помощь, с достижением длительных и устойчивых ремиссий.

26. Основные задачи этапа амбулаторного лечения и реабилитации лиц, зависимых от ПАВ:

1) обеспечение безопасности, доступности, набора, объема и качества предоставляемых услуг на этапе амбулаторного лечения и реабилитации лицам из целевых групп;

2) амбулаторное лечение и реабилитация лиц, зависимых от ПАВ, в соответствии с утвержденными клиническими протоколами, дифференцированными по основным нозологическим и возрастным группам;

3) мотивация пациентов, находящихся на этапе амбулаторного лечения, на прохождение курсов полноценного стационарного лечения и реабилитации (по показаниям), а также на прохождение курсов противорецидивной и поддерживающей терапии по завершению амбулаторного лечения;

4) целенаправленная работа с созависимыми лицами по коррекции внутрисемейных и межличностных отношений в ближайшем окружении лиц, зависимых от ПАВ, получающих курс амбулаторного лечения и реабилитации.

27. Цель этапа стационарного лечения и реабилитации лиц, зависимых от ПАВ является оказание эффективной стационарной помощи и реабилитации в медицинских организациях, оказывающих наркологическую помощь, с достижением длительных и устойчивых ремиссий.

28. Основные задачи этапа стационарного лечения и реабилитации лиц, зависимых от ПАВ:

1) обеспечение безопасности, доступности, диапазона, объема и качества предоставляемых услуг на этапе стационарного лечения и реабилитации лицам целевых групп;

2) реализация программ стационарного лечения и реабилитации лиц, зависимых от ПАВ, в соответствии с утвержденными клиническими протоколами, дифференцированными по основным нозологическим и возрастным группам;

3) мотивация пациентов, получающих стационарную наркологическую помощь, на прохождение курсов противорецидивной и поддерживающей терапии (по показаниям);

4) целенаправленная работа с созависимыми лицами по коррекции внутрисемейных и межличностных отношений в ближайшем окружении зависимых от ПАВ, получающих курс стационарного лечения и реабилитации.

29. Цель этапа противорецидивной и поддерживающей терапии лиц, зависимых от ПАВ является профилактика срывов и рецидивов употребления ПАВ на этапе противорецидивной и поддерживающей терапии, обеспечение длительной и устойчивой ремиссии у лиц, завершивших курсы медико-социальной реабилитации.

30. Основные задачи этапа противорецидивной и поддерживающей терапии лиц, зависимых от ПАВ:

1) обеспечение безопасности, доступности, ассортимента, объема и качества предоставляемых услуг на этапе противорецидивной и поддерживающей терапии лицам целевых групп;

2) реализация программ противорецидивной и поддерживающей терапии лиц, зависимых от ПАВ, находящихся в состоянии ремиссии;

3) работа с созависимыми лицами по коррекции внутрисемейных и межличностных отношений в ближайшем окружении лиц, зависимых от ПАВ, охваченных этапом противорецидивной и поддерживающей терапии.

6. Специалисты, оказывающие наркологическую помощь.
Организации, взаимодействующие с медицинскими организациями,
оказывающими наркологическую помощь

31. Специалисты, оказывающие этап первично-профилактической наркологической помощи:

1) специалисты медицинских организаций, оказывающих наркологическую помощь (врачи по специальности "психиатрия, наркология", с навыками наркологического консультирования на этапе первично-профилактической наркологической помощи, специалисты-психологи с навыками диагностики, коррекции высоких рисков вовлечения в зависимость от ПАВ и коррекции деформированных семейных отношений, врачи по специальности "психиатрия", "наркология", имеющие повышение квалификации по вопросам психотерапии, с навыками проведения краткосрочных терапевтических вмешательств при первых пробах и признаках вовлечения в зависимость от ПАВ у представителей целевых групп);

2) профессорско-преподавательский состав организаций послевузовского и дополнительного образования, обеспечивающие повышение квалификации специалистов наркологического профиля, работающих на этапе первичной профилактической наркологической помощи;

3) научные работники профильных научных организаций, специализирующихся на разработке технологий эффективной первичной профилактики вовлечения в зависимость от ПАВ, а также на разработке квалификационных требований, регламентирующих деятельность специалистов на этапе оказания первично-профилактической наркологической помощи;

4) специалисты организаций с функциями основных внешних партнеров по реализации этапа первично-профилактической наркологической помощи (специалисты организации первичной медико-санитарной помощи, центров формирования здорового образа жизни, специалисты системы образования: социальные педагоги, педагоги-валеологи, школьные психологи, специалисты органов внутренних дел, представители средств массовой информации, специализирующиеся по наркологической тематике).

32. Организации, взаимодействующие с медицинскими организациями, оказывающими наркологическую помощь на этапе оказания первично-профилактической наркологической помощи:

1) научные организации и организации образования в области здравоохранения, взаимодействующие по вопросам разработки методологического обеспечения и повышения квалификации и переподготовки специалистов этапа первично-профилактической наркологической помощи, ЦФ ЗОЖ;

2) организации образования и профильные НПО, взаимодействующие по вопросам профилактики зависимости от ПАВ;

3) региональные управления по борьбе с наркоманией и наркобизнесом.

33. Специалисты (сотрудники), оказывающие этап первичной наркологической помощи:

1) специалисты медицинских организаций, оказывающих наркологическую помощь (врачи по специальности "психиатрия", "наркология" с навыками наркологического консультирования и мотивационной терапии на этапе первичной наркологической помощи, социальные работники и специалисты по социальной работе с навыками социальной диагностики и консультирования, инструкторы по реабилитации, консультанты по зависимостям с навыками наркологического консультирования и мотивационной терапии на этапе первичной наркологической помощи);

2) профессорско-преподавательский состав организаций послевузовского и дополнительного образования, обеспечивающие повышение квалификации специалистов наркологического профиля, работающих на этапе первичной наркологической помощи;

3) научные работники научных организаций наркологического профиля, специализирующихся на разработке технологий первичной наркологической помощи и квалификационных требований в данной сфере;

4) специалисты (сотрудники) организаций с функциями основных внешних партнеров по реализации этапа первичной наркологической помощи (сотрудники передвижных и стационарных пунктов доверия действующих программ снижения вреда от употребления наркотиков, медицинский персонал токсикологических отделений и специализированных бригад скорой помощи, медицинский персонал реанимационных отделений, центров, палат интенсивной терапии, оказывающие услуги по профилю детоксикации лицам, зависимым от ПАВ, специалисты детских кабинетов (отделений) многопрофильных поликлиник, специалисты психотерапевтических и консультативно-психологических кабинетов, кабинетов телефонного консультирования и экстренной психологической помощи, специалисты органов внутренних дел).

34. Организации, взаимодействующие с медицинскими организациями, оказывающими наркологическую помощь, на этапе оказания первичной наркологической помощи:

1) научные организации и организации образования в области здравоохранения, взаимодействующие по вопросам разработки методологического обеспечения и повышения квалификации и переподготовки специалистов этапа первичной наркологической помощи;

2) медицинские организации, оказывающие медицинскую помощь при острых и хронических интоксикациях потребителям ПАВ, токсикологические центры, организации скорой помощи,СПИД-центры,;

3) психотерапевтические и психологические кабинеты и центры, центры телефонного консультирования;

4) НПО, специализирующиеся в сфере снижения вреда от употребления наркотиков и профилактики СПИД.

35. Специалисты, оказывающие этапы амбулаторного, стационарного лечения и реабилитации и противорецидивной и поддерживающей терапии лиц, зависимых от ПАВ:

1) специалисты медицинских организаций, оказывающих наркологическую помощь (врачи по специальности "психиатрия", "наркология", имеющие повышение квалификации по вопросам наркологии, врачи по специальности "психиатрия", "наркология", имеющие повышение квалификации по вопросам психотерапии, психологи, социальные работники и специалисты по социальной работе, средний медицинский персонал, специалисты диагностических подразделений);

2) профессорско-преподавательский состав организаций послевузовского и дополнительного образования, обеспечивающие повышение квалификации специалистов наркологического профиля;

3) научные работники научных организаций наркологического профиля, специализирующихся на разработке методик амбулаторного, стационарного лечения и реабилитации и противорецидивной и поддерживающей терапии лиц, зависимых от ПАВ, а также на разработке профессиональных стандартов в данной сфере;

4) специалисты медицинских организаций, оказывающих наркологическую помощь, реализующие предшествующие этапы наркологической помощи.

36. Организации, взаимодействующие с медицинскими организациями, оказывающими наркологическую помощь на этапах амбулаторного, стационарного лечения и реабилитации и противорецидивной и поддерживающей терапии лиц, зависимых от ПАВ:

1) научные организации и организации образования в области здравоохранения, взаимодействующие по вопросам разработки методологического обеспечения и повышения квалификации и переподготовки специалистов, работающих на этапах амбулаторного, стационарного лечения и реабилитации и противорецидивной и поддерживающей терапии лиц, зависимых от ПАВ;

2) медицинские организации, реализующие предшествующие этапы наркологической помощи (этап первично-профилактической наркологической помощи, этап первичной наркологической помощи), независимо от форм собственности.

7. Материально-техническая обеспеченность медицинских
организаций, оказывающих наркологическую помощь

37. Оснащение организаций, оказывающих наркологическую помощь составляет:

1) здания (помещения) для базирования отделений, подразделений и специалистов, реализующих этапы помощи, и инвентарь, необходимый для оборудования рабочих мест специалистов, работающих на этапах оказания наркологической помощи;

2) диагностическое оборудование и расходные материалы для обеспечения деятельности диагностических лабораторий и для определения содержания ПАВ в биологических жидкостях и тканях организма у лиц, зависимых от ПАВ в соответствии с нормативами, утвержденными уполномоченным органом;

3) набор лекарственных средств и изделий медицинского назначения, в соответствие с расчетами и утвержденными протоколами наркологической помощи лицам, зависимым от ПАВ;

4) компьютерные программы психологической диагностики рисков вовлечения в зависимость от ПАВ по каждой возрастной группе;

5) технические возможности для реализации технологий мотивационного информирования и наркологического консультирования (множительная техника, видеопроекторы и др.);

6) средства связи;

7) технические возможности для сбора и анализа информации по реализации этапов наркологической помощи (компьютеры, статистические программы).

Приложение 1 к Стандарту организации оказания наркологической помощи населению Республики Казахстан

Индикаторы (результаты) достигаемые при реализации
стандарта организации этапа первично-профилактической
наркологической помощи

№	Наименование индикатора	Единица измерения	Значение индикатора
1.	Выявляемость зависимости от ПАВ среди детей, среди общего населения	на 100 тысяч соответствующего населения	первичный рост с последующей стабилизацией и снижением
2.	Соотношение детей, охваченных программами психологической диагностики рисков вовлечения в зависимость от ПАВ, к количеству детского населения в регионе	%	40
3.	Соотношение детей, вошедших в группу повышенного риска по профилю зависимости от ПАВ по результатам психологического тестирования, к количеству детского населения в регионе	%	2-3
4.	Соотношение детей - представителей группы повышенного риска по профилю зависимости от ПАВ, охваченных технологиями группового и индивидуального наркологического консультирования, группового и индивидуального психологического консультирования, социально-психологических тренингов по формированию психологической устойчивости к вовлечению в зависимость от ПАВ, к общему количеству детей, входящих в группу повышенного риска по профилю зависимости от ПАВ	%	40-50
5.	Соотношение детей - представителей группы повышенного риска по профилю зависимости от ПАВ, охваченных технологией краткосрочной индивидуальной психотерапии, к общему количеству детей, входящих в группу повышенного риска по профилю зависимости от ПАВ	%	10-15
6.	Показатель уровней рисков вовлечения в зависимость от ПАВ у охваченных первично-профилактическими мероприятиями детей при повторной психологической диагностике	%	устойчивая динамика снижения показателя
7.	Показатель уровней рисков, выявляемый при повторной психологической диагностике в группе детей с повышенным риском по профилю формирования зависимости от ПАВ	%	устойчивая динамика снижения показателя
8.	Показатель успеваемости у детей групп повышенного риска, охваченных технологиями первично-профилактической наркологической помощи	%	устойчивая динамика повышения показателя
9.	Соотношение количества представителей педагогических коллективов региона, (охваченных) обученных технологиями наркологического консультирования по вопросам ранней диагностики высоких рисков и первых признаков вовлечения в зависимость от ПАВ у детей, к общему количеству специалистов педагогического профиля, работающих в регионе	%	30-40
10.	Соотношение количества одобрительной оценки адресных первично - профилактических мероприятий по профилю вовлечения в зависимость от ПАВ к общему количеству лиц, подвергшихся опросу	%	40-50

Приложение 2 к Стандарту организации оказания наркологической помощи населению Республики Казахстан

Индикаторы (результаты) достигаемые
при реализации стандарта организации этапа
первичной наркологической помощи

№	Наименование индикатора	Единица измерения	Значение индикатора или его динамика
1.	Соотношение количества лиц, зависимых от ПАВ, перешедших с этапа первичной наркологической помощи на этап амбулаторного лечения к общему количеству лиц, зависимых от ПАВ, охваченных этапом первичной наркологической помощи	%	10-20
2.	Соотношение количества детей, зависимых от ПАВ, перешедших с этапа первичной наркологической помощи на этап стационарного лечения и реабилитации, к общему количеству детей, зависимых от ПАВ, охваченных этапом первичной наркологической помощи	%	10-15
3.	Соотношение количества созависимых лиц, охваченных этапом первичной наркологической помощи, к общему количеству лиц, зависимых от ПАВ, охваченных этапом первичной наркологической помощи	%	20-30
4.	Соотношение количества лиц, зависимых от ПАВ, переведенных с этапа первичной наркологической помощи на этапы амбулаторного лечения и реабилитации	%	устойчивый рост значения индикатора
5.	Соотношение лиц, зависимых от ПАВ и охваченных этапом первичной наркологической помощи, находящихся в ремиссии, к общему количеству лиц, охваченных этапом первичной наркологической помощи	%	устойчивый рост значения индикатора
6.	Соотношение лиц, зависимых от ПАВ и охваченных этапом первичной наркологической помощи, имеющих положительный ВИЧ-статус, к общему количеству лиц, охваченных этапом первичной наркологической помощи	%	устойчивое снижение значения индикатора
7.	Соотношение лиц, зависимых от ПАВ и охваченных этапом первичной наркологической помощи, имевших передозировку или отравление ПАВ, к общему количеству лиц, охваченных этапом первичной наркологической помощи	%	устойчивое снижение значения индикатора
8.	Наличие средней или высокой степени соответствия предоставляемых на этапе первичной наркологической помощи услуг ожиданиям и потребностям охваченного контингента при анкетировании лиц, употребляющих с вредными последствиями и зависимых от ПАВ, охваченных этапом первичной наркологической помощи	%	50

Приложение 3 к Стандарту организации оказания наркологической помощи населению Республики Казахстан

Индикаторы (результаты) достигаемые при
реализации стандарта организации этапа амбулаторного
лечения и реабилитации лиц, зависимых от ПАВ

№	Наименование индикатора	Единица измерения	Значение индикатора или его динамика
1.	Выявляемость зависимости от ПАВ среди общего населения	на 100 тысяч общего населения	первичный рост с последующей стабилизацией и снижением
2.	Выявляемость зависимости от ПАВ среди детей	на 100 тысяч детского населения	первичный рост с последующей стабилизацией и снижением
3.	Показатель общей заболеваемостью зависимостью от ПАВ среди общего населения	на 100 тысяч общего населения	первичный рост с последующей стабилизацией и снижением
4.	Показатель общей заболеваемостью зависимостью от ПАВ среди детей	на 100 тысяч детского населения	первичный рост с последующей стабилизацией и снижением
5.	Соотношение числа лиц, зависимых от ПАВ, прошедших курсы амбулаторного лечения и реабилитации в течение последнего года, к общему числу учтенного контингента лиц, зависимых от ПАВ в регионе	%	10-15
6.	Соотношение числа детей, употребляющих с вредными последствиями и зависимых от ПАВ, прошедших курсы амбулаторного лечения и реабилитации в течение последнего года, к общему количеству учтенного контингента детей, употребляющих с вредными последствиями и зависимых от ПАВ	%	20-25
7.	Соотношение находящихся в ремиссии лиц, зависимых от ПАВ и завершивших программу этапа амбулаторного лечения и реабилитации, к общему количеству лиц, зависимых от ПАВ, охваченных этапом амбулаторного лечения и реабилитации	%	устойчивый рост значения индикатора
8.	Соотношение находящихся в ремиссии детей, зависимых от ПАВ и завершивших программу этапа амбулаторного лечения и реабилитации, к общему количеству детей, зависимых от ПАВ охваченных этапом амбулаторного лечения и реабилитации	%	устойчивый рост значения индикатора
9.	Показатель инфицирования ВИЧ у охваченного этапом амбулаторного лечения и реабилитации контингента лиц, зависимых от наркотиков, в период последней ремиссии	%	устойчивое снижение значения индикатора
10.	Наличие средней или высокой степени соответствия предоставляемых на этапе амбулаторного лечения и реабилитации лиц, зависимых от ПАВ услуг ожиданиям и потребностям охваченного контингента при анкетировании лиц, употребляющих с вредными последствиями и зависимых от ПАВ, охваченных этапом амбулаторного лечения и реабилитации	%	50

Приложение 4 к Стандарту организации оказания наркологической помощи населению Республики Казахстан

Индикаторы (результаты) достигаемые при
реализации стандарта организации этапа стационарного
лечения и реабилитации лиц, зависимых от ПАВ

№	Наименование индикатора	Единица измерения	Значение индикатора или его динамика
1.	Соотношение количества пациентов с зависимостью от ПАВ, прошедших курс стационарного лечения и реабилитации в течение последнего года к общему количеству лиц, зависимых от ПАВ, состоящих на наркологическом учете	%	рост ежегодно на 10%
2.	Соотношения количества пациентов с зависимостью от ПАВ, прошедших полный курс МСР, к общему количеству пациентов с зависимостью от ПАВ, пользованных в наркологическом стационаре в течение года	%	30-40
3.	Соотношение количества пациентов-детей с зависимостью от ПАВ, прошедших курс стационарного лечения и реабилитации в течение последнего года к общему количеству детей, зависимых от ПАВ, состоящих на наркологическом учете	%	10-15
4.	Соотношения количества пациентов-детей с зависимостью от ПАВ, прошедших полный курс МСР, к общему количеству пациентов-детей с зависимостью от ПАВ, пользованных в наркологическом стационаре в течение года	%	20-30
5.	Соотношение находящихся в ремиссии лиц, зависимых от ПАВ и завершивших курс стационарного лечения и реабилитации, к общему количеству лиц, зависимых от ПАВ, охваченных этапом стационарного лечения и реабилитации	%	устойчивый рост значения индикатора
6.	Соотношение находящихся в ремиссии детей, зависимых от ПАВ и завершивших курс стационарного лечения и реабилитации, к общему количеству детей, зависимых от ПАВ, охваченных этапом стационарного лечения и реабилитации	%	устойчивый рост значения индикатора
7.	Показатель инфицирования ВИЧ у охваченного этапом стационарного лечения и реабилитации контингента лиц, зависимых от наркотиков, в период последней ремиссии	%	устойчивое снижение значения индикатора
8.	Наличие средней или высокой степени соответствия предоставляемых на этапе стационарного лечения и реабилитации услуг ожиданиям и потребностям охваченного контингента при анкетировании лиц, употребляющих с вредными последствиями и зависимых от ПАВ, охваченных этапом стационарного лечения и реабилитации	%	50

Приложение 5 к Стандарту организации оказания наркологической помощи населению Республики Казахстан

Индикаторы (результаты) достигаемые при реализации
стандарта организации этапа противорецидивной и
поддерживающей терапии лиц, зависимых от ПАВ

№	Наименование индикатора	Единица измерения	Значение индикатора или его динамика
1.	Соотношение количества пациентов с зависимостью от ПАВ, направленных на этап противорецидивной и поддерживающей терапии после прохождения а) этапа первичной наркологической помощи, б) прохождения курса амбулаторного лечения и реабилитации, в) курса стационарного лечения и реабилитации, к общему количеству лиц, зависимых от ПАВ, получивших лечение на соответствующих этапах наркологической помощи в течение последнего года	%	устойчивый рост значения индикатора
2.	Соотношение количества детей с зависимостью от ПАВ, направленных на этап противорецидивной и поддерживающей терапии после прохождения а) этапа первичной наркологической помощи, б) курса амбулаторного лечения и реабилитации, в) курса стационарного лечения и реабилитации, к общему количеству зависимых от ПАВ получивших лечение на соответствующих этапах наркологической помощи в течение последнего года	%	устойчивый рост значения индикатора
3.	Показатель распространенности ремиссий длительностью от 1 года и выше среди пациентов с зависимостью от ПАВ, завершивших или получающих курс противорецидивной и поддерживающей терапии, после направления а) с этапа первичной наркологической помощи; б) с этапа амбулаторного лечения и реабилитации; в) с этапа стационарного лечения и реабилитации	%	устойчивый рост значения индикатора
4.	Показатель распространенности ремиссий длительностью от 1 года и выше, среди детей с зависимостью от ПАВ, завершивших или получающих курс противорецидивной и поддерживающей терапии после направления: а) с этапа первичной наркологической помощи; б) с этапа амбулаторного лечения и реабилитации; в) с этапа стационарного лечения и реабилитации	%	устойчивый рост значения индикатора
5.	Показатель инфицирования ВИЧ у охваченного этапом противорецидивной и поддерживающей терапии контингента лиц, зависимых от наркотиков	%	устойчивое снижение значения индикатора
6.	Наличие средней или высокой степени соответствия предоставляемых на этапе противорецидивной и поддерживающей терапии услуг ожиданиям и потребностям охваченного контингента при анкетировании лиц, употребляющих с вредными последствиями и зависимых от ПАВ, охваченных этапом противорецидивной и поддерживающей терапии	%	50

Приложение 6 к Стандарту организации оказания наркологической помощи населению Республики Казахстан

Основные методики, используемые на этапах оказания
наркологической помощи

1. Основные методики, используемые на этапе первично-профилактической наркологической помощи:

1) диагностические методики:

психологическая диагностика рисков вовлечения в зависимость от ПАВ среди лиц, относящихся к целевым группам этапа первично-профилактической наркологической помощи;

психологическая диагностика дисгармоничных семейных отношений (семей повышенного риска), способствующих формированию зависимости от ПАВ у детей и подростков;

2) информационные и консультативные методики:

мотивационное информирование населения и сотрудников организаций – основных внешних партнеров при реализации этапа первично-профилактической помощи по вопросам эффективной профилактики формирования зависимости от ПАВ;

групповое наркологическое консультирование лиц, относящихся к целевым группам этапа первично-профилактической наркологической помощи, по вопросам эффективной профилактики вовлечения в зависимость от ПАВ;

индивидуальное наркологическое консультирование лиц, относящихся к целевым группам этапа первично-профилактической наркологической помощи, с повышенным риском вовлечения в зависимость от ПАВ;

наркологическое консультирование членов семей с повышенным риском формирования зависимости от ПАВ у детей;

наркологическое консультирование педагогов–психологов, школьных психологов, социальных педагогов и педагогов - валеологов по вопросам ранней диагностики и коррекции высоких рисков вовлечения в зависимость от ПАВ;

анонимное наркологическое консультирование по вопросам эффективной профилактики вовлечения в зависимость от ПАВ по телефону доверия;

групповое психологическое консультирование лиц, относящихся к целевым группам этапа первично-профилактической наркологической помощи, с повышенным риском вовлечения в зависимость от ПАВ;

индивидуальное психологическое консультирование лиц, относящихся к целевым группам этапа первично-профилактической наркологической помощи, с повышенным риском вовлечения в зависимость от ПАВ;

психологическое консультирование родителей и старших родственников в семьях с повышенным риском формирования зависимости от ПАВ у детей, подростков, молодежи;

3) коррекционные методики

социально-психологические тренинги по формированию психологической устойчивости у лиц, относящихся к целевым группам этапа первично-профилактической наркологической помощи, к вовлечению в зависимость от ПАВ;

краткосрочная групповая психотерапия лиц, относящихся к целевым группам этапа первично-профилактической наркологической помощи, с высокими рисками вовлечения в зависимость от ПАВ;

краткосрочная индивидуальная психотерапия лиц с высокими рисками вовлечения в зависимость от ПАВ.

2. Основные методики, используемые на этапе первичной наркологической помощи:

1) диагностические методики:

диагностика употребления ПАВ с вредными последствиями с использованием критериев МКБ-10;

диагностика синдрома зависимости от ПАВ (начальных и развернутых клинических форм) с использованием критериев МКБ-10;

оценка степени тяжести основных проявлений зависимости от ПАВ с использованием инструмента "Индекс тяжести аддикции";

диагностика коморбидной, по отношению к химической зависимости, патологии на этапе первичной наркологической помощи (ВИЧ, гепатиты B и C, флебиты, абсцессы, болезни, передающиеся половым путем);

2) информационные и консультативные методики:

мотивационное информирование лиц, зависимых от ПАВ;

наркологическое консультирование лиц, зависимых от ПАВ;

наркологическое консультирование созависимых лиц на этапе первичной наркологической помощи;

социальное консультирование лиц, зависимых от ПАВ, и созависимых лиц;

3) методики медикаментозной и заместительной терапии:

медикаментозная терапия синдрома зависимости и его осложнений (отравлений, передозировок);

комплексная медикаментозная терапия коморбидной патологии;

заместительная терапия для потребителей инъекционных наркотиков по показаниям;

4) психотерапевтические и тренинговые методики

краткосрочная мотивационная психотерапия лиц, зависимых от ПАВ (групповая, индивидуальная);

проблемно-ориентированная психотерапия лиц, зависимых от ПАВ (групповая, индивидуальная);

стресс-шоковая психотерапия лиц, зависимых от ПАВ;

тренинги по формированию устойчивой мотивации к прохождению курсов полноценной медико-социальной реабилитации у лиц, зависимых от ПАВ;

5) прочие методики, используемые в программах снижения вреда от употребления наркотиков:

предоставление материалов потребителям инъекционных наркотиков (обмен шприцев, раздача дезинфекционных, информационных материалов, презервативов потребителям инъекционных наркотиков);

специальное обучение потребителей инъекционных наркотиков безопасному (по профилю инфицирования ВИЧ) поведению (безопасные инъекции, профилактика передозировок, безопасный секс), обучение созависимых лиц;

социальная помощь и поддержка потребителям инъекционных наркотиков (восстановление документов; помощь в трудоустройстве);

дотестовое и послетестовое консультирование при тестировании на ВИЧ.

3. Основные методики, используемые на этапе амбулаторного лечения и реабилитации:

1) диагностические методики:

клинико-психопатологическая диагностика психических и поведенческих расстройств вследствие употребления ПАВ с использованием критериев МКБ-10;

оценка степени тяжести основных проявлений зависимости от ПАВ с использованием инструмента "Индекс тяжести аддикции";

экспериментально-психологическая диагностика особенностей сфер психической деятельности (стандартная);

экспериментально-психологическая диагностика уровней реабилитационного потенциала и актуальных мишеней МСР;

клиническая диагностика коморбидной по отношению к диагнозу химической зависимости патологии;

клинико-биохимическая диагностика;

бактериологическая и вирусологическая диагностика, включая возможность тестирования на ВИЧ;

нейрофизиологическая диагностика;

электрокардиография;

рентгенологическая диагностика;

ультразвуковая диагностика;

анализ содержания ПАВ в биологических жидкостях и тканях организма;

2) методики детоксификации:

инфузионные методы;

экстракорпоральные методы;

ускоренная детоксификация в сочетании с введением антагонистических препаратов;

3) медикаментозная терапия:

психофармакотерапия синдрома зависимости и его осложнений;

симптоматическая медикаментозная психотерапия, направленная на стимуляцию мозгового метаболизма и компенсацию последствий хронической интоксикации ПАВ;

медикаментозная терапия коморбидной патологии;

антагонистическая терапия с использованием блокаторов опиоидных рецепторов;

4) немедикаментозная терапия:

физиотерапия;

рефлексотерапия;

ЛФК, терапия спортом;

5) консультативные методики:

наркологическое консультирование лиц, зависимых от ПАВ, и созависимых лиц;

психологическое консультирование лиц, зависимых от ПАВ, и созависимых лиц;

социальное консультирование лиц, зависимых от ПАВ, и созависимых лиц;

6) тренинговые методики:

тренинги по формированию устойчивой мотивации на прохождение полноценного лечения и на отказ от употребления ПАВ;

тренинги по формированию необходимых адаптационных навыков сензитивности, коммуникативности, ассертивности, креативности;

тренинги по формированию психологической устойчивости к повторному вовлечению в зависимость от ПАВ;

7) психотерапевтические методики

групповая и индивидуальная мотивационная психотерапия;

групповая, индивидуальная проблемно-ориентированная психотерапия;

стресс-шоковая психотерапия лиц, зависимых от ПАВ.

8) реабилитационные методики:

программы амбулаторной реабилитации детей, зависимых от ПАВ;

программы амбулаторной реабилитации взрослых лиц, зависимых от ПАВ;

9) экспертные методики и методики освидетельствования:

судебно-наркологическая экспертиза;

военно-врачебная экспертиза;

экспертиза временной нетрудоспособности;

наркологическое освидетельствование на предмет обоснования наркологического диагноза либо его отсутствия.

наркологическое освидетельствование на предмет выявления алкогольного или наркотического опьянения.

4. Основные методики, используемые на этапе стационарного лечения и реабилитации:

1) диагностические методики:

клинико-психопатологическая диагностика психических и поведенческих расстройств вследствие употребления ПАВ с использованием критериев МКБ-10;

оценка степени тяжести основных проявлений зависимости от ПАВ с использованием инструмента "Индекс тяжести аддикции";

клиническая диагностика коморбидной патологии;

клинико-биохимическая диагностика;

бактериологическая и вирусологическая диагностика;

нейрофизиологическая диагностика;

электрокардиография;

рентгенологическая диагностика;

ультразвуковая диагностика;

экспериментально-психологическая диагностика особенностей сфер психической деятельности лиц, зависимых от ПАВ, (стандартная);

экспериментально-психологическая диагностика уровней реабилитационного потенциала и актуальных мишеней МСР у лиц, зависимых от ПАВ;

анализ содержания ПАВ в биологических тканях и жидкостях организма;

2) методики детоксикации:

инфузионные методы;

экстракорпоральные методы;

3) медикаментозная терапия:

психофармакотерапия синдрома зависимости и его осложнений;

симптоматическая медикаментозная терапия, направленная на купирование абстинентных проявлений;

симптоматическая медикаментозная терапия, направленная на стимуляцию мозгового метаболизма и преодоление последствий хронической интоксикации ПАВ;

дифференцированная медикаментозная терапия коморбидной патологии;

антагонистическая терапия с использованием блокаторов опиоидных рецепторов;

специфическая антиретровирусная терапия ВИЧ - инфицированных наркозависимых лиц;

4) немедикаментозная терапия:

физиотерапия;

рефлексотерапия;

ЛФК, терапия спортом.

5) консультативные методики:

наркологическое консультирование пациентов и созависимых лиц в программах МСР;

психологическое консультирование пациентов и созависимых лиц в программах МСР;

социальное консультирование пациентов и созависимых лиц в программах МСР;

мотивационное консультирование по проблемам химической зависимости, проводимое штатными инструкторами-консультантами по реабилитации в программах МСР;

многопрофильное врачебное консультирование по диагностике и лечению коморбидной патологии;

6) тренинговые методики:

мотивационные тренинги в программах МСР;

тренинги по формированию адаптационных навыков, навыков стрессоустойчивости в программах МСР;

тренинги по формированию свойств психологической устойчивости к повторному вовлечению в зависимость от ПАВ в программах МСР;

7) психотерапевтические методики:

групповая мотивационная психотерапия в программах МСР;

индивидуальная мотивационная психотерапия в программах МСР;

групповая проблемно-ориентированная психотерапия, направленная на формирование свойств психологической устойчивости к повторному вовлечению в химическую зависимость в программах МСР;

8) реабилитационные методики:

программы МСР для детей, зависимых от алкоголя и других ПАВ;

программа МСР для взрослых лиц, зависимых от алкоголя и других ПАВ;

9) трудотерапия:

трудотерапия в программах МСР по самообслуживанию, уборке помещений;

трудотерапия в программах МСР в производственных мастерских и цехах;

трудотерапия в подсобном хозяйстве в программах МСР;

10) экспертные методики и методики освидетельствования:

военно-врачебная экспертиза;

судебно-наркологическая экспертиза;

экспертиза временной нетрудоспособности;

наркологическое освидетельствование на предмет обоснования наркологического диагноза либо его отсутствия;

наркологическое освидетельствование на предмет выявления алкогольного или наркотического опьянения.

5. Основные методики, используемые на этапе противорецидивной и поддерживающей терапии:

1) диагностические методики:

анализ содержания ПАВ в биологических жидкостях и тканях организма;

тестирование на ВИЧ;

диагностика тяжести зависимости с использованием инструмента "Индекс тяжести аддикции" (ИТА);

экспериментально-психологическая диагностика уровней реабилитационного потенциала и актуальных мишеней на этапе противорецидивной и поддерживающей терапии;

определение качества жизни и социального функционирования по методологии Всемирной организации здравоохранения (опросник SF-36);

клинико-биохимическая диагностика (по показаниям);

нейрофизиологическая диагностика (по показаниям);

2) методики детоксификации:

инфузионная терапия (используется в случае срыва);

3) медикаментозная терапия:

психофармакотерапия (используется в случаях: срыва; обострения патологического влечения к ПАВ; в периоды аффективных колебаний; в периоды адаптационного напряжения – стрессовых реакций и состояний);

симптоматическая медикаментозная терапия, направленная на стимуляцию мозгового метаболизма (по показаниям);

симптоматическая медикаментозная терапия коморбидной патологии (по показаниям);

антагонистическая терапия с использованием блокаторов опиоидных рецепторов;

4) немедикаментозная терапия:

физиотерапия по показаниям;

рефлексотерапия по показаниям;

ЛФК и терапия спортом;

5) консультативные методики:

наркологическое консультирование лиц, зависимых от ПАВ, и созависимых лиц;

психологическое консультирование лиц, зависимых от ПАВ, и созависимых лиц;

социальное консультирование зависимых лиц, от ПАВ, и созависимых лиц;

6) тренинговые методики:

мотивационные тренинги на продолжение противорецидивной и поддерживающей терапии;

тренинги по формированию адаптационных навыков и стрессоустойчивости;

тренинги по формированию свойств психологической устойчивости к повторному вовлечению в зависимость от ПАВ;

7) психотерапевтические методики:

групповая проблемно-ориентированная психотерапия лиц, зависимых от ПАВ;

индивидуальная проблемно-ориентированная психотерапия лиц, зависимых от ПАВ;

индивидуальная экспресс-психотерапия лиц, зависимых от ПАВ, находящихся в состоянии срыва.