ИПС "Әділет"

Ескерту. Күші жойылды – ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 20.12.2020 № 393 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2007 жылғы 15 мамырдағы Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 138-5 бабының 3 тармағына және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 29 сәуірдегі "Кәсіптік стандарттарды әзірлеуге 2013 жылға қаражат бөлу және оны пайдалану қағидаларын бекіту туралы" № 406 қаулысына сәйкес, БҰЙЫРАМЫН:

1. Мақта өсіру қызметіндегі кәсіби стандарт бекітілсін.

2. Егіншілік департаменті (А.А. Буць) Қазақстан Республикасының заңнамасында бекітілген тәртіппен кәсіби стандартты енгізуге шаралар қабылдасын.

3. Әлеуметтік саясат басқармасы (С.С. Лепешко) осы бұйрықты заңнамада белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін және ресми жариялануын қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Әлеуметтік саясат басқармасына (С.С. Лепешко) жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр А.	Мамытбеков
Келісілген
Қазақстан Республикасы
Еңбек және халықты
әлеуметтік қорғау министрі
Т. Дүйсенова
2014 жылғы 7 сәуір

Қазақстан Республикасы
Ауыл шаруашылығы министрінің
2014 жылғы 21 қаңтардағы
№ 20/35 бұйрығымен бекітілген

Мақта өсіру қызметіндегі кәсіби стандарты
1. Жалпы ережелер

1. Мақта өсіру қызметіндегі кәсіби стандарт (бұдан әрі - КС):

1) кәсіби білім беру мен еңбек салалары арасындағы қарым-қатынасты реттеуге;

2) кәсіби қайта даярлау мен біліктілігін көтеруді дайындау бағдарламаларын әзірлеу талаптарының мерзімін белгілеуге;

3) аттестациялау мен сертификаттауда қызметкерлердің құзыреттілігін бағалау талаптарының мерзімін белгілеуге;

4) кәсіби қызметтің мәніне бірыңғай талаптар әзірлеуге, еңбек нарығының заманауи талаптарына жауап беретін біліктілік талаптарын жаңартуға;

5) персоналды басқару саласындағы кең ауқымды міндеттерді шешуге;

6) білім беру стандарттарын, оқу жоспарларын, модульдік оқу бағдарламаларын әзірлеу, сондай-ақ тиісті оқу-әдістемелік материалдарды әзірлеуге;

7) кәсіби даярлығын бағалаудан өткізу және мамандар біліктіліктерінің сәйкестіктерін растауға арналған.

2. КС негізгі пайдаланушылары:

1) білім беру мекемелері түлектері, жұмысшылар;

2) ұйымдардың басшылары мен жұмысшылары, ұйымдардың персоналды басқару бөлімшелерінің басшылары мен мамандары;

3) білім беру бағдарламаларын әзірлейтін мамандар;

4) мамандардың кәсіби даярлығын бағалау және біліктігіне сәйкестігін растау саласындағы мамандар.

3. КС негізінде кәсіпорындар қызметінің функционалдық үлгілеріне, лауазымына, қызметкерлердің біліктілігін арттыру, аттестациядан өткізу, еңбекке ынталандыру жүйесіне ішкі, корпоративті стандарттар және басқалар әзірленуі мүмкін.

4. Осы КС-да төмендегі терминдер мен анықтамалар қолданылады:

1) біліктілік – жұмысшының еңбек қызметінің нақты түрін орындауға кәсіби дайындық дәрежесі;

2) біліктілік деңгейі\білікті деңгейі – атқарылатын жұмыстардың күрделілігі, дербестігі мен жауаптылығы көрінетін қызметкердің біліктілігіне (құзыреттілігіне) қойылатын талаптар деңгейі;

3) еңбек мәні - белгілі бір еңбек құралдарының көмегімен өнім жасау мақсатында қызметкердің іс-қимылы бағытталатын зат;

4) еңбек құралы – қызметкердің еңбек мәнін бастапқы күйден өнімге айналдыру үшін пайдаланатын құралдары;

5) еңбек қызметінің түрі – еңбек функцияларының тұтас жиынтығымен және оларды орындау үшін қажетті құзыреттілікпен құрылған кәсіби қызмет саласындағы құрамдас бөлік;

6) еңбек функциясы – бизнес-процеспен анықталатын және олардың еңбек қызметінің нақты түрінің шеңберінде орындалуы үшін тиісті құзыреттіліктің болуын көздейтін еңбек әрекеттерінің интеграцияланған және тиісінше автономды жиынтығы;

7) кәсіби қызмет саласы – ортақ интеграцияланған негізі (ұқсас және жуық мәндер, объектілер, технологиялар, соның ішінде еңбек құралдары) және еңбек функцияларының ұқсас жиынтығын және оларды орындау үшін құзыреттілікті көздейтін саланың еңбек қызметі түрлерінің жиынтығы;

8) КС – нақты кәсіби қызмет саласындағы еңбек сапасы мен жағдайы, біліктілігі, құзыреттілігі, мазмұны деңгейіне қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;

9) КС бірлігі – осы қызмет түрі үшін тұтас, аяқталған, тиісінше автономды және маңызды болып табылатын нақты еңбек функциясының ашық сипаттамасынан тұратын КС құрылымдық элементі;

10) кәсіп – арнайы дайындықтың, жұмыс тәжірибесінің нәтижесінде пайда болған арнайы білімді, ептілікті және практикалық дағдыларды талап ететін және білімі туралы тиісті құжаттармен нақтыланатын адамның еңбек қызметінің негізгі түрі;

11) құзыреттілік – қызметкердің кәсіби қызметте білімін және іскерлігін қолдану қабілеті;

12) лауазым – лауазымдық өкілеттіктер мен лауазымдық міндеттер шеңбері жүктелген жұмыс берушінің құрылымдық бірлігі;

13) міндет – нақты бір еңбек мәндері мен құралдарын пайдалана отырып еңбек функциясын іске асырумен және нәтижеге қол жеткізумен байланысты іс-қимыл жиынтығы;

14) сала – шығарылатын өнімнің, өндіріс технологиясының, негізгі қорлар мен жұмыс істейтіндердің кәсіби дағдыларының жалпылығы тән кәсіпорындар мен ұйымдардың жиынтығы;

15) салалық біліктілік шеңбері (бұдан әрі - СБШ) – салада құпталатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдалған сипаттамасы;

16) ұлттық біліктілік шеңбері (бұдан әрі - ҰБШ) – еңбек нарығында құпталатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдалған сипаттамасы;

17) функционалдық карта – әр түрлі кәсіби қызметтер саласының шеңберінде белгіленген, қызметкер орындайтын еңбек қызметінің түрінің еңбек функциялары мен кәсіби міндеттерінің құрылымданған сипаттамасы.

2. КС паспорты

5. Экономикалық қызмет түрі (кәсіби қызмет саласы) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік жіктеушісі 03-2007: 01.11 Дәнді дақылдарды (күрішті қоспағанда), бұршақты және майлы дақылдарды өсіру, 01.16 Талшықты иіру дақылдарын өсіру, 01.29 Өзге көп жылдық дақылдарды өсіру, 01.63 Өнімді жинағаннан кейінгі ауыл шаруашылық қызмет түрлері.

6. Экономикалық қызмет түрінің (кәсіби қызмет саласының) негізгі мақсаты: мақта саласын дамыту, ғылыми негізделген технологияларды енгізу, техникалық реттеу және мақта шаруашылығын индустрияландыру, оны тоқыма және тамақ өнеркәсібімен біріктіру негізінде мақтаның бәсекеге жарамдылығын арттыру.

КС мақта шаруашылығы кәсіби қызметі саласында еңбек заттарына, сапасына, жағдайына, қызметкерлердің біліктілігі мен құзыреттілігіне қойылатын талаптарды белгілейді.

7. Қызмет түрлері, кәсіптер, біліктілік деңгейлері осы КС 1-қосымшасында берілген.

Стандарт талаптары қызмет түрлеріне және осы саланың төмендегі кәсіптеріне жатады:

мақтаны түсіру жөніндегі маман;

шикізат пен талшықты баспақтаушы;

шикізатты тиеуші;

шикізат пен талшықты сұрыптаушы;

құрал-жабдықты тазалаушы;

линтерлік жабдықтың операторы;

джин жабдығының операторы;

кептіргіш жабдықтың операторы;

мақта тұқымдарын дәрілеуші;

технологиялық жабдықтың жөндеушісі.

3. Еңбек қызмет (кәсіп) түрлерінің карточкасы
1-параграф. Мақтаны түсіру жөніндегі маман

8. СБШ бойынша біліктілік деңгейі – 3.

9. Лауазымның мүмкін атаулары: мақтаны түсіру жөніндегі маман.

10. "Мақтаны түсіру жөніндегі маман" кәсібі субъектінің негізгі қызметін жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және атқара білуге міндеттейді: өңделмеген мақтаны түсіру және оны тасымалдағышқа жіберу.

11. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы КС 2-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілген.

12. Мақтаны түсіру жөніндегі маманның еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар осы КС 2-қосымшасының 2-кестесінде көрсетілген.

13. Еңбек функцияларын айқындайтын, мақтаны түсіру жөніндегі маман орындайтын, КС бірліктерінің тізбесі осы КС 2-қосымшаның 3-кестесінде көрсетілген.

14. Мақтаны түсіру жөніндегі маманның орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы және еңбек әрекеттері осы КС 2-қосымшасының 4-кестесіндекөрсетілген.

15. Мақтаны түсіру жөніндегі маманның құзыреттіліктеріне қойылатын талаптар осы КС 2-қосымшасының 5-кестесінде көрсетілген.

2-параграф. Шикізат пен талшықты баспақтаушы

16. СБШ бойынша біліктілік деңгейі – 2-4.

17. Лауазымның мүмкін атаулары: шикізат пен талшықты баспақтаушы.

18. "Шикізат пен талшықты баспақтаушы" кәсібі субъектінің негізгі қызметін жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және атқара білуге міндеттейді: мақтаны баспақтау.

19. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы КС 3-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілген.

20. Шикізат пен талшықты баспақтаушының еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар осы КС 3-қосымшасының 2-кестесінде көрсетілген.

21. Еңбек функцияларын айқындайтын, шикізат пен талшықты баспақтаушы орындайтын, КС бірліктерінің тізбесі осы КС 3-қосымшаның 3-кестесінде көрсетілген.

22. Шикізат пен талшықты баспақтаушының орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы және еңбек әрекеттері осы КС 3-қосымшасының 4-кестесіндекөрсетілген.

23. Шикізат пен талшықты баспақтаушының құзыреттіліктеріне қойылатын талаптар осы КС 3-қосымшасының 5, 6, 7-кестелерінде көрсетілген.

3-параграф. Шикізатты тиеуші

24. СБШ бойынша біліктілік деңгейі – 2-3.

25. Лауазымның мүмкін атаулары: шикізатты тиеуші.

26. "Шикізатты тиеуші" кәсібі субъектінің негізгі қызметін жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және атқара білуге міндеттейді: өңделмеген мақтаны тиеу.

27. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы КС 4-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілген.

28. Шикізатты тиеушінің еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар осы КС 4-қосымшасының 2-кестесінде көрсетілген.

29. Еңбек функцияларын айқындайтын, шикізатты тиеуші орындайтын, КС бірліктерінің тізбесі осы 4-қосымшаның 3-кестесінде көрсетілген.

30. Шикізатты тиеушінің орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы және еңбек әрекеттері осы КС 4-қосымшасының 4-кестесінде көрсетілген.

31. Шикізатты тиеушінің құзыреттіліктеріне қойылатын талаптар осы КС 4-қосымшасының 5, 6-кестелерінде көрсетілген.

4-параграф. Шикізат пен талшықты сұрыптаушы

32. СБШ бойынша біліктілік деңгейі – 2-3.

33. Лауазымның мүмкін атаулары: шикізат пен талшықты сұрыптаушы.

34. "Шикізат пен талшықты сұрыптаушы" кәсібі субъектінің негізгі қызметін жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және атқара білуге міндеттейді: шикізатты сұрыптау.

35. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы КС 5-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілген.

36. Шикізат пен талшықты сұрыптаушының еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар осы КС 5-қосымшасының 2-кестесінде көрсетілген.

37. Еңбек функцияларын айқындайтын, шикізат пен талшықты сұрыптаушы орындайтын, КС бірліктерінің тізбесі осы КС 5-қосымшаның 3-кестесінде көрсетілген.

38. Шикізат пен талшықты сұрыптаушының орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы және еңбек әрекеттері осы КС 5-қосымшасының 4-кестесіндекөрсетілген.

39. Шикізат пен талшықты сұрыптаушының құзыреттіліктеріне қойылатын талаптар осы КС 5-қосымшасының 5, 6-кестелерінде көрсетілген.

5-параграф. Құрал-жабдықты тазалаушы

40. СБШ бойынша біліктілік деңгейі – 2-3.

41. Лауазымның мүмкін атаулары: құрал-жабдықты тазалаушы.

42. "Құрал-жабдықты тазалаушы" кәсібі субъектінің негізгі қызметін жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және атқара білуге міндеттейді: кептіру-тазалау цехін тазарту.

43. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы КС 6-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілген.

44. Құрал-жабдықты тазалаушының еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар осы КС 6-қосымшасының 2-кестесінде көрсетілген.

45. Еңбек функцияларын айқындайтын, құрал-жабдықты тазалаушы орындайтын, КС бірліктерінің тізбесі осы КС 6-қосымшаның 3-кестесінде көрсетілген.

46. Құрал-жабдықты тазалаушының орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы және еңбек әрекеттері осы КС 6-қосымшасының 4-кестесінде көрсетілген.

47. Құрал-жабдықты тазалаушының құзыреттіліктеріне қойылатын талаптар осы КС 6-қосымшасының 5, 6-кестелерінде көрсетілген.

6-параграф. Линтерлік жабдықтың операторы

48. СБШ бойынша біліктілік деңгейі – 3.

49. Лауазымның мүмкін атаулары: линтерлік жабдықтың операторы.

50. "Линтерлік жабдықтың операторы" кәсібі субъектінің негізгі қызметін жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және атқара білуге міндеттейді: линтерлерде тұқымдарды линтерлеу процесін жүргізу.

51. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы КС 7-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілген.

52. Линтерлік жабдықтың операторының еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар осы КС 7-қосымшасының 2-кестесінде көрсетілген.

53. Еңбек функцияларын айқындайтын, линтерлік жабдықтың операторы орындайтын, КС бірліктерінің тізбесі осы КС 7-қосымшаның 3-кестесінде көрсетілген.

54. Линтерлік жабдықтың операторының орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы және еңбек әрекеттері осы КС 7-қосымшасының 4-кестесіндекөрсетілген.

55. Линтерлік жабдықтың операторы құзыреттіліктеріне қойылатын талаптар осы КС 7-қосымшасының 5-кестесінде көрсетілген.

7-параграф. Джин жабдығының операторы

56. СБШ бойынша біліктілік деңгейі – 3.

57. Лауазымның мүмкін атаулары: джин жабдығының операторы.

58. "Джин жабдығының операторы" кәсібі субъектінің негізгі қызметін жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және атқара білуге міндеттейді: өңделмеген мақтаны джиндеу үдерісін жүргізу.

59. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы КС 8-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілген.

60. Джин жабдығының операторының еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар осы КС 8-қосымшасының 2-кестесінде көрсетілген.

61. Еңбек функцияларын айқындайтын, джин жабдығының операторы орындайтын, КС бірліктерінің тізбесі осы КС 8-қосымшаның 3-кестесінде көрсетілген.

62. Джин жабдығының операторының орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы және еңбек әрекеттері осы КС 8-қосымшасының 4-кестесінде көрсетілген.

63. Джин жабдығының операторының құзыреттіліктеріне қойылатын талаптар осы КС 8-қосымшасының 5-кестесінде көрсетілген.

8-параграф. Кептіргіш жабдықтың операторы

64. СБШ бойынша біліктілік деңгейі – 3.

65. Лауазымның мүмкін атаулары: кептіргіш жабдықтың операторы.

66. "Кептіргіш жабдықтың операторы" кәсібі субъектінің негізгі қызметін жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және атқара білуге міндеттейді: дымқыл шикізат бауларын кептіру бойынша жұмысты орындау.

67. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы КС 9-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілген.

68. Кептіргіш жабдықтың операторының еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар осы КС 9-қосымшасының 2-кестесінде көрсетілген.

69. Еңбек функцияларын айқындайтын, кептіргіш жабдықтың операторы орындайтын, КС бірліктерінің тізбесі осы КС 9-қосымшаның 3-кестесінде көрсетілген.

70. Кептіргіш жабдықтың операторының орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы және еңбек әрекеттері осы КС 9-қосымшасының 4-кестесіндекөрсетілген.

71. Кептіргіш жабдықтың операторы құзыреттіліктеріне қойылатын талаптар осы КС 9-қосымшасының 5-кестесінде көрсетілген.

9-параграф. Мақта тұқымдарын дәрілеуші

72. СБШ бойынша біліктілік деңгейі – 2-3.

73. Лауазымның мүмкін атаулары: мақта тұқымдарын дәрілеуші.

74. "Мақта тұқымдарын дәрілеуші" кәсібі субъектінің негізгі қызметін жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және атқара білуге міндеттейді: мақта екпе тұқымдарын дәрілеу.

75. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы КС 10-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілген.

76. Мақта тұқымдарын дәрілеушінің еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар осы КС 10-қосымшасының 2-кестесінде көрсетілген.

77. Еңбек функцияларын айқындайтын, мақта тұқымдарын дәрілеуші орындайтын, КС бірліктерінің тізбесі осы КС 10-қосымшаның 3-кестесінде көрсетілген.

78. Мақта тұқымдарын дәрілеушінің орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы және еңбек әрекеттері осы КС 10-қосымшасының 4-кестесінде көрсетілген.

79. Мақта тұқымдарын дәрілеушінің құзыреттіліктеріне қойылатын талаптар осы КС 10-қосымшасының 5, 6-кестелерінде көрсетілген.

10-параграф. Технологиялық жабдықтың жөндеушісі

80. СБШ бойынша біліктілік деңгейі – 3-4.

81. Лауазымның мүмкін атаулары: технологиялық жабдықтың жөндеушісі.

82. "Технологиялық жабдықтың жөндеушісі" кәсібі субъектінің негізгі қызметін жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және атқара білуге міндеттейді: құрал-жабдықты реттеу және оған ағымдағы жөндеу жасау.

83. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы КС 11-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілген.

84. Технологиялық жабдықтың жөндеушісінің еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар осы КС 11-қосымшасының 2-кестесінде көрсетілген.

85. Еңбек функцияларын айқындайтын, технологиялық жабдықтың жөндеушісі орындайтын, КС бірліктерінің тізбесі осы КС 11-қосымшаның 3-кестесінде көрсетілген.

86. Технологиялық жабдықтың жөндеушісінің орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы және еңбек әрекеттері осы КС 11-қосымшасының 4-кестесінде көрсетілген.

87. Технологиялық жабдықтың жөндеушісі құзыреттіліктеріне қойылатын талаптар осы КС 11-қосымшасының 5, 6-кестелерінде көрсетілген.

4. КС әзірлеушілері

88. КС әзірлеушісі Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі болып табылады.

89. Келісу парағы, КС сараптамасы мен тіркелуі осы КС 12-қосымшасында көрсетілген.

Мақта өсіру қызметіндегі
кәсіби стандартының
1-қосымшасы

Қызмет түрлері, кәсіптер, біліктілік деңгейлері

№ р/с	Қызмет түрі атауы	Еңбек нарығы тенденцияларын есепке алғандағы кәсіп атауы	01-2005 Қазақстан Республикасы мемлекеттік кәсіптер жіктеуішісіне сәйкес кәсіптер атауы	СБШ біліктілік деңгейлері
1.	Мақта шаруашылығы қызметі	Мақтаны түсіру жөніндегі маман	Мақтаны түсіру жөніндегі маман	3
2.	Мақта шаруашылығы қызметі	Шикізат пен талшықты баспақтаушы	Шикізат пен талшықты баспақтаушы	2-4
3.	Мақта шаруашылығы қызметі	Шикізатты тиеуші	Шикізатты тиеуші	2-3
4.	Мақта шаруашылығы қызметі	Шикізат пен талшықты сұрыптаушы	Шикізат пен талшықты сұрыптаушы	2-3
5.	Мақта шаруашылығы қызметі	Құрал-жабдықты тазалаушы	Құрал-жабдықты тазалаушы	2-3
6.	Мақта шаруашылығы қызметі	Линтерлік жабдықтың операторы	Линтерлік жабдықтың операторы	3
7.	Мақта шаруашылығы қызметі	Джин жабдығының операторы	Джин жабдығының операторы	3
8.	Мақта шаруашылығы қызметі	Кептіргіш жабдықтың операторы	Кептіргіш жабдықтың операторы	3
9.	Мақта шаруашылығы қызметі	Мақта тұқымдарын дәрілеуші	Мақта тұқымдарын дәрілеуші	3
10.	Мақта шаруашылығы қызметі	Технологиялық жабдықтың жөндеушісі (мақта және тінті дақылдарын алғашқы өңдеу)	Технологиялық жабдықтың жөндеушісі (мақта және тінті дақылдарын алғашқы өңдеу)	3-4

Мақта өсіру қызметіндегі
кәсіби стандартының
2-қосымшасы

1-кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

Қазақстан Республикасы мемлекеттік кәсіптер жіктеуіші (МКЖ)
Базалық топ	7431 Мақтаны түсіру жөніндегі маман
Қазақстан Республикасы жұмысшылар кәсіптері мен жұмыстарының бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтағышы (БТБА)
Шығарылым, БТБА тарауы	44-шығарылым, 13-тарау. Мақта өндіру
БТБА бойынша кәсібі	Мақта түсіру жөніндегі маман
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтар
3	3

2-кесте. Мақтаны түсіру жөніндегі маманның еңбек шарттарына, біліміне

және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорын, ұйым)		Мақта шаруашылығы қызметіндегі ауыл шаруашылық ұйымдары, мемлекеттік ұйымдар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		Цехтегі жұмыс, аллергия, шаң
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білім беру және оқыту деңгейі		Қажетті еңбек тәжірибесі
3	Негізгі орта білім базасында жалпы орта білімі немесе техникалық және кәсіби білімі болған жағдайда практикалық тәжірибе және/немесе кәсіби дайындық (бір жылға дейін кәсіби дайындық бағдарламалары бойынша білімді ұйымдастыру базасындағы курстар немесе кәсіпорында оқыту)		Талап етілмейді

3-кесте. Мақтаны түсіру жөніндегі маман орындайтын, еңбек

функцияларын анықтайтын, КС бірліктерінің тізбесі

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарттың бірлігі)
1	Өңделмеген мақтаны түсіру және ағармаған мақтаны қолмен және гидромонитордың көмегімен бір уақытта сұрыптап, одан әрі өңдеу үшін оны тасымалдағышқа жіберу
2	Сыртқы түрі бойынша мақтаның ағартылуының сапасын анықтау; ағартылмаған мақтаны қайтадан өңдеу үшін арнайы күбіге салу
3	Тасымалдағышқа қызмет көрсету, күбіні тазалау

4-кесте. Мақтаны түсіру жөніндегі маман орындайтын КС бірліктерінің

сипаттамасы

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Өңделмеген мақта	Тасымалдағыш, қол еңбегі	1-1) Түсіру; одан әрі өңдеу үшін тасымалдағышқа жіберу
2	Мақта	Гидромонитор	2-1) Қолмен және гидромонитордың көмегімен сұрыптау, қайтадан өңдеу үшін арнайы күбіге салу
3	Күбі	Өңдеуге арналған күбі, тазалаушы құралдар	3-1) күбілерді тазалау

5-кесте. СБШ біліктіліктің 3-деңгейлі мақтаны түсіру жөніндегі

маманның құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Мақтаны түсіру кезінде белгілі міндеттер шеңберінде жұмыстың нәтижесі мен сапасына жауапкершілік	Практикалық міндеттерді орындау үшін негізгі практикалық және танымдық дағдыларды қолдану білігі	Кәсіби дайындық кезінде алынған білім
2-1)	Өзінің денсаулығы мен қауіпсіздігі және басқалардың денсаулығы мен қауіпсіздігі үшін жауапкершілік	Мақтаны түсіру кезінде әрекет жасау әдістерін таңдау дағдысы	Қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау қағидаларын білу
3-1)	Мақта шаруашылығы саласында міндеттерді орындау кезінде қоршаған ортаны қорғау үшін жауапкершілік	Күбіні тазалау кезінде әрекет жасау әдістерін таңдау дағдысы	Қауіпсіздік техникасы қағидаларын білу

Мақта өсіру қызметіндегі
кәсіби стандартының
3-қосымшасы

1-кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

Қазақстан Республикасы мемлекеттік кәсіптер жіктеуіші (МКЖ)
Базалық топ	7431 Шикізат пен талшықты баспақтаушы
Қазақстан Республикасы жұмысшылар кәсіптері мен жұмыстарының бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтағышы (БТБА)
Шығарылым, БТБА тарауы	43-шығарылым, 2-тарау. Мақта мен тінті дақылдарын алғашқы өңдеу
БТБА бойынша кәсібі	Шикізат пен талшықты баспақтаушы
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтар
2	2
3	3-5
4	6

2-кесте. Шикізат пен талшықты баспақтаушының еңбек шарттарына,

біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорын, ұйым)		Мақта шаруашылығы қызметіндегі ауыл шаруашылық ұйымдары, мемлекеттік ұйымдар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		Цехтегі жұмыс, аллергия, шаң
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білім беру және оқыту деңгейі		Қажетті еңбек тәжірибесі
2	Негізгі орта білімнен төмен емес, жалпы, орта білімі болған жағдайда практикалық тәжірибе және/немесе кәсіби дайындық (білімді ұйымдастыру базасындағы қысқа мерзімді курстар немесе кәсіпорында оқыту)		Талап етілмейді
3	Практикалық тәжірибесіз негізгі орта білім базасында жалпы орта білімі немесе техникалық және кәсіби білімі болған жағдайда практикалық тәжірибе және/немесе кәсіби дайындық (бір жылға дейін кәсіби дайындықты ұйымдастыру базасындағы курстар немесе кәсіпорында оқыту)		2 деңгейде 1 жылдан кем емес
4	Жоғарғы деңгейлі техникалық және кәсіби білім (қосымша кәсіби дайындық), практикалық тәжірибе		3 деңгейде тәжірибесі 3 жылдан кем емес

3-кесте. Шикізат пен талшықты баспақтаушы еңбек функцияларын

анықтайтын, КС бірліктерінің тізбесі

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарттың бірлігі)
1	Баспақтаудың алдында гидравликалық тегістегіш құралмен мақта талшықтарын немесе линтті немесе улюкті алдын ала тығыздау; біліктілігі жоғарырақ баспақшының басшылығымен мақта және тінті талшықтарын, мақта линттерін, талшықты қалдықтарды және арпабастарды, сондай-ақ қол станоктарында тінті шикізатты габариті белгіленген бумаларға және теңдерге және механикалық баспақтарда көлемдерге баспақтау
2	Орауыш материалдарды дайындау және беру; орауышты баспаққа салу; бумаларды тығыздау, оларды стандарт талаптарына сәйкес байлау және таңбалау, баспақтардан түсіру, бумаларды алу; бумаларды өлшеу және тасымалдағышқа салумен немесе қатарлап қоюмен белгіленген орынға тасымалдау
3	Таразылардың, баспақтардың, олардың жетектерінің, бақылау құралдыраның жарамды екенін тексеру; баспақ пен конденсорды, бумаларды түпқоймаға орнату механизмдерінің, түпқоймаларды жиектеу механизмдерінің жұмысындағы техникалық ақаулықтарды жою

4-кесте. Шикізат пен талшықты баспақтаушы орындайтын КС бірліктерінің

сипаттамасы

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Өңделмеген мақта	Қол станогы	1-1) Баспақтау алдында тығыздау
1	Өңделмеген мақта	Қол станогы	1-2) Мақта және тінті талшықты, мақталы линтті баспақтау
2	Баспақталған мақта	Тасымалдағыш	2-1) Орауыш материалдарын дайындау және беру; орауыштарды баспаққа салу
3	Өндірістегі жабдық	Қол еңбегі, ақауларды жоюға арналған арнайы құрал-жабдықтар	3-1) Жабдықтарды тексеру, жабдықтардағы техникалық ақаулықтарды жою

5-кесте. СБШ біліктіліктің 2-деңгейлі шикізат пен талшықты

баспақтаушының құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Шикізат пен талшықты баспақтау кезінде белгілі міндеттер шеңберінде жұмыстың нәтижесі мен сапасына жауапкершілік	Практикалық міндеттерді орындау үшін негізгі практикалық және танымдық дағдыларды қолдану білігі	Кәсіби дайындық кезінде алынған білім
1-2)	Мақта шаруашылығы саласында міндеттерді орындау кезінде өзінің және басқалардың денсаулығы мен қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау үшін жауапкершілік	Мақтаны баспақтау кезінде әрекет жасау әдістерін таңдау дағдысы	Қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау қағидалары

6-кесте. СБШ біліктіліктің 3-деңгейлі шикізат пен талшықтының

баспақтаушы құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Шикізат пен талшықты баспақтау кезінде белгілі міндеттер шеңберінде жұмыстың нәтижесі мен сапасына жауапкершілік	Практикалық міндеттерді орындау үшін негізгі практикалық және танымдық дағдыларды қолдану білігі	Кәсіби дайындық кезінде алынған білім
1-2)	Мақта шаруашылығы саласында міндеттерді орындау кезінде өзінің және басқалардың денсаулығы мен қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау үшін жауапкершілік	Мақтаны баспақтау кезінде әрекет жасау әдістерін таңдау дағдысы	Қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау қағидалары
1-3)	Жұмысты жоспарлауды қосқандағы атқарушылық қызметті түсіну	Белгілі міндеттер шеңберінде жұмыстың нәтижесі мен сапасына жауапкершілік, техника жұмысының сенімділігіне қойылатын жоғары талаптар	Жұмыс құралдары мен бөлшектерін пайдалану, техникалық қызмет көрсету, көшіру, сақтау және қаттап тастаудың негізгі қағидаттары

7-кесте. СБШ біліктіліктің 4-деңгейлі шикізат пен талшықтының

баспақтаушы құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
2-1)	Белгіленген нәтижелерге өздігімен қол жеткізу үшін қажетті ресурстарды, уақытты бағалау және анықтау бойынша қызметтік міндеттер аясындағы жауапкершілік	Стандартты практикалық міндеттерді орындау білігі	Кәсіби дайындық барысында алынған және белгілі ауыл шаруашылық саласындағы білім
3-2)	Жұмысты жоспарлауды қосқандағы атқарушылық қызметті түсіну	Еңбек барысын және оның нәтижесін дербес жоспарлау, орындау және бағалау аясындағы дағдылар	Қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау қағидалары
3-2)	Мақта шаруашылығы саласында міндеттерді орындау кезінде өзінің және басқалардың денсаулығы мен қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау үшін жауапкершілік	Мақтаны баспақтау кезінде әрекет жасау әдістерін таңдау дағдысы	Жұмыс құралдары мен бөлшектерін пайдалану, техникалық қызмет көрсету, көшіру, сақтау және қаттап тастаудың негізгі қағидаттары
3-3)	Оған жүктелген міндеттерді шешу бойынша деңгейде шешім қабылдайды және жауапты болады	Белгілі міндеттер шеңберінде жұмыстың нәтижесі мен сапасына жауапкершілік, техника жұмысының сенімділігіне қойылатын жоғары талаптар	Жұмыс құралдары мен бөлшектерін пайдалану, техникалық қызмет көрсету, көшіру, сақтау және қаттап тастаудың негізгі қағидаттары

Мақта өсіру қызметіндегі
кәсіби стандартының
4-қосымшасы

1-кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

Қазақстан Республикасы мемлекеттік кәсіптер жіктеуіші (МКЖ)
Базалық топ	8269 Шикізатты тиеуші
Қазақстан Республикасы жұмысшылар кәсіптері мен жұмыстарының бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтағышы (БТБА)
Шығарылым, БТБА тарауы	43-шығарылым, 2-тарау. Мақта мен тінті дақылдарын алғашқы өңдеу
БТБА бойынша кәсібі	Шикізатты тиеуші
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтар
2	2
3	3-4

2-кесте. Шикізатты тиеушінің еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс

тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорын, ұйым)		Мақта шаруашылығы қызметіндегі ауыл шаруашылық ұйымдары, мемлекеттік ұйымдар.
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		Цехтегі жұмыс, аллергия, шаң
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білім беру және оқыту деңгейі		Қажетті еңбек тәжірибесі
2	Негізгі орта білімнен төмен емес, жалпы, орта білімі болған жағдайда практикалық тәжірибе және/немесе кәсіби дайындық (кәсіпорында білімді ұйымдастыру немесе оқыту базасындағы қысқа мерзімді курстар)		Талап етілмейді
3	Практикалық тәжірибесіз негізгі орта білім базасында жалпы орта білімі немесе техникалық және кәсіби білімі болған жағдайда практикалық тәжірибе және/немесе кәсіби дайындық (бір жылға дейін кәсіби дайындықты ұйымдастыру базасындағы курстар немесе кәсіпорында оқыту)		2 деңгейде 1 жылдан кем емес

3-кесте. Шикізатты тиеуші орындайтын, еңбек функцияларын анықтайтын,

КС бірліктерінің тізбесі

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарттың бірлігі)
1	Өңделмеген мақтаны алдын ала қопсытып, және ластанған мақта мен бөгде заттарды алып тастап артықтар камераларынан қолмен пневмокөлікке немесе тасымалдағышқа салу
2	Құбырлардың, тасымалдағыштар мен қоректендіргіш бункерлердің бітеліп қалуын жою
3	Құбырларды, тасымалдағыштарды, қоректендіргіш бункерлерді, сепараторларды және басқа жабдықтарды профилактикалық тазалау бойынша жұмысқа қатысу

4-кесте. Шикізатты тиеуші орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Өңделмеген мақта	Қопсыту агрегаттары	1-1) Өңделмеген мақтаны алдын ала қопсытып, және ластанған мақта мен бөгде заттарды алып тастап артықтар камераларынан қолмен пневмокөлікке немесе тасымалдағышқа салу
2	Құбыр, тасымалдағыш пен қоректендіргіш бункер және т.б.	Тазарту жебесі	2-1) Құбырлардың, тасымалдағыштар мен қоректендіргіш бункерлердің бітеліп қалуын жою
3	Құбыр, тасымалдағыш пен қоректендіргіш бункер және т.б.	Тазарту жабдығы	3-1) Құбырларды, тасымалдағыштарды, қоректендіргіш бункерлерді, сепараторларды және басқа жабдықтарды профилактикалық тазалау бойынша жұмысқа қатысу

5-кесте. СБШ біліктіліктің 2-деңгейлі шикізатты тиеушінің құзыретіне

қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Шикізатты тасымалдағышқа тиеу кезінде белгілі міндеттер шеңберінде жұмыстың нәтижесі мен сапасына жауапкершілік	Практикалық міндеттерді орындау үшін негізгі практикалық және танымдық дағдыларды қолдану білігі	Кәсіби дайындық кезінде алынған білім
2-1)	Мақта шаруашылығы саласында міндеттерді орындау кезінде өзінің және басқалардың денсаулығы мен қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау үшін жауапкершілік	Шикізатты тиеу кезінде әрекет жасау әдістерін таңдау дағдысы	Қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау қағидалары

6-кесте. СБШ біліктіліктің 3-деңгейлі шикізатты тиеушінің құзыретіне

қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
2-2)	Белгіленген нәтижелерге өздігімен қол жеткізу үшін қажетті ресурстарды, уақытты бағалау және анықтау бойынша қызметтік міндеттер аясындағы жауапкершілік, жұмысты жоспарлауды қосқандағы атқарушылық қызметті түсіну	Стандартты практикалық міндеттерді орындау білігі, еңбек барысын және оның нәтижесін дербес жоспарлау, орындау және бағалау аясындағы дағдылар	Кәсіби дайындық барысында алынған және белгілі ауыл шаруашылық саласындағы білім, қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау қағидалары

Мақта өсіру қызметіндегі
кәсіби стандартының
5-қосымшасы

1-кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

Қазақстан Республикасы мемлекеттік кәсіптер жіктеуіші (МКЖ)
Базалық топ	7431 Шикізат пен талшықты сұрыптаушы
Қазақстан Республикасы жұмысшылар кәсіптері мен жұмыстарының бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтағышы (БТБА)
Шығарылым, БТБА тарауы	43-шығарылым, 2-тарау. Мақта мен тінті дақылдарын алғашқы өңдеу
БТБА бойынша кәсібі	Шикізат пен талшықты сұрыптаушы
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтар
2	2
3	3-5

2-кесте. Шикізат пен талшықты сұрыптаушының еңбек шарттарына,

біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорын, ұйым)		Мақта шаруашылығы қызметіндегі ауыл шаруашылық ұйымдары, мемлекеттік ұйымдар.
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		Цехтегі жұмыс, аллергия, шаң
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білім беру және оқыту деңгейі		Қажетті еңбек тәжірибесі
2	Негізгі орта білімнен төмен емес, жалпы, орта білімі болған жағдайда практикалық тәжірибе және/немесе кәсіби дайындық (кәсіпорында білімді ұйымдастыру немесе оқыту базасындағы қысқа мерзімді курстар)		Талап етілмейді
3	Практикалық тәжірибесіз негізгі орта білім базасында жалпы орта білімі немесе техникалық және кәсіби білімі болған жағдайда практикалық тәжірибе және/немесе кәсіби дайындық (бір жылға дейін кәсіби дайындықты ұйымдастыру базасындағы курстар немесе кәсіпорында оқыту)		2 деңгейде 1 жылдан кем емес

3-кесте. Шикізат пен талшықты сұрыптаушы орындайтын, еңбек

функцияларын анықтайтын, КС бірліктерінің тізбесі

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарттың бірлігі)
1	Стандартты үлгілер мен эталондарға сәйкес органолептикалық әдіспен нөмірін, сұрыпын анықтаумен сапалық белгілері бойынша шикізаттың баулары мен қысқа талшықтарын сұрыптау және таңбалау; ылғалдылығы, ластануы жоғары және бүлінген бауларды лақтырып тастау
2	Өңделмеген тұтамдарды іріктеу және талшықтан бөгде талшықты емес қоспаларды алып тастау; құрамында арбапас көп талшықтың тұтамдарын іріктеу және оларды қайтадан өңдеу үшін қайтару; шикізатты және талшықты белгіленген жерге тасымалдау
3	Қысқа талшықты өндіру бойынша тасқынды желіде орналастырылған талшық бөлуші және дымқылдатушы машиналардың, пневмокөліктік құрылғының және басқа жабдықтың жұмысын бақылау; қызмет көрсетілетін машиналар мен құрылғылардың шырмауларын, бітелулерін жоюға қатысу

4-кесте. Шикізат пен талшықты сұрыптаушы орындайтын КС бірліктерінің

сипаттамасы

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Шикізат, талшық	Таңбалау құралдары	1-1) Шикізаттың баулары мен қысқа талшықтарын сұрыптау және таңбалау
2	Талшықтың тұтамдары	Мамандандырылған жабдықтар, талшықтың тұтамдарын тасымалдауға арналған машиналар	2-1) Өңделмеген тұтамдарды іріктеу және талшықтан бөгде талшықты емес қоспаларды алып тастау, талшықтың тұтамдарын іріктеу және оларды қайтадан өңдеу үшін қайтару, шикізатты және талшықты белгіленген жерге тасымалдау
3	Талшық	Талшық бөлуші және дымқылдатушы машиналар	3-1) Жабдықтардың жұмысын бақылау
3	Талшық	Талшық бөлуші және дымқылдатушы машиналар	3-2) Машиналар мен құрылғылардың шырмауларын, бітелулерін жоюға қатысу

5-кесте. СБШ біліктіліктің 2-деңгейлі шикізат пен талшықты

сұрыптаушының құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Шикізат пен талшықты сұрыптау кезінде белгілі міндеттер шеңберінде жұмыстың нәтижесі мен сапасына жауапкершілік	Практикалық міндеттерді орындау үшін негізгі практикалық және танымдық дағдыларды қолдану білігі	Кәсіби дайындық кезінде алынған білім
2-1)	Мақта шаруашылығы саласында міндеттерді орындау кезінде өзінің және басқалардың денсаулығы мен қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау үшін жауапкершілік	Шикізат пен талшықты сұрыптау кезінде әрекет жасау әдістерін таңдау дағдысы	Қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау қағидалары

6-кесте. СБШ біліктіліктің 3-деңгейлі шикізат пен талшықты

сұрыптаушының құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
3-1)	Белгіленген нәтижелерге өздігімен қол жеткізу үшін қажетті ресурстарды, уақытты бағалау және анықтау бойынша қызметтік міндеттер аясындағы жауапкершілік	Стандартты практикалық міндеттерді орындау білігі	Кәсіби дайындық барысында алынған және белгілі ауыл шаруашылық саласындағы білім
3-2)	Жұмысты жоспарлауды қосқандағы атқарушылық қызметті түсіну	Еңбек барысын және оның нәтижесін дербес жоспарлау, орындау және бағалау аясындағы дағдылар	Қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау қағидалары

Мақта өсіру қызметіндегі
кәсіби стандартының
6-қосымшасы

1-кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

Қазақстан Республикасы мемлекеттік кәсіптер жіктеуіші (МКЖ)
Базалық топ	7222 Құрал-жабдықты тазалаушы
Қазақстан Республикасы жұмысшылар кәсіптері мен жұмыстарының бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтағышы (БТБА)
Шығарылым, БТБА тарауы	43-шығарылым, 2-тарау. Мақта мен тінті дақылдарын алғашқы өңдеу
БТБА бойынша кәсібі	Құрал-жабдықты тазалаушы
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтар
2	2
3	3

2-кесте. Құрал-жабдықты тазалаушының еңбек шарттарына, біліміне және

жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорын, ұйым)		Мақта шаруашылығы қызметіндегі ауыл шаруашылық ұйымдары, мемлекеттік ұйымдар.
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		Цехтегі жұмыс, аллергия, шаң
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білім беру және оқыту деңгейі		Қажетті еңбек тәжірибесі
2	Негізгі орта білімнен төмен емес, жалпы орта білімі болған жағдайда практикалық тәжірибе және/немесе кәсіби дайындық (кәсіпорында білімді ұйымдастыру немесе оқыту базасындағы қысқа мерзімді курстар)		Талап етілмейді
3	Практикалық тәжірибесіз негізгі орта білім базасында жалпы орта білімі немесе техникалық және кәсіби білімі болған жағдайда практикалық тәжірибе және/немесе кәсіби дайындық (бір жылға дейін кәсіби дайындықты ұйымдастыру базасындағы курстар немесе кәсіпорында оқыту)		2 деңгейде 1 жылдан кем емес

3-кесте. Құрал-жабдықты тазалаушы орындайтын, еңбек функцияларын

анықтайтын, КС бірліктерінің тізбесі

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарттың бірлігі)
1	Кептіру-тазалау цехін шаң мен қалдықтардан тазарту
2	Өндірістің қалдықтарын және технологиялық жабдықтар мен көлік құралдарынан шығатын шаңды жинау; жинау бункерлерін босату, қалдықтарды одан әрі өңдеуге тапсыру; қалдықтарды қарау және олардан жарамды талшықтарды таңдау
3	Қалдықтарды белгіленген жерге тасымалдау

4-кесте. Құрал-жабдықты тазалаушы орындайтын КС бірліктерінің

сипаттамасы

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Кептіру-тазалау цехі	Тазалау үшін құралдар	1-1) Кептіру-тазалау цехін шаң мен қалдықтардан тазарту
2	Қалдықтар, шаң	Жинау мен тазалау үшін құралдар, көлік	2-1) Өндірістің қалдықтарын және технологиялық жабдықтар мен көлік құралдарынан шығатын шаңды жинау
3	Қалдықтар, шаң	Көлік	3-1) қалдықтарды белгіленген жерге тасымалдау

5-кесте. СБШ біліктіліктің 2-деңгейлі құрал-жабдықты тазалаушының

құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Мақта шаруашылығы саласындағы белгілі міндеттер шеңберінде жұмыстың нәтижесі мен сапасына жауапкершілік	Практикалық міндеттерді орындау үшін негізгі практикалық және танымдық дағдыларды қолдану білігі	Кәсіби дайындық кезінде алынған білім
2-1)	Белгілі міндеттерді орындау кезінде өзінің және басқалардың денсаулығы мен қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау үшін жауапкершілік	Кептіргіш-тазалау цехінде жұмыс істеу кезінде әрекет жасау әдістерін таңдау дағдысы	Қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау қағидалары

6-кесте. СБШ біліктіліктің 3-деңгейлі құрал-жабдықты тазалаушының

құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Мақта шаруашылығы саласындағы белгілі міндеттер шеңберінде жұмыстың нәтижесі мен сапасына жауапкершілік	Практикалық міндеттерді орындау үшін негізгі практикалық және танымдық дағдыларды қолдану білігі	Кәсіби дайындық кезінде алынған білім
2-1)	Белгілі міндеттерді орындау кезінде өзінің және басқалардың денсаулығы мен қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау үшін жауапкершілік	Кептіргіш-тазалау цехінде жұмыс істеу кезінде әрекет жасау әдістерін таңдау дағдысы	Қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау қағидалары
2-2)	Жұмысты жоспарлауды қосқандағы атқарушылық қызметті түсіну	Еңбек барысын және оның нәтижесін дербес жоспарлау, орындау және бағалау аясындағы дағдылар	Негізгі және қарапайым құралдарды, құрал-жабдықты, жұмыс үдерістерінің процедуралары

Мақта өсіру қызметіндег
кәсіби стандартының
7-қосымшасы

1-кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

Қазақстан Республикасы мемлекеттік кәсіптер жіктеуіші (МКЖ)
Базалық топ	8269 Линтерлік жабдықтың операторы
Қазақстан Республикасы жұмысшылар кәсіптері мен жұмыстарының бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтағышы (БТБА)
Шығарылым, БТБА тарауы	43-шығарылым, 2-тарау. Мақта мен тінті дақылдарын алғашқы өңдеу
БТБА бойынша кәсібі	Линтерлік жабдықтың операторы
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтар
3	4-5

2-кесте. Линтерлік жабдықтың операторының еңбек шарттарына, біліміне

және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорын, ұйым)		Мақта шаруашылығы қызметіндегі ауыл шаруашылық ұйымдары, мемлекеттік ұйымдар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		Цехтегі жұмыс, аллергия, шаң
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білім беру және оқыту деңгейі		Қажетті еңбек тәжірибесі
3	Практикалық тәжірибесіз негізгі орта білім базасында жалпы орта білімі немесе техникалық және кәсіби білімі болған жағдайда практикалық тәжірибе және/немесе кәсіби дайындық (бір жылға дейін кәсіби дайындықты ұйымдастыру базасындағы курстар немесе кәсіпорында оқыту)		Талап етілмейді

3-кесте. Линтерлік жабдықтың операторы орындайтын, еңбек функцияларын

анықтайтын, КС бірліктерінің тізбесі

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарттың бірлігі)
1	Белгіленген режимде линтерлерде тұқымдарды линтерлеу процесін жүргізу; линтерлік және онымен байланыстағы технологиялық және қосалқы жабдықтардың тоқтаусыз жұмыс істеуін қамтамасыз ету
2	Линтерлердің жұмысын реттеу; қызмет көрсетілетін машиналар мен мезанизмдердің жұмысында ақаулықтарды жою; линтерлерді жөндеуге және аралардың цилиндрлерін ауыстыруға қатысу
3	Аралар мен масақты торларды тазалау

4-кесте. Линтерлік жабдықтың операторы орындайтын КС бірліктерінің

сипаттамасы

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Тұқымдар	Линтерлік жабдық	1-1) Белгіленген режимде линтерлерде тұқымдарды линтерлеу процесін жүргізу
2	Линтерлік жабдық	Қол еңбегі, тазалауға арналған жабдықтар	2-1) Линтерлердің жұмыс істеуін қамтамасыз ету
3	Ара мен масақты торлар	Тазалауға арналған жабдықтар	3-1) аралар мен масақты торларды тазалау

5-кесте. СБШ біліктіліктің 3-деңгейлі линтерлік жабдықтың

операторының құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Белгіленген нәтижелерге өздігімен қол жеткізу үшін қажетті ресурстарды, уақытты бағалау және анықтау бойынша қызметтік міндеттер аясындағы жауапкершілік	Стандартты практикалық міндеттерді орындау білігі	Кәсіби дайындық барысында алынған және белгілі ауыл шаруашылық саласындағы білім
2-1)	Жұмысты жоспарлауды қосқандағы линтерлік жабдықтың операторы атқарушылық қызметін түсіну	Еңбек барысын және оның нәтижесін дербес жоспарлау, орындау және бағалау аясындағы дағдылар	Қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау қағидалары

Мақта өсіру қызметіндегі
кәсіби стандартының
8-қосымшасы

1-кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

Қазақстан Республикасы мемлекеттік кәсіптер жіктеуіші (МКЖ)
Базалық топ	8261 Джин жабдығының операторы
Қазақстан Республикасы жұмысшылар кәсіптері мен жұмыстарының бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтағышы (БТБА)
Шығарылым, БТБА тарауы	43-шығарылым, 2-тарау. Мақта мен тінті дақылдарын алғашқы өңдеу
БТБА бойынша кәсібі	Джин жабдығының операторы
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтар
3	4-5

2-кесте. Джин жабдығының операторының еңбек шарттарына, біліміне және

жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорын, ұйым)		Мақта шаруашылығы қызметіндегі ауыл шаруашылық ұйымдары, мемлекеттік ұйымдар.
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		Цехтегі жұмыс, аллергия, шаң
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білім беру және оқыту деңгейі		Қажетті еңбек тәжірибесі
3	Практикалық тәжірибесіз негізгі орта білім базасында жалпы орта білімі немесе техникалық және кәсіби білімі болған жағдайда практикалық тәжірибе және/немесе кәсіби дайындық (бір жылға дейін кәсіби дайындықты ұйымдастыру базасындағы курстар немесе кәсіпорында оқыту)		Талап етілмейді

3-кесте. Джин жабдығының операторы орындайтын, еңбек функцияларын

анықтайтын, КС бірліктерінің тізбесі

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарттың бірлігі)
1	Инерциялық босатқыш механизмі бар валдық джиндер мен берілген режимде сегізондық аралық джиндерде шала өңделген мақтаны джиндеу процесін жүргізу; джиндердің батарейлері мен технологиялық және қосалқы байланыста болатын жабдықтарға қызмет көрсету
2	Стандарттың талаптарына сәйкес мақта-талшықтардың алынуын қамтамасыз ету; қызмет көрсетілетін машиналар мен механизмдердің жұмысындағы техникалық ақаулықтарды жою; талшық ажыратқыш, арамшөпті және тұқымды конвейерлер, улюксорғыш және қоқымсорғыш құрылғылар ылғалдандырудың бітелулерін жою
3	Қызмет етілетін машиналардың жөндеуінде шала өңделген мақтаны оқтын-оқтын тоғыту, жұмыс валиктеріндегі жыраларды тазалау, оларды орнатуда және әр түрлі джиндердің тілімшелерін ауыстыруға қатысу; араларды ауыстурыға, технологиялық саңылаулар мен разводкаларды реттеуге, қызмет көрсетілетін машиналарды жөндеуге қатысу

4-кесте. Джин жабдығының операторы орындайтын КС бірліктерінің

сипаттамасы

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Өңделмеген мақта	Джин жабдығы	1-1) Инерциялық босатқыш механизмі бар валдық джиндер мен берілген режимде сегізондық аралық джиндерде шала өңделген мақтаны джиндеу процесін жүргізу
2	Джин жабдығы	Ақауларды жоюға арналған жабдықтар	2-1) Қызмет көрсетілетін машиналар мен механизмдердің жұмысындағы техникалық ақаулықтарды жою
3	Джин жабдығы	Тазалау үшін мамандандырылған жабдықтар, босатқыш тілімшелер, құрал-жабдықтар, қол еңбегі	3-1) Қызмет етілетін машиналардың жөндеуінде шала өңделген мақтаны оқтын-оқтын тоғыту, жұмыс валиктеріндегі жыраларды тазалау, оларды орнату мен әр түрлі джиндер босатқыш тілімшелерді ауыстыруға қатысу
3	Джин жабдығы		3-2) Қызмет етілетін машиналардың жөндеуінде араларды ауыстыру, технологиялық саңылаулар мен разводкаларды реттеу

5-кесте. СБШ біліктіліктің 3-деңгейлі джин жабдығының операторының

құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Белгіленген нәтижелерге өздігімен қол жеткізу үшін қажетті ресурстарды, уақытты бағалау және анықтау бойынша қызметтік міндеттер аясындағы жауапкершілік	Стандартты практикалық міндеттерді орындау білігі	Кәсіби дайындық барысында алынған және белгілі ауыл шаруашылық саласындағы білім
2-1)	Жұмысты жоспарлауды қосқандағы джин жабдығының операторы атқарушылық қызметін түсіну	Еңбек барысын және оның нәтижесін дербес жоспарлау, орындау және бағалау аясындағы дағдылар	Қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау қағидалары

Мақта өсіру қызметіндегі
кәсіби стандартының
9-қосымшасы

1-кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

Қазақстан Республикасы мемлекеттік кәсіптер жіктеуіші (МКЖ)
Базалық топ	8261 Кептіргіш жабдықтың операторы
Қазақстан Республикасы жұмысшылар кәсіптері мен жұмыстарының бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтағышы (БТБА)
Шығарылым, БТБА тарауы	43-шығарылым, 2-тарау. Мақта мен тінті дақылдарын алғашқы өңдеу
БТБА бойынша кәсібі	Кептіргіш жабдықтың операторы
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтар
3	3-5

2-кесте. Кептіргіш жабдықтың операторының еңбек шарттарына, біліміне

және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорын, ұйым)		Мақта шаруашылығы қызметіндегі ауыл шаруашылық ұйымдары, мемлекеттік ұйымдар.
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		Цехтегі жұмыс, аллергия, шаң, жаман жарықтылық
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білім беру және оқыту деңгейі		Қажетті еңбек тәжірибесі
3	Практикалық тәжірибесіз негізгі орта білім базасында жалпы орта білімі немесе техникалық және кәсіби білімі болған жағдайда практикалық тәжірибе және/немесе кәсіби дайындық (бір жылға дейін кәсіби дайындықты ұйымдастыру базасындағы курстар немесе кәсіпорында оқыту)		Талап етілмейді

3-кесте. Кептіргіш жабдықтың операторы орындайтын, еңбек функцияларын

анықтайтын, КС бірліктерінің тізбесі

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарттың бірлігі)
1	Камералық, конвейерлік булы және түтінді газды кептіргіш машиналарда стланстік трестерді, талшықтарды, тұқымдар мен қабықты дақылдардың қалдықтарын кептіру, сондай-ақ конвейерлік булы кептіргіш машиналарында қабықтан жасалған суланған және дымқылданған қабықты дақылдары мен су қабық трестерін кептіру процесін жүргізу
2	Кептіргіш машинаның тасымалдауышына, кешенді жинақтауға, қабат қалыптастыратын машинаға үздіксіз беріп тұру үшін шикізат қабатының белгіленген қалыңдығын қалыптастыру; белгіленген тығыздықты сақтай отыра кептіргіш машинаның тасымалдауышына материалдарды қолмен біркелкі етіп салу; пневмокөлік шикізатты берген кезде – кептіргіш машинаның тасымалдауышында материалдар қабатының белгіленген қалыңдығын бақылау және қамтамасыз ету
3	Кептіру алқаптарында шикізаттың дымқыл бауларын (өнеркәсіптік даярлаудан кейін) кептіру бойынша жұмыстарды орындау; кептіргіш машинаның тасқынында орналасқан сабақтарын кесу мен тамырларын қырқу бойынша машинаға қызмет көрсету

4-кесте. Кептіргіш жабдықтың операторы орындайтын КС бірліктерінің

сипаттамасы

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Ауыл шаруашылық дақылдары, тінті дақылдары	Кептіргіш жабдықтар; камералық, конвейерлік, булы және түтінді газды кептіргіш машиналар	1-1) Камералық, конвейерлік булы және түтінді газды кептіргіш машиналарда стланстік трестерді, талшықтарды, тұқымдар мен қабықты дақылдардың қалдықтарын кептіру, сондай-ақ конвейерлік булы кептіргіш машиналарында қабықтан жасалған суланған және дымқылданған қабықты дақылдары мен су қабық трестерін кептіру процесін жүргізу
2	Кептіргіш жабдықтың тасымалдағышы	Кептіргіш жабдық, қолғаптар	2-1) Белгіленген тығыздықты сақтай отыра кептіргіш машинаның тасымалдауышына материалдарды қолмен біркелкі етіп салу
3	Ауылшаруашылық дақылдары (сабақтар мен тамырлар)	Кесу құралдары	3-1) кептіргіш машинаның тасқынында орналасқан сабақтарын кесу мен тамырларын қырқу бойынша машинаға қызмет көрсету

5-кесте. СБШ біліктіліктің 3-деңгейлі кептіргіш жабдығының

операторының құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Белгіленген нәтижелерге өздігімен қол жеткізу үшін қажетті ресурстарды, уақытты бағалау және анықтау бойынша кептіргіш жабдық операторының қызметтік міндеттері аясындағы жауапкершілігі	Стандартты практикалық міндеттерді орындау білігі	Кәсіби дайындық барысында алынған және белгілі ауыл шаруашылық саласындағы білім
2-1)	Жұмысты жоспарлауды қосқандағы джин жабдығының операторы атқарушылық қызметін түсіну	Еңбек барысын және оның нәтижесін дербес жоспарлау, орындау және бағалау аясындағы дағдылар	Қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау қағидалары

Мақта өсіру қызметіндегі
кәсіби стандартының
10-қосымшасы

1-кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

Қазақстан Республикасы мемлекеттік кәсіптер жіктеуіші (МКЖ)
Базалық топ	6111 Мақта тұқымдарын дәрілеуші
Қазақстан Республикасы жұмысшылар кәсіптері мен жұмыстарының бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтағышы (БТБА)
Шығарылым, БТБА тарауы	43-шығарылым, 2-тарау. Мақта мен тінті дақылдарын алғашқы өңдеу
БТБА бойынша кәсібі	Мақта тұқымдарын дәрілеуші
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтар
2	2
3	3-4

2-кесте. Мақта тұқымдарын дәрілеушінің еңбек шарттарына, біліміне

және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорын, ұйым)		Мақта шаруашылығы қызметіндегі ауыл шаруашылық ұйымдары, мемлекеттік ұйымдар.
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		Цехтегі жұмыс, аллергия, шаң
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білім беру және оқыту деңгейі		Қажетті еңбек тәжірибесі
2	Негізгі орта білімнен төмен емес, жалпы, орта білімі болған жағдайда практикалық тәжірибе және/немесе кәсіби дайындық (білімді ұйымдастыру базасындағы қысқа мерзімді курстар немесе кәсіпорында оқыту)		Талап етілмейді
3	Практикалық тәжірибесіз негізгі орта білім базасында жалпы орта білім немесе техникалық және кәсіби білім бар болған жағдайда (білім беру ұйымының базасында біл жылдық кәсіби дайындық бағдарламасы бойынша курстар немесе мекемеде оқу) практикалық тәжірибе		2 деңгейде 1 жылдан кем емес

3-кесте. Мақта тұқымдарын дәрілеуші орындайтын, еңбек функцияларын

анықтайтын, КС бірліктерінің тізбесі

Еңбек функцияларының шифры

Еңбек функциясының атауы

(кәсіби стандарттың бірлігі)

Өңдеуге арналған машинада мақта екпе тұқымдарын дәрілеу

Өңдеу машинасының қоректендіргіш бункеріне улағыш заттарды салу; машинаға улағыш заттар мен тұқымдардың біркелкі түсуін реттеу

4-кесте. Мақта тұқымдарын дәрілеуші орындайтын КС бірліктерінің

сипаттамасы

Еңбек функцияларының шифры

Еңбек заттары

Еңбек құралдары

Міндеттер

(еңбек іс-әрекеттері)

Мақта тұқымдары

Өңдеу машинасы

1-1) Мақта екпе тұқымдарын дәрілеу

Мақта тұқымдары

Өңдеу машинасы

2-1) Өңдеу машинасының қоректендіргіш бункеріне улағыш заттарды салу; машинаға тұқымдардың біркелкі келіп түсуін реттеу

5-кесте. СБШ біліктіліктің 2-деңгейлі мақта тұқымдарын дәрілеушінің

құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Белгіленген нәтижелерге өздігімен қол жеткізу үшін қажетті ресурстарды, уақытты бағалау және анықтау бойынша мақта тұқымдарын дәрілеушінің қызметтік міндеттері аясындағы жауапкершілігі	Стандартты практикалық міндеттерді шешу дағдысы	Кәсіби дайындық барысында алынған және белгілі ауыл шаруашылық саласындағы білім
2-1)	Жұмыс үрдісін жоспарлауды қоса алғанда, атқарушы қызметті түсіну	Өңдеу машинасымен жұмыс істеу дағдысы	Қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау қағидалары

6-кесте. СБШ біліктіліктің 3-деңгейлі мақта тұқымдарын дәрілеушінің

құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Белгіленген нәтижелерге өздігімен қол жеткізу үшін қажетті ресурстарды, уақытты бағалау және анықтау бойынша мақта тұқымдарын дәрілеушінің қызметтік міндеттері аясындағы жауапкершілігі	Стандартты практикалық міндеттерді шешу дағдысы	Кәсіби дайындық барысында алынған және белгілі ауыл шаруашылық саласындағы білім
2-1)	Жұмыс үрдісін жоспарлауды қоса алғанда, атқарушы қызметті түсіну	Еңбек барысын және оның нәтижесін дербес жоспарлау, орындау және бағалау аясындағы дағдылар	Қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау қағидалары
2-2)	Жұмыстағы мұқияттылық, ұқыптылық, жауапкершілік	Белгілі міндеттер шеңберінде жұмыстың нәтижесі мен сапасына жауапкершілік, техника жұмысының сенімділігіне қойылатын жоғары талаптар	Жұмыс құралдары мен бөлшектерін пайдалану, техникалық қызмет көрсету, көшіру, сақтау және қаттап тастаудың негізгі қағидаттары

Мақта өсіру қызметіндегі
кәсіби стандартының
11-қосымшасы

1-кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

Қазақстан Республикасы мемлекеттік кәсіптер жіктеуіші (МКЖ)
Базалық топ	7222 Технологиялық жабдықтың жөндеушісі (мақта және тінті дақылдарын алғашқы өңдеу)
Қазақстан Республикасы жұмысшылар кәсіптері мен жұмыстарының бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтағышы (БТБА)
Шығарылым, БТБА тарауы	43-шығарылым, 2-тарау. Мақта мен тінті дақылдарын алғашқы өңдеу
БТБА бойынша кәсібі	Технологиялық жабдықтың жөндеушісі
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтар
3	4-5
4	6

2-кесте. Технологиялық жабдықтың жөндеушісінің еңбек шарттарына,

біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорын, ұйым)		Мақта шаруашылығы қызметіндегі ауыл шаруашылық ұйымдары, мемлекеттік ұйымдар.
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		Цехтегі жұмыс, аллергия, шаң
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білім беру және оқыту деңгейі		Қажетті еңбек тәжірибесі
3	Практикалық тәжірибесіз негізгі орта білім базасында жалпы орта білімі немесе техникалық және кәсіби білімі болған жағдайда практикалық тәжірибе және/немесе кәсіби дайындық (бір жылға дейін кәсіби дайындықты ұйымдастыру базасындағы курстар немесе кәсіпорында оқыту)		Талап етілмейді
4	Жоғары деңгейлі техникалық және кәсіби білім (қосымша кәсіби дайындық), практикалық тәжірибе		3 деңгейде тәжірибесі 3 жылдан кем емес

3-кесте. Технологиялық жабдықтың жөндеушісі орындайтын, еңбек

функцияларын анықтайтын, КС бірліктерінің тізбесі

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарттың бірлігі)
1	Кептіргіш машиналарды; қабықты дақылдардың қысқа талшықтарын өңдеу бойынша тасқынды желілердің құрамына енетін агрегаттарды, машиналар мен механизмдерді реттеу және ағымдағы жөндеу
2	Жабдықтардың, пневмокөлік жағдайының жарамдылығын бақылау және олардың жұмысының белгіленген режимін қамтамасыз ету; агрегаттар мен машиналардың тораптары мен жеке детальдарын ауыстыру; жабдықтың жұмысын реттеу, белдіктерді тігу және кигізу
3	Тарау машиналарына қызмет көрсету кезінде – ленталардың салынуын және бумалардың болуын қадағалау, оларды шешіп алу, тасымаладау және салу; ленталардың жыртылуын болдырмау

4-кесте. Технологиялық жабдықтың жөндеушісі орындайтын КС

бірліктерінің сипаттамасы

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Кептіргіш-тазалау жабдықтары	Мамандандырылған жабдықтар	1-1) Реттеу және ағымдағы жөндеуге жауап беру
2	Кептіргіш-тазалау жабдықтары	Мамандандырылған жабдықтар	2-1) Жабдық жағдайының жарамдылығын бақылау
3	Түкті машина	Мамандандырылған жабдықтар, қол еңбегі	3-1) түкті машинаға қызмет көрсету

5-кесте. СБШ біліктіліктің 3-деңгейлі технологиялық жөндеушісінің

құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Белгіленген нәтижелерге өздігімен қол жеткізу үшін қажетті ресурстарды, уақытты бағалау және анықтау бойынша технологиялық жабдықтың жөндеушісінің қызметтік міндеттері аясындағы жауапкершілігі	Стандартты практикалық міндеттерді шешу дағдысы	Кәсіби дайындық барысында алынған және белгілі ауыл шаруашылық саласындағы білім
2-1)	Жұмыс үрдісін жоспарлауды қоса алғанда, атқарушы қызметті түсіну	Еңбек барысын және оның нәтижесін дербес жоспарлау, орындау және бағалау аясындағы дағдылар	Қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау қағидалары

6-кесте. СБШ біліктіліктің 4-деңгейлі технологиялық жөндеушісінің

құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Белгіленген нәтижелерге өздігімен қол жеткізу үшін қажетті ресурстарды, уақытты бағалау және анықтау бойынша технологиялық жабдықтың жөндеушісінің қызметтік міндеттері аясындағы жауапкершілігі	Стандартты практикалық міндеттерді шешу дағдысы	Кәсіби дайындық барысында алынған және белгілі ауыл шаруашылық саласындағы білім
2-1)	Жұмыс үрдісін жоспарлауды қоса алғанда, атқарушы қызметті түсіну	Еңбек барысын және оның нәтижесін дербес жоспарлау, орындау және бағалау аясындағы дағдылар	Қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау қағидалары
3-1)	Оған жүктелген міндеттерді шешу бойынша деңгейде шешім қабылдайды және жауапты болады	Белгілі міндеттер шеңберінде жұмыстың нәтижесі мен сапасына жауапкершілік, техника жұмысының сенімділігіне қойылатын жоғары талаптар	Жұмыс құралдары мен бөлшектерін пайдалану, техникалық қызмет көрсету, көшіру, сақтау және қаттап тастаудың негізгі қағидаттары

Мақта өсіру қызметіндегі
кәсіби стандартының
12-қосымшасы

Келісу парағы

Ұйымның атауы

Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі

Осы КС тіркелді _____________________________________________________

Кәсіби стандарттар Реестріне енгізілді, тіркеу № ____________________

Хат (хаттама) № ____________________ Күні____________________________

Сноска. Утратил силу приказом Министра сельского хозяйства РК от 20.12.2020 № 393 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии с пунктом 3 статьи 138-5 Трудового кодекса Республики Казахстан от 15 мая 2007 года и постановлением Правительства Республики Казахстан от 29 апреля 2013 года № 406 "Об утверждении распределения и Правил использования средств на разработку профессиональных стандартов на 2013 год", ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить профессиональный стандарт в хлопководческой деятельности.

2. Департаменту земледелия (Буць А.А.) принять меры к внедрению профессионального стандарта в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

3. Управлению социальной политики (Лепешко С.С.) обеспечить в установленном законодательством порядке государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан и его официальное опубликование.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на Управление социальной политики (Лепешко С.С.).

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня первого официального опубликования.

Министр	А. Мамытбеков
Согласовано
Министр труда и
социальной защиты населения
Республики Казахстан
___________ Т. Дуйсенова
от 7 апрель 2014 года

Утвержден
приказом Министра
сельского хозяйства
Республики Казахстан
от 21 января 2014 года № 20/35

Профессиональный стандарт в
хлопководческой деятельности
1. Общие положения

1. Профессиональный стандарт в хлопководческой деятельности (далее - ПС) предназначен для:

1) регулирования взаимодействия трудовой сферы и сферы профессионального образования;

2) регламентации требований для разработки программ подготовки, повышения квалификации и профессиональной переподготовки;

3) регламентации требований для оценки компетенций работников при аттестации и сертификации персонала;

4) выработки единых требований к содержанию профессиональной деятельности, обновления квалификационных требований, отвечающих современным потребностям рынка труда;

5) решения широкого круга задач в области управления персоналом;

6) разработки образовательных стандартов, учебных планов, модульных учебных программ, а также разработки соответствующих учебно-методических материалов;

7) проведения оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.

2. Основными пользователями ПС являются:

1) выпускники организаций образования, работники;

2) руководители и работники организаций, руководители и специалисты подразделений управления персоналом организаций;

3) специалисты, разрабатывающие образовательные программы;

4) специалисты в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.

3. На основе ПС могут разрабатываться внутренние, корпоративные стандарты организаций на функциональные модели деятельности, должности, повышение квалификации, аттестацию работников, систему стимулирования труда и другие.

4. В настоящем ПС применяются следующие термины и определения:

1) квалификация – степень профессиональной подготовленности работника к выполнению конкретного вида работы;

2) квалификационный уровень/уровень квалификации – уровень требований к квалификации (компетенциям) работника, отражающий сложность, самостоятельность и ответственность выполняемых работ;

3) предмет труда – предмет, на который направлены действия работника с целью создания продукта при помощи определенных средств труда;

4) средства труда – средства, используемые работником для преобразования предмета труда из исходного состояния в продукт;

5) вид трудовой деятельности – составная часть области профессиональной деятельности, сформированная целостным набором трудовых функций и необходимых для их выполнения компетенций;

6) трудовая функция – интегрированный и относительно автономный набор трудовых действий, определяемых бизнес-процессом и предполагающий наличие необходимых компетенций для их выполнения в рамках конкретного вида трудовой деятельности;

7) область профессиональной деятельности – совокупность видов трудовой деятельности отрасли, имеющая общую интеграционную основу (аналогичные или близкие назначение, объекты, технологии, в том числе средства труда) и предполагающая схожий набор трудовых функций и компетенций для их выполнения;

8) ПС – стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации, компетенций, содержанию, качеству и условиям труда;

9) единица ПС – структурный элемент ПС, содержащий развернутую характеристику конкретной трудовой функции, которая является целостной, завершенной, относительно автономной и значимой для данного вида трудовой деятельности;

10) профессия – основной род занятий трудовой деятельности человека, требующий определенных знаний, умений и практических навыков, приобретаемых в результате специальной подготовки и подтверждаемых соответствующими документами об образовании;

11) компетенция – способность работника применять в профессиональной деятельности знания и умения;

12) должность – структурная единица работодателя, на которую возложен круг должностных полномочий и должностных обязанностей;

13) задача – совокупность действий, связанных с реализацией трудовой функции и достижением результата с использованием конкретных предметов и средств труда;

14) отрасль – совокупность предприятий и организаций, для которых характерна общность выпускаемой продукции, технологии производства, основных фондов и профессиональных навыков работающих;

15) отраслевая рамка квалификаций (далее - ОРК) – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых в отрасли;

16) национальная рамка квалификаций (далее - НРК) – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых на рынке труда;

17) функциональная карта – структурированное описание трудовых функций и задач, выполняемых работником определенного вида деятельности в рамках той или иной области профессиональной деятельности.

2. Паспорт ПС

5. Вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности) Государственный классификатор Республики Казахстан 03-2007: 01.11 Выращивание зерновых культур (за исключением риса), бобовых культур и масличных семян, 01.16 Выращивание волокнистых прядильных культур, 01.29 Выращивание прочих многолетних культур, 01.63 Виды сельскохозяйственной деятельности после сбора урожая.

6. Основная цель вида экономической (области профессиональной) деятельности: Развитие хлопковой отрасли, повышение конкурентоспособности хлопка на основе внедрения научно-обоснованных технологий, технического регулирования и индустриализации хлопководства, его интеграции с текстильной и пищевой промышленностью.

ПС устанавливает в области хлопководческой деятельности, требования к содержанию, качеству, условиям труда, квалификации и компетенции работников.

7. Виды деятельности, профессии, квалификационные уровни определены в Приложении 1 к настоящему ПС.

Требования стандарта относятся к видам деятельности и следующим профессиям данной области:

выгружальщик хлопка;

прессовщик сырья и волокна;

загрузчик сырья;

сортировщик сырья и волокна;

чистильщик оборудования;

оператор линтерного оборудования;

оператор джинного оборудования;

оператор сушильного оборудования;

протравщик хлопковых семян;

наладчик технологического оборудования.

3. Карточка видов трудовой деятельности (профессий)
Параграф 1. Выгружальщик хлопка

8. Квалификационный уровень по ОРК – 3.

9. Возможные наименования должностей: выгружальщик хлопка.

10. Профессия "выгружальщик хлопка" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: выгрузка сырого хлопка и подача его на транспортер.

11. Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 Приложения 2 к настоящему ПС.

12. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы выгружальщика хлопка приведены в таблице 2 Приложения 2 к настоящему ПС.

13. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции, выполняемые выгружальщиком хлопка, указан в таблице 3 Приложения 2 к настоящему ПС.

14. Описание единиц ПС и трудовые действия, выполняемые выгружальщиком хлопка, приведены в таблице 4 Приложения 2 к настоящему ПС.

15. Требования к компетенции выгружальщика хлопка указаны в таблице 5 Приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 2. Прессовщик сырья и волокна

16. Квалификационный уровень по ОРК – 2-4.

17. Возможные наименования должностей: прессовщик сырья и волокна.

18. Профессия "прессовщик сырья и волокна" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: прессование хлопка.

19. Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 Приложения 3 к настоящему ПС.

20. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы прессовщика сырья и волокна приведены в таблице 2 Приложения 3 к настоящему ПС.

21. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции, выполняемые прессовщиком сырья и волокна, указан в таблице 3 Приложения 3 к настоящему ПС.

22. Описание единиц ПС и трудовые действия, выполняемые прессовщиком сырья и волокна, приведены в таблице 4 Приложения 3 к настоящему ПС.

23. Требования к компетенции прессовщика сырья и волокна указаны в таблицах 5, 6, 7 Приложения 3 к настоящему ПС.

Параграф 3. Загрузчик сырья

24. Квалификационный уровень по ОРК – 2-3.

25. Возможные наименования должностей: загрузчик сырья.

26. Профессия "загрузчик сырья" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: загрузка хлопка-сырца.

27. Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 Приложения 4 к настоящему ПС.

28. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы загрузчика сырья приведены в таблице 2 Приложения 4 к настоящему ПС.

29. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции, выполняемые загрузчиком сырья, указан в таблице 3 Приложения 4 к настоящему ПС.

30. Описание единиц ПС и трудовые действия, выполняемые загрузчиком сырья, приведены в таблице 4 Приложения 4 к настоящему ПС.

31. Требования к компетенции загрузчика сырья указаны в таблицах 5, 6 Приложения 4 к настоящему ПС.

Параграф 4. Сортировщик сырья и волокна

32. Квалификационный уровень по ОРК – 2-3.

33. Возможные наименования должностей: сортировщик сырья и волокна.

34. Профессия "сортировщик сырья и волокна" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: сортировка сырья.

35. Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 Приложения 5 к настоящему ПС.

36. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы сортировщик сырья и волокна приведены в таблице 2 Приложения 5 к настоящему ПС.

37. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции, выполняемые сортировщиком сырья и волокна, указан в таблице 3 Приложения 5 к настоящему ПС.

38. Описание единиц ПС и трудовые действия, выполняемые сортировщиком сырья и волокна, приведены в таблице 4 Приложения 5 к настоящему ПС.

39. Требования к компетенции сортировщика сырья и волокна указаны в таблицах 5, 6 Приложения 5 к настоящему ПС.

Параграф 5. Чистильщик оборудования

40. Квалификационный уровень по ОРК – 2-3.

41. Возможные наименования должностей: чистильщик оборудования.

42. Профессия "чистильщик оборудования" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: чистка сушильно-очистительного цеха.

43. Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 Приложения 6 к настоящему ПС.

44. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы чистильщика оборудования приведены в таблице 2 Приложения 6 к настоящему ПС.

45. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции, выполняемые чистильщиком оборудования, указан в таблице 3 Приложения 6 к настоящему ПС.

46. Описание единиц ПС и трудовые действия, выполняемые чистильщиком оборудования, приведены в таблице 4 Приложения 6 к настоящему ПС.

47. Требования к компетенции чистильщика оборудования указаны в таблице 5, 6 Приложения 6 к настоящему ПС.

Параграф 6. Оператор линтерного оборудования

48. Квалификационный уровень по ОРК – 3.

49. Возможные наименования должностей: оператор линтерного оборудования.

50. Профессия "оператор линтерного оборудования" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: ведение процесса линтерования семян на линтерах.

51. Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 Приложения 7 к настоящему ПС.

52. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы оператора линтерного оборудования приведены в таблице 2 Приложения 7 к настоящему ПС.

53. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции, выполняемые оператором линтерного оборудования, указан в таблице 3 Приложения 7 к настоящему ПС.

54. Описание единиц ПС и трудовые действия, выполняемые оператором линтерного оборудования, приведены в таблице 4 Приложения 7 к настоящему ПС.

55. Требования к компетенции оператора линтерного оборудования указаны в таблице 5 Приложения 7 к настоящему ПС.

Параграф 7. Оператор джинного оборудования

56. Квалификационный уровень по ОРК – 3.

57. Возможные наименования должностей: оператор джинного оборудования.

58. Профессия "оператор джинного оборудования" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: ведение процесса джинирования хлопка-сырца.

59. Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 Приложения 8 к настоящему ПС.

60. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы оператора джинного оборудования приведены в таблице 2 Приложения 8 к настоящему ПС.

61. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции, выполняемые оператором джинного оборудования, указан в таблице 3 Приложения 8 к настоящему ПС.

62. Описание единиц ПС и трудовые действия, выполняемые оператором джинного оборудования, приведены в таблице 4 Приложения 8 к настоящему ПС.

63. Требования к компетенции оператора джинного оборудования указаны в таблице 5 Приложения 8 к настоящему ПС.

Параграф 8. Оператор сушильного оборудования

64. Квалификационный уровень по ОРК – 3.

65. Возможные наименования должностей: оператор сушильного оборудования.

66. Профессия "оператор сушильного оборудования" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: выполнение работ по сушке мокрых снопов сырья.

67. Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 Приложения 9 к настоящему ПС.

68. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы оператора сушильного оборудования приведены в таблице 2 Приложения 9 к настоящему ПС.

69. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции, выполняемые оператором сушильного оборудования, указан в таблице 3 Приложения 9 к настоящему ПС.

70. Описание единиц ПС и трудовые действия, выполняемые оператором сушильного оборудования, приведены в таблице 4 Приложения 9 к настоящему ПС.

71. Требования к компетенции оператора сушильного оборудования указаны в таблицах 5 Приложения 9 к настоящему ПС.

Параграф 9. Протравщик хлопковых семян

72. Квалификационный уровень по ОРК – 2-3.

73. Возможные наименования должностей: протравщик хлопковых семян.

74. Профессия "протравщик хлопковых семян" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: протравливание хлопковых посевных семян.

75. Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 Приложения 10 к настоящему ПС.

76. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы: протравщика хлопковых семян приведены в таблице 2 Приложения 10 к настоящему ПС.

77. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции, выполняемые протравщиком хлопковых семян, указан в таблице 3 Приложения 10 к настоящему ПС.

78. Описание единиц ПС и трудовые действия, выполняемые протравщиком хлопковых семян, приведены в таблице 4 Приложения 10 к настоящему ПС.

79. Требования к компетенции протравщика хлопковых семян указаны в таблице 5, 6 Приложения 10 к настоящему ПС.

Параграф 10. Наладчик технологического оборудования

80. Квалификационный уровень по ОРК –3- 4.

81. Возможные наименования должностей: наладчик технологического оборудования.

82. Профессия "наладчик технологического оборудования" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: наладка и текущий ремонт оборудования.

83. Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 Приложения 11 к настоящему ПС.

84. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы наладчика технологического оборудования приведены в таблице 2 Приложения 11 к настоящему ПС.

85. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции, выполняемые наладчиком технологического оборудования, указан в таблице 3 Приложения 11 к настоящему ПС.

86. Описание единиц профессионального стандарта и трудовые действия, выполняемые наладчиком технологического оборудования, приведены в таблице 4 Приложения 11 к настоящему ПС.

87. Требования к компетенции наладчика технологического оборудования указаны в таблице 5, 6 Приложения 11 к настоящему ПС.

4. Разработчики ПС

88. Разработчиком ПС является Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан.

89. Лист согласования, экспертиза и регистрация ПС приведены в приложении 12 к настоящему ПС.

Приложение 1
к профессиональному стандарту
в хлопководческой деятельности

Виды деятельности, профессии, квалификационные уровни

№ п/п	Наименование вида деятельности	Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда	Наименование профессии согласно государственному классификатору занятий Республики Казахстан 01-2005	Квалификационный уровень ОРК
1.	Хлопководческая деятельность	Выгружальщик хлопка	Выгружальщик хлопка	3
2.	Хлопководческая деятельность	Прессовщик сырья и волокна	Прессовщик сырья и волокна	2-4
3.	Хлопководческая деятельность	Загрузчик сырья	Загрузчик сырья	2-3
4.	Хлопководческая деятельность	Сортировщик сырья и волокна	Сортировщик сырья и волокна	2-3
5.	Хлопководческая деятельность	Чистильщик оборудования	Чистильщик оборудования	2-3
6.	Хлопководческая деятельность	Оператор линтерного оборудования	Оператор линтерного оборудования	3
7.	Хлопководческая деятельность	Оператор джинного оборудования	Оператор джинного оборудования	3
8.	Хлопководческая деятельность	Оператор сушильного оборудования	Оператор сушильного оборудования	3
9.	Хлопководческая деятельность	Протравщик хлопковых семян	Протравщик хлопковых семян	2-3
10.	Хлопководческая деятельность	Наладчик технологического оборудования (первичная обработка хлопка и лубяных культур)	Наладчик технологического оборудования (первичная обработка хлопка и лубяных культур)	3-4

Приложение 2
к профессиональному стандарту
в хлопководческой деятельности

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	7431 Выгружальщик хлопка
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 44, раздел 13. Производство ваты
Профессия по ЕТКС	Выгружальщик хлопка
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
3	3

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту

работы выгружальщика хлопка

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Сельскохозяйственные организации, государственные организации в хлопководческой деятельности
Вредные и опасные условия труда		Работа в цеху, аллергия, пыль
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
3	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (курсы на базе организации образования по программам профессиональной подготовки до одного года или обучение на предприятии) при наличии общего среднего образования или технического и профессионального образования на базе основного среднего образования без практического опыта		Не требуется

Таблица 3. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции,

выполняемые выгружальщиком хлопка

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта
1	Выгрузка сырого хлопка и подача его на транспортер для дальнейшей обработки с одновременной отбраковкой непробеленного хлопка вручную и при помощи гидромонитора
2	Определение качества отбелки хлопка по внешнему виду; загрузка непробеленного хлопка в специальный чан для повторной обработки
3	Обслуживание транспортера, чистка чанов

Таблица 4. Описание единиц ПС, выполняемых выгружальщиком

хлопка

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Сырой хлопок	Транспортер, лопата	1-1) Выгружать; подавать на транспортер для дальнейшей обработки
2	Хлопок	Гидромонитор	2-1) Отбраковывать вручную и при помощи гидромонитора, загружать в специальный чан для повторной обработки
3	Чан	Специальный чан для обработки, очистительные средства	3-1) чистить чаны

Таблица 5. Требования к компетенциям выгружальщика хлопка

3-го квалификационного уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Ответственность за результаты и качество работы в рамках определенных задач при выгрузке хлопка	Умеет применять основные практические и познавательные навыки для выполнения практических задач	Знания, полученные в процессе профессиональной подготовки
2-1)	Ответственность за собственное здоровье и безопасность, за здоровье и безопасность других	Навыки выбора способа действий при выгрузке хлопка	Знание правил техники безопасности и охраны труда
3-1)	Защита окружающей среды при выполнении им задач в области хлопководства	Навыки выбора способа действий при чистке чана	Знание правил техники безопасности

Приложение 3
к профессиональному стандарту
в хлопководческой деятельности

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	7431 Прессовщик сырья и волокна
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 43, раздел 2. Первичная обработка хлопка и лубяных культур
Профессия по ЕТКС	Прессовщик сырья и волокна
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
2	2
3	3-5
4	6

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту

работы прессовщика сырья и волокна

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Сельскохозяйственные организации, государственные организации в хлопководческой деятельности
Вредные и опасные условия труда		Работа в цеху, аллергия, пыль
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
2	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (краткосрочные курсы на базе организации образования или обучение на предприятии) при наличии общего, среднего образования, но не ниже основного среднего		Не требуется
3	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (курсы на базе организации образования по программам профессиональной подготовки до одного года или обучение на предприятии) при наличии общего среднего образования или технического и профессионального образования на базе основного среднего образования без практического опыта		Не менее 1 года на 2 уровне
4	Техническое и профессиональное образование повышенного уровня (дополнительная профессиональная подготовка), практический опыт		Опыт работы не менее 3-х лет на 3 уровне

Таблица 3. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции,

выполняемые прессовщиком сырья и волокна

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Предварительное уплотнение перед прессованием хлопкового волокна или линта, или улюка гидравлической трамбовкой; прессование хлопкового и лубяного волокна, хлопкового линта, волокнистых отходов и костры в кипы и тюки установленного габарита и массы на механических прессах под руководством прессовщика более высокой квалификации, а также лубяного сырья на ручных станках
2	Подготовка и подача упаковочных материалов; заправка упаковки в пресс; уплотнение кип, обвязка и маркировка их в соответствии с требованиями стандарта, разгрузка прессов, откатка кип; завешивание кип и транспортировка в установленное место с укладкой на транспортер или в штабель
3	Проверка исправности весов, пресса, его привода, гидронасоса, контрольных приборов; устранение технических неполадок в работе пресса и конденсора, механизма установки кип на поддоны, механизма кантования поддонов

Таблица 4. Описание единиц ПС, выполняемых прессовщиком сырья и

волокна

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Сырой хлопок	Ручной станок	1-1) Уплотнять перед прессованием
1	Сырой хлопок	Ручной станок	1-2) Прессовать хлопковые и лубяные волокна, хлопковые линты
2	Прессованный хлопок	Транспортер	2-1) Подготавливать и подавать упаковочных материалов; заправлять упаковки в пресс
3	Оборудование на производстве	Ручной труд, специализированные инструменты для устранения неполадок	3-1) Проверять оборудование, устранять технические неполадки в оборудовании

Таблица 5. Требования к компетенциям прессовщика сырья и

волокна 2-го квалификационного уровня ОРК

Шифр задачи

Личностные и

профессиональные

компетенции

Умения

и навыки

Знания

1-1)

Ответственность за результаты и качество работы в рамках определенных задач при прессовании сырья и волокна

Умеет применять основные практические и познавательные навыки для выполнения практических задач

Знания, полученные в процессе профессиональной подготовки

1-2)

Ответственность за собственное здоровье и безопасность, за здоровье и безопасность других, а также за защиту окружающей среды при выполнении им задач в области хлопководства

Навыки выбора способа действий при прессовании хлопка

Знание правил техники безопасности и охраны труда

Таблица 6. Требования к компетенциям прессовщика сырья и

волокна 3-го квалификационного уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Ответственность за результаты и качество работы в рамках определенных задач при прессовании сырья и волокна	Умеет применять основные практические и познавательные навыки для выполнения практических задач	Знания, полученные в процессе профессиональной подготовки
1-2)	Ответственность за собственное здоровье и безопасность, за здоровье и безопасность других, а также за защиту окружающей среды при выполнении им задач в области хлопководства	Навыки выбора способа действий при прессовании хлопка	Знание правил техники безопасности и охраны труда
1-3)	Понимание исполнительской деятельности, включающей планирование рабочего процесса	Ответственность за результаты и качество работы в рамках определенных задач, высокие требования к надежности работы техники	Знания основных принципов использования, техобслуживания, перемещения, сохранности и складирования рабочих инструментов и деталей

Таблица 7. Требования к компетенциям прессовщика сырья и

волокна 4-го квалификационного уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
2-1)	Ответственность в рамках функциональных обязанностей оценивать и определять необходимые ресурсы, время для самостоятельного достижения установленных результатов	Умение решать стандартные практические задачи	Знания, полученные в процессе профессиональной подготовки и в области конкретного вида сельскохозяйственной отрасли
3-1)	Понимание исполнительской деятельности, включающей планирование рабочего процесса	Навыки в контексте самостоятельного планирования, выполнения и оценки трудового процесса и его результатов	Знание правил техники безопасности и охраны окружающей среды
3-2)	Ответственность за собственное здоровье и безопасность, за здоровье и безопасность других, а также за защиту окружающей среды при выполнении им задач в области хлопководства	Навыки выбора способа действий при прессовании хлопка	Знания основных принципов использования, техобслуживания, перемещения, сохранности и складирования рабочих инструментов и деталей
3-3)	Принимает решения и несет ответственность на уровне по решению задач возложенных на него	Ответственность за результаты и качество работы в рамках определенных задач, высокие требования к надежности работы техники	Знания основных принципов использования, техобслуживания, перемещения, сохранности и складирования рабочих инструментов и деталей

Приложение 4
к профессиональному стандарту
в хлопководческой деятельности

Таблица 1.Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	8269 Загрузчик сырья
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 43, раздел 2. Первичная обработка хлопка и лубяных культур
Профессия по ЕТКС	Загрузчик сырья
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
2	2
3	3-4

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту

работы загрузчика сырья

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Сельскохозяйственные организации, государственные организации в хлопководческой деятельности
Вредные и опасные условия труда		Работа в цеху, пыль, аллергия
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством Республики Казахстан
Квалификационный Уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
2	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (краткосрочные курсы на базе организации образования или обучение на предприятии) при наличии общего, среднего образования, но не ниже основного среднего		Не требуется
3	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (курсы на базе организации образования по программам профессиональной подготовки до одного года или обучение на предприятии) при наличии общего среднего образования или технического и профессионального образования на базе основного среднего образования без практического опыта		Не менее 1 года на 2 уровне

Таблица 3. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции,

выполняемые загрузчиком сырья

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Загрузка хлопка-сырца вручную в пневмотранспорт или на транспортер из камер излишков с предварительным рыхлением и удалением загрязненного хлопка и посторонних предметов
2	Ликвидация забоев трубопровода, транспортера и бункера-питателя
3	Участие в работе по профилактической чистке трубопровода, транспортера, бункера-питателя, сепаратора и другого оборудования

Таблица 4. Описание единиц ПС, выполняемых загрузчиком сырья

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Хлопок-сырец	Разрыхлительные агрегаты	1-1) Загружать хлопок-сырец вручную в пневмотранспорт или на транспортер из камер излишков с предварительным рыхлением и удалением загрязненного хлопка и посторонних предметов
2	Трубопровод, транспортер, бункер-питатель и другие	Очистительная стрела	2-1) Ликвидировать забои трубопровода, транспортера и бункера-питателя
3	Трубопровод, транспортер, бункер-питатель и другие	Очистительное оборудование	3-1) Участвовать в работе по профилактической чистке трубопровода, транспортера, бункера-питателя, сепаратора и другого оборудования

Таблица 5. Требования к компетенциям загрузчика сырья

2-го квалификационного уровня ОРК

Шифр задачи

Личностные и

профессиональные

компетенции

Умения

и навыки

Знания

1-1)

Ответственность за результаты и качество работы в рамках определенных задач при загрузке сырья в транспортер

Умеет применять основные практические и познавательные навыки для выполнения практических задач

Знания, полученные в процессе профессиональной подготовки

2-1)

Навыки выбора способа действий при загрузке сырья

Знание правил техники безопасности и охраны труда

Таблица 6. Требования к компетенциям загрузчика сырья

3-го квалификационного уровня ОРК

Шифр задачи

Личностные и

профессиональные

компетенции

Умения

и навыки

Знания

2-2)

Ответственность в рамках функциональных обязанностей оценивать и определять необходимые ресурсы, время для самостоятельного достижения установленных результатов, понимание исполнительской деятельности, включающей планирование рабочего процесса

Умение решать стандартные практические задачи, навыки в контексте самостоятельного планирования, выполнения и оценки трудового процесса и его результатов

Знания, полученные в процессе профессиональной подготовки и в области конкретного вида сельскохозяйственной отрасли, знания правил техники безопасности и охраны окружающей среды

Приложение 5
к профессиональному стандарту
в хлопководческой деятельности

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	7431 Сортировщик сырья и волокна
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 43, раздел 2. Первичная обработка хлопка и лубяных культур
Профессия по ЕТКС	Сортировщик сырья и волокна
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
2	2
3	3-5

Таблица 2.Требования к условиям труда, образованию и опыту

работы сортировщика сырья и волокна

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Сельскохозяйственные организации, государственные организации в хлопководческой деятельности
Вредные и опасные условия труда		Работа в цеху, пыль, аллергия
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
2	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (краткосрочные курсы на базе организации образования или обучение на предприятии) при наличии общего, среднего образования, но не ниже основного среднего		Не требуется
3	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (курсы на базе организации образования по программам профессиональной подготовки до одного года или обучение на предприятии) при наличии общего среднего образования или технического и профессионального образования на базе основного среднего образования без практического опыта		Не менее 1 года на 2 уровне

Таблица 3. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции,

выполняемые сортировщиком сырья и волокна

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Сортировка и маркировка снопов сырья и короткого волокна по качественным признакам с определением номера, сорта органолептическим методом в соответствии со стандартными образцами и эталонами; отбрасывание снопов с повышенной влажностью, засоренностью и поврежденных
2	Отбор недоработанных прядей и удаление из волокна посторонних не волокнистых примесей; отбор прядей волокна с повышенным содержанием костры и возвращение их для повторной обработки; транспортировка сырья и волокна в установленное место
3	Наблюдение за работой волокноотделительной и увлажнительной машин, пневмотранспортной установки и другого оборудования, установленного в поточной линии по выработке короткого волокна; участие в ликвидации намоток, забивок обслуживаемых машин и установок

Таблица 4. Описание единиц ПС, выполняемых сортировщиком сырья

и волокна

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Сырье, волокно	Средства маркировки	1-1) Сортировать и маркировать снопы сырья и короткого волокна
2	Пряди волокна	Специализированное оборудование, машины для перевозки прядей волокна	2-1) Отбирать недоработанные пряди и удалять из волокна примеси, отбирать пряди из волокна и возвращать их для повторной обработки, перемещать сырье и волокна в установленное место
3	Волокно	Волокноотделительные и увлажнительные машины	3-1) Вести наблюдение за работой оборудования
3	Волокно	Волокноотделительные и увлажнительные машины	3-2) Участвовать в ликвидации намотов, забивок обслуживаемых машин и установок

Таблица 5. Требования к компетенциям сортировщика

2-го квалификационного уровня ОРК

Шифр

задачи

Личностные и

профессиональные

компетенции

Умения

и навыки

Знания

1-1)

Работа под руководством. Результаты и качество работы в рамках определенных задач при сортировке сырья и волокна

Умеет применять основные практические и познавательные навыки для выполнения практических задач

Знания, полученные в процессе профессиональной подготовки

2-1)

Ответственность за собственное здоровье и безопасность, за здоровье и безопасность других, а также за защиту окружающей среды при выполнении им определенных задач

Навыки выбора способа действий при сортировке сырья и волокна

Знание правил техники безопасности и охраны труда

Таблица 6. Требования к компетенциям сортировщика

3-го квалификационного уровня ОРК

Шифр задачи

Личностные и

профессиональные

компетенции

Умения

и навыки

Знания

3-1)

Ответственность в рамках функциональных обязанностей оценивать и определять необходимые ресурсы, время для самостоятельного достижения установленных результатов

Умение решать стандартные практические задачи

Знания, полученные в процессе профессиональной подготовки и в области конкретного вида сельскохозяйственной отрасли

3-2)

Понимание исполнительской деятельности, включающей планирование рабочего процесса

Навыки в контексте самостоятельного планирования, выполнения и оценки трудового процесса и его результатов

Знание правил техники безопасности и охраны окружающей среды

Приложение 6
к профессиональному стандарту
в хлопководческой деятельности

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	7222 Чистильщик оборудования
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 43, раздел 2. Первичная обработка хлопка и лубяных культур
Профессия по ЕТКС	Чистильщик оборудования
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
2	2
3	3

Таблица 2.Требования к условиям труда, образованию и опыту

работы чистильщика оборудования

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Сельскохозяйственные организации, государственные организации в хлопководческой деятельности
Вредные и опасные условия труда		Работа в цеху, пыль, аллергия
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
2	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (краткосрочные курсы на базе организации образования или обучение на предприятии) при наличии общего, среднего образования, но не ниже основного среднего		Не требуется
3	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (курсы на базе организации образования по программам профессиональной подготовки до одного года или обучение на предприятии) при наличии общего среднего образования или технического и профессионального образования на базе основного среднего образования без практического опыта		Не менее 1 года на 2 уровне

Таблица 3. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции,

выполняемые чистильщиком оборудования

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Чистка сушильно-очистительного цеха от пыли и отходов
2	Сбор отходов производства и пыли из-под технологического оборудования, и транспортных средств; разгрузка сборных бункеров, передача отходов на последующую переработку; разбор отходов и выбор из них годного волокна
3	Транспортировка отходов в установленное место

Таблица 4. Описание единиц ПС, выполняемых чистильщиком

оборудования

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Сушильно-очистительный цех	Средства для чистки	1-1) Чистить сушильно-очистительные цеха от пыли и отходов
2	Отходы, пыль	Средства для сбора и уборки, транспорт	2-1) Собирать отходы производства и пыли из-под технологического оборудования, и транспортных средств
3	Отходы, пыль	Транспорт	3-1) Перемещение отходов в установленное место

Таблица 5. Требования к компетенциям чистильщика оборудования

2-го квалификационного уровня ОРК

Шифр

задачи

Личностные и

профессиональные

компетенции

Умения

и навыки

Знания

1-1)

Ответственность за результаты и качество работы в рамках определенных задач в области хлопководства

Умеет применять основные практические и познавательные навыки для выполнения практических задач

Знания, полученные в процессе профессиональной подготовки

2-1)

Навыки выбора способа действий при работе в сушильно-очистительном цехе

Знание правил техники безопасности и охраны труда

Таблица 6. Требования к компетенциям чистильщика оборудования

3-го квалификационного уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Ответственность за результаты и качество работы в рамках определенных задач в области хлопководства	Умеет применять основные практические и познавательные навыки для выполнения практических задач	Знания, полученные в процессе профессиональной подготовки
2-1)	Ответственность за собственное здоровье и безопасность, за здоровье и безопасность других, а также за защиту окружающей среды при выполнении им определенных задач	Навыки выбора способа действий при работе в сушильно-очистительном цехе	Знание правил техники безопасности и охраны труда
2-2)	Понимание исполнительской деятельности, включающей планирование рабочего процесса	Навыки в контексте самостоятельного планирования, выполнения и оценки трудового процесса и его результатов	Знание основных и простых инструментов, оборудования, процедуры процессов работы

Приложение 7
к профессиональному стандарту
в хлопководческой деятельности

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	8269 Оператор линтерного оборудования
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 43, раздел 2. Первичная обработка хлопка и лубяных культур
Профессия по ЕТКС	Оператор линтерного оборудования
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
3	4-5

Таблица 2.Требования к условиям труда, образованию и опыту работы оператора линтерного оборудования

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Сельскохозяйственные организации, государственные организации в хлопководческой деятельности
Вредные и опасные условия труда		Работа в цеху, пыль, аллергия, плохая освещаемость
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
3	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (курсы на базе организации образования по программам профессиональной подготовки до одного года или обучение на предприятии) при наличии общего среднего образования или технического и профессионального образования на базе основного среднего образования без практического опыта		Не требуется

Таблица 3. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции,

выполняемые оператором линтерного оборудования

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Ведение процесса линтерования семян на линтерах в заданном режиме; обеспечение бесперебойной работы линтерного и сопряженного с ним технологического и вспомогательного оборудования
2	Регулирование работы линтеров; устранение неполадок в работе обслуживаемых машин и механизмов; участие в ремонте линтеров и смене пильных цилиндров
3	Чистка пил и колосниковых решеток

Таблица 4. Описание единиц ПС, выполняемых оператором

линтерного оборудования

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Семена	Линтерное оборудование	1-1) Вести процесс линтерования семян на линтерах в заданном режиме
2	Линтерное оборудование	Ручной труд, инструменты для чистки	2-1) Регулировать работу линтеров
3	Пила и колосниковые решетки	Инструменты для чистки	3-1) Чистка пилы и колосниковые решетки

Таблица 5. Требования к компетенциям оператора линтерного

оборудования 3-го квалификационного уровня ОРК

Шифр

задачи

Личностные и

профессиональные

компетенции

Умения

и навыки

Знания

1-1)

Умение решать стандартные практические задачи

Знания, полученные в процессе профессиональной подготовки в области конкретного вида сельскохозяйственной отрасли

2-1)

Понимание исполнительской деятельности, оператора линтерного оборудования включающей планирование рабочего процесса

Навыки в контексте самостоятельного планирования, выполнения и оценки трудового процесса и его результатов

Знание правил техники безопасности и охраны окружающей среды

Приложение 8
к профессиональному стандарту
в хлопководческой деятельности

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	8261 Оператор джинного оборудования
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 43, раздел 2. Первичная обработка хлопка и лубяных культур
Профессия по ЕТКС	Оператор джинного оборудования
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
3	4-5

Таблица 2.Требования к условиям труда, образованию и опыту

работы оператора джинного оборудования

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Сельскохозяйственные организации, государственные организации в хлопководческой деятельности
Вредные и опасные условия труда		Работа в цеху, пыль, аллергия, плохая освещаемость
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
3	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (курсы на базе организации образования по программам профессиональной подготовки до одного года или обучение на предприятии) при наличии общего среднего образования или технического и профессионального образования на базе основного среднего образования без практического опыта		Не требуется

Таблица 3. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции,

выполняемые оператором джинного оборудования

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Ведение процесса джинирования хлопка-сырца на валичных джинах с инерционным отбойным механизмом и восьмидесятипильных джинах в заданном режиме; обслуживание батареи джинов и сопряженного технологического и вспомогательного оборудования
2	Обеспечение получения хлопка-волокна в соответствии с требованиями стандартов; устранение технических неполадок в работе обслуживаемых машин и механизмов; ликвидация забоев питателей волокноотводов, сорного и семенного конвейеров, улюкоотсасывающих и сороотсасывающих установок
3	Периодический сброс сырцового валика, чистка канавок на рабочих валиках, участие в их установке и в смене отбойных пластин на различных джинах; участие в смене пил, регулировании технологических зазоров и разводок, в ремонте обслуживаемых машин

Таблица 4. Описание единиц ПС, выполняемых оператором джинного

оборудования

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Хлопок-сырец	Джинное оборудование	1-1) Вести процесс джинирования хлопка-сырца на валичных джинах с инерционным отбойным механизмом и восьмидесятипильных джинах в заданном режиме
2	Джинное оборудование	Специализированное инструменты для устранение неполадок	2-1) Устранять технические неполадки в работе обслуживаемых машин и механизмов
3	Джинное оборудование	Специализированные инструменты для чистки, отбойные пластины, инструменты, ручной труд	3-1) Периодически сбрасывать сырцовый валик, чистить канавок на рабочих валиках, участвовать в их установке и в смене отбойных пластин на различных джинахи перемещать его до береговых приемных устройств
3	Джинное оборудование		3-2) Участвовать в смене пил, регулировании технологических зазоров и разводок, в ремонте обслуживаемых машин

Таблица 5. Требования к компетенциям оператора джинного

оборудования 3-го квалификационного уровня ОРК

Шифр

задачи

Личностные и

профессиональные

компетенции

Умения

и навыки

Знания

1-1)

Умение решать стандартные практические задачи

2-1)

Понимание исполнительской деятельности, оператора джинного оборудования включающей планирование рабочего процесса

Навыки в контексте самостоятельного планирования, выполнения и оценки трудового процесса и его результатов

Знание правил техники безопасности и охраны окружающей среды

Приложение 9
к профессиональному стандарту
в хлопководческой деятельности

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	8261 Оператор сушильного оборудования
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 43, раздел 2. Первичная обработка хлопка и лубяных культур
Профессия по ЕТКС	Оператор сушильного оборудования
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
3	3-5

Таблица 2.Требования к условиям труда, образованию и опыту

работы оператора сушильного оборудования

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Сельскохозяйственные организации, государственные организации в хлопководческой деятельности
Вредные и опасные условия труда		Работа в цеху, пыль, аллергия, плохая освещаемость
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
3	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (курсы на базе организации образования по программам профессиональной подготовки до одного года или обучение на предприятии) при наличии общего среднего образования или технического и профессионального образования на базе основного среднего образования без практического опыта		Не требуется

Таблица 3. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции,

выполняемые оператором сушильного оборудования

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Ведение процесса подсушки стланцевой тресты, волокна, семян и отходов трепания лубяных культур в камерных, конвейерных паровых и дымогазовых сушильных машинах, а также сушки моченцовой и паренцовой тресты лубяных культур и мокрого луба в конвейерных паровых сушильных машинах
2	Формирование слоя сырья заданной толщины для непрерывной подачи на транспортер сушильной машины, к комлеподбивателю, в слое формирующий механизм; равномерная загрузка вручную материалов на транспортер сушильной машины с соблюдением установленной плотности; при подаче сырья пневмотранспортом - контроль и обеспечение заданной толщины слоя материалов на питающем транспортере сушильной машины
3	Выполнение работ по сушке мокрых снопов сырья (после промышленного приготовления) на полях сушки; обслуживание машины по разрезанию стеблей и обрезке корней, установленной в потоке с сушильной машиной

Таблица 4. Описание единиц ПС, выполняемых оператором

сушильного оборудования

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Сельскохозяйственные культуры, лубяные культуры	Сушильное оборудование; камерные, конвейерные, паровые и дымогазовые сушильные машины	1-1) Вести процесс подсушки стланцевой тресты, волокна, семян и отходов трепания лубяных культур в камерных, конвейерных, паровых и дымогазовых сушильных машинах, а также сушки моченцовой и паренцовой тресты лубяных культур и мокрого луба в конвейерных паровых сушильных машинах
2	Транспортер сушильного оборудование;	Сушильное оборудование, перчатки	2-1) Равномерно загружать вручную материалы на транспортер сушильной машины с соблюдением установленной плотности;
3	Сельскохозяйственные культуры (стебли и корни)	Оборудование по разрезанию	3-1) Обслуживать машины по разрезанию стеблей и обрезке корней, установленной в потоке с сушильной машиной

Таблица 5. Требования к компетенциям оператора сушильного

оборудования 3-го квалификационного уровня ОРК

Шифр

задачи

Личностные и

профессиональные

компетенции

Умения

и навыки

Знания

1-1)

Ответственность в рамках функциональных обязанностей оператора сушильного оборудования оценивать и определять необходимые ресурсы, время для самостоятельного достижения установленных результатов

Умение решать стандартные практические задачи

2-1)

Понимание исполнительской деятельности, включающей планирование рабочего процесса

Навыки в контексте самостоятельного планирования, выполнения и оценки трудового процесса и его результатов

Знание правил техники безопасности и охраны окружающей среды

Приложение 10
к профессиональному стандарту
в хлопководческой деятельности

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	6111 Протравщик хлопковых семян
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 43, раздел 2. Первичная обработка хлопка и лубяных культур
Профессия по ЕТКС	Протравщик хлопковых семян
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
2	2
3	3-4

Таблица 2.Требования к условиям труда, образованию и опыту

работы протравщика хлопковых семян

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Сельскохозяйственные организации, организации в хлопководческой деятельности
Вредные и опасные условия труда		Работа в цеху, пыль, аллергия
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
2	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (краткосрочные курсы на базе организации образования или обучение на предприятии) при наличии общего, среднего образования, но не ниже основного среднего		Не требуется
3	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (курсы на базе организации образования по программам профессиональной подготовки до одного года или обучение на предприятии) при наличии общего среднего образования или технического и профессионального образования на базе основного среднего образования без практического опыта		Не менее 1 года на 2 уровне

Таблица 3. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции,

выполняемые протравщиком хлопковых семян

Шифр

трудовой функции

Наименование трудовой функции

(единицы профессионального стандарта)

Протравливание хлопковых посевных семян на протравочной машине

Загрузка протравителя в бункер-питатель протравочной машины; регулирование равномерного поступления в машину протравителя и семян

Таблица 4. Описание единиц ПС, выполняемых протравщиком

хлопковых семян

Шифр трудовой функции

Предметы

труда

Средства

труда

Задачи

(трудовые действия)

Хлопковые семена

Протравочные машины

1-1) Протравливать хлопковые посевные семена

Хлопковые семена

Протравочные машины

2-1) Загружать протравители в бункер-питатель; регулировать равномерное поступление в машину семян

Таблица 5. Требования к компетенциям протравщика хлопковых

семян 2-го квалификационного уровня ОРК

Шифр

задачи

Личностные и

профессиональные

компетенции

Умения

и навыки

Знания

1-1)

Ответственность в рамках функциональных обязанностей протравщика хлопковых семян оценивать и определять необходимые ресурсы, время для самостоятельного достижения установленных результатов

Умение решать стандартные практические задачи

2-1)

Понимание исполнительской деятельности, включающей планирование рабочего процесса

Навыки в контексте самостоятельного планирования, выполнения и оценки трудового процесса и его результатов

Знание правил техники безопасности и охраны окружающей среды

Таблица 6. Требования к компетенциям протравщика хлопковых

семян 3-го квалификационного уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Ответственность в рамках функциональных обязанностей протравщика хлопковых семян оценивать и определять необходимые ресурсы, время для самостоятельного достижения установленных результатов	Умение решать стандартные практические задачи	Знания, полученные в процессе профессиональной подготовки в области конкретного вида сельскохозяйственной отрасли
2-1)	Понимание исполнительской деятельности, включающей планирование рабочего процесса	Навыки в контексте самостоятельного планирования, выполнения и оценки трудового процесса и его результатов	Знание правил техники безопасности и охраны окружающей среды
2-2)	Внимательность, аккуратность, ответственность в работе	Ответственность за результаты и качество работы в рамках определенных задач, высокие требования к надежности работы техники	Знания основных принципов использования, техобслуживания, перемещения, сохранности и складирования рабочих инструментов и деталей

Приложение 11
к профессиональному стандарту
в хлопководческой деятельности

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	7222 Наладчик технологического оборудования (первичная обработка хлопка и лубяных культур)
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 43, раздел 2. Первичная обработка хлопка и лубяных культур
Профессия по ЕТКС	Наладчик технологического оборудования
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
3	4-5
4	6

Таблица 2.Требования к условиям труда, образованию и опыту

работы наладчика технологического оборудования

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Сельскохозяйственные организации, организации в хлопководческой деятельности
Вредные и опасные условия труда		Работа в цеху, пыль, аллергия
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
3	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (курсы на базе организации образования по программам профессиональной подготовки до одного года или обучение на предприятии) при наличии общего среднего образования или технического и профессионального образования на базе основного среднего образования без практического опыта		Не требуется
4	Техническое и профессиональное образование повышенного уровня (дополнительная профессиональная подготовка), практический опыт		Опыт работы не менее 3-х лет на 3 уровне

Таблица 3. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции,

выполняемые наладчиком технологического оборудования

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Наладка и текущий ремонт сушильных машин; агрегатов, машин и механизмов, входящих в состав поточных линий по выработке короткого волокна лубяных культур
2	Наблюдение за исправным состоянием оборудования, пневмотранспорта и обеспечение установленного режима их работы; смена узлов и отдельных деталей агрегатов, и машин; регулирование работы оборудования, сшивка и надевание ремней
3	При обслуживании чесальных машин - наблюдение за заправкой ленты и образованием рулонов, снятие, транспортировка и укладка их; ликвидация обрывов ленты

Таблица 4. Описание единиц ПС, выполняемых наладчиком

технологического оборудования

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Сушильно-очистительное оборудование	Специализированные инструменты	1-1) Налаживать и отвечать за текущий ремонт
2	Сушильно-очистительное оборудование	Специализированные инструменты	2-1) Следить за исправным состоянием оборудования
3	Чесальные машины	Специализированные инструменты, ручной труд	3-1) Обслуживание чесальных машин

Таблица 5. Требования к компетенциям наладчика технологического

оборудования 3-го квалификационного уровня ОРК

Шифр

задачи

Личностные и

профессиональные

компетенции

Умения

и навыки

Знания

1-1)

Ответственность в рамках функциональных обязанностей наладчика технологического оборудования оценивать и определять необходимые ресурсы, время для самостоятельного достижения установленных результатов

Умение решать стандартные практические задачи

2-1)

Понимание исполнительской деятельности, включающей планирование рабочего процесса

Навыки в контексте самостоятельного планирования, выполнения и оценки трудового процесса и его результатов

Знание правил техники безопасности и охраны окружающей среды

Таблица 6. Требования к компетенциям наладчика технологического

оборудования 4-го квалификационного уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Ответственность в рамках функциональных обязанностей наладчика технологического оборудования оценивать и определять необходимые ресурсы, время для самостоятельного достижения установленных результатов	Умение решать стандартные практические задачи	Знания, полученные в процессе профессиональной подготовки в области конкретного вида сельскохозяйственной отрасли
2-1)	Понимание исполнительской деятельности, включающей планирование рабочего процесса	Навыки в контексте самостоятельного планирования, выполнения и оценки трудового процесса и его результатов	Знание правил техники безопасности и охраны окружающей среды
3-1)	Принимает решения и несет ответственность на уровне по решению задач возложенных на него	Ответственность за результаты и качество работы в рамках определенных задач, высокие требования к надежности работы техники	Знания основных принципов использования, техобслуживания, перемещения, сохранности и складирования рабочих инструментов и деталей

Приложение 12
к профессиональному стандарту
в хлопководческой деятельности

Лист согласования

Название организации

Министерство труда и социальной защиты населения Республики Казахстан

Настоящий ПС зарегистрирован

Внесен в Реестр профессиональных стандартов рег. №

Письмо (протокол) № ___________________________ Дата ________________

Мақта өсіру қызметіндегі кәсіби стандартты бекіту туралы

Мақта өсіру қызметіндегі кәсіби стандарты
1. Жалпы ережелер

2. КС паспорты

3. Еңбек қызмет (кәсіп) түрлерінің карточкасы
1-параграф. Мақтаны түсіру жөніндегі маман

2-параграф. Шикізат пен талшықты баспақтаушы

3-параграф. Шикізатты тиеуші

4-параграф. Шикізат пен талшықты сұрыптаушы

5-параграф. Құрал-жабдықты тазалаушы

6-параграф. Линтерлік жабдықтың операторы

7-параграф. Джин жабдығының операторы

8-параграф. Кептіргіш жабдықтың операторы

9-параграф. Мақта тұқымдарын дәрілеуші

10-параграф. Технологиялық жабдықтың жөндеушісі

4. КС әзірлеушілері

Об утверждении профессионального стандарта в хлопководческой деятельности

Профессиональный стандарт в
хлопководческой деятельности
1. Общие положения

2. Паспорт ПС

3. Карточка видов трудовой деятельности (профессий)
Параграф 1. Выгружальщик хлопка

Параграф 2. Прессовщик сырья и волокна

Параграф 3. Загрузчик сырья

Параграф 4. Сортировщик сырья и волокна

Параграф 5. Чистильщик оборудования

Параграф 6. Оператор линтерного оборудования

Параграф 7. Оператор джинного оборудования

Параграф 8. Оператор сушильного оборудования

Параграф 9. Протравщик хлопковых семян

Параграф 10. Наладчик технологического оборудования

4. Разработчики ПС

Мақта өсіру қызметіндегі кәсіби стандартты бекіту туралы

Мақта өсіру қызметіндегі кәсіби стандарты1. Жалпы ережелер

2. КС паспорты

3. Еңбек қызмет (кәсіп) түрлерінің карточкасы1-параграф. Мақтаны түсіру жөніндегі маман

2-параграф. Шикізат пен талшықты баспақтаушы

3-параграф. Шикізатты тиеуші

4-параграф. Шикізат пен талшықты сұрыптаушы

5-параграф. Құрал-жабдықты тазалаушы

6-параграф. Линтерлік жабдықтың операторы

7-параграф. Джин жабдығының операторы

8-параграф. Кептіргіш жабдықтың операторы

9-параграф. Мақта тұқымдарын дәрілеуші

10-параграф. Технологиялық жабдықтың жөндеушісі

4. КС әзірлеушілері

Об утверждении профессионального стандарта в хлопководческой деятельности

Профессиональный стандарт вхлопководческой деятельности1. Общие положения

2. Паспорт ПС

3. Карточка видов трудовой деятельности (профессий)Параграф 1. Выгружальщик хлопка

Параграф 2. Прессовщик сырья и волокна

Параграф 3. Загрузчик сырья

Параграф 4. Сортировщик сырья и волокна

Параграф 5. Чистильщик оборудования

Параграф 6. Оператор линтерного оборудования

Параграф 7. Оператор джинного оборудования

Параграф 8. Оператор сушильного оборудования

Параграф 9. Протравщик хлопковых семян

Параграф 10. Наладчик технологического оборудования

4. Разработчики ПС

Мақта өсіру қызметіндегі кәсіби стандарты
1. Жалпы ережелер

3. Еңбек қызмет (кәсіп) түрлерінің карточкасы
1-параграф. Мақтаны түсіру жөніндегі маман

Профессиональный стандарт в
хлопководческой деятельности
1. Общие положения

3. Карточка видов трудовой деятельности (профессий)
Параграф 1. Выгружальщик хлопка