Білім беру мониторингін жүзеге асыру қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2014 жылғы 12 қарашадағы № 459 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2014 жылы 8 желтоқсанда № 9940 тіркелді.

"Білім туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабының 20) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда – ҚР Оқу-ағарту министрінің 14.07.2023 № 208 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. Қоса берiлiп отырған Бiлiм беру мониторингін жүзеге асыру қағидалары бекiтiлсiн.

2. Стратегиялық жоспарлау және үйлестіру департаменті (Д.Ж.Каленова):

1) осы бұйрықты белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткізуді;

2) Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін осы бұйрықтың мерзімді баспа басылымдарында және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялануын қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Білім және ғылым вице-министрі Е.Н. Иманғалиевке жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланғаннан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi.

Министр

А.Сәрінжіпов

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2014 жылғы 12 қарашадағы № 459 бұйрығымен бекітілген

Білім беру мониторингін жүзеге асыру қағидалары

Ескерту. Қағида жаңа редакцияда - ҚР Білім және ғылым министрінің 20.12.2021 № 521 (алғаш ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Білім беру мониторингін жүзеге асыру қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Білім туралы" Қазақстан Республикасы Заңының (әрі қарай – Заң) 5-бабының 20) тармақшасына сәйкес әзірленді және білім беру мониторингін жүзеге асыру тәртібін айқындайды.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Оқу-ағарту министрінің 14.07.2023 № 208 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2. Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) ақпараттық жүйе – ақпараттық өзара іс-қимыл арқылы белгілі бір технологиялық әрекеттерді іске асыратын және нақты функционалдық міндеттерді шешуге арналған ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың, қызмет көрсетуші персоналдың және техникалық құжаттаманың ұйымдастырылып ретке келтірілген жиынтығы;

2) ақпараттандыру объектілері – электрондық ақпараттық ресурстар, бағдарламалық қамтылым, интернет-ресурс және ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылым;

3) әкімшілік деректер – алғашқы статистикалық деректерді қоспағанда, әкімшілік дереккөздер қалыптастыратын жеке немесе заңды тұлға жөніндегі жеке-дара сандық (сандар көмегімен өлшенетін) және (немесе) сапалық (белгілі бір қағидат және (немесе) белгі бойынша құрылған) деректер және шаруашылық бойынша есепке алу деректері;

4) білім беру мониторингі – білім беру процестерін жүзеге асырудың жай-күйін және нәтижелері мен шарттары өзгеруінің серпінін, білім алушылар контингентін, білім беру ұйымдары желісін, сондай-ақ олардың қызметі жетістіктерінің рейтингілік көрсеткіштерін жүйелі түрде байқау, талдау, бағалау және болжау;

5) білім беру саласындағы уәкілетті орган – білім беру саласындағы басшылықты және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының орталық атқарушы органы;

6) білім беру сапасы – білім беру жүйесін сипаттайтын және нақты қол жеткізуге болатын білім беру нәтижелерінің, білім беру жүйесінің жұмыс істеу шарттарының нормативтік талаптарға, әлеуметтік және тұлғалық межелерге сәйкестік дәрежесін көрсететін көрсеткіштер жиынтығы;

7) ұлттық жинақ – әкімшілік деректер негізінде өңірлер бөлінісінде өткен жылдың қорытындылары бойынша деректердің білім беру жүйесінің статистикалық ақпаратын қамтитын ақпараттық-статистикалық жария құжат;

8) ұлттық баяндама – мемлекеттік статистика және әкімшілік деректер негізінде өткен жылдың қорытындылары бойынша білім беру жүйесінің жай-күйі мен дамуын сипаттайтын талдамалық жария құжат;

9) электрондық цифрлық қолтаңба – электрондық цифрлық қолтаңба құралдарымен жасалған және электрондық құжаттың анықтығын, оның тиесілілігін және мазмұнының өзгермейтіндігін растайтын электрондық цифрлық нышандар жиынтығы.

3. Білім беру мониторингін жүзеге асыру субъектілері:

1) білім беру ұйымдары;

2) аудандық (қалалық) білім бөлімдері;

3) облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың білім Басқармалары болып табылады.

4. Білім беру мониторингін жүзеге асыру объектісі – білім беру жүйесі.

2-тарау. Білім беру мониторингін жүзеге асыру тәртібі

5. Білім беру мониторингі:

білім беру деңгейлері бойынша (мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі);

қамту бойынша (аудандық/қалалық, облыстық, республикалық, халықаралық);

ұйым нысаны бойынша (қашықтықтан, тікелей) жүзеге асырылады.

Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 03.06.2024 № 134 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

6. Білім беру мониторингі:

білім беру саласындағы уәкілетті органның ақпараттандыру объектілерінде ақпаратты жинау, жүйелі есепке алу, өңдеу, сондай-ақ сақтау, жаңарту және жинақтау арқылы білім беру ұйымдарының қызметін жүйелі түрде байқау;

оқу процесін талдау және әдістемелік түзету үшін білім басқармалары мен бөлімдерінің әдістемелік күндер ұйымдастыруы және өткізуі, білім беру ұйымдарында және педагогикалық қоғамдастыққа практикалық көмек көрсету;

әлеуметтік немесе мониторингтік зерттеулер ұйымдастыру (оның ішінде халықаралық салыстырмалы зерттеулер үшін);

білім беру қызметінің нәтижелерін талдау (ұлттық бірыңғай тестілеу, оқушылардың қорытынды бағаларын, халықаралық салыстырмалы зерттеулер нәтижелерін талдау және салыстыру) түрінде жүзеге асырылады.

7. Құжаттар мен материалдарды жинақтау:

білім беру саласындағы уәкілетті органның әкімшілік деректерінің;

мемлекеттік статистикалық есептіліктің;

білім беру сапасының динамикасына әсер ететін факторларға салыстырмалы талдау жүргізудің;

лицензиялау, білім беру ұйымдарын мемлекеттік аттестаттау және аккредиттеу рәсімдері нәтижелерінің;

білім беру саласындағы мемлекеттік саясаттың іске асырылуына мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын органдардың білім беруді басқару органдары мен білім беру ұйымдарының қызметіне жүргізген тексеру нәтижелерінің;

білім алушыларды мемлекеттік қорытынды аттестаттау нәтижелерінің;

ұлттық бірыңғай тестілеу нәтижелерінің;

кешенді тестілеу нәтижелерінің;

педагог қызметкерлердің біліктілігін арттыру және оларды аттестаттау туралы деректердің;

халықаралық салыстырмалы зерттеулер нәтижелерінің;

мониторингтік зерттеулер нәтижелерінің;

әлеуметтік зерттеулер нәтижелерінің қорытындысы негізінде жүзеге асырылады.

8. Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес білім берудің бірыңғай ақпараттық жүйелеріндегі ақпаратты жинақтау, жүйелі түрде есепке алу, өңдеу, сондай-ақ сақтау, жаңарту және жинақтау және қорғауды ұйымдастыру тәртібі мыналарды қамтиды:

1) білім беру мониторингін жүзеге асыру субъектілерінің білім беру саласындағы уәкілетті органның ақпараттандыру объектілерінде әкімшілік деректерді енгізуі және / немесе өзектендіруі;

2) толықтығын, дұрыстығын қамтамасыз етуге бақылауды жүзеге асыру білім беру ұйымдарының, аудандық (қалалық) білім бөлімдерінің және облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың білім басқармаларының осы Қағидалардың 9-тармағында көрсетілген мерзімде білім беру саласындағы уәкілетті органның ақпараттандыру объектілерінде мәліметті уақытылы толтыруы;

3) деректерді білім беру мониторингін жүзеге асыру субъектісі басшысының электрондық цифрлық қолтаңбасымен растау;

4) білім беру саласындағы уәкілетті органның жүйе мұрағатында сақтау үшін жыл сайын бір күнге деректерді тіркеуі.

9. Білім берудің бірыңғай ақпараттық жүйелеріндегі немесе білім беру мониторингі субъектілерінің ақпараттық жүйесіндегі деректерді өзектендіру өзгерістердің туындау фактісі бойынша, бірақ олар туындаған сәттен бастап бес жұмыс күнінен кешіктірмей үнемі жүзеге асырылады.

10. Білім беру саласындағы уәкілетті орган жыл сайын қазан айында білім берудің барлық деңгейлері бойынша әкімшілік есептілікті қалыптастыру үшін білім беру саласындағы уәкілетті органның ақпараттандыру объектілерінде деректерді тіркеуді қамтамасыз етеді. Осы кезеңде білім беру саласындағы уәкілетті органның ақпараттандыру объектілерінде деректерді өзектендіру 10 жұмыс күнге дейінгі мерзімге тоқтатылады. Деректерді тіркеу және өзектілендіруді тоқтата тұру мерзімдері туралы пайдаланушылар ақпараттандыру объектілерінде үш жұмыс күн бұрын хабардар етіледі.

11. Білім беру саласындағы жергілікті атқарушы орган, меншік нысанына және ведомстволық бағыныстылығына қарамастан мектепке дейінгі ұйымдардың, орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарының басшылары білім беру саласындағы уәкілетті органның ақпараттандыру объектілерінде немесе онымен интеграцияланған басқа ақпараттық жүйелерде деректерді толық, дұрыс және уақтылы толтыруды ұсынады және қамтамасыз етеді.

Ескерту. 11-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 03.06.2024 № 134 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

12. Білім беру мониторингінің нәтижелері бойынша білім беру саласындағы уәкілетті орган:

білім беру саласындағы уәкілетті органның ақпараттандыру объектілерінің параметрлеріне түзетулер енгізеді;

жыл сайын, есепті кезеңнен кейінгі 1 желтоқсанға дейін, Ұлттық баяндаманы жариялайды;

жыл сайын, есепті кезеңнен кейінгі 1 наурызға дейін, Ұлттық статистикалық жинақты жариялайды.

Об утверждении Правил осуществления образовательного мониторинга

Приказ Министра образования и науки Республики Казахстан от 12 ноября 2014 года № 459. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан от 8 декабря 2014 года № 9940.

В соответствии с подпунктом 20) статьи 5 Закона Республики Казахстан "Об образовании" ПРИКАЗЫВАЮ:

Сноска. Преамбула - в редакции приказа Министра просвещения РК от 14.07.2023 № 208 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Утвердить прилагаемые Правила осуществления образовательного мониторинга.

2. Департаменту стратегического планирования и координации (Каленова Д. Ж.):

1) обеспечить в установленном порядке государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) после прохождения государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан обеспечить официальное опубликование настоящего приказа в периодических печатных изданиях и в информационно-правовой системе "Әділет".

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на Вице-министра образования и науки Имангалиева Е.Н.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечению десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр

А. Саринжипов

Утверждены приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 12 ноября 2014 года № 459

Правила осуществления образовательного мониторинга

Сноска. Правила - в редакции приказа Министра образования и науки РК от 20.12.2021 № 521 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила осуществления образовательного мониторинга (далее - Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 20) статьи 5 Закона Республики Казахстан "Об образовании" (далее – Закон) и определяют порядок осуществления образовательного мониторинга.

Сноска. Пункт 1 - в редакции приказа Министра просвещения РК от 14.07.2023 № 208 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

2. В настоящих Правилах используются следующие понятия:

1) информационная система – организационно-упорядоченная совокупность информационно-коммуникационных технологий, обслуживающего персонала и технической документации, реализующих определенные технологические действия посредством информационного взаимодействия и предназначенных для решения конкретных функциональных задач;

2) объекты информатизации – электронные информационные ресурсы, программное обеспечение, интернет-ресурс и информационно-коммуникационная инфраструктура;

3) административные данные – индивидуальные количественные (измеряемые с помощью чисел) и (или) качественные (выстроенные по определенному принципу и (или) признаку) данные по физическому или юридическому лицу и данные похозяйственного учета, формируемые административными источниками, за исключением первичных статистических данных;

4) образовательный мониторинг – систематическое наблюдение, анализ, оценка и прогноз состояния и динамики изменений результатов и условий осуществления образовательных процессов, контингента обучающихся, сети, а также рейтинговых показателей достижений деятельности организаций образования;

5) уполномоченный орган в области образования – центральный исполнительный орган Республики Казахстан, осуществляющий руководство и межотраслевую координацию в области образования;

6) качество образования – совокупность показателей, характеризующих систему образования и отражающих степень соответствия фактически достигнутых образовательных результатов, условий функционирования системы образования нормативным требованиям, социальным и личностным особенностям;

7) национальный сборник – информационно-статистический публичный документ, содержащий статистическую информацию системы образования данных по итогам предыдущего года в разрезе регионов на основе административных данных;

8) национальный доклад – аналитический публичный документ, характеризующий состояние и развитие системы образования по итогам предыдущего года на основе государственной статистики и административных данных;

9) электронная цифровая подпись – набор электронных цифровых символов, созданный средствами электронной цифровой подписи и подтверждающий достоверность электронного документа, его принадлежность и неизменность содержания.

3. Субъектами осуществления образовательного мониторинга являются:

1) организации образования;

2) районные (городские) отделы образования;

3) Управления образования областей, городов республиканского значения и столицы.

4. Объектом осуществления образовательного мониторинга является система образования.

Глава 2. Порядок осуществления образовательного мониторинга

5. Образовательный мониторинг осуществляется:

по уровням образования (дошкольного воспитания и обучения, начального, основного среднего и общего среднего, технического и профессионального, послесреднего);

по охвату (районный/городской, областной, республиканский, международный);

по форме организации (дистанционный, прямой).

Сноска. Пункт 5 - в редакции приказа Министра просвещения РК от 03.06.2024 № 134 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

6. Образовательный мониторинг осуществляется в виде:

систематического наблюдения за деятельностью организаций образования путем сбора, системного учета, обработки, а также хранения, обновления и накопления информации в объектах информатизации уполномоченного органа в области образования;

организации и проведения управлениями и отделами образования методических дней для анализа и методической коррекции процесса обучения в организациях среднего образования и оказания практической помощи педагогическому сообществу;

организации социологических или мониторинговых исследований (в том числе для международных сопоставительных исследований);

анализа результатов образовательной деятельности (анализ и сопоставление результатов единого национального тестирования, итоговых оценок школьников, международных сопоставительных исследований).

7. Сбор документов и материалов осуществляется на основе:

административных данных уполномоченного органа в области образования;

государственной статистической отчетности;

проведения сравнительного анализа факторов, влияющих на динамику качества образования;

результатов процедур лицензирования, государственной аттестации и аккредитации организаций образования;

результатов проверок деятельности органов управления образованием, организаций образования органами, осуществляющими государственный контроль за реализацией государственной политики в области образования;

результатов государственной итоговой аттестации обучающихся;

результатов единого национального тестирования;

результатов комплексного тестирования;

данных о повышении квалификации и прохождения аттестации педагогических работников;

результатов международных сопоставительных исследований;

результатов мониторинговых исследований;

результатов социологических исследований.

8. Порядок организации сбора, системного учета, обработки, а также хранения, обновления, накопления и защиты информации в объектах информатизации уполномоченного органа в области образования в соответствии с законодательством Республики Казахстан, включает:

1) внесение и/или актуализацию административных данных в объектах информатизации уполномоченного органа в области образования субъектами осуществления образовательного мониторинга;

2) осуществление контроля за обеспечением полноты, достоверности и своевременности актуализации данных в объекте информатизации уполномоченного органа организациями образования, районными (городскими) отделами образования и Управлениями образования областей, городов республиканского значения и столицы в сроки, указанные в пункте 9 настоящих Правил;

3) подтверждение данных электронной цифровой подписью руководителя субъекта осуществления образовательного мониторинга;

4) фиксацию данных на одну дату ежегодно для хранения в архиве систем уполномоченным органом в области образования;

9. Актуализация данных в объектах информатизации уполномоченного органа в области образования субъектами образовательного мониторинга осуществляется постоянно, по факту возникновения изменений, но не позднее пяти рабочих дней с момента их возникновения.

10. Уполномоченный орган в области образования ежегодно в октябре обеспечивает фиксацию данных в объектах информатизации уполномоченного органа в области образования для формирования административных данных по всем уровням образования. В данный период актуализация данных в объектах информатизации уполномоченного органа в области образования приостанавливается на срок до 10 рабочих дней. О сроках фиксации и приостановления актуализации данных пользователи уведомляются в объектах информатизации за три рабочих дня.

11. Местные исполнительные органы в области образования, руководители дошкольных организаций, организаций среднего, технического и профессионального, послесреднего, независимо от формы собственности и ведомственной принадлежности, предоставляют и обеспечивают полное, достоверное и своевременное заполнение данных в объектах информатизации уполномоченного органа в области образования или в других интегрированных с ним информационных системах.

Сноска. Пункт 11 - в редакции приказа Министра просвещения РК от 03.06.2024 № 134 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

12. По результатам образовательного мониторинга уполномоченный орган в области образования:

вносит корректировки в параметры объекта информатизации уполномоченного органа в области образования;

ежегодно, до 1 декабря, следующего за отчетным периодом, публикует Национальный доклад;

ежегодно, до 1 марта, следующего за отчетным периодом, публикует Национальный статистический сборник.