Жұмыс берушінің еңбек нормаларын, еңбек жөніндегі үлгілік нормалар мен нормативтерді, қызметтің барлық салалары үшін еңбек жөніндегі бірыңғай және (немесе) салааралық үлгілік нормалар мен нормативтерді әзірлеу, бекіту, ауыстыру және қайта қарау қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2015 жылғы 28 желтоқсандағы № 1036 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылы 31 желтоқсанда № 12736 болып тіркелді.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Тақырып жаңа редакцияда көзделген - ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 30.07.2024 № 280 (01.01.2025 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
РҚАО-ның ескертпесі!
Бұйрық 01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы Еңбек кодексінің 16-бабының 8) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
1-тармақ жаңа редакцияда көзделген - ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 30.07.2024 № 280 (01.01.2025 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. Қоса беріліп отырған Жұмыс берушінің еңбек нормаларын, еңбек жөніндегі үлгілік нормалар мен нормативтерді, қызметтің барлық салалары үшін еңбек жөніндегі бірыңғай және (немесе) салааралық үлгілік нормалар мен нормативтерді әзірлеу, бекіту, ауыстыру және қайта қарау қағидалары бекiтiлсiн.

2. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігінің Еңбек және әлеуметтік әріптестік департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оны мерзімді баспа басылымдарында және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберуді;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

4) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігінің Заң қызметі департаментіне осы тармақтың 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму вице-министрі Б.Б. Нұрымбетовке жүктелсін.

4. Осы бұйрық 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануға тиіс.

Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрі

Т. Дүйсенова

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2015 жылғы 28 желтоқсандағы № 1036 бұйрығымен бекітілген

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Қағидалар жаңа редакцияда көзделген - ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 30.07.2024 № 280 (01.01.2025 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Жұмыс берушінің еңбек нормаларын, еңбек жөніндегі үлгілік
нормалар мен нормативтерді, қызметтің барлық салалары үшін
еңбек жөніндегі бірыңғай және (немесе) салааралық үлгілік
нормалар мен нормативтерді әзірлеу, бекіту, ауыстыру және
қайта қарау қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

Ескерту. 1-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 11.12.2019 № 663 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. Осы Жұмыс берушінің еңбек нормаларын, еңбек жөніндегі үлгілік нормалар мен нормативтерді, қызметтің барлық салалары үшін еңбек жөніндегі бірыңғай және (немесе) салааралық үлгілік нормалар мен нормативтерді әзірлеу, бекіту, ауыстыру және қайта қарау қағидалары (бұдан әрі — Қағидалар) Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы Еңбек кодексіне сәйкес әзірленді және жұмыс берушінің еңбек нормаларын әзірлеу, енгізу, ауыстыру және қайта қарау, жұмыс берушілердің салалық қауымдастықтарының еңбек жөніндегі үлгілік нормалар мен нормативтерді әзірлеу және бекіту, Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасының жұмыскерлердің өкілдерімен келісу бойынша қызметтің барлық салалары үшін еңбек жөніндегі бірыңғай және (немесе) салааралық үлгілік нормалар мен нормативтерді бекіту тәртібін белгілейді.

2. Осы Қағидаларда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

еңбек жөніндегі үлгілік нормалар мен нормативтер (өндірім және (немесе) уақыт және (немесе) қызмет көрсету және (немесе) сан) – экономиканың бір саласындағы ұйымдардағы жұмыстарды орындауға жұмсалатын еңбек шығындарының регламенттелген мәндері (бұдан әрі — үлгілік еңбек нормалары);

қызметтің барлық салалары үшін еңбек жөніндегі бірыңғай және (немесе) салааралық үлгілік нормалар мен нормативтер (өндірім және (немесе) уақыт және (немесе) қызмет көрсету және (немесе) сан) – экономикалық қызметтің бірқатар түрлері және жұмыс берушілердің тиісті жұмыс түрлерінде жұмыскерлердің еңбегін нормалау кезінде эталон ретінде пайдалануы үшін өндірістердің ұқсас жағдайларында бірдей технологиялар бойынша түрлі саладағы ұйымдардағы жұмыстарды орындауға жұмсалатын еңбек шығындарының регламенттелген мәндері (бұдан әрі — салааралық еңбек нормалары);

өтінім - жұмыс берушілердің салалық қауымдастықтарына, Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасына ұйымның үлгілік немесе салааралық нормалар мен нормативтерді қарау және бекіту туралы ресми мәлімдемесі (өтініші);

ұйымдағы еңбек нормалары (өндірім және (немесе) уақыт және (немесе) қызмет көрсету және (немесе) сан нормалары) - жұмыстардың жекелеген элементтерін (кешендерін) орындауға, жабдық бірлігіне, жұмыс орнына, құрылымдық бөлімшеге қызмет көрсетуге жұмсалатын еңбек шығындарының (уақыттың), сонымен қатар өндірістің нақты ұйымдастырушылық-техникалық жағдайлары мен факторларына байланысты өндірістік, басқару функцияларын және өлшем бірлік ретінде қабылданған жұмыс көлемін орындау үшін белгілі бір кәсіби-білікті құрам жұмыскерлері санының регламенттелген мәндері (шамалары).

Осы Қағидаларда қолданылатын басқа да ұғымдар мен терминдер Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес қолданылады.

2-тарау. Еңбек нормаларын әзірлеу және бекіту тәртібі

Ескерту. 2-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 11.12.2019 № 663 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

3. Ұйымдағы еңбек нормаларын жұмыс беруші салааралық және үлгілік еңбек нормалары жоқ жұмыстарға әзірлейді және бекітеді.

4. Үлгілік еңбек нормаларын жұмыс берушілердің салалық қауымдастығы әзірлейді және бекітеді (бұдан әрі — Қауымдастық).

5. Салааралық еңбек нормаларын жұмыс беруші әзірлейді және жұмыскерлер өкілдерінің келісімі бойынша Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы (бұдан әрі — Палата) бекітеді.

6. Ұйым тиісті құрылымдары болған кезде еңбек нормаларын өзі әзірлейді және (немесе) еңбек жөніндегі білікті мамандарды тартады не келесі талаптарға жауап беретін ұйымдарда Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес әзірлеуге тапсырысты орналастырады:

еңбекті нормалау жөніндегі нормативтік материалдарды әзірлеуді жүзеге асыратын басшы мен жұмыскерлердің жоғары білімінің (экономикалық, инженерлік-экономикалық, техникалық) болуы;

басшы мен жұмыскерлердің кәсіптік білімдерін, білімін (диплом, сертификат), ғылыми және практикалық қызметін растайтын құжаттардың болуы, жұмыс орны, өнеркәсіптік тәжірибесі және осы саладағы еңбек өтілі туралы мәліметтердің және қолданыстағы заңнамаға сәйкес басқа да ақпараттың болуы.

7. Жұмыс беруші ұсынған саларалық немесе үлгілік еңбек нормаларын бекітуге өтінімді Қауымдастық немесе Палата ол келіп түскен сәттен бастап күнтізбелік отыз күннің ішінде қарайды.

8. Палата немесе Қауымдастық еңбек нормаларын қарау нәтижелері бойынша:

жобаларға ескертулер мен ұсыныстар болған кезде оларды пысықтау қажеттігі туралы дәлелді қорытынды жолдайды;

ұйым осы Қағидалардың 3-тарауында көзделген материалдарды ұсынбаған жағдайларда өтінімді қарауға қабылдаудан бас тартады;

осы Қағидалардың барлық талаптары орындалған кезде:

Қауымдастық үлгілік еңбек нормаларын бұйрығымен бекітеді;

Палата бірыңғай және (немесе) салааралық еңбек нормаларын бұйрығымен бекітеді.

9. Палата немесе Қауымдастық бекіткен еңбек нормаларының бір данасы мемлекеттік және орыс тілдерінде (қағаз және электрондық жеткізгіштерде) оларды бекіткен сәттен бастап күнтізбелік 10 күннің ішінде ұйымға жіберіледі.

3-тарау. Ұсынылатын материалдардың тізбесі, олардың мазмұны және келісуге ұсынылатын еңбек нормаларына қойылатын негізгі талаптар

Ескерту. 3-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 11.12.2019 № 663 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

10. Ұйым Палатаға немесе Қауымдастыққа ұсынатын еңбек нормаларын келісу туралы өтінімге мынадай материалдар:

1) ұсынылып отырған материалдардың тізбесі;

2) еңбек нормаларының жобасы;

3) ұсынылған еңбек нормаларының негіздемесі (оларды операцияларға және зерделеніп отырған операцияны оны құраушы элементтерге бөле отырып, технологиялық, еңбек (өндірістік) процестерін хронометраждық бақылаудың нәтижелері; тиісті есептер, функциялардың матрицалары, лауазымдық міндеттер, құрылымдық бөлімшелер туралы ережелер және басқалары);

4) әзірлеуші ұсынатын құжаттық дәлелдемелер немесе еңбекті нормалауды ұйымдастыру саласындағы білікті кадрлармен, мамандармен қамтамасыз етілгенін растайтын әзірлеуші туралы басқа да ақпарат; еңбекті нормалау жөніндегі нормативтік материалдарды әзірлеуді жүзеге асыратын басшы мен жұмыскерлердің жоғары білімінің (экономикалық, инженерлік-экономикалық, техникалық) болуы; басшы мен жұмыскерлердің кәсіптік білімдерін, білімін (диплом, сертификат), ғылыми және практикалық қызметін растайтын құжаттардың болуы, жұмыс орны, өндірістік тәжірибесі және осы саладағы еңбек өтілі туралы мәліметтер;

5) ұйым еңбек нормаларының жобасын әзірлеу кезінде қолданатын еңбек нормалары (бар болса);

6) Палатаның немесе Қауымдастықтың бұрын қолданыста болған техникалық негізделген нормаларды уақытша (еңбек нормалары әзірленгенге дейін) қолдану туралы шешімінің көшірмесі қоса берілуге тиіс.

11. Ұйымның әкімшілік персоналы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2015 жылғы 21 желтоқсандағы № 981 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12600 болып тіркелген) бекітілген әкімшілік персоналға жататын жұмыскерлер лауазымдары атауларының тізбесіне сәйкес анықталады.

Ескерту. 11-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 11.12.2019 № 663 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

12. Материалдар екі данада ресімделеді, олар кітапшаланған, тігілген, нөмірленген болуға, атауы (мазмұны) бар, тиісті келісу, бекіту және ұзарту грифтері бар титулды парағын қамтуға тиіс. Материалдың әрбір парағына ұйым басшысының немесе басшының жетекші орынбасарының қолы қойылады.

Еңбек нормаларының құрылымы бірыңғай және 3 бөлімді: "Жалпы бөлік", "Еңбекті ұйымдастыру", "Нормативтік бөлікті" қамтиды.

"Жалпы бөлік" бөлімінде:

1) еңбек нормаларының не үшін арналғандығы;

2) нормативтердің жұмыскерлердің қандай лауазымдарына, кәсіптеріне, санаттарына белгіленгені;

3) әзірлеу негізіне не алынғаны (жұмыскерлердің нақты саны, жұмыс көлемі туралы деректер, фотохронометраждық бақылау негізінде жұмыс уақыты шығынын зерттеу материалдары, статистикалық деректер, еңбек нормаларын әзірлеуде пайдаланылған жұмыскерлердің еңбек шығынына әсер ететін сипаттаушы факторлар, сондай-ақ аталған нормативтерге негіздеу үшін қоса берілген басқа нормативтік актілер);

4) жұмысшылардың кәсіптері мен қызметшілер лауазымдары атауларының Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің Бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығына және Басшылар, мамандар және басқа да қызметшілер лауазымдарының анықтамалығына сәйкестігіне сілтеме;

5) нормативтердің жұмыс орнына қызмет көрсету және тынығу мен жеке қажеттіліктер бойынша уақыт ескеріле отырып әзірленгенін көрсету;

6) элементтерінің мағынасын аша отырып, келу және тізімдік санының есептеу формулалары келтіріледі.

"Еңбекті ұйымдастыру" бөлімінде: жұмыстардың қандай нормативтік құқықтық актілерге және нормативтік-техникалық құжаттамаға сәйкес жүргізілетіні; еңбектің ұйымдастырушылық-техникалық жағдайлары (қауіпсіздік шаралары; қолданылатын құрал-саймандар, жабдық, тәсілдер); жинақта көрсетілген жұмыстар қалай жүзеге асырылатыны; жұмыстың бүкіл кешенін жүзеге асыратын орындаушылардың саны (еңбек бөлінісі кезінде); жұмыс аяғында құжаттаманың ресімделуі көрсетіледі.

"Нормативтік бөлік" бөлімінде жұмыстардың мазмұны (операцияның жалпы атауы және оның оны құраушы элементтерге бөлінуі); орындаушылардың құрамы, орындаушылардың саны келтіріледі.

13. Ұйымдардағы еңбек нормалары талап етілетін дәлдік деңгейіне сәйкес, жұмысты орындаудың әртүрлі ұйымдастырушылық-техникалық нұсқаларын неғұрлым толық қамтыған, олар бойынша нақты орындаушылардың еңбек шығындары нормаларын есептеуге прогрессивті және ыңғайлы болады.

4-тарау. Еңбек нормаларын ауыстыру және қайта қарау тәртібі

Ескерту. 4-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 11.12.2019 № 663 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

14. Еңбек нормаларын қайта қарау және ауыстыру үшін негіз олардың қолданылу мерзімінің аяқталуы, оларды әзірлеу процесінде ұйымдастырушылық-техникалық жағдайлар дұрыс ескерілмеген немесе дәйексіздікке жол берілген қате белгіленген нормаларды анықтау, нормативтік материалдарды қолданудағы не болмаса есептерді орындау кезіндегі, сондай-ақ өндірістің ұйымдастырушылық-техникалық жағдайлары өзгерген кездегі қателіктер болып табылады.

15. Жұмыс беруші, Палата немесе Қауымдастық еңбек нормаларын қайта қарау және ауыстыруды үш жылда кемінде бір рет қамтамасыз етеді.

16. Ұйымдардағы еңбек нормалары жұмыс орындарын аттестаттау мен оңтайландыруды жүргізу, еңбек өнімділігінің өсуін қамтамасыз ететін жаңа техника, технология және ұйымдастырушылық-техникалық іс-шаралардың енгізілу шамасына қарай олар бекітілген мерзімге байланыссыз ауыстырылуға жатады. Ұйымдарда қате белгіленген нормаларды қайта қарау олардың анықталуына қарай жүргізіледі.

17. Жекелеген жұмыскерлердің өз бастамасы бойынша еңбектің жаңа тәсілдерін қолдану және жұмыс орындарының жетілдірілуі арқылы өнім өндірудің (қызмет көрсетудің) жоғары деңгейіне қол жеткізуі бұдан бұрын белгіленген ұйымдардағы еңбек нормаларын қайта қарау үшін негіз болып табылмайды.

18. Еңбек нормаларын қайта қарау және ауыстыру бойынша жұмыс аяқталғаннан кейін жұмыс беруші:

Қауымдастыққа еңбек жөніндегі үлгілік нормалар мен нормативтерді бекітуге;

Палатаға қызметтің барлық салалары үшін еңбек жөніндегі бірыңғай және (немесе) салааралық үлгілік нормалар мен нормативтерді бекітуге өтінім ұсынады.

Осы Қағидалардың 14, 15, 16-тармақтарында көзделген негіздемелер болмаған жағдайда, Қауымдастық немесе Палата еңбек жөніндегі нормативтердің түпнұсқасын, негіздейтін материалдар мен түсіндірме жазбаны міндетті түрде ұсынған кезде еңбек нормаларының қолданылу мерзімін үш жылға ұзартады.

Еңбек нормаларының қолданылу мерзімін ұзартуды Палата немесе Қауымдастық түпнұсқасының титулдық парағында Палатаның немесе Қауымдастықтың нормативтердің қолданылу мерзімін ұзарту туралы хаттарының күні мен нөмірін көрсету жолымен ресімдейді.

Ескерту. 18-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 21.04.2023 № 134 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

5-тарау. Қорытынды ережелер

Ескерту. 5-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 11.12.2019 № 663 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

19. Ұйымдардағы еңбек нормалары персоналдың нормативтік санын, еңбек шығындары нормаларын есептеу үшін негіз болып табылады.

20. Жұмыскерлер еңбек нормаларын орындау үшін Ұйым Қазақстан Республикасы заңнамасында белгіленген талаптарға жауап беретін еңбек жағдайларын қамтамасыз етеді.

Об утверждении Правил разработки, утверждения, замены и пересмотра норм труда работодателем, типовых норм и нормативов по труду, единых и (или) межотраслевых типовых норм и нормативов по труду для всех сфер деятельности

Приказ Министра здравоохранения и социального развития Республики Казахстан от 28 декабря 2015 года № 1036. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 31 декабря 2015 года № 12736.

Примечание ИЗПИ!
Заголовок предусмотрен в редакции приказа Министра труда и социальной защиты населения РК от 30.07.2024 № 280 (вводится в действие с 01.01.2025).

В соответствии с подпунктом 8) статьи 16 Трудового кодекса Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года ПРИКАЗЫВАЮ:

Примечание ИЗПИ!
Пункт 1 предусмотрен в редакции приказа Министра труда и социальной защиты населения РК от 30.07.2024 № 280 (вводится в действие с 01.01.2025).

1. Утвердить прилагаемые Правила разработки, утверждения, замены и пересмотра норм труда работодателем, типовых норм и нормативов по труду, единых и (или) межотраслевых типовых норм и нормативов по труду для всех сфер деятельности.

2. Департаменту труда и социального партнерства Министерства здравоохранения и социального развития Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан направление на официальное опубликование в периодических печатных изданиях и информационно-правовой системе "Әділет";

3) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства здравоохранения и социального развития Республики Казахстан;

4) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Департамент юридической службы Министерства здравоохранения и социального развития Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1), 2) и 3) настоящего пункта.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на вице-министра здравоохранения и социального развития Республики Казахстан Нурымбетова Б.Б.

5. Настоящий приказ вводится в действие с 1 января 2016 года и подлежит официальному опубликованию.

Министр здравоохранения
и социального развития
Республики Казахстан	Т. Дуйсенова

Утверждены приказом Министра здравоохранения и социального развития Республики Казахстан от 28 декабря 2015 года № 1036

Примечание ИЗПИ!
Правила предусмотрены в редакции приказа Министра труда и социальной защиты населения РК от 30.07.2024 № 280 (вводится в действие с 01.01.2025).

Правила
разработки, утверждения, замены и пересмотра норм труда
работодателем, типовых норм и нормативов по труду, единых и
(или) межотраслевых типовых норм и нормативов по труду для всех
сфер деятельности

Глава 1. Общие положения

Сноска. Заголовок главы 1 в редакции приказа Министра труда и социальной защиты населения РК от 11.12.2019 № 663 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Настоящие Правила разработки, утверждения, замены и пересмотра норм труда работодателем, типовых норм и нормативов по труду, единых и (или) межотраслевых типовых норм и нормативов по труду для всех сфер деятельности (далее - Правила) разработаны в соответствии с Трудовым кодексом Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года и определяют порядок разработки, введения, замены и пересмотра норм труда работодателем, разработки и утверждения типовых норм и нормативов по труду отраслевыми ассоциациями работодателей, утверждения единых и (или) межотраслевых типовых норм и нормативов по труду для всех сфер деятельности Национальной палатой предпринимателей Республики Казахстан по согласованию с представителями работников.

2. В настоящих Правилах используются следующие основные понятия:

типовые нормы и нормативы по труду (выработки и (или) времени и (или) обслуживания и (или) численности) - регламентированные значения затрат труда на выполнение работ в организациях одной отрасли экономики (далее - типовые нормы труда);

единые и (или) межотраслевые типовые нормы и нормативы по труду для всех сфер деятельности (выработки и (или) времени и (или) обслуживания и (или) численности) - регламентированные значения затрат труда на выполнение работ в организациях разных отраслей по одинаковой технологии в аналогичных условиях производства для ряда видов экономической деятельности и применения работодателями в качестве эталона при нормировании труда работников на соответствующих видах работ (далее - межотраслевые нормы труда);

заявка - официальное обращение (заявление) организации в отраслевую ассоциацию работодателей, Национальную палату предпринимателей Республики Казахстан о рассмотрении и утверждении типовых или межотраслевых норм труда;

нормы труда в организации (нормы выработки и (или) нормы времени и (или) нормы обслуживания и (или) нормативы численности) - регламентированные значения (величины) затрат труда (времени) на выполнение отдельных элементов (комплексов) работ, обслуживание единицы оборудования, рабочего места, структурного подразделения, а также численности работников определенного профессионально-квалификационного состава, необходимых для выполнения производственных, управленческих функций или объема работ, принятого за единицу измерения, в зависимости от конкретных организационно-технических условий и факторов производства.

Иные понятия и термины, используемые в настоящих Правилах, применяются в соответствии с действующим законодательством Республики Казахстан.

Глава 2. Порядок разработки и утверждения норм труда

Сноска. Заголовок главы 2 в редакции приказа Министра труда и социальной защиты населения РК от 11.12.2019 № 663 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

3. Нормы труда в организации разрабатываются и утверждаются работодателем на работы, на которые отсутствуют межотраслевые или типовые нормы труда.

4. Типовые нормы труда разрабатываются и утверждаются отраслевой ассоциацией работодателей (далее - Ассоциация).

5. Межотраслевые нормы труда разрабатываются работодателем и утверждаются Национальной палатой предпринимателей Республики Казахстан (далее – Палата) по согласованию с представителями работников.

6. Организация разрабатывает нормы труда самостоятельно при наличии соответствующих структур в организации и (или) привлекает квалифицированных специалистов по труду, либо размещает заказ на разработку в соответствии с законодательством Республики Казахстан в организациях, отвечающих следующим требованиям:

наличие высшего образования (экономическое, инженерно-экономическое, техническое) у руководителя и работников, осуществляющих разработку нормативных материалов по нормированию труда;

наличие документов, подтверждающих профессиональные знания, образование (диплом, сертификат), научная или практическая деятельность, сведения о месте работы, производственный опыт и стаж работы в данной сфере руководителя и работников и иной информации согласно действующему законодательству.

7. Заявка на утверждение межотраслевых или типовых норм труда, представленная работодателем, рассматривается Ассоциацией или Палатой в течение тридцати календарных дней с момента ее поступления.

8. По итогам рассмотрения норм труда Ассоциация или Палата:

при наличии замечаний и предложений к проектам направляет мотивированное заключение о необходимости их доработки;

отказывает в принятии заявки к рассмотрению в случаях непредставления организацией материалов, предусмотренных главой 3 настоящих Правил;

при выполнении всех требований настоящих Правил:

Ассоциация утверждает приказом типовые нормы труда;

Палата утверждает приказом единые и (или) межотраслевые нормы труда.

9. Один экземпляр, утвержденных Палатой или Ассоциацией норм труда (на бумажном и электронном носителях) на государственном и русском языках направляется в организацию в течение 10 календарных дней с момента их утверждения.

Глава 3. Перечень представляемых материалов, их содержание и основные требования к представляемым на согласование нормам труда

Сноска. Заголовок главы 3 в редакции приказа Министра труда и социальной защиты населения РК от 11.12.2019 № 663 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

10. К заявке о согласовании норм труда, представляемой организацией в Палату или Ассоциацию должны прилагаться следующие материалы:

1) перечень представляемых материалов;

2) проект норм труда;

3) обоснование представленных норм труда (результаты хронометражных наблюдений за технологическим, трудовым (производственным) процессами, с расчленением их на операции и разделением изучаемой операции на составляющие ее элементы; соответствующие расчеты, матрицы функций, должностные обязанности, положения о структурных подразделениях; и другие);

4) представление разработчиком документальных доказательств или иной информации о разработчике, подтверждающих обеспеченность квалифицированными кадрами, специалистами в области организации нормирования труда: наличие высшего образования (экономическое, инженерно-экономическое, техническое) у руководителя и работников, осуществляющих разработку нормативных материалов по нормированию труда; наличие документов, подтверждающих профессиональные знания, образование (диплом, сертификат), научная или практическая деятельность, сведения о месте работы, производственный опыт и стаж работы в данной сфере руководителя и работников;

5) нормы труда (при их наличии), используемые организацией при разработке проекта норм труда;

6) копия решения (приказа) Палаты или Ассоциации о временном использовании (до разработки норм труда) ранее действовавших технически обоснованных норм.

11. Административный персонал организации определяется согласно перечню наименований должностей работников, относящихся к административному персоналу, утвержденного приказом Министра здравоохранения и социального развития Республики Казахстан от 21 декабря 2015 года № 981 (зарегистрирован Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 12600).

Сноска. Пункт 11 в редакции приказа Министра труда и социальной защиты населения РК от 11.12.2019 № 663 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

12. Материалы оформляются в двух экземплярах, должны быть сброшюрованы, прошиты, пронумерованы, содержать оглавление (содержание), титульный лист с соответствующими грифами согласования, утверждения и продления. Каждый лист материалов подписывается руководителем или курирующим заместителем руководителя организации.

Структура норм труда едина и содержит 3 раздела: "Общая часть", "Организация труда", "Нормативная часть".

В разделе "Общая часть" приводится:

1) предназначение норм труда;

2) на какие должности, профессии, категории работников установлены нормативы;

3) что положено в основу разработки (данные о фактической численности работников, объемах работ, материалы изучения затрат рабочего времени на основе фотохронометражных наблюдений, статистические данные, характеризующие факторы, влияющие на затраты труда работников, использованные при разработке норм труда, а также другие нормативные акты с их приложением для обоснования к данным нормативам);

4) ссылка на соответствие наименований профессий рабочих и должностей служащих Единому тарифно-квалификационному справочнику работ и профессий рабочих и Квалификационному справочнику должностей руководителей, специалистов и других служащих;

5) указание на разработку нормативов с учетом времени по обслуживанию рабочего места и на отдых и личные надобности;

6) расчетные формулы явочной, списочной численности с расшифровкой ее элементов.

В разделе "Организация труда" отражается: в соответствии с какими нормативными правовыми актами и нормативно-технической документацией производятся работы; организационно-технические условия труда (меры безопасности; применяемые инструменты, оборудование, приемы); каким образом осуществляются работы, указанные в сборнике; количество исполнителей (при разделении труда), осуществляющие весь комплекс работ;

оформление документации по завершению работ.

В разделе "Нормативная часть" приводится содержание работ (общее наименование и разделение операции на ее составляющие элементы); состав исполнителей, количество исполнителей.

13. Нормы труда в организациях соответствуют требуемому уровню точности, наиболее полно охватывают различные варианты организационно-технических условий выполнения работы, прогрессивны и удобны для расчета по ним норм затрат труда конкретных исполнителей.

Глава 4. Порядок замены и пересмотра норм труда

Сноска. Заголовок главы 4 в редакции приказа Министра труда и социальной защиты населения РК от 11.12.2019 № 663 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

14. Основанием для пересмотра и замены норм труда в организациях является истечение их срока действия, выявление ошибочно установленных норм, в процессе разработки которых неправильно учтены организационно-технические условия или допущены неточности, ошибки в применении нормативных материалов либо при выполнении расчетов, а также при изменении организационно-технических условий производства.

15. Пересмотр и замена норм труда обеспечиваются работодателем, Палатой или Ассоциацией не реже одного раза в три года.

16. Нормы труда в организациях подлежат обязательной замене по мере проведения аттестации и рационализации рабочих мест, внедрения новой техники, технологии и организационно-технических мероприятий, обеспечивающих рост производительности труда независимо от срока, на который они были утверждены. Пересмотр ошибочно установленных норм в организациях проводится по мере их выявления.

17. Достижение высокого уровня выработки продукции (оказания услуг) отдельными работниками за счет применения по своей инициативе новых приемов труда и совершенствования рабочих мест не является основанием для пересмотра ранее установленных норм труда в организациях.

18. По окончании работ по пересмотру и замене норм труда работодателем представляется заявка:

в Ассоциацию на утверждение типовых норм и нормативов по труду;

в Палату на утверждение единых и (или) межотраслевых типовых норм и нормативов по труду для всех сфер деятельности.

В случае отсутствия оснований, предусмотренных пунктами 14, 15,16 настоящих Правил, Палата или Ассоциация продлевает на три года срок действия норм труда при обязательном представлении подлинника нормативов по труду, обосновывающих материалов и пояснительной записки.

Продление срока действия норм труда оформляется путем проставления Палатой или Ассоциацией на титульном листе оригинала соответствующей отметки с указанием даты и номера письма Палаты и Ассоциации о продлении срока действия нормативов.

Сноска. Пункт 18 - в редакции приказа Министра труда и социальной защиты населения РК от 21.04.2023 № 134 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 5. Заключительные положения

Сноска. Заголовок главы 5 в редакции приказа Министра труда и социальной защиты населения РК от 11.12.2019 № 663 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

19. Нормы труда в организациях являются основанием для расчета нормативной численности персонала, норм затрат труда.

20. Для выполнения работниками норм труда Организацией обеспечиваются условия труда, отвечающие требованиям, установленным законодательством Республики Казахстан.