Орман тұқымдарын дайындау, қайта өңдеу, сақтау мен пайдалану және олардың сапасын бақылау қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 27 қаңтардағы № 18-02/44 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылы 27 ақпанда № 10346 тіркелді.

Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 8 шілдедегі Орман кодексінің 13-бабы 1-тармағының 18-18) тармақшасына сәйкес, БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Орман тұқымдарын дайындау, қайта өңдеу, сақтау мен пайдалану және олардың сапасын бақылау қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Орман шаруашылығы және жануарлар дүниесі комитеті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмесін мерзімді баспа басылымдарында және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялануға жіберілуін;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің интернет-ресурсында орналастырылуын қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр

А. Мамытбеков

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 27 қаңтардағы № 18-02/44 бұйрығымен бекітілген

Орман тұқымдарын дайындау, қайта өңдеу, сақтау
мен пайдалану және олардың сапасын бақылау қағидалары
1. Жалпы ережелер

1. Осы Орман тұқымдарын дайындау, қайта өңдеу, сақтау мен пайдалану және олардың сапасын бақылау қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 8 шілдедегі Орман кодексінің (бұдан әрі – Орман кодексі) 13-бабы 1-тармағының 18-18) тармақшасына сәйкес әзірленді және орман тұқымдарын дайындау, қайта өңдеу, сақтау мен пайдалану және олардың сапасына бақылау жасау тәртібін айқындайды.

2. Орман тұқымдарын дайындауды, өңдеуді және сақтауды олардың селекциялық: сортты, жақсартылған, қалыпты санаттары бойынша мемлекеттік орман иеленушілері бөлек жүзеге асырады.

3. Орман тұқымдарының, ал кейіннен отырғызу материалының және өсірілген жасанды орман екпелерінің шығу тегі мен генетикалық сапасының жойылуына жол бермеу мақсатында орман тұқымдарын дайындау, өңдеу және сақтау біртекті партиялармен жүзеге асырылады.

2. Орман тұқымдарын дайындау тәртібі

4. Орман тұқымдарын дайындау тұрақты орман тұқым базасы объектiлерiнде жүзеге асырылады, ал олар жетiспеген жағдайда қалыпты екпелерде дайындауға жол берiледi.

5. Орман тұқымдарын дайындау кезінде:

1) орман тұқымдарын орман өсіру жағдайларына сәйкес пайдалануға кепілдік беретін түрлер бойынша орман тұқымдарының бөлек жиналуын қамтамасыз ету;

2) орман тұқымдарының жоғары сапалы болуы тән жеміс беретін объектілерінде орман тұқымдарының барынша көп жиналуын қамтамасыз ету;

3) орман тұқымдарын дайындауды бір текке жататын алуан түрлер бірге өскен жағдайда түрлері бойынша бөлек, ал фенологиялық нысандары анық байқалатын ағаш түрлерінің тұқымы үшін - осы нысандар бойынша бөлек жүргізу қажет.

6. Алып тасталды - ҚР Экология және табиғи ресурстар министрінің 18.04.2023 № 127 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

7. Орман тұқымдарының күтілетін өніміне болжам жасау осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес орман тұқымдарының күтілетін өнімін көз мөлшерімен бағалау шәкілі (В.Г. Каппер бойынша) бойынша жүргізіледі.

8. Себу сапасы жоғары орман тұқымдарын алу үшін жаппай дайындаудың алдында орман тұқымдарын бақылау мақсатында жинау мен олардың себу сапасын анықтау өткізіледі. Орман тұқымдарын ұшарбасының әр қабатынан осы Қағидалардың 2-қосымшасына сәйкес орташа үлгінің мөлшерлі салмағы көлемінде жинайды.

9. Орман тұқымдарын бақылау мақсатында жинау және дайындау осы Қағидалардың 3-қосымшасында сәйкес Қазақстандағы негізгі ағаш және бұта тұқымдыларының гүлдеу, пісіп-жетілу және олардың жемістерін, бүрлерін және тұқымдарын жинау күнпарағында көрсетілген мерзімде олар толық піскеннен кейін жүзеге асырылады.

10. Орман тұқымдары дайындау өсіп тұрған, кесілген ағаштар мен бұталардан, сондай-ақ жер бетінен (шашылып қалған тұқымдар) дайындалады.

11. Орман тұқымдарын дайындау кезінде оларды есепке алу жүргізіледі және осы Қағидалардың 4-қосымшасына сәйкес белгіленген нысан бойынша орман тұқымдарын есепке алу кітабы толтырылады.

3. Орман тұқымдарын өңдеу тәртібі

12. Қылқан жапырақты ағаштардың тұқымдарын өңдеудің толық циклы: бүрлерді сұрыптауды, бүрлерден тұқымдарды ажыратып алуды, тұқымдарды қанатсыздандыруды, оларды қоспалардан тазартуды, сұрыптауды, іріктеуді және ауа құрғақ жай-күйіне (ылғалдығы 12-15%) дейін кептіруді қосады.

13. Жапырақты ағаш түрлерінің құрғақ жемістерін жинап алғаннан кейін шіріп кетпеуі үшін оларды ауа құрғақ ахуалдығына дейін кептіреді.

14. Жапырақты ағаш түрлерінің шырынды жемістерін бұзылып кетпес үшін тұқымын ажыратып алу мақсатында өңдеуге жіберіледі. Жеміс етінен ажыратылған тұқымдары ауа құрғақ ахуалдығына дейін кептіріледі.

15. Орман тұқымдарын өңдеудің ерекшеліктері осы Қағидалардың 5-қосымшасына сәйкес ағаштар мен бұталардың алуан түрлерінің бүрлерін, жемістерін және тұқымдарын жинау, өңдеу және сақтау ерекшеліктерінде келтірілген.

16. Орман тұқымдарын өңдеу үдерісіне орман тұқымдарының сапасын бағалау кіреді, ол орташа үлгісін талдау негізінде жүзеге асырылады.

17. Орман тұқымының орташа үлгісін орман тұқымдарының қалыптастырылған партиясынан үлгілер сұрыптау және бастапқы үлгіні құрау жолымен алады.

18. Осы Қағидалардың 6, 7 және 8-қосымшаларына сәйкес паспорттары, заттаңбалары және орта үлгілерді іріктеу актілерімен сұрыптап алынған орман тұқымдарының орташа үлгілерін орман шаруашылығы саласындағы уәкілетті органның мамандандырылған ұйымына (бұдан әрі – мамандандырылған ұйым) олардың себу сапасын анықтау үшін жібереді.

19. Орман тұқымдар партиясын қалыптастырудың, үлгілерді сұрыптаудың және орташа үлгіні құраудың ерекшеліктері осы Қағидалардың 9-қосымшасында келтірілген.

4. Орман тұқымдарын сақтау тәртібі

20. Егістік мақсаттағы арналған орман тұқымдары арнайы қоймаларда (тұқым қоймаларында), ал олар болмаған кезде - осыған лайықталған құрғақ үй-жайларда осы Қағидалардың 5-қосымшасында көрсетілген ағаштар мен бұталардың алуан түрлерінің бүрлерін, жемістерін және тұқымдарын жинау, өңдеу және сақтау ерекшеліктеріне сәйкес сақталады.

21. Орман тұқымдарын сақтайтын үй-жайлар ауа сору-тарту желдеткіштерімен, ауаның салыстырмалы ылғалдылығы мен температурасын тіркеуге арналған приборлармен жабдықталады. Бұл ретте үй-жай ішіндегі ауаның салыстырмалы ылғалдылығы 70%-дан аспауға тиіс. Үй-жай орман тұқымдарын сақтайтын қажетті ыдыспен және үлгілер сұрыптауға арналған құрал-сайманмен қамтамасыз етіледі.

22. Орман тұқымдарын цемент, асфальт, тас немесе жер едендерде ашық күйінде сақтауға, сондай-ақ тұқымды қант, тұз және химиялық препараттар салынған ыдыстарда сақтауға болмайды.

23. Қоймаларда орман тұқымдарын сақтауға қатысы жоқ бөтен заттарды, материалдарды және мүкәммалды сақтауға болмайды.

5. Орман тұқымдарын пайдалану тәртібі

24. Орман тұқымдарын пайдалану ормандарды молықтыру мен орман өсіру кезінде орман тұқымдарын пайдаланудың географиялық және экологиялық аймағын (пайдалану шекарасын) регламенттейтін Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің міндетін атқарушының 2012 жылғы 19 наурыздағы № 25-02-02/110 "Орман тұқымдарын аудандастыруын бекіту туралы" бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7581 тіркелген) сәйкес жүзеге асырылады.

25. Ормандар себуге және отырғызу материалын өсіруге арналған барлық орман тұқымдары олардың себу қасиеттерін айқындауға жатады.

26. Орман тұқымдарының себу сапасын олардың ұлттық стандарттарға, техникалық шарттарға және себу үшін іске асыруға және пайдалануға жататын орман тұқым шаруашылығы бойынша басқа да нормативтік құжаттарға сәйкестігін айқындауды мамандандырылған ұйымдар жүзеге асырады.

27. Орман тұқымдардың себу сапасы айқындалып, оларға мамандандырылған ұйымның оң қорытындысы алынғаннан кейін олар пайдалануға жіберіледі.

28. Мамандандырылған ұйымның теріс қорытындысы алынған орман тұқымдар ормандар себу және отырғызу материалын өсіру үшін пайдалануға жіберілмейді.

6. Орман тұқымдарын дайындау, қайта өңдеу, сақтау мен
пайдалану сапасына бақылау жүргізу тәртібі

29. Орман тұқымдарын дайындау, қайта өңдеу, сақтау мен пайдалану сапасына бақылау жасауды орман шаруашылығы саласындағы уәкілетті орган (бұдан әрі – уәкілетті орган) мен оның аумақтық бөлімшелері жүзеге асырады.

30. Бақылау ол жасалатын жерге барып, мемлекеттік орман иеленуші өкілінің қатысуымен жүзеге асырылады, бұл ретте орман тұқымдарын дайындау, қайта өңдеу, сақтау мен пайдалану жөнінде жүргізілетін іс-шаралардың осы Қағидалар мен Орман кодексінің 80-бабының талаптарына сәйкестігі анықталады.

31. Тексеру жүргізу кезінде мемлекеттік орман иеленушілер уәкілетті органның немесе аумақтық органдардың лауазымды тұлғаларына қажетті материалдар ұсынады, туындаған мәселелер бойынша жазбаша түсініктемелер береді, сондай-ақ орман тұқымдарын дайындау, қайта өңдеу, сақтау, пайдалану жүзеге асырылатын орынға олармен бірге барады.

32. Жүргізілген тексеру нәтижелері бойынша уәкілетті органның немесе аумақтық бөлімшелердің лауазымды тұлғасы осы Қағидаларға 10-қосымшаға сәйкес нысан бойынша оның нәтижелері туралы Акт жасайды.

Орман тұқымдарын дайындау, қайта өңдеу, сақтау мен пайдалану және олардың сапасын бақылау жасау қағидаларына 1-қосымша

Орман тұқымдарының күтілетін өнімін көз мөлшерімен бағалау шәкілі

(В.Г.Каппер бойынша)

Гүлдену және жеміс беру баллы	Балл сипаттамасы
1	2
Ағаш тұқымдылар үшін
0	Гүлденбеген және өнім бермеген
1	Тым нашар гүлденген немесе тым нашар өнім берген (орман шетінде өсіп тұрған ағаштарда, жеке дара тұрған ағаштарда гүлдері, бүршіктері немесе жемістері аз мөлшерде және алқаағаштарда болымсыз мөлшерде)
2	Нашар гүлденген және нашар өнім берген (еркін тұрған ағаштарда және орман шетінде өсіп тұрған ағаштарда айтарлықтай қанағаттанарлық дәрежеде және біркелкі гүлденуі немесе жеміс беруі байқалады және алқаағаштарда - нашар)
3	Гүлденуі орташа немесе өнім беруі орташа (еркін тұрған ағаштарда және орман шетінде өсіп тұрған ағаштарда гүлденуі немесе жеміс беруі айтарлықтай елеулі мөлшерде, орта жастағы және пісіп-жетілген алқаағаштарда – қанағаттанарлық)
4	Жақсы гүлденген немесе жақсы өнім берген (еркін тұрған ағаштарда және орман шетінде өсіп тұрған ағаштарда гүлденуі немесе жеміс беруі мол, орта жастағы және пісіп-жетілген алқаағаштарда – жақсы)
5	Тым жақсы гүлденген немесе тым жақсы өнім берген (еркін тұрған ағаштарда және орман шетінде өсіп тұрған ағаштарда, сондай-ақ орта жастағы және пісіп-жетілген алқаағаштарда гүлденуі немесе жеміс беруі - мол)
Бұталар үшін
1	Нашар гүлденген немесе жеміс берген (гүлдер немесе жемістер бірлі-жарым күйінде кездеседі)
2	Гүлденуі немесе жеміс беруі орташа (шамамен тең жартысында гүлдер немесе жемістер жеткілікті мөлшерде)
3	Жақсы гүлденген немесе жеміс берген (басым көпшілігі немесе іс жүзінде барлық бұталар молынан гүлденеді немесе жеміс береді)

Ескертпе:

1. Бірыңғай шәкіл бойынша жаппай орман тұқымын дайындау үшін пайдаланылатын селекциялық санаты әртүрлі барлық жеміс беретін екпелерде алдын ала тексеру жүргізіледі.

2. Орман тұқымдарының күтілетін өнімін болжау алдын ала бөлінген көлемі кемінде 0,25 гектар сынақ алаңқайларында көзбен шолып-байқау әдісімен жүргізіледі.

Орман тұқымдарын дайындау, қайта өңдеу, сақтау мен пайдалану және олардың сапасын бақылау жасау қағидаларына 2-қосымша

Орташа үлгінің массасы

р/с №	Түр атауы	Бір үлгі іріктеп алынатын партияның ең жоғары массасы, килограмм	Орташа үлгінің массасы, грамм
1	2	3	4
1	Кәдімгі өрік Armeniaca vulgaris Lam.	500	2500
2	Бұталы тұшақұрай Amorpha fruticosa	100	100
3	Кәдімгі бөріқарақат Berberis vulgaris L.	100	100
4	Салпыншақ қайың (қотыр қайың) Betula pendula Roth (B.verucosa Ehrh.)	75	25
5	Шығыс биотасы (Biota orientalis Endl)	100	150
6	Кәдімгі қынаағаш Ligustrus vulgare L.	100	200
7	Кәдімгі долана Crataegus oxyacanth L.	100	300
8	Бұталы шие Cerasus fruticosa (Pall.) G. woron	200	400
9	Кәдімгі шие Cerasus vulgaris Mill.	400	500
10	Жылтыр шегірін Ulmus laevis Pall.	100	50
11	Жербауырлы шегіршін Ulmus pinnato-ramosa Dieck.	100	75
12	Үш тікенді қарамала (Gleditsia triacanthos L.)	400	500
13	Кәдімгі алмұрт Pirus communis L.	100	150
14	Сәнтал, көрік тал Cornus sanguinea L.	200	300
15	Жүзгін Calligonum	200	500
16	Кәдімгі емен Quercus robur L.	5000	2500
17	Кәдімгі шырша Picea abies (L.) Karst.	50	50
18	Сібір шыршасы Picea obovata Lebed.	50	50
19	Шренк шыршасы Picea Schrenkiana Fet. M	50	75
20	Кәдімгі ұшқат Lonicera xylosteum L.	50	50
21	Татар ұшқаты Lonicera tatarica L.	50	50
22	Кәдімгі шәңгіш Viburnum opulus L.	200	150
23	Сары қараған Caragana arborescens Lam.	100	200
24	Ақ үйеңкі Acer pseudoplatanus L.	300	500
25	Сүйір жапырақты үйеңкі платановидный Acer platanoides L.	300	500
26	Дала үйеңкісі Acer campestre L.	200	300
27	Татар үйеңкісі Acer tatarucum L.	200	300
28	Ат талшыны Aesculus hippocastanum L.	2000	3500
29	Ірі жапырақты жөке Tilia platyphyllos Scop.	300	500
30	Ұсақ жапырақты жөке Tilia cordata Mill.	200	300
31	Сібір балқарағайы Larix sibirica Ledeb.	50	75
32	Жіңішке жапырақты жиде Elaeagnus angustifolia L.	200	500
33	Виргин аршасы Juniperus virginiana L.	100	200
34	Кәдімгі арша Juniperus communis L.	100	150
35	Қарашайыр шырғанақ Hippophae ramnoides L.	100	150
36	Грек жаңғағы Juglans regia L.	1000	5500
37	Кәдімгі шабдал Persica vulgaris Mill	1000	2500
38	Сібір самырсыны Adies sibirica Ltdeb	100	100
39	Ақ қараған Robinia pseudoacacia L.	100	150
40	Итраушан Rosa canina L.	100	150
41	Кәдімгі шетен Sorbus aucuparica L.	50	25
42	Ақ сексеуіл Haloxulon persicum Bge.	500	50
43	Қара сексеуіл Haloxulon apillum	500	50
44	Жалқын Cotinus coggygria Scop.	75	75
45	Тікенді қараөрік Prunus spinosa L.	400	750
46	Соғды қара өрігі Prunus divarigata Ldb.	500	1500
47	Сары қарақат Ribes aurerum pursh	30	30
48	Палецк сараңы (Палецк шеркезі) Salsola paletzkiana Litv.	500	100
49	Шеркез сараңы Salsola richteri (Moq.)	500	100
50	Самырсын қарағай Pinus sibirika Du Tour	500	1000
51	Кәдімгі қарағай Pinus silvestris L.	50	50
52	Батыс бозаршасы Tuja occIdentalis L.	30	25
53	Ақ тұт Morus alba L.	30	30
54	Қаратұт Morus nigra L.	30	25
55	Орман алмасы Malus silvestris (L.) Mill.	100	150
56	Паллас немесе сібір алмасы Malus pallasiana Juz.	75	50
57	Жасыл шаған Fraxinus lanceolata Borkh.	200	300
58	Кәдімгі шаған Flaxinus excelsior L.	200	400
59	Соғды шағаны Fraxinus sogoliana Bge	200	300

Ескертпе:

1. Ең жоғары массаның 1/25 бөлігін құрайтын орман тұқымы партиясы шағын партия деп есептеледі.

2. Массасы бойынша шағын партиядан орташа үлгі үшін белгіленген массаның жартысын құрайтын орман тұқымы үлгісі іріктеп алынады.

3. Бір түр орман тұқымдары партияларының массасы бойынша шағын бірнеше партияны араластыруға болмайды және олардан бір орташа үлгі іріктеп алуға жол берілмейді.

4. Артықшылығы бар ағаштардан және ерекше бағалы тұқымды ағаштарынан жиналған орман тұқымдары үшін орташа үлгілердің белгіленген массасын сақтамауға болады.

Орман тұқымдарын дайындау, қайта өңдеу, сақтау мен пайдалану және олардың сапасын бақылау жасау қағидаларына 3-қосымша

Қазақстандағы негізгі ағаш және бұта тұқымдыларының гүлдеу,
пісіп-жетілу және олардың жемістерін, бүрлерін және тұқымдарын
жинау күнпарағы

Р/с №	Түр атаулары	Уақыты (айлар)
		гүлдеуі	пісуі	жиналуы	піскен жеміс пен бүрдің түр-түсі
1	2	3	4	5	6
Қылқан жапырақтылар
1	Сібір шыршасы	Ү-VI	ҮІІІ	ҮІІІ-ІХ	құба
2	Шренка шыршасы	Ү	ІХ	ІХ	қоңыр жылтыр
3	Сібір балқарағайы	IҮ-V	ҮІІІ-ІХ	ҮІІІ-ІХ	ашық-сары немесе қоңыр-сары
4	Кәдімгі арша	IV-V	IX	IX-X	қара-көкшіл
5	Зеравшан аршасы	IV-V	IX	X	қара-қошқыл
6	Түркістан аршасы	IV-V	VII	IX	жылтыр қара
7	Сібір самырсыны	Ү-ҮІ	ҮІІІ-ІХ	ІХ-Х	құба, ашық-құба
8	Сібір балқарағайы	VI	VІІІ-ІХ	ІХ	сұр-қоңыр
9	Кәдімгі қарағай	V-VІ	ІХ-Х	Х-ІІІ	сұр, сұр-құба, қара-қоңыр, қызғылт қоңыр
10	Батыс бозаршасы	ІV-V	ІХ-Х	ІХ-Х	сұр-қоңыр, қара-қоңыр
Жалпақ жапырақтылар
11	Кәдімгі өрік	ІІІ-ІҮ	ҮІ-ҮІІІ	ҮІ-ҮІІІ	қызыл-сары
12	Ақ қараған немесе ақ инеш	Ү-ҮІ	ІХ	IX-XII	қоңырлау-сары
13	Сары қараған	Ү-ҮІ	ҮІ-ҮІІ	ҮІ-ҮІІ	сары-құба
14	Тушақұрай	ҮІ-ҮІІ	ІХ-Х	ІХ-Х	қоңырлау
15	Салпыншақ қайың	IҮ	ҮІІ-VIII	ҮІІ-VIII	сары-жасыл, сары-қоңыр
16	Кәдімгі қынаағаш	Ү-ҮІ	ҮІІІ-ІХ	ІХ-ХІ	қара, жылтыр
17	Кәдімгі долана	Ү-ҮІ	ҮІІІ	ҮІІІ	құба-қызыл, сары
18	Кәдімгі аюбадам	Ү	ҮІІ-ҮІІІ	ҮІІІ	қызыл, қызғылт-сары
19	Дала шиесі	Ү	ҮІІ	ҮІІ	қызыл
20	Жылтыр шегіршін	III-ІҮ	V	V	сұр
21	Кішкі жапырақты шегіршін	III-ІҮ	ІҮ-Ү	ІҮ-Ү	құм түсті
22	Кәдімгі қарала	Ү-ҮІ	ІХ-Х	IX-XII	қара-қоңыр, жылтыр
23	Кәдімгі алмұрт	ІҮ-Ү	ҮІІІ-Х	ҮІІІ-Х	көк-жасыл
24	Сәнтал, көріктал	ҮІ	ІХ	ІХ-Х	қара
25	Емен	ІҮ-Ү	ІХ-Х	ІХ-Х	қара-қоңыр, жылтыр
26	Кәдімгі ұшқат	Ү-ҮІ	ҮІІІ-ІХ	ҮІІІ-ІХ	қою-қызыл
27	Татар ұшқаты	Ү-ҮІ	ҮІІ-ҮІІІ	VІІ-ҮІІІ	ақшыл-қызғылт, шымқай-қызыл
28	Ақ тал	ІҮ-Ү	V-VІ	V-VІ	сары-қоңырлау
29	Шәңгіш	Ү-ҮІ	ІХ	ІХ	ашық-қызыл
30	Сәнағаш	ҮІ-ҮІІ	ІХ-Х	ІХ-ХІ	құба
31	Сүйір жапырақты үйеңкі	ІҮ-Ү	ІХ	ІХ-Х	құба-қоңыр
32	Дала үйеңкісі	ІҮ-Ү	ҮІІІ-ІХ	ІХ-Х	жасыл-құба, қоңыр-құба
33	Татар үйеңкісі	Ү-ҮІ	ҮІІІ-ІХ	ІХ-Х	сары-қызыл, құба-қызыл
34	Ат талшыны	Ү-ҮІ	ІХ-Х	ІХ-Х	жасыл, жылтыр қоңыр
35	Үлкен жапырақты жөке	ҮІ-ҮІІ	ІХ-Х	ІХ-Х	қара-сұр
36	Кіші жапырақты жөке	ҮІ-ҮІІ	ІХ-Х	IX-XII	құба-қоңыр
37	Жіңішке жапырақты жөке	Ү-ҮІ	ІХ-Х	ІХ-Х	ақшыл
38	Шырғанақ	ІҮ-Ү	ҮІІІ-ІХ	ІХ-Х	қызыл, қызғылт сары құба
39	Грек жаңғағы	ІҮ-Ү	ҮІІІ-Х	ІХ-Х	сары құба, ақшыл-қоңыр
40	Жабысқақ қандыағаш	ІІІ-ІҮ	Х-ХІ	Х-ХІ	қызыл-құба
41	Кәдімгі шабдал	ІҮ	ҮІІ-ІХ	ҮІІ-ІХ	сары-қызғылт барқыт түсті
42	Итті раушан	Ү-ҮІ	ІХ-Х	Х	қызғылт-сары, қызыл
43	Кәдімгі шетен	Ү-ҮІ	ҮІІІ-ІХ	ІХ-Х	қызғылт-сары
44	Ақ сексеуіл	ІІІ-ІҮ	Х	Х	ашық-сары, ашық
45	Қара сексеуіл	ІІІ-ІҮ	Х	Х	сұр
46	Жалқын	Ү-ҮІ	ҮІ-ҮІІ	ҮІ-ҮІІ	сұр-қоңырлау
47	Тікенді қараөрік (шомырт)	ІІІ-ІҮ	ҮІІ-ІХ	ҮІІ-ІХ	қара-көк
48	Соғды қараөрік (алша)	ІІІ-ІҮ	ҮІІІ-ІХ	ҮІІІ-ІХ	күргін, сары-жасыл, қызылшие
49	Сары қарақат	Ү	ҮІІ	ҮІІ	қара-күнгін
50	Қара қарақат	Ү	ҮІІ	ҮІІ	қара
51	Шығыс сораңы (қара шеркез)	ҮІ-ҮІІ	Х	Х-ХІ	сұр
52	Рихтер сораңы (Рихтер шеркезі)	ҮІ-ҮІІ	Х	Х-ХІ	сұр-күміс
53	Бальзам терегі	ІҮ-Ү	ҮІ	ҮІ	жасыл-құба
54	Ақ терек	ІІІ-ІҮ	Ү-ҮІ	Ү-ҮІ	ашық-жасыл
55	Қара терек	ІҮ	Ү-ҮІ	Ү-ҮІ	жасыл
56	Батыс бозаршасы	ІҮ-Ү	ІХ-Х	ІХ-Х	ақшыл-сары
57	Ақ тұт	Ү	Ү-ҮІІ	Ү-ҮІІ	ақ, жасылды-ақ
58	Қаратұт	Ү	ҮІ-ҮІІ	ҮІ-ҮІІ	қара-қызыл, қара-сия
59	Сиверс алмасы	V-VI	VIII-IX	VIII-IX	сары-жасыл, кейде қызғылт реңімен
60	Жасыл шаған	ІҮ-Ү	ІХ	ІХ-Х	құба
61	Кәдімгі шаған	ІҮ-Ү	ҮІІІ-ІХ	ІХ-ХІ	жасыл-құба
62	Соғды шағаны	ІҮ-Ү	ІХ	ІХ-Х	құба

Ескертпе:

1. Күнтізбеде жаппай гүлденуінің және жемістердің (бүрлердің) пісуінің мөлшерлі мерзімдері көрсетілген, олар қолайсыз жағдайларда кешірек басталуы мүмкін. Орман тұқымдарын жинау үшін сондай-ақ болжамды мерзімдер келтірілген. Сары қараған, қайың, терек пен көкталдың жемістері мен сырғаларын толық піспей тұрып біраз ертелеу жинайды, өйткені піскеннен кейін орман тұқымдары тез шашылып қалады.

2. Кәдімгі шағанның, қабыржықтың және итмұрынның жемістерінде орман тұқымдарын себуге неғұрлым ойдағыдай әзірлеу үшін біраз піспеген күйінде жинаған жақсы.

Орман тұқымдарын дайындау, қайта өңдеу, сақтау мен пайдалану және олардың сапасын бақылау жасау қағидаларына 4-қосымша

Орман тұқымдарын есепке алу кітабы

Орман тұқымы _____________________ түр атауы

Осы орман тұқымы партиясы паспортының № және толтырылған күні	Орман тұқымы дайындалған жері (алынған) орман тұқым ауданының, кіші ауданының индексі, шаруашылығы, орманшылығы	Орман тұқымы массасы, кило-грамм	Орман тұқымының селекциялық санаты (сорты, жақсартылған, жақсы)	Орман тұқымы сапасы
				Тұқым сапасы туралы құжаттың толтырылған № және күні	Тұқым сапасы туралы құжаттың қолданылу мерзімі
1	2	3	4	5	6

кестенің жалғасы

Орман тұқымы сапасы	Орман тұқымының шығымы, кг			Жыл басына кондициялы орман тұқымдарының қалдығы, кг
Сапа сыныбы, өнгіштігі % (сапалығы, өміршеңдігі)	Тұқымның жұмсалуы немесе есептен шығарылуы туралы құжаттың № және күні	Жұмсалғаны барлығы, оның ішінде өткізілді	Есептен шығарылды (кондициялы емес)
7	8	9	10	11

Ескертпе: Орман тұқымдарын есепке алу кітабы нөмірленуге, жіппен байлануға және тұқым дайындаушы орман иеленушінің (орман пайдаланушының) мөрімен куәландырылуға тиіс.

Орман тұқымдарын дайындау, қайта өңдеу, сақтау мен пайдалану және олардың сапасын бақылау жасау қағидаларына 5-қосымша

Ағаштар мен бұталардың алуан түрлерінің бүрлерін, жемістерін
және тұқымдарын жинау, өңдеу және сақтау ерекшеліктері

р/с №	Бүрлер мен жемістерді жинау	Бүрлер мен жемістерді өңдеу. Орман тұқымдарын тазалау	Жалпы массадан бүрлер мен жемістерден орман тұқымдар шығымы, %	Орман тұқымдарын сақтау
				Сақтау тәсілдері	Сақтау мерзімі, жыл	Тұқымның оңтайлы ылғалдылығы %
1	2	3	4	5	6	7
Сібір шыршасы, Шренк немесе Тянь-Шань шыршасы
1	Бүрлерді олар селекциялық тұқым шаруашылығы объектілерінде, сондай-ақ қалыпты алқа ағаштарда өсіп тұрған ағаштардан қоңыр түске боялған кезінде жинайды, УОТУ-лерде және кеспе ағаштарда бүрлерді кесілген ағаштардан жинауға болады.	Тұқымдарды бүрлерден бүркептіргіштерде 30-40оС температурада бүрлер ашыла бастағанға дейін және одан кейін олар толық ашылғанға дейін 45 С аспайтын температура жағдайында алады. Бүрлерді күн бүркептіргіштерінде кептіруге болады. Алынған тұқым қанатсыздандырғыштарда, тұқым тазарту машиналарында, суға шаю тәсілімен немесе қолмен қанатсыздандырылады, ал содан соң елеуіштерде немесе жел өтіне қолмен желдетіледі.	2-4	Бітеу жабылатын шыны шөлмектерде, сиымдылығы 25 литрге дейін металл немесе полиэтилен құтыларда	3-4	6-7,5
Сібір балқарағайы
2	Бүрлерді тұқым толық піскенге дейін 15-20 күнтізбелік күн қалғанда негізінен селекциялық тұқым объектілерінде және қалыпты алқа ағаштардан Бүрлерді қолмен жұлып алады, бүр алғыштармен тарайды, жеңіл ағаш таяқтармен сабалайды. Бүрлерді УОТУ-лерде кесілген ағаштардан және кеспеағаштарда қалыпты алқаағаштардан жинауға болады.	Тұқымдарды бүрлерден бүркептіргештерде 30-40оС температурада алдын ала кептірілген бүрлерден алғашқы бүрлер ашыла бастағанға дейін және одан кейін олар толық ашылғанға дейін 45 С аспайтын температура жағдайында алады. Бүрлерді күн бүркептіргіштерінде кептіруге болады. Алынған тұқым қанатсыздандырғыштарда, тұқым тазарту машиналарында, суға шаю тәсілімен немесе қолмен қанатсыздандырылады, ал содан соң елеуіштерде немесе жел өтіне қолмен желдетіледі.	4-6	Бітеу жабылатын шыны шөлмектерде, сиымдылығы 25 литрге дейін металл немесе полиэтилен құтыларда	4-5	8-9
Кәдімгі арша, зеравшан, түркістан және басқа да аршалары
3	Бүржидектерді піскеннен кейін (өзіне тән бояуы болады) үсік басталмай тұрып қолмен жинайды. Үсіктен кейін бүржидектер жерге түсе бастайды.	Бүржидектерді 3-4 күнтізбелік күн суға немесе марганец қышқылы калийдің 0,5% ерітіндісіне салып қояды, содан соң ағаш ыдыста ағаш оқтаулармен ұнтақтайды немесе кедір-бұдыр екі тақтайдың арасына салып, електе немесе тұқым тазарту машиналарында үгітеді. Содан кейін тұқымды сумен шайып, електерге 1,5-2 сантимерт қалыңдықта жайып кептіреді.	8-10	бұл да	2-3
Сібір майқарағайы
4	Бүрлерді селекциялық тұқым шаруашылығы объектілерінде және қалыпты алқаағаштарда өсіп тұрған ағаштардан ұшар бастардың оңтүстік секторларда олар өзіне тән түске боялып, ішінара шашыла бастаған кезде жинайды. Кеспеағаштарда бүрлерді кесілген ағаштардан жинауға болады.	Бүрлер жақсы пісу үшін оларды жақсы желдетілетін бөлмелерге шашып қойып, күніне 1-2 рет араластырады. Тұқымды бүрлерден машинада алу ұсынылады. Машина болмаған жағдайда ашылған бүрлерді қаптарда қолмен үгітеді, тұқымды қабыршақтардан және өзектерден електерде ажыратады, қанатсыздандырады және желдетеді.	20	Бітеу жабылатын шыны шөлмектерде, сиымдылығы 25 литрге дейін металл немесе полиэтилен құтыларда	2	11-12
Сібір самырсын қарағайы (сібір самырсыны)
5	Бүрлерді (піскен) жинауды өсіп тұрған ағаштардан оларды сырқпен сілку немесе бұтақтарын таяқпен сабалау арқылы жүргізеді. Өнім мол болған жылдары бүрді жерден қар еріп кеткеннен кейін де жинайды.	Бүрлерді ұсақтайды және тұқымдарды үгіту аппараты бар машиналарда қоспалардан тазартады. Машина болмаған жағдайда бүрлерді ағаш үгіткіш терде ұсақтайды, қисық таяқтармен ұнтақтайды. Тұқымды електерде тазартады. Дайындалған тұқымдарды 10-15 см қалыңдықпен күн көзінде кептіреді. Көп тұқымды астық кептіргештерді кептіруге болады	Сібір самырсын қарағайы – 24-25	Құрғақ, салқын үй-жайларда жәшіктерде, қоймаларда, қамбаларда. Шұңқырларда, траншеяларда құмқабаттарын төгу арқылы сақтайды.	1 2	12-16 -
Кәдімгі қарағай
6	Бүрлерді ТОТБ объектілерінде және қалыпты алқаағаштарда өсіп тұрған ағаштардан қыркүйек-қазанда (ерте жинау) және қарашадан наурызға дейін жинайды. УОТУ мен үстіміздегі жылғы кеспеағаштарда кесілген ағаштардан жинауға болады.	Тұқымды бүрлерден бүркептіргіштерде 50-60 оС температурада ажыратып алады. Ерте жиналған бүрлер толық пісуі үшін оларды жақсы желдетілетін жерлерге 1-2 ай қояды, мезгіл-мезгіл араластырып тұрады және сақтауға қойылған соң 1-3 айдан кешіктірмей өңдейді. Тұқымдарды механикалық тәсілмен немесе су бүрку арқылы қанатсыздандырады және сұрыптайды.	1	Бітеу жабылатын шыны шөлмектерде, сиымдылығы 25 литрге дейін металл немесе полиэтилен құтыларда	5-6	6-7,8
Батыс бозаршасы
7	Бүрлерді піскен кезінде өсіп тұрған ағаштардан бірден жинайды	Бүрлерді құрғақ үй-жайда жерге жайып брезентте немесе сөрелерде кептіреді және тұқым тез түсу үшін араластырады.	4-10	бұл да	2-3	-
Кәдімгі өрік
8	Жемістерін піскен кезінде бұтақтарынан қолмен үзіп алып немесе (жаппай піскен кезде) жерге төселген төсеніштерге сілку арқылы жинайды.	Тұқымның шағын партияларын дайындау кезінде қолмен жинаған соң 1-2 күнтізбелік күн ішінде жемістерді кесіп, сүйектерін жемістерден ажыратып алады немесе тұқымның үлкен партиясын дайындағанда сүйек шығаратын машиналар пайдаланылады. Сүйектерді 4-5 сантиметр қалыңдықта жайып ауада немесе 35оС аспайтын температурада астық кептіргіштерде кептіреді.	10-17	Салқын жерде таза қаптарда, жәшіктерде. Ең сенімді тәсіл құм салынған жәшіктерде сақтау	2	8-12
Бұталы туша қурай
9	Жеміс беретін бұтақтарды күзде және қыста қолға қолғап киіп жинайды	Жеміс бұтақтарын кептіріп, електерден өткізіп, тазалайды (себу ашылмаған дәнмен жүргізіледі)	60-70	Ұзақ сақтау үшін бітеу жабылатын шыны шөлмектерде; алғашқы көктемде себу үшін - қағазқаптарда, жәшіктерде	3-4	11-12
Салпыншақ қайың
10	ТОТБ объектілері мен қалыпты алқаағаштарда сырғаларды өсіп тұрған ағаштардан қолмен үзіп немесе секаторлармен және бұтақ кескіштермен кесіп, тұқым шашыла бастағанға дейін 10-15 күнтізбелік күн қалғанда жинайды (сырғаларды майыстырған да олар ішінара шашыла бастайды)	Сырғаларды жақсы желдетілетін жерлерде 5 сантиметр қалыңдықта жайып немесе бұтақтармен бірге іліп кептіреді. Кептірілген сырғаларды тырмамен араластырады, қаптармен үгітеді немесе сілкиді; буылған сырғаларды үгітеді. Жапырақтарын, бұтақтарын, өзектерін және басқа да ірі қоспаларды тұқыммен қабықтарын електен өткізу арқылы алып тастайды. Қайың тұқымын 2-3 миллиметр дөңгелек тесікті електерде тазартуға болады. Үлкен партиялар дайындау кезінде сырғаларды өңдеуді (қанатсыздандыра отырып) тұқым тазалайтын машиналарда жүргізу ұсынылады.	Қабықты – 90; қабықсыз – 30-40	Бітеу және жабық ыдыста. Хлорлы кальций құйылған осындай ыдыста. Жиналған жылы немесе келесі көктемде себу үшін - құрғақ, салқын үй-жайда ағаш жәшіктерде қалыңдығын 4 сантиметр қағаз салып сақтайды.	1-2	7-8
Үлпек қайың
11	Сырғаларды өсіп тұрған ағаштардан қолмен үзіп немесе секаторлармен немесе бұтақкескіштермен кесіп жинайды. Піскен сырғалар ағашта ұзақ тұрады, сондықтан жинауға асықпауға болады	Бұл да салпыншақ қайың сияқты	Қабықты – 20; үлпек – 30-40	Бұл да салпыншақ қайың сияқты	1-2	-
Кәдімгі қынаағаш
12	Жемісі піскен соң қолмен жинайды	Жидектерді електен өткізіп, сумен жуады, електе қалыңдығын 1,5-2 сантиметр етіп жайып кептіреді немесе жидектерді електен өткізген соң мезга бар тұқымды кептіріп, сұрыптайды. Жемістердің үлкен партиясын тұқым тазалайтын машиналарда өңдеуге болады, өңдеуден кейін тұқымды жуу керек	8-18	Бітеу және жабық ыдыста, ағаш жәшіктерде. Таза қаптарда сақтауға болады	1-2	8-10
Кәдімгі долана
13	Жемістер піскен кездегі қалыпты түсіне бояла бастағанда оларды ерте күзде себу үшін; ұзақ сақтау үшін - толық піскен кезде жинайды. Секаторлардың, ұзын сырықты кескіштердің көмегімен немесе сатылардан жиналады.	Жемістер жеміс қырғыштарда немесе електерде қолмен үгітіледі, ағаш ыдыста қолмен езіледі. Үлкен партиялар өңдеу үшін тұқым тазалайтын машиналар пайдаланылуы мүмкін. Тұқымды 2-3 сантиметр қалыңдықта жайып, жуады, кептіреді және сұрыптайды.	15-20	Таза қаптарда, ұрада, жәшіктерде	2	10-12
Аюбадан: кәдімгі, қызыл, қара
14	Піскен жемісті бұтақтарын қолмен үзіп алады немесе секатормен себетке не төселген төсеніштерге кесіп түсіреді.	Жемістерді ағаш ыдыстарда немесе астауларда ағаш қалақтармен араластырады, електерден өткізеді, жеміс қырғыштарда өңдейді. Тұқымды сумен жуып, шүберек тартылған рамаларға 1 сантиметр қалыңдықта жайып, кептіреді, сұрыптайды.	Қызыл аю: бадам – 3-5; қара – 2-6	Бітеу және жабық ыдыста; ағаш жәшіктерде	2	8-10
Шие: бұталы, далалық, кәдімгі
15	Піскен жемісті бұтақтан үзіп, қолмен жинайды. Жеміс бақтарында жеміс жинау машинасын қолданылады.	Сүйектерді жемістерден сүйек алу машиналарында немесе жеміс қырғыштарында ажыратып алады. Аз мөлшерде дайындау кезінде сүйектер қолмен ажыратып алынады немесе жемісті ағаш ыдыста мыжиды, ал сүйектегі жеміс жұмсағын елек арқылы жуып шаяды. Жемісті жинаған соң 1-2 күнтізбелік күн бойы өңдейді. Егер тұқымдар жиналған соң бірден себуге арналмаса, оларды елекке қалыңдығын 2-4 сантиметрге жайып кептіреді және сұрыптайды. Тұқымның үлкен партияларын өңдеу кезінде салқын тәсілмен ілеспе өнім (пюре, шырындар) ала отырып дайындайды.	Шие: бұталы - 12-15; кәдімгі - 12-20	Таза қаптарда, жәшіктерде, қоймаларда	2	10-12
Шегіршін: жылтыр; жапырақты, қарағаш; ұсақ жапырақты, бұжыр жапырақты
16	Жемістерін қанаттары сарғая бастаған күннен 5-10 күнтізбелік күн ішінде жинайды	Жемістерді қоспалардан, ал жер бетінен жинағанда електі пайдаланып топырақ түйірлерінен тазартады. Содан кейін жемісті 3-5 сантиметр қалыңдықта жайып кептіреді. Қанатсыздандырылған тұқымды себу үшін жемісті тұқым тазарту машиналарында өңдеуге немесе ұсақ ұялы електен өткізу арқылы қолмен өңдеп, желдеткіштер немесе жел арқылы сұрыптауға болады.	Шегіршін: жылтыр – 40; жапырақты – 60; ұсақ жапырақты – 50-70; бұжыр жапырақты – 40-50	Тұқым жиналған соң бірден себіледі. Келесі жылдың көктеміне дейін сақтау қажет болса, тұқымды кептіріп, хлорлы кальций құйылған бітеу және жабық шөлмектерде сақтайды (10 литр шөлмекке 100 грамм хлорлы кальций).	- 1	7-8 сақтау үшін 4-6
Кәдімгі қарамала
17	Піскен жемістерді өсіп тұрған ағаштардан жинайды	Жемістерді күн көзінде желдетілетін орында немесе бүркептіргіште 30-35оС температурада кептіреді; тұқым тазалау машинасында немесе үгіткіште не жеңіл таяқпен брезентке сабалау арқылы қолмен өңдейді. Тұқымды қоспалардан електе тазалайды.	20-25	Қағаз қаптарда, үлкен партияларын -жәшіктерде, қоймаларда	4-5	11-12
Кәдімгі алмұрт
18	Жемісті әбден піскен кезінде соң өсіп тұрған ағаштардан жинайды.	Шағын тұқым партияларын дайындағанда жемісті ағаш ыдыста езеді немесе електе жонады. Әдетте тұқымды 2 рет жуып, шүберек тартылған рамада қалыңдығын 1 сантиметрге дейін етіп жайып кептіреді, сұрыптайды және сорттайды. Тұқымды сорттап алудың құрғақ тәсілінде қолданады: жемісті ұсақ бөліктерге кесіп, күн көзіне кептіреді және ұсақталған массаны үгітіп, електеп өткізеді. Тұқымның үлкен партияларын бір мезгілде шырындар немесе пюре алумен (ыстық әдіспен емес) әзірлейді.	0,8-1,0	Ұзақ сақтау үшін бітеу және жабық шыны шөлмектерде. Таза қаптарда (көктемге дейін қыста сақтау үшін) сақтауға жол беріледі.	2-3	10
Дерен: ақ, қою қызыл немесе сәнтал
19	Жемісті толық піскен кезінде бұтадан қолмен үзіп алу немесе жерге сілкілеу арқылы жинайды.	Жемісті електен өткізеді немесе жеміс қырғышта өңдейді. Тұқымды жеміс жұмсағынан сумен жуып ажыратады, қалыңдығын 2-3 сантиметр етіп елекке жайып кептіреді және сұрыптайды.	Ақ дерен – 10-15; қою қызыл дерен – 10-25	Таза қаптарда, жәшіктерде, қоймаларда	1-2	10-12
Емен: қызыл, жартас
20	Жаңғағын жерге жаппай түскен кезде сол бір учаскеде жинауды 3-5 күннен кейін қайталап, бірнеше рет жинайды. Алдымен ауру, зақымданған жаңғақтар түсетінін ескеру керек	Жиналған жаңғақтарды 15 сантиметрге дейін қалыңдықта жайып және ағаш күрекпен араластырып, аздап кептіреді. Содан соң оларды ірі және ұсақ қоқыстардан тазартады. Траншеяларға қысқы сақтауға салғанға дейін ауаның салыстырмалы ылғалдылығы 60-70% жерлерде (жертөлелер, ұралар) сақтайды.	90-95	Қысқа сақтауды: траншеяларда; қарда; жаңғақ сақтау қоймаларында; типтік қоймаларда	Жиналған жылдан кейінгі көктемге дейін 2	мүлдем құрғақ массасынан 55-60 -
Ұшқат: Маака; кәдімгі; татар
21	Жидектерді бұтақтардан қолмен үзіп алу арқылы қолмен жинайды	Жемісті електе, жеміс қырғышта, тұқым тазалау машиналарында езеді, ағаш ыдыста мыжиды. Тұқымды жеміс жұмсағынан сумен шаю арқылы ажыратады, шүберек тартылған рамада 1-1,5 сантиметр қалыңдықта жайып кептіреді және сұрыптайды	3-9	Ұзақ сақтау үшін сиымдылығы 25 литрге дейін оқшау ыдыста. Қысқа мерзімді сақтау кезінде жәшіктерде және таза қаптарда	2	Ұшқаты: татар - 10-12; кәдімгі - 8; маака - 8-10
Ақ күміс тал, тал
22	Сырғаларды өсіп тұрған ағаштардан қолмен үзу немесе секатормен кесу арқылы жинайды. Жинауға алғашқы қорапшалар ашылып, мақтасы шыға бастаған кезде кіріседі.	Дайындалған сырғаларды құрғақ, желдетілетін жерлерге 2-3 сырғаны толық піскенге дейін қояды. Қорапшаның басым бөлігі ашылып, мақтасы шыққанда 2-3 күнтізбелік күннен кейін сырғаларды тұқым тазарту машиналарында өңдейді немесе тесіктері 2х2, ал содан соң 1х1,5 миллиметр металл торлардан өткізіп өңдеп, бұл тәсілді 2-3 рет қайталайды. Тұқымды таяудағы 15-20 күнтізбелік күн ішінде себу мүмкін болмаған жағдайда тұқымды 5-6 сағат бойы бөлме температурасында 6-7 % ылғалдылыққа дейін кептіреді.	2-10, орташа есеппен 4,5-5	Бітеу және жабық шөлмектерде. Хлорлы кальций немесе өшірілмеген әгі бар эксикаторларда	1 жылға дейін	6-7
Кәдімгі шәңгім
23	Толық піскен жемістерді бұтақтарды үзіп, қолмен жинайды	Жемістерді жеміс қырғыштарда өңдейді, електен өткізеді немесе ағаш ыдыста езеді. Тұқымын (сүйегін) жеміс жұмсағынан сумен шайып ажыратып алады, електерде 1,5-2 сантиметр қалыңдықта жайып, кептіреді және сұрыптайды.	8-10	Бітеу және жабық шөлмектерде, күбілерде. Уақытша сақтаған кезде - жәшіктерде және қаптарда	2	8-10
Ағаш тәріздес қараған және сары қараған
24	Жемістерді олар жарылмай тұрып бұтақтарын ұзындығы 0,5 метрлік таяқпен ұрып төселген төсенішке түсіреді немесе қолмен үзіп жинайды	Бұршақтарды төсенішке 4-6 сантиметр қалыңдықта жайып, желдетілетін жерде кептіреді (күн көзінде емес) және барлық бұршақ ашылғанша тырмамен араластырады. Жеміс жарылған кезде тұқым сырт жаққа шашырап кетпес үшін жемісті ұсақ тормен жабады. Тұқымдарды қоспалардан желдеткіште тазалайды.	15-20	Ұзақ сақтау үшін бітеу және жабық ыдыс қолданылады. Жәшіктерде және қоймаларда. Жинаған соң бірінші көктемге дейін қағаз қаптарда сақтауға болады.	3-4	11-12
Кәдімгі сәнағаш
25	Жемісін өсіп тұрған ағаштардан әбден піскен кезде қолмен үзіп және секатормен кесіп жинайды	Жемістерді аздап кептіреді және тұқым алу үшін машинада өңдейді немесе електен өткізеді және сұрыптайды	22-25	Жәшіктерде, қоймаларда, қаптарда	2-3	-
Үйеңкі: ақ; далалық; сүйір жапырақты
26	Өсіп тұрған ағаштардан әбден піскен кезінде жиналады. Қанаттары қолмен үзіледі немесе секатормен және бұтақ кескіштермен кесіледі, төселген төсенішке немесе алдын ала қоқыстан тазартылған алаңға сілкілеп жерге түсіріп, жемістерді жинап үйеді.	Жемістерді сағағынан, ұсақ бұтақтардан, жапырақтардан және басқа қоспалардан қолмен тазартады немесе 5-10 сантиметр қалыңдықта жайып қойып електерде кептіреді. Тұқым көлемін азайту мен себу ыңғайлы болуы үшін жемісті тұқым тазарту машиналарында немесе ауыл шаруашылық молотилкаларында қанатсыздандырып, кейіннен сұрыптауға болады.	70-90	Жәшіктерде, себеттерде (жеміс қабаты 50 сантиметрден аспауға тиіс), қағаз қаптарда	1	10-12
Кәдімгі ат талшын
27	Жемістерін олар жаппай түсе бастаған кезде алғашқы үсіктерден кейін жерден жинап алады.	Қорапшаларды құрғақ, қопсытылған, мүмкіндігінше құмайт топырақты жерге бастырма астына 8-10 сантиметр қалыңдықта жайып, мезгіл-мезгіл аударыстырып, аздап кептіреді. Барлық қорапшалар ашылып, тұқымдарды босатқанша кептіреді.	90-95	Аздап дымқыл құм салынған жәшіктерде ұраларда немесе траншеяларда	Жиналған жылдан кейінгі алғашқы көктемге дейін	14
Жөке: ірі жапырақты; ұсақ жапырақты немесе жүрек тәріздес
28	Жемістерін өсіп тұрған ағаштардан қолмен үзіп немесе бұтақшаларды гүлшоғырымен бірге кесіп жинайды; төселген төсенішке немесе қыста қар үстіне сырықпен түсіреді	Жемістерді сағағынан, гүлінен және тағы басқа қоспалардан қапты толтырмай салып қолмен сілкіп тазалайды, 5-10 сантиметр қалыңдықта жайып қойып кептіреді және тұқымды сұрыптайды. Күзгі себуді жаңадан жиналған, кептірілмеген тұқымдармен жүргізеді.	Жөке: ірі жапырақты – 70; ұсақ жапырақты – 50-90	Бітеу және жабық шыны шөлмектерде, металл және полиэтилен күбілерде	2-3	10-12
Жіңішке жапырақты жиде
29	Жемістерін ағаштардан және бұталардан қолмен үзіп жинайды	Сүйегін бөліп алу үшін жемісті жеміс қырқышта немесе електе өңдейді, сүйекті сумен шаяды, 2,5-3 сантиметр қалыңдықта жайып електе кептіреді. Жемістің үлкен партияларын сүйекті бөліп алу үшін молотилкаларда өңдейді.	30-45	Таза	3-4	12
Қарашайыр шырғанақ
30	Жемісті күзде төселген төсенішке түсіріп (қысқы дайындау кезінде каротин мен С витаминін жоғалтпас үшін) немесе қыста мұздап қатып қалған күйінде бұтағын кесіп жинап, оларды жабық лашықтарға үйіп қояды.	Мұздатылған жемісті бұтақтарынан ажыратады, содан кейін сұрыптап, қоспалардан тазартады. Тек тұқымдар (сүйектер) дайындау кезінде жемістерді жеміс қырғышта өңдейді, ағаш ыдыста езеді, електен өткізіп, кейіннен сумен шаяды. Шырынын алу кезінде жемісті преспен қысады және сүйегін жоғарыда айтылған тәсілмен бөліп алады, жуылған тұқымды 1-1,5 сантиметр қалыңдықта жайып, кептіреді және сұрыптайды.	10	Әдетте бітеу және жабық ыдыста. Таза қаптарда, 50 сантиметрге дейін қабатпен ағаш жәшіктерде сақтауға болады	2	10-14
Жабысқақ немесе қара қандыағаш
31	Бүрлерді өсіп тұрған ағаштардан қолмен үзіп, секатормен кесіп немесе төселген төсенішке сырықпен сілкілеп жинайды. Жемістерді қар ерігеннен кейін көктемде су бетінен де жинайды	Бүрлерден жемісті бүр кептіргіште 40-45оС температурада 1-2 тәулік ішінде немесе жылытылатын үй-жайда 5-6 тәулік бойы бүрлерді 3-5 сантиметр қалыңдықта еденге немесе еденге жайып қойып, күніне 2-3 рет араластыра отырып бөліп алады. Су бетінен жиналған жемістерді жинап алынған соң бірден себеді.	3,5-12 (қазан-қарашада жинау кезінде шығымы неғұрлым жоғары болады)	Бітеу және жабық шөлмектерде	2-3	5-7
Грек жаңғағы
32	Жемісін жерден жинайды. Жемістің түсуін тездету үшін бұтақтарды ұшында ілгіші бар ұзын сырықпен сілкиді.	Жемістерді жеміс жұмсағынан жаңғақ тазалайтын машиналарда немесе қолмен тазартады. Қоспалардан толық тазарту үшін жаңғақты күбілерде, бөшкелерде, үлкен ағаш ыдыстарда сумен шаяды және 5-6 сантиметр қалыңдықта елекке жайып қойып не биіктігі 1 метр және ені 0,8 метр дейін сырғымалы екі қақпақты тоқылған қораптарда бастырма астында немесе сарайда 3-5 күнтізбелік күн бойы кептіреді.	70-80	Салқын үй-жайларда жәшіктерде немесе көлемі бойынша 1:3 пропорцияда таза құм қоспасы мен траншеяларда	1	11-12
Көктерек
33	Сырғаларды кесілген немесе өсіп тұрған ағаштардан оларды үзіп жинайды. Тұқым бірнеше күн ішінде сыртқа шығады. Жинауға алғашқы қорапшалар жарылып ашыла бастаған кезде кіріседі. Жемістерді өсіп тұрған ағаштардан пісуіне қарай бұтақтардан үзіп, қолмен жинайды.	Тұқымның пісуі үшін сырғаларды құрғақ, желдетілетін үй-жайларда сөрелерде, еденге төселген брезентке, фанер тақтайшаларға 2-4 сантиметр қалыңдықта жайып, мезгіл-мезгіл араластырып отырады. Қорапшалардың басым бөлігі ашылатын 1-2 күнтізбелік күннен соң тұқымды бөліп алып, сырғаларды тесіктері 1-1,5х1-1,5 миллиметр електен өткізеді, одан көктеректің тұқымы өтуге тиіс. Бұдан кейін мақталы қорапшалардың ұсақталған бөліктерін 3-4 сағат бойы қайта кептіріп, електен өткізеді. Жемістерді өңдеу орнына жәшіктермен және себеттермен әкеледі. Сүйектерін жиналғаннан кейін 1-2 күнтізбелік күн ішінде жемістерді қолмен кесіп ажыратып алады, суға шаяды, 5 сантиметрге жуық қалыңдықпен електерде кептіреді және сұрыптайды.	10-35	Жиналып, тазартылғаннан кейін бірден себілмеген тұқымдар салқын үй-жайларда сақталады: а) бітеу және жабық шөлмектерде; б) хлорлы кальцийі немесе өшірілмеген әгі бар эксикаторларда. Таза қаптарда, жәшіктерде және қоймаларда	- - 1 жылға дейін 1-2	5-6 5-6 - 10-12
Раушан: тікенді; қоңыр; қоқыр; итраушан
34	Жемістерді бұталар бұтақтарынан қолмен үзіп жинайды	Жемістерді жеміс қырғыштарда іреді және сұрыптайды немесе тұқым тазалайтын машиналарда өңдейді. Шағын партияларды електен өткізеді, ағаш күбілерде езеді. Тұқымды жұмсағынан сумен шаяды, 1,5-2 сантиметр қалыңдықта жайып, електе кептіреді.	Раушан: ит – 15-20; тікенді - 10; қоқыр - 5-15; қоңыр – 40-50	Таза қаптарда, жәшіктерде және қоймаларда (сандықтарда)	2	10-12
Тянь-шань сібірі кәдімгі метені
35	Жемісі бар бұтақтарды өсіп тұрған ағаштардан қолмен үзіп алады, әбден піскен кезінде төселген төсенішке секатормен немесе бұтақ кескішпен кесіп түсіреді.	Жиналған жемістерді қоспалардан тазартады және тұқым тазалау машиналарында, жеміс қырғышта өңдейді немесе електен қолмен өткізеді. Еттартқыштарды пайдалануға болады. Тұқымды жеміс жұмсағынан сумен шайып тазартады, шүберек тартылған рамаға қалыңдығын 0,5-1 сантиметр етіп жайып кептіреді және сұрыптайды.	3	Ыдыстың негізгі түрі бітеу және жабық шөлмектер, құтылар. Таза қаптарда сақтауға болады	2	9-10
Сексеуіл: ақ, құмды, қара
36	Жемісті олар қоңыр түске бояла салысымен және желді ауа райында шашылып қалмауы үшін айтарлықтай шұғыл түрде жинайды. Қанаттарын төсенішке немесе себеттерге қолмен түсіреді.	Тұқымды төсеніште күн көзінде 1-2 күнтізбелік күн бойы 6-7% ылғалдыққа дейін 10 сантиметр қалыңдықта жайып кептіреді және сағат сайын аударыстырып отырады. Түнге қарай жемісті брезентпен жауып қояды.	46	Жақсы желдетілетін қоймалардағы сөрелерде 50 сантиметрден аспайтын қабатпен сақтап, аптасына 1-2 рет аударыстырып отырады	Көктемге себуге дейін	6-7
Былғары жалқын
37	Жемісін пісе салысымен қысқа мерзім ішінде сыпырғыштарды сілкілеп немесе оларды үзіп төселген төсенішке лақтырып жинайды.	Сыпырғыштары брезентке жайып аздап кептіреді және ауылшаруашылық ұнтақтағышта ұнтақтайды, шағын мөлшерде дайындағанда қолмен өңдейді. Тұқымды сұрыптайды. Бос тұқым көп мөлшерде болған жағдайда оларды сумен шаяды, ал толық дәнді тұқымды кептіреді.	15-45	Бітеу және жабық шөлмектерде	2	10
Қара өрік: үй; алша; тікенді; терн
38	Жемісті пісуіне қарай бұтақтардан үзіп қолмен жинайды	Сүйекті жемістен сүйек шығаратын машинамен ажыратады. Шағын мөлшерде болған кезде жемісті қолмен өңдейді немесе жеміс қырғышта өңдейді, ағаш ыдыста езеді. Содан кейін сүйекті сумен шаяды, 3-5 сантиметр қалыңдықта жайып кептіреді және сұрыптайды. Тұқымның үлкен партияларын жемісті өңдеу кезінде ілеспе өнім-пюре, шырындар алып (ыстық әдіспен емес) дайындайды.	Қара өрік: үйі – 5-10; тікенді – 88-15; алша – 8-10	Салқын жерде таза: қаптарда; жәшіктерде; қоймаларда	1-2 2 2	11 10-12 9-10
Қарақат: қызыл; қара
39	Жидекті бұтақтардан қолмен үзіп немесе төселген төсенішке сілку арқылы жинайды.	Жидектерді ағаш ыдыста өңдейді немесе електен өткізеді. Тұқымды ағаш ыдыста сумен шайып, қалқып шыққан жұмсағы мен бос тұқымды алып тастайды. Жемісті шырын алу үшін пайдаланған кезде жидекті преспен қысып, алынған сөлді сумен араластырады және тұқымды сумен шаяды. Жуып шайылған тұқымды шүберек тартылған рамаға 0,5-1 сантиметр қалыңдықта жайып кептіреді және сұрыптайды.	Қарақат: қызыл - 3-6; қара - 2-4	Негізгі ыдыс түрі - бітеу және жабық шыны шөлмектер. Таза қаптарда сақтауға болады	2	10-14
Сорақ: Палецкий; қара-черкез (Палецки черкез); Рихтер, геок черкез (Рихтер черкез)
40	Қанатты жемістерді төселген төсенішке сілку арқылы қолмен жинайды. Жеміс жинау үшін бұтақтарды сындыруға тыйым салынады.	Жемістерді 2-4 күнтізбелік күн бойы желдетілетін, қараңғы жерде қалыңдығын 10 сантиметрге дейін етіп жайып, сағат сайын араластыра отырып кептіреді, түнге қарай жемісті брезентпен жауып қояды. Құрғатылған жемісті електен өткізіп, қоспалардан тазартады және сұрыптайды		Құрғақ, жақсы желдетілетін үй-жайларда сөрелерде 50 сантиметрге дейін қалыңдықпен жайып, аптасына 1-2 рет аударыстырады	Жиналған жылдан кейінгі көктемге дейін	6-7
Терек: ақ немесе күміс; қара немесе осокорь
41	Сырғаларды өсіп тұрған ағаштардан қолмен үзіп алады, жинайды. Жинауға қорапшалар ашылып, ауада бірінші ұшпалар пайда бола бастаған кезде кіріседі.	Сырғалар толық пісу үшін оларды құрғақ желдетілетін үй-жайда брезентке немесе фанер тақтайшалардың бетіне 2-3 сырға қабатпен жаяды. 2-3 күннен кейін қорапшалардың көпшілік бөлігі ашылып, ұшпалар бөле бастаған кезде сырғаларды тұқым алу үшін тұқым тазалайтын машиналарда немесе (машиналар болмаған кезде) тесігі 2х2 миллиметр темір електерде қолмен үгітеді. Ақ теректің сырғаларын електе 1 рет, қара теректің сырғаларын - бірінші өңдеуден кейін бір күн бойы ауада кептіріп, екінші рет өңдейді.	ақ терек - 4-11; қара терек - 3,5-12	Тұқымды жинағаннан кейін себу мүмкін болмаса, оны хлорлы кальций немесе өшірілмеген әгі бар эксикаторларда 7-8 % ылғалдылыққа дейін кептіріп, бітеу және жабық шөлмектерде сақтайды	1 дейін	7-8
Жапон хеномелесі немесе жапон айвасы
42	Жемісін әбден піскен кезінде бұтақтарынан қолмен үзіп жинайды	Жемісін жеміс қырғышта ұсақтайды немесе қолмен електе үгітеді. Тұқымын жұмсағынан жуып шайып, 1,5-2 сантиметр қалыңдықпен жайып, електе кептіреді және сұрыптайды.	0,7	Бітеу және жабық шөлмектерде	2	11
Тұт ағашы; ақ, қара тұт, шовтун
43	Жеміс шоғыры төселген төсенішке бір үйлі немесе аталықпен қатар өсіп тұрған аналық ағаштан сілкіп түсіреді. Жеміс бір мезгілде піспейтіндіктен жеміс жинауды бір ағаштан бірнеше рет жүргізеді.	Жеміс шоғырын жиналған күні өңдейді. Тұқымын алу үшін жемісті преспен қысады (шырынын пайдаланып) немесе жартылай толтырылған қаптарда қолмен езіп, електен өткізеді. Електен өткен тұқымды бірнеше рет сумен жуып шаяды және шүберек тартылған рамаға 0,5 сантиметр қалыңдықпен жайып, әрбір 3-4 сағат сайын араластырып көлеңкеде (бастырма астында) кептіреді. Тұқымдар сусымалы болған кезде олардың қалыңдығын 2-3 сантиметрге дейін көбейтеді. Кептіруді үлгілерді әрбір 2-3 күнтізбелік күн сайын өлшеп, тұрақты массаға дейін жүргізеді, содан соң тұқымды сұрыптайды.	2,5	Салқын жерде бітеу және жабық шыны шөлмектерде	3	8-10
Алма: үй немесе мәдени; орман; паллас; сібір; қытай; жидекті
44	Жемісін әбден піскен кезінде өсіп тұрған ағаштардан ілмегі бар ұзын сырықпен сілкіп жинайды.	Ілеспе өнімді пайдаланбай тұқым дайындау кезінде жемісті жеміс ұнтақтағыштарда, жеміс қырғыштарда ұсақтайды, машина болмаған кезде електе жонады немесе ағаш ыдыста езеді. Ұсақталған массадан тұқымды сумен жуып шаяды, шүберек тартылған рамада 1 сантиметр қалыңдықпен жайып кептіреді және сұрыптайды. Тұқымның шағын партияларын дайындау кезінде сондай-ақ өңдеудің құрғақ тәсілін қолданады. Тұқымның үлкен партияларын жемістен пюре немесе шырын алу арқылы (ыстық әдіспен емес) дайындайды.	Алма: үй – 0,2-0,6; орман – 0,4-1,0; сібір – 2,5-5,0; Қараөрік-жапырақты жидекті - 1-4	Салқын жерде; бітеу және жабық шыны шөлмектерде. Оларда да хлорлы кальций болады	2 3	8-10
Шаған: үшір, немесе жасыл; кәдімгі пенсильван, соғды
45	Жемістерін өсіп тұрған ағаштардан қолмен үзіп алып немесе секаторлармен, бұтақкескіштермен кесіп жинайды; төселген төсенішке немесе қоқыстан тазаланған алаңқайға сілкіп жинап, үйіп қояды. Күзгі немесе көктемгі себу үшін тұқымды сәл піспей тұрған күйінде (қанаттары қоңыр түске бояла бастағанда) жинаған жақсы	Жемістерді сағағынан, ұсақ бұтақтан, жапырақтан және басқа қоспалардан қолмен тазалайды, қалыңдығын 5-10 сантиметр етіп жайып кептіреді. Тұқымның көлемін азайту үшін және себуге ыңғайлы болу үшін жемісті тұқым тазалайтын машиналарда немесе ауылшаруашылық ұнтақтағышта қанатсыздандырып, тұқымды қоспалардан сұрыптайды.	Шаған: кәдімгі – 75-85; соғды – 75-80; маньчжур – 80; пенсильван және жасыл - 65-95	50 сантиметрден аспайтын жеміс қабатымен жәшіктерде, себеттерде, қағаз қапшықтарда.	2	10-12

Ескертпе:

1. Орман тұқымдарын бақылау мақсатында жинау үшін учаскеде тозаңдану және жарықтану жағдайлары әртүрлі 3-тен 10-ға дейінгі қалыпты ағаш бөледі.

2. ТОТБ - тұрақты орман тұқымдары базасы.

3. УОТУ – уақытша орман тұқымдары учаскелері.

Орман тұқымдарын дайындау, қайта өңдеу, сақтау мен пайдалану және олардың сапасын бақылау жасау қағидаларына 6-қосымша

нысан

Паспорт № _____

Ескерту. 6-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 26.10.2015 № 18-03/947 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

20__жылғы _______ массасы __________ (____________________) килограмм

^{(күні, айы) (жазбаша) (цифрлармен)}

____________________________________ орман тұқымы партиясына жасалды.

^{(тұқымның толық қазақша және латынша түр атауы)}

^{1. Осы орман тұқымы партиясын}

^{_____________________________________________________________________}

^{(бағыныстылығын көрсетіп, осы партияны дайындаған шаруашылықтың атауы)}

2. Шаруашылықтың мекенжайы және пошта индексі _______________________

3. Электронды поштаның адресі _______________________________________

4. Орман тұқымдарын, жемістер, бүрлер жиналған уақыт ___ 20__жыл ___

^{(айы, жылы)}

5. Орман тұқымы, жеміс немесе бүршік жиналғандарын:__________________

_____________________________________________________________________

^{(орман тұқымы ауданының, кіші ауданының индексі,}

_____________________________________________________________________

^{мемлекеттік орман иеленуші, орманшылық)}

^{Орман тұқымы объектісінің санаты_____________________________________}

^{Сортты немесе жаңартылған орман тұқымдар_____________________________}

^{плантация немесе учаске нөмірі, орам, телім}

^{6. Екпелердің, плантацияның, учаскенің таксациялық сипаттамасы:}

^{орманның құрамы__________, бонитеті_____, түрі_______________________}

^{жас тобы ____________________________________________________________}

^{(балауса, орта жастағы, пісіп келе жатқан, пісіп жетілген)}

Селекциялық топ______________________________________________________

орман тұқымдарының орман өсіруге құндылылығы_________________________

^{(қалыпты, жақсартылған, сортты)}

Басқа мәліметтер_____________________________________________________

7. Таулы жағдайлар үшін мыналар көрсетіледі:

1) теңіз деңгейінен биіктігі_________________________________________

2) бөктері (шығыс, батыс, оңтүстік, солтүстік)_______________________

8. Орман тұқымдарын, жемістерді немесе бүршектерді жаппай дайындау

алдында алқаағаштарға кім және қашан алдын ала тексеру жүргізді

_____________________________________________________________________

9. Бүршіктен орман тұқымдары қандай әдіспен және қашан алынды, бүршік

кептіргіштің түрі, температурасы

_____________________________________________________________________

10. Қылқан жапырақтылар орман тұқымдары қандай әдіспен және қандай

механизмді қолданып қанатсыздандырылды және тазартылды

_____________________________________________________________________

11. Орман тұқымы құрғақ және шырынды жемістерден қандай әдіспен

алынды______________________________, орман тұқымы қандай әдіспен

тазартылды___________________________________________________________

12. Орман тұқымдарын тазарту қашан аяқталды _________________________

^{(күні, айы, жылы)}

13. Орман тұқымын қайда сақталуда ___________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

^{(егжей-тегжейлі көрсетілсін: арнайы тұқым сақтағышта, ыңғайландырылған, суық немесе}

жылы үй-жайда орларда, жертөледе, кенеп жабылып және т.б.)

14. Орман тұқымдары қандай ыдыста сақталады _________________________

^{(бөтелкеде, қапта, жәшікте немесе басқа ыдыста)}

15. Орман тұқымдары қандай мақсатта дайындалды ______________________

_____________________________________________________________________

^{(өз шаруашылығында себу үшін, өткізу үшін, тәжірибелік мақсаттар үшін)}

Мөр орны Мемлекеттік орман иеленуші

Орман тұқымдарын сақтауға жауапты тұлғаның лауазымы мен қолы.

Орман тұқымдарын дайындау, қайта өңдеу, сақтау мен пайдалану және олардың сапасын бақылау жасау қағидаларына 7-қосымша

нысан

Заттаңба

1. Тұқымның түр атауы________________________________________________

2. Орман тұқымдарының селекциялық құндылығы__________________________

(қалыпты, жақсартылған, сортты)

3. Орман тұқымы ауданы, орман өсірілетін аймақ, кіші аймақ___________

_____________________________________________________________________

4. Орам, телім нөмірі________________________________________________

5. Орман тұқымы объектісінің санаты және нөмірі______________________

6. Шаруашылық (ұйым) атауы __________________________________________

7. Дайындау жылы мен айы ____________________________________________

8. Паспорттың нөмірі мен күні________________________________________

9. Партияның бастапқы массасы _____________________________килограмм.

10. Ыдыстың орын саны және түрі______________________________________

11. Ыдыстың реттік нөмірі____________________________________________

12. Осы ыдыстағы орман тұқымдарының массасы _________________________

(тұқымның, пайдаланылуына қарай

_____________________________________________________________________

бастапқы және кейінгі)

13. Орман тұқымдарының кондициялылығы туралы куәліктің нөмірі және

оның берілген күні, _____________________ орман тұқымының сапа

сыныбы_______қолданылу мерзімі_______________________________________

(тұқым сапасын қайта тексеру кезінде)

М.О.

Орман тұқымдарын сақтауға жауапты тұлғаның лауазымы және қолы

_______________________________

Орман тұқымдарын дайындау, қайта өңдеу, сақтау мен пайдалану және олардың сапасын бақылау жасау қағидаларына 8-қосымша

нысан

Орман тұқымдары сапасын анықтау үшін орташа үлгілерді іріктеудің № ____ актісі

_____________________________________________________________________

(орман иеленушінің, орман пайдаланушының атауы)

_____________________________________________________________________

(аудан, облыс, мекен-жайы)

тиесілі орман тұқымдары сапасын анықтау үшін үлгілер іріктеп алу

жөнінде уәкілеттік берілген мен,_____________________________________

_____________________________________________________________________

(лауазымы, тегі, аты, әкесінің аты)

20__ жыл _______________ комиссия мүшелері __________________________

_____________________________________________________________________

(әрқайсысының лауазымы, тегі, аты, әкесінің аты)

________________________________________________ қатысуымен және

_____________________________________________________________________

(орман және аңшылық шаруашылығы саласындағы аумақтық органның өкілі)

_____________________________________________________________________

қатысып тұруымен ____________________________________________________

(сақтау орыны)

сақтаулы мына партиялардан орман тұқымдарын қарап, орташа үлгілерді

іріктеп алдым.

р/с №	Тұқымның түр атауы	Орман тұқымының өнім берген жылы	Орман тұқымдарын дайындау мақсаты (өз қажеті, өткізу және басқалар)	Орман тұқымы партиясының нөмірі	Орман тұқымы партиясының массасы, килограмм
1	2	3	4	5	6

кестенің жалғасы

Ыдыс түрі және орындардың әр орман тұқымы партиясы бойынша нөмірі	Паспорт нөмірі және көшірмесінің берілген күні	Дайындау орны (орман тұқымдары қайдан және қашан алынды)	Орташа үлгінің массасы, грамм	Орман тұқымдарына қанша рет анализ жасалады	Орман тұқымы сапасы туралы соңғы құжаттың нөмірі және күні мен осы құжатты берген мамандандырылған ұйымның атауы
7	8	9	10	11	12

Үлгілер орман тұқымдарының сапасын анықтау үшін _________________

______________________________________________________ жіберілді.

(уәкілетті органның мамандандырылған ұйымының атауы, күні)

Үлгілерді іріктеу жөнінде

уәкілеттік берілген тұлға (лауазымы) ________________________

(Т.А.Ә., қолы)

Уәкілетті органның

аумақтық органының өкілі ________________________

(Т.А.Ә., қолы)

Орман тұқымдарын дайындау, қайта өңдеу, сақтау мен пайдалану және олардың сапасын бақылау жасау қағидаларына 9-қосымша

Орман тұқымдары партиясын қалыптастыру, үлгілер сұрыптау және
орташа үлгіні құрау ерекшеліктері

Ескерту. 9-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 26.10.2015 № 18-03/947 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Р/с №	Жұмыстардың атауы	Жұмыстар жүргізудің ерекшеліктері
1	2	3
1.	Орман тұқымдарының партияларын қалыптастыру	Партия біртекті орман тұқымдарынан: 1) түрі немесе түр алуандығы; 2) өсетін орнының жағдайлары; 3) жас топтары (жас балауса, орта жастағы, пісуге жақын, пісіп жетілген); 4) селекциялық санаттары (сортты, жақсартылған, қалыпты); 5) екпелердің шығу тегі (табиғи, жасанды); 6) тұқымды жинау, өңдеу, сақтау тәсілі; 7) түр-түсі, жылтырлығы, иісі және дымқалдану дәрежесі бойынша қалыптастырылады. Белгілі бір түр орман тұқымдарының әртүрлі партияларын, оның ішінде массасы бойынша шағын партияларын араластыруға болмайды.
2.	Орман тұқымдарының үлгілерін сұрыптау	Үлгі сұрыптау ағаштың түріне және орман тұқымдарының партияларын сақтау жағдайларына байланысты арнайы сүңгілермен (конус, дорба, цилиндр пішінді) немесе қолмен жүргізіледі: 1) үюлі күйінде сақтаулы ұсақ және орташа тұқымдар үшін үлгілер сұрыптау әр қабаттың бес түрлі жерінен (жоғарғы - тереңдігі 10 сантиметр, орташа - үйінді биіктігінің тең жартысы, төменгі - еденнен) жүргізіледі, яғни 15 үлгіден кем болмауы керек; 2) ірі тұқымдар үшін (жаңғақтар, сүйекті жемістер және басқалары) - әр қабаттың он түрлі жерінен 3 үлгіден алады; 3) қаптарда (10 қапқа дейін) сақтаулы сусымалы тұқымдар үшін әр қаптан жоғарғы, орта, төменгі қабаттан бір-бірден кемінде үш үлгі, 10 қаптан көп болған жағдайда - алынған үлгінің тереңдігін алмастыра отырып, әр қаптан бір-бір үлгіден алады; 4) шыны шөлмектерде, темір ыдыстарда, жәшіктерде және басқа да ыдыстарда сақтаулы тұқым партияларынан сүңгілермен немесе қолмен үлгі сұрыптап алу мүмкін болмаған жағдайда тұқымды тегіс жерге төгеді, араластырады, тегістейді және әр ыдыстың тұқымы төгілген жердің әр тұсынан қолмен кемінде бес үлгі сұрыптап алады. Сұрыптап алынған орман тұқымдар үлгілерін (жеке-жеке) тегіс жерге төгеді, мұқият қарап шығып, партияның біртектілігін анықтау үшін қоқыстануы, иісі, түр-түсі, жылтырлығы және басқа да белгілері бойынша салыстырады. Жекелеген үлгілердің күрт айырмашылықтары болмаған жағдайда оларды бастапқы үлгі етіп біріктіреді, оның массасы орман тұқымдарының орташа үлгісінің он мәрте массасына сәйкес келеді. Бастапқы үлгіден орман тұқымдары партиясының сапасын анықтау үшін бір орташа үлгіні бөліп алады.
3.	Орман тұқымдарының орташа үлгісін бөліп алу	Орман тұқымдарының орташа үлгісін бөліп алу үшін бастапқы үлгіні тегіс жерге төгеді, араластырады, ұсақ орман тұқымдары үшін қалыңдығы 3 сантиметр дейін және ірі орман тұқымдар үшін 10 сантиметрден астам шаршы түрінде тегістейді, содан соң диагоналдары бойынша 4 үшбұрышқа бөледі. Екі қарама-қарсы орналасқан үшбұрыштан орман тұқымы алып тасталынады, ал қалғанын біріктіріп, келесі бөлу үшін қайтадан шаршы түрінде тегістейді. Бөлуді белгіленген массаның орташа үлгісін алғанға дейін жүргізеді. Орман тұқымдарының сұрыптап алынған орташа үлгісін алдын ала суға қайнатып дезинфекцияланған тығыз матадан тігілген таза дорбаға салады, кендір жіппен байлап, орман тұқымы сапасын анықтау үшін паспортын, заттаңбасын және орташа үлгілер сұрыптау актісін қосып, уәкілетті органның мамандандырылған ұйымына жөнелтеді. Қалыптастырылған партиялардан орман тұқымдарының орташа үлгілерінің дұрыс сұрыпталуына бақылау жасау мақсатында бақылау үлгілері сұрыптап алынады, оларды талдау нәтижелері бойынша орман тұқымдарын дайындаушыға оң жақтағы жоғарғы бұрышында "Мемлекеттік бақылау" деген белгісі бар орман тұқымы сапасы туралы тиісті құжат беріледі, ал бұдан бұрын берілген орман тұқымы сапасы туралы құжаттар мемлекеттік бақылау үлгілерінің сұрыпталуымен бір мезгілде алып қойылады.
4.	Орман тұқымдарының ылғалдылығын анықтау үшін үлгілер құрау	Орман тұқымдарының ылғалдылығын анықтау үшін үлгіні бастапқы үлгі орман тұқымының қалдығынан дәл осылай құрайды. Сұрыптап алынған үлгіні таза, құрғақ ыдысқа салады, оны орман тұқымдары әбден толтырылғаннан кейін аузын тығынмен нығыздап жабады да, сүргіш, балауыз немесе парафин құяды. Орман тұқымдарының орташа үлгісін ылғал өткізбейтін пленкадан жасалған сыйымдылығы кемінде 0,5 дециметр3 қапқа салуға болады, қаптың жиектері онда барынша аз ауа қалдыра отырып, ыстық әдіспен жабылады немесе мықтап байланады, содан кейін дәл осындай екінші қапқа салынып, ауызы тығыз байлап тасталады. Заттаңбаның бір данасы ыдыстың немесе қаптың ішіне салынады, екіншісін сыртына желімдейді.

Орман тұқымдарын дайындау, қайта өңдеу, сақтау мен пайдалану және олардың сапасын бақылау жасау қағидаларына 10-қосымша

нысан

Тексеру нәтижелері туралы актісі
№ _________________

_____________________________________________________________________

акт жасалған орын

20____жылғы "______" _____________________ _________сағат_______минут

_____________________________________________________________________

уәкілетті органның атауы

_____________________________________________________________________

тексеру жүргізуге негіз болған тексеру тағайындау туралы актінің күні

мен нөмірі

_____________________________________________________________________

тексеру жүргізген тұлғаның (тұлғалардың) тегі, аты, әкесінің аты (ол

болған жағдайда) және лауазымы

_____________________________________________________________________

тексерілетін мемлекеттік орман иеленушінің атауы,

_____________________________________________________________________

тексеру жүргізу кезінде қатысқан лауазымды тұлға

Тексеру жүргізілген күн, орыны және кезеңі___________________________

Тексеру нәтижелері туралы мәліметтер ________________________________

анықталған тәртіп бұзушылықтар және олардың сипаты __________________

Тексеру нәтижелері туралы актімен таныстым __________________________ _____________________________________________________________________

тексеру жүргізу кезінде

_____________________________________________________________________

қатысқан мемлекеттік орман иеленушінің лауазымды тұлғасы

Қолы __________________________________________________________

Қол қоюдан бас тартты _________________________________________

Тексеруді жүргізген лауазымды тұлғаның қолы____________________

Об утверждении Правил заготовки, переработки, хранения и использования лесных семян и контроля за их качеством

Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 27 января 2015 года № 18-02/44. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 27 февраля 2015 года № 10346.

В соответствии с подпунктом 18-18) пункта 1 статьи 13 Лесного Кодекса Республики Казахстан от 8 июля 2003 года, ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Правила заготовки, переработки, хранения и использования лесных семян и контроля за их качеством.

2. Комитету лесного хозяйства и животного мира Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан направление его копии на официальное опубликование в периодических печатных изданиях и в информационно-правовой системе "Әділет";

3) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан.

3. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр

А. Мамытбеков

Утверждены приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 27 января 2015 года № 18-02/44

Правила
заготовки, переработки, хранения и использования лесных семян
и контроля за их качеством
1. Общие положения

1. Настоящие Правила заготовки, переработки, хранения и использования лесных семян и контроля за их качеством (далее - Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 18-18) пункта 1 статьи 13 Лесного кодекса Республики Казахстан от 8 июля 2003 года (далее – Лесной кодекс) и определяют порядок заготовки, переработки, хранения и использования лесных семян и контроля за их качеством.

2. Заготовка, переработка и хранение лесных семян осуществляется государственными лесовладельцами раздельно по их селекционной категории: сортовые, улучшенные, нормальные.

3. В целях недопущения обезличивания происхождения и генетического качества лесных семян, а впоследствии посадочного материала и созданных искусственных лесонасаждений, заготовка, переработка и хранение лесных семян осуществляется однородными партиями.

2. Порядок заготовки лесных семян

4. Заготовка лесных семян осуществляется на объектах постоянной лесосеменной базы, а в случае их недостатка допускается заготовка в нормальных насаждениях.

5. При заготовке лесных семян необходимо:

1) обеспечивать сбор лесных семян раздельно по породам, гарантирующим использование лесных семян в соответствии с лесорастительными условиями;

2) обеспечивать максимальный сбор лесных семян на плодоносящих объектах, для которых характерно высокое качество лесных семян;

3) проводить заготовку лесных семян раздельно по видам при совместном произрастании разных видов, относящихся к одному роду, а для лесных семян древесных пород с отчетливо выделяющимися фенологическими формами – раздельно по этим формам.

6. Исключен приказом Министра экологии и природных ресурсов РК от 18.04.2023 № 127 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

7. Прогноз ожидаемого урожая лесных семян ведется по Шкале глазомерной оценки ожидаемого урожая лесных семян (по В.Г. Капперу) согласно приложению 1 к настоящим Правилам.

8. Для получения лесных семян с высокими посевными качествами перед массовой заготовкой проводится контрольный сбор лесных семян с определением их посевных качеств. При контрольном сборе лесные семена собирают с разных ярусов кроны в размере массы среднего образца согласно приложению 2 к настоящим Правилам.

9. Контрольный сбор и заготовка лесных семян осуществляется после их полного созревания, в сроки, указанные в календаре цветения, созревания и сбора плодов, шишек и семян основных древесных и кустарниковых пород Казахстана согласно приложению 3 к настоящим Правилам.

10. Заготовка лесных семян осуществляется с растущих, срубленных деревьев и кустарников, а также с поверхности земли (опадающие семена).

11. Во время заготовки лесных семян проводится их учет и заполняется книга учета лесных семян по форме согласно приложению 4 к настоящим Правилам.

3. Порядок переработки лесных семян

12. Полный цикл переработки лесных семян хвойных пород включает: сортировку шишек, извлечение семян из шишек, обескрыливание семян, очистку их от примесей, сортировку, калибровку и просушку до воздушно-сухого состояния (12-15 % влажности).

13. Сухие плоды лиственных пород после их сбора для предупреждения процессов гниения просушивают до воздушно – сухого состояния.

14. Сочные плоды лиственных пород, во избежание порчи направляются на переработку для извлечения семян. Семена, освобожденные от мякоти плодов, просушивают до воздушно – сухого состояния.

15. Особенности переработки лесных семян приведены в особенностях сбора, переработки и хранения шишек, плодов и лесных семян различных видов деревьев и кустарников согласно приложению 5 к настоящим Правилам.

16. В процесс переработки лесных семян входит оценка качества лесных семян, которая осуществляется на основании анализа среднего образца.

17. Средний образец лесных семян получают из сформированной партии лесных семян путем отбора проб и составления исходного образца.

18. Отобранный средний образец лесных семян для определения их посевных качеств отправляют в специализированные организации уполномоченного органа в области лесного хозяйства (далее – специализированная организация) с приложением паспорта, этикетки и акта отбора средних образцов, по формам согласно приложениям 6, 7, 8 к настоящим Правилам.

19. Особенности формирования партии лесных семян, отбора проб и составление среднего образца приведены в приложении 9 к настоящим Правилам.

4. Порядок хранения лесных семян

20. Лесные семена посевного назначения хранятся в специальных складах (семенохранилищах), а при их отсутствии – в сухих приспособленных помещениях, в соответствии с особенностями сбора, переработки и хранения шишек, плодов и лесных семян различных видов деревьев и кустарников согласно приложению 5 к настоящим Правилам.

21. Помещения для хранения лесных семян оборудуются приточно-вытяжной вентиляцией, приборами для регистрации относительной влажности и температуры воздуха. При этом относительная влажность воздуха в помещении не должна превышать 70 %. Помещения обеспечиваются необходимой тарой для хранения лесных семян и инвентарем для отбора образцов.

22. Не допускается хранение лесных семян на цементных, асфальтных, каменных или земляных полах открытым способом, а также хранить лесные семена в таре из под сахара, соли и химических препаратов.

23. Не допускается содержание в хранилищах посторонних предметов, материалов и инвентаря, не относящихся к хранению лесных семян.

5. Порядок использования лесных семян

24. Использование лесных семян осуществляется в соответствии с приказом исполняющего обязанности Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 19 марта 2012 года № 25-02-02/110 "Об утверждении лесосеменного районирования" (зарегистрированного в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 7581), которым регламентируется географический и экологический ареал использования (границ использования) лесных семян при воспроизводстве лесов и лесоразведении.

25. Все лесные семена, предназначенные для посева леса и выращивания посадочного материала, подлежат определению их посевных качеств.

26. Определение посевных качеств лесных семян, их соответствия национальным стандартам, техническим условиям и другим нормативным документам по лесному семеноводству, подлежащих реализации и использованию для посева, осуществляется специализированными организациями.

27. После определения посевных качеств лесных семян и получения на них положительного заключения специализированных организаций они допускаются к использованию.

28. Лесные семена, на которые получено отрицательное заключение специализированных организаций, не допускаются к использованию для посева леса и выращивания посадочного материала.

6. Порядок проведения контроля за качеством заготовки,
переработки, хранения и использования лесных семян

29. Контроль за качеством заготовки, переработки, хранения и использования лесных семян осуществляется уполномоченным органом в области лесного хозяйства (далее – уполномоченный орган) и его территориальными подразделениями.

30. Контроль осуществляется с выездом на место в присутствии представителя государственного лесовладельца, при этом устанавливается соответствие проводимых мероприятий по заготовке, переработке, хранению и использованию лесных семян требованиям настоящих Правил и статьи 80 Лесного кодекса.

31. При проведении контроля государственные лесовладельцы предоставляют должностным лицам уполномоченного органа или территориальных подразделений необходимые материалы, дают письменные разъяснения по возникающим вопросам, а также выезжают с ними на место осуществления заготовки, переработки, хранения, использования лесных семян.

32. По результатам проведенной проверки должностным лицом уполномоченного органа или территориального подразделения составляется Акт о результатах по форме согласно приложению 10 к настоящим Правилам.

Приложение 1 к Правилам заготовки, переработки, хранения и использования лесных семян и контроля за их качеством

Шкала глазомерной оценки ожидаемого урожая лесных семян

(по В.Г. Капперу)

Балл цветения и плодоношения	Характеристика балла
1	2
Для древесных пород
0	Цветения и урожая нет
1	Очень слабое цветение или очень плохой урожай (цветы, шишки или плоды в небольшом количестве на деревьях, растущих по опушкам, на единично стоящих деревьях и в ничтожном количестве в насаждениях)
2	Слабое цветение и слабый урожай (наблюдается довольно удовлетворительное и равномерное цветение или плодоношение на свободно стоящих деревьях и на деревьях, растущих по опушкам, и слабое в насаждениях)
3	Среднее цветение или средний урожай (довольно значительное цветение или плодоношение на свободно стоящих деревьях и на деревьях, растущих по опушкам, и удовлетворительное в средневозрастных и спелых насаждениях)
4	Хорошее цветение или хороший урожай (обильное цветение или плодоношение на свободно стоящих деревьях и на деревьях, растущих по опушкам, и хорошее в средневозрастных и спелых насаждениях)
5	Очень хорошее цветение или очень хороший урожай (обильное цветение или плодоношение на свободно стоящих деревьях и на деревьях, растущих по опушкам, а также в средневозрастных и спелых насаждениях)
Для кустарников
1	Плохое цветение или плодоношение (цветы или плоды встречаются единично)
2	Среднее цветение или плодоношение (цветы или плоды примерно у половины экземпляров в достаточном количестве)
3	Хорошее цветение или плодоношение (значительное большинство или почти все кусты обильно цветут или плодоносят)

Примечание:

1. По единой шкале производится предварительное обследование во всех плодоносящих насаждениях различных селекционных категорий, используемых для массовой заготовки лесных семян.

2. Прогноз ожидаемого урожая лесных семян ведется методом глазомерных наблюдений на заранее выделенных пробных площадках площадью не менее 0,25 гектаров.

Приложение 2 к Правилам заготовки, переработки, хранения и использования лесных семян и контроля за их качеством

Масса среднего образца

№ п/п	Видовое название	Максимальная масса партии, килограмм, от которой отбирается один образец	Масса среднего образца, грамм
1	2	3	4
1	Абрикос обыкновенный Armeniaca vulgaris Lam.	500	2500
2	Аморфа кустарниковая Amorpha fruticosa L.	100	100
3	Барбарис обыкновенный Berberis vulgaris L.	100	100
4	Береза повислая (береза бородавчатая) Betula pendula Roth. (B. verrucosa Ehrh.)	75	25
5	Биота восточная Biota orientalis Endl.	100	150
6	Бирючина обыкновенная Ligustrum vulgare L.	100	200
7	Боярышник колючий или обыкновенный Crataegus exyacantha L.	100	300
8	Вишня кустарниковая Cerasus fruticosa (Pall.) G. woron	200	400
9	Вишня обыкновенная Cerasus vulgaris Mill.	400	500
10	Вяз гладкий Ulmus laevis Pall.	100	50
11	Вяз перисто-ветвистый Ulmus pinnato-ramosa Dieck.	100	75
12	Гледичия трехколючковая (гледичия обыкновенная) Gleditschia triacanthos L.)	400	500
13	Груша обыкновенная Pirus communis L.	100	150
14	Дерен кроваво-красный, свидина Cornus sanguinea L.	200	300
15	Жузген Calligonum	200	500
16	Дуб черешчатый Quercus robur L.	5000	2500
17	Ель обыкновенная или европейская Picea abies (L.) Karst.	50	50
18	Ель сибирская Picea obovata Ledeb.	50	50
19	Ель Шренка Picea Schrenkiana Fisch. et Mey	50	75
20	Жимолость обыкновенная Lonicera xylosteum L.	50	50
21	Жимолость татарская Lonicera tatarica L.	50	50
22	Калина обыкновенная Viburnum opulus L.	200	150
23	Карагана древовидная или желтая акация Caragana arborescens Lam.	100	200
24	Клен ложноплатановый, явор, белый клен Acer pseudoplatanus L.	300	500
25	Клен остролистный или платановидный Acer platanoides L.	300	500
26	Клен полевой Acer campestre L.	200	300
27	Клен татарский, неклен, черноклен Acer tatarucum L.	200	300
28	Конский каштан обыкновенный Aesculus hippocastanum L.	2000	6000
29	Липа крупнолистная Tilia platyphyllos Scop.	300	500
30	Липа мелколистная или сердцевидная Tilia cordata Mill.	200	300
31	Лиственница сибирская Larix sibirica Ledeb.	50	75
32	Лох узколистный Elaeagnus angustifolia L.	200	500
33	Можжевельник виргинский Juniperus virginiana L.	100	200
34	Можжевельник обыкновенный Juniperus communis L.	100	150
35	Облепиха крушиновидная Hippophae hamnoides L.	100	150
36	Орех грецкий Juglans regia L.	1000	5500
37	Персик обыкновенный Persica vulgaris Mill	1000	2500
38	Пихта сибирская Abies sibirica Ledeb.	100	100
39	Робиния лжеакация или белая акация Robinia pseudoacacia L.	100	150
40	Роза собачья Rosa canina L.	100	150
41	Рябина обыкновенная Sorbus aucuparia L.	50	25
42	Саксаул белый Haloxylon persicum Bge.	500	50
43	Саксаул черный Haloxylon aphillum (Minkw.) Ilyin.	500	50
44	Скумпия или желтинник Cotinus coggygria Scop.	75	75
45	Слива колючая (терн) Prunus spinosa L.	400	750
46	Слива растопыренная (алыча) Prunus divarigata Ldb.	500	1500
47	Смородина золотая Ribes aurerum Pursh	30	30
48	Солянка Палецкого (черкез Палецкого) Salsola Paletzkiana Litv.	500	100
49	Солянка Рихтера (черкез Рихтера) Salsola Richteri Karel.	500	100
50	Сосна кедровая сибирская (кедр сибирский) Pinus sibirika (Rupr.) Mayr	500	1000
51	Сосна обыкновенная Pinus silvestris L.	50	50
52	Туя западная Thuja occidentalis L.	30	25
53	Шелковица белая Morus alba L.	30	30
54	Шелковица черная Morus nigra L.	30	25
55	Яблоня лесная Malus silvestris (L.) Mill.	100	150
56	Яблоня Палласа или сибирская Malus Pallasiana Juz.	75	50
57	Ясень ланцетный или зеленый Fraxinus lanceolata Borkh.	200	300
58	Ясень обыкновенный Flaxinus excelsior L.	200	400
59	Ясень согдианский Fraxinus sogdliana Bge	200	300

Примечание:

1. Партию лесных семян, составляющую 1/25 часть от максимальной массы, считают малой партией.

2. От малой по массе партии отбирают образец лесных семян, составляющий половину установленной массы для среднего образца.

3. Смешение нескольких малых по массе партий лесных семян одного и того же вида и отбор от них одного среднего образца не допускается.

4. Несоблюдение установленной массы средних образцов допускается для лесных семян, собранных с плюсовых деревьев и деревьев особо ценных пород.

Приложение 3 к Правилам заготовки, переработки, хранения и использования лесных семян и контроля за их качеством

Календарь цветения, созревания и сбора плодов, шишек
и семян основных древесных и кустарниковых пород Казахстана

№ п/п	Наименование видов	Время (месяцы)
		цветения	созревания	сбора	окраска зрелых плодов и шишек
1	2	3	4	5	6
Хвойные
1	Ель сибирская	V-VI	VIII	VIII-IX	буроватая
2	Ель Шренка	V	IX	IX	коричневая блестящая
3	Лиственница сибирская	IV-V	VIII-IX	VIII-IX	светло-желтая или желто-коричневая
4	Можжевельник обыкновенный	IV-V	IX	IX-X	темно-синеватая с голубым налетом
5	Можжевельник зеравшанский	IV-V	IX	X	черные с сизоватым налетом
6	Можжевельник туркестанский	IV-V	VII	IX	черные с блестящим сизым налетом
7	Пихта сибирская	V	VIII-IX	IX	бурая, светло-бурая
8	Сосна кедровая сибирская	VI	VIII-IX	VIII-IX	серовато-коричневая
9	Сосна обыкновенная	V-VI	IX-X	X-III	серая, буро-серая, темно-коричневая, красно-коричневая
10	Туя западная	IV-V	IX-X	IX-X	коричнево-бурая, темно-коричневая
Лиственные
11	Абрикос обыкновенный	III-IV	VI-VIII	VI-VIII	красновато-оранжевая, опущенная
12	Акация белая или робиния лжеакация	V-VI	IX	IX-ХII	коричневато-бурая
13	Карагана древовидная или акация желтая	V-VI	VI-VII	VI-VII	желто-бурая
14	Аморфа кустарниковая	VI-VII	IX-X	IX-X	коричневатые бобы
15	Береза повислая	IV-V	VII-VIII	VII-VIII	светло-желтая, светло-коричневая
16	Бирючина обыкновенная	V-VI	VIII-IX	IX-XI	черная, блестящая
17	Боярышник обыкновенный	V-VI	VIII	VIII	буровато-красная, реже желтая
18	Бузина обыкновенная (красная)	V	VII-VIII	VIII	красная, красно-оранжевая
19	Вишня степная	V	VII	VII	красная
20	Вяз гладкий	III-IV	V	V	серая (крылаток)
21	Вяз приземистый	III-IV	IV-V	IV-V	светло-серая
22	Гледичия обыкновенная	V-VI	IX-X	IX-ХII	темно-коричневая, блестящая
23	Груша обыкновенная	IV-V	VIII-IX	VIII-IX	зелено-желтая
24	Дерен кроваво-красный или свидина	VI	IX	IX-X	лилово-черная
25	Дуб черешчатый	IV-V	IX-X	IX-X	темно-коричневая, блестящая, глянцеватая
26	Жимолость обыкновенная	V-VI	VIII-IX	VIII-IX	темно-красная
27	Жимолость татарская	V-VI	VII-VIII	VII-VIII	светло-оранжевая, кроваво-красная
28	Ива белая, ветла	IV-V	V-VI	V-VI	желтовато-коричневые коробочки
29	Калина обыкновенная	V-VI	IX	IX	ярко-красная
30	Катальпа обыкновенная	VI-VII	IX-X	IX-XI	бурая (коробочка)
31	Клен остролистный	IV-V	IX	IX-X	буровато-коричневая
32	Клен полевой	IV-V	VIII-IX	IX-X	зеленовато-бурая, коричнево-бурая
33	Клен татарский	V-VI	VIII-IX	IX-X	желтовато-красная, красновато-бурая
34	Каштан конский обыкновенный	V-VI	IX-X	IX-X	зеленая (коробочка), коричневая, блестящая (семена)
35	Липа крупнолистная	VI-VII	IX-X	IX-X	темно-серая или серая
36	Липа мелколистная или сердцевидная	VI-VII	IX-X	IX-ХII	буро-коричневая
37	Лох узколистный	V-VI	IX-X	IX-X	мучнисто-белая
38	Облепиха крушиновая	IV-V	VIII-IX	IX-X	красная, оранжевая, желтая с бурыми пятнышками
39	Орех грецкий	IV-V	VIII-X	IX-X	желто-бурая, светло-коричневая и песочная (орехов)
40	Ольха черная или клейкая	III-IV	X-XI	X-XI	красновато-бурая
41	Персик обыкновенный	IV	VII-IX	VII-IX	бархатистая, желтоватая или красноватая
42	Роза собачья	V-VI	IX-X	X	оранжево-красная, красная
43	Рябина обыкновенная	V-VI	VIII-IX	IX-X	оранжево-красная
44	Саксаул белый	III-IV	X	X	светло-желтая, белая
45	Саксаул черный	III-IV	X	X	серая, лиловатая
46	Скумпия	V-VI	VI-VII	VI-VII	серовато-коричневые
47	Слива колючая (терн)	III-IV	VIII-IX	VIII-IX	черно-синяя
48	Слива растопыренная (алыча)	III-IV	VIII-IX	VIII-IX	темно-розовая, лимонно-желтая, вишнево-красная
49	Смородина золотистая	V	VII	VII	темно-фиолетовая
50	Смородина черная	V	VII	VII	черная
51	Солянка Палецкого (кара-черкез)	VI-VII	X	X-XI	серая
52	Солянка Рихтера (черкез Рихтера)	VI-VII	X	X-XI	серовато-серебристая
53	Тополь бальзамический	IV-V	VI	VI	зеленые, бурые
54	Тополь белый (серебристый)	III-IV	V-VI	V-VI	ярко-зеленая (коробочка)
55	Тополь черный (осокорь)	IV	V-VI	V-VI	зеленая (коробочка)
56	Туя западная	IV-V	IX-X	IX-X	соломенно-желтые крылышки
57	Шелковица белая	V	V-VII	V-VII	белая, зеленовато-белая, пурпурно-черная
58	Шелковица черная	V	VI-VII	VI-VII	темно-красная, черно-фиолетовая
59	Яблоня Сиверса	V-VI	VIII-IX	VIII-IX	желто-зеленая, иногда с розовым румянцем
60	Ясень ланцетный или зеленый	IV-V	IX	IX-X	бурая
61	Ясень обыкновенный	IV-V	VIII-IX	IX-XI	желтая или бурая
62	Ясень согдианский	IV-V	IX	IX-X	бурая

Примечание:

1. В календаре приведены примерные сроки массового цветения и созревания плодов (шишек), которые при неблагоприятных условиях могут наступать позже. Для сбора лесных семян приведены также ориентировочные сроки. Плоды и сережки акации желтой, берез, тополей и ив собирают несколько раньше наступления полной спелости, так как после созревания лесных семена быстро осыпаются.

2. Плоды ясеня обыкновенного, бересклетов и шиповников для более успешной подготовки лесных семян к посеву так же лучше собирать в несколько недоспелом виде.

Приложение 4 к Правилам заготовки, переработки, хранения и использования лесных семян и контроля за их качеством

форма

Книга учета лесных семян

Древесная порода __________________ видовое название

№ и дата паспорта данной партии лесных семян	Место сбора (приобретения) лесных семян (индекс лесосеменного района, подрайона, хозяйства, лесничества)	Масса лесных семян, килограмм	Селекционная категория лесных семян (сортовые, улучшенные, нормальные)	Качество лесных семян
				№ и дата документа о качестве семян	срок действия документа о качестве семян
1	2	3	4	5	6

продолжение таблицы

Качество лесных семян	Расход лесных семян, килограмм			Остаток кондиционных лесных семян на начало года, килограмм
класс качества, % всхожести (доброкачественности, жизнеспособности)	№ и дата документа о расходе или списании семян	Израсходовано всего, в том числе реализовано	Списано (некондиционных)
7	8	9	10	11

Примечание: Книга учета лесных семян должна быть пронумерована, прошнурована и заверена печатью лесовладельца (лесопользователя) - заготовителя лесных семян.

Приложение 5 к Правилам заготовки, переработки, хранения и использования лесных семян и контроля за их качеством

Особенности сбора, переработки и хранения шишек, плодов и семян
различных видов деревьев и кустарников

№ п/п	Сбор шишек и плодов	Переработка шишек и плодов, очистка лесных семян	Выход лесных семян из шишек и плодов от общей массы, %	Хранение лесных семян
				Способы хранения	Сроки хранения, лет	Оптимальная влажность семян, %
1	2	3	4	5	6	7
	Ель сибирская, ель Шренка или тянь-шаньская
1	Сбор шишек осуществляют при их побурении на селекционно-семеноводческих объектах, а также в нормальных насаждениях с растущих деревьев. На ВЛСУ и лесосеках возможен сбор шишек со срубленных деревьев	Семена извлекают из шишек в шишкосушилках при температуре 30-40оС до начала раскрытия шишек и далее при температуре не более 45оС до полного их раскрытия. Возможна сушка шишек в солнечных шишкосушилках. Извлеченные семена обескрыливаются на обескрыливателях, семеочистительных машинах, водным способом или вручную, а затем отвеиваются на веялках или вручную на ветру	2-4	В герметически укупоренных стеклянных бутылях, металлических или полиэтиленовых баках емкостью до 25 литров	3-4	6-7,5
	Лиственница сибирская
2	Собирают шишки за 15-20 календарных дней до наступления полной зрелости семян в основном с растущих деревьев на селекционно-семенных объектах и в нормальных насаждениях. Шишки срывают вручную, очесывают шишкоснимателями, обивают легкими деревянными шестами. Возможен сбор шишек со срубленных деревьев на ВЛСУ или лесосеках в нормальных насаждениях	Семена извлекают из предварительно просушенных шишек в шишкосушилках при температуре 30-40оС в начале до раскрытия первых шишек и в дальнейшем при 45оС (не более) до полного их раскрытия. Возможно сушить шишки в солнечных шишкосушилках. Извлеченные семена обескрыливают на обескрыливателях, семеочистительных машинах, водным способом или вручную, а после отвеивают на веялках или вручную на ветру	4-6	в герметически укупоренных стеклянных бутылях, металлических и полиэтиленовых баках емкостью до 25 литров	4-5	8-9
	Можжевельник обыкновенный, зершанская, туркестанская и другие
3	Собирают шишкоягоды после наступления спелости (характерная окраска) до наступления морозов, вручную после заморозков шишкоягоды начинают осыпаться	Шишкоягоды замачивают на 3-4 дня в воде или в 0,5 % растворе марганцово-кислого калия, затем разминают деревянными пестами в кадках или перетирают между двумя ребристыми досками, на решетах или на семеочистительных машинах. Затем семена отмывают водой и высушивают на решетах, рассыпая тонким слоем 1,5-2 сантиметров	8-10	то же	2-3
	Пихта сибирская
4	Собирают шишки на селекционно-семеноводческих объектах и в нормальных насаждениях с растущих деревьев, когда в южных секторах крон они примут характерную окраску и частично начнут рассыпаться. На лесосеках возможен сбор шишек со срубленных деревьев	Шишки для дозревания рассыпают в хорошо проветриваемых помещениях и перелопачивают 1-2 раза в день. Извлекать семена из шишек рекомендуется на машине. При отсутствии машины раскрывшиеся шишки обмолачивают вручную в мешках, семена отделяют от чешуек и стержней на решетах, обескрыливают и отсеивают	20	в герметически укупоренных стеклянных бутылях, металлических и полиэтиленовых баках емкостью до 25 литров	2	11-12
	Сосна кедровая сибирская (кедр сибирский)
5	Собирают шишки (созревшие) настоящих деревьев, сбивая их шестами или отряхивая на землю ударами колотушки по ветвям дерева. При больших урожаях проводят сбор шишек с земли, и после таяния снега	Шишки дробят и семена очищают от примесей на машинах, имеющих молотильные аппараты. При отсутствии машин шишки дробят деревянными терками, обмолачивают молотилками изогнутыми палками. Семена очищают на грохотах, решетах, веялках. Заготовленные семена просушивают на солнце слоем 10-15 сантиметров. Большие партии сушат в зерновых сушилках.	Сосна кедровая сибирская – 24-25	В сухих прохладных помещениях в ящиках, закромах, ларях.	1	12-16
				В ямах с прослойками песка, в траншеях	2
	Сосна обыкновенная
6	Собирают шишки в сентябре - октябре (ранний сбор) и с ноября до марта с растущих деревьев на объектах ПЛСБ и в нормальных насаждениях. Возможен сбор со срубленных деревьев на ВЛСУ и лесосеках текущего года	Семена извлекают из шишек в шишкосушилках при температуре 50-60оС. Шишки ранних сборов для полного дозревания помещают в хорошо проветриваемые помещения на 1-2 месяца, периодически перемешивают и перерабатывают не позднее чем через 1-3 месяца после закладки на хранение. Семена обескрыливают механическим способом или водным опрыскиванием и отвеивают	1	В стеклянных, герметически укупоренных бутылях, металлических и полиэтиленовых баках емкостью до 25 литров	5-6	6-7,5
	Туя западная
7	Собирают шишки со стоящих деревьев сразу по созревании	Шишки просушивают в сухо помещении, рассыпав на полу, на брезенте или на стеллажах, и ворошат для ускорения выпадения семян.	4-10	то же	2-3
	Абрикос обыкновенный
8	Собирают плоды с растущих деревьев сразу по созревании, обрывая их с ветвей вручную или (при массовом созревании) отряхивая на подостланные пологи	Косточки извлекают из плодов в течение 1-2 календарных дней после сбора вручную, взрезывая плоды при заготовке небольших партий семян, или на косточковыбивных машинах при заготовках больших партий семян. Косточки просушивают на воздухе, рассыпав слоем 4-5 сантиметров, или в зерносушилках при температуре не выше 35оС	10-17	В прохладных помещениях в чистых мешках, ящиках, ларях. Наиболее надежный способ хранения в ящиках с песком	2	8-12
	Аморфа кустарниковая
9	Собирают плодоносные кисти осенью и зимой руками в рукавицах	Кисти плодов просушивают, обмолачивают и очищают на решетах (высев производится нераскрывающимися бобами)	60-70	Для длительного хранения в стеклянных герметических укупоренных бутылях; для посева в первую весну – в бумажных мешках, ящиках, ларях	3-4	11-12
	Береза повислая
10	На объектах Базы и в нормальных насаждениях собирают сережки со стоящих деревьев, обрывая их руками или срезая секаторами и сучкорезами за 10-15 календарных дней до начала осыпания семян (когда при сгибании сережек они начнут частично рассыпаться). Возможен сбор сережек со срубленных деревьев на очередных лесосеках	Сережки просушивают в хорошо проветриваемых помещениях, рассыпав слоем до 5 сантиметров или подвесив в пучках вместе с веточками. Просушенные сережки ворошат граблями, перетирают или перетряхивают в мешках; пучки с сережками околачивают. Листья, веточки, стержни и другие крупные примеси удаляют, просеивая семена и чешуйки через решета. От чешуек семена березы можно очищать на ситах с круглыми отверстиями 2-3 миллиметра. При заготовке больших партий семян перерабатывать сережки (с обескрыливанием) рекомендуется на семеочистительных машинах	С чешуями – 90; без чешуек – 30-40	В герметически укупоренной таре. То же, с хлористым кальцием. Для посева в год сбора или на следующую весну – в сухом, прохладном помещении в деревянных ящиках рыхлыми слоями толщиной 4 сантиметра, переложенных бумагой	1-2	7-8
	Береза пушистая
11	Собирают сережки со стоящих деревьев, обрывая руками или срезая секаторами или сучкорезами. Созревшие сережки долго висят на дереве, поэтому со сбором можно не торопиться	Также, как для березы повислой.	С чешуями – 90; без чешуек – 30-40	То же, как для березы повислой	1-2
	Бирючина обыкновенная
12	Собирают плоды вручную в фазе полной зрелости	Ягоды протирают на решетах, семена отмывают водой, просушивают на решетах, рассыпав слоем 1,5-2 сантиметра, и отвеивают или ягоды протирают через решета, семена с остатками мезги просушивают и отсеивают. Большие партии плодов можно перерабатывать на семеочистительных машинах с последующей отмывкой семян.	8-18	В герметически укупоренной таре, в деревянных ящиках. Допускается хранение в чистых мешках	1-2	8-10
	Боярышник: колючий, или обыкновенный; кроваво-красный; однопестичный
13	Кисти с плодами в состоянии спелости обрывают вручную или срезают секаторами в корзины или на подостланные пологи	Плоды перетирают деревянными пестами в кадках или в корытах, протирают на решетах, обрабатывают на плодотерках. Семена отмывают водой и просушивают, рассыпав слоем 1 сантиметр на рамах, обтянутых мешковиной, и отвеивают	15-20	В чистых мешках, ларях, ящиках	2	10-12
	Бузина: кистистая или обыкновенная, красная; черная
14	Кисти с плодами в состоянии спелости обрывают вручную или срезают секаторами в корзины или на подостланные пологи	Плоды перетирают деревянными пестами в кадках или в корытах, протирают на решетах, обрабатывают на плодотерках. Семена отмывают водой и просушивают, рассыпав слоем 1 сантиметр на рамах, обтянутых мешковиной, и отвеивают	Бузина: красная – 3-5; черная – 2-6	В герметически укупоренной таре; в ящиках	2	8-10
	Вишня: кустарниковая, вишарник; степная; обыкновенная
15	Собирают зрелые плоды вручную, обрывая с ветвей. В плодовых садах для сбора плодов применяют плодосборочную машину	Косточки извлекают из плодов на косточковыбивных машинах или на плодотерках. При небольших заготовках косточки выделяют вручную или плоды раздавливают в кадках, а косточки отмывают от мякоти на решетах. Перерабатывают плоды в течение 1-2 календарных дней после сбора. Семена просушивают на решетах при толщине слоя 2-4 сантиметра, если они не предназначены к высеву сразу после сбора, и отвеивают. Большие партии семян готовят с получением при переработке плодов побочной продукции (пюре, соков) не горячим способом	Вишня: кустарниковая 12-15; обыкновенная 12-20	В чистых мешках, ящиках и закромах (ларях)	2	10-12
	Вяз: гладкий; листоватый, берест или карагач; перисто-ветвистый; шершавый или горный ильм
16	Собирают плоды в течение 5-10 календарных дней с начала пожелтения крылаток.	Плоды очищают от примесей, а при сборе с поверхности почвы – и от комочков земли, используя для этого решета. Затем плоды просушивают, рассыпав слоем 3-5 сантиметров. Для высева семян обескрыленными плоды можно обрабатывать на семеочистительных машинах или протирать вручную через решета с мелкими ячейками и отвеивать на веялках или на ветру	Вяз: гладкий – 40; листоватый – 60; перисто ветвистый – 50-70; шершавый – 40-50	Семена высевают сразу после сбора. При необходимости хранения до весны следующего года семена просушивают и хранят в герметически укупоренных бутылях с хлористым кальцием (100 грамм хлористого кальция на 10 литровый бутыль)	1	7-8 для хранения 4-6
	Гледичия обыкновенная
17	Собирают созревшие плоды с растущих деревьев.	Плоды просушивают в продуваемом месте на солнце или в шишкосушилке при температуре 30-35оС; обрабатывают на семеочистительных машинах или обмолачивают на молотилке, либо вручную легкими палками на брезенте. Семена очищают от примесей на веялке	20-25	В бумажных мешках, большие партии – в ящиках и закромах (ларях)	4-5	11-12
	Груша обыкновенная
18	Плоды собирают в стадии полной зрелости с растущих деревьев.	При заготовке небольших партий семян плоды разминают пестами в кадках или протирают на решетах. Семена отмывают водой обычно в 2 приема, просушивают на рамах, обтянутых мешковиной, разложив слоем до 1 сантиметра, отвеивают и сортируют. Применяют и сухой способ извлечения семян: плоды разрезают на мелкие части, высушивают на солнце и размельченную массу перетирают и просеивают через решето. Большие партии семян готовят с одновременным получением соков или пюре (не горячим способом)	0,8-1,0	Для длительного хранения в стеклянных герметически укупоренных бутылях. Допускается хранение в чистых мешках (для земного хранения до весны)	2-3	10
	Дерен: белый; кроваво-красный, или свидина
19	Собирают плоды с кустов вручную, обрывая или стряхивая на пологи в стадии полной зрелости	Плоды протирают через решета или обрабатывают на плодотерке. Семена освобождают от мезги отмывкой в воде, просушивают на решетах, рассыпав слоем 2-3 сантиметров, и отвеивают	Дерен: белый – 10-15; кроваво- красный –10-25	В чистых мешках, ящиках, закромах (ларях)	1-2	10-12
	Дуб: красный; черешчатый
20	Собирают желуди при массовом опадении с земли в несколько приемов с повторением сбора на одном и том же участке через 3-5 календарных дней. Следует иметь в виду, что сначала опадают преимущественно больные, поврежденные желуди	Собранные желуди слегка просушивают, расстилая слоем до 15 сантиметров и перемешивая деревянными лопатами. Затем их очищают от крупного и мелкого сора на грохотах. До закладки на зимнее хранение в траншеи хранят в помещениях с относительной влажностью воздуха 60-70 % (подвалы, погреба)	90-95	Зимнее хранение проводят: в траншеях; в снегу; в желуде-хранилищах; в типовых складах	До весны следующего за годом сбора 2	55-60 от абсолютно сухой массы
	Жимолость: Маака; обыкновенная; татарская
21	Собирают ягоды вручную путем обрывания с ветвей	Плоды перетирают на решетах, плодотерках, семеочистительных машинах, раздавливают в кадках пестами. Семена отмывают от мякоти водой, просушивают, рассыпав слоем 1-1,5 сантиметров на рамах, обтянутых мешковиной, и отвеивают	3-9	Для длительного хранения в замкнутой таре емкостью до 25 литров. При кратковременном хранении в ящиках и чистых мешках	2	Жимолость: татарская – 10-12; обыкновенная 8; маака – 8-10
	Ива белая, серебристая, ветла
22	Собирают сережки состоящих деревьев, обрывая их руками или срезая секаторами. К сбору приступают, когда начнут раскрываться и выпускать пушок первые коробочки	Заготовленные сережки раскладывают в сухом проветриваемом помещении слоем в 2-3 сережки для дозревания. Через 2-3 дня, когда большая часть коробочек раскроется и выпустит пушок, сережки обрабатывают на семеочистительных машинах или протирают вручную на металлических ситах с отверстиями 2х2, а затем 1х1,5 миллиметров, повторяя этот прием 2-3 раза. При невозможности высева в ближайшие 15-20 календарных дней семена просушивают до влажности 6-7 % при комнатной температуре в течение 5-6 ч	2-10, в среднем 4,5-5	В герметически укупоренных бутылях. В эксикаторах хлористым кальцием или – негашеной известью	До 1 года	6-7
	Калина обыкновенная
23	Собирают полностью созревшие плоды, вручную обрывая с ветвей	Плоды обрабатывают на плодотерках, протирают на решетах или раздавливают в кадках деревянными пестами. Семена (косточки) от мякоти отделяют промывая водой, просушивают на решетах при толщине слоя 1,5-2 сантиметров и отвеивают	8-10	В герметически закупоренных бутылях, баках. При временном хранении - в ящиках и мешках	2	8-10
	Карагана древовидная или желтая акация
24	Плоды собирают перед их растрескиванием путем ошмыгивания с ветвей палкой длиной 0,5 метра на подостланные пологи или, обрывая руками	Бобы рассыпают на пологи слоем 4-6 сантиметров в продуваемом месте, но не на солнце и сушат, периодически вороша граблями до тех пор, пока не раскроются все бобы. Чтобы семена не отскакивали в сторону при растрескивании плодов, последние покрывают мелкой сеткой. От створок и прочих примесей семена очищают на веялке	15-20	Для длительного хранения применяют герметически укупоренную тару. В ящиках и закромах (ларях). До первой весны после сбора можно хранить в бумажных мешках	3-4	11-12
	Катальпа бигнониевидная или обыкновенная
25	Плоды собирают со стоящих деревьев в фазе полной зрелости, обрывая руками или срезая секаторами	Плоды слегка просушивают и для извлечения семян обрабатывают на машине, обмолачивают на молотилке или перетирают на решетах и семена отвеивают.	22-25	В ящиках, закромах (ларях), мешках	2-3
	Клен: ложноплатановый или явор, белый; полевой; остролистый или платановый
26	Собирают со стоящих деревьев в фазе полной зрелости. Крылатки обрывают руками или срезают секаторами и сучкорезами, отряхивают на землю на подостланные пологи или на предварительно очищенную от сора площадь и собирают плоды, предварительно сметая в кучи	Плоды очищают вручную от плодоножек, мелких ветвей, листьев и прочих примесей, или на грохоте и решетах и просушивают, разложив слоем 5-10 сантиметров. Для уменьшения объема семян и удобства их высева плоды можно обескрыливать на семеочистительных машинах или на сельскохозяйственных молотилках с последующим отвеиванием	70-90	В ящиках, корзинах при слое плодов не более 50 сантиметров, в бумажных мешках	1	10-12
	Конский каштан обыкновенный
27	Плоды собирают с земли после первых заморозков, когда опадение их становится массовым	Коробочки слегка просушивают, рассыпав слоем 8-10 сантиметров под навесом на сухую, рыхлую, по возможности песчаную почву, периодически перелопачивая. Просушивание проводят до тех пор, когда все коробочки раскроются и освободят семена	90-95	В подвалах в ящиках со слегка влажным песком или в траншеях	До весны следующего за сбором года	14
	Липа: крупнолистная; мелколистная или сердцевидная
28	Плоды собирают с растущих деревьев, обрывая вручную или срезая кисти вместе с прицветниками; сбивают шестами на разостланные пологи или зимой на наст снега и сметают в кучи	Плоды очищают от плодоножек, прицветников и прочих примесей вручную, перетирая в неполно насыпанных мешках, просушивают, разложив слоем 5-10 сантиметров, и семена отвеивают. Осенние посевы проводят свежесобранными, непросушенными семенами	Липа: крупнолистная 70; мелколистная 50-90	В стеклянных, герметически укупоренных бутылях, металлических и полиэтиленовых баках	2-3	10-12
	Лох узколистный
29	Плоды собирают деревьев и кустов, обрывая вручную	Для отделения косточек плоды перетирают на плодотерках или решетах, косточки отмывают водой, просушивают на решетах, разложив слоем 2,5-3 сантиметров, и отвеивают. Большие партии плодов для отделения косточек обрабатывают на молотилках	30-45	В чистых мешках, ящиках и закромах (ларях)	3-4	12
	Облепиха крушиновидная
30	Плоды собирают осенью, сбивая на подостланные пологи (чтобы избежать потери при зимней заготовке каротина и витамина С), или зимой в мороженном состоянии, срезая ветки и складывая их в крытые шалаши	Промороженные плоды отделяют от веток обмолачиванием, после чего очищают от примесей отвеиванием. При заготовке только семян (косточек) плоды обрабатывают на плодотерке, раздавливают в кадках, протирают на решетах с последующей отмывкой водой. При получении сока плоды отжимают на прессе, выжимки разбавляют водой и косточки извлекают указанным выше способом, отмытые семена просушивают, рассыпав слоем 1-1,5 сантиметра и отвеивают	10	Как правило, в герметически укупоренной таре. Допускается хранение в чистых мешках, деревянных ящиках слоем до 50 сантиметров	2	10-14
	Ольха черная или клейкая
31	Собирают шишки со стоящих деревьев, обрывая руками, срезая секаторами или обивая шестами на подостланные пологи. Плоды собирают также с водной поверхности весной после таяния снега	Из шишек плоды извлекают в шишкосушилках при температуре 40-45оС в течение 1-2 суток или в отапливаемом помещении в течение 5-6 суток, разложив шишки слоем 3-5 сантиметров на полу или на стеллажах и перелопачивая 2-3 раза в день. Плоды, собранные с поверхности воды, высевают сразу после сбора	3,5-12 (наиболее высокий выход при сборе в октябре - ноябре)	В герметически укупоренных бутылях	2-3	5-7
	Орех грецкий
32	Плоды собирают земли. Для ускорения опадения плодов применяют легкое встряхивание ветвей длинными шестами с крючками на конце	Плоды очищают от околоплодника на орехоочистительных машинах или вручную. Для полной очистки от примесей орехи промывают водой в кадках, чанах, бочках и просушивают под навесом или в сараях в течение 3-5 календарных дней, рассыпав на решетах слоем 5-6 сантиметров, либо в плетеных коробках высотой до 1 метра и шириной 0,8 метров с двускатной крышей	70-80	В прохладных помещениях в ящиках или траншеях в смеси со свежим песком в пропорции 1:3 по объему	1	11-12
	Осина
33	Собирают сережки со срубленных и стоящих деревьев, обрывая их вручную. Вылет семян происходит в течение нескольких дней. К сбору приступают, когда начнут растрескиваться первые коробочки. Плоды собирают со стоящих деревьев по мересозревания, вручную обрывая с ветвей	Для дозревания семян сережки рассыпают слоем 2-4 сантиметров в сухом, проветриваемом помещении на стеллажах, брезенте на полу, фанерных листах и периодически перемешивают. Через 1-2 дня, когда большая часть коробочек раскроется, выделяя семена с летучками, сережки протирают на ситах с отверстиями 1-1,5х1-1,5 миллиметра, через которые должны проходить семена осины. После этого размельченные части коробочек с пушком снова подсушивают в течение 3-4 ч и вторично обрабатывают на ситах. Плоды к месту переработки подвозят в ящиках и корзинах. Косточки извлекают в течение 1-2 календарных дней после сбора, вручную разрезая плоды, отмывают в воде, просушивают на решетах слоем около 5 сантиметров и отвеивают	10-35	Не высеянные сразу после сбора и очистки семена хранят в прохладных помещениях: а) в герметически укупоренных бутылях; б) в эксикаторах с хлористым кальцием или негашеной известью. В чистых мешках, ящиках и закромах (ларях)	до 11-2	5-6 5-6 10-12
	Роза: иглистая; коричневая; морщинистая; собачья
34	Плоды обрывают с ветвей кустов вручную	Плоды обрабатывают на плодотерках или семеочистительных машинах. Небольшие партии протирают на решетах, перетирают в кадках деревянными пестами. Семена от мезги отмывают водой, просушивают на решетах, разложив слоем 1,5-2 сантиметров, и отвеивают	Роза: собачья –15-25; иглистая – 10; морщинистая – 5-15; коричневая – 40-50	В чистых мешках, ящиках и закромах (ларях)	2	10-12
	Рябина: обыкновенная; тянь-шаньская; сибирская
35	Кисти с плодами обрывают со стоящих деревьев вручную или обрезают секаторами или сучкорезами в фазе полной зрелости плодов на подостланный полог	Собранные плоды очищают от примесей и обрабатывают на семеочистительных машинах, плодотерке или протирают вручную через решета. Можно использовать мясорубки. Семена отмывают от мякоти водой, просушивают, разложив на рамах, обтянутых мешковиной, слоем 0,5-1 сантиметров, и отвеивают	3	Основной вид тары – герметически укупоренные бутыли, баки. Допускается хранение в ящиках и чистых мешках	2	9-10
	Саксаул: белый; черный
36	Плоды собирают, как только они побуреют и довольно срочно во избежании осыпания при ветреной погоде. Крылатки ошмыгивают вручную на пологи или в корзины. Запрещается обламывать ветви при сборе плодов саксаула.	Плоды просушивают на солнце на пологах в течение 1-2 календарных дней до влажности 6-7 %, разложив слоем до 10 сантиметров и перелопачивая каждый час. На ночь плоды закрывают брезентом	46	В хорошо проветриваемых складах на стеллажах слоем не более 50 сантиметров, перелопачивая 1-2 раза в неделю	До весеннего посева	6-7
	Скумпия кожевенная или желтинник
37	Плоды собирают сразу по созревании в короткие сроки вручную, ошмыгивая метелки или обрывая их на подостланные пологи	Метелки слегка подсушивают на брезенте и обмолачивают на сельскохозяйственной молотилке, при небольших количествах – вручную. Семена отвеивают. При большом количестве пустых семян их отмывают водой, а полнозернистые семена просушивают	15-45	В стеклянных укупоренных бутылях	2	10
	Слива: домашняя; растопыренная (алыча); колючая, терн
38	Плоды собирают вручную, обрывая с ветвей по мере созревания	Плоды перерабатываются вручную	Слива: домашняя – 5-10; колючая – 8-15; растопыренная – 8-10	В прохладных помещениях в чистых: мешках; ящиках; закромах (ларях)	1-2 2 2	11 10-12 9-10
	Смородина: золотая; черная
39	Ягоды собирают вручную, обрывая с ветвей кустов или стряхивая на подостланные пологи.	Ягоды перетирают в кадках деревянными пестами или протирают на решетах. Семена отмывают в кадках с водой, удаляя всплывающую мезгу и пустые семена. При использовании плодов на соки ягоды отжимают на прессе, выжимки разбавляют водой и семена отмывают. Отмытые семена просушивают на рамах, обтянутых мешковиной, слоем 0,5-1 сантиметров и отвеивают	Смородина: золотая – 3-6; черная – 2-4	Основной вид тары – стеклянные, герметически укупоренные бутыли. Допускается хранение в чистых мешках	2	10-14
	Солянка: Палецкого, кара-черкез (черкез Палецкого); Рихтера, черкез, геок-черкез (черкез Рихтера)
40	Плоды-крылатки собирают вручную, ошмыгивая с ветвей на подостланные пологи. Запрещается обламывание ветвей для сбора плодов	Плоды тщательно просушивают в течение 2-4 календарных дней в проветриваемом, затененном месте, рассыпав слоем до 10 сантиметров и перемешивая каждый час. На ночь плоды закрывают брезентом. Просушенные плоды очищают от примесей на решетах и отвеивают		В сухих, хорошо проветриваемых помещениях на стеллажах слоем до 50 сантиметров, перелопачивая 1-2 раза в неделю	До весны следующего за годом сбора	6-7
	Тополь: белый или серебристый; черный или осокорь
41	Сережки обрывают вручную с ветвей стоящих деревьев. К сбору приступают, когда начинают растрескиваться коробочки и в воздухе появляются первые летучки	Для дозревания сережки рассыпают в сухом проветриваемом помещении на полу на брезенте или на листах фанеры слоем в 2-3 сережки. Через 2-3 дня, когда большая часть коробочек раскроется, выделяя летучки, сережки перерабатывают для получения семян на семеочистительных машинах или (при отсутствии машин) протирают руками на металлических ситах с отверстиями в 2х2 миллиметра. Сережки тополя белого протирают на сите 1 раз, тополя черного – после первой переработки просушивают в течение дня на воздухе и перерабатывают вторично	Тополь белый – 4-11; черный – 3,5-12	При невозможности высева семян вскоре после сбора их хранят в герметически укупоренных бутылях, просушив до влажности 7-8 % в эксикаторах с хлористым кальцием или негашеной известью	до 1	78
	Хеномелес японский или айва японская
42	Плоды собирают в стадии полной зрелости, обрывая с ветвей вручную	Плоды измельчают на плодотерках или потирают вручную на решетах. Семена отмывают от мезги, просушивают на решетах, разложив слоем 1,5-2 сантиметров и отвеивают	0,7	В герметически укупоренных бутылях	2	11
	Шелковица: белая, черная, тут, шовкун
43	Соплодия отряхивают на подостланные пологи с ветвей однодомных экземпляров или с женских, растущих рядом с мужскими. Ввиду неодновременного созревания плодов сбор их проводят с каждого дерева по несколько раз	Соплодия перерабатывают в день сбора. Для извлечения семян плоды раздавливают под прессом (используя сок) или вручную наполовину наполненных мешках и протирают через сито. Прошедшие через отверстия сита семена промывают несколько раз водой и просушивают в тени (под навесом) на рамах, обтянутых мешковиной, разложив слоем 0,5 сантиметров и перемешивая каждые 34 часа. Когда семена станут сыпучими, слой их увеличивают до 23 сантиметров. Сушку проводят до постоянной массы, взвешивая пробы каждые 23 дня, после чего семена отсеивают	2,5	В герметически укупоренных стеклянных бутылях в прохладном помещении	3	810
	Яблоня: домашняя или культурная; лесная; палласа, сибирская; сливолистная или китайская, ягодная
44	Плоды собирают в фазе полной зрелости со стоящих деревьев, отряхивая с ветвей на землю крючками на длинных шестах.	При заготовке семян без использования побочной продукции плоды дробят на плододробилках, плодотерках, при отсутствии машин перетирают на решетах или разминают в кадках пестами. Из измельченной массы семена отмывают водой, просушивают на рамах, обтянутых мешковиной, разложив слоем 1 сантиметров, и отвеивают. При заготовке небольших партий семян применяют также сухой способ переработки. Большие партии семян готовят с получением из плодов пюре или соков (не горячим способом)	Яблоня: домашняя – 0,2-0,6; лесная – 0,4-1,0; сибирская – 2,5-5,0; сливолистная - 0,3-1,0; ягодная – 1-4	В прохладных помещениях; в стеклянных герметически укупоренных бутылях. То же, с хлористым кальцием	2 3	8-10
	Ясень: ланцетный или зеленый; обыкновенный; пенсильванский, согдианский
45	Плоды собирают со стоящих деревьев, обрывая вручную или срезая секаторами, сучкорезами; отряхивают на землю на подостланные пологи или на очищенную от сора площадь и собирают, сметая в кучи. Для осеннего или весеннего посева семена лучше собирать чуть недозрелыми (начало побурения крылаток)	Плоды очищают вручную от плодоножек, мелких веточек, листьев и прочих примесей или на грохоте и решетах и просушивают, разложив слоем 510 сантиметров. Для меньшения объема семян и удобства высева плоды можно обескрыливать на семеочистительных машинах или на сельскохозяйственной молотилке с последующим отвеиванием семян от примесей	Ясень: обыкновенный 75-85; согдианский – 75-80 маньчжурский 80; пенсильванский и зеленый – 65-95	В ящиках, корзинах, при слое плодов не более 50 сантиметров, в бумажных мешках	2	10-12

Примечание:

1. Для контрольного сбора лесных семян на участке выделяют от 3 до 10 нормальных деревьев с различными условиями опыления и освещения.

2. ПЛСБ - постоянная лесосеменная база.

3. ВЛСУ - временные лесосеменные участки.

Приложение 6 к Правилам заготовки, переработки, хранения и использования лесных семян и контроля за их качеством

Примечание РЦПИ!
Приложение 6 в новой редакции на государственном языке, текст на русском языке не изменяется в соответствии с приказом Министра сельского хозяйства РК от 26.10.2015 № 18-03/947 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

форма

Паспорт № _________

Составлен _______________________________________ 20__ году на партию

(число, месяц)

Лесных семян ________________________________________________________

(полное русское и латинское видовое название породы)

массой ____________________________(______________________) килограмм

(прописью) (цифрами)

1. Данная партия лесных семян заготовлена

_____________________________________________________________________

(название хозяйства, заготовившего данную партию, с указанием

подчиненности)

2. Почтовый индекс и адрес хозяйства ________________________________

3. Адрес электронной почты __________________________________________

4. Время сбора лесных семян, плодов, шишек _____20__году (месяц, год)

5. Место сбора лесных семян, плодов или шишек: ______________________

индекс лесосеменного района, подрайона, область

_____________________________________________________________________

государственный лесовладелец, лесничество

категория лесосеменного объекта _____________________________________

для сортовых или улучшенных лесных семян ____________________________

номер плантации или участка, квартал, выдел

6. Таксационная характеристика насаждения, плантации, участка:

состав ____________________, бонитет ____________, тип леса _________

группа возраста _____________________________________________________

(молодняки, средневозрастные, приспевающие, спелые)

Селекционная группа _________________________________________________

(нормальные, улучшенные, сортовые)

Лесоводственная ценность лесных семян _______________________________

Другие сведения _____________________________________________________

7. Для горных условий указать: ______________________________________

1) высоту над уровнем моря __________________________________________

2) склон (восточный, западный, северный, южный) _____________________

8. Кем и когда проводились предварительные обследования

насаждений перед массовой заготовкой лесных семян, плодов или шишек _

_____________________________________________________________________

9. Каким способом и когда извлекались лесные семена из шишек, тип

шишкосушилки, температура ___________________________________________

10. Каким способом и с применением каких механизмов обескрылены

и очищены хвойные лесные семена _____________________________________

11. Каким способом извлекались лесные семена из сухих и сочных

плодов, ___________, каким способом очищались лесные семена _________

12. Когда закончена очистка лесных семян ____________________________

(число, месяц, год)

13. Где хранятся лесные семена ______________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

(указать подробно: в специальном семенохранилище,

приспособленном, в холодном или теплом помещении, в траншее, в

погребе, под пологом)

14. В какой таре хранятся лесные семена _____________________________

(бутыли, мешки, ящики или другой таре)

15. Для какой цели заготовлены лесные семена ________________________

(для посева в своем хозяйстве, для реализации, для опытных целей)

_____________________________________________________________________

М.П. Государственный лесовладелец

Должность и подпись лица,

ответственного за хранение лесных семян _____________________________

Приложение 7 к Правилам заготовки, переработки, хранения и использования лесных семян и контроля за их качеством

форма

Этикетка

1. Видовое название породы ____________________________________

2. Селекционная ценность лесных семян _________________________

(нормальные, улучшенные, сортовые)

3. Лесосеменной район, лесорастительная зона, подзона _________

_____________________________________________________________________

4. Номер квартала, выдела _____________________________________

5. Категория и номер лесосеменного объекта ____________________

6. Название хозяйства (организации) ___________________________

7. Год и месяц заготовки ______________________________________

8. Номер и дата паспорта ______________________________________

9. Первоначальная масса партии ______________________ килограмм

10. Число мест и вид тары _____________________________________

11. Порядковый номер тары _____________________________________

12. Масса лесных семян в данной таре __________________________

(первоначальный и последующий, по мере использования семян)

________________________________________________________ килограмм

13. Номер удостоверения о кондиционности лесных семян и дата

его выдачи _________________________________________________________,

класс качества лесных семян ______________, срок действия ___________

(при повторной проверке качества лесных семян)

М.П.

Должность и подпись лица,

ответственного за хранение лесных семян _______________________

Приложение 8 к Правилам заготовки, переработки, хранения и использования лесных семян и контроля за их качеством

форма

АКТ № ________

отбора средних образцов для определения качества лесных семян,

принадлежащих _______________________________________________________

(наименование лесовладельца, лесопользователя)

_____________________________________________________________________

(область, район, адрес)

20___ году _____________________________________ мною, уполномоченным

(месяц, число)

по отбору образцов __________________________________________________

(должность, фамилия, имя, отчество)

при участии членов комиссии _________________________________________

(фамилия, имя, отчество, должность каждого)

в присутствии _______________________________________________________

(представитель территориального органа в области

лесного и охотничьего хозяйства)

произведен осмотр лесных семян и отбор средних образцов от следующих

партий, хранящихся __________________________________________________

(место хранения)

№ п\п	Видовое название породы	Год урожая лесных семян	Цель заготовки лесных семян (собственные нужды, реализация и др.)	Номер партии лесных семян	Масса партии лесных семян, килограмм
1	2	3	4	5	6

Продолжение таблицы

Вид тары и номера мест отдельно по каждой партии лесных семян	Номер и дата копии паспорта	Место заготовки (откуда и когда получены лесные семена)	Масса среднего образца, грамм	Который раз лесные семена подвергают анализу	Номер и дата последнего документа о качестве лесных семян и наименование специализированной организации, выдавшей этот документ
7	8	9	10	11	12

Образцы направлены на (в) ___________________________________________

(наименование специализированной организации

уполномоченного органа, дата)

для определения качества лесных семян.

Лицо, уполномоченное по отбору образцов,

(должность)____________________ Ф.И.О., подпись______________________

Представитель территориального органа уполномоченного органа ________

____________________________

Ф.И.О. подпись

Приложение 9 к Правилам заготовки, переработки, хранения и использования лесных семян и контроля за их качеством

Примечание РЦПИ!
Приложение 9 в новой редакции на государственном языке, текст на русском языке не изменяется в соответствии с приказом Министра сельского хозяйства РК от 26.10.2015 № 18-03/947 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Особенности формирования партии лесных семян,
отбора проб и составление среднего образца

№ п/п	Наименование работ	Особенности проведения работ
1	2	3
1.	Формирование партии лесных семян	Партия формируется из однородных лесных семян по: 1) виду или разновидности; 2) условиям места произрастания; 3) возрастным группам (молодняки, средневозрастные, приспевающие, спелые); 4) селекционным категориям (сортовые, улучшенные, нормальные); 5) происхождению насаждений (естественные, искусственные); 6) способу сбора, обработки, хранению семян; 7) цвету, блеску, запаху и степени влажности. Смешение разных партий лесных семян одного и того же вида, в том числе и малых по массе, не допускается.
2.	Отбор проб лесных семян	Отбор проб производят специальными щупами (конусным, мешочным, цилиндрическим) или руками в зависимости от породы и условий хранения партий лесных семян: 1) для мелких и средних семян хранящихся насыпью, отбор проб производят из пяти мест каждого слоя (верхнего - глубина 10 сантиметров, среднего - половина высоты насыпи, нижней - у пола), то есть не менее 15 проб; 2) для крупных семян (орехи, косточковые и другие) - из десяти мест каждого слоя берут по 3 пробы; 3) для сыпучих семян хранящихся в мешках (до 10 мест тары) берут не менее трех проб из каждого мешка по одной из верхнего, среднего, нижнего слоя, более 10 мест тары – по одной пробе из каждого мешка, чередуя глубину взятой пробы; 4) при невозможности отбора проб щупами или руками от партий семян, хранящихся в стеклянных бутылях, металлических сосудах, ящиках и другой таре, семена высыпают на гладкую поверхность, перемешивают, разравнивают и отбирают руками из разных мест не менее пяти проб от каждого места тары. Отобранные пробы лесных семян высыпают (по отдельности) на гладкую поверхность, тщательно просматривают и сравнивают по засоренности, запаху, цвету, блеску и другим признакам для установления однородности партии. При отсутствии резких различий отдельных проб их объединяют в исходный образец, масса которого соответствует десятикратной массе среднего образца лесных семян. Из исходного образца выделяют один средний образец лесных семян для определения качества партии лесных семян.
3.	Выделения среднего образца лесных семян	Для выделения среднего образца лесных семян исходный образец высыпают на гладкую поверхность, перемешивают, разравнивают в виде квадрата толщиной до 3 сантиметра для мелких лесных семян и более 10 сантиметров для крупных лесных семян, а затем делят по диагоналям на 4 треугольника. Из двух противоположных треугольников лесные семена удаляют, а оставшиеся объединяют и снова разравнивают в квадрат для последующего деления. Деление производят до получения среднего образца установленной массы. Отобранный средний образец лесных семян помещают в чистый мешочек из плотной ткани, предварительно продезинфицированный кипячением в воде, завязывают шпагатом и отправляют в специализированную организацию уполномоченного органа с приложением паспорта, этикетки и акта отбора средних образцов для определения качества лесных семян. В целях осуществления контроля за правильностью отбора средних образцов лесных семян от сформированных партий производится отбор контрольных образцов, по результатам анализа которых, заготовителю лесных семян выдается соответствующий документ о качестве лесных семян с отметкой в правом верхнем углу "Госконтрольный", а ранее выданные документы о качестве лесных семян изымаются одновременно с отбором госконтрольных образцов.
4.	Составление образцов для определения влажности лесных семян	Образец для определения влажности лесных семян составляют таким же образом из остатка лесных семян исходного образца. Отобранный образец помещают в чистую, сухую посуду, которую после заполнения доверху лесными семенами плотно закупоривают пробкой и заливают сургучом, воском или парафином. Допускается помещать средний образец лесных семян в мешок вместимостью не менее 0,5 дециметров3 из влагонепроницаемой пленки, края которого закрывают, горячим способом или крепко связывают, оставляя в нем как можно меньше воздуха, а затем помещают во второй такой же мешок, который туго завязывают. Один экземпляр этикетки вкладывают вовнутрь посуды или мешка, другой наклеивают снаружи.

Приложение 10 к Правилам заготовки, переработки, хранения и использования лесных семян и контроля за их качеством

форма

Акт
о результатах проверки
№ _________

_____________________________________________________________________

место составления акта

"___" _________________ 20_____ год ________ час _______ ______ минут

_____________________________________________________________________

наименование уполномоченного органа или территориального органа

_____________________________________________________________________

дата и номер акта о назначении проверки, на основании которой

проведена проверка

_____________________________________________________________________

фамилия, имя, отчество (при его наличии) и должность лица (лиц),

проводившего проверку

_____________________________________________________________________

наименование проверяемого государственного лесовладельца,

_____________________________________________________________________

должность лица, присутствующего при проведении проверки

Дата, место и период проведения проверки ______________________

Сведения о результатах проверки _______________________________

выявленные нарушения и их характер ____________________________

С актом о результатах проверки ознакомлен _____________________

_____________________________________________________________________

должностное лицо государственного

_____________________________________________________________________

лесовладельца, присутствовавшего при проведении проверки

Подпись _______________________________________________________

От подписи отказался __________________________________________

Подпись должностного лица, проводившего проверку ______________