Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының әскери киім нысанын киіп жүру және айырым белгілерін, сондай-ақ басқа да белгілерді тағып жүру қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2017 жылғы 24 тамыздағы № 476 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2017 жылғы 28 қыркүйекте № 15803 болып тіркелді.

      "Әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы" 2012 жылғы 16 ақпандағы Қазақстан Республикасының Заңы 23-бабының 1-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

      1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының әскери киім нысанын киіп жүру және айырым белгілерін, сондай-ақ басқа да белгілерді тағып жүру қағидалары бекітілсін.

      2. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Тылы және қару-жарақ бастығының басқармасы Қазақстан Республикасы белгіленген заңнамада тәртіппен:

      1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

      2) осы бұйрықтың көшірмесін мемлекеттік тіркелген күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде қағаз және электрондық түрде қазақ және орыс тілдерінде Қазақстан Республикасы нормативтiк құқықтық актiлерінің эталондық бақылау банкiне ресми жариялау және енгізу үшін "Республикалық құқықтық ақпарат орталығы" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жолдауды;

      3) осы бұйрықты алғашқы ресми жарияланғанынан кейін Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

      4) мемлекеттік тіркелген күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде осы 2-тармақтың 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің Заң департаментіне жолдауды қамтамасыз етсін.

      3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде Қорғаныс министрінің бірінші орынбасары – Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Бас штабының бастығына, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарда – бірінші басшылардың шешімі бойынша жүктелсін.

      4. Осы бұйрық лауазымды адамдарға, оларға қатысты бөлігінде жеткізілсін.

      5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасының
Қорғаныс министрі генерал-полковник 		С. Жасұзақов

      "КЕЛІСІЛДІ"

      Қазақстан Республикасының

      Бас прокуроры

      2-сыныпты мемлекеттік

      әділет кеңесшісі

      _________________Ж. Асанов

      2017 жылғы 25 тамыз

      "КЕЛІСІЛДІ"

      Қазақстан Республикасы

      Мемлекеттік күзет

      қызметінің бастығы генерал-лейтенант

      _________________А. Күреңбеков

      2017 жылғы 28 тамыз

      "КЕЛІСІЛДІ"

      Қазақстан Республикасы

      Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Төрағасы

      _____________ К. Мәсімов

      2017 жылғы 29 тамыз

      "КЕЛІСІЛДІ"

      Қазақстан Республикасының

      Ішкі істер министрі

      полиция генерал-полковнигі

      _______________ Қ. Қасымов

      2017 жылғы 30 тамыз

  Қазақстан Республикасы
Қорғаныс министрінің
2017 жылғы 24 тамыздағы
№ 476 бұйрығымен
бекітілген

Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери
құралымдарының әскери киім нысанын киіп жүру және айырым белгілерін, сондай-ақ
басқа да белгілерді тағып жүру қағидалары 1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Осы Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының әскери киім нысанын киіп жүру және айырым белгілерін, сондай-ақ басқа да белгілерді тағып жүру қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарында әскери киім нысанын киіп жүру және айырым белгілерін, сондай-ақ басқа да белгілерді тағып жүру тәртібін айқындайды.

      2. Қатардағы жауынгер, сержант және офицер құрамының лауазымында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілер, әскерге шақыру бойынша әскери қызмет өткеретін офицерлер мынадай әскери киім нысанын киіп жүреді:

      1) ерекше салтанатты – салтанатты рәсімді орындау кезінде және әскери қызметші әйелдер үшін (Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы негізінде өткізілетін әскери парад, Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің нұсқауы бойынша өткізілетін салтанатты іс-шаралар, халықаралық келіссөздер мен шетел делегацияларымен кездесу өткізу кезінде);

      2) салтанатты:

      саптағы – парадқа қатысқан, әскери бөлімге (корабльге) Жауынгерлік Туды тапсырған, әскери қызметшілерге мемлекеттік награда тапсырған және жоғары офицер атағын берген, Әскери ант қабылдаған, құрметті қарауыл құрамына тағайындалған кезде, сондай-ақ әскери бөлімнің (корабльдің) жылдық мерекесі күні, Отан қорғаушы күніне және басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың кәсіби мерекесі күні құрметіне салтанатты сапқа тұруда, корабльді суға жіберген, қатарға қосылатын корабльде Әскери-теңіз туын көтерген кезде, ескерткішке және жауынгерлер зиратына гүлшоғын қойған кезде, әскери құрмет көрсету көзделген адамды жерлеген кезде;

      саптан тыс – парадтық есептоптан тыс парадқа қатысатындар, ведомстволық награда алған, лауазымға тағайындалған және әскери атақ берілген кезде тікелей бастыққа өзін таныстырған кезде, салтанатты отырыста, ресми қабылдауда, шекаралық бақылау бөлімшелерінің қызмет өткеруі уақытында;

      3) күнделікті:

      саптағы және саптан тыс – жауынгерлік даярлық бойынша сабақта (далалық сабақтан басқа) және тәуліктік наряд құрамында қызмет өткерген кезде, штабтағы, басқарма мен мекемедегі жұмыс кезінде, сондай-ақ қызметтен тыс уақытта (Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің (бұдан әрі – Қарулы Күштер) Әскери-теңіз күштерінен және теңіз жаяу әскері бөлімдерінен, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің (бұдан әрі – Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі) теңіз бөлімшесінен басқа);

      Қарулы Күштердің Әскери-теңіз күштерінде және теңіз жаяу әскері бөлімдерінде, Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің теңіз бөлімшесінде – жауынгерлік даярлық бойынша сабақта және тәуліктік (корабльдік) наряд құрамында қызмет атқарған кезде, жауынгерлік кезекшілікте, корабль теңізге (оқу-жаттығуға) шыққан кезде, корабль (әскери бөлім) командирінің нұсқауы бойынша штабтағы, басқарма мен мекемедегі жұмыс кезінде, сабақта, сондай-ақ қызметтен тыс уақытта.

      Күнделікті киім нысанын әскери бөлім (корабль) бөлімшелерінде сапта болумен байланысты емес міндеттерді орындаған кезде, бөлім орналасқан жердегі сыныптық сабақта, әскери оқу орнының (әскери факультеттің) дәрісханаларында, зертханалары мен шеберханаларында, қызметтік кеңес пен жиналыста киіп жүруге жол беріледі;

      4) далалық – оқу-жаттығуда, далалық шығуда, жауынгерлік кезекшілікте, қарауыл құрамында, тәуліктік нарядта қызмет атқарған, Мемлекеттік шекараны қорғау және күзету жөніндегі міндеттерді орындаған, оқу-жаттығу орталығындағы, полигондағы сабақта, гауптвахтада болған кезде, сондай-ақ әскери бөлім (мекеме) командирінің (бастығының) нұсқауы бойынша күнделікті қызмет кезінде.

      Ескерту. 2-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      3. Мерзімді әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілер, әскери оқу орнының (әскери факультеттің) курсанттары, әскери колледждің кадеттері, ұландары және республикалық мектептің тәрбиеленушілері мынадай әскери киім нысанын киіп жүреді:

      1) салтанатты – парадқа қатысқан, әскери бөлімге (корабльге) Жауынгерлік Туды тапсырған, мемлекеттік және ведомстволық награда алған, Әскери ант қабылдаған, құрметті қарауыл құрамына тағайындалған кезде, әскери бөлімнің (корабльдің) жылдық мерекесі күні, Отан қорғаушы күніне және басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың кәсіби мерекесі күні құрметіне салтанатты сапқа тұруда, корабльді суға жіберген, қатарға қосылған корабльде Әскери-теңіз жалауын көтерген, Жауынгерлік туды күзету бойынша сақшы болып түскен кезде, бөлім орналасқан жерден босатылған кезде, демалыста болған уақытта және әскери бөлім (корабль) командирінің нұсқауы бойынша;

      2) күнделікті (Қарулы Күштер Әскери-теңіз күштерінің, Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметі теңіз бөлімшесінің әскери қызметшілері үшін) – корабль теңізге оқу-жаттығуға, маневр жасауға, жауынгерлік кезекшілікке шыққан, корабльдік (тәуліктік) наряд құрамында қызмет атқарған кезде және корабль (әскери бөлім) командирінің нұсқауы бойынша сабақта;

      3) далалық – күнделікті тіршілік әрекеті кезінде, оқу-жаттығуда, далалық шығуда, жауынгерлік кезекшілікте, қарауыл, тәуліктік наряд құрамында қызмет атқарған, Мемлекеттік шекараны қорғау және күзету жөніндегі міндеттерді орындаған кезде, оқу-жаттығу орталығындағы сабақта, сондай-ақ әскери бөлім (мекеме) командирінің (бастығының) нұсқауы бойынша;

      4) жұмыс киімі – шаруашылық жұмысын орындаған, гауптвахтада ұсталған кезде. Техника мен қару-жараққа қызмет көрсеткен кезде жұмыс киімі нысанын киюге әскери бөлім (мекеме) командирінің (бастығының) нұсқауы бойынша жол беріледі.

      Ескерту. 3-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      4. Жауынгерлік, арнайы және терроризмге қарсы операцияларды жүргізген кезде,оқу-жаттығуларда, арнайы міндеттерді орындаған, жауынгерлік кезекшіліктерде (жауынгерлік қызмет) әскери қызметшілер қорғаныс құралдарын (қорғайтын дулыға, броньды кеудеше және басқалар) киіп жүреді.

      5. Саптық байқаулар, сапқа тұрғызулар және қызметтік кеңестер мен жиналыстар үшін киім нысанын осы іс-шараларды өткізетін адамдар жариялайды.

      Патрульдік қызметті, бақылау-өткізу пункттеріндегі кезекшіліктерді атқару үшін, сондай-ақ басқармалар, әскери бөлімдер мен мекемелер штабтарының ғимараттарындағы бақылау-өткізу қызметін жүзеге асыратын әскери қызметшілер үшін киім нысанын әскери бөлімдердің (мекемелердің) командирлері (бастықтары), әскери полиция органдарында – әскери полиция органдарының бастықтары жариялайды.

      6. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері, басқа да әскерлері мен әскери құралымдары әскери бөлімінің (кораблінің) командирлері, мекемесінің бастықтары:

      1) әскери қызметшілерге әскери киім нысаны киюге берілген кезде оны үйлестіріп пішуді, мерзімді әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілерге, әскери оқу орнының (әскери факультеттің) курсанттарына, әскери колледж кадеттеріне, ұландарына, республикалық мектеп тәрбиеленушілеріне, әскери жиынға шақырылған әскери міндеттілерге бекітіліп берілген мүлікке таңба қоюды ұйымдастырады;

      2) барлық бөлімшеде тұрмыстық қызмет көрсету бөлмесін, киім-кешек пен аяқ киімді кептіруге арналған бөлмені, рота мүлкін және мерзімді әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілердің, әскери оқу орны (әскери факультет) курсанттарының, әскери колледж кадеттерінің, ұландарының, және республикалық мектеп тәрбиеленушілерінің жеке заттарын сақтауға арналған қойманы жабдықтау бойынша шаралар қабылдайды, киім-кешек пен аяқ киім заттарын уақтылы жууды және жөндеуді қамтамасыз етеді;

      3) кезең-кезеңімен саптық байқау өткізеді. Таңертеңгілік қарап-тексеру, саптық байқау өткізу кезінде, сондай-ақ жазғы (қысқы) киім нысанына көшкен кезде, барлық сапқа тұрғызуда және сабақ басталар алдында белгіленген киім нысанын, сыртқы келбетін, киім-кешек пен аяқ киім заттарының жай-күйін тексереді, анықталған кемшілікті жоюға барлық шараны қабылдайды.

      Әскери қызметшілердің, әскери оқу орны (әскери факультет) курсанттарының, әскери колледж кадеттерінің, ұландарының және республикалық мектеп тәрбиеленушілерінің салтанатты, күнделікті, далалық киім нысанын бөлімшенің және қызметтік үй-жайдың шкафында сақтауға жол беріледі.

      Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      7. Гарнизон құрамына кіретін әскери бөлім мен мекеме әскери қызметшілері үшін жазғы немесе қысқы киім нысанына көшу, заттай мүлік заттарын көктемде және күзде киюді бастау және киюді тоқтату тиісті гарнизон бастықтарының бұйрығымен белгіленеді.

      Ескерту. 7-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      8. Әскери қызметші басқа гарнизонда уақытша болған кезде осы гарнизон үшін белгіленген маусым бойынша киім нысанын киіп жүреді.

      9. Болу елдеріндегі Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің әскери атташелері апараттарымен әскери өкілдіктерінің, басқа мемлекеттердің әскери оқу орындарында білім алатын, сондай-ақ басқа мемлекеттердің аумағында қызметтік іссапарларда болатын немесе шетел әскери делегацияларын қарсы алуды және олармен бірге жүруді ұйымдастыру жөніндегі іс-шараларға қатысатын әскери қызметшілер Қарулы Күштердің түрлері мен әскер тектері бойынша немесе ратификацияланған шартқа сәйкес киім нысанын киіп жүреді.

      10. Қарулы Күштердің Әскери-теңіз күштерінен және Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің теңіз бөлімшесінен ауыстырылғаннан, корабльдік әскери атағы бардан басқа, басқа басқару органына, әскери бөлімге (мекемеге) қызмет өткеру үшін ауыстырылған қатардағы жауынгер, сержант және офицер құрамының лауазымында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілер, әскерге шақыру бойынша әскери қызмет өткеретін офицерлер кию мерзімі аяқталғанға дейін ауыстырылған күні олар киіп жүрген әскери киім нысанын киіп жүреді. Одан кейін оларға осы басқару органы, әскери бөлім (мекеме) үшін белгіленген киім нысаны беріледі.

      Ескерту. 10-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      11. Қарулы Күштердің Әскери-теңіз күштеріне және теңіз жаяу әскері бөліміне, Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің теңіз бөлімшесіне қызмет өткеру үшін ауыстырылған Қарулы Күштерде, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарда қатардағы жауынгер, сержант және офицер құрамының лауазымында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілер, әскерге шақыру бойынша әскери қызмет өткеретін офицерлер Қарулы Күштердің Әскери-теңіз күштері және теңіз жаяу әскері бөлімі, Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметі теңіз бөлімшесі әскери қызметшілерінің әскери киім нысанын киіп жүреді.

      Ескерту. 11-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      12. Басқа басқару органына, әскери бөлімге (мекемеге) қызмет өткеру үшін ауыстырылған авиация жоғары офицер құрамының әскери қызметшілері Қарулы Күштер Әскери-әуе күштері әскери қызметшілерінің әскери киім нысанын киіп жүреді.

      Басқа басқару органына, әскери бөлімге (мекемеге) қызмет өткеру үшін ауыстырылған корабльдік әскери атағы бар Қарулы Күштердің Әскери-теңіз күштерінде және Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің теңіз бөлімшесінде келісімшарт және әскерге шақыру бойынша әскери қызмет өткеретін офицерлер Қарулы Күштердің Әскери-теңіз күштері және Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметі теңіз бөлімшесі әскери қызметшілерінің әскери киім нысанын киіп жүреді.

      Ескерту. 12-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      13. Ұлттық ұлан басқару органына, әскери бөліміне (мекемесіне) қызмет өткеру үшін ауыстырылған Қарулы Күштерде, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарда қатардағы жауынгер, сержант және офицер құрамының лауазымында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілер, әскерге шақыру бойынша әскери қызмет өткеретін офицерлер Ұлттық ұлан әскери қызметшілерінің киім нысанын киіп жүреді.

      Ескерту. 13-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      14. Басқа басқару органына, әскери бөлімге (мекемеге) ауыстырылған Қарулы Күштердің Әскери-теңіз күштерінде және Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің теңіз бөлімшесінде (корабльдік әскери атағы бардан басқа), әскери полицияда қатардағы жауынгер, сержант және офицер құрамының лауазымында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілер, әскерге шақыру бойынша әскери қызмет өткеретін офицерлер кию мерзімі аяқталғанға дейін олар ауыстырылған күні киіп жүрген әскери киім нысанын киіп жүреді. Одан кейін оларға осы басқару органы, әскери бөлім (мекеме) үшін белгіленген киім нысаны беріледі.

      Ескерту. 14-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      15. Әскери оқу орнында (әскери факультетте) тұрақты құрам (қатардағы жауынгер, сержант және офицер құрамының лауазымында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілер, әскерге шақыру бойынша әскери қызмет өткеретін офицерлер) осы әскери оқу орны қарамағында болатын сол Қарулы Күштер түрінің, әскер тегінің, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың (қызметтің) әскери киім нысанын киіп жүреді.

      Ескерту. 15-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      16. Әскери оқу орындарында (әскери факультеттерде), сондай-ақ курстық даярлықтан өту кезінде ауыспалы құрамның офицерлері, олар келген сол Қарулы Күштер түрлерінің, әскер тектерінің, басқа да әскерлер және әскери құралымдардың (қызметтердің) киім нысанын киіп жүреді.

      17. Курстық даярлықтан өту кезінде ауыспалы құрамның әскери қызметшілері олар келген Қарулы Күштер түрінің, әскер тегінің, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың (қызметтің) киім нысанын киіп жүреді.

      Ескерту. 17-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      18. Барлық әскери оқу орнында білім алатын Қарулы Күштердің Әскери-теңіз күштерінде және теңіз жаяу әскерінде, Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің теңіз бөлімшесінде келісімшарт және әскерге шақыру бойынша әскери қызмет өткеретін офицерлер Қарулы Күштердің Әскери-теңіз күштері және теңіз жаяу әскері бөлімі, Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметі теңіз бөлімшесі әскери қызметшілерінің киім нысанын киіп жүреді.

      Ескерту. 18-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      19. Ұлттық қауіпсіздік комитеті Авиация қызметінің әскери қызметшілері Қарулы Күштер Әуе қорғанысы күштері әскери қызметшілерінің киім нысанына ұқсас күнделікті киім нысанын киіп жүреді.

      Ескерту. 19-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      20. Курсанттар Құрлық әскерлері үшін белгіленген киім нысанын киіп жүреді. Қарулы Күштердің Әскери-теңіз күштері, Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметі теңіз бөлімшесі әскери оқу орнының (әскери факультеттің) курсанттары Қарулы Күштердің Әскери-теңіз күштері, Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің теңіз бөлімшесі үшін белгіленген киім нысанын киіп жүреді.

      Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара академиясында әскери оқу орнының (әскери факультеттің) курсанттары ашық жасыл түсті, Қазақстан Республикасының Төтенше жағдайлар министрлігінде қызғылт-сары түсті берет киіп жүреді.

      Ескерту. 20-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      21. Қарауылдық қызметті өткеру кезінде әскери киім нысанын кию тәртібі Қазақстан Республикасы Президентінің 2007 жылғы 5 шілдедегі №364 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құрылымдарының гарнизондық және қарауылдық қызметтер жарғысымен айқындалады.

      22. Қатардағы жауынгер, сержант және офицер құрамының лауазымында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілерге, әскерге шақыру бойынша әскери қызмет өткеретін офицерлерге қызметтен тыс уақытта, ал қызмет уақытында әскери бөлім (мекеме) командирінің (бастығының) нұсқауы бойынша азаматтық киім киіп жүруге жол беріледі.

      Ескерту. 22-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      23. Жылы киімдер (қысқа тондар, пима, теріден тігілген биялай мен басқа да заттай мүлік заттары) қысқы уақытта төмен температура кезінде әскери бөлім (мекеме) командирінің (бастығының) нұсқауы бойынша киіледі.

      24. Жұмыс киімі және арнайы киім нысаны, егер олар аумақтан тыс орналасқан болса, тек әскери бөлім мен мекеме аумағында, сондай-ақ жұмыс істейтін жерде, жауынгерлік, оқу-жауынгерлік және арнайы міндеттер орындалатын орында киіп жүріледі.

      Жұмыс істейтін жерге, жауынгерлік, оқу-жауынгерлік, оқу-жаттығу, арнайы міндеттерді орындау орнына барған және кері қайтқан кезде жұмыс киімін және арнайы киім нысанын киіп жүруге жол беріледі.

      Ескерту. 24-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2-тарау. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері, басқа да әскерлері мен әскери
құралымдары әскери қызметшілерінің әскери киім нысанының жекелеген заттарын киіп жүруі 1-параграф. Бас киім

      25. Берет, пилотка мен күнқағарсыз фуражка белгіленген үлгідегі және түстегі оң жаққа қарай аздап түсіріліп киіледі, бедерлі түсті берет сол жаққа қарай түсіріліп, ал күнқағары бар құлақшын, құлақшын, маска-малақай, фуражка, кепи, әйелдер шляпасы, панама, далалық (жұмыс) фуражка мен бандана – тура, түсірілмей, құлақшынның, фуражканың, кепидің, әйелдер шляпасының, далалық (жұмыс) фуражкасының күнқағарлары қастың деңгейінде, ал құлақшынның, малақай-масканың, панаманың, бандананың, күнқағарсыз фуражканың, береттің және пилотканың төменгі жиегі – қастың үстіне көлденең қойылған екі саусақтың ені бойында тұратындай етіп киіледі. Кокарданың (жұлдыздың, эмблеманың) ортасы кеңсірік үстінде тұрады.

      26. Далалық фуражканың, панаманың, маска-малақайдың және бандананың түсін міндеттерді орындау және қызмет өткеру өңіріне байланысты Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының бірінші басшылары айқындайды.

      27. Халықаралық әуежай әскери қатынастар комендатурасының әскери қызметшілеріне қаракөлден тігілген құлақшын, қара көк түсті фуражка мен пилотка киіп жүруге жол беріледі.

      Қызметтік міндеттерінде өткізу пунктінде құжат ресімдеуге қатысу көзделген Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметі шекаралық бақылау бөлімшесінің әскери қызметшілеріне қаракөлден тігілген құлақшын киіп жүруге жол беріледі.

      Ескерту. 27-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      28. Айнала жиегі түсірілген малақай (күнқағары бар малақай) және құлаққабы түсірілген құлақшынды сыртқы ауа температурасы –10°С және одан төмен болған кезде киіп жүруге жол беріледі. Сапта айнала жиек пен құлаққап командирдің (бастықтың) нұсқауы бойынша түсіріледі. Құлаққап түсірілген кезде құлақшын тоқыма бауының ұштары иек астына байланады, құлаққап көтеріліп тұрған кезде тоқыма баудың байланған ұштары құлаққап астына жиналады. Қару-жарақ пен әскери техникаға қызмет көрсеткен кезде, шаруашылық жұмыста және бөлімше командирінің нұсқауы бойынша құлақшынның құлаққабы артқа қарай қайырылып байланады.

      Ескерту. 28-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      29. Үлкен бастықтың нұсқауы бойынша:

      1) саптағы қысқы салтанатты киім нысаны кезінде жылы ауа райында күнқағары бар малақай және құлақшын орнына – фуражка (әскери қызметші әйелдер үшін – әйелдер шляпасы);

      2) саптағы және саптан тыс қысқы күнделікті киім нысаны кезінде жылы ауа райында күнқағары бар малақай және құлақшын орнына – фуражка немесе берет;

      3) саптағы және саптан тыс жазғы күнделікті киім нысаны кезінде ыстық ауа райында берет орнына – кепи, әскери қызметші әйелдерге – пилотка;

      4) қысқы далалық киім нысаны кезінде күнқағары бар малақай және құлақшын орнына – далалық жүн малақай (малақай-маска);

      5) қысқы киім нысаны кезінде жылы ауа райында күнқағары бар малақай және құлақшын орнына, жазғы киім нысаны кезінде (тек десанттық-шабуылдау әскерінің, теңіз жаяу әскерінің және арнайы мақсаттағы бөлім мен бөлімшенің, сондай-ақ басқа да әскерлер мен әскери құралымдар әскери бөлімінің әскери қызметшілері үшін) далалық бүркеніш түсті фуражка орнына – берет;

      6) күнделікті киім нысаны кезінде – ақ түсті фуражка (тек Әскери-теңіз күштерінің, теңіз жаяу әскері бөлімінің және Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметі теңіз бөлімшесінің әскери қызметшілері үшін) киіп жүріледі.

      Әскери қызметші әйелдер салтанатты киім нысаны кезінде әйелдер шляпасын киіп жүреді.

      Белгіленген түсті фуражка тек салтанатты киім нысанымен киіледі (жоғарғы офицер құрамы мен полковниктен басқа).

      Ескерту. 29-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2-параграф. Сыртқы киім

      30. Әскери қызметші әйелдерден басқа, қатардағы жауынгер, сержант және офицер құрамының лауазымында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілерге, әскерге шақыру бойынша әскери қызмет өткеретін офицерлерге арналған теріден тігілген жағасы (жоғары офицер құрамында, полковник пен 1-дәрежелі капитанда – қаракөлден тігілген жағасы) бар астары жылы пальтоның алдыңғы барлық түймесі оң жаққа қарай салынады. Еденнен пальтоның етегіне дейінгі арақашықтық – 38 – 40 сантиметр.

      Әскери қызметші әйелдерге арналған теріден тігілген жағасы (полковник пен 1-дәрежелі капитанда – қаракөлден тігілген жағасы) бар астары жылы пальтоның алдыңғы барлық түймесі сол жаққа қарай салынады. Еденнен пальтоның етегіне дейінгі арақашықтық – 42 – 45 сантиметр.

      Саптағы салтанатты киім нысаны кезінде астары жылы пальто салтанатты белдікпен және аксельбантпен, ал саптан тыс салтанатты белдіксіз және аксельбантсыз киіледі.

      Астары жылы пальто сыртқы жағына қарай ұқыпты қаратылып бүктелген қалыпта сол жақ қолда ұстап жүріледі.

      Ескерту. 30-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      31. Әскери колледж курсанттарына, кадеттеріне, ұландарына және республикалық мектеп тәрбиеленушілеріне, мерзімді әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілерге, Әскери-теңіз күштері әскери оқу орнының курсанттарына арналған астары жылы пальтоның алдыңғы барлық түймесі оң жаққа қарай салынады, пальто жағасына ақ түсті жаға астары тігілетін қара түсті жүн (шұға) галстукпен киіледі.

      Саптағы салтанатты киім нысаны кезінде пальто жез тоғасы бар ақ түсті белдік белбеумен және аксельбантпен, ал саптан тыс белдіксіз және аксельбантсыз киіледі.

      Еденнен пальто етегіне дейінгі арақашықтық:

      1) әскери оқу орнының курсанттары, мерзімді әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілер үшін – бой ұзындығына байланысты 29 – 32 сантиметр;

      2) әскери колледж кадеттері, ұландары және республикалық мектеп тәрбиеленушілері үшін – бой ұзындығына байланысты 35 – 40 сантиметр.

      Астары жылы пальто сыртқы жағына қарай ұқыпты қаратылып бүктелген қалыпта сол жақ қолда ұстап жүріледі.

      Ескерту. 31-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      32. Әскери қызметші әйелдерден басқа, қатардағы жауынгер, сержант және офицер құрамының лауазымында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілерге, әскерге шақыру бойынша әскери қызмет өткеретін офицерлерге арналған теріден тігілген жағасы (жоғары офицер құрамында, полковник пен 1-дәрежелі капитанда – қаракөлден тігілген жағасы) бар қысқы күртешенің желден қорғайтын қақпағы бар "сыдырмалы" ілмегі салынады. Қақпақтың түймелері оң жаққа қарай астарлы ілмекке салынады.

      Әскери қызметші әйелдерге арналған теріден тігілген жағасы (полковник пен 1-дәрежелі капитанда – қаракөлден тігілген жағасы) бар қысқы күртешенің желден қорғайтын қақпағы бар "сыдырмалы" ілмегі салынады. Қақпақтың түймелері сол жаққа қарай астарлы ілмекке салынады.

      Саптағы күнделікті киім нысаны кезінде қысқы күртешенің барлық түймесі салынады, саптан тыс күнделікті киім нысаны кезінде қысқы күртешенің жоғарғы түймесі салынбайды.

      Қысқы күртеше сыртқы жағына қарай ұқыпты қаратылып бүктелген қалыпта сол жақ қолда ұстап жүріледі.

      Ескерту. 32-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      33. Әскери қызметші әйелдерден басқа, қатардағы жауынгер, сержант және офицер құрамының лауазымында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілерге, әскерге шақыру бойынша әскери қызмет өткеретін офицерлерге арналған маусымдық плащтың алдыңғы барлық түймесі оң жаққа қарай астарлы ілмекке салынады. Еденнен плащтың етегіне дейінгі арақашықтық – 42 – 45 сантиметр.

      Әскери қызметші әйелдерге арналған маусымдық плащтың алдыңғы барлық түймесі сол жаққа қарай астарлы ілмекке салынады. Еденнен плащтың етегіне дейінгі арақашықтық – 42 – 45 сантиметр.

      Плащтың белдігі киіп жүргенде тоғаға салынады.

      Маусымдық плащ сыртқы жағына қарай ұқыпты қаратылып бүктелген қалыпта сол жақ қолда ұстап жүруге жол беріледі.

      Ескерту. 33-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      34. Плащ-жамылғының барлық түймесі салынады және жауын-шашынды ауа райы кезінде (капюшонмен немесе капюшонсыз) жазғы және қысқы сыртқы киімнің сыртынан киіледі.

      Мыналарға:

      плащ-жамылғыны иық бауда бүктелген және жиналған қалыпта немесе саптан тыс сыртқы жағына қарай ұқыпты қаратып бүктелген қалыпта сол жақ қолда ұстап жүруге;

      далалық және арнайы киім нысаны кезінде плащ-жамылғы орнына "Пончо" түріндегі жамылғы киіп жүруге жол беріледі.

      Ескерту. 34-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      35. Әскери оқу орнының курсанттары және Әскери-теңіз күштерінде және Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің теңіз бөлімшесінде мерзімді әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілер бушлатының барлық ілгегі мен түймесі салынады және ол жағасына ақ түсті жаға астары тігілетін қара түсті жүн (шұға) галстукпен киіледі.

      Ескерту. 35-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      36. Ашық мундирдің (тужурканың) барлық түймесі оң, әскери қызметші әйелдерде сол жаққа қарай салынады. Мундир (тужурка) саптағы салтанатты киім нысаны кезінде салтанатты белдікпен және аксельбантпен, ал саптан тыс салтанатты белдіксіз және аксельбантсыз киіп жүріледі.

      Десанттық-шабуылдау әскерінің, теңіз жаяу әскері және арнайы мақсаттағы бөлім мен бөлімшенің, сондай-ақ басқа да әскерлер мен әскери құралымдар әскери бөлімінің әскери қызметшілеріне саптағы салтанатты киім нысаны кезінде мундирді (тужурканы) галстукпен жейде орнына тельняшкамен киюге жол беріледі.

      Ескерту. 36-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      37. Күнделікті кительдің (тужурканың) барлық түймесі оң жаққа, әскери қызметші әйелдерде сол жаққа қарай салынады.

      Стратегиялық, жедел-стратегиялық, жедел-тактикалық және жедел-аумақтық, жергілікті әскери басқару органында әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілерге және әскери оқу орнының (әскери факультеттің) тұрақты құрамына китель мен шалбар орнына белгіленген түсті ұзын жеңді күнделікті күртеше мен шалбар, ал жазғы күнделікті киім нысаны кезінде күндізгі ауа температурасы +20°С және одан жоғары болғанда белгіленген түсті қысқа жеңді күртеше мен шалбар киіп жүруге жол беріледі.

      Ескерту. 37-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      38. Сыртынан киілетін нысанды жейде мен фланельден тігілген нысанды жейденің алдыңғы жағы түсірілмей, екі жаны жиналып шалбарға салынады, тельняшкамен және нысанды жағамен киіледі. Жазғы уақытта тельняшкасыз киюге жол беріледі.

      Ескерту. 38-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      39. Флоттық жұмыс жейдесі шалбарға салынбайды және тельняшкамен және нысанды жағамен киіледі.

      40. Жазғы бүркеніш түсті (десанттық жазғы) далалық күртешенің барлық түймесі оң жаққа қарай салынады.

      Мерзімді әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілер, әскери оқу орнының (әскери факультеттің) курсанттары, әскери колледждің кадеттері, ұландары және республикалық мектеп тәрбиеленушілері) жазғы далалық күртешені жоғарғы жиегі жағадан 1-2 миллиметр шығып тұратын ақ түсті жаға астарымен киеді.

      Қатардағы жауынгер, сержант және офицер құрамының лауазымында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілерге, әскерге шақыру бойынша әскери қызмет өткеретін офицерлерге далалық нысанды киімді бір тәуліктен астам мерзімге кию кезінде далалық (десанттық) күртешені ақ түсті жаға астарымен киюге жол беріледі.

      Күртеше футболкамен киіледі. Десанттық-шабуылдау әскерлерінде, теңіз жаяу әскері және арнайы мақсаттағы бөлім мен бөлімшеде күртешенің алдыңғы жағы түсірілмей, екі жаны жиналып шалбарға салынады және тельняшкамен киіледі.

      Жазғы уақытта кезінде күндізгі ауа температурасы +20°С және одан жоғары болған кезде күртешенің жоғарғы түймесі салынбай киіледі, бұл ретте күртеше қайырмасының жоғарғы бұрыштары лацкан түрінде қайырылады және күртешенің жеңі шынтақ буынынан 2 – 4 сантиметр жоғары қайырылады.

      Далалық күртеше амунициямен тек далалық сабақтар кезінде, ал сабақтан тыс оларсыз киіледі (әскерге шақыру бойынша мерзімді әскери қызмет өткеретін сарбаздардан, әскери оқу орнының (әскери факультеттің) курсанттарынан, әскери колледждің кадеттерінен, ұландарынан және республикалық мектептің тәрбиеленушілерінен басқа).

      Далалық тік пішілген шалбар биік қонышты бәтеңкеге салынады. Шалбарды биік қонышты бәтеңкеге салмай, сыртына түсіріп киюге жол беріледі, бұл ретте шалбардың жиегі тартылып жиналады.

      Ескерту. 40-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      41. Астары жылы далалық күртеше желден қорғайтын қақпағы бар "сыдырмалы" ілмекке салынады. Қақпақтың барлық түймесі оң жаққа қарай астарлы ілмекке салынады. Ауа райы жағдайына байланысты астары жылы далалық күртеше астары жылы немесе жазғы далалық шалбармен (десанттық шалбармен) киіледі. Шалбарды биік қонышты бәтеңкеге салмай, сыртына түсіріп киюге жол беріледі, бұл ретте шалбардың жиегі тартылып жиналады.

      Астары жылы далалық күртеше амунициямен тек далалық сабақтар кезінде, ал сабақтан тыс оларсыз киіледі (мерзімді әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілерден, әскери оқу орнының курсанттарынан, әскери колледждің кадеттерінен, ұландарынан және республикалық мектептің тәрбиеленушілерінен басқа).

      Ескерту. 41-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      42. Қорғаныш түсті күртешенің (жұмыс киімі нысанының) барлық түймесі салынады және ақ түсті жаға астарымен киіледі, оның жоғарғы жиегі жағадан 1-2 миллиметр шығып тұрады.

      Жазғы уақытта күндізгі ауа температурасы +20°С және одан жоғары болған кезде күртешенің жоғарғы түймесі салынбай және белдік белбеусіз киіледі, бұл ретте күртеше қайырмасының жоғарғы бұрыштары лацкан түрінде қайырылады және күртешенің жеңі шынтақ буынынан 2 – 4 сантиметр жоғары қайырылады.

      Ескерту. 42-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      43. Халықаралық әуежай әскери қатынастар комендатурасының әскери қызметшілеріне қара көк түсті пальто мен қысқы күртеше (жағасы қаракөлден тігілген), маусымдық плащ, мундир, китель, свитер мен шалбар киіп жүруге жол беріледі.

      Қызметтік міндеттерімен өткізу пункттерінде құжаттар ресімдеуге қатысу көзделген Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметі шекаралық бақылау бөлімшесінің әскери қызметшілеріне қаракөлден тігілген жағасы бар пальто және қысқы күртеше киіп жүруге жол беріледі.

      Ескерту. 43-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      44. Астары жылы пальто, қысқы күртеше, маусымдық плащ, мундир, тужурка, китель, сыртынан киілетін нысанды жейде, фланельден тігілген нысанды жейде, жұмыс көйлегі мен шалбар белгіленген үлгіде, таза және үтіктелген болып киіледі. Шалбар тік үтіктелген қыр салынып киіледі. Қалған заттарға қыр салуға рұқсат етілмейді.

      Юбка белгіленген үлгіде, таза және үтіктелген, қырсыз болады. Юбканың етегі тізе деңгейінде болады.

      Пальто, мундир, тужурка мен китель қалталарының қақпалары сыртқа түсірілген болады.

      Айырым белгілері дұрыс және ұқыпты тігілген (бекітілген) болып тағып жүріледі.

      45. Далалық жағдайлардағы сабақтарда және оқу-жаттығуларда далалық киім нысаны жеке қарумен және жұмыс үшін қажетті керек-жарақтармен киіледі.

      46. Жазғы күнделікті киім нысаны кезінде жеңіл жүн матадан тігілген күнделікті кительді немесе тужурка мен шалбарды (юбканы) киюге жол беріледі.

      Ескерту. 46-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      47. Мыналарды (үлкен бастықтың нұсқауы бойынша) киіп жүруге жол беріледі:

      1) қысқы күнделікті киім нысаны кезінде жылы ауа райында және жазғы күнделікті киім нысаны кезінде суық ауа райында қысқы күртеше жағасыз немесе қысқы күртеше орнына – маусымдық плащ;

      2) қысқы және жазғы күнделікті киім нысаны кезінде китель орнына – свитер;

      3) қысқы күнделікті киім нысаны кезінде – қара түсті астары жылы пальто (тек Әскери-теңіз күштерінің, теңіз жаяу әскері бөлімінің және Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметі теңіз бөлімшесінің әскери қызметшілері үшін).

      Ескерту. 47-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

3-параграф. Жейде, галстук, футболка, майка (тельняшка), кашне мен қолғап

      48. Жейденің оң (әскери қызметші әйелдер үшін – сол) жаққа қарай барлық түймелері салынады және погондармен және галстукпен (әйелдер галстугымен) киіледі. Киілген ашық мундир, китель, тужурка кезінде жейденің жағасы мундир (китель, тужурка) жағасының жоғарғы жиегімен бір деңгейде болуға немесе одан кемінде 0,5 сантиметр шығып тұруға тиіс.

      49. Мынадай жейдені киіп жүруге жол беріледі:

      1) жазғы салтанатты киім нысаны кезінде мундирсіз (тужуркасыз) погондары бар және галстукпен ақ түсті, ал қызметтік үй-жайларда – жылдың кез келген уақытында. Қызметтік міндеттерімен өткізу пункттерінде құжаттарды ресімдеуге қатысу көзделген Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметі шекаралық бақылау бөлімшесінің әскери қызметшілеріне жазғы уақытта қызмет өткерген кезде – галстуксыз, қысқа жеңді;

      2) жазғы күнделікті киім нысаны кезінде кительсіз (тужуркасыз, свитерсіз) погондары бар және галстукпен (әйелдер галстугымен) ашық жусан түстес, ашық көк және ақ сары түсті, ал қызметтік үй-жайда, дәрісханадағы (шеберханадағы) сабақта – жылдың кез келген уақытында;

      3) күндізгі ауа температурасы +20°С және одан жоғары болған кезде жазғы күнделікті киім нысаны кезінде галстуксыз, кительсіз (тужуркасыз, свитерсіз) жеңі қысқа, погондары бар, жоғарғы түймесі салынбаған (жағасы қайырылған) ашық жусан түстес, ашық көк және ақ сары түсті.

      Жейделер белгіленген үлгідегі және түстегі, таза, үйлестіріп пішілген және үтіктелген, дұрыс таңдалған погондармен киіледі.

      Түсі өңген және үтіктелмеген жейдені, майысқан және кірлеген погондары бар жейдені киюге, сондай-ақ жейденің артқы бойына қыр салуға жол берілмейді.

      Ескерту. 49-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      50. Галстук жейдеге тағылады және оған жоғарғы жағынан үшінші және төртінші түйме арасында белгіленген үлгідегі алтын түстес бекітпемен қыстырылады (әйелдер галстугынан басқа). Галстукқа (әйелдер галстугына) галстуктың жоғарғы жиегінен эмблема ортасына дейін 80 миллиметр арақашықтықпен (әскери қызметші әйелдерде галстук байламасының ортасы бойынша) Қарулы Күштердің нышаны бар эмблема тағылады. Галстук ұдайы мұнтаздай және таза болы киіледі. Түсі өнген және ластанған галстук тағуға жол берілмейді.

      51. Футболка (тельняшка) далалық киім нысаны кезінде киіледі. Жазғы уақытта техникаға қызмет көрсету жөніндегі жұмысты, шаруашылық жұмысты орындаған кезде футболканы бүркеніш түсті далалық жазғы күртешесіз немесе жұмыс күртешесіз киіп жүруге жол беріледі.

      Ескерту. 51-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      52. Белгіленгентүсті майка (футболка) күнделікті киім нысаны кезінде қысқа жеңді (жағасы қайырылған) жейдемен киіледі.

      53. Кашне (салтанатты киім нысаны кезінде – ақ түсті, күнделікті кезінде – қара жусан түстес, қара көк және қара түсті) астары жылы пальто, қысқы күртеше, маусымдық плащ жағасының астына ұқыпты салынып тағылады. Кашненің жоғарғы жиегі жағадан 1-2 сантиметр біркелкі шығып тұруға тиіс. Түсі өнген, белгіленбеген түсті және үлгідегі кашне тағуға жол берілмейді.

      54. Халықаралық әуежай әскери қатынастар комендатурасының әскери қызметшілеріне ашық көк түсті жейде киюге, қара көк түсті кашне мен галстук тағуға жол беріледі.

      Ескерту. 54-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      55. Ақ түсті жүн (трикотаж) қолғап салтанатты киім нысаны кезінде парадта киіледі. Салтанатты киім нысаны кезінде ақ түсті былғары қолғап киюге жол беріледі. Салтанатты киім нысаны кезінде парадтарда қара түсті қолғап ерекше нұсқау бойынша киіледі.

      Қара түсті жүн қолғап қысқы күнделікті, далалық және жұмыс киімі нысаны кезінде киіледі, сондай-ақ жазғы киім нысаны кезінде суық ауа райында киюге жол беріледі. Қара түсті жүн қолғап орнына іші жылы қара түсті былғары қолғап киюге жол беріледі.

      Әскери сәлемдесуді орындау кезінде қолғап шешілмейді.

      Қысқы нысанды киім кезінде жылы ауа райында қара түсті жүн (тері) қолғапты кимеуге жол беріледі.

      Ескерту. 55-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

4-параграф. Аяқ киім, ұйық, шұлық пен колготки

      56. Әскери киім нысанын киіп жүрген кезде белгіленген үлгіде қара (ақ) түсті, дұрыс жай-күйде және ұдайы тазаланатын аяқ киім киіледі. Бәтеңкенің бауы ұқыпты байланып, етіктің қонышы жиналып киіледі. Үстіңгі жағы бүлінген немесе өкшесі желінген аяқ киімді, етіктің қонышын түсіріп немесе қайырып киюге жол берілмейді. Жазғы уақытта корабльдерде саптан тыс және корабльдік нарядтар қызметі жөніндегі міндеттерді атқарудан бос уақытта сандалет немесе спорттық туфли киюге жол беріледі. Әскери колледждің кадеттеріне, ұландарына және республикалық мектептің тәрбиеленушілеріне жаппай спорттық іс-шараларды өткізу уақытында және дене шынықтыру сабақтарында, сондай-ақ сабақтардан бос уақытта спорттық туфли киюге жол беріледі.

      Ескерту. 56-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      57. Мыналарды (үлкен бастықтың нұсқауы бойынша) киіп жүруге жол беріледі:

      1) жазғы далалық киім нысаны кезінде қонышы ұзын қара түсті былғары бәтеңке орнына – қонышы ұзын құм түстес былғары бәтеңке немесе қонышы қысқа қара түсті былғары бәтеңке;

      2) қысқы далалық киім нысаны кезінде қонышы ұзын іші жылы қара түсті былғары бәтеңке орнына – іші жылы қонышы қысқа қара түсті былғары етік.

      Қысқы уақытта жылы ауа райында жазғы киім нысанының аяқ киімін киюге жол беріледі.

      Салтанатты және күнделікті киім нысаны кезінде саптан тыс белгіленген аяқ киіммен бірдей пішінді қара түсті азаматтық аяқ киім (өкшесінің биіктігі 4 сантиметрден аспайды) киюге жол беріледі.

      Ескерту. 57-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      58. Ұйық: қара түсті аяқ киім кезінде – қара, ақ түсті аяқ киім кезінде – ақ түсті киіледі. Түсі өнген, белгіленбеген түсті ұйық киюге жол берілмейді.

      59. Әскери қызметші әйелдер үшін шұлық пен колготки қысқы киім нысаны кезінде қара түсті, жазғы киім нысаны кезінде – ақшыл сары түсті киіледі. Түсі өнген, белгіленбеген түсті шұлық пен колготки киюге жол берілмейді.

      60. Әскери қызметшілерге арналған киім-кешек осы Қағидаларға 1-қосымшада көрсетілген.

5-параграф. Амуниция – қаруларды, оқ-дәрілер мен басқада әскери жабдықтарды алып
жүруді жеңілдететін әскери киім нысанының заттары (белбеулер, шағын сөмкелер, жақпарлы кеудешелер)

      61. Қатардағы жауынгер, сержант мен офицер құрамының лауазымында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілердің, әскерге шақыру бойынша әскери қызмет өткеретін офицерлердің мундирлерінде (тужуркаларында) салтанатты белдік алдыңғы жағында жоғарыдан үшінші түймеге тиіп тұрады.

      Астары жылы пальтоға салтанатты белдік таққан кезде ол жоғарыдан үшінші түймеге тиіп тұрады.

      Таққан кезде белдік тоғасы алдыңғы жағында ортасында болады.

      Ескерту. 61-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      62. Далалық белбеу осы Қағидалардың 45-тармағында көрсетілген жағдайларда әскери полиция органдарының әскери қызметшілеріне арналған жазғы бүркеніш түсті далалық (десанттық) күртешеге, қысқы күртешеге тағылады.

      Далалық белбеудің тоғасы (жабдық) орта жағында болады.

      63. Мерзімді әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілерге, әскери оқу орнының (әскери факультеттің) курсанттарына, әскери колледждің кадеттеріне, ұландарына және республикалық мектептің тәрбиеленушілеріне далалық белбеу орнына жез тоғасы бар қоңыр түсті белдік белбеу тағып жүруге жол беріледі. Белбеу астары жылы пальтоның, кительдің, жазғы және астары жылы бүркеніш түсті далалық (десанттық) күртешенің, қысқа тонның, жылы кеудешенің, Әскери-теңіз күштерінде сыртынан киілетін нысанды жейдеге, фланельден тігілген нысанды жейдеге шалбардың сыртына тағылады.

      Мерзімді әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілердің, әскери оқу орны (әскери факультет) курсанттарының, әскери колледж кадеттерінің, ұландарының және республикалық мектеп тәрбиеленушілерінің ашық кителінде (бүркеніш түсті күртешесінде) белдік белбеу үшінші түйменің үстін жауып тұрады, ал астары жылы пальтода (бүркеніш түсті астары жылы күртешеде) екінші және үшінші түйме арасында болады.

      Ескерту. 63-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      64. Пистолет оң жақ жанында далалық белбеуде (жабдықта) кобурада алып жүріледі:

      1) Қарулы Күштерде (Әскери-теңіз күштерінен басқа) астары жылы пальто, қысқы күртеше, китель мен далалық күртеше сыртында, жейде астында (белдік белбеуде);

      2) Әскери-теңіз күштерінде – астары жылы пальто, бушлат, қысқы күртеше сыртында, тужурка және сыртынан киілетін нысанды жейде, фланельден тігілген нысанды жейде киген кезде жейде астында шалбардың сыртында және далалық күртеше сыртында.

      65. Кездік Әскери-теңіз күштерінде мыналарды киген кезде салтанатты белдікпен сол жақ жанында алып жүріледі:

      1) саптағы салтанатты киім нысаны кезінде – тужурка, астары жылы пальто сыртында;

      2) саптан тыс салтанатты киім нысаны кезінде – тужурка астында.

      66. Далалық сөмке жазғы және қысқы далалық және күнделікті киім нысандары кезінде киім-кешектің сыртынан оң жақ иыққа тартылған белдікте сол жақ жанында алып жүріледі.

      67. Аксельбант саптағы салтанатты киім нысаны кезінде тағылады:

      1) жоғары офицерлер құрамы, полковник атағындағы әскери қызметшілер, әскери дирижерлар мен үрлемелі оркестрдің әскери қызметшілері – екі ұштығы бар алтын түстес;

      2) аға және кіші офицерлер құрамы, қатардағы жауынгер, сержант және офицер құрамының лауазымында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілер, әскери қызметші әйелдер, құрметті қарауыл әскери қызметшілері – бір ұштығы бар алтын түстес (Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметінің Айрықша мақсаттағы күштерінде – екі ұштығы бар);

      3) әскери оқу орнының (әскери факультеттің) курсанттары, мерзімді қызмет өткеретін әскери қызметшілер, әскери колледж кадеттері, ұландары және республикалық мектеп тәрбиеленушілері – бір ұштығы бар күміс түстес (Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметінің Айрықша мақсаттағы күштерінде – алтын түстес).

      Ескерту. 67-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      68. Әскери қызметшілерге арналған амуниция осы Қағидаларға 2-қосымшада көрсетілген.

3-тарау. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері, басқа да әскерлері мен әскери
құралымдары әскери қызметшілерінің айырым белгілері 1-параграф. Погондар мен шағын погондар

      69. Жапсыра тігілетін погондар астары жылы пальтоға тағылады.

      Алмалы-салмалы погондар мундирге, кительге, тужуркаға және қысқа тонға тағылады.

      Муфталардағы алмалы-салмалы погондар қысқы күртешеге, маусымдық плащқа, жейдеге, астары теріден тігілген күртешеге және свитерге тағылады.

      Әскери атағы бойынша ілмектер бүркеніш түсті жазғы күртешенің жағасына жаға жиегінен 5 миллиметр арақашықтықта тағылады.

      Қан тобы көрсетілген кеуде жапсырмасы бүркеніш түсті жазғы күртешеге кеуденің сол жақ қалтасы қақпағының жоғарғы жиегі бойына тағылады.

      "Қазақстан" кеуде жапсырмасы бүркеніш түсті жазғы күртешеге кеуденің оң жақ қалтасы қақпағының жоғарғы жиегі бойына тағылады.

      Әскери атағы бойынша кеуде жапсырмасы бүркеніш түсті астары жылы күртешенің оң жағына, ал қан тобы сол жағына симметриялы, желден қорғайтын қақпақтың жоғарғы бұрышынан 10 сантиметр арақашықтықта тағылады.

      Қарулы Күштер Әуе қорғанысы күштері Әскери-әуе күштерінің және әуе шабуылына қарсы қорғаныс әскерлерінің әскери қызметшілеріне арналған арнайы киім нысанына әскери атағы бойынша төртбұрышты пішінді кеуде жапсырмасы кеуденің сол жағына жаға ұшының деңгейіне тағылады.

      Далалық киім-кешектің сол жақ жеңіне жапсыра тігілетін әскери атағы бойынша жеңдегі жапсырма жеңнің жоғарғы нүктесінен 1 сантиметр арақашықтыққа тағылады.

      Әскери атағы бар Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің теңіз бөлімшесі жағалық бөлімшесінің әскери қызметшілері негізі белгіленген түсті және ашық жасыл түсті жиегі бар погондар тағады.

      Ұлттық қауіпсіздік комитеті Авиация қызметінің әскери қызметшілері, күнделікті киім нысанында қара көк түсті погондар тағады.

      Штаттық әскери-есептік мамандықтары корабльдік болып табылмайтын Әскери-теңіз күштері жағалық бөлімшесінің әскери қызметшілері (әскери атақтары бар) қызыл түсті жиегі бар погондар тағады.

      Шағын погондар сыртынан киілетін нысанды жейдеге, фланельден тігілген нысанды жейдеге және жұмыс жейдесіне жапсыра тігіліп тағылады.

      Ескерту. 69-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      70. Погондарға жұлдыздарды (шағын жұлдыздарды) орналастыру осы Қағидаларға 3-қосымшада көрсетілген.

      71. Погондарға жапсырмаларды орналастыру осы Қағидаларға 4-қосымшада сәйкес көрсетілген.

2-параграф. Жеңдегі және кеуде айырым белгілері

      72. Әскери қызметшілердің Қарулы Күштерге, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарға тиесілігін көрсететін шеврондар жеңнің жоғарғы нүктесінен 12 сантиметр арақашықтықта киім-кешектің сол жақ жеңіне тігіледі, әскери колледждің ұландары және республикалық мектептің тәрбиеленушілері үшін жеңнің жоғарғы нүктесінен 8 сантиметр арақашықтықта тігіледі. Қазақстан Республикасынан тысқары жерде халықаралық міндеттемелерді орындайтын әскери қызметшілер ағылшын тілінде жазылған жазуы бар шеврондар мен жапсырмалар тағады.

      Ескерту. 72-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      73. Әскери қызметшілердің Қарулы Күштер түрлеріне, әскер тектеріне, бас қолбасшылықтарға, өңірлік қолбасшылықтарға, әскери бөлімдерге тиесілігін көрсететін шеврондар жеңнің жоғарғы нүктесінен 12 сантиметр арақашықтықта киім-кешектің оң жақ жеңіне тігіледі, оның пішінінің диаметрі 81 миллиметр шеңбер (келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін 1, 2, 3-сыныпты сержанттар мен старшиналарға, шебер және штаб сержанттарға немесе старшиналарға арналған шеврондардан басқа). Әскери полиция әскери қызметшілері үшін шеврондар жеңнің жоғарғы нүктесінен 2 сантиметр арақашықтықта тігіледі. Әскери колледждің кадеттері, ұландары және республикалық мектептің тәрбиеленушілері үшін шеврондар жеңнің жоғарғы нүктесінен 8 сантиметр арақашықтықта болады.

      Ұлттық қауіпсіздік комитеті Авиация қызметінің шеврондары шеңбер, оның пішінінің диаметрі 81 миллиметр.

      Ескерту. 73-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      74. Киім-кешектің оң жақ жеңіне тағылатын шеврондар келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін 1, 2, 3-сыныпты сержанттар мен старшиналар, шебер және штаб сержанттар немесе старшиналар үшін жеңнің жоғарғы нүктесінен 12 сантиметр арақашықтықта тігіледі, қалқан нысанын білдіреді. Шевронның көлемі: биіктігі бойынша – 90 миллиметр, ені бойынша – 75 миллиметр. Шеврон жиегінің, ондағы жазулар мен суреттің түсі – алтын түстес.

      75. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Туы бейнеленген жеңдегі белгі халықаралық оқу-жаттығулар өткізген, сондай-ақ Қазақстан Республикасының шегінен тысқары қызметтік іссапар кезінде оң жақ жеңге жеңнің жоғарғы нүктесінен 2 сантиметр арақашықтықта тігіледі.

      76. Әскери-теңіз күштері корабльдік құрамының адмиралдары мен офицерлерінің әскери атақтары бойынша (корабльдік әскери атақтары бар) жеңдегі айырым белгілері тужуркаларға – сыртқы жағынан екі жақ жеңде жеңнің төменгі жиегінен 10 сантиметр арақашықтықта тағылады.

      Корабльдік емес әскери-есептік мамандықтары бар (әскерлер әскери атақтары бар) Әскери-теңіз күштері жағалық бөлімшелерінің әскери қызметшілері әскери атақтары бойынша жеңдегі айырым белгілерін тақпайды.

      77. Әскери оқу орны (әскери факультет) курсанттарының (Әскери-теңіз күштерінен, Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің теңіз бөлімшесінен басқа) оқу курстары бойынша жеңдегі белгілері – әскер түрінің, тегінің түсі бойынша шұғадан тігілген қақпақшаға ұштары төмен қаратып орналастырылған алтын түстес оқадан жасалған бұрыштамалар кительдің және астары жылы пальтоның сол жеңінің сыртқы жағына Қарулы Күштерге, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарға тиесілікті көрсететін жеңдегі белгіден 1 сантиметр төмен олардың төменгі жиегіне қарама-қарсы тігіледі.

      Оқу курсына сәйкес жеңдегі белгілерге бұрыштамалар орналастырылады: бірінші, екінші, үшінші, төртінші, бесінші – курсанттар үшін тиісінше 1, 2, 3, 4, 5-курс.

      Оқаның ені – 10 миллиметр, ұзындығы – 75 миллиметр. Бұрыштамалар арасындағы арақашықтық – 2 миллиметр.

      Ескерту. 77-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      78. Әскери-теңіз күштері әскери оқу орны (әскери факультет) курсанттарының оқу курстары бойынша, Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметі теңіз бөлімшесінің жеңдегі белгілері – қара (сыртынан киілетін нысанды жейдеге – ақ) түсті шұғадан тігілген ұштары төмен қаратып орналастырылған алтын түстес оқадан жасалған бұрыштамалар сол жақ жеңнің сыртқы жағына тігіледі. Бұрыштамалардың жоғарғы жағына Қарулы Күштерге, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарға тиесілікті көрсететін жеңдегі белгіден 1 сантиметр төмен олардың төменгі жиегіне қарама-қарсы тігілетін диаметрі 20 миллиметр алтын түстес жұлдыз орналастырылады.

      Оқу курсына сәйкес жеңдегі белгілерге бұрыштамалар орналастырылады: бірінші, екінші, үшінші, төртінші, бесінші – курсанттар үшін тиісінше 1, 2, 3, 4, 5-курс.

      Оқаның ені – 10 миллиметр, ұзындығы – 75 миллиметр. Бұрыштамалар арасындағы арақашықтық – 2 миллиметр. Бұрыштаманың жоғарғы бұрышының ұштарын біріктіретін сызықтан тік эмблема жұлдызының ортасына дейінгі арақашықтық – 25 миллиметр.

      Ескерту. 78-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      79. Сержанттық құрамын лауазымын анықтайтын жазғы және қысқы далалық күртешеде арақашықтығы 2 сантиметр жоғарғы нүкте жеңдегі белгіні оң жеңіне тігіледі, қорғаныш астарында мемлекеттік тілде қара әріппен жазбаланған.

3-параграф. Бас киімдердегікокарда, эмблема, тігіс пен жапсырмалар

      80. Бас киімдердегі кокарда, эмблема, тігіс пен жапсырмалар "Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері, басқа да әскерлері мен әскери құралымдары әскери қызметшілерінің әскери киім нысаны және айырым белгілері туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2011 жылғы 25 тамыздағы №144 Жарлығымен бекітілген (бұдан әрі – №144 Жарлығымен) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері, басқа да әскерлері мен әскери құралымдары әскери қызметшілерінің әскери киім нысаны және айырым белгілері үлгілерінің сипаттамасы мен суреттеріне сәйкес тағылады.

      81. Беретке жапсырма ортасынан 50 миллиметр арақашықтықта сол жаққа қарай тігіледі.

4-параграф. Киім-кешектегі эмблемалар, тоғалар, шытырлар, түймелер, өрнектер мен тігіс

      82. Киім-кешектегі эмблемалар, тоғалар, шытырлар, түймелер, өрнектер мен тігіс №144 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері, басқа да әскерлері мен әскери құралымдары әскери қызметшілерінің әскери киім нысаны және айырым белгілері үлгілерінің сипаттамасы мен суреттеріне сәйкес тағылады.

      83. Қарулы Күштер, басқа да әскерлер мен әскери құралымдар (Әскери-теңіз күштерінен, теңіз жаяу әскері бөлімінен, Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің теңіз бөлімшесінен және әскери прокуратура органдарынан басқа) әскери қызметшілерінің (жоғары офицерлер құрамынан басқа) мундирлері мен кительдерінің жағаларына алтын түстес "KZ" эмблемасы жағаның төменгі жиегіне қарама-қарсы тағылады. Жағаның төменгі жиегінен әріптердің төменгі жиегіне дейінгі арақашықтық – 15 миллиметр.

      Ескерту. 83-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

4-тарау. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері, басқа да әскерлері мен әскери
құралымдары әскери қызметшілерінің әскери киім нысанына ордендерді,
медальдарды, планкалардағы орден ленталары мен медаль ленталарын және басқа
да ерекшелік белгілерін тағып жүру

      84. Әскери киім нысанында (мундирде, тужуркада, кительде, сыртынан киілетін нысанды жейдеде, фланельден тігілген нысанды жейдеде) ордендер мен медальдарды немесе планкадағы орден ленталары мен медаль ленталарын және әскери төсбелгіні тағып жүру міндетті болып табылады.

      Әскери қызметшілерге салтанатты киім нысанына сегіз ведомстволық, халықаралық медальдарды және басқа да мемлекеттер наградаларынан артық тағуға жол бермейді.

      Сегіз ведмостволық, халықаралық медальдарды және басқа мемлекеттер наградаларынан артық бар болған жағдайда анағұрлым жоғары дәрежедегі "Мінсіз қызметі үшін" медальдары тағылады.

      Ескерту. 84-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      85. Жоғары дәрежелі ерекшелік белгілері: "Алтын Қыран" (Золотой Орел), "Халық қаһарманы" (Народный герой) Алтын жұлдыз медалі, "Отан" (Отечество) ордені, сондай-ақ құрмет атақтарына кеуде белгілері жазғы салтанатты (жейдеге), жазғы күнделікті (свитерге немесе жейдеге), далалық және жұмыс киім нысанынан басқа, барлық киім нысанына тағылады.

      86. Саптағы салтанатты киім нысанына:

      1) жоғары дәрежелі ерекшелік белгілері – "Алтын Қыран" (Золотой Орел) ордені, "Халық қаһарманы" (Народный герой) Алтын жұлдыз медалі, "Отан" (Отечество) ордені;

      2) ордендер мен медальдар;

      3) құрмет атақтарына кеуде белгілері;

      4) депутаттардың кеуде белгілері;

      5) "Қазақстанның Ұшқыш-ғарышкері" кеуде белгісі;

      6) "Ұшқыш-мерген" кеуде белгісі;

      7) "Штурман-мерген" кеуде белгісі;

      8) "Корабль командирі" кеуде белгісі;

      9) "Алыс жорыққа шыққаны үшін" кеуде белгісі;

      10) үздіктер мен сыныпты мамандар кеуде белгілері;

      11) сержанттар курсын аяқтағаны туралы кеуде белгісі тағылады.

      87. Жазғы салтанатты (жейдеге), жазғы күнделікті (свитерге немесе жейдеге), далалық киім нысанынан басқа, барлық киім нысанына:

      1) әскери оқу орнын аяқтағаны туралы төсбелгісі;

      2) жоғары азаматтық оқу орнын аяқтағаны туралы төсбелгісі;

      3) үздіктер мен сыныпты мамандар төсбелгісі;

      4) "Нұсқаушы-парашютші" төсбелгісі;

      5) "Үздік парашютші" төсбелгісі;

      6) "Парашютші" төсбелгісі;

      7) спорттық белгілер мен медальдар;

      8) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген басқа да ерекшелік белгілері тағылады.

      Осы оқу орнында тек курстық даярлықты (докторантураны, адьюнктураны, әскери-академиялық курсты, біліктілікті арттыру курсын) бітірген жағдайда жоғары және орта әскери оқу орнын бітіргені туралы төсбелгіні тағуға жол берілмейді.

      Ескерту. 87-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      88. Саптан тыс салтанатты киім нысанына мундирге және саптағы және саптан тыс күнделікті киім нысанына кительге ордендер мен медальдар орнына планкалардағы орден ленталары мен медаль ленталары, сондай-ақ ерекшелік белгілері, оның ішінде осы Қағидалардың 86-тармағында көрсетілген кеуде белгілері тағылады.

      89. Жараланулар санының белгілері жазғы салтанатты (жейдеге), жазғы күнделікті (свитерге немесе жейдеге), далалық және жұмыс киім нысанынан басқа, барлық киім нысаны кезінде ордендер мен медальдардан 10 миллиметр жоғары кеуденің оң жағына, ал ордендер мен медальдар болмаған кезде – олардың орнына тағылады.

      90. Жоғары дәрежелі ерекшелік белгілері: "Алтын Қыран" (Золотой Орел) ордені, "Халық қаһарманы" (Народный герой) Алтын жұлдыз медалі, "Отан" (Отечество) ордені ордендер мен медальдардан немесе планкалардағы орден ленталары мен медаль ленталарынан жоғары кеуденің сол жағына тағылады.

      Екі немесе одан көп жоғары дәрежелі ерекшелік белгісін таққан кезде олар киімге мынадай реттілікпен жұлдыздар екі жаны ұштарының аралығы 10 миллиметр арақашықтықпен оңнан солға қарай орналастырылып, бөлек бір қатарға: "Алтын Қыран" (Золотой Орел) ордені, "Халық қаһарманы" (Народный герой) Алтын жұлдыз медалі, "Отан" (Отечество) ордені тағылады.

      "Алтын Қыран" (Золотой Орел) ордені, "Халық қаһарманы" (Народный герой) Алтын жұлдыз медалі, "Отан" (Отечество) ордені:

      1) ашық екі жаққа қаусырмалы мундирге, тужурка мен кительге – медаль тегершігінің жоғарғы жиегі лацкан бұрышы деңгейінде болатындай лацканнан солға қарай;

      2) ашық бір жаққа қаусырмалы мундирге, китель мен күртешеге – медаль тегершігінің жоғарғы жиегі лацкан қиығы деңгейінде болатындай лацканнан солға қарай;

      3) сыртынан киілетін нысанды жейдеге, фланельден тігілген нысанды жейдеге ордендер мен медальдар жұлдыздарының төменгі бұрыштары жаға қиығы бұрышынан 80 миллиметр жоғары тұратындай орналастырылады.

      91. Тегершіктерге тағылатын бұрынғы Кеңес Социалистік Республикалар Одағы (бұдан әрі – КСРО), Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы (бұдан әрі – ТМД) және өзге де шетел мемлекеттерінің ордендері кеуденің сол жағына, ал тегершіксіз тағылатын ордендер – кеуденің оң жағына орналастырылады. Барлық медальдар кеуденің сол жағына тағылады.

      92. Кеуденің сол жағына тағылатын ордендер, медальдар, құрмет атақтары, сондай-ақ Қазақстан Республикасының көп балалы аналарға арналған наградалары маңыздылық дәрежесі бойынша оңнан солға қарай мынадай тәртіппен:

      1) ордендер:

      "Отан" (Отечество);

      І, ІІ, ІІ дәрежелі "Барыс" (Барс І, ІІ, ІІ степени);

      І, ІІ дәрежелі "Даңқ" (Слава І, ІІ степени);

      І, ІІ, ІІІ дәрежелі "Айбын" (Доблесть І, ІІ, ІІ степени);

      "Парасат" (Благородства);

      І, ІІ дәрежелі "Достық" (Дружба);

      "Құрмет" (Почет).

      І дәрежелі "Барыс" (Барс), І дәрежелі "Даңқ" (Слава), І дәрежелі "Достық" (Дружба) ордендерінің белгілерін, олар оң иық арқылы өтетін иық ленталарына таққан кезде осы ордендердің жұлдыздары ордендерден солға қарай кеуденің сол жағына орналастырылады. ІІІ дәрежелі "Барыс" (Барс) ордені мойын лентасына тағылады.

      2) медальдар:

      "Ерлігі үшін" (За мужество);

      "Жауынгерлік ерлігі үшін" (Воинскую доблесть);

      "Ерен еңбегі үшін" (За трудовое отличие);

      "Шапағат" (Милосердие);

      3) құрмет атақтары:

      "Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері" (Заслуженный деятель Казахстана);

      "Қазақстанның Ұшқыш-ғарышкері" (Летчик-косманавт Казахстана);

      4) көп балалы аналарға арналған наградалар:

      "Алтын алқа" (Золотая подвеска);

      "Күміс алқа" (Серебряная подвеска).

      5) "Мемлекеттік рәміздер және Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін кейбір мемлекеттік органдардың, Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесінің, құқық қорғау органдарының, соттардың, Қарулы Күштердің, басқа да әскерлер мен әскери құрылымдардың ведомствовалық және оларға теңестірілген өзге де наградаларының генеральдикасы мәселелері туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2011 жылғы 30 қыркүйектегі №155 Жарлығымен бекітілген (бұдан әрі – №155 Жарлығымен) ведомстволық медальдар орналастырылады.

      93. Кеуденің сол жағына тағылатын Қарулы Күштердің, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың медальдары мынадай тәртіппен:

      1) "Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріне 10 жыл" (10 лет Вооруженным Силам Республики Казахстан);

      2) "Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріне 20 жыл" (20 лет Вооруженным Силам Республики Казахстан);

      3) "Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің ардагері" (Ветеран Вооруженных Сил Республики Казахстан);

      4) І, ІІ, ІІІ дәрежелі "Мінсіз қызметі үшін" (За безупречную службу І, ІІ, ІІІ степени);

      5) "Бітімгершілік операцияларына қатысқаны үшін" (За участие в миротворческих операциях);

      6) "Халықаралық әскери ынтымақтастықты дамытқаны үшін" (За развитие международного военного сотрудничества);

      7) №155 Жарлығымен бекітілген ведомстволық медальдар осы Қазақстан Республикасы Президенті Жарлығының тізбесі бойынша маңыздылық дәрежесі тәртібінде орналастырылады.

      Әскери қызметшіні әртүрлі ведомстволардың медальдарымен наградтаған кезде олар әскери қызметші әскери қызмет өткеретін ведомствоның медальдарынан кейін маңыздылық дәрежесі тәртібінде оңнан солға қарай тағылады.

      Наградталған адамдар ордендер мен медальдар орнына белгіленген үлгідегі награда нышандарын тағып жүре алады.

      94. Кеуденің сол жағына екі және одан да көп орден таққан кезде,сондай-ақ көрсетілген ордендермен бірге медальдар таққан кезде олардың тегершіктері осы Қағидалардың 92, 93-тармақтарында белгіленген тәртіппен оңнан солға қарай бір қатарда біріктіріледі. Бір атаулы ордендер мен медальдар наградтау уақыты тәртібінде қатар орналастырылады. Бір қатарға сыймайтын ордендер мен медальдар (5-тен астам) біріншіден төмен орналастырылатын екінші және келесі қатарларға ауыстырылады және оларда белгіленген кезектілікпен оңнан солға қарай орналастырылады.

      95. Кеуденің сол жағына ордендер мен медальдарды орналастыру бірінші қатардағы жалпы планканың (тегершіктің) жоғарғы жиегі:

      1) ашық екі жаққа қаусырмалы мундирде, китель мен тужуркада – лацкан деңгейінен 70 миллиметр төмен;

      2) сыртынан киілетін нысанды жейдеде, фланельден тігілген нысанды жейдеде – жаға қиығының бұрышы деңгейінен 70 миллиметр жоғары орналасатындай етіп жүргізіледі.

      Екінші қатардағы ордендер мен медальдар тегершігінің жалпы планкасы бірінші қатардағы ордендер мен медальдардың астыңғы жағына кіріп тұруға тиіс, үшінші және келесі қатар ұқсас тәртіппен орналастырылады.

      96. Кеуденің оң жағына екі және одан да көп орден таққан кезде олардың екі жанының шеттері аралығы 5 миллиметр арақашықтықпен солдан оңға қарай бір қатарға көлденең орналастырылады. Дәрежесі бар бір атаулы ордендер наградтау уақыты тәртібінде бір қатарға орналастырылады.

      Бір қатарға сыймайтын ордендер біріншіден төмен орналастырылатын екінші және келесі қатарларға ауыстырылады және оларда көрсетілген кезектілікпен солдан оңға қарай орналастырылады. Ордендердің қатарлары арасындағы арақашықтық 10 миллиметр.

      Бірінші қатардағы ордендердің (медальдар тегершіктерінің) жоғарғы шеттері кеуденің сол жағына орналастырылатын ордендер мен медальдар бірінші қатарының жалпы планкасы (тегершігі) үшін белгіленген деңгейге орналастырылады.

      97. Жоғары дәрежелі ерекшелік белгілері, бұрынғы КСРО, ТМД және шетел мемлекеттерінің ордендері мен медальдары олардың мәртебесіне сәйкес кезектілікпен Қазақстан Республикасының наградаларынан кейін тағылады.

      98. Планкалардағы орден ленталары мен медаль ленталары кеуденің сол жағына:

      1) ашық мундирге, кительге, тужуркаға – лацкан бұрышы деңгейінен 70 миллиметр төмен;

      2) сыртынан киілетін нысанды жейдеге, фланельден тігілген нысанды жейдеге – жаға қиығының бұрышы деңгейінен 70 миллиметр жоғары тағылады.

      99. Планкалардағы орден ленталары мен медаль ленталары осы Қағидалардың 92, 93-тармақтарында көрсетілген тәртіппен оңнан солға қарай орналастырылады.

      Бір планкаға сыймайтын ленталар (бір қатарда 5-тен көп емес) екінші және келесі планкаларға ауыстырылады, лентасы бар дайын планканың биіктігі 10 миллиметр.

      100. Бұрынғы КСРО, ТМД және шетел мемлекеттерінің ордені мен медалінің ленталары, олардың мәртебесіне сәйкес кезектілікпен Қазақстан Республикасының планкалардағы орден ленталары мен медаль ленталарынан кейін планкаларға тағылады. Орден мен медаль ленталары бір қатарға 5-тен көп емес тағылады.

      101. Құрмет атақтарына кеуде белгілері кеуденің оң жағына тағылады және ордендер мен медальдардан жоғары:

      1) ашық екі жаққа қаусырмалы және бір жаққа қаусырмалы мундирге, тужурка мен кительге – белгі тегершігінің жоғарғы жиегі лацкан бұрышы деңгейінде болатындай етіп лацканнан оңға қарай;

      2) сыртынан киілетін нысанды жейдеге, фланельден тігілген нысанды жейдеге белгінің төменгі жиегі жаға қиығының бұрышы деңгейінен 80 миллиметр жоғары болатындай орналастырылады.

      102. Депутаттардың кеуде белгілері кеуденің сол жағына тағылады және:

      1) ашық екі жаққа қаусырмалы мундир мен тужуркаға – лацкан ортасына ілгек деңгейіне;

      2) ашық бір жаққа қаусырмалы мундир мен кительге – лацкан ортасына оның бұрышы деңгейіне;

      3) сыртынан киілетін нысанды жейдеге, фланельден тігілген нысанды жейдеге – ордендер мен медальдардан немесе ордендер мен медальдар ленталары бар планкалардан 10 миллиметр жоғары орналастырылады.

      103. Маманның сыныптық біліктілігі кеуде белгісі кеуденің оң жағына лацкан деңгейінен 70 миллиметр төмен орналастырылады.

      Жоғары оқу орнын аяқтағаны туралы кеуде белгісі маманның сыныптық біліктілігі кеуде белгісінен 10 миллиметр төмен орналастырылады.

      "Алыс жорыққа шыққаны үшін" кеуде белгісі оқу орнын аяқтағаны туралы кеуде белгісінен оңға қарай бір деңгейде кеуденің оң жағына тағылады.

      "Құрметті шекарашы" кеуде белгісі жоғары әскери оқу орнын аяқтағаны туралы кеуде белгісінен солға қарай бір деңгейде кеуденің оң жағына тағылады.

      Қазақстан Республикасының Президенті, Үкімет және мемлекеттік органдардың бірінші басшылары берген басқа да ерекшелік және ведомстволық кеуде белгілері кеуденің оң жағына, бір қатарда, лацкан деңгейінен 10 миллиметр төмен тағылады және солдан оңға қарай орналастырылады.

      104. Әскери қызметшілерде екі және одан көп азаматтық жоғары және әскери оқу орнын бітіргені туралы төсбелгісі бар болған кезде барлық төсбелгі тағылады.

      Азаматтық жоғары оқу орнын (университетті, институтты) бітіргені туралы төсбелгіні жоғары әскери оқу орнын бітіргені туралы төсбелгісі бар болған кезде одан оң жаққа қарай, онымен бір деңгейде тағуға жол беріледі.

      Жоғары әскери оқу орнын бітіргені туралы белгі бар болған кезде әскери оқу орнын бітіргені туралы белгі тағылмайды.

      Әскери колледжді, республикалық мектепті және арнайы мектеп-интернатты бітіргені туралы төсбелгі кеуденің оң жағына тағылады және одан оңға қарай жоғары немесе орта әскери оқу орнын бітіргені туралы белгімен бір деңгейде, ал осы белгі болмаған кезде оның орнына орналастырылады.

      Ескерту. 104-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      105. Бұрынғы КСРО, ТМД және шетел мемлекеттерінің кеуде ерекшелік белгілері Қазақстан Республикасының кеуде белгілерінен кейін тағылады.

      106. Әскери қызметшілердің салтанатты және күнделікті киім-кешегіне ордендерді, медальдар мен ерекшелік белгілерін орналастыру осы Қағидаларға 5, 6-қосымшаларда сәйкестігі көрсетілген.

  Қазақстан Республикасы Қарулы
Күштерінің, басқа да әскерлері
мен әскери құралымдарының
әскери киім нысанын киіп жүру
және айырым белгілерін,
сондай-ақ басқа да белгілерді
тағып жүру қағидаларына
1-қосымша

Әскери қызметшілерге арналған киім-кешек

Р/с
№

Заттар атауы

Ескертпе

1

Жиек салынған белгіленген түсті фуражка


2

Белгіленген үлгідегі бөрік, құлақшын

Полковниктерге арналған – сұр түсті қаракөлден тігілген

3

Белгіленген түсті кепи


4

Жиек салынған белгіленген түсті пилотка


5

Белгіленген түсті әйелдер шляпасы


6

Белгіленген түсті берет


7

Белгіленген үлгідегі далалық фуражка


8

Погоны бар белгіленген түсті мундир мен балағы түсіңкі шалбар


9

Ашық-сұр түсті погоны бар мундир

Жоғары офицерлер құрамына және полковниктерге

10

Белгіленген түсті жиегі салынған погондары бар китель мен балағы түсіңкі шалбар кантымен


11

Жиектер салынған белгіленген түсті балағы түсіңкі шалбар


12

Белгіленген түсті юбка


13

Погондары бар белгіленген түсті свитер


14

Погондары және алмалы-салмалы теріден тігілген жағасы бар белгіленген түсті қысқы күртеше

Жоғары офицерлер құрамына және полковниктерге арналған – сұр түсті қаракөлден тігілген жаға

15

Белгіленген түсті теріден тігілген жағасы және погондары бар белгіленген түсті астары жылы пальто

Жоғары офицерлер құрамына және полковниктерге арналған – сұр түсті қаракөлден тігілген жаға

16

Сұр түсті қаракөлден тігілген жағасы және погондары бар сұрғылт түсті астары жылы пальто

Әскери қызметші әйелдердің ерекше салтанатты киім нысанына арналған

17

Бүркеніш түсті далалық күртеше мен балағы тік пішілген шалбар


18

Жүн малақайы бар бүркеніш түсті далалық астары жылы күртеше мен тік пішілген шалбар


19

Қара түсті іші жылы қысқа қонышты былғары етік


20

Қара түсті қысқа қонышты былғары бәтеңке


21

Қара түсті іші жылы ұзын қонышты былғары етік


22

Қара түсті былғары туфли


23

Ақ түсті былғары етік

Әскери қызметші әйелдердің ерекше салтанатты киім нысанына арналған

24

Белгіленген түсті ұзын қонышты былғары бәтеңке


25

Белгіленген түсті іші жылы ұзын қонышты былғары бәтеңке


26

Белгіленген үлгідегі тапочка


27

Погондары бар белгіленген түсті жейде


28

Белгіленген түсті галстук


29

Белгіленген түсті кашне


30

Бір түсті футболкалар


31

Белгіленген түсті майкалар


32

Іш киім


33

Бір түсті трусы


34

Жылы іш киім


35

Белгіленген үлгідегі шұлық


36

Белгіленген түсті қолғап


  Қазақстан Республикасы
Қарулы Күштерінің, басқа да
әскерлері мен әскери
құралымдарының
әскери киім нысанын киіп жүру
және айырым белгілерін,
сондай-ақ басқа да
белгілерді тағып жүру
қағидаларына
2-қосымша

Әскери қызметшілерге арналған амуниция

      Ескерту. 2-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің м.а. 22.07.2022 № 550 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      1. Амуниция жиынтығының құрамына мынадай заттар кіреді:

Р/с №

Заттар атауы

Заттар саны

Ескертпе

1.

Қорғаныш дулыға

1


2.

Броньды кеудеше (жүзгенде киетін броньды кеудеше)

1


3.

Қатпарлы кеудеше

1

Иық немесе белдік-иық жүйесі бауларын беруге жол беріледі

4.

Далалық белдік

1

Керек-жарақ беруге жол беріледі

5.

Плащ-шатыр (плащ-жамылғы)

1


6.

Астары және жылу ұстайтын кілемшесі (каримат) бар ұйықтауға арналған қап

1


7.

Рюкзак (зат қабы)

1


8.

Оқжатарға арналған ішкі сөмке

1


9.

Иық бауы бар қол оқшашарына оқжатарға арналған ішкі сөмке

1

Оқшашаршыға беріледі

10.

Қол гранатасына арналған сөмке

2


11.

Құтыға арналған қап

1


12.

Құрастырылған бақырға арналған қап

1


13.

Газтұмшаға және жеке қорғану құралдарына арналған қап

1


      Ескертпе: Басқа әскери мамандық әскери қызметшісіне арналған амуниция жиынтығына тиесілі қаруға сәйкес өзгерістермен жоғарыда аталған заттар кіреді.

      2. Амуницияны жинау және тағу:

      1) далалық белбеуге немесе жабдыққа иық бау немесе белдік-иық жүйесі және амуниция заттары тағылады;

      2) арқадағы белдік ілгектері бел ортасында, ал баудың пішінді жиегі жауырын арасында орналасатындай иық немесе белдік-иық жүйесінің баулары бой мен өлшем бойынша шақтап келтіріледі;

      3) белбеу мен иық немесе белдік-иық жүйесіне бауларға қажетті ішкі сөмкелер мен қаптар бекітіледі және оларға оқ-дәрілер, гранаталар, құты, құрастырылған бақыр, газтұмша және жеке қорғану құралдары салынады;

      4) амуниция киіледі.

      Командирдің (бастықтың) нұсқауы бойынша кейбір амуниция заттарын жеке заттарға арналған сөмкеде (рюкзакта) немесе зат қабында сақтауға (салуға) жол беріледі.

      3. Плащ-шатырды жинау мынадай тәртіппен жүргізіледі:

      1) плащ-шатыр оның төмен бұрышына тігілген ілмектер кенептің сыртқы жағында болатындай бет жағын сыртына қаратып төрт бүктеп (тік және көлденең бүктеп) жиналады;

      2) жиналған кенеп екі рет бүктеледі және одан кейін ілмектері ораудың сыртқы жағында болатындай жиналады.

      4. Келісімшарт бойынша және әскерге шақыру бойынша офицерлер мен келісімшарт бойынша сержанттар мен сарбаздардың жеке заттарына арналған сөмкеге (рюкзакқа) немесе зат қабына мыналар салынады:

      1) ол пайдаланылмайтын жағдайда плащ-шатыр (алып жүруге арналған белбеуі бар плащ-жамылғы немесе пончо);

      2) жатын қап;

      3) бас киім (қысқы далалық киім нысаны кезінде – жазғы бас киім, жазғы далалық киім нысаны кезінде – қысқы бас киім);

      4) қосымша ұйық – 4 жұп (2 жұп мақта-матадан, 2 жұп жүннен), іш киім – 1 жиынтық, жылы іш киім – 1 дана, белгіленген түсті футболка – 1 дана, трусы – 1 дана және жаға астары – 2 дана (немесе өлшенген ақ түсті материал);

      5) кружка мен қасығы бар бақыр;

      6) жеке тамақтану рационы (қоймада сақталады, ерекше кезеңде беріледі);

      7) ол пайдаланылмайтын жағдайда қорғаныш дулығасы;

      8) жуынатын керек-жарақ (қорапқа салынған иіс сабын, тіс пастасы, қорапқа салынған тіс щеткасы, қырынуға арналған керек-жарақ) және сүлгі – 2 дана (бет және аяқ);

      9) шаруашылық керек-жарақ заттары (ақ түсті жіп – 1 дана, қорғаныш түсті жіп – 1 дана, тігін инесі – 2 дана, киім мен аяқ киім щеткасы, түйме жинағы, аяқ киім кремі);

      10) жеке таңу пакеті;

      11) қолшам;

      12) сіріңке – 1 қорап, майшам – 2 дана;

      13) жиналмалы пышақ (канцелярлық пышақ және ұштағышқа жол беріледі);

      14) жазу керек-жарағы жинағы (А5 форматтағы дәптер – 1 дана, хат – 2 дана, қалам – 1 дана автоқалам – 1 дана.

      Далалық сөмке болған кезде командирлік қолшам, пышақ және жазу құралдары сөмке (рюкзакқа) салынбайды.

      5. Курсанттардың, кадеттердің және мерзімді қызмет өткерiп жүрген әскери қызметшілердің жеке заттарына арналған сөмкеге (рюкзакқа) немесе зат қапшығына мыналар салынады:

      1) ол пайдаланылмайтын жағдайда плащ-шатыр;

      2) жатын қап;

      3) бас киім (қысқы далалық киім нысаны кезінде – жазғы бас киім, жазғы далалық киім нысаны кезінде – қысқы бас киім);

      4) қосымша ұйық – 4 жұп (2 жұп мақта-матадан, 2 жұп жүннен), іш киім – 1 жиынтық, жылы іш киім – 1 жиынтық, белгіленген түсті футболка – 1 дана, трусы – 1 дана мен жаға астары – 2 дана (өлшенген ақ түсті материал);

      5) кружка мен қасығы бар бақыр;

      6) жеке тамақтану рационы (қоймаларда сақталады, ерекше кезеңде беріледі);

      7) ол пайдаланылмайтын жағдайда қорғаныш дулығасы;

      8) жуынатын керек-жарақ (қорапқа салынған иіс сабын, тіс пастасы, қорапқа салынған тіс щеткасы, қырынуға арналған керек-жарақ) және сүлгі – 2 дана (бет және аяқ);

      9) шаруашылық керек-жарақ заттары (ақ түсті жіп – 1 дана, қорғаныш түсті жіп – 1 дана, тігін ине – 2 дана, киім мен аяқ киім щеткасы, қорғаныш түсті түйме – 2 дана, аяқ киім кремі);

      10) жеке таңу пакеті;

      11) жазу керек-жарағы жинағы (А5 форматтағы дәптер – 1 дана, хат – 2 дана, қалам – 1 дана автоқалам – 1 дана).

      6. Командирлік далалық сөмкеге мыналар салынады:

      1) жұмыс және анықтама дәптері;

      2) офицер сызғышы;

      3) түрлі-түсті қарындаш (қызыл түсті – 2 дана, көк түсті – 2 дана, қара түсті – 1 дана, қоңыр түсті – 1 дана, жасыл түсті – 1 дана, сары түсті – 1 дана);

      4) фломастерлер жинағы;

      5) өшіргіш (резеңке), қарындашқа арналған ұштағыш, қайшы, кеңсе пышағы;

      6) құбылнама;

      7) курвиметр, циркуль-өлшегіш;

      8) қол шам.

  Қазақстан Республикасы Қарулы
Күштерінің, басқа да әскерлері
мен әскери құралымдарының
әскери киім нысанын киіп жүру
және айырым белгілерін,
сондай-ақ басқа да белгілерді
тағып жүру қағидаларына
3-қосымша

Погондарға жұлдыздарды (жұлдызшаларды) орналастыру

Р/с
№

Әскери атағы

Жұлдыз
(шағын жұлдыз), саны

Погонның төменгі жиегінен бірінші жұлдыз (шағын жұлдыз) ортасына дейінгі арақашықтық, миллиметр

Погонның бойындағы жұлдыздар (шағын жұлдыздар) ортасы арасындағы арақашықтық, миллиметр

1

Армия генералы

4

30

25

2

генерал-полковник,
адмирал

3

30

25

3

генерал-лейтенант,
вице-адмирал

2

30

25

4

генерал-майор,
контр-адмирал

1

55

-

5

полковник,
1-дәрежелікапитан

3

35

25

6

подполковник,
2-дәрежелікапитан

2

35

-

7

майор,
3-дәрежелікапитан

1

55

-

8

капитан,
капитан-лейтенант

4

30

20

9

аға лейтенант

3

30

25

10

лейтенант

2

30

-

  Қазақстан Республикасы Қарулы
Күштерінің, басқа да әскерлері
мен әскери құралымдарының
әскери киім нысанын киіп жүру
және айырым белгілерін,
сондай-ақ басқа да белгілерді
тағып жүру қағидаларына
4-қосымша

Погондарға жапсырмаларды орналастыру

Р/с
№

Әскери атағы

Бұрыштама түріндегі жапсырмалар саны

Жапсырмалар
ені, миллиметр

1

Шебер-сержант
(шебер-старшина)

бұрыштама түріндегі екі жалпақ және бір жіңішке жапсырма

жалпақ жапсырманың ені 15, жіңішке жапсырманың ені 7

2

Штаб-сержант
(штаб-старшина)

бұрыштама түріндегі көлденең екі жалпақ жапсырма

жалпақ жапсырманың ені 15

3

Бірінші сыныпты сержант (бірінші
сыныпты старшина)

бұрыштама түріндегі көлденең бір жалпақ және үш жіңішке жапсырма

жалпақ жапсырманың ені 15, жіңішке жапсырманың ені 7

4

Екінші сыныпты
сержант (екінші
сыныпты старшина)

бұрыштама түріндегі көлденең бір жалпақ және екі жіңішке жапсырма

жалпақ жапсырманың ені 15, жіңішке жапсырманың ені 7

5

Үшінші сыныпты
сержант (үшінші
сыныпты старшина)

бұрыштама түріндегі көлденең бір жалпақ және бір жіңішке жапсырма

жалпақ жапсырманың ені 15, жіңішке жапсырманың ені 7

6

Аға сержант
(басстаршина)

бұрыштама түріндегі көлденең бір жалпақ жапсырма

жалпақ жапсырманың ені 15

7

Сержант (бірінші
сатылы старшина)

бұрыштама түріндегі көлденең үш жіңішке жапсырма

жіңішке жапсырманың ені 7

8

Кіші сержант
(екінші сатылы
старшина)

бұрыштама түріндегі көлденең екі жіңішке жапсырма

жіңішке жапсырманың ені 7

9

Ефрейтор
(ағаматрос)

бұрыштама түріндегі көлденең бір жіңішке жапсырма

жіңішке жапсырманың ені 7

  Қазақстан Республикасы Қарулы
Күштерінің, басқа да әскерлері
мен әскери құралымдарының
әскери киім нысанын киіп жүру
және айырым белгілерін,
сондай-ақ басқа да белгілерді
тағып жүру қағидаларына
5-қосымша

Әскери қызметшілердің салтанатты киім-кешегіне ордендерді, медальдар мен айырым белгілерін орналастыру



  Қазақстан Республикасы Қарулы
Күштерінің, басқа да әскерлері
мен әскери құралымдарының
әскери киім нысанын киіп жүру
және айырым белгілерін,
сондай-ақ басқа да белгілерді
тағып жүру қағидаларына
6-қосымша

Әскери қызметшілердің күнделікті киім-кешегіне планкалардағы медальдар мен айырым белгілерін орналастыру



Об утверждении Правил ношения военной формы одежды и знаков различия Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан, а также других знаков

Приказ Министра обороны Республики Казахстан от 24 августа 2017 года № 476. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 28 сентября 2017 года № 15803.

      В соответствии с пунктом 1 статьи 23 Закона Республики Казахстан от 16 февраля 2012 года "О воинской службе и статусе военнослужащих" ПРИКАЗЫВАЮ:

      1. Утвердить прилагаемые Правила ношения военной формы одежды и знаков различия Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан, а также других знаков.

      2. Управлению начальника Тыла и вооружения Вооруженных Сил Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

      1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

      2) направление копии настоящего приказа в Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "Республиканский центр правовой информации" для официального опубликования и включения в Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов Республики Казахстан в бумажном и электронном видах на казахском и русском языках в течение десяти календарных дней со дня государственной регистрации;

      3) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства обороны Республики Казахстан после его первого официального опубликования;

      4) направление сведений в Юридический департамент Министерства обороны Республики Казахстан об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1), 2) и 3) настоящего пункта в течение десяти календарных дней со дня государственной регистрации.

      3. Контроль за исполнением настоящего приказа в Вооруженных Силах Республики Казахстан возложить на первого заместителя Министра обороны – начальника Генерального штаба Вооруженных Сил Республики Казахстан, в других войсках и воинских формированиях – по решению первых руководителей.

      4. Настоящий приказ довести до должностных лиц в части, их касающейся.

      5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

      Министр обороны
Республики Казахстан
генерал-полковник 		С. Жасузаков

      "СОГЛАСОВАН"
Генеральный прокурор
Республики Казахстан
государственный советник
юстиции 2 класса
______________Ж. Асанов
25 августа 2017 года

      "СОГЛАСОВАН"
Начальник Службы
государственной охраны
Республики Казахстан
генерал-лейтенант
___________ А. Куренбеков
28 августа 2017 года

      "СОГЛАСОВАН"
Председатель Комитета
Национальной безопасности
Республики Казахстан
_________________К. Масимов
29 августа 2017 года

      "СОГЛАСОВАН"
Министр внутренних дел
Республики Казахстан
генерал-полковник полиции
_______________К. Касымов
30 августа 2017года

  Утверждены
приказом Министра обороны
Республики Казахстан
от 24 августа 2017 года № 476

Правила

ношения военной формы одежды и знаков различия

Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований

Республики Казахстан, а также других знаков

Глава 1. Общие положения

      1. Настоящие Правила ношения военной формы одежды и знаков различия Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан, а также других знаков (далее – Правила) определяют порядок ношения военной формы одежды и знаков различия в Вооруженных Силах, других войсках и воинских формированиях Республики Казахстан, а также других знаков.

      2. Военная форма одежды военнослужащими, проходящие воинскую службу по контракту на должностях рядового, сержантского и офицерского составов, офицерами, проходящими воинскую службу по призыву носится:

      1) особо парадная – при выполнении церемониальных ритуалов и для военнослужащих-женщин (при проведении военных парадов, проводимых на основании постановления Правительства Республики Казахстан, торжественных мероприятий, международных переговоров и встреч иностранных делегаций по указанию Министра обороны Республики Казахстан);

      2) парадная:

      для строя – при участии в парадах, вручении воинским частям (кораблям) Боевых Знамен, вручении военнослужащим государственных наград и присвоении высшего офицерского звания, принятии Военной присяги, назначении в состав почетного караула, а также в дни годовых праздников воинских частей (кораблей), на торжественных построениях в День защитника Отечества и в дни профессиональных праздников других войск и воинских формирований, при спуске кораблей на воду, подъеме Военно-морского флага на корабле, вступающем в строй, при возложении венков к памятникам и могилам воинов, при погребении лиц, для которых предусмотрено отдание воинских почестей;

      вне строя – присутствующими на парадах вне парадного расчета, при получении ведомственных наград, представлении непосредственным начальникам при назначении на должность и присвоении воинского звания, на торжественных заседаниях, официальных приемах, во время несения службы подразделениями пограничного контроля;

      3) повседневная:

      для строя и вне строя – на занятиях по боевой подготовке (кроме полевых занятий) и при несении службы в составе суточных нарядов, при работе в штабах, в управлениях и учреждениях, а также во внеслужебное время (кроме Военно-морских сил и частей морской пехоты Вооруженных Сил Республики Казахстан (далее – Вооруженных Сил), морских подразделений Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан (далее – Пограничной службы Комитета национальной безопасности);

      в Военно-морских силах и частях морской пехоты Вооруженных Сил, морских подразделениях Пограничной службы Комитета национальной безопасности – на занятиях по боевой подготовке и при несении службы в составе суточных (корабельных) нарядов, на боевых дежурствах, при выходах кораблей в море (на учениях), при работе в штабах, в управлениях и учреждениях, на занятиях по указанию командира корабля (воинской части), а также во внеслужебное время.

      Допускается ношение повседневной формы одежды при исполнении обязанностей в подразделениях воинских частей (кораблей), не связанных с пребыванием в строю, на классных занятиях внутри расположения части, в аудиториях, лабораториях и мастерских военных учебных заведений (военных факультетов), на служебных совещаниях и собраниях;

      4) полевая – на учениях, полевых выходах, боевых дежурствах, при несении службы в составе караулов, суточных нарядов, выполнении задач по защите и охране Государственной границы, на занятиях в учебных центрах, полигонах, нахождении на гауптвахте, а также при повседневной деятельности по указанию командира (начальника) воинской части (учреждения).

      Сноска. Пункт 2 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      3. Военная форма одежды военнослужащими, проходящими срочную воинскую службу, курсантами военных учебных заведений (военных факультетов), кадетами, уланами военных колледжей и воспитанниками республиканских школ носится:

      1) парадная – при участии в парадах, вручении воинским частям (кораблям) Боевых Знамен, получении государственных и ведомственных наград, принятии военной присяги, назначении в состав почетного караула, в дни годовых праздников воинской части (корабля), на торжественных построениях в День защитника Отечества и в дни профессиональных праздников других войск и воинских формирований, при спуске кораблей на воду, подъеме Военно-морского флага на корабле, вступающем в строй, часовыми по охране Боевого Знамени, при увольнении из расположения части, во время пребывания в отпуске и по указанию командира воинской части (корабля);

      2) повседневная (для военнослужащих Военно-морских сил Вооруженных Сил, морских подразделений Пограничной службы Комитета национальной безопасности) – при выходах кораблей в море на учения, маневры, на боевых дежурствах, несении службы в составе корабельных (суточных) нарядов и на занятиях по указанию командира корабля (воинской части);

      3) полевая – при повседневной жизнедеятельности, на учениях, полевых выходах, боевых дежурствах, при несении службы в составе караулов, суточных нарядов, выполнении задач по защите и охране Государственной границы, на занятиях в учебных центрах, а также по указанию командира (начальника) воинской части (учреждения);

      4) рабочая – при выполнении хозяйственных работ, содержании на гауптвахте. Допускается ношение рабочей формы одежды при обслуживании техники и вооружения по указанию командира (начальника) воинской части (учреждения).

      Сноска. Пункт 3 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      4. При проведении боевых, специальных и антитеррористических операций, на учениях, при выполнении специальных задач, боевых дежурствах (боевой службы),военнослужащие носят защитные средства.

      5. Форма одежды для строевых смотров, построений и служебных совещаний и собраний объявляется лицами, проводящими эти мероприятия.

      Форма одежды для несения патрульной службы, дежурств на контрольно-пропускных пунктах, а также для военнослужащих, осуществляющих контрольно-пропускную службу в зданиях штабов управлений, воинских частей и учреждений, объявляется командирами (начальниками) воинских частей (учреждений),в подразделениях органов военной полиции – начальниками органов военной полиции.

      6. Командиры воинских частей (кораблей), начальники учреждений Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан:

      1) организовывают тщательную подгонку предметов военной формы одежды при выдаче их в носку военнослужащим, клеймение имущества, закрепленного за военнослужащими, проходящими срочную воинскую службу, курсантами военных учебных заведений (военных факультетов), кадетами, уланами военных колледжей, воспитанниками республиканских школ, военнообязанными, призванными на воинские сборы;

      2) принимают меры по оборудованию во всех подразделениях комнат бытового обслуживания, комнат для просушки обмундирования и обуви, кладовых для хранения имущества роты и личных вещей военнослужащих, проходящих срочную воинскую службу, курсантов военных учебных заведений (военных факультетов), кадетов, уланов военных колледжей и воспитанников республиканских школ, обеспечивают своевременную стирку и ремонт предметов обмундирования и обуви;

      3) периодически проводят строевые смотры. При проведении утренних осмотров, строевых смотров, а также при переходе на летнюю (зимнюю) форму одежды, на всех построениях и перед началом занятий проверяют установленную форму одежды, внешний вид, состояние предметов обмундирования и обуви, принимают все меры к устранению выявленных недостатков.

      Допускается хранение парадной, повседневной, полевой формы одежды военнослужащих, курсантов военных учебных заведений (военных факультетов), кадетов, уланов военных колледжей и воспитанников республиканских школ в шкафах подразделений и служебных помещений.

      Сноска. Пункт 6 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      7. Переход на летнюю или зимнюю форму одежды военнослужащих, начало носки в весеннее время и прекращение носки в осеннее время предметов вещевого имущества для военнослужащих воинских частей и учреждений, входящих в состав гарнизонов, устанавливаются приказами начальников соответствующих гарнизонов.

      Сноска. Пункт 7 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      8. При временном пребывании военнослужащего в другом гарнизоне, носится форма одежды по сезону, установленная для данного гарнизона.

      9. Военнослужащие аппаратов военных атташе, военных представительств Министерства обороны Республики Казахстан в странах пребывания, обучающиеся в военных учебных заведениях других государств, а также находящиеся в служебных командировках на территории других государств или участвующие в мероприятиях по организации встреч и сопровождению иностранных военных делегаций, носят форму одежды по видам Вооруженных Сил и родам войск или в соответствии с ратифицированными договорами.

      10. Военнослужащие, проходящие воинскую службу по контракту на должностях рядового, сержантского и офицерского составов, офицеры, проходящие воинскую службу по призыву переведенные, для прохождения службы в другие органы управления, воинские части (учреждения), кроме переведенных из Военно-морских сил Вооруженных Сил и морских подразделений Пограничной службы Комитета национальной безопасности, имеющих корабельные воинские звания, носят военную форму одежды, которую они носили на день перевода, до окончания сроков носки. После чего им выдается установленная для данного органа управления, воинской части (учреждения) форма одежды.

      Сноска. Пункт 10 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      11. Военнослужащие, проходящие воинскую службу по контракту на должностях рядового, сержантского и офицерского составов, офицеры, проходящие воинскую службу по призыву в Вооруженных Силах, других войсках и воинских формированиях, переведенные для прохождения службы в Военно-морские силы и части морской пехоты Вооруженных Сил, морские подразделения Пограничной службы Комитета национальной безопасности носят военную форму одежды военнослужащих Военно-морских сил и частей морской пехоты Вооруженных Сил, морских подразделений Пограничной службы Комитета национальной безопасности.

      Сноска. Пункт 11 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      12. Военнослужащие высшего офицерского состава авиации, переведенные для прохождения службы в другие органы управления, воинские части (учреждения), носят военную форму одежды военнослужащих Военно-воздушных сил Вооруженных Сил.

      Офицеры, проходящие воинскую службу по контракту и призыву в Военно-морских силах Вооруженных Сил и морских подразделений Пограничной службы Комитета национальной безопасности, имеющие корабельные воинские звания, переведенные для прохождения службы в другие органы управления, воинские части (учреждения), носят военную форму одежды военнослужащих Военно-морских сил Вооруженных Сил и морских подразделений Пограничной службы Комитета национальной безопасности.

      Сноска. Пункт 12 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      13. Военнослужащие, проходящие воинскую службу по контракту на должностях рядового, сержантского и офицерского составов, офицеры, проходящие воинскую службу по призыву в Вооруженных Силах, других войсках и воинских формированиях, переведенные для прохождения службы в органы управления, воинские части (учреждения) Национальной гвардии, носят форму одежды военнослужащих Национальной гвардии.

      Сноска. Пункт 13 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      14. Военнослужащие, проходящие воинскую службу по контракту на должностях рядового, сержантского и офицерского составов, офицеры, проходящие воинскую службу по призыву в Военно-морских силах Вооруженных Сил и морских подразделений Пограничной службы Комитета национальной безопасности (кроме, имеющих корабельные воинские звания), военной полиции, переведенные в другие органы управления, воинские части (учреждения), носят военную форму одежды, которую они носили на день перевода, до окончания сроков носки. После чего им выдается установленная для данного органа управления, воинской части (учреждения) форма одежды.

      Сноска. Пункт 14 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      15. В военных учебных заведениях (военных факультетах) постоянный состав (военнослужащие, проходящие воинскую службу по контракту на должностях рядового, сержантского и офицерского составов, офицеры, проходящие воинскую службу по призыву), носят военную форму одежды того вида Вооруженных Сил, рода войск, других войск и воинских формирований (служб), к которому причислено это военное учебное заведение.

      Сноска. Пункт 15 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      16. В военных учебных заведениях (военных факультетах), а также при прохождении курсовой подготовки офицеры переменного состава носят форму одежды того вида Вооруженных Сил, рода войск, других войск и воинских формирований (службы), из которого они прибыли.

      17. При прохождении курсовой подготовки военнослужащие переменного состава носят форму одежды того вида Вооруженных Сил, рода войск, других войск и воинских формирований (служб), из которого они прибыли.

      Сноска. Пункт 17 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      18. Офицеры, проходящие воинскую службу по контракту и призыву в Военно-морских силах и морской пехоты Вооруженных Сил, морских подразделений Пограничной службы Комитета национальной безопасности, обучающиеся во всех военных учебных заведениях, носят форму одежды военнослужащих Военно-морских сил и частей морской пехоты Вооруженных Сил, морских подразделений Пограничной службы Комитета национальной безопасности.

      Сноска. Пункт 18 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      19. Военнослужащие Авиационной службы Комитета национальной безопасности носят повседневную форму идентичную форме военнослужащих Сил воздушной обороны Вооруженных Сил.

      Сноска. Пункт 19 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      20. Курсанты носят форму одежды, установленную для Сухопутных войск. Курсанты военных учебных заведений (военных факультетов) Военно-морских сил Вооруженных Сил, морских подразделений Пограничной службы Комитета национальной безопасности носят форму одежды, установленную для Военно-морских сил Вооруженных Сил, морских подразделений Пограничной службы Комитета национальной безопасности.

      Берет носится курсантами военных учебных заведений (военных факультетов) в Пограничной академии Комитета национальной безопасности – светло-зеленого цвета, в Министерстве по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан – оранжевого цвета.

      Сноска. Пункт 20 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      21. Порядок ношения военной формы одежды при несении караульной службы определяется Уставом гарнизонной и караульной служб Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан, утвержденным Указом Президента Республики Казахстан от 5 июля 2007 года № 364.

      22. Военнослужащим, проходящим воинскую службу по контракту на должностях рядового, сержантского и офицерского составов, офицерам, проходящим воинскую службу по призыву допускается носить гражданскую одежду во внеслужебное время, а в служебное время по указанию командира (начальника) воинской части и учреждения.

      Сноска. Пункт 22 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      23. Теплые вещи (полушубки, валенки, рукавицы меховые и другие предметы вещевого имущества) носятся в зимнее время при низкой температуре по указанию командира (начальника) воинской части (учреждения).

      24. Рабочая и специальная формы одежды носятся только на территории воинских частей и учреждений, а также в местах проведения работ, выполнения боевых, учебно-боевых и специальных задач в случае если они расположены за пределами территории.

      Допускается ношение рабочей и специальной формы одежды при перемещении к местам проведения работ, выполнения боевых, учебно-боевых, учебных, специальных задач и обратно.

      Сноска. Пункт 24 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 2. Ношение отдельных предметов военной формы одежды военнослужащими Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан

Параграф 1. Головные уборы

      25. Берет, пилотка и фуражка-бескозырка установленных образцов и цветов надеваются с небольшим наклоном в правую сторону, берет крапового цвета надевается с небольшим наклоном в левую сторону, а шапка с козырьком, шапка-ушанка, шапка-маска, фуражка, кепи, шляпка женская, панама, фуражка полевая(рабочая) и бандана – прямо, без наклона, так, чтобы козырек шапки, фуражки, кепи, шляпки женской, фуражки полевой (рабочей) находились на уровне бровей, а нижний край шапки-ушанки, шапки-маски, панамы, банданы, фуражки-бескозырки, берета и пилотки – на ширине двух пальцев, горизонтально приложенных над бровями. Центр кокарды (звезды, эмблемы) находится над переносицей.

      26. Расцветки фуражки полевой, панамы, шапки-маски и банданы определяются первыми руководителями Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан в зависимости от региона выполнения задач и прохождения службы.

      27. Военнослужащим комендатур военных сообщений международных аэропортов допускается ношение шапки из каракуля, фуражки и пилотки темно-синего цвета.

      Военнослужащим подразделений пограничного контроля Пограничной службы Комитета национальной безопасности, служебными обязанностями которых предусмотрено участие в оформлении документов в пунктах пропуска, допускается ношение шапки-ушанки из каракуля.

      Сноска. Пункт 27 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      28. Шапку (шапку с козырьком) с опущенным околышем и шапку-ушанку с опущенными наушниками допускается носить при температуре наружного воздуха – 10°С и ниже. В строю околыш и наушники опускаются по указанию командира (начальника). При опущенных наушниках концы тесьмы шапки-ушанки завязываются под подбородком, при поднятых наушниках связанные концы тесьмы заправляются под наушники. Концы наушников шапки-ушанки завязываются сзади при обслуживании вооружения и военной техники, на хозяйственных работах и по указанию командира подразделения.

      Сноска. Пункт 28 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      29. По указанию старшего начальника носится:

      1) при зимней парадной форме одежды для строя в теплую погоду вместо шапки с козырьком и шапки-ушанки – фуражка (для военнослужащих-женщин – шляпка женская);

      2) при зимней повседневной форме одежды для строя и вне строя в теплую погоду вместо шапки с козырьком и шапки ушанки – фуражка или берет;

      3) при летней повседневной форме одежды для строя и вне строя в жаркую погоду вместо берета – кепи, военнослужащие-женщины – пилотку;

      4) при зимней полевой форме одежды вместо шапки с козырьком и шапки-ушанки – шапка шерстяная полевая (шапка-маска);

      5) при зимней форме одежды в теплую погоду вместо шапки с козырьком и шапки-ушанки, при летней форме одежды (только для военнослужащих десантно-штурмовых войск, частей и подразделений морской пехоты и специального назначения, а также воинских частей других войск и воинских формирований) вместо фуражки полевой камуфляжной расцветки – берет;

      6) при повседневной форме одежды – фуражка белого цвета (только для военнослужащих Военно-морских сил, частей морской пехоты и морских подразделений Пограничной службы Комитета национальной безопасности).

      Военнослужащие-женщины носят при парадной форме одежды шляпку женскую.

      Фуражка установленного цвета носится только с парадной формой одежды (кроме высшего офицерского состава и полковников).

      Сноска. Пункт 29 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Параграф 2. Верхняя одежда

      30. Пальто утепленное с меховым воротником (у высшего офицерского состава, полковников и капитанов 1 ранга – воротник из каракуля) для военнослужащих, проходящих воинскую службу по контракту на должностях рядового, сержантского и офицерского составов, офицеров, проходящих воинскую службу по призыву, кроме военнослужащих-женщин, застегивается спереди на все пуговицы на правую сторону. Расстояние от пола до низа пальто – 38 – 40 сантиметров.

      Пальто утепленное с меховым воротником (у полковников и капитанов 1 ранга – воротник из каракуля) для военнослужащих-женщин застегивается спереди на все пуговицы на левую сторону. Расстояние от пола до низа пальто – 42 – 45 сантиметров.

      Пальто утепленное при парадной форме одежды для строя носится с парадным поясом и аксельбантом, а вне строя – без парадного пояса и аксельбанта.

      Пальто утепленное, аккуратно сложенное лицевой стороной наружу, носится на левой руке.

      Сноска. Пункт 30 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      31. Пальто утепленное для курсантов, кадетов, уланов военных колледжей и воспитанников республиканских школ застегивается спереди на все пуговицы на правую сторону, для военнослужащих, проходящих срочную воинскую службу, курсантов военных учебных заведений Военно-морских сил, пальто носится с галстуком шерстяным (суконным) черного цвета, к воротнику которого подшивается подворотничок белого цвета.

      Пальто при парадной форме одежды для строя носится с ремнем поясным белого цвета с латунной пряжкой и аксельбантом, а вне строя – без ремня и аксельбанта.

      Расстояние от пола до низа пальто:

      1) для курсантов военных учебных заведений, военнослужащих, проходящих срочную воинскую службу – 29-32 сантиметров, в зависимости от роста;

      2) для кадетов, уланов военных колледжей и воспитанников республиканских школ – 35-40 сантиметров, в зависимости от роста.

      Пальто утепленное, аккуратно сложенное лицевой стороной наружу, носится на левой руке.

      Сноска. Пункт 31 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      32. Куртка зимняя с меховым воротником (у высшего офицерского состава, полковников и капитанов 1 ранга – воротник из каракуля) для военнослужащих, проходящих воинскую службу по контракту на должностях рядового, сержантского и офицерского составов, офицеров, проходящих воинскую службу по призыву, кроме военнослужащих-женщин, застегивается на застежку "молния", с ветрозащитным клапаном. Клапан застегивается потайной застежкой на пуговицы на правую сторону.

      Куртка зимняя с меховым воротником (у полковников и капитанов 1 ранга – воротник из каракуля) для военнослужащих-женщин застегивается на застежку "молния", с ветрозащитным клапаном. Клапан застегивается потайной застежкой на пуговицы на левую сторону.

      При повседневной форме одежды для строя куртка зимняя застегивается на все пуговицы, при повседневной форме одежды вне строя верхняя пуговица куртки зимней не застегивается.

      Куртка зимняя, аккуратно сложенная лицевой стороной наружу, носится на левой руке.

      Сноска. Пункт 32 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      33. Плащ демисезонный для военнослужащих, проходящих воинскую службу по контракту на должностях рядового, сержантского и офицерского составов, офицеров, проходящих воинскую службу по призыву, кроме военнослужащих-женщин застегивается потайной застежкой спереди на все пуговицы на правую сторону. Расстояние от пола до низа плаща – 42-45 сантиметров.

      Плащ демисезонный для военнослужащих-женщин застегивается потайной застежкой спереди на все пуговицы на левую сторону. Расстояние от пола до низа плаща – 42-45 сантиметров.

      Пояс плаща при ношении застегивается на пряжку.

      Плащ демисезонный, аккуратно сложенный лицевой стороной наружу, допускается носить на левой руке.

      Сноска. Пункт 33 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      34. Плащ-накидка застегивается на все пуговицы и носится (с капюшоном или без капюшона) при ненастной погоде поверх предметов летней и зимней верхней одежды.

      Допускается носить:

      плащ-накидку, укороченную и в скатке на плечевом ремне или вне строя – аккуратно сложенной лицевой стороной наружу на левой руке;

      при полевой и специальной форме одежды вместо плащ-накидки – накидку типа "Пончо".

      Сноска. Пункт 34 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      35. Бушлат курсантов военных учебных заведений и военнослужащих, проходящих срочную воинскую службу в Военно-морских силах и морских подразделениях Пограничной службы Комитета национальной безопасности застегивается на крючок и все пуговицы и носится с галстуком шерстяным (суконным) черного цвета, к воротнику которого подшивается подворотничок белого цвета.

      Сноска. Пункт 35 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      36. Мундир открытый (тужурка) застегивается на все пуговицы на правую, у военнослужащих-женщин – на левую стороны. Мундир (тужурка) при парадной форме одежды для строя носится с парадным поясом и аксельбантом, а вне строя – без парадного пояса и аксельбанта.

      Военнослужащим десантно-штурмовых войск, частей и подразделений морской пехоты и специального назначения, а также воинских частей других войск и воинских формирований при парадной форме одежды для строя мундир (тужурку) допускается носить с тельняшкой вместо рубашки с галстуком.

      Сноска. Пункт 36 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      37. Китель повседневный (тужурка) застегивается на все пуговицы на правую, у военнослужащих-женщин – на левую стороны.

      Военнослужащим, проходящим воинскую службу в стратегических, оперативно-стратегических, оперативно-тактических, оперативно-территориальных, местных органах военного управления и постоянному составу военных учебных заведений (военных факультетов) допускается носить вместо кителя и брюк повседневных куртку с длинными рукавами и брюки установленного цвета, а при летней повседневной форме одежды при дневной температуре воздуха +20°С и выше куртку с короткими рукавами и брюки установленного цвета.

      Сноска. Пункт 37 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      38. Форменная верхняя рубаха и форменная фланелевая блуза заправляются в брюки без напуска спереди, со складками по бокам, носятся с тельняшкой и форменным воротником. В летнее время допускается носить без тельняшки.

      Сноска. Пункт 38 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      39. Рубаха флотского рабочего платья в брюки не заправляется и носится с тельняшкой и форменным воротником.

      40. Полевая куртка летняя (десантная летняя) застегивается на все пуговицы на правую сторону.

      Военнослужащие, проходящие срочную воинскую службу, курсанты военных учебных заведений (военных факультетов), кадеты, уланы военных колледжей и воспитанники республиканских школ) полевую куртку летнюю носят с подворотничком белого цвета, верхний край которого выступает на 1-2 миллиметров над воротником.

      Военнослужащим, проходящим воинскую службу по контракту на должностях рядового, сержантского и офицерского составов, офицерам, проходящим воинскую службу по призыву, допускается ношение куртки полевой (десантной) с подворотничком белого цвета при ношении полевой формы одежды более одних суток.

      Куртка носится с футболкой. В десантно-штурмовых войсках, частях и подразделениях морской пехоты и специального назначения куртка заправляется в брюки без напуска спереди, со складками по бокам и носится с тельняшкой.

      В летнее время при дневной температуре воздуха +20°С и выше верхняя пуговица куртки носится расстегнутой, при этом, верхние углы бортов куртки отворачиваются в виде лацканов и рукава куртки закатываются на 2-4 сантиметра выше локтевого сгиба.

      Куртка полевая носится с амуницией только при полевых занятиях, а вне занятий – без нее (кроме военнослужащих, проходящих срочную воинскую службу, курсантов военных учебных заведений (военных факультетов), кадетов, уланов военных колледжей и воспитанников республиканских школ).

      Брюки прямого покроя полевые заправляются в ботинки с высокими берцами. Допускается носить брюки поверх ботинок с высокими берцами с напуском, при этом низки брюк затягиваются.

      Сноска. Пункт 40 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      41. Полевая утепленная куртка застегивается на застежку "молния", с ветрозащитным клапаном. Клапан застегивается потайной застежкой на все пуговицы на правую сторону. В зависимости от погодных условий полевая утепленная куртка носится с полевыми утепленными или летними брюками (брюками десантными). Допускается носить брюки поверх ботинок с высокими берцами с напуском, при этом низки брюк затягиваются.

      Полевая утепленная куртка носится с амуницией только при полевых занятиях, а вне занятий – без нее (кроме военнослужащих, проходящих срочную воинскую службу, курсантов военных учебных заведений, кадетов, уланов военных колледжей и воспитанников республиканских школ).

      Сноска. Пункт 41 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      42. Куртка защитного цвета (рабочая форма одежды) застегивается на все пуговицы и носится с подворотничком белого цвета, верхний край которого выступает на 1-2 миллиметра над воротником.

      В летнее время при дневной температуре воздуха +20°С и выше куртка носится с расстегнутой верхней пуговицей и без ремня поясного, при этом, верхние углы бортов куртки отворачиваются в виде лацканов и рукава куртки закатываются на 2-4 сантиметра выше локтевого сгиба.

      Сноска. Пункт 42 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      43. Военнослужащим комендатур военных сообщений международных аэропортов допускается носить пальто и куртку зимние (воротник из каракуля), плащ демисезонный, мундир, китель, свитер и брюки темно-синего цвета.

      Военнослужащим подразделений пограничного контроля Пограничной службы Комитета национальной безопасности, служебными обязанностями которых предусмотрено участие в оформлении документов в пунктах пропуска, допускается ношение пальто и куртки зимних с воротником из каракуля.

      Сноска. Пункт 43 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      44. Пальто утепленные, куртки зимние, плащи демисезонные, мундиры, тужурки, кители, форменная верхняя рубаха, форменная фланелевая блуза, рабочее платье и брюки носятся установленных образцов, чистыми и отутюженными. Брюки при ношении имеют продольные заглаженные складки.

      Юбка носится установленного образца, чистой и отутюженной, без складок. Низ юбки находится на уровне колена.

      Клапаны карманов пальто, мундира, тужурки и кителя выпускаются наружу.

      Знаки различия пришиваются (прикрепляются) правильно и опрятно.

      45. На занятиях в полевых условиях и на учениях полевая форма одежды носится с личным оружием и необходимыми принадлежностями для работы.

      46. Допускается носить повседневный китель или тужурку и брюки (юбку) из облегченной шерстяной ткани при летней повседневной форме одежды.

      Сноска. Пункт 46 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      47. Допускается носить (по указанию старшего начальника):

      1) при зимней повседневной форме одежды в теплую погоду и летней повседневной форме одежды в холодную погоду куртку зимнюю без воротника или вместо куртки зимней – плащ демисезонный;

      2) при зимней и летней повседневной формах одежды вместо кителя – свитер;

      3) при зимней повседневной форме одежды – пальто утепленное черного цвета (только для военнослужащих Военно-морских сил, частей морской пехоты и морских подразделений Пограничной службы Комитета национальной безопасности).

      Сноска. Пункт 47 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Параграф 3. Рубашки, галстуки, футболки, майки (тельняшки), кашне и перчатки

      48. Рубашки застегиваются на все пуговицы на правую, у военнослужащих-женщин – на левую стороны и носятся с погонами и галстуком (галстуком женским). При надетых открытых мундире, кителе, тужурке, воротник рубашки находится сзади на одном уровне с верхним краем воротника мундира (кителя, тужурки) или выступает над ним не выше чем на 0,5 сантиметров.

      49. Допускается носить рубашки:

      1) белого цвета с погонами и галстуком без мундира (тужурки) при летней парадной форме одежды, а в служебных помещениях – в любое время года. Военнослужащим подразделений пограничного контроля Пограничной службы Комитета национальной безопасности, служебными обязанностями которых предусмотрено участие в оформлении документов в пунктах пропуска, при несении службы в летнее время – без галстука, с короткими рукавами;

      2) цвета светлой полыни, светло-синего и кремового цветов с погонами и галстуком (галстуком женским) без кителя (тужурки, свитера) при летней повседневной форме одежды, а в служебных помещениях, на занятиях в аудиториях (мастерских) – в любое время года;

      3) цвета светлой полыни, светло-синего и кремового цветов (с отложным воротником) с короткими рукавами, с погонами, с расстегнутой верхней пуговицей, без галстука, без кителя (тужурки, свитера) при летней повседневной форме одежды при дневной температуре воздуха +20°С и выше.

      Рубашки носятся установленных образцов и цветов, чистыми, тщательно подогнанными и отутюженными, с правильно подобранными погонами.

      Носить выцветшие и неотутюженные рубашки, рубашки с деформированными и загрязненными погонами, а также заглаживать складки на спинке рубашки не допускается.

      Сноска. Пункт 49 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      50. Галстук носится с рубашкой и прикрепляется к ней закрепкой золотистого цвета установленного образца, между третьей и четвертой пуговицами сверху (кроме галстука женского). На галстуке (галстуке женском) носится эмблема с символикой Вооруженных Сил, на расстоянии 80 миллиметров (у военнослужащих-женщин по центру узла галстука) от верхнего края галстука до центра эмблемы. Галстук носится всегда свежим и чистым. Носить выцветшие и неопрятные галстуки не допускается.

      51. Футболка (тельняшка) носится при полевой форме одежды. В летнее время при выполнении работ по обслуживанию техники, хозяйственных работ допускается носить футболку без куртки полевой летней камуфляжной расцветки или куртки рабочей.

      Сноска. Пункт 51 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      52. Майка (футболка) установленного цвета носится при повседневной форме одежды с рубашкой (с отложным воротником) с короткими рукавами.

      53. Кашне (при парадной форме одежды – белого цвета, при повседневной – цвета темной полыни, темно-синего и черного цветов) носится аккуратно заправленным под воротник пальто утепленного, куртки зимней, плаща демисезонного. Верхний край кашне при ношении равномерно выступает над воротником на 1-2 сантиметра. Носить выцветшие, неустановленного цвета и образца кашне не допускается.

      54. Военнослужащим комендатур военных сообщений международных аэропортов допускается носить рубашку светло-синего цвета, кашне и галстук – темно-синего цвета.

      Сноска. Пункт 54 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      55. Перчатки шерстяные (трикотажные) белого цвета носятся на парадах при парадной форме одежды. Допускается носить при парадной форме одежды перчатки кожаные белого цвета. Перчатки черного цвета на парадах при парадной форме одежде носятся по особому указанию.

      Перчатки шерстяные черного цвета носятся при зимней повседневной, полевой и рабочей формах одежды, а также допускается ношение в холодную погоду при летней форме одежды. Допускается носить вместо перчаток шерстяных черного цвета – перчатки кожаные утепленные черного цвета.

      При выполнении воинского приветствия перчатки не снимаются.

      При зимней форме одежде в теплую погоду перчатки шерстяные (кожаные) черного цвета допускается не носить.

      Сноска. Пункт 55 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Параграф 4. Обувь, носки, чулки и колготки

      56. При ношении военной формы одежды обувь носится установленного образца черного (белого) цвета, в исправном состоянии и всегда вычищенной. Ботинки носятся аккуратно зашнурованными, ушки сапог заправлены в голенища. Носить обувь с поврежденным верхом или изношенными каблуками, сапоги с опущенными или завернутыми голенищами не допускается. В летнее время на кораблях допускается носить сандалеты или спортивные туфли вне строя и вовремя, свободное от несения обязанностей по службе корабельных нарядов. Кадетам, уланам военных колледжей и воспитанникам республиканских школ допускается носить туфли спортивные во время проведения спортивно-массовых мероприятий и на занятиях по физической культуре, а также в свободное от занятий время.

      Сноска. Пункт 56 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      57. Допускается носить (по указанию старшего начальника):

      1) при летней полевой форме одежды вместо ботинок кожаных с высокими берцами черного цвета – ботинки кожаные с высокими берцами песочного цвета или полуботинки кожаные черного цвета;

      2) при зимней полевой форме одежды вместо ботинок кожаных с высокими берцами утепленных черного цвета – полусапожки кожаные утепленные черного цвета.

      В зимнее время в теплую погоду допускается носить обувь летней формы одежды.

      При парадной и повседневной формах одежды вне строя допускается носить гражданскую обувь черного цвета одинакового фасона с установленной обувью (высота каблука не выше 4 сантиметров).

      Сноска. Пункт 57 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      58. Носки носятся: при обуви черного цвета – черного цвета, при обуви белого цвета – белого цвета. Носить выцветшие, неустановленного цвета носки не допускается.

      59. Чулки и колготки для военнослужащих-женщин носятся при зимней форме одежды черного цвета, при летней форме одежды – телесного цвета. Носить выцветшие, неустановленного цвета чулки и колготки не допускается.

      60. Обмундирование для военнослужащих приведено в приложении 1 к настоящим Правилам.

Параграф 5. Амуниция - предметы военной формы одежды (ремни, подсумки, разгрузочные жилеты), облегчающие ношение оружия, боеприпасов и другого военного снаряжения

      61. Пояс парадный на мундирах (тужурках) военнослужащих, проходящих воинскую службу по контракту на должностях рядового, сержантского и офицерского составов, офицеров, проходящих воинскую службу по призыву, опирается спереди на третью пуговицу сверху.

      При ношении пояса парадного на пальто утепленном, он опирается на третью пуговицу сверху.

      Пряжка пояса при ношении находится спереди по середине.

      Сноска. Пункт 61 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      62. Ремень полевой носится на куртке полевой летней камуфляжной расцветки (десантной), куртке зимней для военнослужащих органов военной полиции, в случаях, указанных в пункте 45 настоящих Правил.

      Пряжка полевого ремня (снаряжения) при ношении находится посередине.

      63. Военнослужащим, проходящим срочную воинскую службу, курсантам военных учебных заведений (военных факультетов), кадетам, уланам военных колледжей и воспитанникам республиканских школ вместо ремня полевого допускается ношение ремня поясного коричневого цвета с латунной пряжкой. Ремень носится поверх пальто утепленного, кителя, куртки полевой летней и утепленной камуфляжной расцветки (десантной), полушубка, телогрейки, в Военно-морских силах при ношении форменной верхней рубахи, форменной фланелевой блузы – поверх брюк.

      Ремень поясной при ношении на открытом кителе (куртке камуфляжной расцветки) военнослужащих, проходящих срочную воинскую службу, курсантов военных учебных заведений (военных факультетов), кадетов, уланов военных колледжей и воспитанников республиканских школ накрывает третью сверху пуговицу, а на пальто утепленном (куртке утепленной камуфляжной расцветки) находится между второй и третьей пуговицами.

      Сноска. Пункт 63 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      64. Пистолет носится в кобуре на ремне полевом (снаряжении) на правом бедре:

      1) в Вооруженных Силах (кроме Военно-морских сил) поверх пальто утепленного, куртки зимней, кителя и полевой куртки, под рубашкой (на поясном ремне);

      2) в Военно-морских силах – поверх пальто утепленного, бушлата, куртки зимней, под тужуркой и рубашкой поверх брюк при ношении форменной верхней рубахи, форменной фланелевой блузы и поверх полевой куртки.

      65. Кортик носится в Военно-морских силах на левом бедре с парадным поясом, надеваемом:

      1) при парадной форме одежды для строя – поверх тужурки, пальто утепленного;

      2) при парадной форме одежды вне строя – под тужурку.

      66. Полевая сумка носится на левом бедре, на ремне, надеваемом на правое плечо поверх обмундирования, при полевой и повседневной летней и зимней формах одежды.

      67. Аксельбант носится при парадной форме одежды для строя.

      1) высшим офицерским составом, военнослужащими в звании полковник, военными дирижерами и военнослужащими духовых оркестров – золотистого цвета с двумя наконечниками;

      2) старшим и младшим офицерским составами, военнослужащими проходящими воинскую службу по контракту на должностях рядового, сержантского и офицерского составов, военнослужащими-женщинами, военнослужащими почетного караула – золотистого цвета с одним наконечником (в Силах особого назначения Службы государственной охраны Республики Казахстан с двумя наконечниками);

      3) курсантами военных учебных заведений (военных факультетов), военнослужащими, проходящими срочную воинскую службу, кадетами, уланов военных колледжей и воспитанниками республиканских школ – серебристого цвета (в Силах особого назначения Службы государственной охраны Республики Казахстан – золотистого цвета) с одним наконечником.

      Сноска. Пункт 67 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      68. Амуниция для военнослужащих приведена в приложении 2 к настоящим Правилам.

Глава 3. Знаки различия военнослужащих Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан

Параграф 1. Погоны и погончики

      69. Нашивные погоны носятся на пальто утепленных.

      Съемные погоны носятся на мундирах, кителях, тужурках и полушубках.

      Погоны съемные на муфтах носятся на куртках зимних, плащах демисезонных, рубашках, куртках на меху и свитерах.

      Петлицы по воинскому званию носятся на воротниках курток летних камуфляжной расцветки на расстоянии 5 миллиметров от края воротника.

      Нагрудная нашивка с указанием группы крови носится на летней куртке камуфляжной расцветки по верхнему краю клапана левого нагрудного кармана.

      Нагрудная нашивка "Казахстан" носится на летней куртке камуфляжной расцветки по верхнему краю клапана правого нагрудного кармана.

      Нагрудная нашивка по воинскому званию носится на правой стороне, а группа крови с левой стороны утепленной куртки камуфляжной расцветки симметрично, на расстоянии 10 сантиметров от верхнего края ветрозащитного клапана.

      На специальной форме одежды для военнослужащих Военно-воздушных сил и войск противовоздушной обороны Сил воздушной обороны Вооруженных Сил нагрудные нашивки по воинскому званию квадратной формы носятся – на левой стороне груди на уровне угла воротника.

      Нарукавные нашивки по воинскому званию, нашиваемые на левом рукаве полевого обмундирования, носятся на расстоянии 1 сантиметра от верхней точки рукава.

      Военнослужащие береговых подразделений морских подразделений Пограничной службы Комитета национальной безопасности, имеющие войсковые звания, носят погоны с полем установленного цвета и светло-зеленым кантом.

      Военнослужащие Авиационной службы Комитета национальной безопасности на повседневной форме одежды носят погоны с полем темно-синего цвета.

      Военнослужащие береговых подразделений Военно-морских сил, штатные военно-учетные специальности которых не являются корабельными (имеющие войсковые звания), носят погоны с красным кантом.

      Погончики носятся нашивные на форменной верхней рубахе, форменной фланелевой блузе и рабочей рубахе.

      Сноска. Пункт 69 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      70. Размещение звезд (звездочек) на погонах приведено в приложении 3 к настоящим Правилам.

      71. Размещение нашивок на погонах приведено в приложении 4 к настоящим Правилам.

Параграф 2. Нарукавные и нагрудные знаки различия

      72. Шевроны, указывающие на принадлежность военнослужащих к Вооруженным Силам, другим войскам и воинским формированиям, нашиваются на левом рукаве обмундирования на расстоянии 12 сантиметров от верхней точки рукава, для уланов военных колледжей и воспитанников республиканских школ – на расстоянии 8 сантиметров от верхней точки рукава. Военнослужащие, выполняющие международные обязательства за пределами Республики Казахстан носят шевроны и нашивки с надписями на английском языке.

      Сноска. Пункт 72 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      73. Шевроны, указывающие на принадлежность военнослужащих к видам Вооруженных Сил, родам войск, главным командованиям, региональным командованиям, воинским частям, нашиваются на правом рукаве обмундирования на расстоянии 12 сантиметров от верхней точки рукава и представляют собой форму круга диаметром 81 миллиметр (кроме шевронов для сержантов и старшин 1, 2, 3 классов, мастер и штаб сержанта или старшины, проходящих воинскую службу по контракту). Для военнослужащих военной полиции шевроны нашиваются на расстоянии 2 сантиметров от верхней точки рукава. Для кадетов, уланов военных колледжей и воспитанников республиканских школ – на расстоянии 8 сантиметров от верхней точки рукава.

      Шевроны Авиационной службы Комитета национальной безопасности представляют собой форму круга диаметром 70 миллиметров.

      Сноска. Пункт 73 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      74. Шевроны для сержантов и старшин 1, 2, 3 класса, мастер и штаб сержанта или старшины, проходящих воинскую службу по контракту, носимые на правом рукаве обмундирования нашиваются на расстоянии 12 сантиметров от верхней точки рукава и представляют собой форму щита. Размеры шеврона: по высоте – 90 миллиметров, по ширине – 75 миллиметров. Цвет канта шеврона, надписи и изображения на нем – золотистый.

      75. Нарукавный знак с изображением Государственного Флага Республики Казахстан нашивается при проведении международных учений, а также выезде в служебные командировки за пределы Республики Казахстан на правый рукав на расстоянии 2 сантиметров от верхней точки рукава.

      76. Нарукавные знаки различия по воинским званиям адмиралов и офицеров корабельного состава Военно-морских сил (имеющих корабельные воинские звания) носятся на тужурке – на внешней стороне, на обоих рукавах, на расстоянии 10 сантиметров от нижнего края рукава.

      Военнослужащие береговых подразделений Военно-морских сил, имеющие не корабельные военно-учетные специальности (имеющие войсковые воинские звания), нарукавные знаки различия по воинским званиям не носят.

      77. Нарукавные знаки по курсам обучения курсантов военных учебных заведений (военных факультетов) (кроме Военно-морских сил, морских подразделений Пограничной службы Комитета национальной безопасности) – угольники из галуна золотистого цвета, расположенные углом вниз на клапане из сукна по цвету вида, рода войск нашиваются на внешней стороне левого рукава кителя и пальто утепленного параллельно их нижнему краю на 1 сантиметр ниже нарукавного знака, указывающего на принадлежность к Вооруженным Силам, другим войскам и воинским формированиям.

      В соответствии с курсом обучения на нарукавных знаках размещаются угольники: один, два, три, четыре, пять – для курсантов соответственно 1, 2, 3, 4, 5 курса.

      Ширина галуна – 10 миллиметров, длина – 75 миллиметров. Расстояние между угольниками – 2 миллиметра.

      Сноска. Пункт 77 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      78. Нарукавные знаки по курсам обучения курсантов военных учебных заведений (военных факультетов) Военно-морских сил, морских подразделений Пограничной службы Комитета национальной безопасности – угольники из галуна золотистого цвета, расположенные углом вниз нашиваются на внешней стороне левого рукава из сукна черного (на форменной верхней рубахе – белого) цвета. Над угольниками размещается звезда золотистого цвета диаметром 20 миллиметров, которая нашивается параллельно их нижнему краю на 1 сантиметр ниже нарукавного знака, указывающего на принадлежность к Вооруженным Силам, другим войскам и воинским формированиям.

      В соответствии с курсом обучения на нарукавных знаках размещаются угольники: один, два, три, четыре, пять, – для курсантов соответственно 1, 2, 3, 4, 5 курса.

      Ширина галуна – 10 миллиметров, длина – 75 миллиметров. Расстояние между угольниками – 2 миллиметра. Расстояние по вертикали от линии, соединяющей вершины верхних углов угольника, до центра звезды эмблемы – 25 миллиметров.

      Сноска. Пункт 78 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      79. Нарукавный знак сержантского состава, определяющий должность,с защитным фоном и надписью на государственном языке черными буквами,нашивается на правом рукаве летней и зимней полевых курток на расстоянии 2 сантиметров от верхней точки рукава.

Параграф 3. Кокарды, эмблемы, шитье и нашивки на головных уборах

      80. Кокарды, эмблемы, шитье и нашивки на головных уборах носятся в соответствии с описаниями и рисунками образцов военной формы одежды и знаков различия военнослужащих Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан, утвержденных Указом Президента Республики Казахстан от 25 августа 2011 года №144 "О военной форме одежды и знаках различия военнослужащих Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан" (далее – Указом № 144).

      81. Нашивка на берете носится на левой стороне, на расстоянии 50 миллиметров от центра.

Параграф 4. Эмблемы, пряжки, бляхи, пуговицы, орнамент и шитье на обмундировании

      82. Эмблемы, пряжки, бляхи, пуговицы, орнамент и шитье на обмундировании носятся в соответствии с описаниями и рисунками образцов военной формы одежды и знаков различия военнослужащих Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан, утвержденных Указом №144.

      83. На воротниках мундиров и кителей у военнослужащих (кроме высшего офицерского состава) Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований (кроме Военно-морских сил, частей морской пехоты, морских подразделений Пограничной службы Комитета национальной безопасности и органов военной прокуратуры) крепятся эмблемы "KZ" золотистого цвета, параллельно нижнему краю воротника. Расстояние от нижнего края воротника до нижнего края букв – 15 миллиметров.

      Сноска. Пункт 83 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 4. Ношение орденов, медалей, орденских лент и лент медалей на планках и других знаков отличия на военной форме одежды военнослужащих Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан

      84. Ношение орденов и медалей или орденских лент и лент медалей на планках и военных нагрудных знаков на военной форме одежды (на мундирах, тужурках, кителях, форменной верхней рубахе, форменной фланелевой блузе) является обязательным.

      Военнослужащим не допускается ношение на парадной форме одежды более восьми ведомственных, международных медалей и наград других государств.

      В случае наличия более восьми ведомственных, международных медалей и наград других государств, носятся медали "Мінсіз қызметі үшін" более высшей степени.

      Сноска. Пункт 84 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      85. Знаки высшей степени отличия: орден "Алтын Қыран" (Золотой Орел), медаль Золотая звезда "Халық қаhарманы" (Народный герой), орден "Отан" (Отечество), а также нагрудные знаки к почетным званиям носятся при всех формах одежды, кроме летней парадной (в рубашке), летней повседневной (в свитере или в рубашке), полевой и рабочей формы одежды.

      86. На парадной форме одежды для строя носятся:

      1) знаки высшей степени отличия – орден "Алтын Қыран" (Золотой Орел), медаль Золотая звезда "Халық қаhарманы" (Народный герой), орден "Отан" (Отечество);

      2) ордена и медали;

      3) нагрудные знаки к почетным званиям;

      4) нагрудные знаки депутатов;

      5) нагрудный знак "Летчик-космонавт Казахстана";

      6) нагрудный знак "Летчик-снайпер";

      7) нагрудный знак "Штурман-снайпер";

      8) нагрудный знак "Командир корабля";

      9) нагрудный знак "За дальний поход";

      10) нагрудные знаки отличников и классных специалистов;

      11) нагрудный знак об окончании сержантского курса.

      87. На всех формах одежды, кроме летней парадной (в рубашке), летней повседневной (в свитере или в рубашке), полевой формы одежды носятся:

      1) нагрудный знак об окончании военных учебных заведений;

      2) нагрудный знак об окончании высших гражданских учебных заведений;

      3) нагрудные знаки отличников и классных специалистов;

      4) нагрудный знак "Инструктор-парашютист";

      5) нагрудный знак "Парашютист-отличник";

      6) нагрудный знак "Парашютист";

      7) спортивные значки и медали;

      8) другие отличительные знаки, установленные законодательством Республики Казахстан.

      Не допускается ношение нагрудных знаков об окончании высших и средних военных учебных заведений в случае окончания только курсовой подготовки в данных учебных заведениях (докторантуры, военно-академических курсов, курсов повышения квалификации).

      Сноска. Пункт 87 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      88. На парадной форме одежды вне строя на мундире и повседневной форме одежды для строя и вне строя на кителе вместо орденов и медалей носятся орденские ленты и ленты медалей на планках, а также знаки отличия, в том числе и нагрудные знаки, указанные в пункте86 настоящих Правил.

      89. Знаки числа ранений носятся при всех формах одежды, кроме летней парадной (в рубашке), летней повседневной (в свитере или в рубашке), полевой и рабочей формы одежды, на правой стороне груди на 10 миллиметров выше орденов и медалей, а при отсутствии орденов и медалей – на их месте.

      90. Знаки высшей степени отличия: орден "Алтын Қыран" (Золотой Орел), медаль Золотая звезда "Халық қаhарманы" (Народный герой), орден "Отан" (Отечество), носятся на левой стороне груди над орденами и медалями или над орденскими лентами и лентами медалей на планках.

      При ношении двух и более знаков высшей степени отличия они прикрепляются к одежде раздельно в один ряд, располагаясь, справа налево с промежутками в 10 миллиметров, между боковыми концами звезд в следующей последовательности: орден "Алтын Қыран" (Золотой Орел), медаль Золотая звезда "Халық қаhарманы" (Народный герой), орден "Отан" (Отечество).

      Орден "Алтын Қыран" (Золотой Орел), медаль Золотая звезда "Халық қаhарманы" (Народный герой), орден "Отан" (Отечество) размещаются:

      1) на открытых двубортных мундире, тужурке и кителе – левее лацкана так, чтобы верхний край колодочки медали был на уровне угла лацкана;

      2) на открытых однобортных мундире, кителе и куртке – левее лацкана так, чтобы верхний край колодочки медали был на уровне уступа лацкана;

      3) на форменной верхней рубахе, форменной фланелевой блузе так, чтобы нижние концы звезд орденов и медали находились на 80 миллиметров выше угла выреза воротника.

      91. Ордена бывшего Союза Советских Социалистических Республик (далее – СССР), Содружества Независимых Государств (далее – СНГ) и иных иностранных государств, носимые на колодочках, размещаются на левой стороне груди, а ордена, носимые без колодочек – на правой стороне груди. Все медали носятся на левой стороне груди.

      92. Ордена, медали, почетные звания, а также награды для многодетных матерей Республики Казахстан, носимые на левой стороне груди, размещаются справа на лево, по степени значимости, в следующем порядке:

      1) ордена:

      "Отан" (Отечество);

      I, II, III дәрежелі "Барыс" (Барс I, II, III степени);

      I, II дәрежелі "Данқ" (Слава I, II степени);

      I, II, III дәрежелі "Айбын" (Доблесть I, II, III степени);

      "Парасат" (Благородства);

      "Достық" (Дружба) I, II степени;

      "Құрмет" (Почет).

      При ношении знаков орденов "Барыс" (Барс) I степени, "Данқ" (Слава)
I степени, "Достық" (Дружба) I степени на плечевых лентах, которые проходят через правое плечо, звезды этих орденов располагаются на левой стороне груди слева от орденов. Орден "Барыс" (Барс) III степени носится на шейной ленте.

      2) медали:

      "Ерлігі үшін" (За мужество);

      "Жауынгерлік ерлігі үшін" (За воинскую доблесть);

      "Ерен еңбегі үшін" (За трудовое отличие);

      "Шапағат" (Милосердие);

      3) почетные звания:

      "Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері" (Заслуженный деятель Казахстана);

      "Қазақстанның ұшқыш – ғарышкері" (Летчик-космонавт Казахстана);

      4) награды для многодетных матерей:

      "Алтын алқа" (Золотая подвеска);

      "Күміс алқа" (Серебряная подвеска).

      5) ведомственные медали, утвержденные Указом Президента Республики Казахстан от 30 сентября 2011 года № 155 "О вопросах государственных символов и геральдики ведомственных и иных приравненных к ним, наград некоторых государственных органов непосредственно подчиненных и подотчетных Президенту Республики Казахстан, Конституционного Совета Республики Казахстан правоохранительных органов, судов, Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований" (далее – Указом №155), в порядке степени значимости, по перечню данного Указа Президента Республики Казахстан.

      93. Медали Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований, носимые на левой стороне груди, размещаются в следующем порядке:

      1) "Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріне 10 жыл" (10 лет Вооруженным Силам Республики Казахстан);

      2) "Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріне 20 жыл" (20 лет Вооруженным Силам Республики Казахстан);

      3) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің ардагері" (Ветеран Вооруженных Сил Республики Казахстан);

      4) I, II, III дәрежелі "Mінcіз қызметі үшін" (За безупречную службу I, II, III степени);

      5) "Бiтiмгершiлiк операцияларына қатысқаны үшiн" (За участие в миротворческих операциях);

      6) "Халықаралықәскери ынтымақтастықты дамытқаны үшiн" (За развитие международного военного сотрудничества);

      7) ведомственные медали, утвержденные Указом №155, в порядке степени значимости, по перечню данного Указа Президента Республики Казахстан.

      При награждении военнослужащего медалями различных ведомств, они носятся справа налево, в порядке степени значимости, после медалей ведомства, в котором проходит воинскую службу военнослужащий.

      Вместо орденов и медалей награжденные лица могут носить символы наград установленного образца.

      94. При ношении на левой стороне груди двух и более орденов, а также при ношении медалей вместе с указанными орденами их колодочки соединяются в ряд справа налево в порядке, установленном пунктами 92, 93 настоящих Правил. Ордена и медали одного наименования размещаются рядом в порядке времени награждения. Ордена и медали, не умещающиеся в один ряд (не более 5), переносятся во второй и последующие ряды, располагаемые ниже первого, и размещаются в них также справа налево в установленной очередности.

      95. Размещение орденов и медалей на левой стороне груди производится так, чтобы верхний край общей планки (колодочки) первого ряда располагался:

      1) на открытых двубортных мундире, кителе и тужурке – ниже уровня лацкана на 70 миллиметров;

      2) на форменной верхней рубахе, форменной фланелевой блузе – выше уровня угла выреза воротника на 70 миллиметров.

      Общая планка колодочки орденов и медалей второго ряда заходят под ордена и медали первого ряда, третий и последующие ряды размещаются в аналогичном порядке.

      96. При ношении двух и более орденов на правой стороне груди они располагаются горизонтально в ряд слева направо с промежутками по 5 миллиметров между их боковыми концами. Ордена одного наименования имеющие степени размещаются рядом в порядке времени награждения.

      Ордена, не умещающиеся в один ряд, переносятся во второй и последующие ряды, располагаемые ниже первого, и размещаются в них слева направо в указанной очередности. Расстояние между рядами орденов 10 миллиметров.

      Верхние концы орденов (колодочек медалей) первого ряда размещаются на уровне, установленном для общей планки (колодочки) первого ряда орденов и медалей, размещаемых на левой стороне груди.

      97. Знаки высшей степени отличия, ордена и медали бывшего СССР, СНГ и иностранных государств носятся после наград Республики Казахстан в последовательности соответствующей их статусу.

      98. Орденские ленты и ленты медалей на планках носятся на левой стороне груди:

      1) на открытых мундире, кителе, тужурке – ниже уровня угла лацкана на 70 миллиметров;

      2) на форменной верхней рубахе, форменной фланелевой блузе – выше уровня угла выреза воротника на 70 миллиметров.

      99. Орденские ленты и ленты медалей на планках размещаются справа налево в порядке, указанном в пункте 92, 93 настоящих Правил.

      Ленты, не умещающиеся на одной планке (в одном ряду не более5-ти), переносятся на вторую и последующие планки, высота готовой планки с лентой – 10 миллиметров.

      100. Ленты орденов и медалей бывшего СССР, СНГ и иностранных государств носятся на планках после планок орденских лент и лент медалей Республики Казахстан в последовательности, соответствующей их статусу. Ленты орденов и медалей носятся не более 5-ти в одном ряду.

      101. Нагрудные знаки к почетным званиям носятся на правой стороне груди и располагаются выше орденов и медалей:

      1) на открытых двубортных и однобортных мундире, тужурке и кителе – правее лацкана так, чтобы верхний край колодочки знака был на уровне угла лацкана;

      2) на форменной верхней рубахе, форменной фланелевой блузе так, чтобы нижний край знака находился на 80 миллиметров выше угла выреза воротника.

      102. Нагрудные знаки депутатов носятся на левой стороне груди и размещаются:

      1) на открытых двубортных мундире и тужурке – посередине лацкана на уровне петли;

      2) на открытых однобортных мундире и кителе – посередине лацкана на уровне его угла;

      3) на форменной верхней рубахе, форменной фланелевой блузе – выше на 10 миллиметров орденов и медалей или планок с лентами орденов и медалей.

      103. Нагрудный знак классной квалификации специалиста размещается на правой стороне груди ниже уровня лацкана на 70 миллиметров.

      Нагрудный знак об окончании высшего учебного заведения размещается ниже на 10 миллиметров нагрудного знака классной квалификации специалиста.

      Нагрудный знак "За дальний поход" носится на правой стороне груди, справа от нагрудного знака об окончании учебного заведения на одном уровне.

      Нагрудный знак "Почетный пограничник" носится на правой стороне груди, слева от нагрудного знака об окончании высшего военного учебного заведения, на одном уровне.

      Другие отличительные и ведомственные нагрудные знаки, учрежденные Президентом Республики Казахстан, Правительством и первыми руководителями государственных органов носятся на правой стороне груди, в один ряд, ниже уровня лацкана на 10 миллиметров и размещаются слева направо.

      104. При наличии у военнослужащих нагрудных знаков об окончании двух и более гражданских высших и военных учебных заведений, носятся все нагрудные знаки.

      Нагрудный знак об окончании гражданского высшего учебного заведения (университета, института) допускается носить и при наличии нагрудного знака об окончании высшего военно-учебного заведения правее его, на одном уровне с ним.

      При наличии знака об окончании высшего военного учебного заведения знак об окончании военного учебного заведения не носится.

      Нагрудные знаки об окончании военных колледжей, республиканской школы и специальных школ-интернатов, носятся на правой стороне груди и размещаются на одном уровне со знаками об окончании высшего или среднего военных учебных заведений, правее их, а при отсутствии этих знаков на их месте.

      Сноска. Пункт 104 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      105. Нагрудные знаки отличия бывшего СССР, СНГ и иностранных государств носятся после нагрудных знаков Республики Казахстан.

      106. Размещение орденов, медалей и знаков отличия на парадном и повседневном обмундированиях военнослужащих приведено соответственно в приложениях 5, 6 к настоящим Правилам.

  Приложение 1
к Правилам ношения военной
формы одежды и знаков
различия Вооруженных Сил,
других войск и воинских
формирований Республики
Казахстан, а также других
знаков

Обмундирование для военнослужащих

№ п/п

Наименование предметов

Примечание


Фуражки установленного цвета с кантом



Шапки, шапки-ушанки установленного образца

Для полковников – из каракуля серого цвета


Кепи установленного цвета



Пилотка установленного цвета с кантом



Шляпки женские установленного цвета



Берет установленного цвета


1.

Фуражки полевые установленного образца



Мундиры с погонами и брюки навыпуск установленного образца



Мундир светло-серого цвета с погонами

Для высшего офицерского состава и полковников


Китель с погонами и брюки навыпуск установленного цвета с кантами



Брюки навыпуск установленного цвета с кантами



Юбка установленного цвета



Свитер установленного цвета с погонами



Куртка зимняя установленного цвета с погонами и воротником съемным меховым

Для высшего офицерского состава и полковников – воротник из каракуля серого цвета


Пальто утепленное цвета установленного цвета меховым воротником установленного цвета и погонами

Для высшего офицерского состава и полковников – воротник из каракуля серого цвета

2.

Пальто утепленное стального цвета с каракулевым воротником серого цвета

Для особо парадной формы одежды военнослужащих-женщин

3.

Полевые куртка и брюки прямого покроя камуфляжной расцветки


4.

Полевые утепленные куртка и брюки прямого покроя камуфляжной расцветки с шапкой шерстяной


5.

Полусапожки кожаные утепленные черного цвета


6.

Полуботинки кожаные черного цвета


7.

Сапоги кожаные утепленные черного цвета


8.

Туфли кожаные черного цвета


9.

Сапоги кожаные белого цвета

Для особо парадной формы одежды военнослужащих-женщин

10.

Ботинки кожаные с высокими берцами установленного цвета


11.

Ботинки кожаные с высокими берцами утепленные установленного цвета


12.

Тапочки установленного образца


13.

Рубашки установленного цвета с погонами


14.

Галстуки установленного цвета


15.

Кашне установленного цвета


16.

Футболки однотонного цвета


17.

Майки установленного цвета


18.

Белье нательное


19.

Трусы однотонного цвета


20.

Белье теплое


21.

Носки установленного образца


22.

Перчатки установленного цвета


  Приложение 2
к Правилам ношения военной формы
одежды и знаков различия Вооруженных Сил,
других войск и воинских
формирований
Республики Казахстан,
а также других знаков

Амуниция для военнослужащих

      Сноска. Приложение 2 - в редакции приказа и.о. Министра обороны РК от 22.07.2022 № 550 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      1. В состав комплекта амуниции входят следующие предметы:

№ п/п Наименование предметов Количество предметов Примечание

1.

Шлем защитный

1


2.

Бронежилет (бронежилет плавучий)

1


3.

Жилет разгрузочный

1

Допускается выдавать лямки плечевые или ременно-плечевую систему

4.

Ремень полевой

1

Допускается выдавать снаряжение

5.

Плащ-палатка (плащ-накидка)

1


6.

Спальный мешок с вкладышем и ковриком теплоизоляционным (каримат)

1


7.

Рюкзак (мешок вещевой)

1


8.

Подсумок для магазина

1


9.

Подсумок для магазина к ручному пулемету с плечевым ремнем

1

Выдается для пулеметчика

10.

Сумка для ручных гранат

2


11.

Чехол для фляги

1


12.

Чехол для котелка комбинированного

1


13.

Чехол для противогаза и средств индивидуальной защиты

1


      Примечание: в комплекты амуниции для военнослужащих других военных специальностей входят вышеперечисленные предметы с изменениями соответственно положенному оружию.

      2. Сборка и надевание амуниции:

      1) на полевой ремень или снаряжение надевают лямки плечевые или ременно-плечевую систему и предметы амуниции;

      2) подгоняют по росту и размерам лямки плечевые или ременно-плечевую систему так, чтобы петля наспинного ремня располагалась посередине талии, а фигурная рамка лямки – в углублении между лопатками;

      3) прикрепляют необходимые подсумки и чехлы к ремню и лямкам плечевым или ременно-плечевым системам, и укладывают в них боеприпасы, гранаты, флягу, котелок комбинированный, противогаз и средства индивидуальной защиты;

      4) надевают амуницию.

      По указанию командира (начальника) некоторые предметы амуниции допускается содержать (укладывать) в сумку (рюкзак) для личных вещей или мешок вещевой.

      3. Складывание плащ-палатки производят в следующем порядке:

      1) складывают плащ-палатку вчетверо (перегибая вдоль и поперек) лицевой стороной наружу так, чтобы петли, пришитые на нижнем ее углу, были с внешней стороны полотна;

      2) сложенное полотно перегибают дважды и затем скатывают так, чтобы петли были с внешней стороны скатки.

      4. В сумку (рюкзак) для личных вещей или мешок вещевой офицеров по контракту и по призыву, сержантов и солдат по контракту укладываются:

      1) плащ-палатка (плащ накидка с ремнем для ношения или пончо), в тех случаях, когда она не используется;

      2) спальный мешок;

      3) головной убор (при зимней полевой форме одежды – летний головной убор, при летней полевой форме одежды – зимний);

      4) запасные носки – 4 пары (2 пары хлопчатобумажные, 2 пары шерстяные), нательное белье – 1 комплект, теплое белье – 1 комплект, футболка установленного цвета – 1 штука, трусы – 1 штука и подворотнички – 2 штуки (или мерный материал белого цвета);

      5) котелок с кружкой и ложкой;

      6) индивидуальный рацион питания (хранится на складах, выдается в особый период);

      7) шлем защитный, в тех случаях, когда он не используется;

      8) туалетные принадлежности (мыло туалетное в футляре, зубная паста, зубная щетка в футляре, принадлежности для бритья) и полотенце – 2 штуки (лицевое и ножное);

      9) предметы хозяйственного обихода (нитки белого цвета – 1 штука, нитки защитного цвета – 1 штука, иглы швейные – 2 штуки щетки одежная и обувная, пуговицы защитного цвета – 2 штуки, крем обувной);

      10) индивидуальный перевязочный пакет;

      11) фонарик;

      12) спички – 1 коробок, свечи – 2 штуки;

      13) нож перочинный (допускается канцелярский нож и точилка) ;

      14) набор письменных принадлежностей (тетрадь формата А5 – 1 штука, конверты – 2 штуки, простой карандаш – 1 штука, авторучка – 1 штука).

      При наличии сумки полевой командирской фонарик, нож перочинный и письменные принадлежности в сумку (рюкзак) для личных вещей не укладываются.

      5. В сумку (рюкзак) для личных вещей или мешок вещевой курсантов, кадетов и военнослужащих проходящих срочную воинскую службу укладываются:

      1) плащ-палатка, в тех случаях, когда она не используется;

      2) спальный мешок;

      3) головной убор (при зимней полевой форме одежды – летний головной убор, при летней полевой форме одежды – зимний);

      4) запасные носки – 4 пары (2 пары хлопчатобумажные, 2 пары шерстяные), нательное белье – 1 комплект, теплое белье – 1 комплект, футболка установленного цвета – 1 штука, трусы – 1 штука и подворотнички – 2 штуки (или мерный материал белого цвета);

      5) котелок с кружкой и ложкой;

      6) индивидуальный рацион питания (хранится на складах, выдается в особый период);

      7) шлем защитный, в тех случаях, когда он не используется;

      8) туалетные принадлежности (мыло туалетное в футляре, зубная паста, зубная щетка в футляре, принадлежности для бритья) и полотенце – 2 штуки (лицевое и ножное);

      9) предметы хозяйственного обихода (нитки белого цвета – 1 штука, нитки защитного цвета – 1 штука, иглы ручные – 2 штуки щетки одежная и обувная, пуговицы защитного цвета – 2 штуки, крем обувной);

      10) индивидуальный перевязочный пакет;

      11) набор письменных принадлежностей (тетрадь формата А5 – 1 штука, конверты – 2 штуки, простой карандаш – 1 штука, авторучка – 1 штука)..

      6. В сумку полевую командирскую укладываются:

      1) рабочая и справочная тетради;

      2) офицерская линейка;

      3) цветные карандаши (красного цвета – 2 штуки, синего цвета – 2 штуки, черного цвета – 1 штука, коричневого цвета – 1 штука, зеленого цвета – 1 штука, желтого цвета – 1 штука);

      4) набор фломастеров;

      5) ластик (резинка), точилка для карандашей, ножницы, канцелярский нож;

      6) компас;

      7) курвиметр, циркуль-измеритель;

      8) фонарик.

  Приложение 3
к Правилам ношения военной
формы одежды и знаков
различия Вооруженных Сил,
других войск и воинских
формирований Республики
Казахстан, а также других
знаков

Размещение звезд (звездочек) на погонах

№ п/п

Воинское звание

Количество звезд (звездочек)

Расстояние от нижнего края погона до центра первой звезды (звездочки),
миллиметр

Расстояние между центрами звезд (звездочек) вдоль погона, миллиметр

1.

генерал армии

4

30

25

2.

генерал-полковник, адмирал

3

30

25

3.

генерал-лейтенант,
вице-адмирал

2

30

25

4.

генерал-майор,
контр-адмирал

1

55

-

5.

полковник,
капитан 1 ранга

3

35

25

6.

подполковник,
капитан 2 ранга

2

35

-

7.

майор,
капитан 3 ранга

1

55

-

8.

капитан,
капитан-лейтенант

4

30

20

9.

старший лейтенант

3

30

25

10.

лейтенант

2

30

-

  Приложение 4
к Правилам ношения военной
формы одежды и знаков
различия Вооруженных Сил,
других войск и воинских
формирований Республики
Казахстан, а также других
знаков

Размещение нашивок на погонах

№ п/п

Воинское звание

Количество нашивок в виде угольника

Ширина нашивок, миллиметр

1.

Мастер-сержант
(мастер-старшина)

две широкие и одна узкая нашивки в виде угольника

ширина широкой нашивки – 15, ширина узкой нашивки – 7

2.

Штаб-сержант
(штаб-старшина)

две широкие поперечные нашивки в виде угольника

ширина широкой нашивки – 15

3.

Сержант первого класс
(старшина первого класса)

одна широкая и три узкие поперечные нашивки в виде угольника

ширина широкой нашивки – 15,
ширина узкой нашивки – 7

4.

Сержант второго класса
(старшина второго класса)

одна широкая и две узкие поперечные нашивки в виде угольника

ширина широкой нашивки – 15,
ширина узкой нашивки – 7

5.

Сержант третьего класса
(старшина третьего класса)

одна широкая и одна узкая поперечная нашивка в виде угольника

ширина широкой нашивки – 15,
ширина узкой нашивки – 7

6.

Старший сержант
(главный старшина)

одна широкая поперечная нашивка в виде угольника

ширина широкой нашивки – 15

7.

Сержант
(старшина первой статьи)

три узкие поперечные нашивки в виде угольника

ширина узкой нашивки – 7

8.

Младший сержант
(старшина второй статьи)

две узкие поперечные нашивки в виде угольника

ширина узкой нашивки – 7

9.

Ефрейтор
(старший матрос)

одна узкая поперечная нашивка в виде угольника

ширина узкой нашивки – 7

  Приложение 5
к Правилам ношения военной
формы одежды и знаков
различия Вооруженных Сил,
других войск и воинских
формирований Республики
Казахстан, а также других
знаков

Размещение орденов, медалей и знаков отличия

на парадном обмундировании военнослужащих

     


 
Приложение 6
к Правилам ношения военной
формы одежды и знаков
различия Вооруженных Сил,
других войск и воинских
формирований Республики
Казахстан, а также других
знаков

Размещение медалей на планках и знаков отличия

на повседневном обмундировании военнослужащих