ИПС "Әділет"

"Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының 2020 жылғы 7 шілдедегі Кодексі 211-бабының 2-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Мыналар:

1) осы бұйрыққа 1-қосымшаға сәйкес ағзаларды (ағзаның бөлігін) және(немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) транспланттау кезінде иммунологиялық үйлесімділігін айқындау қағидалары;

2) осы бұйрыққа 2-қосымшаға сәйкес HLA-зертханасының қызметі туралы ереже бекітілсін.

2. "HLA-зертханасы туралы ережені бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2019 жылғы 8 сәуірдегі № ҚР ДСМ-21 бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 18479 болып тіркелген, Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіде 2019 жылғы 16 сәуірде электрондық түрде жарияланған) күші жойылды деп танылсын.

3. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Медициналық көмекті ұйымдастыру департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің интернет-ресурсына орналастыруды;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркегеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Заң департаментіне осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметті ұсынуды қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау вице-министрі А. Ғиниятқа жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы
Денсаулық сақтау министрінің
міндеттерін атқарушы

М. Шоранов

Қазақстан Республикасы
Денсаулық сақтау министрінің
міндеттерін атқарушы
2020 жылғы 27 қазаны
№ ҚР ДСМ-159/2020 бұйрығына
1-қосымша

Ағзаларды (ағзаның бөлігін) және(немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) транспланттау кезінде иммунологиялық үйлесімділігін айқындау қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Ағзаларды (ағзаның бөлігін) және(немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) транспланттау кезінде иммунологиялық үйлесімділігін айқындау қағидалары "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының 2020 жылғы 7 шілдедегі Кодексі 211-бабының 2-тармағына сәйкес әзірленді және ағзаларды (ағзаның бөлігін) және(немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) транспланттау кезінде иммунологиялық үйлесімділігін айқындау тәртібін айқындайды.

2. Осы қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) аллель – жұптасқан хромосомалардың бірдей учаскелерінде (локустар) орналасқан бір геннің түрлі формалары;

2) антигендер – лейкоциттердің жасуша мембранасының үстінде орналасқан, бөтен агенттерді анықтау үшін жауапты гликопротеин молекулалары;

3) гемопоэздік дің жасушалары – полипотенттік қабілеті бар және сүйек кемігінде, перифериялық қанда және кіндік қанда өмір сүретін адамдағы сүйек кемігінің қанөндірім жасушалары;

4) гемопоэздік дің жасушалары (сүйек кемігі) донорларының тіркелімі – гемопоэздік дің жасушаларын (сүйек кемігін) өтеусіз тапсыруға келісім берген және HLA-жүйесі бойынша типтелген адамдардың тізбесі;

5) гендер – антигендердің құрылымы мен функцияларын кодтайтын хромосомалар учаскелері;

6) тіндік үйлесімділік – ағзаларды (ағзаның бөлігін) және(немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) транспланттау кезінде донор мен реципиенттің үйлесімділігін айқындатын HLA-жүйесінің ерекше антигендері бойынша донор мен әлеуетті реципиент тіндерінің ұқсастығы;

7) локус – хромосомадағы бір ген алатын сызықтық бөлім;

8) нуклеин қышқылдарын секвенирлеу — олардың бастапқы аминқышқылды және нуклеотидтік жүйелігін айқындау;

9) сенсибилизация – оганизмнің бөтен антигендерге деген ерекше жоғары сезімталдығын қабылдау;

10) қомақты ағзалар – организмдегі бүйрек, жүрек, өкпе, бауыр, ұйқы безі сияқты барлық тығыз ағзалар;

11) HLA-зерттулер – ағзаларды (ағзаның бөлігін) және(немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) транспланттау кезінде тіндердің иммунологиялық үйлесімділігін айқындау үшін жүргізілетін зертханалық зерттеулердің кешені;

12) HLA-жүйесі – адам лейкоциттерінде орналасқан және ағзалар мен тіндерді, сондай-ақ гемопоэздік дің жасушаларын транспланттау кезінде донор мен реципиенттің тіндік үйлесімділігін айқындайтын антигендер жүйесі;

13) HLA-фенотипі – адамның генетикалық тұрғыдан кодталатын жеке иммунологиялық өлшемдері;

14) фрагменттік талдау – ДНҚ фрагменттерінің өлшемдерін және(немесе) белгіленген ДНҚ фрагменттері флуоресцениясының қарқынын айқындау;

15) STR-локустары – генетикалық және геномдық зерттеулердегі ядролық ДНҚ-ғы құбылмалы учаскелері болып табылатын, қайталанатын монометрлерден тұратын молекулалық маркерлер;

16) бейінді маман – белгілі мамандығы бойынша сертификаты, жоғары медициналық білімі бар медициналық қызметкер;

17) республикалық трансплантаттаушы үйлестіруші – өңірлік трансплантаттаушы үйлестірушілердің жұмысын үйлестіруді және Қазақстан Республикасында трансплантататтау қызметінің мәселелері бойынша медициналық ұйымдардың тиімді ведомствоаралық өзара іс-қимылын қамтамасыз ететін, Үйлестіру орталығының штаттағы қызметкері болып табылатын дәрігер;

18) өңірлік трансплантаттаушы үйлестіруші – облыс орталықтарында, республикалық маңызы бар қалаларда және астанада ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) трансплантаттау саласындағы медициналық ұйымдардың ведомствоаралық өзара іс-қимылын қамтамасыз ететін, Үйлестіру орталығының штаттағы қызметкері болып табылатын дәрігер;

19) стационарлық трансплантаттаушы үйлестіруші – донорлық ұйымның штаттағы қызметкері болып табылатын және тиісті облыста, республикалық маңызы бар қалада, астанада трансплантаттау қызметін үйлестіру мәселелері бойынша өңірлік трансплантаттаушы үйлестірушіге бағынысты дәрігер;

20) ағзалардың (ағза бөлігінің) және (немесе) тіндердің (тін бөлігінің) ықтимал реципиенттерінің тіркелімі (бұдан әрі – тіркелім) - ағзалардың (ағза бөлігінің) және (немесе) тіндердің (тін бөлігінің) ықтимал реципиенттерінің деректер базасы;

21) медициналық ақпараттық жүйе – денсаулық сақтау субъектілерінің процестерін электрондық форматта жүргізуді қамтамасыз ететін ақпараттық жүйе;

22) SSP әдісі – сиквенс-ерекше праймерлерді пайдалана отырып, полимеразды-тізбекті реакция әдісімен типтеу;

23) SBT әдісі – дезоксирибонуклеин қышқылының нуклеотидтік жүйелігін анықтау жолымен нуклеин қышқылдарын секвенирлеу әдісімен типтеу;

24) SSO әдісі – бетінде сиквенс-ерекше олигонуклеидтік сүңгілері бар флуоресценттік-белгіленген микросфераларды пайдалана отырып, полимеразды-тізбекті реакция әдісімен типтеу;

25) NGS әдісі – бастапқы құрылымының сипаттамасын алу мақсатында ДНҚ және РНҚ нуклеид жүйелігін анықтау үшін келесі (немесе) жаңа буынды секвенирлеу;

26) ИФТ әдісі – лейкоциттік антиденелерді иммуноферменттік талдауды жасау арқылы анықтау;

27) флуоресценттік цитометрия әдісі – бетінде лейкоциттік антигендері бар флуоресценттік-белгіленген микросфераларды пайдалана отырып, лейкоциттік антиденелерді анықтау.

Ескерту. 2-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 30.09.2021 № КР ДСМ -101 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен cоң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2-тарау. Ағзаларды (ағзаның бөлігін) және(немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) транспланттау кезінде иммунологиялық үйлесімділігін айқындау тәртібі

3. Ағзаларды (ағзаның бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) трансплантаттау кезінде тіндердің иммунологиялық үйлесімділігін айқындау:

1) тірі кезінде және (немесе) қайтыс болғаннан кейінгі донордан ағзаларды (ағзаның бөлігін) трансплантаттау кезінде ықтимал реципиенттер мен олардың донорлары үшін;

2) тірі кезінде доноры жоқ және тіркелімге енгізілген ықтимал реципиенттер үшін;

3) гемопоэздік дің жасушаларын трансплантаттау кезінде реципиенттер мен донорлар үшін өткізіледі.

Ескерту. 3-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 30.09.2021 № КР ДСМ -101 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен cоң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

4. Реципиент пен донордың иммунологиялық үйлесімділігін анықтау HLA-зертханасына ұсынылған:

1) Қазақстан Республикасының аумағында тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде транспланттау қызметтерін алатын Қазақстан Республикасының азаматтары транспланттау бойынша көмек көрсету жоспарланып отырған Қазақстан Республикасының транспланттау орталығының жолдамасы;

2) Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылмайтын және Қазақстан Республикасының аумағында трансплантология орталықтарымен жасалған шарттың шеңберінде транспланттау жөніндегі қызметтерін алатын адамдары осы транспланттау орталықтарының жолдамасы;

3) Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылмайтын, Қазақстан Республикасының азаматы үшін әлеуетті тірі кезіндегі донор ретінде болатын, тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде Қазақстан Республикасының аумағында транспланттау қызметтерін алатын адамдары транспланттау қызметін көрсету жоспарланып отырған Қазақстан Республикасының транспланттау орталығының жолдамасы;

4) Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылмайтын және Қазақстан Республикасының аумағында қомақты ағзаларды транспланттау бойынша қызметтерді алмайтын адамдары зертханамен жасалған өтеулі шарттың шеңберінде әлеуетті тірі кезіндегі донор және(немесе) реципиент азаматы болып табылатын елдің денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органының ресми бланкісінде ресімделген жолдамасы;

5) Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылмайтын және Қазақстан Республикасының аумағында гемопоэздік дің жасушаларын транспланттау бойынша қызметтерді алмайтын адамдар зертханамен жасалған өтеулі шарт шеңберінде және пациент және(немесе) оның әлеуетті тірі кезіндегі доноры азаматы болып табылатын елдің денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органының және(немесе) шетелдік транспланттау орталығының ресми бланкісінде ресімделген жолдамасы;

6) Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылатын, қомақты ағзаны транспланттау бойынша өтеулі көрсетілетін қызметті зертханамен жасалған өтеулі шарт шеңберінде шетелдік клиникада алуды жоспарлап отырған адамдар көрсетілген клиниканың немесе реципиентпен және(немесе) донормен жасалған, Қазақстан Республикасының транспланттау орталығының ресми бланкісінде ресімделген жолдамасы;

7) Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылатын, қомақты ағзаны транспланттау бойынша өтеулі көрсетілетін қызметті зертханамен жасалған өтеулі шарт шеңберінде шетелдік клиникада алуды жоспарлап отырған адамдар көрсетілген клиниканың немесе Қазақстан Республикасының транспланттау орталығының ресми бланкісінде ресімделген жолдамасы;

8) Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылатын, қомақты ағзаны немесе гемопоэздік дің жасушаларын транспланттау қызметтерін "Шетелде емделу" бағдарламасының аясында тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде шетелдік клиникада алатын адамдар денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органның немесе Қазақстан Республикасының транспланттау орталығының жолдамасы негізінде жүзеге асырылады.

5. Медициналық ұйымның ресми бланкісінде:

реципиент және оның әлеуетті тірі кезіндегі донорының (донорлар) Т.А.Ә. (болған жағдайда), туған күні, азаматтығы, ұлты, қан тобы мен резус тиістілігі, тұрғылықты мекенжайы;

реципиенттің диагнозы туралы ақпарат;

реципиенттің гемотрансфузиялық, акушерлік және транспланттау анамнездері;

жоспарланып отырған операциялық араласудың түрі;

емдеуші дәрігер туралы ақпарат және нәтижелерді беру үшін оның байланыс мәліметтері көрсетіледі.

6. Жолдаманы растағаннан кейін ағзаларды (ағзаның бөлігін) және(немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) транспланттау кезінде тіндердің иммунологиялық үйлесімділігін айқындау бойынша HLA-зерттеулер жүргізу үшін қан үлгілерін алу жүзеге асырылады.

7. Қан алудың алдында пробиркада реципиент және(немесе) донордың Т.А.Ә. (болған жағдайда) және туған күні, қан тобы мен резус-тиістілігі, алынған күні мен уақыты көрсетіледі.

Реципиент және(немесе) донордан қан алу осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес венадан тиісті вакуумдық пробиркаға жүргізіледі. Молекулярлық-генетикалық әдіспен HLA-типтеу үшін қанды алу фистулды венадан, сондай-ақ құрамында гепарині бар препараттарды қабылдайтын гемодиализ процесінен кейінгі реципиенттерден жүргізілмейді.

Толтырылғаннан кейін ішінде қан бар пробиркалар пробирканы 8-10 рет айналдыру жолымен мұқият араластырады.

Қан үлгілері донор және(немесе) реципиенттің жеке басын куәландыратын құжатқа сәйкес барлық бағандарын міндетті түрде толтыра отырып, жолдаған ұйымның (дәрігердің) мөрімен немесе мөртабанымен расталған жолдамасымен сүйемелденеді. Донор және(немесе) реципиент 18 жасқа толмаған жағдайда туу туралы куәлігінің көшірмесі қоса беріледі.

8. Қан үлгілерін тасымалдау +2°С-+8°С дейінгі температурада күннен қорғалған жылу оқшаулағыш қасиеттері және тығыз жабылатын қақпағы бар термоконтейнерлерде (сөмке-тоңазытқыш) жүзеге асырылады. Сынамалар пробиркаларға арналған штативтерде тігінен тасымалданады. Сынамаларды жеткізу мерзімі қан үлгісін серологиялық талдау үшін алған сәттен бастап 24 сағатты және басқа талдау түрлері үшін 72 сағатты құрайды.

9. Қан үлгісі гемолиз, қызып кету, мұздату болған жағдайда немесе қан үлгісін алған сәттен бастап мерзім өткен соң зерттеу үшін қабылданбайды.

10. Шетелдік зертханаларда жүргізілген гистологиялық үйлесімділікті анықтау жөніндегі зерттеулердің нәтижелері Қазақстан Республикасында транспланттау жүргізу мүмкіндігі туралы шешім қабылдау үшін жарамды деп танылмайды.

HLA-зерттеулердің нәтижелері материалды зерттеу үшін жолдаған денсаулық сақтау ұйымына (сенімхаты бар немесе ресми хатта көрсетілген адамға) беріледі. Нәтижелерді беру кезінде қорғалған интернет-каналдар және файлды құпиялық нормаларын сақтай отырып, парольмен қосымша қорғау пайдаланылады.

Нәтижелерді әлеуетті донорға немесе реципиентке, сондай-ақ олардың туыстарына беруге жол берілмейді.

1-параграф. Тірі кезіндегі және(немесе) қайтыс болғаннан кейінгі донордан ағзаларды (ағзаның бөлігін) транспланттау кезінде реципиенттер мен донорлардың иммунологиялық үйлесімділігін айқындау тәртібі

11. Тірі кезіндегі және(немесе) қайтыс болғаннан кейінгі донордан бүйрек пен ұйқы безін транспланттау кезінде реципиенттер мен донорлардың иммунологиялық үйлесімділігін айқындау үшін HLA-зертханасының қызметкерлері HLA-жүйесіндегі І кластың А, В және Сw локустары және ІІ кластың DRB1 локусы бойынша гистологиялық үйлесімділікке бастапқы анықтауды жүргізеді.

Бастапқы типтеу І кластағы А, В және Сw локустары бойынша төмен рұқсат етілген деңгейде серологиялық әдіспен жүзеге асырылады. Реципиент пен іріктелген донорды жаңа қан үлгісінен SSP немесе SSO әдісімен төмен рұқсат етілген деңгейде молекулалық-генетикалық әдіспен А, В және DRB1 локустарына растайтын типтеу жүргізіледі.

Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес айқындалған иммунологиялық типтеу зертханасында қанның екі түрлі үлгісін пайдалана отырып, алынған екі рет анықталған типтеу нәтижесі түпкілікті болып табылады.

12. Ағзаны (тінді) транспланттауды қажет ететін реципиенттер трансплантолог-дәрігерінің және(немесе) республикалық үйлестірушісінің жолдамасы бойынша HLA-антиденелерінің бар-жоғына тексеріледі. Антиденелердің бар болуы белгіленген кезде олардың деңгейі мен ерекшелігі анықталады. Антиденелер деңгейі пайызбен көрсетіледі. Реципиенттің қанында HLA-антиденелерінің бар болуын белгілеу және олардың ерекшелігін анықтау донорды тиімді іріктеу мақсатында жүзеге асырылады.

Егер реципиентке қан компоненттерін құю жүргізілген болса, антиденелер скринингі ағзаны сенсибилизациялау (қан компоненттерін құю) сәтінен бастап 14 күннен кейін жүргізіледі. Сенсибилизация деңгейін (пайызын) анықтау операцияға дейін кемінде 48 сағат бұрын іріктелген реципиенттің сарысуымен жүргізіледі.

HLA-антиденелерінің бар-жоғын анықтау ИФТ (Elіsa test) немесе флуоресценттік цитометрия әдісімен жүргізіледі. Күрделі жағдайларда лейкоциттік антиденелермен сенсибилизацияны бағалау көрсетілген екі әдіспен де бағаланады.

РеципиенттеHLA-антиденелері бар болған кезде донор-ерекше антиденелерді диагностикалау үшін тірі кезіндегі және(немесе) қайтыс болғаннан кейінгі донорды типтеу HLA-A, B, C, DRB1, DQB1, DQA, DPВ, DPА локустары бойынша жүргізіледі. Типтеу SSP немесе SSO төмен рұқсат етілген деңгейде молекулалық-генетикалық әдіспен жүргізіледі.

13. Ағзалық трансплантаттау кезінде донор мен реципиенттің үйлесімділігі туралы мәселені түпкілікті шешу үшін реципиенттер мен донорлардың барлық жұптары үшін "кросс-матч" үйлесімділік сынамасы жүргізіледі.

"Кросс-матч" үйлесімділік сынамасы лимфоцитотоксикалық тесттің негізінде серологиялық әдіспен жүргізіледі. Серологиялық әдіспен алынған нәтижелерді растау үшін ағынды цитометрия әдісімен үйлесімділік сынамасы жүргізледі.

Бастапқы "кросс-матч" тірі кезіндегі донорлар қатарынан донорды іріктеу кезеңінде үйлесімді туыс донорларды анықтау үшін, сондай-ақ қайтыс болғаннан кейінгі донордан трансплантаттау кезінде реципиенттердің мұрағатталған сарысуымен жүргізіледі.

Операция алдында операциядан 48 сағат бұрын алынған сарысумен өзекті "кросс-матч" жүргізіледі және тірі кездегі және(немесе) қайтыс болғаннан кейінгі донорлар қатарынан іріктеу үшін міндетті болып табылады.

Донор мен реципиенттің болжамды үйлесімділігін анықтау үшін трансплантолог дәрігер донор мен реципиентті типтеу нәтижелерін HLA-антиденелерді анықтау нәтижелерін және "кросс-матч" үйлесімділігі сынамасының нәтижесін ескере отырып, салыстыруды жүргізеді.

Ағзаны трансплантаттау өзекті "кросс-матч" сынамасының теріс нәтижесінің негізінде жүзеге асырылады.

Ескерту. 13-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 30.09.2021 № КР ДСМ -101 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен cоң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

14. Тірі кезіндегі донордан бауырды транспланттау кезінде және қайтыс болғаннан кейінгі донордан бауырды, жүректі және "жүрек-өкпе" ағзалар кешенін транспланттау кезінде реципиенттер мен донорлардың иммунологиялық үйлесімділігін айқындау үшін реципиенттер стационардағы трансплантолог дәрігерінің және(немесе) республикалық үйлестірушінің жолдамасы бойынша HLA-антиденелердің бар-жоғына тексеріледі.

HLA-антиденелер бар болған кезде олардың деңгейі мен ерекшелігі осы Қағидалардың 12-тармағында көрсетілген тәртіп пен әдістерге сәйкес анықталады.

Лейкоциттік антиденелер болмаған кезде реципиент пен донорды HLA-типтеу, сондай-ақ "кросс-матч" үйлесімділік сынамасын жүргізу міндетті емес.

Лейкоциттік антиденелер болған кезде реципиенттер мен олардың донорларына HLA-типтеу және "кросс-матч үйлесімділік сынамасы осы Қағидаларға 11 және 13-тармақтарда көрсетілген тәртіпке сәйкес жүргізіледі.

15. Қайтыс болғаннан кейінгі немесе тірі кезіндегі донордан ағзаны (ағзаның бөлігін) трансплантаттауды бастан өткерген реципиенттер бейінді маманның немесе МСАК маманының жолдамасы бойынша мынадай жиілікпен HLA-антиденелердің бар-жоғына флуоресценттік цитометрия әдісімен тексеріледі:

трансплантаттаудан кейінгі 14-ші күні;

трансплантаттаудан кейінгі бір айдан соң;

бірінші жылы трансплантаттаудан кейін әрбір 3 ай сайын;

теріс мәртебе кезінде жылына 1 рет;

оң мәртебе кезінде әрбір 3 ай сайын.

Донор-ерекше антиденелерін белглеу үшін трансплантаттау орталығының трансплантолог дәрігерінің, бейінді маманның немесе МСАК маманының жолдамасы бойынша донор-ерекше антиденелерін диагностикалау үшін HLA-A, B, C, DRB1, DQB1, DQA, DPВ, DPА локустары бойынша донорды қосымша типтеу жүргізіледі. Типтеу SSP немесе SSO молекулалық-генетикалық әдісімен төмен рұқсат етілген деңгейде жүргізіледі. Төмен рұқсат етілген деңгейде алынған нәтижелерді растау қажет болған кезде жғары деңгейде (SBT) типтеу жүргізіледі.

Донор-ерекше антиденелердің бар болуы трансплантатты қабылдамаудың ерте маркері болып табылады. Алынған нәтижелерде донор-ерекше антиденелер болған кезде деңгейді имуносупрессивтік препараттармен түзету жүргізіледі.

Ескерту. 15-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 30.09.2021 № КР ДСМ -101 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен cоң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2-параграф. Тіркелімге енгізілген ықтимал реципиенттердің иммунологиялық үйлесімділігін айқындау тәртібі

Ескерту. 2-параграфтың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 30.09.2021 № КР ДСМ -101 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен cоң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

16. Тіркелімге енгізілген ықтимал реципиенттердің иммунологиялық үйлесімділігін айқындау үшін HLA-зерттеу үшін қанды алу бейінді маманның немесе МСАК маманы жолдамасының негізінде жүргізіледі.

Қанды алу, диализдегі реципиенттерді қоспағанда, өңірлік қан орталықтарында және(немесе) тұрғылықты жері бойынша емханаларда кесте бойынша жүргізіледі. Диализ алатын реципиенттерден қан алу диализ орталықтарында жүргізіледі.

Қанды алу үшін шығыс материалдармен қамтамасыз етуді және қан үлгілерін HLA-зертханаларға жеткізуді өңірлік қан орталығы жүзеге асырады.

Ескерту. 16-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 30.09.2021 № КР ДСМ -101 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен cоң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

17. Тіркелімге енгізілген ықтимал реципиенттер үшін HLA-фенотипі анықталады. Реципиенттерді типтеу І кластағы А және В локустары және ІІ кластағы DRB1 локусы бойынша, төмен рұқсат етілген деңгейде (SSP немесе SSO) молекулалық-генетикалық әдіспен жүргізіледі. Тірі кезіндегі донор пайда болған кезде тіркелімдегі ықтимал реципиентке қанның жаңа үлгісінен растайтын титеу жүргізіледі.

Қайтыс болғаннан кейінгі донор үшін республикалық трансплантаттаушы үйлестірушінің жолдамасы бойынша HLA-А, В және DRB1 локустары бойынша төмен рұқсат етілген деңгейде (SSP немесе SSO) молекулалық-генетикалық әдіспен типтеу жүргізіледі.

Реципиенттің HLA-фенотипі туралы ақпарат медициналық ақпараттық жүйеге енгізіледі.

Ескерту. 17-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 30.09.2021 № КР ДСМ -101 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен cоң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

18. Тіркелімге енгізу немесе туыс трансплантаттауға дайындау кезінде ағзаны (ағзаның бөлігін) трансплантаттауды қажет ететін ықтимал реципиенттерге трансплантолог дәрігердің немесе бейінді маманның (ол болмаған кезде, учаскелік терапевт немесе жалпы практика дәрігерінің) жолдамасы бойынша лейкоциттік антиденелердің бар болуын анықтау жүргізіледі.

Тіркелімге енгізілген адамдар үшін HLA-антиденелерінің бар-жоғы одан әрі үш айда бір рет жиілігімен анықталады. Антиденелер болған кезде олардың деңгейі мен ерекшелігі анықталады. HLA-антиденелерінің деңгейі пайызбен көрсетіледі. HLA-антиденелердің бар болуын анықтау ИФТ (Elіsa test) немесе флуоресцентті цитометрия әдісімен жүргізіледі. Күрделі жағдайларда лейкоциттік антиденелермен сенсибилизацияны бағалау көрсетілген әдістердің жиынтығымен бағаланады.

Пайызбен көрсетілген сенсибилизация деңгейі туралы ақпарат медициналық ақпараттық жүйеге енгізіледі.

Ескерту. 18-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 30.09.2021 № КР ДСМ -101 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен cоң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

19. Қайтыс болғаннан кейінгі донор анықталған кезде республикалық үйлестірушінің жолдамасы бойынша медициналық ақпараттық жүйе іріктеген ықтимал реципиенттер қанының үлгісімен "кросс-матч" бастапқы үйлесімділік сынамасы жүргізіледі.

Өзекті "кросс-матч" үйлесімділік сынамасы трансплантаттау орталығының трансплантолог дәрігерінің жолдамасы бойынша жүргізіледі. Ағзаны трансплантаттау өзекті "кросс-матч" сынамасының теріс нәтижесі негізінде жүзеге асырылады.

Ескерту. 19-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 30.09.2021 № КР ДСМ -101 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен cоң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

3-параграф. Гемопоэздік дің жасушаларын (сүйек кемігін) транспланттау кезінде реципиенттер мен донорлардың иммунологиялық үйлесімділігін айқындау тәртібі

20. Гемопоэздік дің жасушаларын (сүйек кемігін) транспланттау кезінде реципиенттің және донорлардың иммуногиялық үйлесімділігін айқындау үшін HLA-зертханасының қызметкерлері гематолог дәрігердің жолдамасы бойынша молекулярлық-генетикалық әдіспен (SSP немесе SSO) төмен рұқсат етілген деңгейде І кластағы А, В және локустары және ІІ кластағы DRB1, DQB1 локустары бойынша бастапқы анықтауды жүргізеді.

Көрсетілген локустар бойынша қорытынды гистологиялық үйлесімділікті анықтау үшін реципиент пен іріктелген донорға гематолог дәрігердің жолдамасы бойынша жаңа қан үлгісінен жоғары рұқсат етілген деңгейде молекулярлық-генетикалық әдіспен (SBT/NGS) растайтын типтеу жүргізіледі.

Донор мен реципиенттің болжамды үйлесімділігін анықтауды донор мен реципиентті типтеу нәтижелерін салыстыру арқылы гематолог дәрігері жүргізеді.

21. Донор ерекше антиденелерін диагностикалау үшін реципиентке HLA-антиденелерінің сенсибилизация пайызын және (немесе) флуоресценттік цитометрия әдісімен ерекшелігін анықтау жүргізіледі.

22. Туыстық донорлары жоқ реципиенттер үшін Гемопоэздік дің жасушалары донорларының ұлттық тіркелімі (бұдан әрі – Тіркелім) қалыптастырылады.

Тіркелімге кіруге ниет білдірген адамдарда Ұлттық тіркелім мамандарының жолдамасы бойынша жоғары рұқсат етілген деңгенде молекулярлық-генетикалық әдіспен (SBT/NGS) І клатағы А, В және С локустары және ІІ кластағы DRB1, DQB1 локустары бойынша HLA-фенотипін анықтау жүргізіледі.

Егер іздеудің нәтижесінде Тіркелімде әлеуетті реципиентке генотипі бойынша сәйкес келетін донор табылса, донордың гемопоэздік дің жасушаларын донациялауға келісімін алғаннан кейін жаңа қан үлгісінен жоғары рұқсат етілген деңгенде (SBT/NGS) молекулярлық-генетикалық әдіспен растайтын типтеу жүргізіледі.

Әлеуетті донорлардың HLA-фенотипі туралы ақпарат Тіркелімнің электрондық дерекқорына енгізіледі.

Гемопоэздік дің жасушалары (сүйек кемігі) донорларының тіркелімін жүргізу Кодекстің 215-бабының 1) тармақшасына сәйкес жүзеге асырылады.

23. Дің жасушаларын транспланттауды қажет ететін реципиенттер үшін кіндік қан банкі қалыптастырылады және гематолог дәрігерінің сұранымы бойынша HLA-фенотипі бойынша үйлесімді кіндік қанның дозалары таңдалады.

Кіндік қанды HLA-типтеу А, В және DRB1 локустары бойынша молекулярлық-генетикалық әдіспен төменгі рұқсат етілген деңгейде (SSP/SSO) кіндік қан банкі мамандарының жолдамасы бойынша жүргізіледі.

Кіндік қанның HLA-фенотипі туралы ақпарат кіндік қан банкінің мамандарына беріледі.

24. Гемопоэздік дің жасушаларын (сүйек кемігін) транспланттауды өткерген реципиенттер үшін трансплантанттың біту дәрежесін анықтау және негізгі аурудың қайталануын болжамдау мақсатында гематолог дәрігернің жолдамасы бойынша донорлық химеризмді анықтау жүргізіледі.

Донорлық химеризмді анықтау нақты уақыт режимінде STR-локустарға және(немесе) ПТР фрагменттік талдау жүргізу жолымен молекулярлық-генетикалық әдіспен жүргізіледі.

Гемопоэздік дің жасушаларын (сүйек кемігін) транспланттаудан кейін реципиенттердегі донорлық химеризмді анықтау үшін реципиенттің транспланттаудан бұрын және кейін алынған қан үлгілері және донордың қан үлгісі пайдаланылады.

Нәтиже реципиенттің қан үлгісінде донорлық гендерінің пайыздық арақатынасымен белгіленеді.

25. Иммунологиялық рефрактірлігі және лейкоциттік антиденелері бар реципиенттер үшін HLA-зертханасының мамандары тромбоциттерді жеке іріктеуді жүргізеді.

Реципиенттің қанында сенсибилизациялаудың жоғары пайызы кезінде реципиентке HLA-фенотипі бойынша тиісті қан донорын іздеу үшін молекулярлық-генетикалық әдіспен (SSP немесе SSO) төмен рұқсат етілген деңгейде А, В және С локустары және ІІ кластағы DRB1, DQB1 локустары бойынша типтеу жүргізіледі.

HLA-типтелген қан донорларының базасы HLA жүйесінің І кластағы А, В және С локустары бойынша серологиялық әдіспен төмен рұқсат етілген деңгейде құрылады.

Қан компоненттерін жеке іріктеу "кросс-матч" лимфоцитотоксикалық тестінің негізінде реципиент сарысуымен және HLA жүйесінің І кластағы А, В және С локустарының антигендері бойынша сәйкес келетін донор қанының үлгісімен жүргізіледі. HLA-фенотипі сәйкес келетін қан доноры болмаған кезде тромбоциттерді жеке іріктеу донордың HLA-фенотипін есепке алмастан "кросс-матч" лимфоцитотоксикалық тестінің негізінде жүргізіледі.

Құюға "кросс-матч" лимфоцитотоксикалық тестінің негізінде қан компоненттерін жеке іріктеудің теріс нәтижесі бар тромбоциттер беріледі.

Реципиентті лейкоциттік антиденелермен (50%-дан жоғары) жоғары сенсибилизациялау кезінде лимфоцитотоксикалық тестінің цитоуыттылығының ең төмен деңгейіндегі (2+ немесе 4+) тромбоциттер дозалары құйылады.

Лимфоцитотоксикалық тестінің цитоуыттылығының теріс және төмен деңгейі бар донор болмаған кезде тромбоциттерді құю HLA жүйесінің І кластағы А, В және С локусының антигендері бойынша көбірек сәйкес келетін донорлардан жүргізіледі.

Ағзаларды (ағзаның бөлігін)
және(немесе) тіндерді (тіннің
бөлігін) транспланттау кезінде
иммунологиялық үйлесімділігін
айқындау қағидаларына
қосымша

Ағзаларды (ағзаның бөлігін) және(немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) транспланттау кезінде иммунологиялық үйлесімділігін айқындауға арналған зерттеулер тізбесі

Ескерту. Тізбе жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 30.09.2021 № КР ДСМ -101 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен cоң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Зерттеудің атауы	Реципиент және (немесе) донор	Сынама мөлшері (мл)	Сынаманың атауы, толтырғыштың болуы	Зерттеу түрі
Ағзаларды тірі кезідегі және(немесе) қайтыс болғаннан кейінгі донордан транспланттау кезінде реципиенттер мен донорларына иммунологиялық үйлесімділікті жүргізу
Қанды HLA-жүйесі бойынша серологиялық әдіспен фенотиптеу (І кластағы антигендер - А,В,С локустары) төмен рұқсат етілген деңгей	Реципиент	5-9	Қан, литии-гепарин антикоагулянты	Серологиялық
	Ағза доноры	5-9	Қан, литии-гепарин антикоагулянты	Серологиялық
"Кросс матч" үйлесімділік сынамасын жасау	Реципиент	5-9	Қан, гель және ұю активаторы	Серологиялық
"Кросс матч" үйлесімділік сынамасын жасау	Ағза доноры	5-9	Қан, литии-гепарин антикоагулянты	Серологиялық
Қанды HLA-жүйесі бойынша SSP әдісімен генотиптеу І және ІІ кластағы антигендер А, В, DRB1 локустары, орта рұқсат етілген деңгей	Реципиент	5-9	Қан, К₂ЭДТА антикоагулянты	Молекулалық-генетикалық
	Ағза доноры	5-9	Қан, К₂ЭДТА антикоагулянты	Молекулалық-генетикалық
Сарысу үлгісіндегі HLA-антиденелердің сенсибилизация деңгейін ИФТ әдісімен анықтау (Elіsa test)	Реципиент	5-9	Қан, гель және ұю активаторы	ИФТ
Сарысу үлгісінде HLA-антиденелерінің бар-жоғын ағынды флуорометрия әдісімен анықтау	Реципиент	5-9	Қан, гель және ұю активаторы	Ағынды цитометрия
Сарысу үлгісінде 1 және 2 кластағы HLA-антиденелерінің ерекшелігін ағынды флуорометрия әдісімен анықтау	Реципиент	5-9	Қан, гель және ұю активаторы	Ағынды цитометрия
Сарысудың HLA-антиденелерімен сенсибилизация деңгейін ағынды цитометрия әдісімен анықтау	Реципиент	5-9	Қан, гель және ұю активаторы	Ағынды цитометрия
Қанды HLA-А, В, С, DRB1, DQB1/DQА1, DPB1/DPA1 гендері бойынша ПТР-SSP әдісімен генотиптеу	Реципиент және (немесе) донор	5-9	Қан, К₂ЭДТА антикоагулянты	Молекулалық-генетикалық
Тромбоциттерге рефрактерлігі бар реципиенттерге тромбоциттерді лейкоциттік антигендер бойынша жеке іріктеу
Қан компоненттерін "кросс-матч" лимфоцитоксикалық тестінің негізінде жеке іріктеу	Реципиент	5-9	Қан, гель және ұю активаторы	Серологиялық
	Қан және оның компоненттерінің доноры	8-9	Қан, литии-гепарин антикоагулянты	Серологиялық
Гемопоэздік дің жасушаларын туыс донорлардан транспланттау кезінде реципиенттер мен донорлардың иммунологиялық үлесімділігін анықтау
Қанды HLA-жүйесі бойынша SSP әдісімен генотиптеу І және ІІ кластағы антигендер А, В, DRB1, DQB1 локустары, орта рұқсат етілген деңгей	Реципиент	5-9	Қан, К₂ЭДТА антикоагулянты	Молекулалық-генетикалық
	ГДЖ доноры	5-9	Қан, К₂ЭДТА антикоагулянты	Молекулалық-генетикалық
Гаплотиптерге бөле отырып, SBT (Hіgh resolutіon) әдісімен А,В,С,DRB1, DRQB1 локустары бойынша басты гистологиялық үйлесімділік кешенінің гендерін анықтау	Реципиент	5-9	Қан, К₂ЭДТА антикоагулянты	Молекулалық-генетикалық
	ГДЖ доноры	5-9	Қан, К₂ЭДТА антикоагулянты	Молекулалық-генетикалық
NGS әдісімен жоғары рұқсат етілген деңгейде HLA - А, В, С, DRB1, DQA1/DQB1, DPB1/DPA1 гендерін анықтау	ГДЖ доноры	5-9	Қан, К₂ЭДТА антикоагулянты	Молекулалық-генетикалық
Гемопоэздік дің жасушалары донорларының ұлттық тіркеліміне және кіндік қан банкілеріне енгізілген әлеуетті гемопоэздік дің жасушалары донорларының иммунологиялық үйлесімділігін айқындау
Гаплотиптерге бөлместен (жоғары рұқсат етілген деңгейде), HLA-А, В, С, DRB1, DQB1 гендерін молекулалық-генетикалық әдіспен типтеу	ГДЖ тіркеліміне кіру үшін ГДЖ доноры	8-9	Қан, К₂ЭДТА антикоагулянты	Молекулалық-генетикалық
NGS әдісімен жоғары рұқсат етілген деңгейде HLA - А, В, С, DRB1, DQA1/DQB1, DPB1/DPA1 гендерін анықтау	ГДЖ доноры	8-9	Қан, К₂ЭДТА антикоагулянты	Молекулалық-генетикалық
Қанды HLA-жүйесі бойынша SSP әдісімен генотиптеу І және ІІ кластағы антигендер А, В, DRB1 локустары, орта рұқсат етілген деңгейде	Кіндік қан үлгілері	1-2	-	Молекулалық-генетикалық
Тіркелімге енгізілетін реципиенттерге иммунологиялық үйлесімділікті жүргізу
HLA-А, В, DR локустарының антигендерін ағынды цитофлуорометрия әдісімен анықтау	Реципиент және (немесе) донор	8-9	Қан, К₂ЭДТА антикоагулянты	Молекулалық-генетикалық
Сарысу үлгісінде HLA-антиденелеінің бар-жоғын ағынды флуорометрия әдісімен анықтау	Реципиент	8-9	Қан, гель және ұю активаторы	Ағынды цитометрия
Сарысудың HLA-антиденелерімен сенсибилизациясының пайызын ағынды цитометрия әдісімен анықтау	Реципиент	8-9	Қан, гель және ұю активаторы	Ағынды цитометрия
Гемопоэздік дің жасушаларын (сүйек кемігін) транспланттаудан кейін реципиенттердегі донорлық химеримизмді анықтау
Гемопоэздік дің жасушаларын транспланттаудан кейін пациентте донорлық химеримизмді каппиллярлық секвенирлеу әдісімен анықтау	Реципиент (транспланттаудан бұрын және транспланттаудан кейінгі қан үлгісі)	5-9	Қан, К₂ЭДТА антикоагулянты	Молекулалық-генетикалық
	ГДЖ доноры	5-9	Қан, К₂ЭДТА антикоагулянты	Молекулалық-генетикалық

бұйрығына
2-қосымша

HLA-зертханасының қызметі туралы ереже

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы HLA-зертханасының қызметі туралы ереже "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының 2020 жылғы 7 шілдедегі Кодексі (бұдан әрі – Кодекс) 211-бабының 2-тармағына сәйкес әзірленді және HLA-зертханасының қызметі туралы ережені айқындайды.

2. HLA-зертханалары донорлық, қанды, оның компоненттерін дайындау саласындағы қызметті жүзеге асыратын ұйымдар жанындағы құрылымдық бөлімше ретінде жұмыс істейді.

3. Мыналар HLA-зертханаларына жатады:

1) ғылыми қызметті және донорлық, қанды, оның компоненттерін дайындау саласындағы қызметті жүзеге асыратын мемлекеттік республикалық медицина ұйымының жанында құрылатын тіндерді (тіннің бөлігін) және(немесе) ағзаларды (ағзаның бөлігін) иммунологиялық типтеудің орталық зертханасы (бұдан әрі – Орталық зертхана);

2) облыстарда және республикалық мәні бар қалаларда донорлық, қанды, оның компоненттерін дайындау саласындағы қызметті жүзеге асыратын мемлекеттік медицина ұйымының жанында құрылатын тіндерді (тіннің бөлігін) және(немесе) ағзаларды (ағзаның бөлігін) иммунологиялық типтеудің жергілікті зертханасы (бұдан әрі – жергілікті зертхана).

4. HLA-зертханалары өз жұмысында Қазақстан Республикасының Конституциясын, "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының Кодексін, осы ережені, тіндерді (тіннің бөлігін) және(немесе) ағзаларды (ағзаның бөлігін) транспланттау кезінде донорлар мен реципиенттерді иммунологиялық тексеріп-қарау мәселелерін регламенттейтін бұйрықтарын басшылыққа алады.

5. HLA-зертханалары тіндерді (тіннің бөлігін) және(немесе) ағзаларды (ағзаның бөлігін) транспланттау кезінде донорлар мен реципиенттерді иммунологиялық тексеріп-қарау мәселелері бойынша қызметін жүзеге асырады.

2-тарау. HLA-зертханаларының міндеттері

6. Мыналар HLA-зертханаларының негізгі міндеттері болып табылады:

1) орталық зертхана:

жергілікті зертханаларды ұйымдастырушылық-әдістемелік басқару;

жергілікті зертханаларға консультациялық көмек көрсету;

адамның лейкоциттік антигендерін (бұдан әрі – HLA) зерттеу жөніндегі ғылыми қызмет;

тіндерді (тіннің бөлігін) және(немесе) ағзаларды (ағзаның бөлігін) транспланттау кезінде донорлар мен реципиенттерді иммунологиялық тексеріп-қарау мәселелері бойынша білім беру қызметі;

тіндерді (тіннің бөлігін) және(немесе) ағзаларды (ағзаның бөлігін) транспланттауды жүзеге асыратын ұйымдар үшін реципиенттер мен олардың донорларын иммунологиялық тексеріп-қараудың барлық түрімен қамтамасыз ету;

жетекшілік ететін өңірдегі Күту парағында тұратын реципиенттерге иммунологиялық тексеріп-қарауды жүргізу;

даулы және күрделі жағдайда жергілікті зертханалар үшін тіндерді (тіннің бөлігін) және(немесе) ағзаларды (ағзаның бөлігін) транспланттау кезінде донорлар мен реципиенттерді иммунологиялық тексеріп-қарау бойынша сараптамалық зертханалық зерттеуді жүргізу.

2) жергілікті зертхана:

жетекшілік ететін өңірдегі Күту парағында тұратын реципиенттерге иммунологиялық тексеріп-қарауды жүргізу;

тіндерді (тіннің бөлігін) және(немесе) ағзаларды (ағзаның бөлігін) транспланттау жүргізуді қажет ететін реципиенттердің (бұдан әрі – реципиенттер) сарысуын жинақтауды ұйымдастыру;

ауыстырылған ағзалар мен тіндердің бітуін иммунологиялық бақылау үшін HLA-зерттеулерін жүргізу.

3-тарау. HLA-зертханасының функциялары

7. Алдына қойылған міндеттерге сәйкес HLA-зертханалары мынадай функцияларды жүзеге асырады:

1) реципиенттер мен донорларға тірі кезіндегі және(немесе) қайтыс болғаннан кейінгі донордан бүйректер мен ұйқы безін транспланттау кезінде HLA-зерттеулерін жүргізу;

2) реципиенттер мен донорларға тірі кезіндегі және(немесе) қайтыс болғаннан кейінгі донордан басқа ағзаларды (бауырды, жүректі және басқасы) транспланттау кезінде HLA-зерттеулерін жүргізу;

3) гемопоэздік дің жасушаларын (сүйек кемігі) туыс донорлардан транспланттау кезінде реципиенттер мен донорларға HLA-типтеуді жүргізу;

4) жетекшілік ететін өңірде Күту парағына енгізілетін реципиенттерге HLA-зерттеулер жүргізу;

5) Гемопоэздік дің жасушалары донорларының тіркелімін қалыптастыру үшін әлеуетті донорларға және кіндік қан банкін қалыптастыру үшін кіндік қанға HLA-типтеу жүргізу;

6) ағзаларды транспланттау кезінде донор мен реципиенттің "кросс-матч" үйлесімділік сынамасын жасау;

7) гемопоэздік дің жасушаларын (сүйек кемігі) транспланттаудан кейін реципиенттердегі донорлық химеримизмді анықтау;

8) ағзаны (тінді) транспланттауды бастан өткерген реципиенттерге HLA-антиденелерін транспланттаудан кейінгі мониторингін жүргізу;

9) қажет болған жағдайда реципиенттерге HLA-фенотипі негізінде тромбоциттерді жеке іріктеуді жүзеге асыру.

8. Орталық зертхананың ұйымдастыру-әдістемелік жетекшілігі және ғылыми функциялары:

1) жергілікті зертханалардың алдағы антиденелерді анықтау мен "кросс-матч" үйлесімділік сынамасы үшін ағзаны транспланттауды қажет ететін реципиенттер сарысуын жинақтау жөніндегі қызметін үйлестіру;

2) популяциялық ғылыми зерттеулер кезінде түрлі аурулармен корреляцияларды анықтау үшін антилейкоциттік сарысуды жинау, скринингілеу, дайындау және қанды иммунологиялық типтеу бөлігінде жергілікті зертханаларды ұйымдастырушылық-әдістемелік жетекшілік етуді жүзеге асыру;

3) Жергілікті зертхана қызметінің мониторингі мен талдауы;

4) тіндік типтеуде пайдаланылатын әдістерді жетілдірудің негізгі бағыттарын қалыптастыру;

5) республикадағы тіндік типтеу зертханалары үшін кадрларды жоспарлау және үйлестіру, Жергілікті зертхананың мамандары үшін оқыту өткізуге қатысу;

6) қазақстандық популяциядағы HLA-фенотиптердің таралуын, зерделенетін HLA-фенотиптердің аурулардың түрлі түрлерімен өзара байланысын зерделеу, адам геномын зерттеу жөніндегі ғылыми жұмыстарын жүргізу;

7) республиканың иммунологиялық типтеу зертханаларының практикасына жаңа зерттеу әдістерін зерделеу мен трансферті;

8) медициналық ұйымдардың практикасына түрлі патологиялық жағдайларды диагностикалау, емдеу тиімділігін бағалау мен болжамдау, бірқатар аурулардың алдын алу, популяциялық зерттеулерді жүргізу, сот-медициналық сараптаманы жүргізу үшін профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыру мақсатында халықтың арасында қауіп топтарын қалыптастыру кезінде иммуногенетикалық және геномдық зерттеулерді енгізу;

9) тіндік типтеу саласындағы халықаралық ынтымақтастық жоспары мен бағдарламасын әзірлеу, халықаралық жұмыс кеңестеріне қатысу, тест-реагенттерді, тіндік типтеу әдістерін жетілдіру үшін шетелдік зертханалармен анти-HLA сарысумен алмасу;

10) сапаны сыртқы бағалау бойынша зерттеулер жүргізу және зертханааралық салыстырмалы сынамаларды жүргізу.

9. Жергілікті зертхананың ұйымдастырушылық және консультациялық функциялары:

1) денсаулық сақтау ұйымдары қызметкерлерінің тіндерді иммунологиялық типтеу мәселелері бойынша біліктілігін арттыру жоспарларын құруға қатысу;

2) иммунологиялық зерттеулердің клиникалық маңыздылығы мәселелері бойынша түсіндіру жұмысын ұйымдастыру;

3) Орталық зертханаға атқарылған жұмыс туралы есеп беру.

10. Орталық зертхананың құрылымы мен штат нормативтері Қазақстан Республикасының заңдылығына сәйкес айқындалады.

11. Жергілікті зертхананы Тіндерді (тіннің бөлігін) және(немесе) ағзаларды (ағзаның бөлігін) иммунологиялық типтеудің орталық зертханасында мамандырудан өткен, заңнамада бекітілген тәртіппен лауазымға тағайындалатын адам басқарады.

Unofficial translation

In accordance with paragraph 2 of Article 211 of the Code of the Republic of Kazakhstan dated July 7, 2020 "On public health and healthcare system" I HEREBY ORDER:

1. To approve:

1) the Rules for determining the immunological compatibility of tissues during transplantation of organs (parts of an organ) and (or) tissues (parts of tissue) in accordance with Annex 1 to this Order;

2) the Regulation on the HLA-laboratory activities in accordance with Annex 2 to this Order.

2. To invalidate the Order of the Minister of Healthcare of the Republic of Kazakhstan dated April 8, 2019, No. ҚР ДСМ -21 "On approval of the Regulations on the HLA laboratory" (registered in the State Register of Normative Legal Acts under No. 18479, published on April 16, 2019, the Reference Control Bank of normative legal acts of the Republic of Kazakhstan in electronic form).

3. The Department of Medical Aid Organization of the Ministry of Healthcare of the Republic of Kazakhstan, in accordance with the procedure established by the legislation of the Republic of Kazakhstan, shall ensure:

1) state registration of this Order with the Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan;

2) posting this Order on the Internet resource of the Ministry of Healthcare of the Republic of Kazakhstan;

3) within ten working days from the date of state registration of this Order in the Legal Department of the Ministry of Healthcare of the Republic of Kazakhstan the information on the implementation of the measures provided for in subparagraphs 1) and 2) of this paragraph.

4. Control over the execution of this order shall be entrusted to the Vice-Minister of Healthcare of the Republic of Kazakhstan, A.Giniyat

5. This order shall come into effect upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication.

Acting Minister of Healthcare of the
Republic of Kazakhstan

M. Shoranov

Annex 1
to the Order of the Acting
Minister of Healthcare of the
Republic of Kazakhstan
dated October 27, 2020
No. ҚР ДСM-159/2020

The Rules for determining the immunological compatibility of tissues during transplantation of organs (part of an organ) and (or) tissues (part of tissue)

Chapter 1. General Provisions

1. These Rules for determining the immunological compatibility of tissues during transplantation of organs (parts of an organ) and (or) tissues (parts of tissue) (hereinafter referred to as the Rules) have been developed in accordance with paragraph 2 of Article 211 of the Code of the Republic of Kazakhstan dated July 7, 2020 "On public health and health care system" (hereinafter referred to as the Code) and shall determine the procedure for determining the immunological compatibility of tissues during transplantation of organs (part of an organ) and (or) tissues (part of tissue).

2. The following concepts shall be used in these Rules:

1) allele - different forms of the same gene located in the same regions (locus) of paired chromosomes;

2) antigens - glycoprotein molecules located on the surface of the cell membrane of leukocytes, which are responsible for recognizing foreign agents;

3) hematopoietic stem cells - hematopoietic cells of the human bone marrow that have pluripotency and are in the process of life in the bone marrow, peripheral blood and umbilical cord blood;

4) register of donors of hematopoietic stem cells (bone marrow) - a list of persons who agree to the donation of hematopoietic stem cells (bone marrow) and typed according to the HLA system;

5) genes - sections of chromosomes encoding the structure and function of antigens;

6) tissue compatibility - the similarity of the tissues of the donor and the potential recipient for specific antigens of the HLA system, which determines the compatibility of the donor and recipient during organ transplantation (part of an organ) and (or) tissues (part of tissue);

7) locus - a linear portion of the chromosome occupied by one gene;

8) sequencing of nucleic acids - determination of their primary amino acid or nucleotide sequence;

9) sensitization - the acquisition of a specific hypersensitivity by the body to foreign antigens;

10) solid organs - all dense organs of the body, such as kidneys, heart, lungs, liver, pancreas;

11) HLA-studies - a set of laboratory tests carried out to determine the immunological compatibility of tissues during transplantation of organs (part of an organ) and (or) tissues (part of a tissue);

12) HLA-system - a system of antigens located on human leukocytes and determining the tissue compatibility of donor and recipient during organ and tissue transplantation, as well as hematopoietic stem cells;

13) HLA-phenotype - individual immunological parameters of a person, genetically encoded;

14) fragment analysis - determination of the size of DNA fragments and (or) the intensity of fluorescence of labeled DNA fragments;

15) STR-locus - molecular markers in genetic and genomic studies, which are varying regions in nuclear DNA, consisting of repeating monomers;

16) profile specialist - a medical worker with a higher medical education who has a certificate in a certain specialty;

17) republican transplant coordinator - a doctor coordinating the work of regional transplant coordinators and efficient interdepartmental interaction of medical organizations on the issues of transplantation service in the Republic of Kazakhstan, who is a full-time employee of the Coordination Center;

18) regional transplant coordinator - a doctor ensuring interdepartmental interaction of medical organizations in the field of (or) organs (parts of organs) and tissue transplantation (tissue parts) in regional centers, cities of republican significance and the capital, who is a full-time employee of the Coordination Center

19) stationary transplant coordinator - a doctor who is a full-time employee of a donor hospital and is subordinate to the regional transplant coordinator for the coordination of the transplant service in the relevant region, city of republican significance, the capital;

20) register of potential recipients of organs (parts of organs) and (or) tissue (parts of tissue) (hereinafter referred to as the register) – the database of potential recipients of organs (parts of organs) and (or) tissue (parts of tissue);

21) medical information system - a medical information system ensuring the maintenance of the processes of healthcare entities in electronic format;

22) SSP method - typing by polymerase chain reaction using sequence-specific primers;

23) SBT method - typing by nucleic acid sequencing by determining the nucleotide sequence of deoxyribonucleic acid;

24) SSO method - typing by the polymerase chain reaction method using fluorescently labeled microspheres carrying sequence-specific oligonucleotide probes on the surface;

25) NGS method is the sequencing of the next (or) new generation to determine the nucleotide sequence of DNA and RNA to obtain a description of its primary structure;

26) EIA method - determination of leukocyte antibodies by enzyme immunoassay;

27) method of fluorescence cytometry - determination of leukocyte antibodies using fluorescently-labeled microspheres carrying leukocyte antigens on the surface.

Footnote. Clause 2 as amended by the Order of the Minister of Healthcare of the Republic of Kazakhstan dated 30.09.2021 No. КР ДСМ -101 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Chapter 2. The procedure for determining the immunological compatibility of tissues during transplantation of organs (parts of an organ) and (or) tissues (parts of tissue)

3. Determination of the immunological compatibility of tissues during transplantation of organs (part of an organ) and (or) tissues (part of tissue) shall be carried out:

1) for potential recipients and their donors during transplantation of organs (part of an organ) and (or) tissues from an intravital and (or) posthumous donor;

2) for potential recipients, who do not have a living donor and are included in the register;

3) for recipients and donors for hematopoietic stem cell transplantation.

Footnote. Clause 3 in the wording of the Order of the Minister of Health of the Republic of Kazakhstan dated 30.09.2021 No. КР ДСМ -101 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

4. Determination of the immunological compatibility of the recipient and the donor shall be carried out based on the following provided to the HLA-laboratory:

1) citizens of the Republic of Kazakhstan receiving transplant services on the territory of the Republic of Kazakhstan within the guaranteed volume of free medical care, referrals from the transplant center of the Republic of Kazakhstan, where the provision of transplant services is planned;

2) by persons who are not citizens of the Republic of Kazakhstan and receiving transplant services on the territory of the Republic of Kazakhstan within the framework of an agreement concluded with transplant centers, referrals from these transplant centers;

3) by persons who are not citizens of the Republic of Kazakhstan, acting as a potential intravital donor for a citizen of the Republic of Kazakhstan receiving transplant services on the territory of the Republic of Kazakhstan within the guaranteed volume of free medical care, referrals from the transplant center of the Republic of Kazakhstan, where it is planned to provide transplant services ;

4) by persons who are not citizens of the Republic of Kazakhstan and who do not receive services for the transplantation of solid organs in the territory of the Republic of Kazakhstan, within the framework of a paid contract with a laboratory, a referral drawn up on the official letterhead of the authorized body in the field of healthcare of the country of which the potential living donor is a citizen and (or ) recipient;

5) by persons who are not citizens of the Republic of Kazakhstan and do not receive services for transplantation of hematopoietic stem cells in the territory of the Republic of Kazakhstan, within the framework of a paid contract with a laboratory, a referral drawn up on the official letterhead of the authorized body in the field of healthcare of the country of which the patient is a citizen and (or) his potential living donor and/or foreign transplant center;

6) by persons who are citizens of the Republic of Kazakhstan planning to receive a paid service for the transplantation of a solid organ in a foreign clinic, within the framework of a paid contract with a laboratory, a referral drawn up on the official letterhead of the specified clinic or transplant center of the Republic of Kazakhstan, concluded with the recipient and (or) the donor;

7) persons who are citizens of the Republic of Kazakhstan planning to receive a paid service for transplantation of hematopoietic stem cells in a foreign clinic, within the framework of a paid contract with a laboratory based on a referral drawn up on the official letterhead of the said clinic or transplant center of the Republic of Kazakhstan;

8) by persons who are citizens of the Republic of Kazakhstan receiving services for transplantation of a solid organ or hematopoietic stem cells in a foreign clinic within the framework of the "Treatment Abroad" program, within the guaranteed volume of free medical care, referral of the authorized body in the field of healthcare care or the transplant center of the Republic of Kazakhstan.

5. The official letterhead of a medical organization shall indicate:

Surname, first name, patronymic (if any), date of birth, citizenship, nationality, blood type and Rh status, address of residence of the recipient and his potential intravital donor(s);

information about the diagnosis of the recipient;

blood transfusion, obstetric and transplant anamnesis of the recipient;

planned type of surgery;

information about the attending physician and his contacts for transmission of results.

6. After confirmation of the referral, blood samples are taken for HLA studies to determine the immunological compatibility of tissues during organ (part of an organ) and (or) tissue (part of tissue) transplantation.

7. Before blood sampling, the surname, first name, patronymic (if any), and date of birth of the recipient and (or) donor, blood group, and Rh status, date and time of collection are indicated on the test tube.

A blood sample shall be taken from a recipient and (or) donor from a vein into an appropriate vacuum tube in accordance with Annex 1 to these Rules. For HLA typing by the molecular genetic method, blood sampling shall not be performed from the fistula vein, as well as from recipients receiving heparin-containing drugs after the hemodialysis procedure.

After filling, the tubes with blood shall be gently mixed by inverting the tube 8-10 times.

Blood samples shall be accompanied by a referral with the obligatory filling of all columns according to the document proving the identity of the recipient and (or) donor and certified by the seal or stamp of the sending organization (doctor). If the recipient and (or) the donor has not reached the age of 18, the attached copy of the certificate of birth.

8. Blood samples shall be transported at temperatures from +2 ° C to +8 ° C in light-protected thermal containers (cooler bag) with heat-insulating properties and a tight-fitting lid. Samples shall be transported upright in test tube racks. Sample delivery time is 24 hours from the time of collection of a blood sample for serological tests and 72 hours for other types of tests.

9. In the presence of hemolysis, overheating, freezing, or after the expiration of the period from the moment of collection, the blood sample shall not be accepted for research.

10. The results of studies to determine histocompatibility carried out in foreign laboratories shall not be recognized as valid for deciding on the possibility of transplantation in the Republic of Kazakhstan.

The results of HLA studies shall be transferred to the healthcare organization (the attending physician or courier who has a power of attorney or an authorized person specified in the official letter) that sent the material for research. When transferring research results, secure Internet channels and additional file password protection shall be used in compliance with confidentiality standards.

It is not allowed to transfer the results to a potential donor or recipient, as well as to their relatives.

Paragraph 1. The procedure for determining immunological compatibility in recipients and donors during organ transplantation (part of an organ) from an intravital donor and (or) a posthumous donor

11. To determine the immunological compatibility in recipients and donors in kidney and pancreas transplantation from an intravital and (or) posthumous donor, the HLA-laboratory staff shall carry out an initial determination of histocompatibility at the A, B, and Cw class I locus and the DRB1 class II locus of the HLA system. To determine histocompatibility, typing of intravital donor and a recipient shall be carried out at the indicated locus.

Primary typing shall be carried out by the serological method at the low-resolution level of the A, B, and Cw class I locus. Confirmatory typing of the A, B, and DRB1 locus of the recipient and the selected donor shall be carried out by the molecular genetic method at a low-resolution level using SSP or SSO from a new blood sample.

A twice-determined typing result obtained using two different blood samples in immunological typing laboratories, determined in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan, and shall be conclusive.

12. Recipients in need of organ (tissue) transplantation shall be checked for the presence of HLA antibodies in the direction of the inpatient transplant doctor and (or) the republican coordinator. When determining the presence of antibodies, their level and specificity shall be determined. Antibody levels shall be expressed as a percentage. Establishing the presence of HLA antibodies in the recipient's blood and determining their specificity shall be carried out to effectively select a donor.

If the recipient received transfusions of blood components, then antibody screening shall be carried out after 14 days from the moment of sensitization of the body (transfusion of blood components). Determination of the level (percentage) of sensitization shall be carried out with the recipient's serum sampled no earlier than 48 hours before the operation.

Determination of the presence of HLA antibodies shall be carried out by EIA (Elisa test) or fluorescence cytometry. In difficult cases, the assessment of sensitization by leukocyte antibodies shall be assessed in the combination of these methods.

In the presence of HLA antibodies in the recipient for the diagnosis of donor-specific antibodies, typing of intravital and (or) the posthumous donor shall be carried out at locus HLA-A, B, C, DRB1, DQB1, DQA, DPB, DPA. Typing shall be carried out by the molecular genetic method at the low-resolution SSP or SSO level.

13. For the final decision on the compatibility of the donor and the recipient in organ transplantation, a cross-match test shall be carried out for all pairs of recipients and the donor.

The "cross-match" test for compatibility shall be performed by the serological method based on the lymphocytotoxic test. A flow cytometric compatibility test shall be performed to confirm serological results.

The primary "cross-match" shall be carried out to determine compatible related donors at the stage of selection from among living donors, as well as with archived serum of recipients in transplantation from a posthumous donor.

Before the operation, an actual "cross-match" shall be placed with the serum sampled within 48 hours before the operation and is mandatory for selection among intravital and (or) posthumous donors.

To determine the predicted compatibility of the donor and recipient, the transplant doctor shall compare the results of typing of the donor and the recipient, taking into account the results of HLA antibodies and the test for cross-match compatibility.

Organ transplantation shall be carried out based on a negative result of the actual "cross-match".

Footnote. Clause 13 in the wording of the Order of the Minister of Health of the Republic of Kazakhstan dated 30.09.2021 No. КР ДСМ -101 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

14. To determine the immunological compatibility in recipients and donors in liver transplantation from the intravital donor and in the liver, heart, and heart-lung organ complex transplantation from a posthumous donor, recipients are tested for the presence of HLA antibodies in the direction of a hospital transplant doctor and (or) republican coordinator.

If HLA antibodies are present, their level and specificity shall be determined according to the procedure and methods specified in paragraph 12 of these Rules.

In the absence of leukocyte antibodies, HLA typing of the recipient and the donor, as well as a cross-match test, is not necessary.

In the presence of leukocyte antibodies to recipients and their donors, HLA-typing and a cross-match test for compatibility shall be carried out in accordance with the order specified in paragraphs 11 and 13 of these Rules.

15. Recipients who have undergone transplantation of an organ (part of an organ) from a posthumous or intravital donor, upon referral of a specialized professional or a PHC specialist, shall be tested for the presence of HLA antibodies by fluorescence cytometry with the following frequency:

on the 14th day after transplantation;

one month after transplantation;

in the first year, every 3 months after transplantation;

in case of negative status, once a year;

with a positive status, every 3 months.

To establish donor-specific antibodies, additional donor typing shall be carried out at loci HLA-A, B, C, DRB1, DQB1, DQA, DPB, DPA for the diagnosis of donor-specific antibodies upon referral of a hospital transplant doctor of the transplantation center, a specialized professional or a PHC specialist. Typing shall be carried out at a low-resolution level by the molecular genetic method SSP or SSO. If it is necessary to confirm the results obtained at the low-resolution level, high-level typing (SBT) shall be performed.

The presence of donor-specific antibodies shall be is an early marker of transplant rejection. In the presence of donor-specific antibodies in the results obtained, the level shall be corrected with immunosuppressive drugs.

Footnote. Clause 15 in the wording of the Order of the Minister of Health of the Republic of Kazakhstan dated 30.09.2021 No. КР ДСМ -101 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Paragraph 2. Procedure for determining immunological compatibility in potential recipients included in the register

Footnote. The title of Paragraph 2 in the wording of the Order of the Minister of Health of the Republic of Kazakhstan dated 30.09.2021 No. КР ДСМ -101 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

16. To determine immunological compatibility in potential recipients included in the register, blood sampling for an HLA study shall be carried out based upon a referral from a specialized professional or a PHC specialist.

Blood sampling shall be carried out according to the schedule in the regional blood centers and/or polyclinics at the place of residence, except for recipients on dialysis. For dialysis recipients, blood is drawn at dialysis centers.

The provision of consumables for blood collection and delivery of blood samples to the HLA laboratories shall be carried out by the regional blood center.

Footnote. Clause 16 as amended by the Order of the Minister of Healthcare of the Republic of Kazakhstan dated 30.09.2021 No. КР ДСМ -101 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

17. For potential recipients included in the register, the HLA phenotype is determined. Recipients are typed at loci A and B of class I and locus DRB1 of class II. Typing shall be carried out by the molecular genetic method at a low-resolution level (SSP or SSO). When a living donor appears, the recipient who is in the register undergoes confirmation typing from a new blood sample.

For a posthumous donor, typing is performed at loci HLA-A, B, and DRB1 by a molecular genetic method and at low-resolution level (SSP or SSO) upon the referral of the republican transplant coordinator.

Information about the recipient's HLA phenotype shall be included in the medical information system.

Footnote. Clause 17 in the wording of the Order of the Minister of Health of the Republic of Kazakhstan dated 30.09.2021 No. КР ДСМ -101 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

18. When included in the register or preparing for related transplantation, the potential recipients in need of organ (part of organ) transplantation shall be determined for the presence of leukocyte antibodies upon referral of a transplant doctor or a specialized professional (in his absence, a local therapist or general practitioner).

In the future, for persons included in the register, the presence of HLA antibodies shall be determined at a rate of once every three months. If antibodies are present, their level and specificity shall be determined. The level of HLA antibodies shall be expressed as a percentage. Determination of the presence of HLA antibodies shall be carried out by EIA (Elisa test) or fluorescence cytometry. In difficult cases, the assessment of sensitization by leukocyte antibodies is assessed in the combination of these methods.

Information on the level of sensitization expressed as a percentage shall be included in the medical information system.

Footnote. Clause 18 in the wording of the Order of the Minister of Health of the Republic of Kazakhstan dated 30.09.2021 No. КР ДСМ -101 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

19. When a posthumous donor appears, a "cross-match" primary test for compatibility with a blood sample of potential recipients shall be carried out, sampled by the medical information system upon referral of the republican coordinator.

The actual "cross-match" test for compatibility shall be carried out upon the referral of the transplant doctor at the transplant center. Organ transplantation shall be carried out based on a negative result of the actual "cross-match".

Footnote. Clause 19 in the wording of the Order of the Minister of Health of the Republic of Kazakhstan dated 30.09.2021 No. КР ДСМ -101 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Paragraph 3. Procedure for determining immunological compatibility in recipients and donors during hematopoietic stem cells (bone marrow) transplantation

20. To determine the immunological compatibility in recipients and donors during hematopoietic stem cells (bone marrow) transplantation, the staff of the HLA-laboratory shall carry out an initial determination of the histocompatibility of the recipient and his potential donors for locus A, B, and C of class I and locus DRB1, DQB1 of class II at the low-resolution level by the molecular genetic method (SSP or SSO) in the direction of a hematologist.

To determine the final histocompatibility at the indicated locus, confirmatory typing of the recipient and the selected donor shall be carried out by the molecular genetic method at a high level of resolution (SBT/NGS) from a new blood sample on the referral of a hematologist.

The determination of the predicted compatibility of the donor and the recipient shall be carried out by the hematologist by comparing the results of typing of the donor and the recipient.

21. For the diagnosis of donor-specific antibodies, the recipient is determined by the percentage of sensitization and (or) the specificity of HLA antibodies by fluorescence cytometry.

22. For recipients who do not have related donors, the National Register of Hematopoietic Stem Cell Donors (hereinafter referred to as the Register) shall be formed.

In persons who have expressed a desire to enter the Register, the HLA phenotype is determined by locus A, B and C of class I and locus DRB1, DQB1 of class II by a molecular genetic method at a high level of resolution (SBT/NGS) in the direction of specialists from the National Register.

If, as a result of a search in the Register, a donor is found that matches the genotype of a potential recipient, after obtaining the consent of the donor for a donation of hematopoietic stem cells, confirmatory typing with a high-resolution molecular genetic method (SBT/NGS) from a new blood sample is performed.

Information on the HLA phenotype of potential donors is included in the Register's electronic database.

Maintaining the Register of Hematopoietic Stem Cells Donors (bone marrow) shall be carried out in accordance with subparagraph 1) of Article 215 of the Code.

23. For recipients in need of stem cell transplantation, a cord blood bank is formed and, at the request of a hematologist, cord blood doses compatible with the HLA phenotype are selected.

HLA typing of umbilical cord blood shall be carried out at locus A, B, and DRB1 by the molecular genetic method at a low level of resolution (SSP/SSO) in the direction of the specialists of the cord blood bank.

Information about the HLA phenotype of the umbilical cord blood is transmitted to the specialists of the cord blood bank.

24. For recipients who underwent transplantation of hematopoietic stem cells, donor chimerism is determined in the direction of a hematologist to determine the degree of graft engraftment and predict the recurrence of the underlying disease.

Determination of donor chimerism shall be carried out by the molecular genetic method by carrying out fragment analysis of STR locus and (or) real-time PCR.

To determine donor chimerism in recipients after hematopoietic stem cell transplantation, the recipient's blood samples taken before and after the transplantation, and the donor's blood sample are used.

The result is expressed as a percentage of the presence of donor genes in the recipient's blood sample.

25. For recipients with immunological refractoriness and the presence of leukocyte antibodies, the employees of the HLA-laboratory carry out an individual selection of platelets.

At high percentages of sensitization of leukocyte antibodies in the recipient's blood, the recipient is typed at locus A, B and C of class I and locus DRB1, DQB1 of class II at a low-resolution level by the molecular genetic method (SSP or SSO) to search for a suitable blood donor by the HLA phenotype.

The base of HLA-typed blood donors is created for locus A, B and C of the I class of the HLA-system at a low-resolution level using the serological method.

Individual selection of blood components shall be carried out based on the "cross-match" lymphocytotoxic test with the recipient's serum and the donor's blood sample having the same antigens of the A, B and C locus of the I class of the HLA system. In the absence of a blood donor with the same HLA phenotype, an individual selection of platelets shall be carried out based on a lymphocytotoxic test "cross-match" without taking into account the donor's HLA phenotype.

For transfusion, platelets are given with a negative result of individual selection of blood components based on the lymphocytotoxic test "cross-match".

With a high sensitization of the recipient with leukocyte antibodies (above 50%), doses of platelets with the lowest level of cytotoxicity of the lymphocytotoxic test (2+ or 4+) are transfused.

In the absence of a donor with a negative and low level of cytotoxicity of the lymphocytotoxic test, platelet transfusion shall be carried out from donors with a large number of matches for antigens of locus A, B and C of class I of the HLA system.

Appendix to the Rules for
determining the immunological
compatibility of tissues during
transplantation of organs (part of
an organ) and (or) tissues (part of
tissue)

List of studies for immunological compatibility of tissues
during organ transplantation (part of an organ) and (or) tissues (part of a tissue)

Footnote. The list in the wording of the Order of the Minister of Health of the Republic of Kazakhstan dated 30.09.2021 No. КР ДСМ -101 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Study name	Recipient and/or donor	Sample amount (ml)	Sample name, presence of filler	Study type
Immunological compatibility in recipients and donors during organ transplantation from an intravital and (or) posthumous donor
Phenotyping of blood according to the HLA system by the serological method (class I antigens-Loci A, B, C) low resolution	Recipient	5-9	Blood, lithium anticoagulant-heparin	Serological
	Organ donor	5-9	Blood, lithium anticoagulant-heparin	Serological
Testing for compatibility "cross match"	Recipient	5-9	Blood, gel, and coagulation activator	Serological
Testing for compatibility "cross match"	Organ donor	5-9	Blood, lithium anticoagulant-heparin	Serological
Blood genotyping by the HLA-system using the SSP method antigens class I and II, loci A, B, DRB1 medium resolution	Recipient	5-9	Blood, anticoagulant K2EDTA	Molecular genetic
	Organ donor	5-9	Blood, anticoagulant K2EDTA	Molecular genetic
Determination of the level of sensitization - the percentage of HLA antibodies in a serum sample by EIA (Elisa test)	Recipient	5-9	Blood, gel, and coagulation activator	EIA
Determination of the presence of HLA antibodies in a serum sample by flow fluorometry	Recipient	5-9	Blood, gel, and coagulation activator	Flow cytometry
Determination of the specificity of HLA antibodies of class 1 and 2 in a serum sample by flow fluorometry	Recipient	5-9	Blood, gel, and coagulation activator	Flow cytometry
Determination of the percentage of serum sensitization by HLA antibodies by flow cytometry	Recipient	5-9	Blood, gel, and coagulation activator	Flow cytometry
Blood genotyping for HLA-A, B, C, DRB1, DQB1/DQA1, DPB1/DPA1 genes by PCR-SSP method	Recipient and (or) donor	5-9	Blood, anticoagulant K2EDTA	Molecular genetic
Individual selection of platelets for leukocyte antigens in recipients with platelet refractoriness
Individual selection of blood components based on the "cross match" lymphocytotoxic test ч"	Recipient	5-9	Blood, gel, and coagulation activator	Serological
	Donor of blood and its components	8-9	Blood, lithium anticoagulant-heparin	Serological
Determination of immunological compatibility in recipients and donors during hematopoietic stem cell transplantation from related donors
Blood genotyping by the HLA system using the SSP method class I and II, loci A, B, C, DRB1, DQB1 medium resolution	Recipient	5-9	Blood, anticoagulant K2EDTA	Molecular genetic
	HSC donor	5-9	Blood, anticoagulant K2EDTA	Molecular genetic
Determination of genes of the major histocompatibility complex at loci A, B, C, DRB1, DRQB1 with division into haplotypes by the SBT (High resolution) method	Recipient	5-9	Blood, anticoagulant K2EDTA	Molecular genetic
	HSC donor	5-9	Blood, anticoagulant K2EDTA	Molecular genetic
Определение генов HLA - А, В, С, DRB1, DQA1/DQB1, DPB1/DPA1 на высоком разрешении методом NGS	HSC donor	5-9	Blood, anticoagulant K2EDTA	Molecular genetic
Determination of immunological compatibility in potential donors of hematopoietic stem cells included in the National Register of donors of hematopoietic stem cells and umbilical cord blood banks
Typing of HLA-A, B, C, DRB1, DQB1 genes without division into haplotypes (high resolution) by molecular genetic method	HSC donor для вступления в Регистр ГСК	8-9	Blood, anticoagulant K2EDTA	Molecular genetic
Determination of HLA genes - A, B, C, DRB1, DQA1 / DQB1, DPB1 / DPA1 at high resolution using the NGS method	HSC donor	8-9	Blood, anticoagulant K2EDTA	Molecular genetic
Blood genotyping by the HLA-system using the SSP method antigens class I and II, loci A, B, DRB1 medium resolution	Samples of umbilical cord blood	1-2	-	Molecular genetic
Conducting immunological compatibility in recipients included in the register
Determination of antigens of loci HLA-A, B, DR by flow cytometry	Recipient and (or) donor	8-9	Blood, anticoagulant K2EDTA	Molecular genetic
Determination of the presence of HLA antibodies in a serum sample by flow fluorometry	Recipient	8-9	Blood, gel, and coagulation activator	Flow cytometry
Determination of the percentage of serum sensitization by HLA antibodies by flow cytometry	Recipient	8-9	Blood, gel, and coagulation activator	Flow cytometry
Determination of donor chimerism in recipients after transplantation of hematopoietic stem cells (bone marrow)
Determination of chimerism in a patient after transplantation of hematopoietic stem cells by capillary sequencing	Recipient (blood sample before and after transplantation)	5-9	Blood, anticoagulant K2EDTA	Molecular genetic
	HSC donor	5-9	Blood, anticoagulant K2EDTA	Molecular genetic

Annex 2 to the order

The Regulation on the HLA-laboratory activities

Chapter 1. General Provisions

1. This Regulation on the HLA-laboratory activities has been developed in accordance with paragraph 2 of Article 211 of the Code of the Republic of Kazakhstan dated July 7, 2020 "On public health and healthcare system" (hereinafter referred to as the Code) and shall determine the regulation on the HLA-laboratory activities.

2. HLA - laboratories function as a structural subdivision of organizations carrying out activities in the field of donation, procurement of blood, its components, and preparations.

3. HLA – laboratories shall include:

1) central laboratory for immunological typing of tissues (parts of tissues) and (or) organs (parts of organs) (hereinafter referred to as the Central laboratory), which is created under the republican state medical organization carrying out scientific activities and activities in the field of donation, preparation of blood, its components and drugs;

2) local laboratory for immunological typing of tissues (parts of tissues) and (or) organs (parts of organs) (hereinafter referred to as a Local laboratory), which is created under state medical organizations operating in the field of donation, preparation of blood, its components and preparations in the areas and cities of republican significance.

4. In their work, HLA laboratories shall be guided by the Constitution of the Republic of Kazakhstan, the Code of the Republic of Kazakhstan "On public health and healthcare system", this Regulation, Orders of the Ministry of Healthcare of the Republic of Kazakhstan, regulating the issues of immunological examination of donors and recipients during tissue (part of tissue) transplantation and (or) organs (parts of organs).

5. HLA – laboratories shall carry out activities on the issues of immunological examination of donors and recipients during transplantation of tissues (parts of tissues) and (or) organs (parts of organs) around the clock.

Chapter 2. Tasks of HLA-laboratories

6. The main tasks of the HLA laboratory shall be:

1) central laboratory:

organizational and methodological management of local laboratories;

advice to local laboratories;

scientific activity on the study of human leukocyte antigens (hereinafter referred to as HLA);

educational activities on the issues of immunological examination of donors and recipients during transplantation of tissues (parts of tissues) and (or) organs (parts of organs);

provision of all types of immunological research of recipients and their donors for organizations carrying out organ transplantation (part of an organ) and (or) tissues (part of tissue);

conducting an immunological examination of recipients on the waiting list of the supervised region;

conducting expert laboratory studies on immunological examination of donors and recipients during tissue transplantation (parts of tissues) and (or) organs (parts of organs) for local laboratories in case of controversial and complex cases;

2) local laboratory:

provision of all types of immunological research of recipients and their donors for organizations carrying out organ transplantation (part of an organ) and (or) tissues (part of tissue);

conducting an immunological examination of recipients on the waiting list of the supervised region;

organization of the collection of sera from recipients in need of transplantation of tissues (parts of tissues) and (or) organs (parts of organs) (hereinafter referred to as recipients);

HLA studies for immunological control over the engraftment of transplanted organs and tissues.

Chapter 3. Functions of HLA-laboratories

7. In accordance with the assigned tasks, the HLA-laboratories shall carry out the following functions:

1) conducting HLA studies in recipients and donors in kidney and pancreas transplantation from an intravital and (or) posthumous donor;

2) carrying out HLA studies in recipients and donors during transplantation of other organs (liver, heart, and others) of an intravital and (or) posthumous donor;

3) carrying out HLA-typing of recipients and donors in the transplantation of hematopoietic stem cells (bone marrow) from related donors;

4) conducting HLA studies in recipients included in the waiting list of the supervised region;

5) HLA-typing of potential donors for the formation of the Register of hematopoietic stem cells and cord blood donors for the formation of the cord blood bank;

6) setting a test for compatibility "cross-match" between donor and recipient during organ transplantation;

7) determination of donor chimerism in recipients after transplantation of hematopoietic stem cells (bone marrow);

8) conducting post-transplant monitoring of HLA antibodies in recipients who underwent organ (tissue) transplantation;

9) implementation of individual selection of platelets for recipients based on the HLA phenotype, if necessary.

8. Organizational and methodological leadership and scientific functions of the Central Laboratory:

1) coordination of the activities of Local Laboratories for the collection of sera from recipients in need of organ transplantation for the determination of preexisting antibodies and a test for cross-match compatibility;

2) implementation of organizational and methodological management of Local Laboratories in terms of collection, screening, preparation of antileukocyte sera and immunological typing of blood to identify correlations with various diseases in population scientific research;

3) monitoring and analysis of the activities of Local laboratories;

4) formation of the main directions for improving the methods used in tissue typing;

5) planning and coordination of training for tissue typing laboratories of the republic, participation in training for specialists of Local Laboratories;

6) carrying out scientific work on the study of the prevalence of HLA-phenotypes in the Kazakh population, the relationship of the studied HLA-phenotypes with various types of diseases, studies of the human genome;

7) study and transfer of new research methods to the practice of immunological typing laboratories of the republic;

8) introduction of immunogenetic and genomic studies into the practice of medical organizations in the diagnosis of various pathological conditions, assessment and prediction of the effectiveness of treatment, the formation of risk groups among the population to organize preventive measures to prevent several diseases, conduct population studies;

9) development of a plan and program of international cooperation in the field of tissue typing, participation in international workshops, exchange of anti-HLA sera with foreign laboratories to improve test reagents, methods of tissue typing;

10) researching external assessment of quality and conducting interlaboratory comparative tests.

9. Organizational and advisory functions of the Local laboratory:

1) participation in the preparation of plans to improve the qualifications of employees of a healthcare organization on issues of immunological tissue typing;

2) organization of explanatory work on the clinical significance of immunological studies;

3) submission of reports on the work done to the Central Laboratory.

10. The structure and staffing standards of the Central Laboratory shall be determined in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

11. The local laboratory shall be headed by a person who has undergone specialization in the Central laboratory for immunological typing of tissues (parts of tissues) and (or) organs (parts of organs), appointed to the position in the manner prescribed by law.

Ағзаларды (ағзаның бөлігін) және(немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) транспланттау кезінде иммунологиялық үйлесімділігін айқындау қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

2-тарау. Ағзаларды (ағзаның бөлігін) және(немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) транспланттау кезінде иммунологиялық үйлесімділігін айқындау тәртібі

2-параграф. Тіркелімге енгізілген ықтимал реципиенттердің иммунологиялық үйлесімділігін айқындау тәртібі

3-параграф. Гемопоэздік дің жасушаларын (сүйек кемігін) транспланттау кезінде реципиенттер мен донорлардың иммунологиялық үйлесімділігін айқындау тәртібі

Ағзаларды (ағзаның бөлігін) және(немесе) тіндерді (тіннің бөлігін) транспланттау кезінде иммунологиялық үйлесімділігін айқындауға арналған зерттеулер тізбесі

HLA-зертханасының қызметі туралы ереже

1-тарау. Жалпы ережелер

2-тарау. HLA-зертханаларының міндеттері

3-тарау. HLA-зертханасының функциялары

On approval of the Rules for determining the immunological compatibility of tissues during transplantation of organs (part of an organ) and (or) tissues (part of tissue) and Regulation on the HLA-laboratory activities

The Rules for determining the immunological compatibility of tissues during transplantation of organs (part of an organ) and (or) tissues (part of tissue)

Chapter 1. General Provisions

Chapter 2. The procedure for determining the immunological compatibility of tissues during transplantation of organs (parts of an organ) and (or) tissues (parts of tissue)

Paragraph 1. The procedure for determining immunological compatibility in recipients and donors during organ transplantation (part of an organ) from an intravital donor and (or) a posthumous donor

Paragraph 2. Procedure for determining immunological compatibility in potential recipients included in the register

Paragraph 3. Procedure for determining immunological compatibility in recipients and donors during hematopoietic stem cells (bone marrow) transplantation

List of studies for immunological compatibility of tissuesduring organ transplantation (part of an organ) and (or) tissues (part of a tissue)

The Regulation on the HLA-laboratory activities

Chapter 1. General Provisions

Chapter 2. Tasks of HLA-laboratories

Chapter 3. Functions of HLA-laboratories

List of studies for immunological compatibility of tissues
during organ transplantation (part of an organ) and (or) tissues (part of a tissue)