ИПС "Әділет"

БҰЙЫРАМЫН:

1. "Байланыс қызметтері сапасының техникалық өлшемдерін өлшеу әдістемесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрінің 2017 жылғы 29 тамыздағы № 327 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 15980 болып тіркелген, 2017 жылғы 22 қарашада Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкінде жарияланған) мынадай өзгерістер енгізілсін:

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Байланыс қызметтері сапасының техникалық өлшемдерін өлшеу әдістемесі осы бұйрыққа қоса берілген қосымшаға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын.

2. Қазақстан Республикасы Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігінің Телекоммуникациялар комитеті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігінің ресми интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы бұйрық мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігінің Заң департаментіне осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасы Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі вице-министріне жүктелсiн.

4. Осы бұйрық алғаш ресми жарияланған күнінен бастап он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Цифрлық даму, инновациялар және
аэроғарыш өнеркәсібі министрі

Б. Мусин

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Ұлттық экономика министрі

	Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрінің 2021 жылғы 28 сәуірдегі № 153/НҚ Бұйрығына қосымша
	Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрінің 2017 жылғы 29 тамыздағы № 327 бұйрығымен бекітілген

Байланыс қызметтері сапасының техникалық өлшемдерін өлшеу әдістемесі

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Байланыс қызметтері сапасының техникалық өлшемдерін өлшеу әдістемесі (бұдан әрі – Әдістеме) "Байланыс туралы" 2004 жылғы 5 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) 8-бабы 1-тармағының 6-8) тармақшасына сәйкес әзірленді және байланыс қызметтері сапасының техникалық өлшемдерін өлшеуді жүргізу рәсімінде қолдануға арналған.

2. Әдістемеде пайдаланылатын негізгі терминдер мен анықтамалар:

1) байланыстың қолжетімділігі (қосылуды орнатудың қолжетімділігі) – шақырылып және шақырып отырған абоненттер арасында талап етілетін қосылуды орнату ықтималдығы;

2) байланыстың қолжетімділік көрсеткіші – жасалған шақыру талаптарының жалпы санынан сәтті шақырулар үлесі;

3) байланыстың үздіксіздігі (орнатылған қосылудың сақталуы) – екі абоненттің арасында орнатылған қосылудың оларға тәуелсіз себептер бойынша уақытынан бұрын ажырамауы;

4) байланыс үздіксіздігінің көрсеткіші – абоненттің бастамасы бойынша орнатылған қосылудың ажыраумен аяқталатын шақырулар үлесі;

5) бақылап шығу – мобильдік өлшеу кешенін белгілі бір бағдар бойынша қозғалыста қолдана отырып, техникалық өлшемдерді өлшеу әдісі;

6) бақылау шақыру – мобильдік өлшеу кешені, тасымалданатын өлшеу кешені не арнайы бағдарламалық қамтылым орнатылған мобильдік телефон бастамалайтын шақыру;

7) дауыстық үлгі – бақылау шақыру кезінде айналған милисекундтағы белгілі ұзақтықтағы дыбыстық фрагмент;

8) деректерді өңдеу жүйесі – деректерді өңдеуді қамтамасыз ететін техникалық және бағдарламалық құралдардың жиынтығынан тұратын жүйе;

9) жүргізілетін өлшеу орындарының жіктеуіші – өлшеу жүргізілетін қоршаған ортаны әкімшілік бөлінуі, жүргізілетін өлшеулердің түрі, ұйымдастырушылық қызмет түрі бойынша (жоспардан тыс, жоспарлы) бөлу;

10) жылжымалы өлшеу кешені – өлшеуді орындау міндеттерін шешу үшін қолданылатын автомобиль базасындағы аппараттық құрылғылардың мобильдік өлшеу кешені;

11) қамту – абоненттің ұялы байланыс желісі мен оның сервистеріне қол жеткізу мүмкіндігін айқындайтын ұялы байланыс желісінің ерекшелігі;

12) қызмет сапасының көрсеткіші – байланыс операторының байланыс қызметтерін көрсету және абонеттерге қызмет көрсету бойынша қызметінің нәтижесін айқындайтын, сапа өлшемдерінен есептеу арқылы алынған, қызметтердің сандық сипаттамасы;

13) мобильдік өлшеу кешені – өлшеуді орындау міндеттерін шешу үшін қолданылатын аппараттық құрылғылардың жылжымалы немесе тасымалданатын кешені;

14) мобильдік телефон және (немесе) модем – байланыс сеанстарын жүзеге асыру және қолдау функциясын қолдайтын аппараттық құрылғы;

15) навигациялық құрылғы – құрылғының Жердегі ағымдағы орналасқан орнын айқындау мақсатында спутниктік навигация жүйесінен сигнал алатын құрылғы;

16) орнатылған қосылудың уақыттан бұрын ажырауы – абоненттің бастамасынсыз қосылуды (әңгімені) тоқтату;

17) өлшеу кешені – құрамына өлшеуді орындау міндеттерін шешу үшін қолданылатын техникалық құралдар мен бағдарламалық қамтылым кіретін аппараттық құрылғылар кешені;

18) сәтсіз шақырулар – желінің түрлі учаскелеріндегі бұғаттауларға және техникалық ақауларға байланысты жоғалған шақырулар;

19) сәтсіз шақырулардың үлесі – сәтсіз шақырулардың өлшеу кезеңіндегі бақылау шақырулардың жалпы санына пайызбен немесе абсолюттік шамамен көрсетілген қатынасы;

20) сәтті шақырулар – шақырылатын абоненттің жауап бермеуін немесе бос болмауын қоса алғанда, шақырылатын абонент станциясының жауабымен аяқталған шақырулар және/немесе абоненттің қызмет көрсету аймағынан тыс болуы немесе оның аппаратының сөндірілуі туралы оператордың жауабымен аяқталған шақырулар;

21) сканерлейтін қабылдағыш – ұялы байланыстың радиожелілері сигналдарын және техникалық өлшемдерін тіркеуге арналған аспап;

22) сөздерді жеткізу сапасы – байланыс жүйесіне түскен ақпараттық сигнал сөздерін (дауыс қаттылығы, түсініктілігі) жеткізу өлшемдері сипаттамаларының жиынтығы;

23) сөздерді жеткізу сапасы бойынша нормативтерді қанағаттандырмайтын шақырулардың үлесі – сөздерді жеткізу сапасы бойынша нормативтерді қанағаттандырмайтын шақырулардың (орнатылған қосылулардың) өлшеу кезеңіндегі бақылау шақырулардың жалпы санына пайызбен көрсетілген қатынасы;

24) сөздің анықтығы – жалпы айтылған сөйлеу элементтерінің жалпы санынан тыңдаушылар дұрыс қабылдаған салыстырмалы немесе пайыздық саны;

25) таймаут – мерзімі өткен соң келесі виртуалды оқиғаларға көшетін тіркелген уақыт аралығы;

26) тасымалданатын өлшеу кешені – құрамына жергілікті жерлер мен үй-жайларда өлшеуді орындау міндеттерін шешу үшін қолданылатын техникалық құралдар мен бағдарламалық қамтылым кіретін аппараттық құрылғылардың аз габаритті мобильдік кешені;

27) техникалық өлшем – өлшеу нәтижесінде алынған қызметтердің сандық сипаттамасы;

28) ұялы байланыс қызметтерінің сапасы – абоненттің мәлімделген, орнатылған және тапсырыс берілген қажеттіліктерін қанағаттандыру қабілетін айқындайтын, телекоммуникациялық қызметтердің тұтынушылық қасиеттерін сипаттайтын көрсеткiштердің жиынтығы;

29) ұялы байланыс қызметтері сапасының техникалық өлшемдерін өлшеу (бұдан әрі – өлшеу) – арнайы техникалық құралдардың көмегімен тәжірибелік жолмен қажетті шаманың мәнін табу.

3. Осы Әдістемеде мынадай қысқартулар қолданылады:

2G – екінші буынды ұялы байланыс технологиясы;

3G – үшінші буынды ұялы байланыс технологиясы;

4G – төртінші буынды ұялы байланыс технологиясы;

ВССН (Broadcast Common Control Channel) – 2G желісіндегі кең тарату арнасы;

dBm – 1mw-ға жататын dB сигналының өлшенген қуаты;

EDGE (Enhanced Data rates for GSM Evolution) – 2G желілеріндегі жоғары жылдамдықты деректер беру жүйесі;

FTP (file transmission protocol) – файлдарды жіберу хаттамасы;

GPRS (General Packet Radio Service) – пакеттік деректер беру жүйесі;

GPS (Global Positioning System) – жаһандық позициялау жүйесі;

HLR (Home Location Register) – "үйдегі" абоненттер тізілімі;

HTTP (HyperText Transfer Protocol) — берудің қолданбалы деңгейінің хаттамасы;

MOS (Mean Opinion Score) – сөйлеу сапасын орташаланған сараптамалық бағалау;

POLQA (Perceptual Objective Listening Quality Assessment) – жаңа буынды сөйлеуінің анықтығын бағалау алгоритмі;

RSSI - 2G технологиясындағы сигнал деңгейінің көрсеткіші;

QoS (Quality of Service) – қызмет көрсету сапасы;

SIM – абонентті сәйкестендіру үшін ұялы байланыста қолданылатын модуль-карта;

SMS (Short Message Service) – қысқа мәтінді хабарламалар сервисі;

SQI (Speech Quality Index) – сөйлеу сапасының индексі.

4. Қазақстан Республикасының байланыс желілеріндегі байланыстың желісі, ұялы байланыстың дауыстық қызметі мен жылжымалы байланыс желілері арқылы Интернетке қол жеткізу сапасының техникалық өлшемдері өлшеу объектісі болып табылады.

5. Байланыс желілеріндегі ұялы байланыстың дауыстық қызметінің және байланыстың жылжымалы желілері арқылы интернетке қол жеткізудің техникалық өлшемдері қосылулардың мынадай түрлері үшін өлшенеді:

шақыру орнатылған кезде дауыстық ақпаратты қабылдау/жіберу үшін;

бақылау сессияларын орнатқан кезде деректерді қабылдау/жіберу үшін.

Ұялы байланыс сапасының техникалық өлшемдері сканерлейтін қабылдағыш көмегімен байланыс қызметтерінің сапасын бағалаумен бір мезгілде өлшенеді.

2-тарау. Өлшеулерді орындау шарттары

6. Өлшеулер ұялы байланыс желісін шамадан артық жүктемесіз, кідірулерсіз пайдалану режимінде, ұялы байланыс жабдығы мен пайдаланылатын өлшеу құралдарының пайдалану құжаттарында көрсетілген климаттық жағдайларда, миграциядан немесе қызметтерді пайдаланудың типтік емес бейінінен туындаған (мереке күндері, жаппай іс-шаралар, техногендік оқиғалар) желіге аномальды жүктемеден тыс кезеңдерде жүргізіледі.

7. Өлшеу жергілікті жердің электрондық карталарын және (немесе) қағаз тасығыштағы жергілікті жердің карталарын пайдаланумен жүргізіледі.

8. Өлшеу нүктелерінің географиялық координаталарын айқындау үшін өлшеу жабдығының құрамына кіретін немесе мобильдік терминалға кіріктірілген навигациялық құрылғы пайдаланылады.

9. Ұялы байланыс қызметтері сапасының техникалық өлшемдерін өлшеу кезінде мынадай шарттар болжамдалады:

ұялы байланыс желінің жабдығы дайын жай-күйінде;

бағдардың екінші жағында "шақырушы абонент - шақырылатын абонент" тізбегіндегі абоненттің жабдығы шақыруға жауап беруге дайын.

10. Өлшеу кешендері мен қосалқы жабдық техникалық құжаттамаға сәйкес жұмысқа дайыналады.

11. Өлшеу бағдары жоспарланатын өлшеу учаскесінде ұялы байланыс желісінің болуын ескере отырып, сондай-ақ оператордың лицензиялық міндеттемелеріне сәйкес жоспарланады. Өлшеу бағдары осы Әдістемеге 1-қосымшаға сәйкес бағдарлардың сипаттамасы негізінде жасалады.

12. Өлшеуді орындаған кезде мыналар сақталады:

1) Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 28 ақпандағы № 169 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 11147 болып тіркелген) бекітілген адамға әсер ететін физикалық факторларға қойылатын мемлекеттік гигиеналық нормативтердің талаптары;

2) қолданылатын өлшеу құрылғыларын пайдалану жөніндегі нұсқауда белгіленген қауіпсіздік талаптары.

33-тарау. Ұялы байланыс қызметтері сапасының техникалық параметрлеріне өлшеу жүргізу рәсімі

1-Параграф . Ұялы байланыс қызметтері сапасының техникалық параметрлерін өлшеу әдісі

13. Өлшеулер байланыс қызметтері сапасының көрсеткіштерін бағалау үшін бақылау шақыру әдісі және жылжымалы байланыс желілері арқылы интернетке қол жеткізу қызметтері сапасының көрсеткіштерін бағалау үшін бақылау сессиялары әдісімен жүргізіледі.

14. Әрбір бақылау шақыруды/бақылау сессиясын орындаған кезде қосылудың мәртебесін сипаттайтын виртуалдық нүктелер тіркеледі. Техникалық өлшемдерді өлшеу осы негізгі нүктелер бойынша жүргізіледі.

15. Бақылау шақырулары шығыс және кіріс шақыру үшін кезекпен орындалады.

16. Бақылау шақырулары бір мобильдік телефоннан:

басқа мобильдік телефонға дейін;

тіркелген байланыс операторының желісіне (тіркелген телефон байланысы) қосылған стационарлық телефон аппараттарына (автожауапбергіш) жүргізіледі.

2-параграф. Ұялы байланыс қызметтері сапасының техникалық өлшемдерін өлшеуге қолданылатын құралдар

17. Құралдар:

1) жылжылмалы өлшеу кешендері;

2) тасымалданатын өлшеу кешендері;

3) арнайы бағдарламалық қамтылым орнатылған мобильдік телефондар және (немесе) модемдер болып бөлінеді.

18. Жылжымалы өлшеу кешені мынадай бөліктерден тұрады:

1) сканерлейтін қабылдағыш;

2) мобильдік телефондар және (немесе) модемдер;

3) сыртқы антенналар (конфигурацияға байланысты);

4) деректерді өңдеу жүйелері;

5) навигациялық құрылғылар;

6) қосалқы жабдық.

Өлшеу кешенінің құрамы мен қосылу схемасы осы Әдістемеге 2-қосымшада келтірілген.

19. Тасымалданатын өлшеу кешені мыналардан тұрады:

1) мобильдік телефондар және (немесе) модемдер;

2) контроллер;

Қажет болған жағдайда, тасымалданатын өлшеу кешеніне сканерлейтін қабылдағыш және (немесе) навигациялық құрылғы қосылады.

Өлшеу кешенінің құрамы мен қосылу схемасы осы Әдістемеге 2-қосымшада келтірілген.

20. Техникалық өлшемдерге өлшеу жүргізуге арналған мобильдік телефон:

1) мобильдік құрылғыдан;

2) мобильдік құрылғыға орнатылған ұялы байланыс желісінде өлшеулер жүргізуге мүмкіндік беретін арнайы бағдарламалық қамтылымынан тұрады.

3-параграф. Ұялы байланыс қызметтері сапасының техникалық өлшемдерін өлшеуді орындаудың бірізділігі

21. Өлшеу мынадай бірізділікпен жүргізіледі:

1) бақылау кірмелері жоспарланған аумақ анықталады;

2) таңдап алынған аумақ шекарасына мобильдік өлшеу кешенінің өлшеу бағдары схемасы анықталады;

3) өлшеу құралдары оларға қоса берілген пайдалану жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес талап етілетін өлшемдерін өлшеу үшін күйге келтіріледі;

4) қажетті техникалық өлшемдерді автоматты режимде өлшеу жүргізіледі;

5) өлшеу нәтижелері одан әрі өңдеу мен есептеу үшін сақталады.

22. Бақылап шығу нәтижесінде әрбір бағдар үшін жылжымалы байланыс қызметтерінің мынадай өлшемдерінің нәтижелері графикалық және кесте нысандарында алынып, автоматты түрде қалыптастырылады:

ұялы байланыспен қамту сапасын сипаттайтын өлшемдер;

байланыстың қолжетімділік көрсеткіштерін, байланыстың үздіксіздігін бағалауға арналған өлшемдер;

телефондық қосылуды белгілеудің орташа уақыты мен жауап сигналының кідіру уақытының мөлшерін бағалауға арналған өлшемдер;

сөздің орташа айқындылығын бағалауға арналған өлшемдер;

Интернетке қол жеткізу қызметін сипаттайтын өлшемдер.

23. Ұялы байланыспен қамту сапасын сипаттайтын өлшемдерді өлшеу 2G, 3G, 4G желілерінде бір уақытта (операторлар зерттелетін аумақта қолданатын технологиялар мен жиіліктер диапазондарына сәйкес) сканерлейтін қабылдағыштың көмегімен орындалады. Сканерлейтін қабылдағыш әрбір өлшенетін сипаттаманы өлшеу нәтижесін әр зерттеліп отырған желіде кем дегенде секундына бір рет тіркеуді қамтамасыз етуі тиіс. Өлшеулер шығаратын антенналарды пайдалана отырып орындалады. Сканерлейтін қабылдағыштың шығарылатын антенналары сигналды күшін азайтатын құрылғылар пайдаланусыз қосылады.

Өлшеу процесінде:

2G технологиясы негізінде желілерде қабылданатын BCCH сигналдарының ең жақсы RSSI деңгейі;

3G технологиясы негізінде желілерде қабылданатын CPICH RSCP пилоттық сигналдарының ең жақсы деңгейі;

пилоттық арна чипінің қабылданған қуатының 3G технологиясының Ec/Io жолағында қабылданған жалпы қуат тығыздығына қатынасын;

4G технологиясы негізінде желілерде қабылданатын RSRP тірек сигналдарының ең жақсы деңгейін қоса алғанда, радиомен қамту сипаттамаларын тіркеу орындалады.

24. Байланыстың қолжетімділік, үздіксіздік көрсеткіштерін бағалау осы Әдістемеге 3-қосымшада келтірілген негізгі техникалық өлшемдерді өлшеу цикліне сәйкес жүргізіледі. Қосылуды белгілеу уақыты мен сәтті қосылу уақыты өткен соң қайта қосылуды орнату әрекеті өлшеу нәтижелерінде сәтсіз ретінде ескеріледі. Өлшеудің максималды жалпы ұзақтығы шақыруды аяқтау мен қорғау үзілісінің ұзақтығынан аспауы тиіс.

25. Телефондық қосылуды белгілеудің орташа уақытын бағалау үшін өлшеу кешенімен тіркелген өлшемдер қолданыстағы бағдарламалық қамтамасыз етуді пайдалана отырып, түсіндіруге жатады.

26. Cөздің орташа анықтылығын бағалау үшін өлшемдерді өлшеу POLQA алгоритмін пайдалана отырып жүргізіледі.

Өлшеу сөйлеу сапасының орташа бағалау мәні дауыстық үлгілер сапасын бағалау мәндері жалпы сомасының дауыстық үлгілер санына қатынасы ретінде есептелетін әдіспен жүргізіледі.

Сөйлеудің орташа анықтылығын бағалау өлшемдері бәріне жіберілген сөйлеу бірізділіктер үшін сөйлеу сапасының көрсеткіштерін бағалауды қамтитын статистикалық өңдеу нәтижесі ретінде есептеледі.

27. Интернетке қол жеткізу қызметі сапасының өлшемдерін өлшеу түрлі сервистерге арналған тестілердің қайталама циклі негізінде орындалады. Интернетке қол жеткізу қызметі сапасының өлшемдерін тестілеу циклі осы Әдістемеге 4-қосымшада келтірілген.

28. Өлшеу барысында әрбір тестілеу желісі үшін тестілеуді орындаудың тең жағдайларын қамтамасыз ететін және топология мен аппараттық платформа өнімділігінің өлшеу нәтижелерінің дұрыстығына әсерін жоққа шығаратын арнайы жергілікті сервер пайдаланылады. Жергілікті сервер ІP-трафик алмасу нүктесіне қосылады және тестілердің дұрыс орындалуын қамтамасыз етеді. Жергілікті сервер "эталондық" Web-парақшаны орналастыруға арналған.

29. Көлік арналарының өткізу қабілеті деректерді беру жылдамдығын шектемейді.

4-параграф. Ұялы байланыс қыметтері сапасын өлшеу қателіктерінің сипаттамасы және нәтижелерінің дәлдігін бақылау

30. Тиісті дәлдікті қамтамасыз етуге арналған бақылау шақыруларының/ бақылау сессияларының саны өлшеулер жүргізіліп жатқан орындардың кластарына байланысты айқындалады.

31. Өлшеулер жүргізілетін өлшеу орындарының жіктеуіші осы Әдістемеге 5-қосымшада келтірілген.

32. Жергілікті жердің Д0, Д1, Д2 сыныптары бойынша өлшеу жүргізу кезінде телекоммуникация желілері мен құралдарының техникалық үйлесімділігін қамтамасыз ететін нормалар, Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрінің 2017 жылғы 22 қарашадағы № 410 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 16064 болып тіркелген) бекітілген байланыс қызметтері сапасының көрсеткіштері, Қазақстан Республикасы Ақпараттандыру және байланыс агенттігі Төрағасының 2009 жылғы 2 ақпандағы № 43 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5573 болып тіркелген) бекітілген тарификация бірліктерінің өлшемдері тиісті есептелетін көрсеткіш үшін күтілетін көрсеткіш ретінде қабылданады. Бақылау шақыруларының/бақылау сессияларының саны 95 % сенімді ықтималдылық кезінде 15 %-дан аспайтын салыстырмалы қателікпен әрбір параметрдің бағасын алу үшін жеткілікті болуы керек.

33. Сенімді ықтималдық a = 95 % және 15 % салыстырмалы қателік кезінде қажетті бақылау шақырулардың/бақылау сессиялардың ең аз саны осы Әдістеменің 6-қосымшасында келтірілген.

34. Д3, С1С, О1С кластар үшін бақылау шақыруларының қажетті санын есептеу нормаларды кепілденген сақтау/бұзу шекараларын белгілей отырып, толеранттық шектердің алгоритмі пайдаланумен жүргізіледі. Толеранттық шектер алгоритмінің сипаттамасы осы Әдістемедегі 7-қосымшада келтірілген.

Дыбыстық байланыс қызметтері сапасының параметрлерін және деректерді берудің орташа жылдамдығын өлшеу кезінде бақылау шақыруларының (бақылау сессияларының) саны нақты мәнге тең, бірақ дыбыстық байланыс қызметтерінің сапасын, оның ішінде сөзді жеткізу сапасын бағалау үшін кемінде 98 бақылау шақырулары және деректерді беру жылдамдығын бағалау үшін 58 сессия қабылданады.

35. Өлшеу нәтижелерінің дәлдігін бақылауды жүзеге асыру үшін Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2018 жылғы 27 желтоқсандағы № 934 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 18094 болып тіркелген) бекітілген өлшем құралдарын салыстырып тексеруді жүргізу, өлшем құралдарын салыстырып тексерудің кезеңділігін белгілеу қағидаларына және өлшем құралдарын салыстырып тексеру туралы сертификат нысанына сәйкес өлшем бірлігін қамтамасыз етудің мемлекеттік жүйесінің тізілімінде (ҚР МӨЖ) тіркелген өлшем құралдарын салыстырып тексеру әдістемелеріне сәйкес аккредиттелген салыстырып тексеру зертханаларында қолданылатын өлшем құралдарын салыстырып тексеру жүргізіледі.

5-параграф. Ұялы байланыс қызметтері сапасының техникалық өлшемдерін өлшеу нәтижелерін өңдеу және есептеу алгоритмдері

36. Өлшеу жолымен алынған техникалық өлшемдерді өңдегеннен кейін ұялы байланыс қызметінің сапасын сипаттайтын көрсеткіштер есептеледі. Ұялы байланыс қызметтері сапасының техникалық өлшемдері осы Әдістеменің 8-қосымшасында көрсетілген.

37. Ұялы байланыс (тіркелген телефондық) желісі абонентімен қосылуды орнату кезінде шақырудың жалпы санынан сәтсіз шақырулар үлесінің (байланыстың қолжетімділік көрсеткіші) көрсеткіші тестік дауыстық қосылулардың жалпы санына дыбыстық қосылулардың орнатылуының сәтсіз әрекеттер санына қатынасы ретінде анықталады және мынадай формула бойынша есептеледі:

мұнда:

Q – дауыстық қосылысты белгілеудің сәтсіз әрекетінің саны;

N – тестік дауыстық қосылыстарды орнату әрекеттерінің жалпы саны.

38. Абоненттің бастамасынсыз орнатылған қосылудың мерзімінен бұрын ажырауымен аяқталған шақырулар үлесінің (үзіліссіз байланыс көрсеткіші) көрсеткіші абоненттің бастамасынсыз аяқталған қосылулар мөлшеріне сәтті шақырудың жалпы мөлшеріне қатынас ретінде анықталады және мынадай формула бойынша есептеледі:

мұнда:

R – мобильдік терминалдың бастамасынсыз аяқталған қосылыстар саны;

N – сәтті шақырулардың жалпы саны.

39. Сол өңірдің ұялы байланыс желісінде аяқталған ұялы байланыс желісінде қосылуды орнатудың орташа уақытының көрсеткіші өлшемдері тіркелген қосылу санына қосылуды орнатудың уақыт өлшемдерінің мәнінің сомасына қатынасы ретінде айқындалады және мынадай формула бойынша есептеледі:

мұнда:

E – қосылыстың белгіленген уақыт өлшемі бойынша жиынтық;

N – тестілік дауыстық қосылыстардың жалпы саны.

40. Сөзді жеткізу сапасы бойынша нормативті қанағаттандырмайтын шақырулар үлесінің көрсеткіші тестілік дауыстық үлгілердің жалпы санына сөздің төмен айқындылығымен қабылданған дауыстық үлгілердің санына қатынасы ретінде айқындалады және мынадай формула бойынша есептеледі:

мұнда:

N<2,8 – сөйлеудің анық төмендігі бар қабылданған мәтіндік дауыстық үлгілердің саны (MOS POLQA < 2,8);

N – тестілік дауыстық үлгілердің жалпы саны.

41. Web-бетті жүктеудің сәтті сессияларының үлесі – HTTP. Көрсеткіштің есебі Attach процедурасын орындау әрекетінің жалпы санын ескере отырып орындалады. Attach процедурасы web-бетті жүктеу тестінің әрбір циклына қосылған. Көрсеткіштің есебі мынадай формула бойынша орындалады:

мұнда:

P – WEB-парақшаны жүктеу сессияларының сәтті әрекеттері саны;

N – WEB- парақшаны жүктеу сессияларының жалпы саны.

42. HTTP серверінен деректерді жүктеудің сәтті сессиялары үлесінің көрсеткіші. Көрсеткішті есептеу Attach рәсімін орындау әрекеттерінің жалпы санын ескере отырып орындалады. Attach рәсімі деректерді жүктеуді тестілеу сессиясын орындаудың әрбір цикліне енгізілген және мынадай формула бойынша есептеледі:

мұнда:

D – HTTP серверінен сәтті деректерді жүктеу сессияларының саны;

N – HTTP серверінен деректерді жүктеу сессияларының жалпы саны.

43. FTP серверінен деректерді жүктеудің сәтті сессиялары үлесінің көрсеткіші. Көрсеткішті есептеу Attach рәсімін орындау әрекеттерінің жалпы санын ескере отырып орындалады. Attach рәсімі деректерді жүктеуді тестілеу сессиясын орындаудың әрбір цикліне енгізілген және мынадай формула бойынша есептеледі:

мұнда:

H – FTP серверінен сәтті деректерді жүктеу сессияларының саны;

N – FTP серверінен деректерді жүктеу сессияларының жалпы саны.

44. Деректерді ҒТР серверінен жүктеудің орташа жылдамдығы мәндері үлесінің көрсеткіші "төмен" желі бойынша технологияға байланысты шекті мәннен аз болады:

мұнда:

R – сессиялар саны, мұнда деректерді ҒТР серверінен жүктеу орташа жылдамдығы көрсеткішінің мәні шекті мәннен аз болады;

N – деректерді ҒТР серверінен жүктеу сессияларының жалпы саны.

45. Сипатталған сессиялардың кез келгені (дауыстық немесе деректерді беру), егер ол уақытында аяқталмаса немесе тестілік кешеннен SIM-карта құрылғысының теңгерімінде қаражаттың болмауы себебінен басталмаса, есепке алынбайды.

6-параграф. Өлшеу нәтижелерін ұсыну нысандары

46. Өлшеу жүргізу қорытындылары бойынша осы Әдістемеге 9-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ұялы байланыс қызметтері сапасының техникалық өлшемдерін өлшеу нәтижелері туралы есеп қалыптастырылады.

4-тарау. Тіркелген байланыс желілері арқылы Интернетке қол жеткізу қызметтері сапасының техникалық өлшемдерін өлшеуді орындау шарттары

1-параграф. Тіркелген байланыс желілері арқылы сапа параметрлерін өлшеуді орындау шарттары

47. Өлшеулер тіркелген байланыс желілерінің жабдықтарына және пайдаланылатын өлшеу құралдарына арналған пайдалану құжаттарында көрсетілген климаттық жағдайларда артық жүктемесіз, іркіліссіз тіркелген байланыс желілерін пайдалану режимінде жүргізіледі.

48. Желіге (мереке күндері, жаппай іс-шаралар, техногендік оқиғалар) аномальды жүктеме кезеңінде өлшеулерді жүргізілмейді.

49. Деректерді беру сапасының техникалық өлшемдерін өлшеу өлшенетін портты оның өткізу қабілетінің 80%-нан аспайтын жүктеу шартымен жүргізіледі.

50. Тестілік портативтік компьютерлерде (ноутбуктерде) аспаптық бақылау жүргізу кезінде кесірінен орталық процессордың жүктемесі артатын немесе желі бойынша деректер берілетін вирусқа қарсы және өзге де бағдарламаларды ажырату қажет.

51. Абоненттің жергілікті желісінен аспаптық бақылау жүргізу кезінде өлшеу құралдарын қоспағанда, барлық желілік құрылғылар (оның ішінде клиенттік маршрутизаторлар) физикалық түрде ажыратылуы тиіс.

52. Тесттік файлдар қысылмайтын деректерден тұруы керек.

53. Тесттік файлдың ең аз көлемі өлшенетін қосылыстың деректерін беру жылдамдығының теориялық ең жоғары мәнінен екі есе артық болуы тиіс.

54. Өлшеу процесінің объективтілігін қамтамасыз ету мақсатында байланыс операторы өзінің деректер беру желісінде орналасқан байланыс арнасы қосылған тестілік серверіне қолжетімділік береді.

55. Ұсынылатын байланыс арнасының негізгі сапалық сипаттамаларын өлшеу үшін байланыс операторының деректерді берудің магистральдық желісінде абоненттің соңғы жабдығының орнына қосылатын №1 бақылау аппараттық құралымен қосылуды ұйымдастыру үшін байланыс арнасы қосылған № 2 бақылау аппараттық құралы орнатылады.

56. Өлшеу процесінің нақтылығын қамтамасыз ету үшін серверді байланыс операторының трафикті айырбастау нүктесінен минималды қашықтықта орналастырған жөн.

2-параграф. Тіркелген байланыс желілері арқылы Интернетке қол жеткізу қызметтері сапасының техникалық өлшемдерін өлшеуде қолданылатын құралдар

57. Өлшеу құралдары мыналарға бөлінеді:

1) бақылаудың аппараттық құралдары;

2) портативті компьютерге орнатылатын бағдарламалық бақылау құралдары (ноутбук);

3) портативті компьютер (ноутбук).

3-параграф. Тіркелген байланыс желілері арқылы Интернетке қол жеткізу қызметтері сапасының техникалық өлшемдерін өлшеудегі орындау рәсімі

58. Бақылау өлшеулерін жүргізу кезінде бақылау өлшемдерінің сервері ретінде оператордың желісінде орналастырылған тест серверін таңдай отырып, белгіленген үлгідегі қызметтер сапасының көрсеткіштерін индикациялаудың веб-сервисі қолданылады.

59. Өлшеу ұзақтығы кемінде 600 секунд (10 минут) бақылау өлшеулерін (жүктеме тестілерін) жүргізу арқылы аппараттық-бағдарламалық, аппараттық, бағдарламалық бақылау құралдарын қолдана отырып жүзеге асырылады.

60. Өлшеуді ұйымдастырудың үлгі схемасы осы Әдістеменің 10-қосымшасында келтірілген.

61. Өлшеу нәтижелері бойынша осы Әдістеменің 11-қосымшасына сәйкес есеп қалыптастырылады.

62. Тіркелген байланыс желілері арқылы Интернетке қол жеткізу қызметтері сапасының өлшенетін сипаттамаларына мынадай қосылу өлшемдері жатады:

абоненттің "бастап"/"дейін" бағыттары бойынша арнаның өткізу қабілеті, өлшем бірлігі "Мбит /с";

IP-пакеттердің кідіріс уақыты, өлшеу бірлігі "мсек";

IP-пакеттердің кідіріс уақытының вариациясы (бұдан әрі – джиттер), өлшем бірлігі "мсек";

IP-пакеттердің жоғалуы, өлшем бірлігі "пайыз".

63. Абоненттің "бастап"/"дейін" бағыттары бойынша арнаның өткізу қабілетінің параметрін өлшеу белгілі байттардың санын аппараттық бақылау құралдары арасында екі бағытта да белгіленген уақыт аралығына беру және келесі формула бойынша деректерді берудің өткізу қабілетін есептеу болып табылады:

мұнда Nбайт – берілген байттар саны,

tуст – белгіленген уақыт кезеңі, сек.

64. IP пакеттердің кідіріс уақыты өлшемін өлшеу тест пакеттерін аппараттық бақылау құралдарымен жіберу және одан әрі қабылдау болып табылады. Өлшеу процесінде кемінде 2 аппараттық бақылау құралы (№1 және №2) қолданылады, бұл ретте № 1 аппараттық бақылау құралы әрбір тест пакетіне 1 уақытша белгіні енгізеді және тест пакеттерінің кезектілігін № 2 аппараттық бақылау құралына жібереді. № 2 аппараттық бақылау құралы тест пакеттерін қабылдайды, 2 уақытша белгіні пакетке кірістіреді және оларды кері № 1 аппараттық бақылау құралына жібереді. № 1 бақылаудың аппараттық құралы 1 және 2 уақытша белгілері қойылған тест пакеттерінің кезектілігін алады және 3 уақытша белгісін қояды (екі жақты кідірісті есептеу үшін).

65. і-пакеттің екі жақты кідіріс уақыты мына формула бойынша есептеледі:

dTyx2i= dTy2i- dTxi,

мұнда dTyx2i – і-пакеттің екі жақты кідіріс уақыты.

dTxi – 1 аппараттық бақылау құралының шығуында і-пакетті тест ағынында жөнелту уақыты (пакеттің бірінші уақытша белгісі).

dTy2i – 1 аппараттық бақылау құралының кірісінде тест ағынында і-пакетті қабылдау уақыты (пакеттің үшінші уақытша белгісі).

66. Кідірту уақытының вариация өлшемін өлшеу бақылаудың аппараттық құралдарын пайдалана отырып, бақылаудың аппараттық құралдары арасында жіберілген тест пакеттеріндегі уақытша белгілерді бақылау жолымен жүзеге асырылады.

67. Пакеттердің жоғалу коэффициентінің өлшемдерін өлшеу № 2 бақылаудың аппараттық құралының кіруіне және кері қарай № 1 бақылаудың аппараттық құралынан тестілік пакеттердің дәйектілігін жіберу арқылы бақылау аппараттық құралдарын пайдалана отырып, пакеттердің екі жақты жоғалу коэффициентін анықтау үшін жіберілген және қабылданған пакеттердің санын салыстыра отырып жүзеге асырылады.

4-параграф. Өлшеу қателігінің сипаттамасы және өлшеу нәтижелерінің дәлдігін бақылау

68. Өлшеулерді жүргізу кезінде қателіктің келесі сипаттамалар белгіленеді:

- өлшеу сеансының ұзақтығын өлшеудің рұқсат етілген абсолютті қателігінің шектері, с +- 0,5

- берілген (қабылданған) ақпарат санын өлшеудің рұқсат етілген абсолютті қателігінің шектері, байт

К ≤ 10 Мбайт – 10

К ≥ 10 Мбайт – 10^-4K,

мұнда К – байттағы ақпарат саны

5-параграф. Өлшеу нәтижелерін өңдеу және есептеу алгоритмдері

69. Техникалық өлшемдерді өлшеу жолымен алынған өңдегеннен кейін тіркелген байланыс желілері арқылы Интернетке қол жеткізу қызметтерінің сапасын сипаттайтын көрсеткіштер есептеледі.

70. Kпр байланыс арнасының өткізу қабілетінің көрсеткіші мынадай формула бойынша анықталады:

мұнда S – өлшеу кезеңінде анықталған деректерді берудің өткізу қабілетінің орташа мәні;

– тарифтік жоспарға немесе шартқа сәйкес абонентке кепілдік берілген деректерді берудің өткізу қабілетінің ең жоғарғы мәні.

71.

IP-пакеттердің кідірту уақытының көрсеткіші мынадай формула бойынша анықталады:

мұнда dTyx (average) – тесттің екі жақты кідіруінің орташа уақыты.

dTyx (i,n) – пакеттің екі жақты кідірту уақыты.

i – тест ағынындағы бірінші пакет.

n – тест ағынындағы соңғы пакет.

N – тест ағынындағы пакеттер саны.

72. Кідірту уақытының вариация көрсеткіші мынадай формула бойынша анықталады:

мұнда Javerage – i пакеттен j пакетке дейін тестік ағындағы кідіріс вариациясының орташа уақыты.

Jk – ағымдағы пакеттің кідіруін өзгерту уақыты.

i – тест ағынындағы бірінші пакет.

n – тест ағынындағы соңғы пакет.

N – тест ағынындағы пакеттер саны.

73. IP-пакеттердің жоғалу көрсеткіші мынадай формула бойынша анықталады:

мұнда FLRt(i,j)– i пакеттен j пакетке дейінгі мәтіндік ағындағы пакеттердің жоғалу коэффициенті.

It – жіберілген тесттік пакеттер саны, Et – қабылданған тесттік пакеттер саны.

T – уақыт аралығы.

i – тест ағынындағы бірінші пакет, j – тест ағынындағы соңғы пакет.

Байланыс қызметтері
сапасының техникалық
өлшемдерін өлшеу
әдістемесіне
1-қосымша

Бағыттардың сипаттамасы

Бақылап жүруді орындау алдында мынадай ұсынымдарға сәйкес алдын-ала қозғалыс бағдары құрылады:

1) өлшеу бағдары әкімшілік және қоғамдық ұйымдарды, аудандық маңызы бар қалалар, ауылдар, поселкелер, ауылдық округтер әкімдерінің аппараттарын, орталық алаңдарды, сауда және мәдени орталықтар мен мекемелердің аумақтарын, вокзалдар мен әуежайларға, білім беру мекемелеріне және өзге де әлеуметтік маңызды объектілерге кіретін кіреберістерді, жүруге рұқсат туристік аймақтарды, сондай-ақ абоненттердің шоғырлану тығыздығы жоғары өзге аумақтарды қамтиды;

2) елді мекендерде өлшеу бағдары магистральдық жолдардың, қаланың әкімшілік шекарасы шегіндегі қозғалыстың жоғары тығыздығы бар көшелердің барынша үлкен санын, сондай-ақ орамды, айналма жолдарды қамтиды;

3) елді мекендерден тыс жерлерде өлшеу бағдары өлшеулер жүргізу аумағы шегіндегі елді мекендерді қосатын автомобиль жолдарын қамтиды;

4) өлшеу бағдары өлшеулер жүргізілетін аумақ бойынша тең бөлінеді;

5) елді мекеннің әкімшілік шекаралары өзгерген жағдайда, жаңадан қосылатын аудандардағы байланыс сапасының көрсеткіштері өзгергеннен кейінгі бірінші жыл ішінде қосылғанға дейін көрсетілген елді мекенге тән жергілікті жердің түріне сәйкес есептеледі.

Өлшеулерді орындаған кезде жолдарды жөндеуге, өту жолдарын жабуға, шлагбаумдарға, жолдардың нашар төсеміне байланысты алдын ала белгіленген бағдардан кейбір ауытқуларға жол беріледі.

Тестілеу учаскесі бойынша көп мәрте қозғалыс кезінде өлшеу нәтижелері бағдарламалық қамтылым құралдарымен өңдегенде орташаландырылуы тиіс. Жол бойында өлшеулер жүргізілген жағдайда орташаландыру жолдар еніне тең өлшемді құрайды.

Байланыс қызметтері
сапасының техникалық
өлшемдерін өлшеу
әдістемесіне
2-қосымша

Өлшеу кешенінің құрамы және қосылу схемасы

Байланыс қызметтері
сапасының техникалық
өлшемдерін өлшеу
әдістемесіне
3-қосымша

Негізгі техникалық параметрлерді өлшеу циклдері Дауыстық қызметтің қолжетімділік көрсеткішін есептеуге арналған параметрлерді өлшеу циклі

Шақыру бағыты	Операция	Ұзақтығы, секунд
1	2	3
Мобильдік телефон арқылы шақыру	Өлшеудің жалпы ұзақтығы (Call Window)	40
	Қосылуды орнату (Call setup time)	20
	Сәтті қосылу ұзақтығы (Call Duration)	10
	Қоңыраулар арасындағы қорғау үзілісі, кем емес	10
Мобильдік телефон қабылдаған шақыру	Өлшеудің жалпы ұзақтығы (Call Window)	40
	Қосылуды орнату (Call setup time)	20
	Сәтті қосылу ұзақтығы (Call Duration)	10
	Қоңыраулар арасындағы қорғау үзілісі, кем емес	10

Қызметтің үздіксіздік көрсеткішін есептеуге арналған өлшемдерді өлшеу циклі

Шақыру бағыты	Операция	Ұзақтығы, секунд
1	2	3
Мобильдік телефон арқылы шақыру	Өлшеудің жалпы ұзақтығы (Call Window)	90
	Қосылуды орнату (Call setup time)	15
	Сәтті қосылу ұзақтығы (Call Duration)	65
	Қорғау үзілісі, кем емес	10
Мобильдік терминал қабылдаған шақыру	Өлшеудің жалпы ұзақтығы (Call Window)	90
	Қосылуды орнату (Call setup time)	15
	Сәтті қосылу ұзақтығы (Call Duration)	65
	Қорғау үзілісі, кем емес	10

Байланыс қызметтері
сапасының техникалық
өлшемдерін өлшеу
әдістемесіне
4-қосымша

Интернетке қол жеткізу қызметтерінің сапа өлшемдерін тестілеу циклдері

Операция	Таймауттың ұзақтығы	Ескертпе
3G желілері үшін тестілеу өлшемдері
Payload ping x5	1 секунд (әр пинг-ке)	800 byte, ICMP Ping x5, пингтер арасындағы кідіріссіз; (ping X.X.X.X -n 5 -l 800 -w 1000
HTTP DL	IP Service access setup time – 30 секунд Session duration – 20 секунд	Сығылмайтын контент. Тестілеу терезесі – 60 секунд
HTTP WEB browsing 1	IP Service access setup time – 30 секунд Session duration – 30 секунд	Kepler. Тестілеу терезесі – 60 секунд
FTP DL	IP Service access setup time – 30 секунд Session duration – 20 секунд	Сығылмайтын контент. Тестілеу терезесі – 60 секунд
Wait	10 секунд (циклдар арасында)
4G желілері үшін тестілеу өлшемдері
Payload ping x5	1 секунд (әр пинг-ке)	800 byte, ICMP Ping x5, пингтер арасындағы кідіріссіз; (ping X.X.X.X -n 5 -l 800 -w 1000
HTTP DL	IP Service access setup time – 20 секунд Session duration – 10 секунд	Сығылмайтын контент. Тестілеу терезесі – 30 секунд
HTTP WEB browsing 1	IP Service access setup time – 20 секунд Session duration – 20 секунд	Kepler. Тестілеу терезесі – 40 секунд
FTP DL	IP Service access setup time – 20 секунд Session duration – 10 секунд	Сығылмайтын контент. Тестілеу терезесі – 30 секунд
Wait	10 секунд (циклдар арасында)

Ескерту: Әрбір жеке деректер тестінің циклі Attach процедуралары мен PDP контекстін орнату және PDP контексті мен Detach деактивация командаларымен аяқталуы керек. 4G желілерін тестілеу кезінде PDP Context Activation командасы EPS Bearer Setup процедурасына сәйкес келеді.

Аббревиатуралардың толық жазылуы:

1. Attach – құрылғыны желіде тіркеу рәсімі;

2. Detach – құрылғыны желіден ажырату рәсімі;

3. EPS Bearer Setup – виртуалды қосылымды орнату рәсімі;

4. PDP Context Activation – пакеттік деректерді беру қызметтерін жандандыру;

5. PDP – пакеттік деректер хаттамасы;

6. FTP DL – желі арқылы файлдарды жіберу протоколы бойынша деректерді жүктеу рәсімі;

7. Payload ping – пайдалы жүктемемен пинг рәсімі;

8. HTTP DL – гипермәтінді беру протоколы бойынша деректерді жүктеу рәсімі;

9. HTTP Web browsing 1 – Гипермәтінді беру протоколы бойынша веб-беттерді қарау;

10. Wait – күту.

Байланыс қызметтері
сапасының техникалық
өлшемдерін өлшеу
әдістемесіне
5-қосымша

Өткізілетін өлшеу орындарының жіктеуіші

Өткізілетін өлшемдердің жіктеуіші
С1С	Әуежайлар, теміржол/автобус вокзалдары, бизнес орталықтары, әкімшілік кешендер, көрме орындары, мәдени-жаппай іс-шаралар өткізу орындары	Ғимараттардың сыртында орындалатын өлшеулер
Д0	Тұрғындар саны 1 миллионан астам қалалар	Тек қана қозғалыс кезінде орындалатын өлшеулер
Д1	Республикалық маңызы бар және/немесе тұрғындар саны 300 мыңнан астам қалалар
Д2	Қалалық жерлер (тұрғындар саны 50000-нан 300000 дейін орташа және ірі қалалар)
Д3	Ауылдық жерлер және тұрғындар саны 50000-ға дейін шағын қалалар
О1С	Келіп түскен өтініштердің негізіндегі өлшеулер	Ғимараттардың сыртында орындалатын өлшеулер

Ескертпе: С1С класы бойынша өлшеулер статистикалық жинақтау жолымен тікелей орында жүргізіледі, Д0, Д1, Д2, Д3 кластары бойынша – қозғалыс үстінде, О1С клас бойынша – келіп түскен өтініштер негізінде жүргізіледі.

Байланыс қызметтері
сапасының техникалық
өлшемдерін өлшеу
әдістемесіне
6-қосымша

a = 95 % сенімді ықтималдық кезінде қажетті бақылау шақыруларының/бақылау сессияларының ең аз саны

№	Көрсеткіштің нормативтік мәні	Салыстырмалы қателік кезінде бақылау шақырулар/сессиялар саны 15 %*
1	0,025	6659
2	0,03	5521
3	0,05	3244
4	0,08	1963
5	0,10	1537

* Халықаралық электр байланыс одағының Е.804 ұсынымында келтірілген формулаға сәйкес

Байланыс қызметтері
сапасының техникалық
өлшемдерін өлшеу
әдістемесіне
7-қосымша

Толеранттық шектер алгоритмінің сипаттамасы

Тиісті дәлдікті қамтамасыз ету үшін шақырулардың/сессиялардың қажетті санын есептеу сәтсіз шақырулардың/сессиялардың саны s аспайтын, шақыруларды/сессияларды жоғалтудың белгіленген нормасы p және шақыру/сессия әрекеттерінің саны n тең фактісінің орын алу ықтималдығын P (S < s)байланыстыратын формуланың көмегімен орындалады:

мұнда:

n – шақыру/сессия әрекеттерінің саны;

к – шақыру/сессия сәтсіз әрекеттерінің саны;

P (S < s) – сәтсіз шақырулар/сессиялар үлесінің нормаларын бұзу шарты;

– сәтсіз шақырулардың/сессиялардың ықтималдылығы;

– шақырулардан/сессиялардан кейін олардың k сәтсіз болу ықтималдығы;

– нен k дейінгі үйлесімдердің саны;

шартына сәйкес барлық нұсқалар бойынша жиынтығы.

Формуланы қолдану екі есеп нүктесін береді:

Норманы кепілдікті сақтау шекарасы кері ықтималдық формуласына сүйене отырып, есептеледі:

мұнда:

Q– норманы кепілді сақтау шекарасы;

P – сенімділік ықтималдығы.

Бұл жағдайда, s және n мәндері мына шартқа сәйкес болады: егер n шақыруларды/сессияларды орындағаннан кейін жоғалған шақырулардың/сәтсіз сессиялардың саны s аспаса, p сәтсіз шақыруларды/сессиялардың үлесінің нормасы P сенімді ықтималдығымен сақталатын болады.

Норманы кепілдік бұзушылық шекарасы егер шешім P (S < s) үшін ізделінсе, онда табылған s және n мәндер мынадай жағдайды қанағаттандыруға сәйкес келеді: егер де n шақыруларын/сессияларын жүргізгеннен кейін сәтсіз шақырулардың/сессиялардың саны s-тен көп болса, онда р сәтсіз шақырулар/сессиялар үлесінің нормасы р сенімді ықтималымен бұзылатын болады.

Сәтсіз шақырулар үлесінің нормасын сақтау шектері (p = 3.0 %) және сәтсіз сессиялар үлесінің нормалары (p = 5.0 %) келесі кестеде көрсетілген:

p=3.0 %			p=5.0 %
n- шақырулар/сессиялардың жалпы саны	s- сәтсіз шақырулар/сессиялардың саны	сәтсіз шақырулар/сессиялардың үлесі,%	n- шақырулар/сессиялардың жалпы саны	s- сәтсіз шақырулар/сессиялардың саны	сәтсіз шақырулар/сессиялардың үлесі,%	n- шақырулар/сессиялардың жалпы саны	s- сәтсіз шақырулар/сессиялардың саны	сәтсіз шақырулар/сессиялардың үлесі,%
98	0	0	58	0	0	1809	75	4.146
156	1	0.642	92	1	1.087	1831	76	4.151
207	2	0.966	123	2	1.626	1853	77	4.155
256	3	1.172	152	3	1.974	1875	78	4.16
302	4	1.325	180	4	2.222	1896	79	4.167
347	5	1.441	207	5	2.415	1918	80	4.171
391	6	1.535	233	6	2.575	1940	81	4.175
435	7	1.609	259	7	2.703	1962	82	4.179
477	8	1.677	285	8	2.807	1984	83	4.183
520	9	1.731	310	9	2.903	2005	84	4.19
561	10	1.783	335	10	2.985	2027	85	4.193
603	11	1.824	360	11	3.056	2049	86	4.197
644	12	1.863	385	12	3.117	2070	87	4.203
685	13	1.898	409	13	3.178	2092	88	4.207
725	14	1.931	433	14	3.233	2114	89	4.21
765	15	1.961	457	15	3.282	2136	90	4.213
805	16	1.988	481	16	3.326	2157	91	4.219
845	17	2.012	505	17	3.366	2179	92	4.222
885	18	2.034	529	18	3.403	2201	93	4.225
924	19	2.056	553	19	3.436	2222	94	4.23
964	20	2.075	576	20	3.472	2244	95	4.234
1003	21	2.094	600	21	3.5	2265	96	4.238
1042	22	2.111	623	22	3.531	2287	97	4.241
1081	23	2.128	646	23	3.56	2309	98	4.244
1120	24	2.143	670	24	3.582	2330	99	4.249
1158	25	2.159	693	25	3.608	2352	100	4.252
197	26	2.172	716	26	3.631	2374	101	4.254
1235	7	2.186	739	27	3.654	2395	102	4.259
1274	28	2.198	762	28	3.675	2417	103	4.261
1312	29	2.21	785	29	3.694	2438	104	4.266
1350	30	2.222	808	30	3.713	2460	105	4.268
1389	31	2.232	831	31	3.73	2481	106	4.272
1427	32	2.242	854	32	3.747	2503	107	4.275
1465	33	2.253	876	33	3.767	2524	108	4.279
1503	34	2.262	899	34	3.782	2546	109	4.281
1541	35	2.271	922	35	3.796	2568	110	4.283
1578	36	2.281	944	36	3.814	2589	111	4.287
1616	37	2.29	967	37	3.826	2611	112	4.29
1654	38	2.297	990	38	3.838	2632	113	4.293
1691	39	2.306	1012	39	3.854	2654	114	4.295
1729	40	2.313	1035	40	3.865	2675	115	4.299
1767	41	2.32	1057	41	3.879	2697	116	4.301
1804	42	2.328	1080	42	3.889	2718	117	4.305
1842	43	2.334	1102	43	3.902	2740	118	4.307
1879	44	2.342	1125	44	3.911	2761	119	4.31
1916	45	2.349	1147	45	3.923	2782	120	4.313
1954	46	2.354	1169	46	3.935	2804	121	4.315
1991	47	2.361	1192	47	3.943	2825	122	4.319
2028	48	2.367	1214	48	3.954	2847	123	4.32
2065	49	2.373	1236	49	3.964	2868	124	4.324
2102	50	2.379	1259	50	3.971	2890	125	4.325
2139	51	2.384	1281	51	3.981	2911	126	4.328
2177	52	2.389	1303	52	3.991	2933	127	4.33
2214	53	2.394	1325	53	4	2954	128	4.333
2251	54	2.399	1347	54	4.009	2975	129	4.336
2288	55	2.404	1370	55	4.015	2997	130	4.338
2324	56	2.41	1392	56	4.023	-	-	-
2361	57	2.414	1414	57	4.031	-	-	-
2398	58	2.419	1436	58	4.039	-	-	-
2435	59	2.423	1458	59	4.047	-	-	-
2472	60	2.427	1480	60	4.054	-	-	-
2509	61	2.431	1502	61	4.061	-	-	-
2545	62	2.436	1524	62	4.068	-	-	-
2582	63	2.44	1546	63	4.075	-	-	-
2619	64	2.444	1568	64	4.082	-	-	-
2656	65	2.447	1590	65	4.088	-	-	-
2692	6	2.452	1612	66	4.094	-	-	-
2729	67	2.455	1634	67	4.1	-	-	-
2765	68	2.459	1656	68	4.106	-	-	-
802	69	2.463	1678	69	4.112	-	-	-
2839	70	2.466	1700	70	4.118	-	-	-
2875	71	2.47	1722	71	4.123	-	-	-
2912	72	2.473	1744	72	4.128	-	-	-
2948	73	2.476	1765	73	4.136	-	-	-

Ескертпе:

Кестені пайдалану мысалы:

"Өлшеулерді жүргізу барысында 156 бақылау шақырулар орындалды, оның ішінде бір шақыру сәтсіз болды, кесте деректері бойынша сәтсіз шақырулардың үлесі 0,642-ге тең".

Байланыс қызметтері
сапасының техникалық
өлшемдерін өлшеу
әдістемесіне
8-қосымша

Ұялы байланыс қызметтері сапасының техникалық өлшемдері

Р/с№	Техникалық өлшемдер	Шақыру оқиғалары	Өлшемдермен өзара байланысты қызмет сапасының көрсеткіші
1	2	3	4
1	Дауыстық ақпаратты жіберу
1.1	Дауыстық қосылуды орнатудың сәтсіз әрекеттер саны. Орнатылған қосылулардың жалпы саны. Сәтсіз әрекет: қосылу 15с ішінде орнатылған жоқ	Бастапқы нүкте: 2G үшін – "A CHANNEL_REQUEST"; 3G үшін "RRC CONNECTION REQUEST" бірінші хабарламасы үшін "Originating Conversational Call" сұрауының себебі бар; 4G үшін CS-Fallback рәсімі кезінде "EXTENDED SEVICE REQUEST" хабарламасынан "Mobile Originating CS-Fallback" сұрауының себебі бар RACH арнасы арқылы хабарлама жіберу Соңғы нүкте: "ALERTING" хабарламалары жіберілді: 1. В жағынан коммутаторға (UL); 2. Коммутатордан A (DL) жағына	Ұялы (тіркелген) байланыс желісі абонентімен қосылуды орнату кезінде жалпы шақырулар санынан сәтсіз шақырулар үлесі
1.2	Сәтті орнатылған қосылулардың үзілу саны Сәтті орнатылған қосылулардың жалпы саны. Қосылуды үзу - оны абоненттің бастамасынсыз тоқтату	Бастапқы нүкте: "ALERTING" хабарламалары жіберілді: 1. В жағынан коммутаторға (UL); 2. коммутаторданA (DL) жағына Соңғы нүкте: 2G үшін: хабарламаларды қабылдау "DISCONNECT" тарапы А немесе В 3G үшін: бір уақытта "DISCONNECT" хабарламасы бір терминалдан коммутатор бағыты бойынша және хабарлама бақыланбайды	Орнатылған қосылудың қосылу бастамасынсыз ажыраумен аяқталған шақырулар үлесі
1.3	Сөздің анықтылығы төмен дауыстық қосылулардың саны (дауыстық үлгілер) Дауыстық қосылулардың жалпы саны (дауыстық үлгілер)	ITU-T R.863, R 863.1 (MOS POLQA< 2,8) ұсынымдарға сәйкес түсінікті ұсынылған деңгейінен төмен тестілік сөздік реттіліктердің үлесі	Сөздерді беру сапасы бойынша нормативтерді қанағаттандырмай-тын шақырулар үлесі
2	Жауап беру сигналының кідіру уақытының шамасы
2.1	Өлшеулердің барлық сеансы бойынша шақырудың кідіру уақытының шамасы жөніндегі нормативтерді қанағаттандырмайтын бақылау шақырулардың саны. Өлшеулердің барлық сеансы уақытындағы бақылау шақырулардың жалпы жиынтық саны.	Бастапқы нүкте: Rach арнасы бойынша 2G – "A CHANNEL_REQUEST" үшін хабарлама жіберу; 3G үшін "Originating Conversational Call" сұрауының себебі бар "RRC CONNECTION REQUEST" бірінші хабарламасын жіберу; 4G үшін "Mobile Originating conversational Call" сұрауының себебі бар "EXTENDED SEVICE REQUEST" хабарламасынан CS-Fallback процедурасы кезінде "Mobile Originating CS-Fallback сұрауының себебі бар хабарлама жіберу Соңғы нүкте: "ALERTING" хабарламалары жіберілді: 1. жағынан в коммутаторға (UL); 2. коммутатордан a жағына (DL);	Жауап беру сигналының кідіру уақытының шамасы бойынша нормативтерді қанағаттандырмайтын ұялы байланыс (тіркелген) желіде аяқталатын шақырулардың үлесі Ұялы (тіркелген) байланыс желіде аяқталатын ұялы байланыс желідегі телефондық қосылуды белгілеудің орташа уақыты және жауап белгісін кідірту уақытының шамасы бойынша нормативтерді қанағаттандырмайтын шақырулар
3	Интернетке қол жеткізу қызметінің сапасы
3.1	WEB-парақшаны жүктеу сессияларының сәтті әрекет жасау саны WEB-парақшаны жүктеу сессияларының жалпы саны	Бастапқы нүкте: Интернет желісі ресурсына қол жеткізуге сұрау салу жіберу Түпкілікті нүкте: Сұрау салынған контент сәтті жүктелді	WEB-парақшаны жүктеу сәтті сессияларының үлесі – HTTP
3.2	FTP серверінен деректерді жүктеу сессияларының сәтті әрекет жасау саны FTP серверінен деректерді жүктеу сессияларының жалпы саны	Бастапқы нүкте: FTP серверінен деректерді жүктеуге сұрау салу жіберу Түпкілікті нүкте: Сұрау салынған контент сәтті жүктелді	FTP серверінен деректерді жүктеу сәтті сессияларының үлестері
3.3	HTTP серверінен деректерді жүктеу сессияларының сәтті әрекет жасау саны HTTP серверінен деректерді жүктеу сессияларының жалпы саны	Бастапқы нүкте: HTTPсерверінен деректерді жүктеуге сұрау салу жіберу Түпкілікті нүкте: Сұрау салынған контент сәтті жүктелді	HTTP серверінен деректерді жүктеу сәтті сессияларының үлестері
3.4	2 Мбит/с-дан аз орташа жүктеу жылдамдығымен FTP серверінен деректерді жүктеу сессияларының сәтті әрекеттерінің саны FTP серверінен деректерді жүктеу сессияларының жалпы саны	Бастапқы нүкте: FTP серверінен деректерді жүктеуге сұрау жіберу Соңғы нүкте: Сұралған контент сәтті жүктелген	FTP серверінен сәтті деректерді жүктеу сессияларының үлесі
3.5	1 Мбит/с-дан аз орташа жүктеу жылдамдығымен FTP серверінен деректерді жүктеу сессияларының сәтті әрекеттерінің саны FTP серверінен деректерді жүктеу сессияларының жалпы саны	Бастапқы нүкте: FTP серверінен деректерді жүктеуге сұрау жіберу Соңғы нүкте: Сұралған контент сәтті жүктелген	FTP серверінен сәтті деректерді жүктеу сессияларының үлесі
3.6	5 Мбит/с-дан төмен орташа жүктеу жылдамдығымен FTP серверінен деректерді жүктеу сессияларының сәтті әрекеттерінің саны 4G технологиясындағы FTP серверінен деректерді жүктеу сессияларының жалпы саны	Бастапқы нүкте: FTP серверінен деректерді жүктеуге сұрау жіберу Соңғы нүкте: Сұралған контент сәтті жүктелген	FTP серверінен сәтті деректерді жүктеу сессияларының үлесі

Ескертпе: аббревиатуралардың толық жазылуы:

1. BCCH – базалық станциядан мобильді терминалға дейінгі бағытта басқару ақпаратын беру үшін қажетті кең таратылатын басқару арнасы;

2. RSSI - 2G, dBm технологиясындағы сигнал деңгейінің көрсеткіші;

3. RSCP (Receive Signal Code Power) – UMTS, dBm технологиясындағы мобильді телефонның қабылдағыш енуінде қолданылатын пайдалы сигнал деңгейінің көрсеткіші;

4. Ec/Io – 3G технологиядағы шуылға пайдалы сигналдың қатынасы, dB;

5. RSRP (Reference Signal Received Power) - LTE, dBm технологиясының мобильдік телефонның қабылдағыш енуінде қабылданған пилоттық сигналдың қуаттылығының орташа мәні;

6. RACH (Random Access Channel) – мобильдік телефоннан ан базалық станцияға бағыттағы басқарудың жеке каналының белгіленуі туралы сұрану үшін қолданылатын рұқсат каналы;

7. RRC CONNECTION REQUEST – бекітілген қосылыстың бірінші деңгейінде мобильдік телефон жөнелткен хабарлама;

8. A CHANNEL_REQUEST – каналдың бөлінуіне сұранысқа ие мобильдік телефон жөнелткен хабарлама;

9. ALERTING (ескерту) – мобильдік телефонның жауапалдылық күйін сипаттайтын хабарлама;

10. DISCONNECTED (ажыратылған) – ажыратылған қосылысты сипаттайтын хабарлама;

11. EXTENDED SERVICE REQUEST-дауыстық байланысты жүзеге асыру немесе SMS хабарлама алу кезінде 4G желісіндегі мобильді телефон жіберетін хабарлама;

12. SMS (Short Message Service) – ұялы телефон көмегімен қысқа мәтінді хабарламаларды қабылдау мен жөнелтуді жүзеге асыруға мүмкіндік беретін технология;

13. SYN (synchronize) – қосылысты бекіту үшін тұтынушы жөнелткен топтама;

14. UL (UpLink) – UL (UpLink) – мобильдік терминалдан базалық станцияға канал;

15. DL (DownLink) – базалық станциядан мобильдік терминалға арна.

16. HTTP – деректерді берудің қолданбалы деңгейінің хаттамасы;

17. FTP – файлдарды жіберу хаттамасы.

Байланыс қызметтері
сапасының техникалық
өлшемдерін өлшеу
әдістемесіне
9-қосымша

Ұялы байланыс қызметтері сапасының техникалық өлшемдерін өлшеу нәтижелері туралы есеп

__________қаласы 20__жыл "__" _______

Өлшеулер жүргізудің негіздемесі: _____________________________________________

Өлшеулерді жүргізген қызметкерлердің тегі, аты, әкесінің аты (бар болса) және лауазымы:

__________________________________________________________________________

Елді мекеннің – облысты, ауданды нақтылай отырып, атауы, мекенжайы:

__________________________________________________________________

Өлшеулер жүргізудің әкімшілік шекарасы:_______________________________

__________________________________________________________________

Өлшеу жүргізудің уақыт аралығы:______________________________________

___________________________________________________________

Өлшеулер кешенінің сәйкестендіру деректері (жабдық түрі, зауыттық калибрлеу күні

немесе салыстырып тексеру мерзімі): __________________________________________

__________________________________________________________________

1. Өлшеу нәтижелері:

1-кесте – Ұялы байланыс желісінің сапа көрсеткіштері.

№	Көрсеткіш		Жергілікті жердің түрі*
№	Көрсеткіш		1	2	3	4
1	RSSI – 2G, dBm технологиясындағы пайдалы сигнал деңгейінің көрсеткіші	Ұсынылатын шекті мән	≤-75	≤-85	≤-95	≤-95
		Рұқсат етілген пайыз, %	5	10	10	10
		Өлшенген көрсеткіш, %
2	CPICH RSCP - 3G,dBm технологиясындағы сканерлеуші қабылдағыштың кірісіндегі қабылданатын пайдалы сигнал деңгейі	Ұсынылатын шекті мән	≤ -80	≤-90	≤-100	≤-105
		Рұқсат етілген пайыз, %	10	10	10	10
		Өлшенген көрсеткіш, %
3	Ec/Io – 3G, dB технологиясындағы шуға пайдалы сигналдың қатысы	Ұсынылатын шекті мән	<15	<15	<15	<15
		Рұқсат етілген пайыз, %	10	10	5	15
		Өлшенген көрсеткіш, %
4	RSRP - 4G,dBm технологиясындағы сканерлеуші қабылдағыштың кірісіндегі қабылданған тірек сигналдары қуатының орташа мәні	Ұсынылатын шекті мән	≤ -100	≤ -105	≤ -105	-
		Рұқсат етілген пайыз, %	5	10	15	-
		Өлшенген көрсеткіш, %

Ескертпе: Құрылыс тығыздығына байланысты жергілікті жердің түрлері:

1 – құрылыс тығыздығы жоғары қала (үй-жайлардың сыртынан);

2 – құрылыс тығыздығы төмен қала, шеті (үй-жайлардың сыртынан);

3 – ауылдық жер (лицензиялық міндеттемелерге сәйкес қамтылған);

4 – автотрассалар (лицензиялық міндеттемелерге сәйкес қамтылған);

2-кесте – Дауыстық ұялы байланыс қызметтерінің сапа көрсеткіштері.

№	Ұялы байланыс қызметтерінің сапасы көрсеткішінің атауы	Көрсеткіштің мәні
1	Ұялы байланыс желісінің абонентімен қосылуды орнатқан кезде шақырулардың жалпы санынан сәтсіз шақырулардың үлесі
2	Тіркелген телефон байланысы желісінің абонентімен қосылуды орнатқан кезде шақырулардың жалпы санынан сәтсіз шақырулардың үлесі
3	Абоненттің бастамасы бойынша емес, орнатылған қосылысты ажыратумен аяқталған шақырулар үлесі
4	Сөйлеуді беру сапасы бойынша нормативтерді қанағаттандырмайтын шақырулар үлесі (MOS POLQA < 2,8)
5	Сол өңірдегі ұялы байланыс желісіне аяқталатын ұялы байланыс желісіне қосылуды орнатудың орташа уақыты, секунд

3-кесте – Байланыс операторының жылжымалы желілері арқылы Интернетке қол жеткізу қызметтері сапасының көрсеткіштері.

№	Қызметтер сапасының көрсеткіші	Көрсеткіштің мәні
1	HTTP серверінен деректерді жүктеудің сәтті сессияларының үлесі, %
2	FTP серверінен деректерді жүктеудің сәтті сессияларының үлесі, %
3	WEB-парақшаны – HTTP парақты жүктеу сәтті сессияларының үлесі, %
4	FTP серверінен деректерді жүктеудің орташа жылдамдығы көрсеткішінің үлесі "төмен" желісі бойынша 2 Мбит/с-дан кем (лицензиялық міндеттемелерге сәйкес Д0, Д1, Д2, Д3 класы үшін)
5	FTP серверінен деректерді жүктеудің орташа жылдамдығы көрсеткішінің үлесі 3G технологиясындағы "төмен" желісі бойынша 1 Мбит/с-дан кем (С1С, О1С класы үшін)
6	FTP серверінен деректерді жүктеудің орташа жылдамдығы көрсеткішінің үлесі 4G технологиясындағы "төмен" желісі бойынша 5 Мбит/с-дан кем (С1С, О1С класы үшін)

Әрбір көрсеткіштердің қорытынды есептік мәнімен бірге барлық тестілер бойынша іс-әрекеттердің жалпы саны көрсетіледі – "көрсеткіш, (%)/әрекет саны"

Ескертпе:__________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Анықталды:_______________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Лауазымды тұлғалар:

Лауазымы _____________________________________________________________

тегі, аты, әкесінің аты (бар болса), қолы

Лауазымы _________________________________________________________________

тегі, аты, әкесінің аты (бар болса), қолы

Байланыс қызметтері
сапасының техникалық
өлшемдерін өлшеу
әдістемесіне
10-қосымша

БҚ – бағдарламалық құралдар

АЖБ БҚ – автоматтандырылған жұмыс орнын бақылаудың бағдарламалық құралдары

БАҚ – Бақылаудың аппараттық құралдары

Байланыс қызметтері
сапасының техникалық
өлшемдерін өлшеу
әдістемесіне
11-қосымша

Интернетке қол жеткізу қызметтерінің сапасын өлшеу нәтижелері туралы есеп

күні

Өлшеулер жүргізудің негіздемесі: ____________________________________________

__________________________________________________________________________

Өлшем жүргізген қызметкерлердің тегі, аты, әкесінің аты (ол болса) және лауазымы:

_________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Елді мекеннің – облысты, ауданды нақтылай отырып, атауы, мекенжайы: ____________

__________________________________________________________________________

Өлшеу жүргізудің уақыт аралығы: ___________________________________________

__________________________________________________________________________

Өлшеулер кешенінің сәйкестендіру деректері (жабдық түрі, тексеру мерзімі, сериялық нөмірлері):

__________________________________________________________________________

Тарифтік жоспар туралы ақпарат (кепілді жылдамдық мәндері және т.б.) ____________

__________________________________________________________________________

Зерттеу нысанының сыртқы ip-адресі туралы ақпарат: ____________________________

_____________________

1. Оператордың тіркелген байланыс желілері арқылы Интернетке қол жеткізу қызметтері сапасының көрсеткіштерін өлшеу нәтижелері:

Қосылу түрі		Байланыс арнасының өткізу қабілеті, Мбит/с	IP-пакеттердің кідірту уақыты, мс,	IP-пакеттерді кідірту вариациясы, мс	IP пакеттерін жоғалту, %
Өлшеу объектісі мен оператордың деректерді беру желісінде орналасқан тестілік сервер/аппараттық бақылау құралы арасында ТОБЖ бойынша ұйымдастырылған байланыс арналары бойынша деректерді беру кезінде	өлшенген мәні
	шекті мәні, артық емес	тарифтік жоспарға сәйкес	20	10	0,2
Өлшеу объектісі мен оператордың деректерді беру желісінде орналасқан тестілік сервер/аппараттық бақылау құралы арасындағы ТОБЖ+бұралған жұп, РРЛ+бұралған жұп үлгісіндегі құрама байланыс арналары бойынша деректерді беру кезінде	өлшенген мәні
	шекті мәні, артық емес	тарифтік жоспарға сәйкес	150	50	0,3
Оператордың деректерді беру желісінде орналасқан өлшеу объектісі мен тестілік сервер/аппараттық бақылау құралы арасындағы бір спутниктік учаскемен байланыстың құрамдас арналары бойынша деректерді беру кезінде	өлшенген мәні
	шекті мәні, артық емес	тарифтік жоспарға сәйкес	400	50	0,5

Анықталды:

__________________________________________________________________________

Лауазымды тұлғалар:

Лауазымы ________________________________________________________________

тегі, аты, әкесінің аты (бар болса), қолы

Лауазымы _________________________________________________________________

тегі, аты, әкесінің аты (бар болса), қолы

ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Внести в приказ Министра информации и коммуникаций Республики Казахстан от 29 августа 2017 года № 327 "Об утверждении Методики измерения технических параметров качества услуг связи" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 15980, опубликован 22 ноября 2017 года в Эталонном контрольном банке нормативных правовых актов Республики Казахстан) следующее изменение:

Методику измерения технических параметров качества услуг связи, утвержденную указанным приказом, изложить в новой редакции согласно приложению к настоящему приказу.

2. Комитету телекоммуникации Министерства цифрового развития, инноваций и аэрокосмической промышленности Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства цифрового развития, инноваций и аэрокосмической промышленности Республики Казахстан;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа представление в Юридический департамент Министерства цифрового развития, инноваций и аэрокосмической промышленности Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра цифрового развития, инноваций и аэрокосмической промышленности Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр цифрового развития,
инноваций и аэрокосмической промышленности
Республики Казахстан

Б. Мусин

"СОГЛАСОВАН"
Министр национальной экономики
Республики Казахстан

	Приложение к приказу Министра цифрового развития, инноваций и аэрокосмической промышленности Республики Казахстан от 28 апреля 2021 года № 153/НҚ
	Утверждена приказом Министра информации и коммуникаций Республики Казахстан от 29 августа 2017 года № 327

Методика измерения технических параметров качества услуг связи

Глава 1. Общие положения

1. Настоящая Методика измерения технических параметров качества услуг связи (далее – Методика) разработана в соответствии с подпунктом 6-8) пункта 1 статьи 8 Закона Республики Казахстан от 5 июля 2004 года "О связи" (далее – Закон) и предназначена для применения в процедуре проведения измерения технических параметров качества услуг связи.

2. Основные термины и определения, используемые в Методике:

1) доступность связи (доступность установления соединения) – вероятность установления требуемого соединения между вызывающим и вызываемым абонентами;

2) показатель доступности связи – доля успешных вызовов от общего числа сделанных попыток вызовов;

3) непрерывность связи (сохранность установленного соединения) – отсутствие преждевременного разъединения установленного соединения между двумя абонентами по причинам, не зависящим от них;

4) показатель непрерывности связи – доля вызовов, окончившихся разъединением установленного соединения по инициативе абонента;

5) контрольный заезд – метод измерения технических параметров качества услуг связи с применением мобильного измерительного комплекса в движении по определенному маршруту;

6) контрольный вызов – вызов, инициируемый мобильным измерительным комплексом, носимым измерительным комплексом либо мобильным телефоном с установленным специализированным программным обеспечением;

7) голосовой образец – звуковой фрагмент определенной продолжительности в милисекундах, проигрываемый во время контрольного вызова;

8) система обработки данных – система, состоящая из совокупности технических и программных средств, обеспечивающая обработку данных;

9) классификатор мест проводимых измерений – разделение окружающей среды, в которой проводятся измерения по административному делению, по виду проводимых измерений, по виду организационной деятельности (внеплановые, плановые);

10) передвижной измерительный комплекс – мобильный измерительный комплекс аппаратных устройств на базе автомобиля, применяемый для решения задач выполнения измерения;

11) покрытие – свойство сети сотовой связи, определяющее возможность доступа абонента к сети сотовой связи и ее сервисам;

12) показатель качества услуги – количественная характеристика услуги, полученная путем расчета из параметров качества, которая определяет результат деятельности оператора связи по предоставлению услуг связи и обслуживанию абонентов;

13) мобильный измерительный комплекс – передвижной или носимый комплекс аппаратных устройств, применяемый для решения задач выполнения измерения;

14) мобильный телефон и (или) модем – аппаратное устройство, поддерживающее функцию осуществления и поддержки сеансов связи;

15) навигационное устройство – устройство, получающее сигналы со спутниковых систем навигации с целью определения текущего местоположения устройства на Земле;

16) преждевременное разъединение установленного соединения – прекращение соединения (разговора) не по инициативе абонента;

17) измерительный комплекс – комплекс аппаратных устройств, в состав которого входят технические средства и программное обеспечение, применяемый для решения задач выполнения измерений;

18) неуспешные вызовы – вызовы, потерянные из-за блокировок и технических неисправностей на различных участках сети;

19) доля неуспешных вызовов – отношение количества неуспешных вызовов к общему количеству контрольных вызовов за период измерений, выраженное в процентах или абсолютной величине;

20) успешные вызовы – вызовы, закончившиеся ответом станции вызываемого абонента, включая не ответ или занятость вызываемого абонента, и (или) вызовы закончившиеся ответом оператора о том, что абонент находится вне зоны обслуживания или его аппарат выключен;

21) сканирующий приемник – прибор для регистрации сигналов и технических параметров радиосетей сотовой связи;

22) качество передачи речи – совокупность характеристик параметров передачи речевого информационного сигнала (громкость, разборчивость), поступившего в систему связи;

23) доля вызовов, не удовлетворяющих нормативам по качеству передачи речи – отношение количества вызовов (установленных соединений), не удовлетворяющих нормативам по качеству передачи речи к общему количеству контрольных вызовов за период измерений, выраженное в процентах;

24) разборчивость речи – относительное или процентное количество правильно принятых слушателями элементов речи из общего количества произнесенных;

25) таймаут – фиксированный интервал времени, после истечения которого осуществляется переход на следующее виртуальное событие;

26) носимый измерительный комплекс – малогабаритный мобильный комплекс аппаратных устройств, в состав которого входят технические средства и программное обеспечение, применяемый для решения задач выполнения измерений на местности и в помещениях;

27) технический параметр – количественная характеристика услуги, полученная в результате измерения;

28) качество услуги сотовой связи – совокупность показателей, характеризующих потребительские свойства телекоммуникационной услуги, которые определяют ее способность удовлетворить заявленные, установленные и заказанные потребности абонента;

29) измерение технических параметров качества услуг сотовой связи (далее – измерение) – нахождение значения необходимой величины опытным путем с помощью специальных технических средств.

3. В настоящей Методике применяются следующие сокращения:

2G – технология сотовой связи второго поколения;

3G – технология сотовой связи третьего поколения;

4G – технология сотовой связи четвертого поколения;

ВССН (Broadcast Common Control Channel) – широковещательный канал в сети 2G;

dBm – измеренная мощность сигнала в dB, отнесенная к 1mW;

EDGE (Enhanced Data rates for 2G Evolution) – высокоскоростная система передачи данных в сетях 2G;

FTP (File Transmission Protocol) – протокол передачи файлов;

GPRS (General Packet Radio Service) – система пакетной передачи данных;

GPS (Global Positioning System) – система глобального позиционирования;

HLR (Home Location Register) – "домашний" реестр абонентов;

HTTP (HyperText Transfer Protocol) – протокол прикладного уровня передачи;

MOS (Mean Opinion Score) – усредненная экспертная оценка качества передачи речи;

POLQA (Perceptual Objective Listening Quality Assessment) – алгоритм оценки разборчивости речи нового поколения;

RSSI – показатель уровня принятого сигнала в технологии 2G;

QoS (Quality of Service) – качество обслуживания;

SIM – модуль-карта, применяемый в сотовой связи для идентификации абонента;

SMS (Short Message Service) – сервис текстовых коротких сообщений;

SQI (Speech Quality Index) – индекс качества речи.

4. Объектом измерения являются технические параметры качества сети сотовой связи, голосовой услуги сотовой связи и доступа к Интернету посредством подвижных сетей связи в сетях связи Республики Казахстан.

5. Технические параметры голосовой услуги сотовой связи и доступа к Интернету посредством подвижных сетей связи в сетях связи измеряются для следующих видов соединений:

для приема/передачи голосовой информации при установлении вызова;

для приема/передачи данных при установлении контрольных сессий.

Технические параметры качества сети сотовой связи измеряются одновременно с оценкой качества услуг связи с помощью сканирующего приемника.

Глава 2. Условия выполнения измерения

6. Измерение проводят в режиме эксплуатации сети сотовой связи без перегрузок, сбоев, в климатических условиях, указанных в эксплуатационных документах на оборудование сотовой связи и используемые измерительные средства, вне периодов аномальной нагрузки на сеть, вызванной миграцией или нетипичным профилем использования услуг (праздничные дни, массовые мероприятия, техногенные происшествия).

7. Измерение проводят с применением электронных карт местности, и (или) карт местности на бумажных носителях.

8. Для определения географических координат точек измерения используется навигационное устройство, входящее в состав измерительного оборудования или встроенное в мобильный телефон.

9. При измерении технических параметров качества услуги сотовой связи предполагаются следующие условия:

оборудование сети сотовой связи находится в состоянии готовности;

оборудование на другом конце маршрута в цепочке "вызывающий абонент – вызываемый абонент" готово ответить на вызов.

10. Измерительные комплексы и вспомогательное оборудование подготавливаются к работе в соответствии с технической документацией.

11. Маршрут измерения планируется с учетом наличия покрытия сетями сотовой связи на предполагаемом участке измерений, а также в соответствии с лицензионными обязательствами оператора. Маршруты измерений составляются на основе описания маршрутов согласно приложению 1 к настоящей Методике.

12. При выполнении измерения соблюдаются:

1) требования государственных гигиенических нормативов к физическим факторам, оказывающим воздействие на человека, утвержденные Приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 28 февраля 2015 года № 169 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 11147);

2) требования по безопасности, установленные в инструкциях о эксплуатации применяемых средств измерения.

Глава 3. Процедура проведения измерения технических параметров качества услуг сотовой связи

Параграф 1. Метод измерения технических параметров качества услуг сотовой связи

13. Измерения проводятся методом контрольных вызовов для оценки показателей качества услуг связи и контрольных сессий для оценки показателей качества услуг доступа в интернет посредством подвижных сетей связи (далее – Интернет).

14. При выполнении каждого контрольного вызова/контрольной сессии регистрируются виртуальные точки, характеризующие статус соединения. Измерение технических параметров проводится по этим основным точкам.

15. Контрольные вызовы выполняются поочередно для исходящего и входящего вызова.

16. Контрольные вызовы проводятся от одного мобильного телефона:

до другого мобильного телефона;

на стационарные телефонные аппараты (автоответчики), подключенные к сети оператора фиксированной связи (фиксированная телефонная связь).

Параграф 2. Применяемые средства измерения технических параметров качества услуг сотовой связи

17. Средства измерения разделяются на:

1) передвижные измерительные комплексы;

2) носимые измерительные комплексы;

3) мобильные телефоны и (или) модемы с установленным специализированным программным обеспечением.

18. Передвижной измерительный комплекс состоит из следующих частей:

1) сканирующего приемника;

2) мобильных телефонов и (или) модемов;

3) внешних антенн (в зависимости от конфигурации);

4) системы обработки данных;

5) навигационного устройства;

6) вспомогательного оборудования.

Состав и схема подключения измерительного комплекса приведены в приложении 2 к настоящей Методике.

19. Носимый измерительный комплекс состоит из:

1) мобильных телефонов и (или) модемы;

2) контроллера.

При необходимости, к носимому измерительному комплексу подключаются сканирующий приемник и (или) навигационное устройство.

Состав и схема подключения измерительного комплекса приведены в приложении 2 к настоящей Методике.

20. Мобильный телефон для проведения измерения технических параметров состоит из:

1) мобильного устройства;

2) установленного на мобильное устройство специализированного программного обеспечения, позволяющего проводить измерения в сети сотовой связи.

Параграф 3. Последовательность выполнения измерения технических параметров качества услуг сотовой связи

21. Измерение проводится в следующей последовательности:

1) определяется территория, на которой планируется проведение контрольных заездов;

2) в границах выбранной территории определяется схема маршрута измерения мобильного измерительного комплекса;

3) измерительные средства настраиваются на измерение требуемых параметров согласно прилагаемой к ним инструкции по эксплуатации;

4) проводится измерение необходимых технических параметров в автоматическом режиме;

5) результаты измерения сохраняются для дальнейшей обработки и расчетов.

22. В результате проведения контрольного заезда для каждого маршрута автоматически формируются результаты измерений в графической и табличной формах следующих параметров качества услуг подвижной связи:

параметры, характеризующие качество покрытия сотовой связью;

параметры для оценки показателей доступности связи, непрерывности связи;

параметры для оценки величины времени задержки сигнала ответа и среднего времени установления телефонного соединения;

параметры для оценки средней разборчивости речи;

параметры, характеризующие услугу доступа в Интернет.

23. Измерение параметров, характеризующих качество покрытия сотовой связью, выполняется с помощью сканирующего приемника одновременно в сетях технологий 2G, 3G, 4G (в соответствии со стандартами и диапазонами частот, используемыми операторами на исследуемой территории). Сканирующий приемник обеспечивает регистрацию результата измерения каждой измеряемой характеристики не реже одного раза в секунду в каждой исследуемой сети. Измерения выполняются с использованием выносных антенн. Выносные антенны сканирующего приемника подключаются без использования устройств, ослабляющих сигнал.

В процессе измерений выполняется регистрация характеристик радиопокрытия, включая:

наилучший уровень RSSI принимаемых сигналов BCCH в сетях на основе технологии 2G;

наилучший уровень принимаемых пилотных сигналов CPICH RSCP в сетях на основе технологии 3G;

отношение принятой энергии чипа пилотного канала к общей принятой плотности энергии в полосе Ec/Io технологии 3G;

наилучший уровень принимаемых опорных сигналов RSRP в сетях на основе технологии 4G.

24. Оценка показателей доступности связи, непрерывности связи проводится согласно циклам измерения основных технических параметров, приведенных в приложении 3 к настоящей Методике. По истечении времени установления соединения и времени успешного соединения, попытка установления соединения учитывается в результатах измерения как неуспешная. Максимальная общая продолжительность измерения не превышает длительность завершения вызова и защитную паузу.

25. Зафиксированные измерительным комплексом параметры для оценки среднего времени установления телефонного соединения подлежат интерпретации с применением имеющегося программного обеспечения.

26. Измерение параметров для оценки средней разборчивости речи выполняется с использованием алгоритма POLQA.

Измерение проводится способом, где среднее оценочное значение качества речи рассчитывается как отношение общей суммы оценочных значений качества голосовых образцов к числу голосовых образцов.

Параметр для оценки средней разборчивости речи рассчитывается как результат статистической обработки, включающей оценки показателя качества речи для всех переданных речевых последовательностей.

27. Измерение параметров качества услуг доступа в Интернет выполняется на основе повторяющихся циклов тестов для различных сервисов. Циклы тестирования параметров качества услуг доступа в Интернет приведены в приложении 4 настоящей Методики.

28. В ходе измерений используется специальный локальный сервер, обеспечивающий равные условия выполнения тестов и исключающий влияние топологии и производительности аппаратной платформы на достоверность результатов измерений для каждой тестируемой сети. Локальный сервер подключается к точке обмена IP-трафиком и обеспечивает корректное выполнение тестов. Локальный сервер предназначен для измерения параметров передачи данных на основе протоколов HTTP и FTP и для размещения "эталонной" Web-страницы в сети Интернет.

29. Пропускная способность транспортных каналов не ограничивает скорость передачи данных.

Параграф 4. Характеристики погрешности и контроль точности результатов измерения технических параметров качества услуг сотовой связи

30. Количество контрольных вызовов/контрольных сессий для обеспечения надлежащей точности определяется в зависимости от класса мест проводимых измерений.

31. Классификатор мест проводимых измерений приведен в приложении 5 к настоящей Методике.

32. При проведении измерений по классам местности Д0, Д1, Д2 нормы, обеспечивающие техническую совместимость сетей и средств телекоммуникаций, показатели качества услуг связи, утвержденные Приказом Министра информации и коммуникаций Республики Казахстан от 22 ноября 2017 года № 410 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 16064), размеры единиц тарификации, утвержденные Приказом Председателя Агентства Республики Казахстан по информатизации и связи от 2 февраля 2009 года № 43 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 5573), для соответствующего рассчитываемого показателя принимаются в качестве ожидаемых. Количество контрольных вызовов/контрольных сессий следует быть достаточным для получения оценки каждого параметра с относительной погрешностью, не превышающей 15 % при доверительной вероятности 95 %.

33. Минимальное число необходимых контрольных вызовов/контрольных сессий при доверительной вероятности a = 95% и относительной погрешности 15% приведено в приложении 6 к настоящей Методике.

34. Для классов Д3, С1С, О1С расчет числа необходимых контрольных вызовов/контрольных сессий производится с применением алгоритма толерантных пределов, с установлением границ гарантированного соблюдения/нарушения норм. Описание алгоритма толерантных пределов приведено в приложении 7 к настоящей Методике.

При проведении измерений параметров качества услуг голосовой связи и средней скорости передачи данных количество контрольных вызовов (контрольных сессий) принимается равным фактическому значению, но не менее 98 контрольных вызовов для оценки качества услуг голосовой связи, в том числе качества передачи речи, и 58 сессий для оценки скорости передачи данных.

35. Для осуществления контроля точности результатов измерения проводится поверка применяемых средств измерений в аккредитованных поверочных лабораториях согласно методикам поверок средств измерений, зарегистрированных в реестре государственной системы обеспечения единства измерений (ГСИ РК) в соответствии с Правилами проведения поверки средств измерений, установления периодичности поверки средств измерений и формы сертификата о поверке средств измерений, утвержденными Приказом Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 27 декабря 2018 года № 934 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 18094).

Параграф 5. Обработка результатов измерения технических параметров качества услуг сотовой связи и алгоритмы вычислений

36. После обработки полученных путем измерения технических параметров рассчитываются показатели, характеризующие качество услуги сотовой связи. Технические параметры качества услуг сотовой связи указаны в приложении 8 к настоящей Методике.

37. Показатель доли неуспешных вызовов от общего числа вызовов при установлении соединений с абонентом сети сотовой (фиксированной телефонной) связи (показатель доступности связи), определяется как отношение количества неуспешных попыток установления голосового соединения к общему количеству тестовых голосовых соединений и рассчитывается по следующей формуле:

Значение =

где:

Q – количество неуспешных попыток установления голосового соединения;

N – общее количество попыток установления тестовых голосовых соединений.

38. Показатель доли вызовов, окончившихся преждевременным разъединением установленного соединения не по инициативе абонента (показатель непрерывности связи), определяется как отношение количества соединений, закончившихся не по инициативе абонента, к общему количеству успешных вызовов и рассчитывается по следующей формуле:

Значение =

где:

R – количество соединений, закончившихся не по инициативе мобильного телефона;

N – общее количество успешных вызовов.

39. Показатель среднего времени установления соединения в сети сотовой связи, завершающемся на сеть сотовой связи в том же регионе, определяется как отношение суммы значений параметров времени установления соединения к числу соединений, в которых был зафиксирован параметр и рассчитывается по следующей формуле:

Значение =

где:

Е – сумма параметров времени установления соединения;

N – общее количество тестовых голосовых соединений.

40. Показатель доли вызовов, не удовлетворяющих нормативам по качеству передачи речи, определяется как отношение количества принятых тестовых голосовых образцов с низкой разборчивостью речи к общему количеству тестовых голосовых образцов и рассчитывается по следующей формуле:

Значение=

где:

N<2,8 – количество принятых тестовых голосовых образцов с низкой разборчивостью речи (MOS POLQA < 2,8);

N – общее количество тестовых голосовых образцов.

41. Показатель доли успешных сессий загрузки web-страницы – HTTP. Расчет показателя выполняется с учетом общего количества попыток выполнения процедуры Attach. Процедура Attach включена в каждый цикл выполнения сессии теста загрузки web-страницы. Расчет показателя выполняется по следующей формуле:

Значение =

где:

P – количество успешных попыток сессий загрузки WEB-страницы;

N – общее количество сессий загрузки WEB-страницы.

42. Показатель доли успешных сессий загрузки данных с сервера HTTP. Расчет показателя выполняется с учетом общего количества попыток выполнения процедуры Attach. Процедура Attach включена в каждый цикл выполнения сессии теста загрузки данных, рассчитывается по следующей формуле:

Значение =

где:

D – количество успешных сессий загрузки данных с сервера HTTP;

N – общее количество сессий загрузки данных с сервера HTTP.

43. Показатель доли успешных сессий загрузки данных с сервера FTP. Расчет показателя выполняется с учетом общего количества попыток выполнения процедуры Attach. Процедура Attach включена в каждый цикл выполнения сессии теста загрузки данных и рассчитывается по следующей формуле:

Значение =

где:

H – количество успешных сессий загрузки данных с сервера FTP;

N – общее количество сессий загрузки данных с сервера FTP.

44. Показатель доли значений средней скорости загрузки данных с сервера FTP меньше порогового значения в зависимости от технологии по линии "вниз":

Значение =

где:

R – количество сессий, где значение показателя средней скорости загрузки данных с сервера FTP меньше порогового;

N – общее количество сессий загрузки данных с сервера FTP

45. Любая из описанных сессий (голосовая или передача данных) не принимается в расчет, если она была несвоевременно завершена или не была начата по причине отсутствия средств на балансе SIM - карт устройств из тестового комплекса.

Параграф 6. Формы представления результатов измерения

46. По итогам проведения измерения формируется отчет о результатах измерений технических параметров качества услуг сотовой связи по форме, согласно приложению 9 к настоящей Методике.

Глава 4. Условия выполнения измерений технических параметров качества услуг доступа к Интернету посредством фиксированных сетей связи

Параграф 1. Условия выполнения измерений параметров качества посредством фиксированных сетей связи

47. Измерения проводят в режиме эксплуатации фиксированных сетей связи без перегрузок, сбоев, в климатических условиях, указанных в эксплуатационных документах на оборудование фиксированных сетей связи и используемые измерительные средства.

48. Выполнение измерений проводится вне периодов аномальной нагрузки на сеть (праздничные дни, массовые мероприятия, техногенные происшествия).

49. Измерения технических параметров качества передачи данных проводятся при условии загрузки измеряемого порта не более чем на 80% от его пропускной способности.

50. При проведении инструментального контроля на тестовых портативных компьютерах (ноутбуках) необходимо отключить антивирусные и прочие программы, из-за которых происходит повышение загрузки центрального процессора, либо передаче данных по сети.

51. При проведении инструментального контроля от локальной сети абонента необходимо физически отключить все сетевые устройства (в том числе клиентские маршрутизаторы), за исключением средств измерений.

52. Тестовые файлы состоят из несжимаемых данных.

53. Минимальному объему тестового файла необходимо вдвое превышать теоретически максимальное значение скорости передачи данных измеряемого соединения.

54. В целях обеспечения объективности процесса измерений оператор связи предоставляет доступ к тестовому серверу с подключенным каналом связи, размещенному на своей сети передачи данных.

55. Для измерения ключевых качественных характеристик предоставляемого канала связи на сети передачи данных оператора связи устанавливается аппаратное средство контроля № 2 с подключенным каналом связи для организации соединения с аппаратным средством контроля № 1, подключаемым взамен оконечного оборудования абонента.

56. В целях обеспечения объективности процесса измерений размещение сервера целесообразно осуществить на минимальном расстоянии от точки обмена трафиком оператора связи.

Параграф 2. Применяемые средства измерений технических параметров качества услуг доступа к Интернету посредством фиксированных сетей связи

57. Средства измерений разделяются на:

1) аппаратные средства контроля;

2) программные средства контроля, устанавливаемые на портативный компьютер (ноутбук);

3) портативный компьютер (ноутбук).

Параграф 3. Процедура выполнения измерений технических параметров качества услуг доступа к Интернету посредством фиксированных сетей связи

58. При проведении контрольных измерений, применяется веб-сервис индикации показателей качества услуг установленного типа с выбором тестового сервера, размещҰнного на сети оператора в качестве сервера контрольных измерений.

59. Измерение осуществляется с применением аппаратно-программных, аппаратных, программных средств контроля посредством проведения контрольных измерений (нагрузочных тестов) продолжительностью не менее 600 секунд (10 минут).

60. Типовая схема организации измерений приведена в приложении 10 к настоящей Методике.

61. По результатам измерений формируется отчет о результатах измерений качества услуг доступа в Интернет согласно приложению 11 к настоящей Методике.

62. К измеряемым характеристикам качества услуг доступа к Интернету посредством фиксированных сетей связи относятся следующие параметры подключения:

пропускная способность канала по направлениям "от"/"к" абонента, единица измерения "Мбит/с";

время задержки IP-пакетов, единица измерения "мсек";

вариация времени задержки IP-пакетов (далее – джиттер), единица измерения "мсек";

потери IP-пакетов, единица измерения "процент".

63. Измерение параметра пропускной способности канала по направлениям "от"/"к" абонента заключается в передаче известного числа байтов между аппаратными средствами контроля в обоих направлениях за устанавливаемый интервал времени и дальнейшего вычисления пропускной способности передачи данных по формуле:

бит/с,

где

Nбайт – число переданных байт,

tуст – установленный период времени, сек.

64. Измерение параметра времени задержки IP-пакетов заключается в отправке и дальнейшей приемке тестовых пакетов аппаратными средствами контроля. В процессе измерения задействуются минимум 2 аппаратных средства контроля (№ 1 и № 2), при этом, аппаратное средство контроля № 1 вставляет временную метку 1 в каждый тестовый пакет и отсылает последовательность тестовых пакетов на аппаратное средство контроля № 2. Аппаратное средство контроля № 2 принимает тестовые пакеты, вставляет в пакеты временную метку 2 и отсылает их обратно на аппаратное средство контроля № 1. Аппаратное средство контроля № 1 получает последовательность тестовых пакетов с проставленными временными метками 1 и 2 и проставляет временную метку 3 (для вычисления двусторонней задержки).

65. Время двусторонней задержки i-го пакета вычисляется по формуле:

dTyx2i= dTy2i- dTxi,

где

i – первый пакет в тестовом потоке.

dTyx2i - время двусторонней задержки i-го пакета.

dTxi – время отправки i-го пакета в тестовом потоке на выходе аппаратного средства контроля 1 (первая временная метка пакета).

dTy2i – время приҰма i-го пакета в тестовом потоке на входе аппаратного средства контроля 1 (третья временная метка пакета).

66. Измерение параметра вариации времени задержки осуществляется с использованием аппаратных средств контроля, путем контроля временных меток в тестовых пакетах, отправленных между аппаратными средствами контроля.

67. Измерение параметра коэффициента потери пакетов осуществляется с использованием аппаратных средств контроля путем отсылки последовательности тестовых пакетов с аппаратного средства контроля № 1 на вход аппаратного средства контроля № 2 и обратно с последующим сравнением количества отосланных и принятых пакетов для определения коэффициента двусторонней потери пакетов.

Параграф 4. Характеристики погрешности измерения и контроль точности результатов измерения

68. При проведении измерений устанавливаются следующие характеристики погрешности:

- пределы допускаемой абсолютной погрешности измерений продолжительности сеанса измерений, с +- 0,5

- пределы допускаемой абсолютной погрешности измерений количества переданной (принятой) информации, байт

10 Мбайт – 10

10 Мбайт – 10-4 К,

где К – количество информации в байтах

Параграф 5. Обработка результатов измерений и алгоритмы вычислений

69. После обработки полученных путем измерения технических параметров рассчитываются показатели, характеризующие качество услуги доступа в Интернет посредством фиксированных сетей связи.

70. Показатель пропускной способности канала связи Кпр определяется по формуле:

где

S – среднее значение пропускной способности передачи данных, определенное за период измерений;

Sтариф– максимальное значение пропускной способности передачи данных, гарантированное абоненту в соответствии с тарифным планом или договором.

71. Показатель времени задержки IP-пакетов tзадержки определяется по формуле:

где

dTyx (average) – среднее время двусторонней задержки теста;

dTyx (i,n) – время двусторонней задержки пакета;

i – первый пакет в тестовом потоке;

n – последний пакет в тестовом потоке;

N – количество пакетов в тестовом потоке.

72. Показатель вариации времени задержки определяется по формуле:

где

Javerage – усреднҰнное значение времени вариации задержки в тестовом потоке от i-го до j-го пакета;

Jk – время вариации задержки текущего пакета;

i – первый пакет в тестовом потоке;

n – последний пакет в тестовом потоке;

N – количество пакетов в тестовом потоке.

73. Показатель потери IP-пакетов определяется по формуле:

где

FLRT (i,j) – коэффициент потери пакетов в тестовом потоке от i-го пакета до j-го;

IT – количество отправленных тестовых пакетов;

ET – количество полученных тестовых пакетов;

T – временной интервал;

i – первый пакет в тестовом потоке;

j – последний пакет в тестовом потоке.

Приложение 1
к Методике измерения
технических параметров
качества услуг связи

Описание маршрутов

Перед выполнением контрольных заездов заранее составляется маршрут измерения согласно следующему описанию:

1) маршрут измерения включает административные и общественные организации населенных пунктов, центральные площади, территории торговых и культурных центров, подъезды к вокзалам и аэропортам, образовательным учреждениям и иным важным социальным объектам, туристские зоны, доступные для проезда, а также иные территории с высокой плотностью концентрации абонентов;

2) в населенных пунктах маршрут измерения охватывает максимально возможное количество магистральных дорог, улиц с высокой плотностью движения в пределах административной границы города, а также кольцевые дороги;

3) вне населенных пунктов маршрут измерения включает автомобильные дороги, соединяющие населенные пункты, в пределах территории проведения измерений;

4) маршрут измерения равномерно распределяется по территории, на которой проводятся измерения;

5) в случае изменения административных границ населҰнного пункта, показатели качества связи во вновь присоединяемых районах, в течении первого года после изменения, рассчитываются согласно типу местности, присущему указанному населҰнному пункту до присоединения.

При выполнении измерений допустимы некоторые отклонения от заранее определенного маршрута, связанные с ремонтом дорог, перекрытием проездов, шлагбаумами, плохим дорожным покрытием.

При многократном движении по участку тестирования, во время обработки средствами программного обеспечения необходимо использовать средние значения результатов измерений. В случае проведения измерений вдоль дороги, усреднение составляет величину, равную ширине дороги.

Приложение 2
к Методике измерения
технических параметров
качества услуг связи

Состав и схема подключения измерительного комплекса

Приложение 3
к Методике измерения
технических параметров
качества услуг связи

Циклы измерения основных технических параметров

Цикл измерения параметров для расчета показателя доступности голосовой услуги

Направление вызова	Операция	Длительность, секунд
1	2	3
Вызов, инициированный мобильным телефоном	Общая продолжительность цикла измерения (Call Window)	40
	Установление соединения (Call setup time)	20
	Длительность успешного соединения (Call Duration)	10
	Защитная пауза между циклами, не менее	10
Вызов, принятый мобильным телефоном	Общая продолжительность измерения (Call Window)	40
	Установление соединения (Call setup time)	20
	Длительность успешного соединения (Call Duration)	10
	Защитная пауза между циклами, не менее	10

Цикл измерения параметров для расчета показателя непрерывности услуги

Направление вызова	Операция	Длительность, с
1	2	3
Вызов, инициированный мобильным телефоном	Общая продолжительность цикла измерения (Window duration)	90
	Установление соединения (Call setup time)	15
	Длительность успешного соединения (Call Duration)	65
	Защитная пауза, не менее	10
Вызов, принятый мобильным телефоном	Общая продолжительность цикла измерения (Window duration)	80
	Установление соединения (Call setup time)	20
	Длительность успешного соединения (Call Duration)	65
	Защитная пауза, не менее	10

Приложение 4
к Методике измерения
технических параметров
качества услуг связи

Циклы тестирования параметров качества услуг доступа в Интернет

Операция	Длительность таймаута	Примечание
Параметры тестирования для сетей 3G
Payload ping x5	1 секунда (на каждый пинг)	800 byte, ICMP Ping x5, без пауз между пингами; (ping X.X.X.X -n 5 -l 800 -w 1000
HTTP DL	IP Service access setup time – 30 секунд Session duration – 20 секунд	Несжимаемый контент. Окно тестирования – 50 секунд
HTTP WEB browsing 1	IP Service access setup time – 30 секунд к Session duration – 30 секунд	Kepler. Окно тестирования – 60 секунд
FTP DL	IP Service access setup time – 30 секунд Session duration – 20 секунд	Несжимаемый контент. Окно тестирования – 50 секунд
Wait	10 секунд (между циклами)
Параметры тестирования для сетей 4G
Payload ping x5	1 секунда (на каждый пинг)	800 byte, ICMP Ping x5, без пауз между пингами; (ping X.X.X.X -n 5 -l 800 -w 1000
HTTP DL	IP Service access setup time – 20 секунд Session duration – 10 секунд	Несжимаемый контент. Окно тестирования – 30 секунд
HTTP WEB browsing 1	IP Service access setup time – 20 секунд Session duration – 20 секунд	Kepler. Окно тестирования – 40 секунд
FTP DL	IP Service access setup time – 20 секунд Session duration – 10 секунд	Несжимаемый контент. Окно тестирования – 30 секунд
Wait	10 секунд (между циклами)

Примечание: Каждый отдельный цикл тестов данных включает процедуры Attach и установление PDP контекста и завершается командами деактивация PDP контекста и Detach. При тестировании сетей 4G команда PDP Context Activation соответствует процедуре EPS Bearer Setup.

Расшифровка аббревиатур:

1. Attach – процедура регистрации устройства в сети;

2. Detach – процедура отключения устройства от сети;

3. EPS Bearer Setup – процедура установки виртуального соединения;

4. PDP Context Activation – активация услуг пакетной передачи данных;

5. PDP – протокол пакетных данных;

6. FTP DL – процедура загрузки данных по протоколу передачи файлов по сети;

7. Payload ping – процедура пинга с полезной нагрузкой;

8. HTTP DL – процедура загрузки данных по протоколу передачи гипертекста;

9. HTTP WEB browsing 1 – просмотр веб-страниц по протоколу передачи гипертекста;

10. Wait – ожидание.

Приложение 5
к Методике измерения
технических параметров
качества услуг связи

Классификатор мест проводимых измерений

Классификатор проводимых измерений
С1С	Аэропорты, железнодорожные/автобусные вокзалы, бизнес центры, административные комплексы, выставочные площади, места проведения культурно-массовых мероприятий	Измерения, выполняемые снаружи зданий
Д0	Города с населением более 1 миллиона человек	Измерения, выполняемые только в движении
Д1	Города республиканского значения и (или) с населением более 300 тысяч человек
Д2	Городская местность (средние и большие города с населением от 50000 до 300000 человек)
Д3	Сельская местность и малые города с населением до 50000 человек
О1С	Измерения на основе поступивших обращений	Измерения, выполняемые снаружи зданий

Примечание: Измерения по классу С1С проводятся непосредственно на месте путем сбора статистики, по классам Д0, Д1, Д2, Д3 – в движении, по классу О1С – на основе поступивших обращений.

Приложение 6
к Методике измерения
технических параметров
качества услуг связи

Минимальное число необходимых контрольных вызовов/контрольных сессий при доверительной вероятности a = 95 %

№	Нормативное значение показателя	Число контрольных вызовов/сессий при относительной погрешности 15 %*
1	0,025	6659
2	0,03	5521
3	0,05	3244
4	0,08	1963
5	0,10	1537

* согласно формуле, приведенной в рекомендации Международного союза электросвязи Е.804

Приложение 7
к Методике измерения
технических параметров
качества услуг связи

Описание алгоритма толерантных пределов

Расчет необходимого количества вызовов/сессий для обеспечения надлежащей точности выполняется с помощью формулы, связывающей вероятность P (S < s) наступления того факта, что количество неуспешных вызовов/сессий не превысит s, с заданной нормой потерь вызовов/неуспешных сессий p и количеством попыток вызова/сессий n:

где

n – количество попыток вызова/сессий;

k – количество неуспешных попыток вызова/сессий;

S<s – условие нарушения нормы доли неуспешных вызовов/сессий;

pk– вероятность неуспешных вызовов;

pk (1-p)n-k – вероятность того, что после n вызовов/сессий k из них были неуспешны;

– количество сочетаний из n по k;

- суммирование по всем вариантам, соответствующим условию S < s.

Применение формулы дает две расчетные точки:

Граница гарантированного соблюдения нормы рассчитывается исходя из формулы обратной вероятности:

где

Q – граница гарантированного соблюдения нормы;

P – доверительная вероятность.

В этом случае, значения s и n соответствуют условию: если после проведения n вызовов количество потерянных вызовов/неуспешных сессий не превысит s, то норма потерь вызовов/неуспешных сессий будет соблюдена p с доверительной вероятностью P.

Граница гарантированного нарушения нормы если решение ищется для P (S < s), то найденные значения s и n соответствуют удовлетворению следующего условия: если после проведения n вызовов/сессий количество неуспешных вызовов/сессий больше s, то норма доли неуспешных вызовов/сессий p будет нарушена с доверительной вероятностью P.

Границы соблюдения нормы доли неуспешных вызовов от общего числа вызовов при установлении соединений с абонентом сети сотовой связи (p = 3.0 %) и нормы доли неуспешных сессий (p = 5.0 %) указаны в следующей таблице:

p = 3.0 %			p = 5.0 %
n – общее число вызовов/сессий	s – число неуспешных вызовов/сессий	Доля неуспешных вызовов/сессий, %	n – общее число вызовов/сессий	s – число неуспешных вызовов/сессий	Доля неуспешных вызовов/сессий, %	n – общее число вызовов/сессий	s – число неуспешных вызовов/сессий	Доля неуспешных вызовов/сессий, %
98	0	0	58	0	0	1809	75	4.146
156	1	0.642	92	1	1.087	1831	76	4.151
207	2	0.966	123	2	1.626	1853	77	4.155
256	3	1.172	152	3	1.974	1875	78	4.16
302	4	1.325	180	4	2.222	1896	79	4.167
347	5	1.441	207	5	2.415	1918	80	4.171
391	6	1.535	233	6	2.575	1940	81	4.175
435	7	1.609	259	7	2.703	1962	82	4.179
477	8	1.677	285	8	2.807	1984	83	4.183
520	9	1.731	310	9	2.903	2005	84	4.19
561	10	1.783	335	10	2.985	2027	85	4.193
603	11	1.824	360	11	3.056	2049	86	4.197
644	12	1.863	385	12	3.117	2070	87	4.203
685	13	1.898	409	13	3.178	2092	88	4.207
725	14	1.931	433	14	3.233	2114	89	4.21
765	15	1.961	457	15	3.282	2136	90	4.213
805	16	1.988	481	16	3.326	2157	91	4.219
845	17	2.012	505	17	3.366	2179	92	4.222
885	18	2.034	529	18	3.403	2201	93	4.225
924	19	2.056	553	19	3.436	2222	94	4.23
964	20	2.075	576	20	3.472	2244	95	4.234
1003	21	2.094	600	21	3.5	2265	96	4.238
1042	22	2.111	623	22	3.531	2287	97	4.241
1081	23	2.128	646	23	3.56	2309	98	4.244
1120	24	2.143	670	24	3.582	2330	99	4.249
1158	25	2.159	693	25	3.608	2352	100	4.252
197	26	2.172	716	26	3.631	2374	101	4.254
1235	7	2.186	739	27	3.654	2395	102	4.259
1274	28	2.198	762	28	3.675	2417	103	4.261
1312	29	2.21	785	29	3.694	2438	104	4.266
1350	30	2.222	808	30	3.713	2460	105	4.268
1389	31	2.232	831	31	3.73	2481	106	4.272
1427	32	2.242	854	32	3.747	2503	107	4.275
1465	33	2.253	876	33	3.767	2524	108	4.279
1503	34	2.262	899	34	3.782	2546	109	4.281
1541	35	2.271	922	35	3.796	2568	110	4.283
1578	36	2.281	944	36	3.814	2589	111	4.287
1616	37	2.29	967	37	3.826	2611	112	4.29
1654	38	2.297	990	38	3.838	2632	113	4.293
1691	39	2.306	1012	39	3.854	2654	114	4.295
1729	40	2.313	1035	40	3.865	2675	115	4.299
1767	41	2.32	1057	41	3.879	2697	116	4.301
1804	42	2.328	1080	42	3.889	2718	117	4.305
1842	43	2.334	1102	43	3.902	2740	118	4.307
1879	44	2.342	1125	44	3.911	2761	119	4.31
1916	45	2.349	1147	45	3.923	2782	120	4.313
1954	46	2.354	1169	46	3.935	2804	121	4.315
1991	47	2.361	1192	47	3.943	2825	122	4.319
2028	48	2.367	1214	48	3.954	2847	123	4.32
2065	49	2.373	1236	49	3.964	2868	124	4.324
2102	50	2.379	1259	50	3.971	2890	125	4.325
2139	51	2.384	1281	51	3.981	2911	126	4.328
2177	52	2.389	1303	52	3.991	2933	127	4.33
2214	53	2.394	1325	53	4	2954	128	4.333
2251	54	2.399	1347	54	4.009	2975	129	4.336
2288	55	2.404	1370	55	4.015	2997	130	4.338
2324	56	2.41	1392	56	4.023	-	-	-
2361	57	2.414	1414	57	4.031	-	-	-
2398	58	2.419	1436	58	4.039	-	-	-
2435	59	2.423	1458	59	4.047	-	-	-
2472	60	2.427	1480	60	4.054	-	-	-
2509	61	2.431	1502	61	4.061	-	-	-
2545	62	2.436	1524	62	4.068	-	-	-
2582	63	2.44	1546	63	4.075	-	-	-
2619	64	2.444	1568	64	4.082	-	-	-
2656	65	2.447	1590	65	4.088	-	-	-
2692	6	2.452	1612	66	4.094	-	-	-
2729	67	2.455	1634	67	4.1	-	-	-
2765	68	2.459	1656	68	4.106	-	-	-
802	69	2.463	1678	69	4.112	-	-	-
2839	70	2.466	1700	70	4.118	-	-	-
2875	71	2.47	1722	71	4.123	-	-	-
2912	72	2.473	1744	72	4.128	-	-	-
2948	73	2.476	1765	73	4.136	-	-	-

Примечание:

пример использования таблицы:

"В ходе проведения измерений было совершено 156 контрольных вызовов, среди них один вызов оказался неуспешным, то по данным таблицы доля неуспешных вызовов равна 0,642.".

Приложение 8
к Методике измерения
технических параметров
качества услуг связи

Технические параметры качества услуг сотовой связи

№ п/п	Технический параметр	События вызовов	Показатель качества услуги, взаимосвязанный с параметром
1	2	3	4
1	Передача голосовой информации
1.1	Количество неуспешных попыток установления голосового соединения. Общее количество установленных соединений. Неуспешная попытка: соединение не установлено в течение 15 с	Начальная точка: Отправка по каналу RACH сообщения для 2G – "A CHANNEL_REQUEST"; для 3G первого сообщения "RRC CONNECTION REQUEST" с причиной запроса "Originating Conversational Call"; для 4G, при процедуре CS-Fallback от сообщения "EXTENDED SEVICE REQUEST" c причиной запроса "Mobile Originating CS-Fallback" Конечная точка: Переданы сообщения "ALERTING": 1. от стороны В к коммутатору (UL); 2. от коммутатора к стороне A (DL)	Доля неуспешных вызовов от общего числа вызовов при установлении соединений с абонентом сети сотовой (фиксированной) связи
1.2	Количество обрывов успешно установленных соединений. Общее количество успешно установленных соединений. Обрыв соединения – его прекращение не по инициативе абонентов	Начальная точка: Переданы сообщения "ALERTING": 1. от стороны В к коммутатору (UL); 2. от коммутатора к стороне A (DL) Конечная точка: Для 2G: прием сообщения "DISCONNECT" стороной А или В Для 3G: не наблюдаются одновременно сообщение "DISCONNECT" в направлении коммутатора от одного терминала и сообщение	Доля вызовов, окончившихся разъединением установленного соединения не по инициативе соединения
1.3	Количество голосовых соединений (голосовых образцов) с низкой разборчивостью речи Общее количество голосовых соединений (голосовых образцов).	Доля тестовых речевых последовательностей, при которых оценка разборчивости ниже рекомендованного уровня согласно Рекомендаций ITU-T R.863, R 863.1 (MOS POLQA < 2,8).	Доля вызовов, не удовлетворяющих нормативам по качеству передачи речи
2	Величина времени задержки сигнала ответа
2.1	Количество контрольных вызовов, не удовлетворяющих нормативам по величине времени задержки вызова, за все сеансы измерений. Общее суммарное количество контрольных вызовов за все сеансы измерений.	Начальная точка: Отправка по каналу RACH сообщения для 2G – "A CHANNEL_REQUEST"; для 3G первого сообщения "RRC CONNECTION REQUEST" с причиной запроса "Originating Conversational Call"; для 4G, при процедуре CS-Fallback от сообщения "EXTENDED SEVICE REQUEST" c причиной запроса "Mobile Originating CS-Fallback" Конечная точка: Переданы сообщения "ALERTING": 1. от стороны В к коммутатору (UL); 2. от коммутатора к стороне A (DL)	Доля вызовов в сети сотовой связи при вызовах, завершающихся на сеть сотовой (фиксированной) связи и не удовлетворяющих нормативу по величине времени задержки сигнала ответа Среднее время установления телефонного соединения в сети сотовой связи, завершающемся на сеть сотовой (фиксированной) связи и не удовлетворяющих нормативу по величине времени задержки сигнала ответа
3	Качество услуги доступа в Интернет
3.1	количество успешных попыток сессий загрузки WEB-страницы общее количество сессий загрузки WEB-страницы	Начальная точка: Отправка запроса на доступ к ресурсу сети Интернет Конечная точка: Запрошенный контент успешно загружен	Доля успешных сессий загрузки WEB-страницы – HTTP
3.2	количество успешных попыток сессий загрузки данных с сервера FTP общее количество сессий загрузки данных с сервера FTP	Начальная точка: Отправка запроса на загрузку данных с сервера FTP Конечная точка: Запрошенный контент успешно загружен	доли успешных сессий загрузки данных с сервера FTP
3.3	количество успешных попыток сессий загрузки данных с сервера HTTP общее количество сессий загрузки данных с сервера HTTP	Начальная точка: Отправка запроса на загрузку данных с сервера HTTP Конечная точка: Запрошенный контент успешно загружен	доли успешных сессий загрузки данных с сервера HTTP
3.4	количество успешных попыток сессий загрузки данных с сервера FTP со средней скоростью загрузки меньше 2 Мбит/с общее количество сессий загрузки данных с сервера FTP	Начальная точка: Отправка запроса на загрузку данных с сервера FTP Конечная точка: Запрошенный контент успешно загружен	доли успешных сессий загрузки данных с сервера FTP
3.5	количество успешных попыток сессий загрузки данных с сервера FTP со средней скоростью загрузки меньше 1 Мбит/с общее количество сессий загрузки данных с сервера FTP в технологии 3G	Начальная точка: Отправка запроса на загрузку данных с сервера FTP Конечная точка: Запрошенный контент успешно загружен	доли успешных сессий загрузки данных с сервера FTP
3.6	количество успешных попыток сессий загрузки данных с сервера FTP со средней скоростью загрузки меньше 5 Мбит/с общее количество сессий загрузки данных с сервера FTP в технологии 4G	Начальная точка: Отправка запроса на загрузку данных с сервера FTP Конечная точка: Запрошенный контент успешно загружен	доли успешных сессий загрузки данных с сервера FTP

Примечание: расшифровка аббревиатур:

1. BCCH – широковещательный канал управления, необходимый для передачи управляющей информации в направлении от базовой станции к мобильному телефону;

2. RSSI – показатель уровня принятого сигнала в технологии 2G, dBm;

3. RSCP (Receive Signal Code Power) – показатель уровня принятого полезного сигнала на входе приемника мобильного терминала в технологии 3G, dBm;

4. Ec/Io – отношение полезного сигнала к шуму в технологии 3G, dB;

5. RSRP (Reference Signal Received Power)- cреднее значение мощности принятых пилотных сигналов на входе приемника мобильного терминала технологии 4G, dBm;

6. RACH (Random Access Channel) – канал доступа, использующийся для запроса о назначении индивидуального канала управления в направлении от мобильного телефона к базовой станции;

7. RRC CONNECTION REQUEST – сообщение, отправляемое мобильным телефоном на первом этапе установления соединения;

8. A CHANNEL_REQUEST – сообщение, отправляемое мобильным телефоном, в котором находится запрос на выделение канала;

9. ALERTING (предупреждение) – сообщение, характеризует предответное состояние мобильного телефона;

10. DISCONNECTED (разъединено) – сообщение, характеризующее разъединение соединения;

11. EXTENDED SERVICE REQUEST – сообщение, отправляемое мобильным терминалом, находящимся в сети 4G при попытке осуществления голосового соединения или получении SMS сообщения;

12. SMS (Short Message Service) – технология, позволяющая осуществлять прием и передачу коротких текстовых сообщений с помощью сотового телефона;

13. SYN (synchronize) – пакет, отсылаемый клиентом для установления соединения;

14. UL (UpLink) – канал от мобильного телефона к базовой станции;

15. DL (DownLink) – канал от базовой станции к мобильному телефону;

16. HTTP – протокол прикладного уровня передачи данных;

17. FTP – протокол передачи файлов.

	Приложение 9 к Методике измерения технических параметров качества услуг связи
	Форма

Отчет о результатах измерений технических параметров качества услуг сотовой связи

город __________ "__" _______20__год

Основание для проведения измерения:
______________________________________________________________________________
Фамилия, имя, отчество (при его наличии) и должность сотрудников, проводивших измерения:
_______________________________________________________________________________
Адрес, название населенного пункта с уточнением района, области:
_______________________________________________________________________________
Административная граница проведения измерений:
_______________________________________________________________________________
Временной интервал проведения измерения:
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
Идентификационные данные измерительного комплекса (тип оборудования, дата заводской
калибровки либо срок поверки):
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________

1. Результаты измерений:

Таблица 1 – Показатели качества сети сотовой связи.

№	Показатель		Тип местности*
№	Показатель		1	2	3	4
1	RSSI – показатель уровня сигнала в технологии 2G, dBm	Рекомендуемое порогое значение	≤-75	≤-85	≤-95	≤-95
		Допустимый процент, %	5	10	10	10
		Измеренный показатель, %
2	CPICH RSCP – уровень принимаемого полезного сигнала на входе сканирующего приемника в технологии 3G, dBm	Рекомендуемое порогое значение	≤ -80	≤-90	≤-100	≤-105
		Допустимый процент, %	10	10	10	10
		Измеренный показатель, %
3	Ec/Io – отношение полезного сигнала к шуму в технологии 3G, dB	Рекомендуемое пороговое значение	<15	<15	<15	<15
		Допустимый процент, %	10	10	5	15
		Измеренный показатель, %
4	RSRP – cреднее значение мощности принятых опорных сигналов на входе сканирующего приемника в технологии 4G, dBm	Рекомендуемое порогое значение	≤ -100	≤ -105	≤ -105	-
		Допустимый процент, %	5	10	15	-
		Измеренный показатель, %

Примечание: Типы местности в зависимости от плотности застройки:

1 – город с высокой плотностью застройки (снаружи помещений);

2 – город с низкой плотностью застройки, окраины (снаружи помещений);

3 – сельская местность (с покрытием согласно лицензионным обязательствам);

4 – автотрассы (с покрытием согласно лицензионным обязательствам).

Таблица 2 – Показатели качества услуг голосовой сотовой связи.

№	Наименование показателя качества услуг сотовой связи	Значение показателя
Показатели качества услуг голосовой связи
1	Доля неуспешных вызовов от общего числа вызовов при установлении соединений с абонентом сети сотовой связи
2	Доля неуспешных вызовов от общего числа вызовов при установлении соединений с абонентом сети фиксированной телефонной связи
3	Доля вызовов, окончившихся разъединением установленного соединения не по инициативе абонента
4	Доля вызовов, не удовлетворяющих нормативам по качеству передачи речи (MOS POLQA < 2,8)
5	Среднее время установления соединения в сети сотовой связи, завершающемся на сеть сотовой связи в том же регионе, секунд

Таблица 3 – Показатели качества услуг доступа в Интернет посредством подвижных сетей связи оператора.

№	Показатель качества услуги	Значение показателя
1	Доля успешных сессий загрузки данных с сервера HTTP, %
2	Доля успешных сессий загрузки данных с сервера FTP, %
3	Доля успешных сессий загрузки WEB-страницы – HTTP, %
4	Доля значений показателя средней скорости загрузки данных с сервера FTP меньше 2 Мбит/с по линии "вниз" (для классов Д0, Д1, Д2, Д3 в соответствии с лицензионными обязательствами)
5	Доля значений показателя средней скорости загрузки данных с сервера FTP меньше 1 Мбит/с по линии "вниз" в технологии 3G (для классов С1С, О1С)
6	Доля значений показателя средней скорости загрузки данных с сервера FTP меньше 5 Мбит/с по линии "вниз" в технологии 4G (для классов С1С, О1С)

Вместе с итоговым расчетным значением каждого из показателей указывается общее количество попыток по всем тестам в формате – "показатель, (%)/количество попыток"

Примечание:_______________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________

Выявлено:_________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________

Должностные лица:

      Должность________________________________________________________________
                              фамилия, имя, отчество (при его наличии), подпись
Должность______________________________________________________________________
                              фамилия, имя, отчество (при его наличии), подпись

Приложение 10
к Методике измерения
технических параметров
качества услуг связи

Типовая схема организации измерений

ПС – программные средства;

ПС АРМ – программные средства контроля автоматизированного рабочего места;

АСК – аппаратные средства контроля;

Приложение 11
к Методике измерения
технических параметров
качества услуг связи

Отчет о результатах измерений качества услуг доступа в Интернет

дата

Основание для проведения измерений:______________________________________
______________________________________________________________________________
Фамилия, имя, отчество (при его наличии) и должность сотрудников, проводивших измерения:
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________

Адрес, название населенного пункта с уточнением района, области: _____________________
________________________________________________________________________________
Временной интервал проведения измерения: _________________________________________
________________________________________________________________________________
Идентификационные данные измерительных средств (тип оборудования, срок поверки, серийные номера):
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
Информация о тарифном плане (гарантированные значения скорости, и т.д.)
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
Информация о внешнем ip-адресе объекта обследования: ______________________________
________________________________________________________________________________

1. Результаты измерений показателей качества услуг доступа к Интернету посредством фиксированных сетей связи оператора:

Тип подключения		Пропускная способность канала связи, Мбит/с	Время задержки IP-пакетов, мс,	Вариация задержки IP-пакетов, мс	Потери IP-пакетов, %
При передаче данных по каналам связи, организованным по ВОЛС, между объектом измерения и тестовым сервером/аппаратным средством контроля, размещенным на сети передачи данных оператора	измеренное значение
	пороговое значение, не более	в соответствии с тарифным планом	15	10	0,2
При передаче данных по составным каналам связи типа ВОЛС+витая пара, РРЛ+витая пара между объектом измерения и тестовым сервером/аппаратным средством контроля, размещенным на сети передачи данных оператора	измеренное значение,
	пороговое значение, не более	в соответствии с тарифным планом	150	50	0,3
При передаче данных по составным каналам связи с одним спутниковым участком между объектом измерения и тестовым сервером/аппаратным средством контроля, размещенным на сети передачи данных оператора	измеренное значение
	пороговое значение, не более	в соответствии с тарифным планом	400	50	0,5

Должностное лицо:

      Должность________________________________________________________________
                        фамилия, имя, отчество (при его наличии), подпись
Должность______________________________________________________________________
                        фамилия, имя, отчество (при его наличии), подпись

Байланыс қызметтері сапасының техникалық өлшемдерін өлшеу әдістемесі

1-тарау. Жалпы ережелер

2-тарау. Өлшеулерді орындау шарттары

33-тарау. Ұялы байланыс қызметтері сапасының техникалық параметрлеріне өлшеу жүргізу рәсімі

1-Параграф . Ұялы байланыс қызметтері сапасының техникалық параметрлерін өлшеу әдісі

2-параграф. Ұялы байланыс қызметтері сапасының техникалық өлшемдерін өлшеуге қолданылатын құралдар

3-параграф. Ұялы байланыс қызметтері сапасының техникалық өлшемдерін өлшеуді орындаудың бірізділігі

4-параграф. Ұялы байланыс қыметтері сапасын өлшеу қателіктерінің сипаттамасы және нәтижелерінің дәлдігін бақылау

5-параграф. Ұялы байланыс қызметтері сапасының техникалық өлшемдерін өлшеу нәтижелерін өңдеу және есептеу алгоритмдері

6-параграф. Өлшеу нәтижелерін ұсыну нысандары

4-тарау. Тіркелген байланыс желілері арқылы Интернетке қол жеткізу қызметтері сапасының техникалық өлшемдерін өлшеуді орындау шарттары

1-параграф. Тіркелген байланыс желілері арқылы сапа параметрлерін өлшеуді орындау шарттары

2-параграф. Тіркелген байланыс желілері арқылы Интернетке қол жеткізу қызметтері сапасының техникалық өлшемдерін өлшеуде қолданылатын құралдар

3-параграф. Тіркелген байланыс желілері арқылы Интернетке қол жеткізу қызметтері сапасының техникалық өлшемдерін өлшеудегі орындау рәсімі

4-параграф. Өлшеу қателігінің сипаттамасы және өлшеу нәтижелерінің дәлдігін бақылау

5-параграф. Өлшеу нәтижелерін өңдеу және есептеу алгоритмдері

Бағыттардың сипаттамасы

Өлшеу кешенінің құрамы және қосылу схемасы

Негізгі техникалық параметрлерді өлшеу циклдері Дауыстық қызметтің қолжетімділік көрсеткішін есептеуге арналған параметрлерді өлшеу циклі

Интернетке қол жеткізу қызметтерінің сапа өлшемдерін тестілеу циклдері

Өткізілетін өлшеу орындарының жіктеуіші

a = 95 % сенімді ықтималдық кезінде қажетті бақылау шақыруларының/бақылау сессияларының ең аз саны

Толеранттық шектер алгоритмінің сипаттамасы

Ұялы байланыс қызметтері сапасының техникалық өлшемдері

Ұялы байланыс қызметтері сапасының техникалық өлшемдерін өлшеу нәтижелері туралы есеп

Интернетке қол жеткізу қызметтерінің сапасын өлшеу нәтижелері туралы есеп

Методика измерения технических параметров качества услуг связи

Глава 1. Общие положения

Глава 2. Условия выполнения измерения

Глава 3. Процедура проведения измерения технических параметров качества услуг сотовой связи

Параграф 1. Метод измерения технических параметров качества услуг сотовой связи

Параграф 2. Применяемые средства измерения технических параметров качества услуг сотовой связи

Параграф 3. Последовательность выполнения измерения технических параметров качества услуг сотовой связи

Параграф 4. Характеристики погрешности и контроль точности результатов измерения технических параметров качества услуг сотовой связи

Параграф 5. Обработка результатов измерения технических параметров качества услуг сотовой связи и алгоритмы вычислений

Параграф 6. Формы представления результатов измерения

Глава 4. Условия выполнения измерений технических параметров качества услуг доступа к Интернету посредством фиксированных сетей связи

Параграф 1. Условия выполнения измерений параметров качества посредством фиксированных сетей связи

Параграф 2. Применяемые средства измерений технических параметров качества услуг доступа к Интернету посредством фиксированных сетей связи

Параграф 3. Процедура выполнения измерений технических параметров качества услуг доступа к Интернету посредством фиксированных сетей связи

Параграф 4. Характеристики погрешности измерения и контроль точности результатов измерения

Параграф 5. Обработка результатов измерений и алгоритмы вычислений

Описание маршрутов

Состав и схема подключения измерительного комплекса

Циклы измерения основных технических параметров

Цикл измерения параметров для расчета показателя доступности голосовой услуги

Циклы тестирования параметров качества услуг доступа в Интернет

Классификатор мест проводимых измерений

Минимальное число необходимых контрольных вызовов/контрольных сессий при доверительной вероятности a = 95 %

Описание алгоритма толерантных пределов

Технические параметры качества услуг сотовой связи

Отчет о результатах измерений технических параметров качества услуг сотовой связи

№

Наименование показателя качества услуг сотовой связи

Значение показателя

Показатели качества услуг голосовой связи

Типовая схема организации измерений

Отчет о результатах измерений качества услуг доступа в Интернет