Қауіпті өндірістік объектілерде аварияларды жою жоспарын әзірлеу және оқу-жаттығу дабылдары мен аварияға қарсы жаттығуларды жүргізу жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің м.а. 2021 жылғы 16 шілдедегі № 349 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2021 жылғы 23 шiлдеде № 23684 болып тіркелді.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Осы бұйрықтың қолданысқа енгізілу тәртібін 4 т. қараңыз

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2020 жылғы 23 қазандағы № 701 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі туралы ереженің 16-тармағының 130) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда – ҚР Төтенше жағдайлар министрінің 14.07.2023 № 382 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

1. Осы бұйрыққа қоса беріліп отырған Қауіпті өндірістік объектілерде аварияларды жою жоспарын әзірлеу және оқу-жаттығу дабылдары мен аварияға қарсы жаттығуларды жүргізу жөніндегі нұсқаулық бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің Өнеркәсіптік қауіпсіздік комитеті:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің интернет-ресурсына орналастыруды;

3) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің Заң департаментіне осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің міндетін атқарушы

И. Кульшимбаев

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Ұлттық экономика министрлігі

Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2021 жылғы 16 шілдедегі № 349 бұйрығымен бекітілген

Қауіпті өндірістік объектілерде аварияларды жою жоспарын әзірлеу және оқу-жаттығу дабылдары мен аварияға қарсы жаттығуларды жүргізу жөніндегі нұсқаулық

1 тарау. Жалпы ережелер

1. Осы қауіпті өндірістік объектілерде аварияларды жою жоспарын әзірлеу және оқу-жаттығу дабылдары мен аварияға қарсы жаттығуларды жүргізу жөніндегі нұсқаулық (бұдан әрі – Нұсқаулық) Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2020 жылғы 23 қазандағы № 701 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі туралы ереженің 16-тармағының 130) тармақшасына сәйкес өндірістік объектілерде аварияларды жою жоспарын (бұдан әрі - Жоспар) әзірлеу және оқу-жаттығу дабылдары мен аварияға қарсы жаттығуларды жүргізу тиянақтайды.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Төтенше жағдайлар министрінің 14.07.2023 № 382 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

2. Нұсқаулықта терминдер мен олардың анықтамалары "Азаматтық қорғау туралы" Қазақстан Республикасының Заңында (бұдан әрі – Заң) белгіленген мағынада қолданылады.

Ескерту. 2-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Төтенше жағдайлар министрінің 14.07.2023 № 382 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

2 тарау. Аварияларды жою жоспары

3. Әрбір қауіпті өндірістік объект үшін Жоспар әзірленеді. Қауіпті өндірістік объектілерді иеленетін және (немесе) пайдаланатын ұйымдар жыл сайын, 1 желтоқсаннан кешіктірмей, Жоспарды өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы кәсіби авариялық-құтқару қызметі немесе өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы кәсіби объектілік авариялық-құтқару қызметі (бұдан әрі - авариялық-құтқару қызметі) келісуге ұсынады. Жоспар қауіпті өндірістік объектіге қызмет көрсетуді жүзеге асыратын авариялық-құтқару қызметімен тікелей келісіледі.

4. Жоспарда мыналар көзделеді:

1) адамдарды құтқару жөніндегі іс-шаралар;

2) авариялардың пайда болуының бастапқы сатысында оларды жою жөніндегі іс-шаралар;

3) авария туындаған кездегі персоналдың іс-қимылы;

4) авариялық-құтқару қызметінің іс-қимылы;

5) аварияға қарсы жаттығулар мен оқу дабылдарын өткізу кестелері;

6) авария болған жағдайда құлақтандырылатын және оны жоюға қатысатын лауазымды адамдар мен мекемелердің тізімі;

7) қауіпті өндірістік объектінің схемасы көрсетіледі.

5. Жоспар бекітуге жатады:

бастапқы - қауіпті өндірістік объектіні іске қосу кезінде;

мерзімді - жыл сайын, 1 желтоқсаннан кешіктірмей;

кезектен тыс – Заңның 80-бабына сәйкес келмеген жағдайда, өндіріс технологиялары және технологиялық процесті басқару өзгерген кезде, авариядан кейін аварияның себептерін тексеру нәтижелері бойынша. Сондай-ақ, егер жоспардың қолданылуы ішінде қауіпті өндірістік объектілерді иеленетін және (немесе) пайдаланатын ұйым өзге авариялық-құтқару қызметімен шарт жасаса. Күнтізбелік он күн ішінде жоспарға тиісті өзгерістер енгізіледі.

6. Жоспар авариялық-құтқару қызметімен келісіледі және қауіпті өндірістік объектіде жұмыстар басталғанға дейін күнтізбелік он күн бұрын ұйым басшысы бекітеді. Авариялық-құтқару қызметі ұсынылған жоспарды алған күнінен бастап күнтізбелік он күн ішінде қарайды.

7. Жоспар Заңның 80-бабына сәйкес келмеген жағдайда, авариялық-құтқару қызметі осы Нұсқаулықтың 5-тармағында белгіленген мерзімнен кешіктірмей қауіпті өндірістік объектілерді иеленетін және (немесе) пайдаланатын ұйымның басшылығына жоспармен келіспейтіндігін негіздейтін бас тарту себептері көрсетілген дәлелді құжатты жазбаша нысанда жібереді. Сәйкессіздіктер жойылғаннан кейін қауіпті өндірістік объектілерді иеленетін және (немесе) пайдаланатын ұйым жоспарды авариялық-құтқару қызметіне келісуге қайта ұсынады.

8. Жоспар (немесе одан үзінді) қауіпті өндірістік объектінің жалпыға қолжетімді орнында орналастырылады.

9. Жоспарға мыналар кіреді:

1) жедел бөлім;

2) аварияларды жоюға қатысатын персонал арасында міндеттерді бөлу және оның қолданылу тәртібі;

3) авария туралы дереу хабарланатын лауазымды адамдар мен мекемелердің тізімі осы Нұсқаулыққа 1 қосымшада келтірілген.

10. Жоспар барлық қосымшалары бар түпнұсқада:

объектінің басшысы;

диспетчер немесе объект бойынша кезекші;

авариялық-құтқару қызметінің басшысы.

11. Объект басшысындағы Жоспардың данасына 2 қосымшаға сәйкес авария кезінде объектіге рұқсаттама бланкілері қоса беріледі аварияны жою жөніндегі жедел журнал осы Нұсқаулыққа 3 қосымшаға сәйкес жүргізіледі.

12. Жоспардың жедел бөлігі осы Нұсқаулықтың 4 қосымшасында нысаны көрсетілген.

13. Жоспарда мынадай шаралар көзделеді:

персоналды авария туралы хабардар ету тәртібі;

аварияның әсер ету аймағынан персоналды эвакуациялау тәртібі;

зардап шеккендерге медициналық көмек көрсету тәртібі;

персоналдың қауіпсіздігін қамтамасыз ету және оны тез арада эвакуациялау үшін техникалық құралдарды пайдалану;

әрбір жұмыс орнынан (жұмыс аймағынан) персоналды эвакуациялауды жүзеге асыратын адамдарды тағайындау.

14. Жедел бөлімге мынадай құжаттар қоса беріледі:

персоналды эвакуациялау жолдары мен кіреберіс жолдары көрсетілген объектінің сызбасы;

өрт сөндіру жүйесінің схемалары;

желдету схемалары;

электрмен жабдықтау схемалары;

газ желілерінің схемалары;

сығылған ауаны беру схемалары;

байланыс және құлақтандыру жүйелері.

15. Жоспардың жедел бөлігін жасау жөніндегі нұсқаулар:

Жоспардың жедел бөлімі объектінің барлық учаскелерін қамтиды. Егер шығу жолдары мен адамдарды қауіпсіз шығару жөніндегі іс-шаралар осы учаскелер үшін бірдей болса, Жоспардың позициясына бір немесе бірнеше учаскелер енгізілуі мүмкін;

әрбір позиция бойынша аварияларды жою үшін пайдаланылатын құралдар, олардың саны мен орналасқан жері көрсетіледі;

Жоспардың жедел бөлігін оның пайда болуының бірінші сәтінде аварияларды жоюға тікелей қатысы жоқ іс-шараларды өткізу туралы нұсқаулармен қайта жүктеуге жол берілмейді.

Персоналды авария туралы хабардар ету барлық жағдайларда бір-біріне тәуелсіз екі тәсілмен жүзеге асырылады.

3 тарау. Аварияға қарсы жаттығулар

16. Аварияға қарсы жаттығулар (бұдан әрі-жаттығулар) пайдалану құжаттамаларының және жөндеу-пайдалану паспорттары мен өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы нұсқаулықтардың талаптарын қолдана отырып, персоналдың практикалық дағдылары мен технологиялық бұзушылықтар туындаған кезде өз бетінше, тез және техникалық сауатты әрекет ету қабілетін алу мақсатында жүргізіледі.

Персоналдың өз бетінше және ұжымдық іс-қимылдар негізінде авария мен оқыс оқиға кезінде қауіпті өндірістік факторлардың дамуын жою және алдын алу қабілетін тексеру мақсатында оқытудың және персоналмен жұмыс істеудің міндетті нысаны ретінде аварияға қарсы жаттығуға қатысу болып табылады.

17. Аварияға қарсы жаттығу Жоспардың әрбір позициясы бойынша объектінің қызметкерлерімен және персоналымен жүргізіледі. Аварияға қарсы жаттығулар объектідегі жұмыс режимін бұзбай жүргізіледі.

Жаттығуларды өткізу келесі міндеттерді шешуді қарастырады:

1) персоналдың технологиялық бұзушылық туралы ақпаратты дұрыс қабылдау және талдау қабілетін тексеру, осы ақпарат негізінде оны белгілі бір іс-әрекет немесе нақты өкімдерді қайтару арқылы жою жөнінде оңтайлы шешім қабылдау;

2) кез келген жағдайда және барынша қысқа уақытта жедел шешімдер қабылдаудың нақты дағдыларын қалыптастыруды қамтамасыз ету;

3) қауіпті өндірістік объектілер персоналының кәсіптік даярлық деңгейін және жұмысының сенімділігін арттыруға бағытталған ұйымдастырушылық және техникалық іс-шараларды әзірлеу болып табылады.

18. Жаттығуды өткізудің мақсаты объектінің авариялар мен инциденттерді жоюға дайындығын, персоналдың жою кезіндегі өз іс-қимылдарын білуін тексеру болып табылады.

19. Аварияға қарсы жаттығудың қорытындылары актімен ресімделеді, онда аварияға қарсы жаттығудың барысы бойынша ескертулерді жою жөніндегі ескертулер мен ұсыныстар көрсетіледі. Аварияға қарсы жаттығуды талдау нәтижелері бойынша объектідегі жоспарда анықталған сәйкессіздіктерді жою жөніндегі іс-шаралар әзірленеді.

4 тарау. Оқу дабылы

20. Жоспардың тиімділігін тексеру мақсатында әрбір объектіде жылына кемінде бір рет объектіге қызмет көрсететін авариялық-құтқару қызметі бөлімшесін шақыра отырып, оқу дабылы жүргізіледі.

21. Оқу дабылын жүргізу объектіде жүргізілетін жұмыстардың, авариялар туындаған жағдайда авариялық-құтқару қызметі бөлімшелерінің жауынгерлік қабілеттілігін қамтамасыз етудің бұзылуын тудырмайды.

22. Оқу дабылын өткізу міндеттері::

объектінің, персоналдың адамдарды құтқаруға және аварияны жоюға дайындығын тексеру;

Жоспардың объектідегі нақты жағдайға сәйкестігін тексеру;

объектіге қызмет көрсететін авариялық-құтқару қызметі бөлімшелерін тексеру.

23. Оқу дабылын қауіпті өндірістік объектіні пайдаланатын ұйымның техникалық басшысы өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшесінің және өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы кәсіби авариялық-құтқару қызметтерінің өкілдерімен бірлесіп жүргізеді.

24. Жоспарға сәйкес объектіде оқу дабылын өткізу күні ұйым және авариялық-құтқару қызметі басшылығының бірлескен шешімімен айқындалады. Объектінің персоналына оқу дабылын өткізу күні мен уақыты туралы хабарланбайды.

25. Дабыл басталғанға дейін тексерушілер:

"авария" орны және сипатын белгілейді;

оқу дабылының басталу уақытын белгілейді;

бақылаушылардың саны мен орналасуын нақтылайды, оқу дабылын жүргізу тәртібін жасайды;

шақырылатын авариялық-құтқару қызметтерінің санын анықтайды;

авария туралы хабарланатын тізімнен шығаруға жататын адамдар мен мекемелердің тізбесін айқындайды.

26. Оқу дабылын жүргізуге басшылық ететін адамдар оқу-жаттығу басталар алдында бақылаушыларға олардың міндеттерін түсіндіреді және оларды оқу дабылын жүргізу тәртібімен таныстырады.

27. Барлық бақылаушылар белгіленген уақытқа дейін оқу дабылының жүргізілуін бақылау үшін орын алады.

28. "Авария" туралы хабарлау тапсырылған бақылаушы белгіленген уақытта "авария" орнынан объектінің диспетчеріне (кезекшісіне) оның орны мен сипатын көрсете отырып, "авария" туралы қоңырау шалады.

29. Объектінің диспетчерінде (кезекшісінде) тұрған бақылаушы оларды авария туралы хабардар етілмейтін адамдар мен мекемелердің тізбесімен таныстырады және қалған адамдар мен мекемелерді шақырудың дұрыстығы мен уақтылығын бақылайды.

30. Тексерушілер аварияны жою жөніндегі жұмыстардың жауапты басшысының, құтқару жұмыстары басшысының, "аварияға" келген адамдардың іс-қимылдарын "аварияның" бастапқы кезеңіндегі олардың іс-қимылдарына ерекше назар аудара отырып, Жоспарда көзделген міндеттерді бөлуге сәйкес бақылайды.

31. Бақылаушылар әрқайсысы өз бекетінде авариялық-құтқару қызметі персоналының, бөлімшелерінің іс-қимылын, авария кезінде пайдалануға жататын техникалық құралдардың жай-күйін, олардың дұрыс қолданылуын, қосалқы шығу жолдарының жай-күйін тексереді.

32. Оқу дабылы кезінде:

"авария" туралы хабарлау тәсілі және оған жұмсалған уақыт;

авариялық-құтқару қызметі бөлімшесін шақыру уақыты және объектіге келу уақыты;

объектіге "авария" туралы хабарланған лауазымды адамдардың келу уақыты;

адамдардың "авариялық" учаскеден қауіпсіз орынға шығуына (шығуына) жұмсалған уақыт (егер мұндай шығару Жоспарда көзделсе) ;

объектінің жауапты басшысының және өндірістік бақылау тұлғаларының Жоспарда көзделген адамдарды шығару жөніндегі іс-шараларды және "аварияны" жою жөніндегі жұмыстарды орындауы;

"авария" орнында ("өрт" кезінде) өртке қарсы құбырда судың болуы, оның "өрт" орнындағы қысымы мен шығысы, "өрт" ошағына тікелей су беруге жұмсалған уақыт;

персоналдың іс-қимылының Жоспарға сәйкестігі, олардың қосалқы шығу жолдарын білуі, жеке қорғану құралдарының болуы және оларды пайдалана білуі;

персоналдың өртті оның пайда болуының бастапқы сәтінде сөндіру білігі;

персоналдың "авария" кезінде "зардап шеккендерге" дәрігерге дейінгі Алғашқы медициналық көмек көрсете білуі;

авариялық-құтқару қызметі бөлімшелерінің авария түрі бойынша алған жарақтарының толықтығы мен дұрыстығы және оны пайдалана білу;

бөлімшелердің адамдарды шығару, "зардап шеккендерді" шығару және оларға дәрігерге дейінгі Алғашқы медициналық көмек көрсету жөніндегі тапсырмаларды орындауы;

авариялық-құтқару қызметі жеке құрамының өзара іс-қимылының үйлесімділігі мен анықтығы;

бөлімшелердің "аварияларды" жою жөніндегі тапсырмаларды орындауы;

құтқарушылардың газдалған атмосферада жұмыс істеу кезінде байланыс орнату және сигналдық кодты пайдалану білігі;

бөлімше командирлерінің "авария" орнына және кері қарай әртүрлі бағыттар бойынша қозғалыс кезінде оттегі шығынын есептеу білігі;

бөлімше командирінің іс-қимылының дұрыстығы және газдалған учаскелерде бөлімшені басқара білу;

"авариялық" учаскеде өрт сөндіру құралдарының (өрт сөндіргіштердің, құмның немесе инертті шаңның, газдануды анықтауға арналған құралдардың, сигналдық ленталардың, өрт қалқандарының) болуы;

адамдарды "авариялық" учаскеден шығару және авариялық-құтқару қызметі бөлімшелерін "авария" орнына жеткізу үшін көліктің даярлығы;

өртке қарсы су айдындарының, сорғылардың, өртке қарсы құбырлардың, вентильдер мен өрт гайкаларының болуы, жай-күйі және оларды пайдалану мүмкіндігі;

материалдар қоймаларының, өртке қарсы поездардың жинақталуы және өртке қарсы поезды "авария" орнына жеткізуге жұмсалған уақыт;

анықталады.

33. Жерасты жұмыстары кезінде:

"авария" кезінде жерасты қазбаларынан адамдардың шығуы кезінде көтергіш қондырғыларды пайдаланудың дұрыстығы және олардың жай-күйі;

қосымша шығыс ретінде қызмет ететін қазбаларда және осы қазбалардың тарамдарында қазбаның атауы мен шығу бағыты көрсетілген көрсеткіштердің болуы.

34. Оқу дабылы аяқталғаннан кейін тексерушілер объектінің бақылаушыларымен, басшыларымен және персоналымен, "аварияны" жоюға қатысқан авариялық-құтқару қызметінің тиісті бөлімшелерінің командирлерімен бірлесіп оқу дабылын талдауды жүргізеді.

35. Бақылаушылар объектінің тексерілетін учаскесіндегі Ереженің Жоспарға сәйкестігі туралы, учаскенің, авариялық-құтқару қызметі бөлімшелерінің техникалық персоналының дайындығы туралы баяндайды.

36. Жүргізілген оқу дабылы туралы Акт ұйым басшысына, тексерілетін авариялық-құтқару қызметі бөлімшесінің командиріне тапсырылады және оған бағалауды көрсете отырып және жүргізілген оқу дабылы бойынша ұсыныстар енгізе отырып, оқу дабылын жүргізуге қатысқан уәкілетті органның аумақтық бөлімшесінің өкілі қол қояды.

Оқу дабылын өткізу нәтижелері объектіде жұмыс істейтін ұжымдардың жиналыстарында талқыланады.

37. Актіде жазылған ұсыныстардың орындалуын бақылау ұйымның басшысына және авариялық-құтқару қызметінің командиріне жүктеледі.

	Қауіпті өндірістік объектілерде аварияларды жою және оқу дабылдарын және аварияға қарсы жаттығуларды өткізу жоспарын әзірлеу жөніндегі нұсқаулыққа 1-ші қосымша
	Нысан

Авария туралы хабардар етілетін лауазымды тұлғалар мен мекемелердің тізімі

№ р/с	Ұйым немесе лауазымды тұлға	Тегі, аты, әкесінің аты (болған жағдайда)	Қызметтік	Үйінің	Қызметтік	Үйінің
			телефон №		мекенжайы
1	Авариялық-құтқару қызметінің кезекшісі
2	Ұйым басшысы
3	Объект басшысы
4	Өрт сөндіру бөлімінің кезекшісі
5	Бас мамандар
а)
б)
в)
г)
д)
6	Объектінің бөлімше бастықтары
а)
б)
в)
г)
д)
ж)
з)
и)
7	Медициналық қызметтің басшысы
8	Уәкілетті органның аумақтық бөлімшесі
9	Ұлттық қауіпсіздік комитетінің кезекшісі
10	Ішкі істер бөлімі
11	Прокуратура

	Қауіпті өндірістік объектілерде аварияларды жою жоспарын әзірлеу және оқу-жаттығу дабылдары мен аварияға қарсы жаттығуларды жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа 2-қосымша
	Нысан

Рұқсат қағазы

__________________________________________________________________________

(Тегі, аты, әкесінің аты (болған жағдайда), лауазымы)

___________________________________________________________________ берілді.

(авариялық объектінің аумағына өту үшін)

_______________________________________________

(рұқсат қағазын берген адамның Тегі, аты, әкесінің аты (болған жағдайда), лауазымы)

20___ж. "___" ___________, ____ сағ. _____ мин.

_______________________

(қолтаңбасы)

	Қауіпті өндірістік объектілерде аварияларды жою жоспарын әзірлеу және оқу- жаттығу дабылдары мен аварияға қарсы жаттығуларды жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа 3-қосымша
	Нысан

Аварияларды жою жөніндегі жедел журнал

__________________________________________________________________________

(ұйым)

Авария болған орын ________________________________________________________

Аварияның ситпаты ________________________________________________________

Аварияның туындау уақыты (жыл, күн, ай, сағат, минут) _________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

Күні	Сағаты мен минуты	Аварияны жөніндегі тапсырманың мазмұны мен орындалу мерзімі	Тапсырманы орындауға жауаптылар	Тапсырманың орындалуы туралы белгі (күні, сағаты, минуты)
1	2	3	4	5

Аварияларды жою жұмыстарының жауапты басшысы

Қолтаңбасы ____________________

	Қауіпті өндірістік объектілерде аварияларды жою жоспарын әзірлеу және оқу- жаттығу дабылдары мен аварияға қарсы жаттығуларды жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа 4-қосымша
	Нысан

Аварияны жою жоспарының жедел бөлімі

Аварияны жою жөніндегі іс-шаралар	Іс-шараларды орындауға жауапты адамдар мен орындаушылар	Адамдардың шығу жолдары	Құтқару бөлімшелерінің жүру жолдары	Құтқару бөлімшелеріне берілетін тапсырма
1	2	3	4	5

Объект басшысы

Келісілді: Авариялық-құтқару қызметінің басшысы

Об утверждении инструкции по разработке плана ликвидации аварий и проведению учебных тревог и противоаварийных тренировок на опасных производственных объектах

Приказ и.о. Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан от 16 июля 2021 года № 349. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 23 июля 2021 года № 23684.

В соответствии с подпунктом 130) пункта 16 Положения о Министерстве по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 23 октября 2020 года № 701, ПРИКАЗЫВАЮ:

Сноска. Преамбула - в редакции приказа Министра по чрезвычайным ситуациям РК от 14.07.2023 № 382 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Утвердить прилагаемую к настоящему приказу инструкцию по разработке плана ликвидации аварий и проведению учебных тревог и противоаварийных тренировок на опасных производственных объектах.

2. Комитету промышленной безопасности Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Юридический департамент Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан сведения об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении шестидясити календарных дней после дня его первого официального опубликования.

исполняющий обязанности Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан

И. Кульшимбаев

"СОГЛАСОВАН":
Министерство национальной экономики
Республики Казахстан

Утверждена приказом Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан от 16 июля 2021 года № 349

Инструкция по разработке плана ликвидации аварий и проведению учебных тревог и противоаварийных тренировок на опасных производственных объектах

Глава 1. Общие положения

1. Настоящая инструкция по разработке плана ликвидации аварий и проведению учебных тревог и противоаварийных тренировок на опасных производственных объектах (далее – Инструкция) разработана в соответствии с подпунктом 130) пункта 16 Положения о Министерстве по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 23 октября 2020 года № 701 и детализирует разработку плана ликвидации аварий (далее - План) и проведение учебных тревог и противоаварийных тренировок на опасных производственных объектах.

Сноска. Пункт 1 - в редакции приказа Министра по чрезвычайным ситуациям РК от 14.07.2023 № 382 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

2. В Инструкции применяются термины и их определения в значениях, установленных Законом Республики Казахстан "О гражданской защите" (далее – Закон).

Сноска. Пункт 2 - в редакции приказа Министра по чрезвычайным ситуациям РК от 14.07.2023 № 382 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 2. План ликвидации аварий

3. Для каждого опасного производственного объекта разрабатывается План. Организации, владеющие и (или) эксплуатирующие опасные производственные объекты, ежегодно, не позднее 1 декабря, представляют на согласование профессиональной аварийно-спасательной службе в области промышленной безопасности или профессиональной объектовой аварийно-спасательной службе в области промышленной безопасности (далее - аварийно-спасательной службе) План. План согласовывается непосредственно с аварийно-спасательной службой осуществляющее обслуживание опасного производственного объекта.

4. В Плане предусматриваются:

1) мероприятия по спасению людей;

2) мероприятия по ликвидации аварий в начальной стадии их возникновения;

3) действия персонала при возникновении аварий;

4) действия аварийно-спасательной службы;

5) графики проведения противоаварийных тренировок и учебных тревог;

6) список должностных лиц и учреждений, оповещаемых в случае аварии и участвующих в ее ликвидации;

7) схема опасного производственного объекта.

5. План подлежит утверждению:

первичному - при пуске опасного производственного объекта;

периодическому - ежегодно, не позднее 1 декабря;

внеочередному - в случае несоответствия статье 80 Закона, при изменениях технологий производства и управления технологическим процессом, после аварии по результатам расследования причин аварии. А также, в случае если в течение действия Плана организация, владеющая и (или) эксплуатирующая опасные производственные объекты, заключают договор с иной аварийно-спасательной службой. В течение десяти календарных дней в План вносятся соответствующие изменения.

6. План согласовывается с аварийно-спасательной службой и утверждается руководителем организации за десять календарных дней до начала работ на опасном производственном объекте. Аварийно-спасательная служба рассматривает представленный План в течение десяти календарных дней с даты его получения.

7. В случае несоответствия Плана статье 80 Закона, аварийно-спасательная служба не позднее срока, установленного пунктом 5 настоящей Инструкций, в письменной форме направляет руководству организации, владеющей и (или) эксплуатирующей опасные производственные объекты, мотивированный документ с указанием причин отказа, обосновывающий несогласие с Планом. После устранения несоответствий организация, владеющая и (или) эксплуатирующая опасные производственные объекты, повторно представляет План на согласование в аварийно-спасательную службу.

8. План (или выписка из него) размещается на общедоступном месте опасного производственного объекта.

9. План включает:

1) оперативную часть;

2) распределение обязанностей между персоналом, участвующим в ликвидации аварий, и порядок его действия;

3) список должностных лиц и учреждений, которые немедленно извещаются об аварии, приведены в приложении 1 к настоящей Инструкции.

10. План в оригинале со всеми приложениями находится у:

руководителя объекта;

диспетчера или дежурного по объекту;

руководителя аварийно-спасательной службы.

11. К экземпляру Плана, находящемуся у руководителя объекта, прилагаются бланки пропусков на объект во время аварии, согласно приложения 2 к настоящей Инструкции; оперативный журнал по ликвидации аварии ведется согласно приложения 3 к настоящей Инструкции.

12. Форма оперативной части Плана указана в приложении 4 настоящей Инструкции.

13. В Плане предусматриваются следующее:

порядок оповещения персонала об аварии;

порядок эвакуации персонала из зоны воздействия аварии;

порядок оказания медицинской помощи пострадавшим;

использование технических средств для обеспечения безопасности персонала и скорейшей его эвакуации;

назначение лиц, осуществляющих эвакуацию персонала с каждого рабочего места (рабочей зоны).

14. К оперативной части прилагаются следующие документы:

схема объекта с указанием путей возможной эвакуации персонала и подъездных путей;

схемы системы пожаротушения;

схемы вентиляции;

схемы электроснабжения;

схемы газовых сетей;

схемы подачи сжатого воздуха;

системы связи и оповещения.

15. Указания по составлению оперативной части Плана:

оперативной частью Плана охватываются все участки объекта. В позиции Плана могут включаться один или несколько участков, если пути выхода и мероприятия по безопасному выводу людей для этих участков одинаковы;

по каждой позиции указываются средства, используемые для ликвидации аварий, их количество и местонахождение;

не допускается перегружать оперативную часть Плана указаниями о проведении мероприятий, не имеющих прямого отношения к ликвидации аварий в первый момент ее возникновения.

Оповещение персонала об аварии во всех случаях осуществляется двумя независящими друг от друга способами.

Глава 3. Противоаварийные тренировки

16. Противоаварийные тренировки (далее - тренировки) проводятся с целью приобретения практических навыков и способности персонала самостоятельно, быстро и технически грамотно действовать при возникновении технологических нарушений, применяя требования эксплуатационной документации и ремонтно-эксплуатационных паспортов и инструкций в области промышленной безопасности.

В целях проверки способности персонала самостоятельно и на основе коллективных действий ликвидировать и предупреждать развитие опасных производственных факторов при аварии и инциденте в качестве обязательной формы обучения и работы с персоналом является участие в противоаварийной тренировке.

17. Противоаварийная тренировка проводится с работниками объекта по каждой позиции Плана. Противоаварийные тренировки проводятся без нарушения режима работы на объекте.

Проведение тренировок предусматривает решение следующих задач:

1) проверка способности персонала правильно воспринимать и анализировать информацию о технологическом нарушении, на основе этой информации принимать оптимальное решение по его ликвидации посредством определенного действия или отдачи конкретных распоряжений;

2) обеспечение формирования четких навыков принятия оперативных решений в любой обстановке и в наиболее короткое время;

3) разработка организационных и технических мероприятий, направленных на повышение уровня профессиональной подготовки персонала и надежности работы опасных производственных объектов.

18. Целью проведения тренировки является проверка готовности объекта к ликвидации аварии и инцидента, знание персоналом своих действий во время ликвидации.

19. Итоги противоаварийной тренировки оформляются актом, в котором указываются замечания и предложения по устранению замечаний по ходу противоаварийной тренировки. По результатам анализа противоаварийной тренировки вырабатываются мероприятия по устранению выявленных несоответствий в Плане на объекте.

Глава 4. Учебная тревога

20. В целях проверки эффективности Плана на каждом объекте не реже одного раза в год проводится учебная тревога с вызовом подразделений аварийно-спасательной службы, обслуживающего объект.

21. Проведение учебной тревоги не вызывает нарушения работ, ведущихся на объекте, обеспечения боеспособности подразделений аварийно-спасательной службы в случае возникновения аварий.

22. Задачами проведения учебной тревоги являются:

проверка подготовленности объекта, персонала к спасению людей и ликвидации аварии;

проверка соответствия Плана фактическому положению на объекте;

проверка подразделений аварийно-спасательной службы, обслуживающей объект.

23. Учебная тревога проводится техническим руководителем организации, эксплуатирующей опасный производственный объект, совместно с представителями территориального подразделения уполномоченного органа в области промышленной безопасности и профессиональных аварийно-спасательных служб в области промышленной безопасности.

24. Дата проведения учебной тревоги на объекте в соответствии с Планом определяется совместным решением руководства организации и аварийно-спасательной службы. Персонал объекта не извещается о дате и времени проведения учебной тревоги.

25. До начала учебной тревоги:

намечают место и характер "аварии";

устанавливают время начала учебной тревоги;

уточняют количество и расстановку контролеров, составляют порядок проведения учебной тревоги;

определяют количество вызываемых аварийно-спасательных служб;

определяют перечень лиц и учреждений, подлежащих исключению из списка извещаемых об аварии.

26. Лица, руководящие проведением учебной тревоги, перед началом учения объясняют контролерам их обязанности и знакомят их с порядком проведение учебной тревоги.

27. Все контролеры к назначенному времени занимают места для контроля проведения учебной тревоги.

28. Контролер, которому поручено сообщить об "аварии", в назначенное время с места "аварии" звонит диспетчеру (дежурному) объекта об "аварии", указав ее место и характер.

29. Контролер, находящийся у диспетчера (дежурного) объекта, знакомит их с перечнем лиц и учреждений, которые не оповещаются об аварии, и следит за правильностью и своевременностью вызова остальных лиц и учреждений.

30. Проверяющие контролируют действия ответственного руководителя работ по ликвидации аварии, руководителя аварийно-спасательных работ, лиц, прибывших на "аварию", согласно распределению обязанностей, предусмотренному Планом, обращая особое внимание на их действия в начальный период "аварии".

31. Контролеры, каждый на своем посту, проверяют действия персонала, отделений аварийно-спасательной службы, состояние технических средств, подлежащих использованию при аварии, правильность их применения, состояние запасных выходов.

32. При учебной тревоге устанавливаются:

способ оповещения об "аварии" и время, затраченное на него;

время вызова и время прибытия подразделения аварийно-спасательной службы на объект;

время прибытия должностных лиц, которые извещены об "аварии" на объект;

время, затраченное на выход (вывод) людей (если такой вывод предусмотрен в Плане) из "аварийного" участка в безопасное место;

выполнение ответственным руководителем объекта и лицами производственного контроля мероприятий по выводу людей и работ по ликвидации "аварии", предусмотренных в Плане;

наличие воды в противопожарном трубопроводе в месте "аварии" (при "пожаре"), ее давление и расход у места "пожара", время, затраченное на подачу воды непосредственно к очагу "пожара";

соответствие действий персонала Плану, знание ими запасных выходов, наличие средств индивидуальной защиты и умение пользоваться ими;

умение персонала тушить пожар в начальный момент его возникновения;

умение персонала оказывать первую доврачебную медицинскую помощь "пострадавшим" при "аварии";

полнота и правильность взятого отделениями аварийно-спасательной службы по виду аварии оснащения и умение пользоваться им;

выполнение отделениями заданий по выводу людей, выносу "пострадавших" и оказанию им первой доврачебной медицинской помощи;

сработанность и четкость взаимодействия личного состава аварийно-спасательной службы;

выполнение отделениями заданий по ликвидации "аварии";

умение спасателей устанавливать связь и пользоваться сигнальным кодом при работе в атмосфере непригодной для дыхания;

умение руководителей аварийно-спасательной службы рассчитывать расход кислорода при движении по различным маршрутам к месту "аварии" и обратно;

правильность действий руководителя аварийно-спасательной службы и умение руководить в атмосфере непригодной для дыхания;

наличие средств пожаротушения (огнетушителей, песка или инертной пыли, средствами для определения загазованности, сигнальные ленты, пожарные щиты) на "аварийном" участке;

подготовленность транспорта для вывоза людей с "аварийного" участка и доставки отделений аварийно-спасательной службы к месту "аварии";

наличие, состояние и возможность использования противопожарных водоемов, насосов, противопожарных трубопроводов, вентилей и пожарных гаек;

укомплектованность складов материалов, противопожарных поездов и время, затраченное на доставку противопожарного поезда к месту "аварии".

33. При подземных работах:

правильность использования и состояние подъемных установок при выезде людей из подземных выработок во время "аварии";

наличие в выработках, служащих запасными выходами, и на разветвлениях этих выработок указателей с наименованием выработки и направления к выходу.

34. После окончания учебной тревоги, проверяющие совместно с контролерами, руководителями и персоналом объекта, руководителями аварийно-спасательной службы, участвовавшими в ликвидации "аварии", проводят разбор учебной тревоги.

35. Контролеры докладывают о соответствии положения на участке объекта Плану, о подготовленности технического персонала участка, подразделений аварийно-спасательной службы.

36. Акт о проведенной учебной тревоге вручается руководителю организации, руководителю аварийно-спасательной службы и подписывается представителем территориального подразделения уполномоченного органа в области промышленной безопасности, участвовавшего в проведении учебной тревоги с указанием оценки и внесением предложений по проведенной учебной тревоге.

Результаты проведения учебной тревоги обсуждаются на собраниях коллективов, работающих на объекте.

37. Контроль за выполнением изложенных в акте предложений возлагается на руководителя организации и руководитель аварийно-спасательной службы.

	Приложение 1 к Инструкции по разработке плана ликвидации аварий и проведению учебных тревог и противоаварийных тренировок на опасных производственных объектах
	Форма

Список должностных лиц и учреждений извещаемых об аварии

№ п.п.	Организация или должностное лицо	Фамилия, имя, отчество (при его наличии)	№ телефона		Адрес
			служебный	домашний	служебный	домашний
1	Дежурный аварийно-спасательной службы
2	Руководитель организаций
3	Руководитель объекта
4	Дежурный пожарной части
5	Главные специалисты
а)
б)
в)
г)
д)
6	Начальники подразделения объекта
а)
б)
в)
г)
д)
ж)
з)
и)
7	Руководитель медицинской службы
8	Территориальное подразделение уполномоченного органа
9	Дежурный Комитета национальной безопасности
10	Отдел внутренних дел
11	Прокуратура

	Приложение 2 к Инструкции по разработке плана ликвидации аварий и проведению учебных тревог и противоаварийных тренировок на опасных производственных объектах
	Форма

` Пропуск

Выдан ___________________________________________________________________
(Фамилия, имя, отчество (при его наличии), должность)
________________________________________________________________________________
(для прохода на территорию аварийного объекта)
________________________________________________________________________________
(Фамилия, имя, отчество (при его наличии), должность выдавшего пропуск)
"___" ____________ 20___г. ____ час. _____ мин.
_______________________
(подпись)

	Приложение 3 к Инструкции по разработке плана ликвидации аварий и проведению учебных тревог и противоаварийных тренировок на опасных производственных объектах
	Форма

Оперативный журнал по ликвидации аварий

__________________________________________________________________________
(организация)

Место аварии _____________________________________________________________

Характер аварии __________________________________________________________

Время возникновения аварии (год, месяц, число, часы, минуты)__________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

Дата	Часы и минуты	Содержание заданий по ликвидации аварии и срок выполнения	Ответственные за выполнение задания	Отметка об исполнении заданий (число, часы, минуты)
1	2	3	4	5

Ответственный руководитель работ по ликвидации аварий

Подпись _________________________

	Приложение 4 к Инструкции по разработке плана ликвидации аварий и проведению учебных тревог и противоаварийных тренировок на опасных производственных объектах
	Форма

Оперативная часть плана ликвидации аварии

Мероприятия по ликвидации аварий	Лица, ответственные за выполнение мероприятий и исполнители	Пути выхода людей	Пути движения спасательных отделений	Задание для спасательных отделений
1	2	3	4	5

Руководитель объекта

Согласовано: Руководитель аварийно-спасательной службы