Тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын басқару кезінде ірі экологиялық оқиғаларды болғызбау бағдарламасын, сондай-ақ осындай оқиғаларға ден қоюдың ішкі жоспарын әзірлеу қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 14 қыркүйектегі № 376 және Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2021 жылғы 15 қыркүйектегі № 449 бірлескен бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2021 жылғы 20 қыркүйекте № 24443 болып тіркелді

Қазақстан Республикасының Экология кодексінің 362-бабының 1-тармағына (бұдан әрі – Кодекс) және "Азаматтық қорғаныс туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 12-бабының 1-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫЗ:

1. Тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын басқару кезінде ірі экологиялық оқиғаларды болғызбау бағдарламасы, сондай-ақ осындай оқиғаларға ден қоюдың ішкі жоспарын әзірлеу қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігінің Қалдықтарды басқарудағы мемлекеттік саясат департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық ресми жарияланғаннан кейін оның Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігінің интернет-ресурсында орналастырылуын;

3) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігінің Заң қызметі департаметіне осы бұйрықтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтердің ұсынылуын қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Экология, геология және табиғи ресурстар вице-министріне және Қазақстан Республикасының Төтенше жағдайлар вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрі	Ю. Ильин
Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрі	С. Брекешев

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Денсаулық сақтау министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Индустрия және инфрақұрылымдық

даму министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Қаржы министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Ұлттық экономика министрлігі

Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрі 2021 жылғы 15 қыркүйектегі № 449 мен Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрі 2021 жылғы 14 қыркүйектегі № 376 бірлескен бұйрығымен бекітілген

Тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын басқару кезінде ірі экологиялық оқиғаларды болғызбау бағдарламасын, сондай-ақ осындай оқиғаларға ден қоюдың ішкі жоспарын әзірлеу қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын басқару кезінде ірі экологиялық оқиғаларды болғызбау бағдарламасын, сондай-ақ осындай оқиғаларға ден қоюдың ішкі жоспарын әзірлеудің осы қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) Қазақстан Республикасының Экология кодексінің 362-бабының 1 тармағына "Азаматтық қорғаныс туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 12-бабының 1-тармағына сәйкес әзірленген, тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын басқару кезінде ірі экологиялық оқиғаларды болғызбау бағдарламасын, сондай-ақ осындай оқиғаларға ден қоюдың ішкі жоспарын әзірлеу тәртібін айқындайды.

2. Бұл Қағидаларда келесі негізгі ұғымдар қолданылады:

1) тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтары – Кодекстің 357-бабының 1-тармағына сәйкес пайдалы қатты қазбаларды барлау, өндіру, өңдеу және сақтау процесінде түзілетін қалдықтар, оның ішінде аршылған, сиятын жыныс, шаң, нашар кен, карьерлік және шахталық суларды механикалық тазарту шөгіндісі, байыту қалдықтары мен шламдары болып табылады;

2) авария қауіптілігін сәйкестендіру – қауіпті өндірістік объектіде аварияның туындау мүмкіндігін анықтау және тану, сондай-ақ авария қауіптілігінің сипаттамаларын белгілеу процесі;

3) табиғи-техникалық жүйелердің мониторингі – табиғи орта мен құрылыстардың салыну, пайдаланылу процесінде, сондай-ақ жойылғаннан кейін олардың жай-күйін стационарлық байқау жүйесі және экологиялық жағдайды қалыпқа келтіру және құрылыстарды инженерлік қорғау жөніндегі ұсынымдар әзірлеу;

4) қоршаған ортаға әсерді бағалау — Кодекстің 64-бабының 1-тармағына сәйкес көзделіп отырған қызметті іске асыру кезінде қоршаған ортаға ықтимал елеулі әсерлерді тиісті зерттеулер негізінде Кодекстің 67-бабында көзделген сатыларды қамтитын анықтау, зерделеу, сипаттау және бағалау процесі болып табылады;

5) ірі экологиялық оқиғалар қатерін бағалау – авариялардың адам денсаулығы, мүлік және қоршаған табиғи орта үшін қауіптерін іске асыру салдарының ықтималдығы мен ауырлық дәрежесін айқындау үшін пайдаланылатын процесс;

6) объект операторы – Кодекстің 12-бабының 6-тармағына сәйкес қоршаған ортаға теріс әсер ететін объект меншігінде, өзге де заңды пайдалануында болатын жеке немесе заңды тұлға;

7) тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын басқару – Кодекстің 358-бабының 1-тармағына сәйкес қалдықтарды басқару иерархиясы қағидатына сәйкес қалдықтарға қатысты жүзеге асырылатын операциялар болып табылады;

8) тау-кен өнеркәсібінде қолданылатын ең озық қолжетімді техникалар – Кодекстің 113-бабының 1-тармағына сәйкес қоршаған ортаға теріс антропогендік әсерді болғызбауға немесе, егер бұл іс жүзінде мүмкін болмаса, барынша азайтуға бағытталған технологиялық нормативтерді және өзге де экологиялық жағдайларды белгілеуге негіз болу үшін олардың практикалық жарамдылығын куәландыратын қызмет түрлері мен оларды жүзеге асыру әдістерін дамытудың неғұрлым тиімді және озық сатысы;

9) тау-кен өндіру өнеркәсібінде қалдықтарды қалпына келтіру жөніндегі операциялар – қалдықтарды қайтадан пайдалануға дайындау, қалдықтарды қайта өңдеу және қалдықтарды кәдеге жарату;

10) тау-кен өндіру өнеркәсібінде қалдықтарды жою – қалдықтарды көмуге немесе құртуға дайындау жөніндегі (оның ішінде, оларды сұрыптау, өңдеу, залалсыздандыру жөніндегі) қосалқы операцияларды қоса алғанда, қалпына келтіру болып табылмайтын, қалдықтарды көму немесе құрту жөніндегі кез келген операция;

11) қалдықсыз технология – пайдалы қазбаларды кешенді пайдалану және қоршаған ортаны ластанудан қорғау, бұл шикізаттан барлық бағалы құрамдас бөліктерді барынша ала отырып, қатты, сұйық және газ тәзірдес қалдықтарды барынша аз шығаруды немесе мүлдем шығармауды болжайды;

12) аз қалдықты технология – пайдалы қазбаларды кешенді пайдалану және қоршаған ортаны ластанудан қорғау, бұл кәсіпорында қатты, сұйық және газ тәріздес қалдықтарды барынша аз шығара отырып, шикізаттан барлық бағалы құрамдас бөліктерді мүмкіндігінше жоғары деңгейде шығаруды болжайды. Аз қалдықты технология шикізатты кешенді пайдалану және қоршаған табиғи ортадағы қайтымсыз өзгерістерді болғызбау міндетін ішінара ғана шешеді;

13) ірі экологиялық оқиға – шаруашылық және өзге де қызмет немесе табиғи табиғи процестер нәтижесінде қоршаған ортада халықтың денсаулығына, табиғи экологиялық жүйелердің, өсімдіктер мен жануарлардың генетикалық қорларының жай-күйіне қатер төндіретін тұрақты теріс өзгерістер болатын аумақ учаскесінде туындаған экологиялық жағдай.

Осы Қағидалардағы өзге де терминдер мен анықтамалар Кодекске сәйкес қолданылады.

3. Тау – кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын басқару кезінде ірі экологиялық оқиғаларды болдырмау бағдарламасын (бұдан әрі-бағдарлама) қалдықтарды жинау объектісінің операторы әзірлейді және бағдарламаны енгізу және іске асырылуын бақылау мақсатында Қалдықтарды жинау объектісінің операторы Кодекстің 362-бабының 2-тармағына сәйкес жауапты жұмыскерді тағайындайды.

2-тарау. Тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын басқару кезінде ірі экологиялық оқиғаларды болдырмау бағдарламасын әзірлеу тәртібі

4. Кодекстің 362-бабының 1-тармағына сәйкес тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын жинақтау жөніндегі қызметті бастар алдында қалдықтарды жинау объектісінің операторы Тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын басқару кезінде ірі экологиялық оқиғаларды болдырмау бағдарламасын, сондай-ақ 3-тарауға сәйкес және осы Қағидаларға қосымшаға сәйкес белгіленген нысан бойынша осындай оқиғаларға ден қоюдың ішкі жоспарын әзірлеуге міндетті..

5. Бағдарлама тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын басқару кезінде ірі экологиялық оқиғаларды болдырмау жөніндегі шараларды көздейді.

6. Бағдарлама қалдықсыз және/немесе аз қалдықты технологиялардың енгізілуін қамтамасыз ететін ең үздік қолжетімді техникаларды пайдалану қажеттілігін ескере отырып әзірленеді.

7. Бағдарлама қалдықтарды жинау объектісін пайдалану жа5дайында және әрбір он жыл сайын, жиналатын қалдықтардың сипатында елеулі өзгерістер болған жағдайда қайта қаралады.

8. Ірі экологиялық оқиға туындаған кезде жинау және қалдықтарды ұзақ мерзімді сақтау объектісінің операторы Кодекстің 362-бабының 4-тармағына сәйкес қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға барлық ақпаратты дереу хабарлауға, осындай оқиғаның адамдардың өмірі және денсаулығы үшін салдарын барынша азайту және нақты немесе ықтимал экологиялық залалдың дәрежесін бағалау мақсатында жәрдем көрсетуге міндетті.

9. Ірі экологиялық оқиға туындаған кезде тәуекелді, ысырапты және залалды барынша ықтимал азайту үшін бағдарламада мынадай бөлімдер қамтылуға тиіс:

1) тау-кен өнеркәсібінің қалдықтарын сақтау объектісінің сипаттамаларын көрсету;

2) ірі экологиялық оқиғаларға ішкі ден қою жоспарын әзірлеу;

3) апаттық / төтенше жағдайларды бағалау және зерттеу;

4) ғимараттар мен құрылыстарды сейсмикалық төзімді етіп салу және олардың сейсмотұрақтылығын күшейту;

5) гидротехникалық және инженерлік-геологиялық қорғау іс-шаралары;

6) қауіпті өндірістік объектілер бойынша қорғау іс-шаралары;

7) өрттердің (жарылыстардың) алдын алу жөніндегі іс-шаралар;

8) қалдықтардың пайда болуын болдырмау немесе олардың көлемін азайту;

9) қалдықтардың пайда болу көлемі, ең озық қолжетімді техникаларды пайдалана отырып, қалдықсыз және қалдығы аз технологияларды енгізе отырып, қалдықтарды басқару тәсілдері.

10. Тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын қоймалау объектісінің сипаттамаларын көрсету кезінде мынадай мәліметтерді көрсету қажет:

1) өндірістік (жобалық) қуаты (тәулігіне тонна, пайдалану кезеңіне тонна), жинауға арналған лимит т/ жыл және/немесе қалдықтарды ұзақ мерзімді сақтауға арналған лимит т/жыл;

2) объектінің құрамына кіретін негізгі өндірістік, өндірістік-қойма (қойма) ғимараттары, негізгі технологиялық, көліктік және аспирациялық жабдықтар, қабылдау-жіберу құрылғылары;

3) объект жабдықтарының, ғимараттары мен құрылыстарының жарылыстан алдын алу және жарылыстан қорғау құралдарымен жарақтандырылуы (желдету мен аспирацияны қолдану, өндірістік процестерді қашықтықтан автоматтандырылған басқару, магниттік қорғаныстың, жылдамдықты бақылау релесінің, тірек датчиктерінің, шынжырдың үзілген датчиктерінің, таспаның қашуын бақылау құрылғыларының, шеткі ажыратқыштардың, бұғаттаулардың, автобұғаттаудың және ұқсас функцияларды орындайтын және бұғаттауды, бақылауды және аварияға қарсы қорғауды қамтамасыз ететін басқа да техникалық құралдардың болуы), жеңіл лақтырылатын конструкцияларды, тамбур-шлюздерді, ауадағы қауіпті газдар мен шаңның болуын бақылау датчиктерін);

4) өрт сөндіру құралдарымен, өрт, өндірістік және авариялық сигнал беру жүйелерімен, түтінге қарсы қорғаныспен, авариялық жарықтандырумен, адамдарды хабардар ету және эвакуациялауды басқару құралдарымен жарақтандырылуы;

5) объектіні от бөгегіш және жалынкесетін құрылғылар мен басқарушы датчиктер белгілі бір шекті қысымға жеткен кезде жарылыстың бастапқы сатысын анықтауға арналған датчик-индикаторлар), жарылыс разрядты құрылғылар орнатылған жерлерді көрсете отырып, жарылысты оқшаулау жүйелерімен жарақтандыру.

11. Тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын қоймалау объектісінің авариялардың зардаптарын оқшаулау және жою жөніндегі іс-қимылдарға дайындығын қамтамасыз ету мақсатында Бағдарламада объектілердің нақты сипаттамаларын растау үшін мынадай түрде қосымша көзделеді:

1) қалдықтарды жинау объектісі аумағының бас жоспарын, негізгі жабдықты, өндірісті күй-жайлардың кіру және шығу жолдарын, өрт сөндіру құралдарының, өрт хабарлағыштарының, телефондардың, авария болған жағдайда пайдаланылатын құралдардың орналасқан жерін көрсете отырып, ғимараттардың және үй-жайлардың жоспарларын әзірлеу;

2) объектілерде авариялар туындаған жағдайда іске қосылғана жыратқыштардың, ысырмалардың, вентильдердің және басқа да құрылғылардың орналасқан орындарын көрсете отырып, объектінің негізгі коммуникацияларының орналасу схемалары;

3) объектінің тау-кен жұмыстарының жоспарына сәйкес келетін орналасу координаттары көрсетілген қалдықтар жинақтауыштарын бөлу схемасының карталары;

4) адамдарды құтқаруға және аварияларды жоюға арналған жеке қорғану құралдарының, қажетті құрал-саймандар мен материалдардың тізбесі;

5) объектілердегі авариялардың зардаптарын оқшаулау және жою жөніндегі операцияларды материалдық-техникалық, инженерлік және қаржылық қамтамасыз ету тізбесін бекіту туралы.

3-тарау. Ден қоюдың ішкі жоспарын әзірлеу тәртібі

12. Тау-кен өнеркәсібінің қалдықтарын басқару кезінде ірі экологиялық оқиғаларды болдырмау бағдарламасының бір бөлігі ретінде ден қоюдың ішкі жоспарын әзірлеу үш кезеңмен орындалады және мыналарды қамтиды:

1) бірінші кезең:

қажетті бастапқы деректерді жинау және қорыту:

қоршаған ортаға елеулі қауіп төндіретін объектілер мен аумақтарды анықтау;

аумақта (объектіде) орыналған экологиялық оқиғалардың сипаты мен түрлерін, зияншамаларын, экологиялық оқиғаларды жою іс-шараларын орындау мерзімдерін, олардың зардаптарын жою үшін тартылатын күштер мен құралдарды көпжылдық статистикалық байқаулар бойынша талдау жүргізу;

экологиялық оқиға аймақтарында болуы мүмкін халық саны және аумақ туралы мәліметтер алу.

2) екінші кезең:

бастапқы деректерді ескере отырып, экологиялық оқиғаның даму сценарийін болжау:

радиоактивті ластанудың, химиялық және бактериологиялық зақымданудың ықтимал аймақтары, өрт, жарылысаймақтары;

зақымдаушы факторлардың әсер ету аймағындағы персонал саны;

келтірілген болжамды залал (шығындар, материалдық залал); экологиялық оқиғаны және оның салдарын жою жөніндегі алдағы іс-шаралар, алдағы іс-шаралардың көлемі;

экологиялық оқиға қаупі төнген және туындаған кезде іс-шараларды орындаудың құралдары және тәртібі.

3) үшінші кезең:

тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын басқару жөніндегі объектінің бірінші басшысының жоспарды бекітуі.

13. Экологиялық оқиғаларға ден қоюдың ішкі жоспары өзіне мыналарды қамтиды:

1) қалдықтарды жинау объектісінің қысқаша сипаттамасы;

2) тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын басқару кезінде экологиялық оқиғаның теріс салдарын азайту жөніндегі іс-шаралар;

3) өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы басқару органдарын хабардар ету;

4) азаматтық қорғаныстың инженерлік-техникалық іс-шаралары;

5) радиацияға қарсы, химиялық жән ебиологиялық қорғаныс;

6) медициналық көмек, санитариялық-эпидемияға қарсы және санитариялық-профилактикалық іс-шаралар;

7) эвакуациялық іс-шаралар;

8) материалдық-техникалық қамтамасыз ету;

9) авариялық-құтқару және кезек күттірмейтін жұмыстарды ұйымдастыру және жүргізу;

10) басқаруды және байланысты ұйымдастыру;

11) экологиялық апаттың алдын алу;

12) қалдықтарды басқарудың ұзақ мерзімді теріс салдарын болдырмау немесе азайту.

Тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын басқару кезінде ірі экологиялық оқиғаларды болғызбау бағдарламасын, сондай-ақ осындай оқиғаларға ден қоюдың ішкі жоспарын әзірлеу қағидаларына қосымша

Нысан

Ірі экологиялық оқиғаларға ден қоюдың ішкі жоспары

Реттік №	Іс-шаралар	Жауапты орындаушылар	Орындалумерзімі	Ескертпе
1	2	3	4	5

Ескертпе:

2-бағанда тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын басқару кезінде ірі экологиялық оқиғаларды оқшаулауға және олардың салдарын жоюға бағытталған іс-шаралар көрсетіледі не тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын басқару кезінде ірі экологиялық оқиғаларға ден қою жөніндегі ұйымдастырушылық және техникалық іс-шаралардың дәйектілігі көрсетіледі;

3-бағанда әрбір іс-шараның орындалуына жауапты тұлғалар көрсетіледі;

4-бағанда әрбір іс-шараның орындалу мерзімі көрсетіледі;

5-бағанда қажетті ескертулер көрсетіледі.

Об утверждении Правил разработки программы предотвращения крупных экологических происшествий при управлении отходами горнодобывающей промышленности, а также внутреннего плана реагирования на такие происшествия

Совместный приказ Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 14 сентября 2021 года № 376 и Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан от 15 сентября 2021 года № 449. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 20 сентября 2021 года № 24443

В соответствии с пунктом 1 статьей 362 Экологического кодекса Республики Казахстан (далее – Кодекс) и пунктом 1 статьи 12 Законом Республики Казахстан "О гражданской защите" ПРИКАЗЫВАЕМ:

1. Утвердить прилагаемые Правила разработки программы предотвращения крупных экологических происшествий при управлении отходами горнодобывающей промышленности, а также внутреннего плана реагирования на такие происшествия.

2. Департаменту государственной политики управления отходами Министерства экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан после его официального опубликования;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа представление в Департамент юридической службы Министерства экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующих вице-министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан и вице-министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан	__________Ю. Ильин
Министр экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан	__________С. Брекешев

"СОГЛАСОВАНО"
Министерство здравоохранения
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАНО"
Министерство индустрии
и инфраструктурного развития
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАНО"
Министерство финансов
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАНО"
Министерство национальной экономики
Республики Казахстан

Утверждены совместным приказом Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан от 15 сентября 2021 года № 449 и Министр экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 14 сентября 2021 года № 376

Правила разработки программы предотвращения крупных экологических происшествий при управлении отходами горнодобывающей промышленности, а также внутреннего плана реагирования на такие происшествия

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила разработки программы предотвращения крупных экологических происшествий при управлении отходами горнодобывающей промышленности, а также внутреннего плана реагирования на такие происшествия (далее – Правила) разработаны в соответствии с пунктом 1 статьи 362 Экологического кодекса (далее – Кодекс) и пункта 1 статьи 12 Закона Республики Казахстан "О гражданской защите" и определяет порядок разработки программы предотвращения крупных экологических происшествий при управлении отходами горнодобывающей промышленности, а также внутреннего плана реагирования на такие происшествия.

2. Основные понятие и определения, используемые в Правилах:

1) отходы горнодобывающей промышленности – в соответствии с пунктом 1 статьи 357 Кодекса являются отходами, образуемыми в процессе разведки, добычи, обработки и хранения твердых полезных ископаемых, в том числе вскрышная, вмещающая порода, пыль, бедная руда, осадок механической очистки карьерных и шахтных вод, хвосты и шламы обогащения;

2) идентификация опасностей аварии – процесс выявления и признания возможности возникновения аварии на опасном производственном объекте, а также установления характеристик опасностей аварии;

3) мониторинг природно-технических систем — система стационарных наблюдений за состоянием природной среды и сооружений в процессе их строительства, эксплуатации, а также после ликвидации, и выработка рекомендаций по нормализации экологической обстановки и инженерной защите сооружений;

4) оценка воздействия на окружающую среду — в соответствии с пунктом 1 статьи 64 Кодекса является процессом выявления, изучения, описания и оценки на основе соответствующих исследований возможных существенных воздействий на окружающую среду при реализации намечаемой деятельности включающий в себя стадии, предусмотренные статьей 67 Кодекса;

5) оценка риска крупных экологических происшествий – процесс, используемый для определения вероятности и степени тяжести последствий реализации опасностей аварий для здоровья человека, имущества и окружающей природной среды;

6) оператор объекта – физическое и юридическое лицо, в собственности и ином законном пользовании которого находится объект, оказывающий негативное воздействие на окружающую среду в соответствии с пунктом 6 статьи 12 Кодекса;

7) управление отходами горнодобывающей промышленности – в соответствии с пунктом 1 статьи 358 Кодекса являются операциями, осуществляемыми в отношении отходов в соответствии с принципом иерархии управления отходами;

8) наилучшие доступные техники применяемые в горнорудной промышленности – наиболее эффективная и передовая стадия развития видов деятельности и методов их осуществления, свидетельствующая об их практической пригодности для того, чтобы служить основой установления технологических нормативов и иных экологических условий, направленных на предотвращение и, если это практически неосуществимо, минимизацию негативного антропогенного воздействия на окружающую среду в соответствии с пунктом 1 статьи 113 Кодекса;

9) операции по восстановлению отходов в горнорудной промышленности – подготовка отходов к повторному использованию, переработка и утилизация отходов;

10) удаление отходов горнорудной промышленности – любая, не являющаяся восстановлением операция по захоронению и уничтожению отходов, включая вспомогательные операции по подготовке отходов к захоронению и уничтожению (в том числе по их сортировке, обработке, обезвреживанию);

11) безотходная технология – комплексное использование полезных ископаемых и защита окружающей среды от загрязнений, предполагающее максимальное извлечение из сырья всех ценных компонентов при минимальном выделении и полном отсутствии отходов в твҰрдом, жидком и газообразном виде;

12) малоотходная технология – комплексное использование полезных ископаемых и защиты окружающей среды от загрязнений, предполагающее максимально возможное извлечение на предприятии из сырья всех ценных компонентов при минимальном выделении отходов в твҰрдом, жидком и газообразном виде. Малоотходная технология лишь частично решает задачу комплексного использования сырья и предотвращения необратимых изменений в окружающей природной среде;

13) крупное экологическое происшествие – экологическая обстановка, возникшая на участке территории, где в результате хозяйственной и иной деятельности и естественных природных процессов происходят устойчивые отрицательные изменения в окружающей среде, угрожающие здоровью населения, состоянию естественных экологических систем, генетических фондов растений и животных.

Иные термины и определения в настоящих Правилах применяются в соответствии с Кодексом.

3. Программа предотвращения крупных экологических происшествий при управлении отходами горнодобывающей промышленности (далее – Программа) разрабатывается оператором объекта складирования отходов и в целях внедрения и контроля за реализацией Программы оператор объекта складирования отходов назначает ответственного работника в соответствии с пунктом 2 статьи 362 Кодекса.

Глава 2. Порядок разработки программы предотвращения крупных экологических происшествий при управлении отходами горнодобывающей промышленности

4. В соответствии с пунктом 1 статьи 362 Кодекса перед началом деятельности по накоплению отходов горнодобывающей промышленности оператор объекта складирования отходов обязан разработать программу предотвращения крупных экологических происшествий при управлении отходами горнодобывающей промышленности, а также внутренний план реагирования на такие происшествия в соответствии с главой 3 и по форме установленной согласно приложению к настоящим Правилам.

5. Программа предусматривает меры по предотвращению крупных экологических происшествий при управлении отходами горнодобывающий промышленности.

6. Программа разрабатывается с учетом необходимости использования наилучших доступных техник, обеспечивающих внедрение безотходной и малоотходной технологии.

7. Программа пересматривается в случае существенных изменений в условиях эксплуатации объекта складирования отходов и каждые десять лет, характера складируемых отходов.

8. При наступлении крупного экологического происшествия оператор объекта складирования и долгосрочного хранения отходов в соответствии с пунктом 4 статьи 362 Кодекса обязан незамедлительно уведомить любым доступным способом уполномоченный орган в области охраны окружающей среды и предоставить всю информацию, оказать содействие в целях минимизации последствий такого происшествия для жизни и здоровья людей и оценки степени фактического и потенциального экологического ущерба.

9. Для максимально возможного снижения риска, потерь и ущерба при возникновении крупного экологического происшествия программа содержит следующее:

1) описание характеристик объекта складирования отходов горнодобывающей промышленности;

2) разработка плана внутреннего реагирования на крупные экологические происшествия;

3) оценка и исследование аварийных/чрезвычайных ситуаций;

4) сейсмостойкое строительство и сейсмоусиление зданий и сооружений;

5) гидротехнические и инженерно-геологические защитные мероприятия;

6) защитные мероприятия по опасным производственным объектам;

7) мероприятия по предотвращению пожаров (взрывов);

8) предотвращение и сокращение объема образования отходов;

9) объем образования отходов, способы управления отходами с внедрением безотходных и малоотходных технологий с использованием наилучших доступных техник.

10. При описании характеристик объекта складирования отходов горнодобывающей промышленности указываются следующие сведения:

1) производственная (проектная) мощность (тонн в сутки, тонн/на период эксплуатации), лимит тонн/год для складирования и лимит тонн/год для долгосрочного хранения отходов;

2) основные производственные, производственно-складские (складские) здания, основное технологическое, транспортное и аспирационное оборудование, приемно-отпускные устройства, входящие в состав объекта;

3) оснащенность оборудования, зданий и сооружений объекта средствами взрывопредупреждения и взрывозащиты (применение вентиляции и аспирации, дистанционного автоматизированного управления производственными процессами, наличие магнитной защиты, реле контроля скорости, датчиков подпора, датчиков обрыва цепи, устройств контроля сбегания ленты, концевых выключателей, блокировок, автоблокировок и других технических средств, выполняющих аналогичные функции и обеспечивающих блокировку, контроль и противоаварийную защиту, легкосбрасываемых конструкций, тамбур-шлюзов, датчиков контроля за содержанием в воздухе опасных газов и пыли);

4) оснащенность средствами пожаротушения, системами пожарной, производственной и аварийной сигнализации, противодымной защитой, аварийным освещением, средствами оповещения и управления эвакуацией людей;

5) оснащение объекта системами локализации взрыва с указанием мест установки огнепреграждающих и пламеотсекающих устройств и управляющих датчиков (датчиков-индикаторов для обнаружения начальной стадии взрыва при достижении определенного порогового давления), взрыворазрядных устройств.

11. В целях обеспечения готовности объекта складирования отходов горнодобывающей промышленности к действиям по локализации и ликвидации последствий аварий, для подтверждения характеристик объектов в Программе предусматриваются приложения в виде:

1) генерального плана территории объекта складирования отходов, планов зданий, помещений с указанием основного оборудования, входов и выходов производственных помещений, местонахождения средств пожаротушения, пожарных извещателей, телефонов, инструментов, используемых в случае аварии;

2) схем расположения основных коммуникаций объекта с указанием мест расположения рубильников, задвижек, вентилей и других устройств, задействованных в случае возникновения аварий на объектах;

3) карты схемы распределения накопителей отходов, с указанием координат расположения, соответствующие плану горных работ объекта;

4) перечня средств индивидуальной защиты для спасения людей и ликвидации аварий, инструментов и материалов с указанием мест их хранения;

5) перечня материально-технического, инженерного и финансового обеспечения операций по локализации и ликвидации последствий аварий на объектах.

Глава 3. Порядок разработки внутреннего плана реагирования

12. Разработка внутреннего плана реагирования Программы предотвращения крупных экологических происшествий при управлении отходами горнодобывающей промышленности, выполняется в три этапа и включает в себя:

1) первый этап:

сбор и обобщение исходных данных, где предусматривается:

выявление объектов, представляющих существенную опасность для окружающей среды;

проведение анализа по многолетним статистическим наблюдениям характера и видов экологических происшествий, имеющих место на объекте, величин ущерба, сроков выполнения мероприятий ликвидации экологических происшествий, привлекаемых сил и средств для ликвидации их последствий;

получение сведений о территории и численности населения, оказывающих в зонах экологических происшествий.

2) второй этап:

с учетом исходных данных прогнозирование сценарий развития экологического происшествия:

возможные зоны радиоактивного загрязнения, химического и бактериологического заражения, зоны пожаров, взрывов;

численность персонала в зоне действия поражающих факторов;

возможный причиненный ущерб (потери, материальный ущерб); предстоящие мероприятия по ликвидации экологического происшествия и ее последствий, объем предстоящих мероприятий;

средства и порядок выполнения мероприятий при угрозе и возникновении экологического происшествия.

3) третий этап:

утверждение плана первым руководителем объекта по управлению отходами горнодобывающей промышленности.

13. Внутренний план реагирования на экологические происшествия включает в себя следующие мероприятия:

1) краткая характеристика объекта складирования отходов;

2) мероприятия по снижению негативных последствий экологического происшествия при управлении с отходами горнодобывающей промышленности;

3) оповещение органов управления в области промышленной безопасности;

4) инженерно-технические мероприятия гражданской обороны;

5) противорадиационная, химическая и биологическая защита;

6) медицинская помощь, санитарно-противоэпидемические и санитарно-профилактические мероприятия;

7) эвакуационные мероприятия;

8) материально-техническое обеспечение;

9) организация и проведение аварийно-спасательных и неотложных работ;

10) организация управления и связи;

11) предотвращение экологического происшествия;

12) предотвращение и снижение долгосрочных негативных последствий от управления отходами.

Приложение к Правилам разработки программы предотвращения крупных экологических происшествий при управлении отходами горнодобывающей промышленности, а также внутреннего плана реагирования на такие происшествия

Форма

Внутренний план реагирования на крупные экологические происшествия

№ п/п	Мероприятия	Ответственные исполнители	Срок исполнения	Примечание
1	2	3	4	5

Примечание:

в графе 2 указываются мероприятия, направленные на локализацию и устранение последствий крупных экологических происшествий при управлении с отходами горнодобывающей промышленности либо указывается последовательность организационных и технических мероприятий по реагированию на крупные экологические происшествия при управлении с отходами горнодобывающей промышленности;

в графе 3 указываются лица, ответственные за выполнение каждого мероприятия;

в графе 4 указывается срок исполнения каждого мероприятия;

в графе 5 указываются необходимые примечания.