Облыстық ономастика комиссиялары және республикалық маңызы бар қалалардың, астананың ономастика комиссиялары туралы үлгілік ережені бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрінің 2022 жылғы 28 ақпандағы № 61 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2022 жылғы 2 наурызда № 26986 болып тіркелді.

"Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 24-2-бабының 2-1) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Облыстық ономастика комиссиялары және республикалық маңызы бар қалалардың, астананың ономастика комиссиялары туралы үлгілік ереже бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің Мәдениет комитеті заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық қолданысқа енгізілгеннен кейін оны үш жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің интернет-ресурсына орналастыруды;

3) осы тармақта көзделген іс-шаралар орындалғаннан кейін үш жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің Заң қызметі департаментіне іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Мәдениет және спорт вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрі

Д. Абаев

Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрі 2022 жылғы 28 ақпандағы № 61 бұйрығымен бекітілген

Облыстық ономастика комиссиялары және республикалық маңызы бар қалалардың, астананың ономастика комиссиялары туралы үлгілік ереже

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Облыстық ономастика комиссиялары және республикалық маңызы бар қалалардың, астананың ономастика комиссиялары туралы үлгілік ереже (бұдан әрі – Үлгілік ереже) "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 24-2-бабының 2-1) тармақшасына сәйкес әзірленді.

2. Облыстық ономастика комиссиялары және республикалық маңызы бар қалалардың, астананың ономастика комиссиялары (бұдан әрі – Комиссия) облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті атқарушы органдардың жанынан құрылатын консультативтік-кеңесші органдар болып табылады.

3. Комиссия өз қызметінде Қазақстан Республикасының Конституциясы мен Қазақстан Республикасының заңдарын, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерін, сондай-ақ осы Үлгілік ережені басшылыққа алады.

2-тарау. Комиссияның міндеттері, функциялары мен құқықтары

4. Комиссияның негізгі міндеттері:

1) Қазақстан Республикасының аумағындағы әкімшілік-аумақтық бірліктерге, елді мекендердің құрамдас бөліктеріне, әуежайларға, порттарға, теміржол вокзалдарына, теміржол стансаларына, метрополитен стансаларына, автовокзалдарға, автостансаларға, физикалық-географиялық және мемлекет меншігіндегі басқа да объектілерге атау беру және оларды қайта атау, олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту және мемлекеттік заңды тұлғаларға, мемлекет қатысатын заңды тұлғаларға жеке адамдардың есімін беру, сондай-ақ Қазақстан Республикасының тарихи-мәдени мұрасының құрамдас бөлігі ретінде тарихи атауларды қалпына келтіру және сақтау бойынша бірыңғай көзқарасты қалыптастыру жөнінде ұсыныстар әзірлеу;

2) ономастика мәселелері жөнінде Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық базасын жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірлеу;

3) бұрын атауы жойылып кеткен тарихи топонимдерді қалпына келтіру жөнінде ұсыныстар әзірлеу болып табылады.

5. Жүктелген міндеттерді шешу мақсатында:

1) облыстық ономастика комиссиялары:

Республикалық ономастика комиссиясымен келісілгеннен кейін ауылдарға, кенттерге, ауылдық округтерге атау беру, олардың атауын өзгерту, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту бойынша қорытындылар береді;

Республикалық ономастика комиссиясымен келісілгеннен кейін аудандық маңызы бар қалалардың, кенттің, ауылдың, ауылдық округтің құрамдас бөлiктерiне атау беру, олардың атауын өзгерту, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту бойынша қорытындылар береді;

2) республикалық маңызы бар қалалардың, астананың ономастика комиссиялары:

Республикалық ономастика комиссиясымен келісілгеннен кейін – қаладағы аудандарға, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың құрамдас бөліктеріне атау беру және қайта атау, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту бойынша қорытындылар береді.

Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Мәдениет және спорт министрінің 25.08.2023 № 234 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР Мәдениет және ақпарат министрінің 27.09.2024 № 446-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

6. Өз міндеттері мен функцияларына сәйкес Комиссия:

1) Комиссияның құзыретіне кіретін мәселелер бойынша ауданның, облыстың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың атқарушы органдарының өкілдерін Комиссияның отырыстарына шақырады және тыңдайды;

2) заңнамада белгіленген тәртіппен мемлекеттік және басқа да ұйымдардан Комиссияның міндеттерін іске асыруға қажетті материалдарды сұратады және алады;

3) мемлекеттік органдармен және өзге де ұйымдармен өзара іс-қимыл жасайды;

4) бұрын атауы жойылып кеткен тарихи топонимдерді қалпына келтіру жөніндегі ұсыныстарды қарайды;

5) ономастика мәселелері бойынша Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық базасын жетілдіру мәселелері жөнінде Республикалық ономастика комиссиясына ұсыныстар енгізеді.

3-тарау. Комиссияның жұмысын ұйымдастыру

7. Комиссия төрағадан, төрағаның орынбасарынан, Комиссия мүшелерінен және хатшыдан тұрады. Комиссия хатшысы оның мүшесі болып табылмайды.

Комиссия мүшелерінің саны тақ болады.

8. Комиссияны облыс, республикалық маңызы бар қала және астана әкімінің орынбасарынан төмен емес мәртебесі бар лауазымды тұлға басқарады.

Комиссияның ережесін және дербес құрамын облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың әкімі бекітеді.

Комиссияның құрамына тиісті мәслихаттардың депутаттары, ғалымдар, мемлекеттік органдардың және өзге де ұйымдардың, бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері, мамандар және өзге де тұлғалар, олардың келісімі бойынша енгізіледі.

9. Комиссия мүшелері өздерінің қызметтеріне алмастыру құқығынсыз қатысады.

10. Комиссия төрағасы оның қызметіне басшылық жасайды, Комиссия отырыстарында төрағалық етеді, оның жұмысын жоспарлайды, Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес оның шешімдерінің іске асырылуына жалпы бақылауды жүзеге асырады.

Төраға болмаған уақытта оның функцияларын орынбасары орындайды.

11. Комиссияның хатшысы ономастика мәселелері жөніндегі облыстың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті атқарушы органдарының құрылымдық бөлімшелерінің басшылық лауазымынан төмен емес лауазымды тұлға айқындалады.

12. Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың жергілікті атқарушы органдарының ономастика мәселелері бойынша құрылымдық бөлімшесі Комиссияның жұмыс органы (бұдан әрі – жұмыс органы) болып табылады.

13. Жұмыс органы:

1) Комиссия жұмысының ұйымдық-техникалық қамтамасыз етілуін;

2) Комиссия отырысының күн тәртібін қалыптастыруды;

3) Комиссия отырыстарының материалдарын, Комиссияның ағымдағы және перспективалық жұмыс жоспарларын дайындауды;

4) Комиссия мүшелеріне Комиссия отырысының өткізілуіне дейін бес жұмыс күнінен кешіктірілмейтін мерзімде қажетті материалдарды қоса күн тәртібін жібереді.

14. Комиссия отырыстарын оның төрағасы қажеттілігіне қарай, бірақ жылына кемінде төрт рет шақырады.

15. Комиссияның отырыстары, егер оған Комиссия мүшелерінің жалпы санының жартысынан астамы қатысса, заңды деп есептеледі.

16. Комиссия шешімдері оның отырысына қатысқан Комиссия мүшелерінің жалпы санының көпшілік даусымен ашық дауыс беру арқылы қабылданады.

Комиссия мүшелері шешім қабылдау кезінде тең дауысқа ие. Дауыстар тең болған жағдайда, Комиссия төрағасы дауыс берген шешім қабылданды деп есептеледі.

17. Комиссия шешімдері қорытынды түрінде ресімделеді және оған төраға, хатшы, отырысқа қатысқан Комиссия мүшелері қол қояды.

18. Облыстық ономастика комиссияларының қорытындысын тиісті мемлекеттік органдарға Комиссияның жұмыс органы Комиссия отырысы өткізілгеннен кейін үш жұмыс күні ішінде жібереді.

19. Комиссияның жұмыс органы республикалық маңызы бар қалалардың, астананың ономастика комиссияларының қорытындыларын отырыс өткізілгеннен кейін бес жұмыс күні ішінде Республикалық ономастика комиссиясына келісу үшін жібереді.

Ескерту. 19-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Мәдениет және спорт министрінің 25.08.2023 № 234 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

20. Комиссияның жұмыс органы республикалық маңызы бар қалалардың, астананың ономастика комиссияларының қорытындыларын Республикалық ономастика комиссиясынан келісім алған күннен кейін үш жұмыс күні ішінде жібереді.

Ескерту. 20-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Мәдениет және спорт министрінің 25.08.2023 № 234 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Об утверждении типового положения об областных ономастических комиссиях и ономастических комиссиях городов республиканского значения, столицы

Приказ Министра культуры и спорта Республики Казахстан от 28 февраля 2022 года № 61. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 2 марта 2022 года № 26986.

В соответствии с подпунктом 2-1) статьи 24-2 Закона Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемое Типовое положение об областных ономастических комиссиях и ономастических комиссиях городов республиканского значения, столицы.

2. Комитету культуры Министерства культуры и спорта Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение трех рабочих дней после введения в действие настоящего приказа размещение его на интернет-ресурсе Министерства культуры и спорта Республики Казахстан;

3) в течение трех рабочих дней после исполнения мероприятий, предусмотренных настоящим пунктом, представление в Департамент юридической службы Министерства культуры и спорта Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра культуры и спорта Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр культуры и спорта Республики Казахстан

Д. Абаев

Утверждено приказом Министра культуры и спорта Республики Казахстан от 28 февраля 2022 года № 61

Типовое положение об областных ономастических комиссиях и ономастических комиссиях городов республиканского значения, столицы

Глава 1. Общие положения

1. Настоящее Типовое положение об областных ономастических комиссиях и ономастических комиссиях городов республиканского значения, столицы (далее – Типовое положение) разработано в соответствии с подпунктом 2-1) статьи 24-2 Закона Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан".

2. Областные ономастические комиссии и ономастические комиссии городов республиканского значения, столицы (далее – Комиссия) являются консультативно-совещательными органами, создаваемыми при местных исполнительных органах области, городов республиканского значения и столицы.

3. Комиссия в своей деятельности руководствуется Конституцией и законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан, иными нормативными правовыми актами, а также настоящим Типовым положением.

Глава 2. Задачи, функции и права Комиссии

4. Основными задачами Комиссии являются:

1) выработка предложений по формированию единых подходов по наименованию и переименованию административно-территориальных единиц, составных частей населенных пунктов, аэропортов, портов, железнодорожных вокзалов, железнодорожных станций, станций метрополитена, автовокзалов, автостанций, физико-географических и других объектов государственной собственности на территории Республики Казахстан, уточнению и изменению транскрипции их наименований, и присвоению собственных имен лиц государственным юридическим лицам, юридическим лицам с участием государства, а также восстановлению и сохранению исторических названий как составной части историко-культурного наследия Республики Казахстан;

2) выработка предложений по совершенствованию нормативной правовой базы Республики Казахстан по вопросам ономастики;

3) выработка предложений по восстановлению ранее утраченных исторических топонимов.

5. В целях решения возложенных задач:

1) областные ономастические комиссии:

выдают заключения по наименованию, переименованию сел, поселков, сельских округов, а также уточнению и изменению транскрипции их наименований после согласования с Республиканской ономастической комиссией;

выдают заключения по наименованию, переименованию составных частей городов районного значения, поселка, села, сельского округа, а также уточнению и изменению транскрипции их наименований после согласования с Республиканской ономастической комиссией;

2) ономастические комиссии городов республиканского значения, столицы:

выдают заключения по наименованию, переименованию районов в городе, составных частей городов республиканского значения, столицы, а также уточнению и изменению транскрипции их наименований после согласования с Республиканской ономастической комиссией.

Сноска. Пункт 5 – в редакции приказа Министра культуры и спорта РК от 25.08.2023 № 234 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменением, внесенным приказом Министра культуры и информации РК от 27.09.2024 № 446-НҚ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

6. В соответствии со своими задачами и функциями Комиссия:

1) приглашает на заседания Комиссии и заслушивает представителей исполнительных органов районов, области, городов республиканского значения и столицы по вопросам, входящим в компетенцию Комиссии;

2) в установленном законодательством порядке запрашивает и получает от государственных и других организаций материалы, необходимые для реализации задач Комиссии;

3) взаимодействует с государственными органами и иными организациями;

4) рассматривает предложения по восстановлению ранее утраченных исторических топонимов;

5) вносит предложения в Республиканскую ономастическую комиссию по вопросам совершенствования нормативной правовой базы Республики Казахстан по вопросам ономастики.

Глава 3. Организация работы Комиссии

7. Комиссия состоит из председателя, заместителя председателя, членов Комиссии и секретаря. Секретарь Комиссии не является ее членом.

Количество членов Комиссии является нечетным.

8. Комиссию возглавляет должностное лицо со статусом не ниже заместителя акима области, города республиканского значения, столицы.

Положение и персональный состав Комиссии утверждается акимом области, города республиканского значения, столицы.

В состав Комиссии включаются депутаты соответствующих маслихатов, ученые, представители государственных органов и иных организаций, средств массовой информации, специалисты и иные лица по согласованию с ними.

9. Члены Комиссии принимают участие в их деятельности без права замены.

10. Председатель Комиссии руководит ее деятельностью, председательствует на заседаниях Комиссии, планирует ее работу, осуществляет общий контроль над реализацией ее решений, в соответствии с действующим законодательством Республики Казахстан.

Во время отсутствия председателя его функции выполняет заместитель.

11. Секретарем Комиссии определяется должностное лицо со статусом не ниже руководящей должности структурного подразделения местных исполнительных органов области, городов республиканского значения и столицы по вопросам ономастики.

12. Рабочим органом Комиссии является структурное подразделение местных исполнительных органов области, городов республиканского значения и столицы по вопросам ономастики (далее – рабочий орган).

13. Рабочий орган осуществляет:

1) организационно-техническое обеспечение работы Комиссии;

2) формирование повестки дня заседания Комиссии;

3) подготовку материалов к заседаниям Комиссии, проектов текущих и перспективных планов работы Комиссии;

4) направляет повестку дня с приложением необходимых материалов членам Комиссии в срок, не позднее пяти рабочих дней до проведения заседания Комиссии.

14. Заседания Комиссии созываются ее председателем по мере необходимости, но не менее четырех раз в год.

15. Заседания Комиссии считаются правомочными, если на них присутствует более половины от общего числа членов Комиссии.

16. Решения Комиссии принимаются открытым голосованием большинством голосов от общего числа членов Комиссии, присутствующих на ее заседании.

Члены Комиссии обладают равными голосами при принятии решения. В случае равенства голосов, принятым считается решение, за которое проголосовал председатель Комиссии.

17. Решения Комиссии оформляются в виде заключения и подписываются председателем, секретарем, присутствующими членами Комиссии.

18. Заключение областных ономастических комиссий направляется рабочим органом Комиссии соответствующим государственным органам в течение трех рабочих дней со дня проведения заседания Комиссии.

19. Заключения ономастических комиссий городов республиканского значения, столицы направляются рабочим органом Комиссии для согласования в Республиканскую ономастическую комиссию в течение пяти рабочих дней со дня проведения заседания Комиссии.

Сноска. Пункт 19 – в редакции приказа Министра культуры и спорта РК от 25.08.2023 № 234 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

20. Заключение ономастических комиссий городов республиканского значения, столицы направляется рабочим органом Комиссии в течение трех рабочих дней со дня получения согласования с Республиканской ономастической комиссией.

Сноска. В пункт 20 вносится изменение в текст на казахском языке, текст на русском языке не меняется в соответствии с приказом Министра культуры и спорта РК от 25.08.2023 № 234 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).