Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық актілеріне микроқаржылық және коллекторлық қызмет мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтыру енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 2022 жылғы 12 желтоқсандағы № 115 қаулысы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2022 жылғы 14 желтоқсанда № 31096 болып тіркелді

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Осы қаулының қолданысқа енгізілу тәртібін 4-т. қараңыз.

Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Осы қаулыға қосымшаға сәйкес Өзгерістер мен толықтыру енгізілетін микроқаржылық және коллекторлық қызмет мәселелері бойынша Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің тізбесі (бұдан әрі – Тізбе) бекітілсін.

2. Банктік емес ұйымдарды қадағалау департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) Заң департаментімен бірлесіп осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы қаулыны ресми жарияланғаннан кейін Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің ресми интернет-ресурсына орналастыруды;

3) осы қаулы мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Заң департаментіне осы тармақтың 2) тармақшасында көзделген іс-шараның орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Төрағасының жетекшілік ететін орынбасарына жүктелсін.

4. Осы қаулы 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін Тізбенің 1-тармағының елу тоғызыншы – сексен алтыншы абзацтарын, 2-тармағын, 2023 жылғы 1 шілдеден бастап қолданыста енгізілетін Тізбенің 6-тармағының төртінші абзацын қоспағанда, алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту Агенттігінің Төрағасы

М. Абылкасымова

Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту Агенттігінің Басқармасының 2022 жылғы 12 желтоқсандағы № 115 Қаулыға қосымша

Өзгерістер мен толықтыру енгізілетін микроқаржылық және коллекторлық қызмет мәселелері бойынша Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің тізбесі

1. "Пруденциялық нормативтердi және микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйымның сақтауы мiндеттi өзге де нормалар мен лимиттердi, оларды есептеу әдістемесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2019 жылғы 14 қарашадағы № 192 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 19629 болып тіркелген) мынадай өзгерістер мен толықтыру енгізілсін:

көрсетілген қаулымен бекітілген Пруденциялық нормативтер және микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйымның сақтауы міндетті өзге де нормалар мен лимиттерде, оларды есептеу әдістемесінде:

3-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"3. Жарғылық капиталдың ең төменгі мөлшері:

1) 2020 жылғы 1 қаңтарға дейін қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау мен қадағалау жөніндегі уәкілетті органда (бұдан әрі - уәкілетті орган) есептік тіркеуден өткен, ол үшін жарғылық капиталдың ең төменгі мөлшері:

2020 жылғы 1 қаңтардан бастап - 30 000 000 (отыз миллион) теңге;

2021 жылғы 1 қаңтардан бастап - 50 000 000 (елу миллион) теңге;

2022 жылғы 1 қаңтардан бастап - 70 000 000 (жетпіс миллион) теңге;

2023 жылғы 1 қаңтардан бастап - 100 000 000 (бір жүз миллион) теңге болатын микроқаржы ұйымын қоспағанда, микроқаржы ұйымы үшін - 100 000 000 (бір жүз миллион) теңге;

2) кредиттік серіктестік үшін - 50 000 000 (елу миллион) теңге, мыналарды қоспағанда:

кредиттік серіктестік ретінде 2020 жылғы 1 қаңтарға дейін мемлекеттік тіркеуден өткен және өз қызметін Астана, Алматы, Шымкент қалаларында немесе облыс орталығында жүзеге асыратын кредиттік серіктестікті, ол үшін жарғылық капиталдың ең төменгі мөлшері:

2020 жылғы 1 қаңтардан бастап - 10 000 000 (он миллион) теңге;

2020 жылғы 1 шілдеден бастап - 20 000 000 (жиырма миллион) теңге;

2021 жылғы 1 шілдеден бастап - 30 000 000 (отыз миллион) теңге;

2022 жылғы 1 шілдеден бастап - 50 000 000 (елу миллион) теңге;

кредиттік серіктестік ретінде 2021 жылғы 1 қаңтарға дейін мемлекеттік тіркеуден өткен және өз қызметін Астана, Алматы, Шымкент қалаларынан немесе облыс орталығынан тыс жерде жүзеге асыратын кредиттік серіктестікті, ол үшін жарғылық капиталдың ең төменгі мөлшері:

2020 жылғы 1 қаңтардан бастап - 5 000 000 (бес миллион) теңге;

2021 жылғы 1 қаңтардан бастап - 10 000 000 (он миллион) теңге;

2022 жылғы 1 қаңтардан бастап - 15 000 000 (он бес миллион) теңге;

2023 жылғы 1 қаңтардан бастап - 25 000 000 (жиырма бес миллион) теңге;

3) 2020 жылғы 1 қаңтарға дейін ломбард ретінде мемлекеттік тіркеуден өткен, ол үшін жарғылық капиталдың ең төменгі мөлшері:

2020 жылғы 1 қаңтардан бастап - 10 000 000 (он миллион) теңге;

2021 жылғы 1 қаңтардан бастап - 30 000 000 (отыз миллион) теңге;

2022 жылғы 1 қаңтардан бастап - 30 000 000 (отыз миллион) теңге;

2024 жылғы 1 қаңтардан бастап - 50 000 000 (елу миллион) теңге, болатын ломбардты қоспағанда, ломбард үшін - 70 000 000 (жетпіс миллион) теңге.".

4 және 5-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

"4. Меншікті капиталдың ең төменгі мөлшері:

1) микроқаржы ұйымы үшін - 100 000 000 (жүз миллион) теңге, мына жағдайларды қоспағанда:

2023 жылғы 1 шілдеден бастап - 150 000 000 (жүз елу миллион) теңге;

2024 жылғы 1 қаңтардан бастап - 200 000 000 (екі жүз миллион) теңге;

2020 жылғы 1 қаңтарға дейін уәкілетті органда есептік тіркеуден өткен микроқаржы ұйымы үшін меншікті капиталдың ең төменгі мөлшері:

2020 жылғы 1 қаңтардан бастап - 30 000 000 (отыз миллион) теңге;

2021 жылғы 1 қаңтардан бастап - 50 000 000 (елу миллион) теңге;

2022 жылғы 1 қаңтардан бастап - 70 000 000 (жетпіс миллион) теңге;

2023 жылғы 1 қаңтардан бастап - 100 000 000 (жүз миллион) теңге;

2023 жылғы 1 шілдеден бастап - 150 000 000 (жүз елу миллион) теңге;

2024 жылғы 1 қаңтардан бастап - 200 000 000 (екі жүз миллион) теңге;

2) кредиттік серіктестік үшін - 50 000 000 (елу миллион) теңге, мыналарды қоспағанда:

кредиттік серіктестік ретінде 2020 жылғы 1 қаңтарға дейін мемлекеттік тіркеуден өткен және өз қызметін Астана, Алматы, Шымкент қалаларында немесе облыс орталығында жүзеге асыратын кредиттік серіктестікті, ол үшін меншікті капиталдың ең төменгі мөлшері:

2020 жылғы 1 қаңтардан бастап - 10 000 000 (он миллион) теңге;

2020 жылғы 1 шілдеден бастап - 20 000 000 (жиырма миллион) теңге;

2021 жылғы 1 шілдеден бастап - 30 000 000 (отыз миллион) теңге;

2022 жылғы 1 шілдеден бастап - 50 000 000 (елу миллион) теңге;

кредиттік серіктестік ретінде 2021 жылғы 1 қаңтарға дейін мемлекеттік тіркеуден өткен және өз қызметін Астана, Алматы, Шымкент қалаларынан немесе облыс орталығынан тыс жерде жүзеге асыратын кредиттік серіктестікті, ол үшін меншікті капиталдың ең төменгі мөлшері:

2020 жылғы 1 қаңтардан бастап - 5 000 000 (бес миллион) теңге;

2021 жылғы 1 қаңтардан бастап - 10 000 000 (он миллион) теңге;

2022 жылғы 1 қаңтардан бастап - 15 000 000 (он бес миллион) теңге;

2023 жылғы 1 қаңтардан бастап - 25 000 000 (жиырма бес миллион) теңге;

3) 2020 жылғы 1 қаңтарға дейін ломбард ретінде мемлекеттік тіркеуден өткен және Астана, Алматы, Шымкент қалаларында немесе облыс орталығында орналасқан, ол үшін меншікті капиталдың ең төменгі мөлшері:

2020 жылғы 1 қаңтардан бастап - 10 000 000 (он миллион) теңге;

2021 жылғы 1 қаңтардан бастап - 30 000 000 (отыз миллион) теңге;

2022 жылғы 1 қаңтардан бастап - 50 000 000 (елу миллион) теңге;

2023 жылғы 1 қаңтардан бастап - 70 000 000 (жетпіс миллион) теңге болатын ломбардты қоспағанда, Астана, Алматы, Шымкент қалаларында немесе облыс орталығында орналасқан ломбард үшін - 70 000 000 (жетпіс миллион) теңге;

4) 2020 жылғы 1 қаңтарға дейін ломбард ретінде мемлекеттік тіркеуден өткен және Астана, Алматы, Шымкент қалаларынан немесе облыс орталығынан тыс орналасқан, ол үшін меншікті капиталдың ең төменгі мөлшері:

2020 жылғы 1 қаңтардан бастап - 5 000 000 (бес миллион) теңге;

2021 жылғы 1 қаңтардан бастап - 10 000 000 (он миллион) теңге;

2022 жылғы 1 қаңтардан бастап - 20 000 000 (жиырма миллион) теңге;

2023 жылғы 1 қаңтардан бастап - 30 000 000 (отыз миллион) теңге болатын ломбардты қоспағанда, Астана, Алматы, Шымкент қалаларынан немесе облыс орталығынан тыс орналасқан ломбард үшін - 30 000 000 (отыз миллион) теңге.

5. Микроқаржы ұйымының меншікті капиталының жектіліктілігі k1 коэффициентімен сипатталады және Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 16858 болып тіркелген, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2018 жылғы 27 наурыздағы № 62 қаулысымен бекітілген Берілген микрокредиттер бойынша активтер мен шартты міндеттемелерді сыныптауды жүзеге асыру, берілген микрокредиттер бойынша активтерді күмәнді және үмітсізге жатқызу, сондай-ақ оларға қарсы провизиялар (резервтер) құру қағидаларына (бұдан әрі – Активтер мен шартты міндеттемелерді сыныптауды жүзеге асыру қағидалары) сәйкес қалыптастырылған меншікті капиталдың:

баланс бойынша активтердің,

провизияларды (резервтерді) шегергенде, кепілсіз тұтынушылық микрокредиттердің сомасына Активтер мен шартты міндеттемелерді сыныптауды жүзеге асыру қағидаларына сәйкес қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) шегергенде, Заңның 4-бабының 3-1-тармағына сәйкес берілген микрокредиттердің үш еселенген сомасына қатынасы ретінде есептеледі.

Кепілсіз тұтынушылық микрокредит сомасын айқындау мақсатында жеке тұлғаға кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға байланысты емес тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алуға берілген микрокредит бойынша негізгі борыштың, есептелген сыйақының сомасы ескеріледі.

Заңның 4-бабының 3-1-тармағына сәйкес берілген микрокредит сомасын айқындау мақсатында Заңның 4-бабының 3-1-тармағының талаптарында жеке тұлғаға берілген микрокредит бойынша негізгі борыштың, есептелген сыйақының сомасы ескеріледі.

k 1 коэффициентінің мәні кемінде 0,1 құрайды.";

мынадай мазмұндағы 5-1-тармақпен толықтырылсын:

"5-1. K1 нормативін орындаудың міндетті шарты несие портфелінің жалпы сомасында күнтізбелік 90 (тоқсан) күннен асатын негізгі борыш, есептелген сыйақы бойынша мерзімі өткен берешектің үлесіне лимиттің (бұдан әрі – лимит) сақталуы болып табылады.

Лимитті есептеу мынадай формула бойынша жүзеге асырылады:

Л =

мұнда:

Л – лимит,

ММ90 – микроқаржы ұйымы баланстық шоттарда ескеретін және баланстан тыс есепке есептен шығарылған негізгі борыш, есептелген сыйақы бойынша күнтізбелік 90 (тоқсан) күннен асатын мерзімі өткен берешегі бар есепті кезең соңындағы микрокредиттер.

ММ90 көрсеткіші Активтер мен шартты міндеттемелерді жіктеуді жүзеге асыру қағидаларына сәйкес қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) есептемегенде, мерзімі өткен берешек бойынша негізгі борыштың, есептелген сыйақының сомасын қамтиды.

НП – есепті кезеңнің соңындағы жағдай бойынша несие портфелі.

НП көрсеткіші микроқаржы ұйымы баланстық шоттарда есепке алатын және баланстан тыс есепке есептен шығарылған Активтер мен шартты міндеттемелерді жіктеуді жүзеге асыру қағидаларына сәйкес қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) есептемегенде, негізгі борыштың, есептелген сыйақының сомасын қамтиды.

Лимиттің мәні 20 (жиырма) пайыздан аспайды.

Есепті күнгі лимиттен асып кету k1 нормативін бұзуға әкеп соғады.

Микроқаржы ұйымы лимиттен асып кету орын алған есепті кезеңнен кейінгі 1 (бір) жұмыс күнінен кешіктірмей негізгі борыш, есептелген сыйақы, бойынша күнтізбелік 90 (тоқсан) күннен астам мерзімі өткен микрокредиттер бойынша берешекті реттеу жөніндегі іс-шаралар жоспарын (бұдан әрі - Іс-шаралар жоспары) әзірлейді және оны мақұлдау үшін уәкілетті органға ұсынады.

Іс-шаралар жоспары кемінде 3 (үш) ай мерзімге әзірленеді және төмендегілермен шектелмей, мынадай ақпаратты қамтиды:

негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша күнтізбелік 90 (тоқсан) күннен астам мерзімі өткен микрокредиттер бойынша берешекті несие портфелінің 20%-нан кем немесе оған тең деңгейге дейін төмендету жөніндегі шаралар;

Іс-шаралар жоспарында көзделген шараларды іске асыру тәртібі және мерзімдері;

Іс-шаралар жоспарын орындауға жауапты басшы қызметкерлердің тізбесі (Іс-шаралар жоспарының әрбір тармағы бойынша орындауға жауапты басшы қызметкерлерді көрсете отырып).

Уәкілетті орган микроқаржы ұйымы ұсынған Іс-шаралар жоспарын қарайды және оны қарау нәтижелерін микроқаржы ұйымына Іс-шаралар жоспары уәкілетті органға келіп түскен күннен бастап 3 (үш) жұмыс күнінен аспайтын мерзімде жібереді.

Уәкілетті орган Іс-шаралар жоспарын жазбаша нысанда мақұлдайды. Іс-шаралар жоспарын мақұлдамаған кезде, жазбаша нысанда ескертулер ұсынады.

Микроқаржы ұйымы уәкілетті органның ескертулерін ескере отырып Іс-шаралар жоспарын мақұлдайда немесе олармен келіспеген жағдайда, наразылық танытады.

Бұл ретте уәкілетті органның Іс-шаралар жоспарын мақұлдауы үшін мерзім есепті күннен кейінгі күннен бастап 5 (бес) жұмыс күнінен аспайды.

Негізгі борыш, есептелген сыйақы бойынша күнтізбелік 90 (тоқсан) күннен астам мерзімі өткен микрокредиттер бойынша берешек несие портфелінің 20%-нан кем немесе оған тең деңгейге дейін төмендетілген кезде, микроқаржы ұйымы мерзімі өткен берешектің нақты төмендеуі орын алған есепті кезеңнен кейінгі 1 (бір) күннен кешіктірмей уәкілетті органға хабарлама жібереді.".

2. "Микрокредит беру туралы шарт бойынша сыйақының шекті мәнін белгілеу туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2019 жылғы 26 қарашадағы № 209 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 19715 болып тіркелген) мынадай өзгеріс енгізілсін:

1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Жеке тұлғамен жасалған микрокредит беру шарты бойынша сыйақының ең шекті мәнін күніне 1 (бір) пайыздан аз, бірақ күнтізбелік қырық бес күнге дейінгі кезеңге берілген микрокредит сомасының 20 (жиырма) пайызынан аспайтын мөлшерде белгілеу.

Шарттың қолданылу мерзімі күнтізбелік қырық бес күннен асатын мерзімге ұлғайған кезде жеке тұлғамен жасалған микрокредит беру туралы шарты бойынша сыйақының ең шекті мәнін күніне 0,35 пайыздан аз мөлшерде белгілеу.".

3. "Микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйым қарыз алушысының борыштық жүктемесінің коэффициентін есептеу қағидаларын және шекті мәнін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2019 жылғы 28 қарашадағы № 215 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 19670 болып тіркелген) мынадай өзгерістер енгізілсін:

Микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйым қарыз алушысының борыштық жүктемесінің коэффициентін есептеу қағидаларында:

2-тармақтың 3) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:

"3) қарыз алушы – микроқаржы ұйымының микрокредит беру бойынша қызметін пайдалануға ниет білдірген немесе пайдаланатын Қазақстан Республикасының резидент жеке тұлғасы;";

4-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"4. Қағидалардың 3-тармағының талаптары қарыз алушыларға кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға байланысты емес тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алуға берілген, микрокредиттерге қолданылады, бұған мыналар кірмейді:

автокөлік құралы кепілімен қамтамасыз етілген микрокредиттер;

берілетін микрокредит сомасын толық өтейтін жылжымайтын мүлік кепілімен қамтамасыз етілген микрокредиттерді;

берілетін қарыз сомасын толық өтейтін, банктік шоттарда жатқан ақша кепілімен қамтамасыз етілген микрокредиттер.

2022 жылғы 1 қаңтардан бастап 2022 жылғы 30 маусымды қоса алғандағы кезеңде Қағидалардың 3-тармағының талаптары қарыз алушыларға кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға байланысты емес тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді сатып алуға берілген және берілетін микрокредиттің барлық сомасына олармен жасалатын мәмілелер міндетті мемлекеттік тіркеуге жататын мүліктер кепілімен қамтамасыз етілген микрокредиттерге қолданылмайды.";

6-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"6. Қарыз алушының төлем қабілеттілігін бағалау төмендегідей жүзеге асырылады:

ҚК ≥ ЕТКДШ + 0,5 * ЕТКДШ * Сктом,

мұндағы:

ҚК – қарыз алушының кірісі;

ЕТКДШ – "Республикалық бюджет туралы" Қазақстан Республикасының Заңымен тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен күнкөрiс деңгейiнiң шамасы";

СКТОМ – отбасының кәмелетке толмаған мүшелерінің саны.

Қарыз алушының кірісі мына өлшемшарттардың біреуі және (немесе) бірнешеуі:

1) қарыз алушының өтініш жасаған күннің алдындағы 3 (үш) айдан бастап 12 (он екі) айға дейінгі кезеңдегі ресми кірісі;

2) қарыз алушының өтініш жасаған күннің алдындағы 3 (үш) айдан бастап 12 (он екі) айға дейінгі кезеңде дебеттік карта бойынша шығыстардың орташа айлық сомасы;

3) қарыз алушының өтініш жасаған күннің алдындағы 3 (үш) айдан бастап 12 (он екі) айға дейінгі кезеңде дебеттік картаны толтырудың орташа айлық сомасы;

4) микрокредит ресімдеуге өтініш берген күні депозиттегі және (немесе) ағымдағы шоттағы қалдық сомасы;

5) қарыз алушының өтініш жасаған күннің алдындағы 3 (үш) айдан бастап 12 (он екі) айға дейінгі кезеңде депозиттерді және (немесе) ағымдағы шоттарды толықтырудың орташа айлық сомасы;

6) қарыз алушының өтініш жасаған күннің алдындағы 3 (үш) айдан бастап 12 (он екі) айға дейінгі кезеңде депозиттерден және (немесе) ағымдағы шоттардан алынған қаражаттың орташа айлық сомасы;

7) борыш жүктемесі коэффициентінің (0,5) рұқсат етілген шекті мәніне дейін кідіріссіз жасаған қарыз алушының өтініш жсаған күнінің алдындағы күннің қатарынан соңғы күнтізбелік он екі ай ішінде өтелген және (немесе) өтелмеген банктік қарыздар бойынша қарыз алушының ай сайынғы төлемдері (кемінде алты) сомасының орташа мәніне қатынасы ретінде айқындалатын қарыз алушының есептелген кірісі;

8) "Республикалық бюджет туралы" Қазақстан Республикасының Заңымен тиісті қаржы жылына белгіленетін ең төменгі күнкөріс деңгейі шамасының азық-түлікке жатпайтын бөлігінің мәнінен асатын, қарыз алушының өтініш жасаған күннің алдындағы 3 (үш) айдан бастап 12 (он екі) айға дейінгі кезеңде коммуналдық қызметтер бойынша, телекоммуникациялық қызметтер бойынша, кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін күтіп-ұстауға арналған шығыстардың орташа айлық сомасы;

9) қарыз алушының өтініш жасаған күннің алдындағы 3 (үш) айдан бастап 12 (он екі) айға дейінгі кезеңде интернет-дүкеннен сатып алудың орташа айлық сомасы;

10) меншігінде орташа нарықтық құны микрокредит құнынан асатын жылжымалы (автокөлік құралы, малдар, ауыл шаруашылығы және (немесе) кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырумен байланысты құрал-жабдық) және (немесе) жылжымайтын мүліктің болуы негізінде айқындалады. Мүліктің орташа нарықтық құны тәуелсіз бағалау немесе банктің Халықаралық қаржылық есептіліктің № 13 "Әділ құнды бағалау" стандартына және "Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес бағалауы негізінде айқындалады. Қарыз алушының меншігінде бір уақытта автокөлік құралының және жылжымайтын мүліктің болуы, шығарылу сәтінен бастап 15 (он бес) жыл өтпеген автокөлік құралы және жалпы алаңы 30 (отыз) шаршы метрлік жылжымайтын мүлік бойынша орташа нарықтық құнын анықтау талап етілмейді;

11) қарыз алушының өтініш жасаған күннің алдындағы 6 (алты) айдан бастап 12 (он екі) айға дейінгі кезеңде жолаушыларды және багажды таксимен тасымалдаудан түскен орташа айлық кірісі (мұндай кірісті делдал компания арқылы растаған кезде);

12) қарыз алушының өтініш жасаған күннің алдындағы 12 (он екі) айлық кезеңдегі бірыңғай жиынтық төлем төленгенін растайтын құжаттың болуы негізінде айқындалады. Әр айдағы кіріс "Республикалық бюджет туралы" Қазақстан Республикасының Заңында тиісті қаржы жылына белгіленген бір ең төмен жалақы мөлшерінің деңгейінде қабылданады;

13) қарыз алушының өтініш жасаған күннің алдындағы 3 (үш) айдан бастап 12 (он екі) айға дейінгі кезеңде жұмыс орнынан кірістері туралы анықтама және (немесе) оқу орнынан алатын стипендия мөлшері туралы анықтама негізінде есептелген орташа айлық кірісі.

Осы тармақтың 1), 2), 3), 4), 5), 6) және 7) тармақшаларында көрсетілген ақпаратты қарыз алушы ұсынады және (немесе) микроқаржы ұйымы қарыз алушының жазбаша нысанда берген келісімінің негізінде не қарыз алушының сәйкестендіру құралы арқылы сұратады.

Осы тармақтың 8), 9), 10), 11), 12) және 13) тармақшаларында көрсетілген ақпарат қарыз алушының тиісті құжаттары ұсыныла отырып расталады.

Атаулы әлеуметтік көмекті алушыға қатысты оның кірісін бағалау осы тармақтың 1) тармақшасында көрсетілген ресми кірісі негізінде айқындалады.";

12-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"12. Микроқаржы ұйымы Қағидалардың 5-10-тармақтарының талаптарына сәйкес қарыз алушының борыш жүктемесін қарыз алушының кредит төлеу қабілеттілігін өздігінен айқындайды.".

4. "Электрондық тәсілмен микрокредиттер беру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2019 жылғы 28 қарашадағы № 217 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 19714 болып тіркелген) мынадай өзгерістер енгізілсін:

10-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"10. Микрокредит беру туралы шарт жасасу, микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйым мен клиент арасында электрондық тәсілмен микрокредит беру туралы шартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу клиенттің электрондық цифрлық қолтаңбасы және (немесе) парольдарды жинақтау және енгізу немесе аутентификаттау белгілерінің (токендер, смарт-карталар, біржолғы парольдар) кемінде біреуін пайдалану арқылы жүзеге асырылады).

Микрокредитті электрондық тәсілмен беру микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйымның банктік шотынан клиенттің банктік шотына (төлем карточкасына) ақша аудару жолымен, сондай-ақ клиентке терминал арқылы қолма-қол ақшаны беру және (немесе) микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйымды қарыз алушы сатып алатын тауарларға немесе орындаған жұмыстарға, қызметтерге ақы төлеуді көздейтін шарт жасасқан заңды тұлғаның банктік шотына микрокредитті қарыз алушының өтініші бойынша аудару арқылы жүзеге асырылады.";

15-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"15. Микрокредит беру құпиясын құрайтын ақпаратқа заңсыз қол жеткізу, оны заңсыз өзгерту, үшінші тұлғалар тарапынан заңсыз әрекеттерді не өзге де микрокредиттермен заңсыз (алаяқтық) әрекеттерді жүзеге асыру анықталған жағдайда, микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйым мұндай әрекеттердің себептері мен салдарын жою үшін екі жұмыс күні ішінде шаралар қабылдайды, сондай-ақ бұл туралы бір жұмыс күні ішінде клиентті және уәкілетті органды хабардар етеді.

Микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйым енгізген қылмыстық құқық бұзушылық жасауға ықпал еткен мән-жайларды жою жөнінде шаралар қабылдау туралы ұсынымның не құқық қорғау органдары ұсынған қарыз алушыны жәбірленуші деп тану туралы қаулының негізінде микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйым күнтізбелік үш күннен кешіктірмей:

клиенттің микрокредиті бойынша берешекті өндіріп алуды және талап-арыз жұмысын тоқтатады;

микрокредит бойынша берешектің болуы туралы жазбаларды жою арқылы клиенттің кредиттік бюролардағы кредиттік тарихына түзетулер енгізеді.

Микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйым құқық қорғау органдарының ұйғарымы және (немесе) қаулысы және (немесе) микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйымның өтініші бойынша қабылданған, заңды күшіне енген сот шешімі бар микрокредит бойынша клиенттің берешегін есептен шығару туралы шешім қабылдайды.".

5. "Коллекторлық агенттіктің жарғылық капиталының ең төмен мөлшерін белгілеу туралы" Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 2021 жылғы 14 маусымдағы № 73 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 23101 болып тіркелген) мынадай өзгеріс енгізілсін:

1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Коллекторлық агенттіктің жарғылық капиталының ең төмен мөлшерін мынадай мөлшерде белгіленсін:

банктік қарыз шарттары және (немесе) микрокредит беру туралы шарттар бойынша құқықтарды (талаптарды) сатып алатын коллекторлық агенттік үшін 100 000 000 (бір жүз миллион) теңге;

қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органда осы қаулы қолданысқа енгізілгенге дейін есептік тіркеуден өткен және банктік қарыз шарттары және (немесе) микрокредит беру туралы шарттар бойынша құқықтарды (талаптарды) сатып алатын коллекторлық агенттік үшін:

2022 жылғы 1 қаңтардан бастап – 10 000 000 (он миллион) теңге;

2022 жылғы 1 шілдеден бастап – 30 000 000 (отыз миллион) теңге;

2023 жылғы 1 қаңтардан бастап – 50 000 000 (елу миллион) теңге;

2024 жылғы 1 қаңтардан бастап – 100 000 000 (жүз миллион) теңге;

тек қана коллекторлық қызметті жүзеге асыратын коллекторлық агенттік үшін 50 000 000 (елу миллион) теңге;

қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органда осы қаулы қолданысқа енгізілгенге дейін есептік тіркеуден өткен және тек қана коллекторлық қызметті жүзеге асыратын коллекторлық агенттік үшін:

2022 жылғы 1 қаңтардан бастап – 10 000 000 (он миллион) теңге;

2022 жылғы 1 шілдеден бастап – 30 000 000 (отыз миллион) теңге;

2023 жылғы 1 қаңтардан бастап – 50 000 000 (елу миллион) теңге.

Коллекторлық агенттіктің жарғылық капиталы міндеттемелерді шегергенде коллекторлық агенттіктің активтері ретінде есептелетін соманы құрайды.

Құрылатын коллекторлық агенттіктің жарғылық капиталының ең аз мөлшеріне ақы төлеуді растау мақсатында коллекторлық агенттік оны мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) сәтіне қарай мынадай құжаттарды ұсынады: коллекторлық агенттіктің жарғылық капиталына жарна ретінде ақшаның банк шотына аударылғанын растайтын және есептік тіркеуден өту үшін өтініш берілген күнге дейін күнтізбелік 30 (отыз) күннен ерте емес берілген екінші деңгейдегі банктің құжаты (оның ішінде клиенттің банк шоттары бойынша ақша қозғалысы туралы үзінді көшірме) және бар болса, шаруашылық серіктестігі қатысушыларының тізілімі не одан бағалы қағаздарды ұстаушылар тізілімдерінің жүйесін жүргізу жөніндегі қызметті жүзеге асыратын бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушысы берген үзінді көшірме.".

6. "Бас банктің күмәнді және үмітсіз активтеріне ие болатын банктің еншілес ұйымдарына және банктік қарыз шарттары және (немесе) микрокредит беру туралы шарттар бойынша құқықтар (талаптар) сенімгерлік басқаруға берілуі мүмкін сервистік компаниялар ретінде әрекет ететін коллекторлық агенттіктерге қойылатын талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 2022 жылғы 12 қыркүйектегі № 61 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29734 болып тіркелген) мынадай өзгеріс енгізілсін:

4-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"4. Сенімгерлік басқару шарты негізінде банктік қарыз шарттары және (немесе) микрокредит беру туралы шарттар бойынша құқықтарды (талаптарды) сенімгерлік басқаруды жүзеге асыру үшін банктік қарыз шарттары және (немесе) микрокредит беру туралы шарттар бойынша құқықтар (талаптар) сенімгерлік басқаруға берілуі мүмкін сервистік компания ретінде әрекет ететін коллекторлық агенттік мынадай талаптарға сәйкес келеді:

1) коллекторлық агенттіктің жарғылық капиталының мөлшері кемінде 300 000 000 (үш жүз миллион) теңге құрайды;

2) коллекторлық агенттік қызметін коллекторлық агенттіктердің тізіліміне енгізілген сәттен бастап үш жыл ішінде жүзеге асыруы;

3) коллекторлық агенттік сервистік компаниялар тізіліміне енгізілген күнге уәкілетті орган қолданған орындалмаған және (немесе) қолданыстағы шектеулі ықпал ету шараларының және сервистік компаниялар тізіліміне енгізілген күнге дейін соңғы он екі ай ішінде қолданылған Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің 211-1-бабында көзделген әкімшілік құқық бұзушылықтар үшін әкімшілік жазалардың болмауы;

4) коллекторлық агенттіктің бірінші басшысында алынбаған және өтелмеген соттылығының болмауы;

5) борышкердің тұрғылықты жері бойынша не орналасқан жері бойынша не тіркелген жері бойынша не борышкердің тұрғылықты жерінде не орналасқан жерінде немесе тіркелген жерінде елді мекен орналасқан облыстардың әкімшілік орталықтарында банктік қарыз шарттары және (немесе) микрокредит беру туралы шарттар бойынша құқықтар (талаптар) сенімгерлік басқару шарты негізінде коллекторлық агенттікке берілген филиалдардың немесе өкілдіктердің болуы;

6) Банктер туралы заңның 36-1-бабы 4-тармағының бірінші бөлігінде не Микроқаржылық қызмет туралы заңның 9-1-бабы 5-тармағының бірінші бөлігінде көрсетілген тұлғалардан коллекторлық агенттіктің сенімгерлік басқару шарты шеңберінде банктік қарыз шарттары және (немесе) микрокредит беру туралы шарттар бойынша құқықтар (талаптар) жөніндегі мәліметтерді (деректерді) алуын, сондай-ақ коллекторлық агенттік сенімгерлік басқаруға алған банктік қарыз шарттары бойынша құқықтар (талаптар) туралы және (немесе) микрокредит беру туралы мәліметтерді (деректерді) коллекторлық агенттік өзге тұлғалардан сатып алған және (немесе) нысанасы берешекті сотқа дейін өндіріп алу және реттеу бойынша, сондай-ақ Коллекторлық қызмет туралы заңға сәйкес берешекке байланысты ақпарат жинау бойынша кредиторға қызметтер көрсету болып табылатын шарттар шеңберінде алынған құқықтар (талаптар) жөніндегі мәліметтерден (деректерден) жеке көрсетуді қамтамасыз ететін бағдарламалық қамтылымның болуы.".

О внесении изменений и дополнения в некоторые нормативные правовые акты Республики Казахстан по вопросам микрофинансовой и коллекторской деятельности

Постановление Правления Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка от 12 декабря 2022 года № 115. Зарегистрировано в Министерстве юстиции Республики Казахстан 14 декабря 2022 года № 31096

Правление Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить Перечень нормативных правовых актов Республики Казахстан по вопросам микрофинансовой и коллекторской деятельности, в которые вносятся изменения и дополнение, согласно приложению к настоящему постановлению (далее – Перечень).

2. Департаменту надзора за небанковскими организациями в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) совместно с Юридическим департаментом государственную регистрацию настоящего постановления в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего постановления на официальном интернет-ресурсе Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка после его официального опубликования;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего постановления представление в Юридический департамент сведений об исполнении мероприятия, предусмотренного подпунктом 2) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на курирующего заместителя Председателя Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка.

4. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования, за исключением абзацев с пятьдесят девятого по восемьдесят шестой пункта 1, пункта 2 Перечня, которые вводятся в действие с 1 января 2023 года, абзаца четвертого пункта 6 Перечня, который вводится в действие с 1 июля 2023 года.

Председатель Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка

М. Абылкасымова

Приложение к постановлению Правления Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка от 12 декабря 2022 года № 115

Перечень нормативных правовых актов Республики Казахстан по вопросам микрофинансовой и коллекторской деятельности, в которые вносятся изменения и дополнение

1. Внести в постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 14 ноября 2019 года № 192 "Об утверждении пруденциальных нормативов и иных обязательных к соблюдению организацией, осуществляющей микрофинансовую деятельность, норм и лимитов, методики их расчетов" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 19629) следующие изменения и дополнение:

в Пруденциальных нормативах и иных обязательных к соблюдению организацией, осуществляющей микрофинансовую деятельность, нормах и лимитах, методике их расчетов, утвержденных указанным постановлением:

пункт 3 изложить в следующей редакции:

"3. Минимальный размер уставного капитала составляет:

1) для микрофинансовой организации – 100 000 000 (сто миллионов) тенге, за исключением микрофинансовой организации, прошедшей учетную регистрацию в уполномоченном органе по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций (далее – уполномоченный орган) до 1 января 2020 года, для которой минимальный размер уставного капитала составляет:

с 1 января 2020 года – 30 000 000 (тридцать миллионов) тенге;

с 1 января 2021 года – 50 000 000 (пятьдесят миллионов) тенге;

с 1 января 2022 года – 70 000 000 (семьдесят миллионов) тенге;

с 1 января 2023 года – 100 000 000 (сто миллионов) тенге;

2) для кредитного товарищества – 50 000 000 (пятьдесят миллионов) тенге, за исключением:

кредитного товарищества, прошедшего государственную регистрацию в качестве кредитного товарищества до 1 января 2020 года и осуществляющего свою деятельность в городах Астане, Алматы, Шымкенте или областном центре, для которого минимальный размер уставного капитала составляет:

с 1 января 2020 года – 10 000 000 (десять миллионов) тенге;

с 1 июля 2020 года – 20 000 000 (двадцать миллионов) тенге;

с 1 июля 2021 года – 30 000 000 (тридцать миллионов) тенге;

с 1 июля 2022 года – 50 000 000 (пятьдесят миллионов) тенге;

кредитного товарищества, прошедшего государственную регистрацию в качестве кредитного товарищества до 1 января 2021 года и осуществляющего свою деятельность вне городов Астаны, Алматы, Шымкента или областного центра, для которого минимальный размер уставного капитала составляет:

с 1 января 2020 года – 5 000 000 (пять миллионов) тенге;

с 1 января 2021 года – 10 000 000 (десять миллионов) тенге;

с 1 января 2022 года – 15 000 000 (пятнадцать миллионов) тенге;

с 1 января 2023 года – 25 000 000 (двадцать пять миллионов) тенге;

3) для ломбарда – 70 000 000 (семьдесят миллионов) тенге, за исключением ломбарда, прошедшего государственную регистрацию в качестве ломбарда до 1 января 2020 года, для которого минимальный размер уставного капитала составляет:

с 1 января 2020 года – 10 000 000 (десять миллионов) тенге;

с 1 января 2021 года – 30 000 000 (тридцать миллионов) тенге;

с 1 января 2022 года – 30 000 000 (тридцать миллионов) тенге;

с 1 января 2024 года – 50 000 000 (пятьдесят миллионов) тенге.";

пункты 4 и 5 изложить в следующей редакции:

"4. Минимальный размер собственного капитала составляет:

1) для микрофинансовой организации – 100 000 000 (сто миллионов) тенге, за исключением следующих случаев:

с 1 июля 2023 года – 150 000 000 (сто пятьдесят миллионов) тенге;

с 1 января 2024 года – 200 000 000 (двести миллионов) тенге;

для микрофинансовой организации, прошедшей учетную регистрацию в уполномоченном органе до 1 января 2020 года, минимальный размер собственного капитала составляет:

с 1 января 2020 года – 30 000 000 (тридцать миллионов) тенге;

с 1 января 2021 года – 50 000 000 (пятьдесят миллионов) тенге;

с 1 января 2022 года – 70 000 000 (семьдесят миллионов) тенге;

с 1 января 2023 года – 100 000 000 (сто миллионов) тенге;

с 1 июля 2023 года – 150 000 000 (сто пятьдесят миллионов) тенге;

с 1 января 2024 года – 200 000 000 (двести миллионов) тенге;

2) для кредитного товарищества – 50 000 000 (пятьдесят миллионов) тенге, за исключением:

кредитного товарищества, прошедшего государственную регистрацию в качестве кредитного товарищества до 1 января 2020 года и осуществляющего свою деятельность в городах Астане, Алматы, Шымкенте или областном центре, для которого минимальный размер собственного капитала составляет:

с 1 января 2020 года – 10 000 000 (десять миллионов) тенге;

с 1 июля 2020 года – 20 000 000 (двадцать миллионов) тенге;

с 1 июля 2021 года – 30 000 000 (тридцать миллионов) тенге;

с 1 июля 2022 года – 50 000 000 (пятьдесят миллионов) тенге;

кредитного товарищества, прошедшего государственную регистрацию в качестве кредитного товарищества до 1 января 2021 года и осуществляющего свою деятельность вне городов Астаны, Алматы, Шымкента или областного центра, для которого минимальный размер собственного капитала составляет:

с 1 января 2020 года – 5 000 000 (пять миллионов) тенге;

с 1 января 2021 года – 10 000 000 (десять миллионов) тенге;

с 1 января 2022 года – 15 000 000 (пятнадцать миллионов) тенге;

с 1 января 2023 года – 25 000 000 (двадцать пять миллионов) тенге;

3) для ломбарда, осуществляющего свою деятельность в городах Астане, Алматы, Шымкенте или областном центре – 70 000 000 (семьдесят миллионов) тенге, за исключением ломбарда, прошедшего государственную регистрацию в качестве ломбарда до 1 января 2020 года, для которого минимальный размер собственного капитала составляет:

с 1 января 2020 года – 10 000 000 (десять миллионов) тенге;

с 1 января 2021 года – 30 000 000 (тридцать миллионов) тенге;

с 1 января 2022 года – 50 000 000 (пятьдесят миллионов) тенге;

с 1 января 2023 года – 70 000 000 (семьдесят миллионов) тенге;

4) для ломбарда, осуществляющего свою деятельность вне городов Астаны, Алматы, Шымкента или областном центре – 30 000 000 (тридцать миллионов) тенге, за исключением ломбарда, прошедшего государственную регистрацию в качестве ломбарда до 1 января 2020 года, для которого минимальный размер собственного капитала составляет:

с 1 января 2020 года – 5 000 000 (пять миллионов) тенге;

с 1 января 2021 года – 10 000 000 (десять миллионов) тенге;

с 1 января 2022 года – 20 000 000 (двадцать миллионов) тенге;

с 1 января 2023 года – 30 000 000 (тридцать миллионов) тенге.

5. Достаточность собственного капитала микрофинансовой организации характеризуется коэффициентом k1 и рассчитывается как отношение собственного капитала к сумме:

активов по балансу,

беззалоговых потребительских микрокредитов за вычетом провизий (резервов), сформированных в соответствии с Правилами осуществления классификации активов и условных обязательств по предоставленным микрокредитам, отнесения активов по предоставленным микрокредитам к сомнительным и безнадежным, а также создания провизий (резервов) против них, утвержденными постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 марта 2018 года № 62, зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 16858 (далее – Правила осуществления классификации активов и условных обязательств), трехкратной суммы микрокредитов, выданных в соответствии с пунктом 3-1 статьи 4 Закона, за вычетом провизий (резервов), сформированных в соответствии с Правилами осуществления классификации активов и условных обязательств.

В целях определения суммы беззалогового потребительского микрокредита учитываются сумма основного долга, начисленного вознаграждения по микрокредиту, предоставленному физическому лицу на приобретение товаров, работ и услуг, не связанных с осуществлением предпринимательской деятельности.

В целях определения суммы микрокредита, выданного в соответствии с пунктом 3-1 статьи 4 Закона, учитываются сумма основного долга, начисленного вознаграждения по микрокредиту, предоставленному физическому лицу на условиях пункта 3-1 статьи 4 Закона.

Значение коэффициента k1 составляет не менее 0,1.";

дополнить пунктом 5-1 следующего содержания:

"5-1. Обязательным условием выполнения норматива k1 является соблюдение лимита на долю просроченной задолженности по основному долгу, начисленному вознаграждению свыше 90 (девяноста) календарных дней в общей сумме ссудного портфеля (далее – лимит).

Расчет лимита осуществляется по формуле:

Л =

где:

Л – лимит,

МП⁹⁰ – микрокредиты на конец отчетного периода с просроченной задолженностью по основному долгу, начисленному вознаграждению свыше 90 (девяноста) календарных дней, учитываемые микрофинансовой организацией на балансовых счетах и списанные на внебалансовый учет.

Показатель МП⁹⁰ включает в себя по просроченной задолженности сумму основного долга, начисленного вознаграждения без учета провизий (резервов), сформированных в соответствии с Правилами осуществления классификации активов и условных обязательств.

СП – ссудный портфель на конец отчетного периода.

Показатель СП включает в себя сумму основного долга, начисленного вознаграждения без учета провизий (резервов), сформированных в соответствии с Правилами осуществления классификации активов и условных обязательств, учитываемые микрофинансовой организацией на балансовых счетах и списанные на внебалансовый учет.

Значение лимита составляет не более 20 (двадцати) процентов.

Превышение лимита на отчетную дату влечет нарушение норматива k1.

Микрофинансовая организация не позднее 1 (одного) рабочего дня, следующего за отчетным периодом, в котором произошло превышение лимита, разрабатывает и представляет в уполномоченный орган для одобрения план мероприятий по урегулированию просроченной задолженности по микрокредитам по основному долгу, начисленному вознаграждению свыше 90 (девяноста) календарных дней (далее – План мероприятий).

План мероприятий разрабатывается на срок не менее 3 (трех) месяцев и, не ограничиваясь нижеследующим, предусматривает следующее:

меры по снижению просроченной задолженности по микрокредитам по основному долгу и (или) начисленному вознаграждению свыше 90 (девяноста) календарных дней до уровня менее или равного 20 (двадцати) процентам от ссудного портфеля;

порядок и сроки реализации мер, предусмотренных Планом мероприятий;

перечень руководящих работников, ответственных за исполнение Плана мероприятий (с указанием руководящих работников, ответственных за исполнение по каждому пункту Плана мероприятий).

Уполномоченный орган рассматривает План мероприятий, представленный микрофинансовой организацией, и направляет результаты его рассмотрения микрофинансовой организации в срок, не превышающий 3 (трех) рабочих дней с даты поступления Плана мероприятий в уполномоченный орган.

Уполномоченный орган одобряет План мероприятий в письменной форме. При неодобрении Плана мероприятий предоставляет замечания в письменной форме.

Микрофинансовая организация дорабатывает План мероприятий с учетом замечаний уполномоченного органа или при несогласии с ними представляет возражения.

При этом срок для одобрения уполномоченным органом Плана мероприятий не превышает 5 (пяти) рабочих дней с даты, следующей за отчетным периодом.

В случае снижения просроченной задолженности по микрокредитам по основному долгу, начисленному вознаграждению свыше 90 (девяноста) календарных дней, до уровня менее или равного 20 (двадцати) процентам от ссудного портфеля микрофинансовой организацией направляется уведомление в уполномоченный орган не позднее 1 (одного) дня, следующего за отчетным периодом, в котором произошло фактическое снижение просроченной задолженности.".

2. Внести в постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 26 ноября 2019 года № 209 "Об установлении предельного значения вознаграждения по договору о предоставлении микрокредита" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 19715) следующее изменение:

пункт 1 изложить в следующей редакции:

"1. Установить предельное значение вознаграждения по договору о предоставлении микрокредита, заключенному с физическим лицом, в размере менее 1 (одного) процента в день, но не более 20 (двадцати) процентов от суммы выданного микрокредита на период до сорока пяти календарных дней.

При увеличении срока действия договора на срок, превышающий сорок пять календарных дней, установить предельное значение вознаграждения по договору о предоставлении микрокредита, заключенному с физическим лицом, в размере менее 0,35 процентов в день.".

3. Внести в постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 28 ноября 2019 года № 215 "Об утверждении Правил расчета и предельного значения коэффициента долговой нагрузки заемщика организации, осуществляющей микрофинансовую деятельность" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 19670) следующие изменения:

в Правилах расчета коэффициента долговой нагрузки заемщика организации, осуществляющей микрофинансовую деятельность, утвержденных указанным постановлением:

подпункт 3) пункта 2 изложить в следующей редакции:

"3) заемщик – физическое лицо-резидент Республики Казахстан, намеревающееся воспользоваться или пользующееся услугами микрофинансовой организации по предоставлению микрокредита;";

пункт 4 изложить в следующей редакции:

"4. Требования пункта 3 Правил распространяются на микрокредиты, предоставленные заемщикам на приобретение товаров, работ и услуг, не связанных с осуществлением предпринимательской деятельности, за исключением:

микрокредитов, обеспеченных залогом автотранспортного средства, полностью покрывающего сумму выдаваемого микрокредита;

микрокредитов, обеспеченных залогом недвижимого имущества, полностью покрывающим сумму выдаваемого микрокредита;

микрокредитов, обеспеченных залогом денег, находящихся на банковских счетах, полностью покрывающим сумму выдаваемого микрокредита.

В период с 1 января 2022 года по 30 июня 2022 года включительно требования пункта 3 Правил не распространяются на микрокредиты, предоставленные заемщикам на приобретение товаров, работ и услуг, не связанных с осуществлением предпринимательской деятельности, и обеспеченные на всю сумму выдаваемого микрокредита залогом имущества, сделки с которыми подлежат обязательной государственной регистрации.";

пункт 6 изложить в следующей редакции:

"6. Оценка платежеспособности заемщика осуществляется следующим образом:

ДЗ ≥ ВПМ + 0,5 * ВПМ * Кнчс,

где:

ДЗ – доход заемщика;

ВПМ – величина прожиточного минимума, установленная на соответствующий финансовый год Законом Республики Казахстан "О республиканском бюджете";

КНЧС – количество несовершеннолетних членов семьи.

Доход заемщика определяется на основании одного и (или) нескольких из следующих критериев:

1) официального дохода за период от 3 (трех) до 12 (двенадцати) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика;

2) среднемесячной суммы расходов по дебетовой карте за период от 3 (трех) до 12 (двенадцати) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика;

3) среднемесячной суммы пополнения дебетовой карты за период от 3 (трех) до 12 (двенадцати) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика;

4) суммы остатков на депозите и (или) текущем счете на дату подачи заявления на оформление микрокредита;

5) среднемесячной суммы пополнений депозитов и (или) текущих счетов за период от 3 (трех) до 12 (двенадцати) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика;

6) среднемесячной суммы снятий с депозитов и (или) текущих счетов за период от 3 (трех) до 12 (двенадцати) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика;

7) дохода заемщика, определяемого как отношение среднего значения суммы ежемесячных платежей заемщика (в количестве не менее шести) по погашенным и (или) непогашенным банковским займам за последние двенадцать последовательных календарных месяца, предшествующих дате обращения заемщика, совершенных без просрочки, к максимально допустимому значению коэффициента долговой нагрузки (0,5);

8) среднемесячной суммы расходов по коммунальным услугам, по телекоммуникационным услугам, на содержание общего имущества объекта кондоминиума за период от 3 (трех) до 12 (двенадцати) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика, превышающей значение непродовольственной части величины прожиточного минимума, установленной на соответствующий финансовый год Законом Республики Казахстан "О республиканском бюджете";

9) среднемесячной суммы покупок в интернет-магазине за период от 3 (трех) до 12 (двенадцати) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика;

10) наличия в собственности движимого (автотранспортное средство, домашний скот, оборудование, связанное с осуществлением сельскохозяйственной и (или) предпринимательской деятельности) и (или) недвижимого имущества, среднерыночной стоимостью, превышающей стоимость микрокредита. Среднерыночная стоимость имущества определяется на основании независимой оценки или оценки микрофинансовой организации в соответствии с Международным стандартом финансовой отчетности № 13 "Оценка справедливой стоимости" и требованиями Закона Республики Казахстан "О бухгалтерском учете и финансовой отчетности". Определение среднерыночной стоимости не требуется при наличии одновременно у заемщика недвижимого имущества и автотранспортного средства, для автотранспортного средства, с момента выпуска, которого прошло не более 15 (пятнадцати) лет и недвижимого имущества, с общей площадью свыше 30 (тридцати) квадратных метров;

11) среднемесячного дохода от перевозок пассажиров и багажа такси за период от 6 (шести) до 12 (двенадцати) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика (при подтверждении таких доходов через компанию посредника);

12) наличия документа, подтверждающего оплату единого совокупного платежа за период 12 (двенадцать) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика. Доход за каждый месяц принимается на уровне одного минимального размера заработной платы, установленного на соответствующий финансовый год Законом Республики Казахстан "О республиканском бюджете";

13) среднемесячного дохода за период от 3 (трех) до 12 (двенадцати) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика, рассчитанного на основании справки о доходах с места работы и (или) справки с учебного заведения о размере получаемой стипендии.

Информация, указанная в подпунктах 1), 2), 3), 4), 5), 6) и 7) настоящего пункта, предоставляется заемщиком и (или) запрашивается микрофинансовой организацией на основании согласия заемщика, данного в письменной форме либо посредством идентификационного средства заемщика.

Информация, указанная в подпунктах 8), 9), 10), 11), 12) и 13) настоящего пункта, подтверждается заемщиком с предоставлением соответствующих документов.

В отношении получателя адресной социальной помощи оценка его дохода определяется на основании официального дохода, указанного в подпункте 1) настоящего пункта.";

пункт 12 изложить в следующей редакции:

"12. Микрофинансовая организация самостоятельно определяет долговую нагрузку заемщика в соответствии с требованиями пунктов 5-10 Правил.".

4. Внести в постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 28 ноября 2019 года № 217 "Об утверждении Правил предоставления микрокредитов электронным способом" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 19714) следующие изменения:

пункт 10 изложить в следующей редакции:

"10. Заключение договора о предоставлении микрокредита, внесение изменений и дополнений в договор о предоставлении микрокредита электронным способом между организацией, осуществляющей микрофинансовую деятельность, и клиентом, осуществляется посредством электронной цифровой подписи клиента и (или) путем генерации и ввода паролей или с использованием не менее одного из аутентификационных признаков (токенов, смарт-карт, одноразовых паролей).

Предоставление микрокредита электронным способом осуществляется путем перевода денег с банковского счета организации, осуществляющей микрофинансовую деятельность, на банковский счет (платежную карточку) клиента, а также посредством выдачи клиенту наличных денег через терминал и (или) перевода микрокредита по заявлению заемщика на банковский счет юридического лица, с которым у организации, осуществляющей микрофинансовую деятельность, заключен договор, предусматривающий оплату за приобретаемый товар или выполненные работы, услуги заемщиком.";

пункт 15 изложить в следующей редакции:

"15. В случае обнаружения несанкционированного доступа к информации, составляющей тайну предоставления микрокредита, ее несанкционированного изменения, осуществления несанкционированных действий со стороны третьих лиц либо иных незаконных (мошеннических) действий с микрокредитами, организация, осуществляющая микрофинансовую деятельность, в течение двух рабочих дней принимает меры для устранения причин и последствий таких действий, а также в течение одного рабочего дня информирует об этом клиента и уполномоченный орган.

На основании внесенного организации, осуществляющей микрофинансовую деятельность, представления о принятии мер по устранению обстоятельств, способствовавших совершению уголовного правонарушения либо постановления о признании заемщика потерпевшим, представленного правоохранительными органами, не позднее трех календарных дней организация, осуществляющая микрофинансовую деятельность:

прекращает взыскание задолженности и претензионно-исковую работу по микрокредиту клиента;

вносит корректировки в кредитную историю клиента в кредитных бюро путем устранения записей о наличии задолженности по микрокредиту.

Организация, осуществляющая микрофинансовую деятельность, принимает решение о списании задолженности клиента по микрокредиту, по которому имеется представление и (или) постановление правоохранительных органов и (или) вступившее в законную силу решение суда, принятое по обращению организации, осуществляющей микрофинансовую деятельность.".

5. Внести в постановление Правления Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка от 14 июня 2021 года № 73 "Об установлении минимального размера уставного капитала коллекторского агентства" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 23101) следующее изменение:

пункт 1 изложить в следующей редакции:

"1. Установить минимальный размер уставного капитала для коллекторского агентства в следующем размере:

для коллекторского агентства, приобретающего права (требования) по договорам банковского займа и (или) договорам о предоставлении микрокредита - 100 000 000 (сто миллионов) тенге;

для коллекторского агентства, прошедшего учетную регистрацию в уполномоченном органе по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций до введения в действие настоящего постановления и приобретающего права (требования) по договорам банковского займа и (или) договорам о предоставлении микрокредита:

с 1 января 2022 года – 10 000 000 (десять миллионов) тенге;

с 1 июля 2022 года – 30 000 000 (тридцать миллионов) тенге;

с 1 января 2023 года – 50 000 000 (пятьдесят миллионов) тенге;

с 1 января 2024 года – 100 000 000 (сто миллионов) тенге;

для коллекторского агентства, осуществляющего исключительно коллекторскую деятельность, - 50 000 000 (пятьдесят миллионов) тенге;

для коллекторского агентства, прошедшего учетную регистрацию в уполномоченном органе по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций до введения в действие настоящего постановления и осуществляющего исключительно коллекторскую деятельность:

с 1 января 2022 года – 10 000 000 (десять миллионов) тенге;

с 1 июля 2022 года – 30 000 000 (тридцать миллионов) тенге;

с 1 января 2023 года – 50 000 000 (пятьдесят миллионов) тенге.

Уставный капитал коллекторского агентства составляет сумму, рассчитываемую как активы коллекторского агентства за вычетом обязательств.

В целях подтверждения оплаты минимального размера уставного капитала создаваемого коллекторского агентства к моменту его государственной регистрации (перерегистрации) коллекторское агентство представляет следующие документы: документ банка второго уровня (в том числе выписка о движении денег по банковским счетам клиента), подтверждающий зачисление на банковский счет денег в качестве взноса в уставный капитал коллекторского агентства, и выданный не ранее 30 (тридцати) календарных дней до даты обращения для прохождения учетной регистрации и, при наличии, реестр участников хозяйственного товарищества либо выписка из него, выданная профессиональным участником рынка ценных бумаг, осуществляющим деятельность по ведению системы реестров держателей ценных бумаг.".

6. Внести в постановление Правления Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка от 12 сентября 2022 года № 61 "Об утверждении Требований к дочерним организациям банка, приобретающим сомнительные и безнадежные активы родительского банка, и коллекторским агентствам, выступающим в качестве сервисных компаний, которым могут быть переданы в доверительное управление права (требования) по договорам банковского займа и (или) договорам о предоставлении микрокредита" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 29734) следующее изменение:

пункт 4 изложить в следующей редакции:

"4. Для осуществления доверительного управления правами (требованиями) по договорам банковского займа и (или) договорам о предоставлении микрокредита на основании договора доверительного управления коллекторское агентство, выступающее в качестве сервисной компании, которому передаются в доверительное управление права (требования) по договорам банковского займа и (или) договорам о предоставлении микрокредита, соответствует следующим требованиям:

1) размер уставного капитала коллекторского агентства составляет не ниже 300 000 000 (трехсот миллионов) тенге;

2) осуществление деятельности в течение трех лет с момента включения коллекторского агентства в реестр коллекторских агентств;

3) отсутствие на дату включения коллекторского агентства в реестр сервисных компаний неисполненных и (или) действующих ограниченных мер воздействия, примененных уполномоченным органом, и административных взысканий за административные правонарушения, предусмотренные статьей 211-1 Кодекса Республики Казахстан об административных правонарушениях, наложенных в течение последних двенадцати месяцев до даты включения в реестр сервисных компаний;

4) отсутствие у первого руководителя коллекторского агентства неснятой или непогашенной судимости;

5) наличие филиалов или представительств по месту жительства либо по месту нахождения, либо по месту регистрации должника, либо в административных центрах областей, в которых находится населенный пункт места жительства либо места нахождения или места регистрации должника, права (требования) по договорам банковского займа и (или) договорам о предоставлении микрокредита к которому были переданы коллекторскому агентству на основании договора доверительного управления;

6) наличие программного обеспечения, обеспечивающего получение коллекторским агентством от лиц, указанных в части первой пункта 4 статьи 36-1 Закона о банках либо в части первой пункта 5 статьи 9-1 Закона о микрофинансовой деятельности, сведений (данных) по правам (требованиям) по договорам банковского займа и (или) договорам о предоставлении микрокредита в рамках договора доверительного управления, а также отдельное отражение сведений (данных) о правах (требованиях) по договорам банковского займа и (или) о предоставлении микрокредита, полученных коллекторским агентством в доверительное управление, от сведений (данных) по приобретенным коллекторским агентством у иных лиц правам (требованиям) и (или) полученным в рамках договоров, предметом которых является оказание услуг кредитору по досудебным взысканию и урегулированию задолженности, а также по сбору информации, связанной с задолженностью, в соответствии с Законом о коллекторской деятельности.".