Медиаторларды даярлау бағдарламасы бойынша оқытудан өткізу қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ақпарат және қоғамдық даму министрінің 2023 жылғы 14 маусымдағы № 244-НҚ бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2023 жылғы 20 маусымда № 32854 болып тіркелді

"Медиация туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 9-бабы 4-тармағының 1) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Медиаторларды даярлау бағдарламасы бойынша оқытудан өткізу қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Ақпарат және қоғамдық даму министрлігінің Азаматтық қоғам істері комитеті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Ақпарат және қоғамдық даму министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Ақпарат және қоғамдық даму министрлігінің Заң департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Ақпарат және қоғамдық даму вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланғаннан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Ақпарат және қоғамдық даму министрі

Д. Қыдырәлі

Қазақстан Республикасының Ақпарат және қоғамдық даму министрі 2023 жылғы 14 маусымдағы № 244-НҚ Бұйрығымен бекітілген

Медиаторларды даярлау бағдарламасы бойынша оқытудан өткізу қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Медиаторларды даярлау бағдарламасы бойынша оқытудан өткізу қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Медиация туралы" Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) 9-бабы 4-тармағының 1) тармақшасына сәйкес әзірленді және Егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше белгіленбесе, жеке және (немесе) заңды тұлғалар, әкімшілік органдар, лауазымды адамдар қатысатын азаматтық, еңбек, отбасылық, әкімшілік құқықтық қатынастардан және өзге де қоғамдық қатынастардан туындайтын, сондай-ақ әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істер бойынша іс жүргізу барысында, қылмыстық теріс қылықтар, онша ауыр емес және ауырлығы орташа қылмыстар, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 68-бабының екінші бөлігінде көзделген жағдайларда ауыр қылмыстар туралы істер бойынша қылмыстық сот ісін жүргізу барысында қаралатын даулар (жанжалдар) реттеу саласында кәсіпқой медиаторларды даярлау тәртібін айқындайды.

2. Осы Қағидалар кәсіпқой медиатор мәртебесін алу, медиатордың біліктілігін арттыру көздейді және Заңға сәйкес медиаторларды кәсіби даярлауды және олардың біліктілігін арттыруды жүзеге асыратын медиаторлар ұйымдардың (бұдан әрі – медиаторлар ұйымдары) медиаторларды кәсіби даярлау және біліктілігін арттыру жөніндегі оқу бағдарламаларын әзірлеуіне және бекітуіне негіз болып табылады.

2-тарау. Медиаторларды даярлау бағдарламасы бойынша оқудан өту тәртібі

3. Кәсіпқой медиаторларды даярлау осы Қағидалардың талаптарына сәйкес әзірленген медиаторлар ұйымдары бекіткен бағдарламалар бойынша жүзеге асырылады.

4. Медиаторларды даярлау бағдарламасы бойынша оқытудың мақсаты тыңдаушылардың медиатор ретінде кәсіби негізде қызметін жүргізу үшін қажет білім мен шеберлікті алуы, дағдыларды игеруі, сондай ақ медиаторлардың біліктілігін арттыру болып табылады.

5. Кәсіпқой медиаторларды даярлау бағдарламасы бойынша оқыту күндізгі оқу нысаны бойынша жүзеге асырылады.

6. Оқу тобының саны 15 (он бес) адамнан аспайтын болып құрылады.

7. Медиаторларды даярлау бағдарламасы бойынша оқудан өтетін адамдар оқу кезеңінде қағаз (электронды) тасымалдағыштардағы оқу-әдістемелік материалдармен қамтамасыз етіледі.

8. Медиаторларды даярлау бағдарламасы бойынша оқытудан 25 (жиырма бес) жасқа толған жоғары білімі бар адамдар өтеді.

9. Медиаторларды даярлау бағдарламасы "Жалпы медиация курсы" және "Мамандандырылған медиация курсы" бағдарламаларынан тұрады.

10. "Жалпы медиация курсы" Заңның 9-бабының талаптарына сәйкес келетін кәсіпқой медиатор болғысы ниет білдірген адамдарды даярлауға арналған және көлемі кемінде 48 (қырық сегіз) сағатты құрайды.

Оқу басталғанға дейін тұлға медиаторлар ұйымына мынадай құжаттарды:

1) жоғары білім туралы дипломның көшірмесін (дипломның түпнұсқасы ұсынылмаған жағдайда салыстырып тексеру үшін нотариалды куәландырылған көшірмесін);

2) жеке басын куәландыратын құжаттардың көшірмелерін;

3) медиаторлар ұйымына ұсынылғанға дейін бір айдан аспайтын уақытта тұлғаның тұрғылықты мекенжайы бойынша берілген наркологиялық және психиатриялық диспансерлердің медициналық анықтамаларын;

4) медиаторлар ұйымына ұсынылғанға дейін бір айдан аспайтын уақытта тұлғаның тұрғылықты мекенжайы бойынша берілген мәліметтер қамтылған соттылығы жоқ екені туралы анықтаманы ұсынуға тиіс.

11. "Мамандандырылған медиация курсы", "Жалпы медиация курсын" өткен адамдарға арналған. "Мамандандырылған медиация курсы" нақты мамандану бойынша кәсіпқой медиаторды дайындауға арналған және көлемі кемінде 50 (елу) сағатты құрайды.

12. Оқу бағдарламаларының мазмұны әрбір оқу бағдарламасы бойынша үлгілік оқу жоспарымен және осы Қағидаларының 1 және 2-қосымшаларға сәйкес нысандар бойынша тақырыптармен берілген.

13. Медиаторларды оқыту бағдарламасы теориялық бөлікті (дәріс оқу), практикалық сабақтар, тренингтер, іскерлік ойындар өткізуді көздейді. Медиаторларды оқытудың практикалық бағытына байланысты дәріс сабақтарының көлемі сабақтардың жалпы көлемінің 40 (қырық) пайызынан аспайды.

14. Медиаторларды даярлау жөніндегі 2 (екі) оқу бағдарламасының әрқайсысы қорытынды аттестаттаумен және осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес нысанда сертификат берумен аяқталады.

15. Қорытынды аттестаттауды емтихан комиссиясы жүргізеді, оның құрамын оқытуды жүргізетін медиаторлар ұйымының басшысы айқындайды және медиатордың білімі мен дағдыларын тексерудің 2 (екі) деңгейін қамтиды:

теориялық білім әңгімелесу немесе тестілеу нысанындағы емтиханда тексеріледі;

практикалық дағдылар имитациялық медиация нәтижелері бойынша тексеріледі және бағаланады.

Бұл ретте емтихан комиссиясы 3 (үш) мүшеден – медиаторлар ұйымының 2 (екі) өкілінен және басқа медиаторлар ұйымының 1 (бір) өкілінен тұрады.

16. Қорытынды аттестаттаудың нәтижелері емтихан комиссия мүшелері қол қоятын хаттамамен ресімделеді және олар тыңдаушылардың назарына жеткізіледі.

17. "Жалпы медиация курсы" және (немесе) "Мамандандырылған медиация курсы" оқу бағдарламалары бойынша оқудан өткен адамдарға оқытуды жүргізетін медиаторлар ұйымы оқудан өткенін растайтын құжат (сертификат) береді.

"Жалпы медиация курсы" оқу бағдарламасы бойынша сертификат алған адамдар, медиатор ретінде кәсіби негізде практикалық қызметті жүргізеді.

"Мамандандырылған медиация курсы" оқу бағдарламасы бойынша сертификат алған адамдар, медиатор ретінде, оның ішінде нақты мамандануы бойынша кәсіби негізде практикалық қызметті жүргізеді.

Медиаторларды даярлау бағдарламасы бойынша оқытудан өткізу қағидаларына 1-қосымша

"Жалпы медиация курсы" бағдарламасы бойынша үлгілік оқу жоспары

Р/с №	Тақырыптардың атауы	Барлық сағаты	Оның ішінде
			Дәріс	Практикалық сабақ
1.	Дауларды баламалы шешу ұғымы және түрлері	2	2
2.	Медиация ұғымы	2	2
3.	Медиация жөніндегі Қазақстан Республикасының заңнамасы	1	1
4.	Медиацияның негізгі қағидаттары	2	2
5.	Медиация құралдары	6	2	4
6.	Медиациядағы қабылдау және коммуникация	8	4	4
7.	Медиатор және медиация рәсімі	2	2
8.	Медиация рәсімін жүргізу қағидасы	2	2
9.	Медиация рәсімінің нәтижесі	1	1
10.	Медиациядағы ақпарат	1	1
11.	Тараптардың мүдделерімен жұмыс істеу	6	2	4
12.	Медиациядағы келіссөздер процесінің ерекшеліктері	4	2	2
13.	Медиация рәсіміне қатысуға тараптардың өкілдерін, сарапшыларды және басқа да тұлғаларды тарту	1	1
14.	Даушарлар ұғымы және оларды жіктеу	2	2
15.	Медиацияда наразылықтармен жұмыс істеу	2	1	1
16.	Медиацияны алға жылжыту және медиациядағы әдеп нормалары	2	1	1
17.	Медиацияның шетелдік тәжірибесі	2	2
18.	Қорытынды бақылау	2		2 практикалық тапсырмамен жұмыс істеу, тестілеу
19.	Жиыны	48	30	18

Медиаторларды даярлау бағдарламасы бойынша оқытудан өткізу қағидаларына 2-қосымша

"Мамандандырылған медиация курсы" бағдарламасы бойынша үлгілік оқу жоспары

Р/с №	Такырыптардың атауы	Барлық сағаты	Оның ішінде
			Дәріс	Практикалық сабақ
1.	Азаматтық құқықтық, қатынастардан туындайтын дауларды шешу ерекшеліктері	5	2	3
2.	Еңбек құқықтық қатынастарынан туындайтын дауларды шешу ерекшеліктері	5	2	3
3.	Отбасы құқықтық қатынастарынан туындайтын дауларды шешу ерекшеліктері	6	2	4
4.	Кәмелетке толмағандардың істері бойынша дауларды (даушарларды) шешу ерекшеліктері	5	2	3
5.	Қылмыстық істер бойынша даушарларды шешу ерекшеліктері	6	2	4
6.	Корпоративтік дауларды шешу ерекшеліктері	5	2	3
7.	Қоршаған ортаны қорғау саласында медиацияны қолдану	5	2	3
8.	Әлеуметтік медиация. Көршілер дауларында медиацияны қолдану	5	2	3
9.	Этносаралық ерекшеліктер және медиация	5	2	3
10.	Қорытынды бақылау	3		3 практикалық тапсырмамен жұмыс істеу, тестілеу
11.	Жиыны	50	18	32

Медиаторларды даярлау бағдарламасы бойынша оқытудан өткізу қағидаларына 3-қосымша

__________________________________________________________________

(медиаторлар ұйымының атауы)

__________________________________________________________________

СЕРТИФИКАТ № __________________________________________________

(сертификаттың нөмірі) Осы Сертификат

__________________________________________________________________

Тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда)

___________________________________________________________________

(бағдарлама атауы)

медиаторларды даярлау бағдарламасы бойынша оқуды табысты аяқтағанын

куәландырады.

_______________________________________ ___________________________

(жаттықтырушы медиатордың (қолы)

Тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда)

_______________________________________________ ___________________

(медиаторлар ұйымы (қолы)

басшысының Тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда))

М.О. ______________________________________________

(сертификатты беру күні)

Об утверждении Правил прохождения обучения по программе подготовки медиаторов

Приказ Министра информации и общественного развития Республики Казахстан от 14 июня 2023 года № 244-НҚ. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 20 июня 2023 года № 32854.

В соответствии с подпунктом 1) пункта 4 статьи 9 Закона Республики Казахстан "О медиации" ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Правила прохождения обучения по программе подготовки медиаторов.

2. Комитету по делам гражданского общества Министерства информации и общественного развития Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства информации и общественного развития Республики Казахстан;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Юридический департамент Министерства информации и общественного развития Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра информации и общественного развития Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования.

министр информации и общественного развития Республики Казахстан

Д. Қыдырәлі

Утверждены приказом министр информации и общественного развития Республики Казахстан от 14 июня 2023 года № 244-НҚ

Правила прохождения обучения по программе подготовки медиаторов

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила прохождения обучения по программе подготовки медиаторов (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 1) пункта 4 статьи 9 Закона Республики Казахстан "О медиации" (далее – Закон) и определяют порядок подготовки профессиональных медиаторов в сфере урегулирования споров (конфликтов), возникающих из гражданских, трудовых, семейных, административных правоотношений и иных общественных отношений с участием физических и (или) юридических лиц, административных органов, должностных лиц, а также рассматриваемые в ходе производства по делам об административных правонарушениях, в ходе уголовного судопроизводства по делам об уголовных проступках, преступлениях небольшой и средней тяжести, а также тяжких преступлениях в случаях, предусмотренных частью второй статьи 68 Уголовного кодекса Республики Казахстан, если иное не установлено законами Республики Казахстан.

2. Настоящие Правила предусматривают необходимый минимум знаний для получения статуса профессионального медиатора, повышения квалификации медиатора и служат основой для разработки и утверждения организациями медиаторов (далее – организации медиаторов), осуществляющими в соответствии с Законом профессиональную подготовку и повышение квалификации медиаторов учебных программ по профессиональной подготовке и повышению квалификации медиаторов.

Глава 2. Порядок прохождения обучения по программе подготовки медиаторов

3. Подготовка профессиональных медиаторов осуществляется по утвержденным организациями медиаторов программам, разработанным в соответствии с требованиями настоящих Правил.

4. Целью обучения по программе подготовки медиаторов является получение лицами, проходящими обучение по программе подготовки медиаторов знаний и умений, приобретение навыков, необходимых для ведения деятельности в качестве медиатора на профессиональной основе, а также для повышения квалификации медиаторов.

5. Обучения по программе подготовки профессиональных медиаторов осуществляется по очной форме.

6. Учебная группа формируется численностью не более 15 (пятнадцать) человек.

7. Лица, проходящие обучение по программе подготовки медиаторов в период занятий, обеспечиваются учебно-методическим материалом на бумажных (электронных) носителях.

8. Обучение по программе подготовки медиаторов проходят лица, имеющие высшее образование, достигшие возраста 25 (двадцать пять) лет.

9. Программа подготовки медиаторов состоит из учебных программ "Общий курс медиации" и "Специализированный курс медиации".

10. "Общий курс медиации" предназначен для подготовки лиц, изъявивших желание стать профессиональным медиатором, которые соответствуют требованиям статьи 9 Закона, и составляет в объеме не менее 48 (сорок восемь) часов.

До начала обучения лицом предоставляются в организацию медиаторов следующие документы:

1) копия диплома о высшем образовании (нотариально засвидетельствованную копию в случае непредставления оригинала диплома для сверки);

2) копии документов, удостоверяющих личность;

3) медицинские справки из наркологического и психиатрического диспансеров, выданные по месту жительства лица не ранее, чем за месяц до их представления в организацию медиаторов;

4) справку об отсутствии судимости, выданную по месту жительства лица не ранее, чем за месяц до ее представления в организацию медиаторов.

11. "Специализированный курс медиации" предназначен для лиц, прошедших "Общий курс медиации". "Специализированный курс медиации" предназначен для подготовки профессионального медиатора по конкретной специализации и составляет в объеме не менее 50 (пятьдесят) часов.

12. Содержание учебных программ представлено типовым учебным планом по каждой образовательной программе и темам по формам, согласно приложениям 1 и 2 к настоящим Правилам.

13. Программа обучения медиаторов предусматривает теоретическую часть (чтение лекций), проведение практических занятий, тренингов, деловых игр. В связи с практической направленностью обучения медиаторов объем лекционных занятий не превышает 40 (сорок) процентов общего объема занятий.

14. Каждая из 2 (два) учебных программ по подготовке медиаторов завершается итоговой аттестацией и выдачей документа (сертификата), по форме согласно приложению 3 к настоящим Правилам.

15. Итоговая аттестация проводится экзаменационной комиссией, состав которой определяется руководителем организации медиаторов, проводящей обучение и включает в себя 2 (два) уровня проверки знаний и навыков медиатора:

теоретические знания проверяются на экзамене в форме собеседования или тестирования;

практические навыки проверяются и оцениваются по результатам имитационной медиации.

Экзаменационная комиссия состоит из 3 (три) членов – 2 (два) представителей организации медиаторов, проводящей обучение и 1 (один) представителя другой организации медиаторов.

16. Результаты итоговой аттестации оформляются протоколом, подписываемым членами экзаменационной комиссии и доводятся до сведения лиц, прошедших обучение по программе подготовки медиаторов.

17. Лицам, прошедшим обучение по учебным программам "Общий курс медиации" и (или) "Специализированный курс медиации", организацией медиаторов, проводящей обучение, выдается документ (сертификат), подтверждающий прохождение обучения.

Лица, получившие документ (сертификат), подтверждающего прохождение обучение по учебной программе "Общий курс медиации", осуществляют практическую деятельность в качестве медиатора на профессиональной основе.

Лица, получившие документ (сертификат) по учебной программе "Специализированный курс медиации", осуществляют практическую деятельность в качестве медиатора на профессиональной основе, в том числе по конкретной специализации.

Приложение 1 к Правилам прохождения обучения по программе подготовки медиаторов

Типовой учебный план по программе "Общий курс медиации"

№ п/п	Наименование темы	Всего часов	В том числе
			Лекции	Практические занятия
1.	Понятие и виды альтернативного разрешения споров	2	2
2.	Понятие медиации	2	2
3.	Законодательство Республики Казахстан по медиации	1	1
4.	Основные принципы медиации	2	2
5.	Инструменты медиации	6	2	4
6.	Восприятие и коммуникация в медиации	8	4	4
7.	Медиатор и процедура медиации	2	2
8.	Правила проведения процедуры медиации	2	2
9.	Результат процедуры медиации	1	1
10.	Информация в медиации	1	1
11.	Работа с интересами сторон	6	2	4
12.	Особенности переговорного процесса в медиации	4	2	2
13.	Привлечение представителей сторон, экспертов и других лиц к участию в процедуре медиации	1	1
14.	Понятие и классификации конфликтов	2	2
15.	Работа с возражениями в медиации	2	1	1
16.	Продвижение медиации и этические нормы в медиации	2	1	1
17.	Зарубежный опыт медиации	2	2
18.	Итоговый контроль	2		2 работа с практическим заданием, тестирование
19.	Итого	48	30	18

Приложение 2 к Правилам прохождения обучения по программе подготовки медиаторов

Типовой учебный план по программе "Специализированный курс медиации"

№ п/п	Наименование темы	Всего часов	В том числе
			Лекции	Практические занятия
1.	Особенности разрешения споров возникающих из гражданских правоотношений	5	2	3
2.	Особенности разрешения споров возникающих из трудовых правоотношений	5	2	3
3.	Особенности разрешения споров возникающих из семейных правоотношений	6	2	4
4.	Особенности разрешения споров (конфликтов) по делам несовершеннолетних	5	2	3
5.	Особенности разрешения конфликтов по уголовным делам	6	2	4
6.	Особенности разрешения корпоративных споров	5	2	3
7.	Применение медиации в сфере защиты окружающей среды	5	2	3
8.	Социальная медиация. Применение медиации в соседских спорах	5	2	3
9.	Межэтнические особенности и медиация	5	2	3
10.	Итоговый контроль	3		3 работа с практическим заданием, тестирование
11.	Итого	50	18	32

Приложение 3 к Правилам прохождения обучения по программе подготовки медиаторов

______________________________________________________________
(наименование организации медиаторов)

СЕРТИФИКАТ

№ ______________________
(номер сертификата)

Настоящим Сертификатом удостоверяется, что
_______________________________________________________________________________
Фамилия, имя, отчество (при его наличии)
успешно окончил (а) обучение по программе подготовки медиаторов
_______________________________________________________________________________
(наименование программы)
_______________________________________________________________________________
(Фамилия, имя, отчество (при его наличии) тренера-медиатора) (подпись)
_______________________________________________________________________________
(Фамилия, имя, отчество (при его наличии) руководителя (подпись)
организации медиаторов)

М.П.

________________________
(дата выдачи сертификата)