"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінде жеке және заңды тұлғалармен кассалық операциялар жүргізу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2020 жылғы 28 қыркүйектегі № 120 қаулысына өзгерістер енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2023 жылғы 25 желтоқсандағы № 106 қаулысы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2023 жылғы 29 желтоқсанда № 33846 болып тіркелді

      Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

      1. "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінде жеке және заңды тұлғалармен кассалық операциялар жүргізу қағидаларын бекіту туралы"

      Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2020 жылғы 28 қыркүйектегі № 120 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21299 болып тіркелген) мынадай өзгерістер енгізілсін:

      көрсетілген қаулымен бекітілген Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiнде жеке және заңды тұлғалармен кассалық операциялар жүргiзу қағидаларында:

      28-тармақтың үшінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

      "Заңды тұлғадан және (немесе) мемлекеттік мекемеден шетел валютасының банкноттары бар бумалар және монеталары бар қапшықтар қалыптастырылған күнінен бастап 1 (бір) айдан аспайтын мерзімде қабылданады. Парақтап қайта санау уақытында анықталған айналысқа жарамсыз, бүлінген, күмәнді, айналыстан алынатын (алынған), зауыт ақауы бар шетел валютасының банкноттары және (немесе) монеталары қабылдануға жатпайды және заңды тұлғаға және (немесе) мемлекеттік мекемеге қайтарылады.";

      51-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "51. Заңды тұлға, мемлекеттік мекеме алған банкноттар мен монеталарды оның уәкілетті өкілі кассадан кетпей тұрып, банкноттар мен монеталарды берген шығыс кассасының касса қызметкерінің қатысуымен қайта санайды және:

      1) банкноттарды - будалар және бумалар бойынша, жекелеген парақтарды - парақтап қайта санап;

      2) монеталарды - қапшықтарға бекітілген жапсырмалардағы жазбалар бойынша, пакеттердегі монеталарды - олардағы жазбалар бойынша, ал жекелеген монеталарды - бір-бірлеп қайта санап тексереді.

      Шығыс кассасының касса қызметкері уәкілетті өкілдің қатысуымен банкноттар салынған толық будалардағы және монеталар салынған қапшықтардағы пломбалар мен клишелерді (бар болса) кеседі.

      Банкноттар салынған будаларды және монеталар салынған қапшықтарды пломбалар мен клишелерді (бар болса) алмастан беру Қағидалардың 52 және 53-тармақтарында көзделген жағдайларда және осындай талап заңды тұлғамен, мемлекеттік мекемемен жасалған кассалық қызмет көрсету шартында болған кезде ұлттық валюта – теңгеде жүзеге асырылады.";

      52-тармақта:

      1) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:

      "1) шығыс кассасының касса қызметкері банкноттар салынған толық будалар мен монеталар салынған қапшықтардың пломбалары мен клишелерін (бар болса) кеспейді;";

      6) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:

      "6) уәкілетті өкіл қалған, қайта есептемеген банкноттар салынған толық будалардан және монеталар салынған қапшықтардан касса қызметкері-бақылаушы пломбалар мен клишелерді (бар болса) кеседі, олар бойынша кейіннен заңды тұлғадан, мемлекеттік мекемеден шағымдар қабылданбайды.";

      55-тармақтың үшінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

      "Қол қойылған нұсқау Ұлттық Банктің филиалына, Ұлттық Банктің Орталығына қолма-қол ақшаны беру күні Астана қаласының уақыты бойынша сағат 11.00-ге дейін беріледі.";

      66-тармақтың екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

      "Бұл ретте шығыс кассасының касса қызметкері уәкілетті өкілдің қатысуымен Ұлттық Банк филиалының, Ұлттық Банк Орталығының орауындағы шетел валютасының банкноттары салынған толық будалардан клишелерді (бар болса) және шетел валютасының монеталары салынған қапшықтардағы пломбаларды кеседі.";

      67-тармақта:

      1) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:

      "1) шығыс кассасының касса қызметкері шетел валютасының банкноттары салынған толық будалар мен шетел валютасының монеталары салынған қапшықтардың пломбалары мен клишелерін (бар болса) кеспейді;

      6) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:

      "6) уәкілетті өкіл қалған, қайта есептемеген шетел валютасының банкноттары салынған толық будалардан және шетел валютасының монеталары салынған қапшықтардан касса қызметкері-бақылаушы пломбалар мен клишелерді (бар болса) кеседі, олар бойынша кейіннен заңды тұлғадан, мемлекеттік мекемеден шағымдар қабылданбайды.";

      73-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "73. Касса қызметкері уәкілетті өкілге банкноттар салынған 20 (жиырма) будадан және монеталар салынған 10 (он) қапшықтан асатын мөлшерде банкноттар мен монеталарды вакуумдық қаптамалардан кепілдік клишелерді (бар болса) және банкноттар салынған бумалардан және монеталар салынған қапшықтардан кепілдік пломбаларды алмай береді.";

      75-тармақтың 3) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:

      "3) банкноттар салынған ораудың сақталуын (шпагаттың, вакуумдық ораудың тұтастығын, вакуумдық ораудағы кепілдік тігістегі пломбиратордың немесе клишенің (бар болса) анық бедерінің болуын) қамтамасыз етеді;";

      77-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "77. Ақша ұсақтау (айырбастау) кассасы:

      монеталарды банкноттарға айырбастайды;

      банкноттарды монеталарға айырбастайды;

      тозған банкноттарды, ақаулы (бүлінген) монеталарды, айналыстан алынған және алынатын банкноттарды немесе монеталарды жарамды банкноттар мен монеталарға айырбастайды;

      дизайны (нысаны) өзгерген банкноттарды айналыста жүрген сол номиналдағы банкноттарға айырбастайды;

      айналыста жүрген банкноттарды дизайны (нысаны) өзгерген сол номиналдағы банкноттарға айырбастайды;

      ірі номиналдағы жарамды банкноттар мен монеталарды ұсақ номиналдарға ұсақтайды;

      ұсақ номиналдағы жарамды банкноттар мен монеталарды ірі номиналдарға айырбастайды.";

      84-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "84. Банкноттар будаға 10 (он) бумадан (бір номиналдағы банкноттардың 1000 (мың) парағы) қалыптастырылады, олар қатты қағаздан жасалған жоғарғы және төменгі жапсырма қағаздармен жабдықталады және шпагатпен түйінсіз және үзіксіз, төрт бітеу түйінмен қосарлап айқастырып байланады, шпагаттың ұшына касса қызметкері пломба салады.

      Банкноттарды полиэтилен пакеттерге ораған кезде пакеттің аузы қыздырып бекітіледі, ал қыздырып бекітуге арналған клишеде Ұлттық Банк филиалының, Ұлттық Банк Орталығының атауы және касса қызметкерінің реттік нөмірі көрсетіледі

      Есептеу-сұрыптау машинасында банкноттар салынған будаларды қалыптастыру және орау кезінде клише пайдаланылмайды, банкноттар салынған будалар үстіңгі және астыңғы жапсырмалармен жабдықталмайды.";

      99-тармақтың екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

      "Ұлттық Банктің филиалы, Ұлттық Банктің Орталығы заңды тұлғаның, мемлекеттік мекеменің, Ұлттық Банк филиалының, Ұлттық Банк Орталығының орауынан кем шығу, артық шығу, күмәнді, төлем жасалмайтын, қолдан жасалу және (немесе) ақау белгілері бар банкноттар немесе монеталар байқалған жағдайда Қағидаларға 11-қосымшаға сәйкес нысан бойынша кем шығу (артық шығу) туралы актінің электрондық үлгісін (сканирленген үлгісін) жауапты бөлімшеге жібереді.";

      5-тараудың 2-параграфының тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "2-параграф. Шетел валютасын қайта есептеу кезінде анықталған кем шығулармен, артық шығулармен, күмәнді, төлем жасалмайтын, айналысқа жарамсыз, бүлінген шетел валютасымен жұмыс істеу тәртібі";

      104-тармақ мынадай редакцияда жазылсын

      "104. Айналысқа жарамсыз шетел валютасы қабылданбайды.";

      107-тармақтың екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

      "Ұлттық Банктің филиалы, Ұлттық Банктің Орталығы заңды тұлғаның, мемлекеттік мекеменің, Ұлттық Банк филиалының, Ұлттық Банк Орталығының орауынан кем шығу, артық шығу, күмәнді, төлем жасалмайтын, қолдан жасалу және (немесе) ақау белгілері бар банкноттар немесе монеталар байқалған жағдайда Қағидаларға 11-қосымшаға сәйкес нысан бойынша кем шығу (артық шығу) туралы актінің электрондық үлгісін (сканирленген үлгісін) жауапты бөлімшеге жібереді.";

      112 және 113-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

      "112. Ұлттық Банктің филиалы күмәнді монеталардың төлем қабілетін анықтай алмаған жағдайда Ұлттық Банктің филиалы күмәнді монеталарды Ұлттық Банк Орталығының инкассация қызметінің қызметкерлері арқылы арнайы ілеспе көлікпен (вагонмен) Ұлттық Банктің Орталығына жібереді.

      113. Ұлттық Банктің филиалы, Ұлттық Банктің Орталығы күмәнді банкноттар мен монеталарға сараптама жүргізу нәтижелері бойынша күмәнді банкноттар мен монеталарға қорытынды дайындайды.";

      114-тармақтың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

      "114. Ұлттық Банктің филиалы, Ұлттық Банктің Орталығы күмәнді банкноттар мен монеталарға дайындаған қорытынды негізінде Қағидаларға 12-қосымшаға сәйкес нысан бойынша банкноттар мен монеталарды сараптау актісін екі данада жасайды:

      1) бір данасын Ұлттық Банктің филиалы, Ұлттық Банктің Орталығы сол күнгі касса құжаттарында тігеді;

      2) екінші данасы соның (солардың) негізінде жасалған қорытындымен (қорытындылармен) бірге Ұлттық Банктің филиалындағы, Ұлттық Банктің Орталығындағы бөлек істе сақталады.";

      120-тармақ алып тасталсын;

      120-7-тармақтың екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

      "Арнайы бояумен боялған банкноттарға сараптама жүргізу нәтижелері бойынша рәсімдер Қағидалардың 113, 114, 115, 116, 117, 118 және 119-тармақтарына сәйкес жүзеге асырылады.";

      121-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "121. Ұлттық Банктің Орталығы Астана қаласының уақыты бойынша сағат 13.00-ге дейін банкноттарды, монеталарды, шетел валютасын қабылдайды және береді.".

      2. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Қолма-қол ақша айналысы департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

      1) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Заң департаментімен бірлесіп осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

      2) осы қаулыны ресми жарияланғаннан кейін Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің ресми интернет-ресурсына орналастыруды;

      3) осы қаулы мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Заң департаментіне осы тармақтың 2) тармақшасында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

      3. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Төрағасының жетекшілік ететін орынбасарына жүктелсін.

      4. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкінің Төрағасы
Т. Сулейменов

О внесении изменений в постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 28 сентября 2020 года № 120 "Об утверждении Правил ведения кассовых операций с физическими и юридическими лицами в Национальном Банке Республики Казахстан"

Постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 25 декабря 2023 года № 106. Зарегистрировано в Министерстве юстиции Республики Казахстан 29 декабря 2023 года № 33846

      Правление Национального Банка Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

      1. Внести в постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 28 сентября 2020 года № 120 "Об утверждении Правил ведения кассовых операций с физическими и юридическими лицами в Национальном Банке Республики Казахстан" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 21299) следующие изменения:

      в Правилах ведения кассовых операций с физическими и юридическими лицами в Национальном Банке Республики Казахстан, утвержденных указанным постановлением:

      часть третью пункта 28 изложить в следующей редакции:

      "Пачки с банкнотами и мешки с монетами иностранной валюты от юридического лица и (или) государственного учреждения принимаются в срок, не превышающий 1 (одного) месяца со дня их формирования. Выявленные во время полистного пересчета негодные к обращению, поврежденные, сомнительные, изымаемые (изъятые) из обращения, с признаками заводского брака банкноты и (или) монеты иностранной валюты к приему не подлежат и возвращаются юридическому лицу и (или) государственному учреждению.";

      пункт 51 изложить в следующей редакции:

      "51. Банкноты и монеты, полученные юридическим лицом, государственным учреждением пересчитываются и проверяются его уполномоченным представителем, не отходя от кассы, в присутствии кассового работника расходной кассы, выдавшего банкноты и монеты:

      1) банкноты - по пачкам и корешкам, отдельные листы - полистным пересчетом;

      2) монеты - по надписям на ярлыках, прикрепленных к мешкам, монеты в пакетах - по надписям на них, а отдельные монеты - пересчетом по кружкам.

      Пломбы и клише (при наличии) срезаются с полных пачек с банкнотами и мешков с монетами кассовым работником расходной кассы в присутствии уполномоченного представителя.

      Выдача пачек с банкнотами и мешков с монетами без снятия пломбы и клише (при наличии) осуществляется в случаях, предусмотренных пунктами 52 и 53 Правил, и при наличии такого условия в договоре на кассовое обслуживание в национальной валюте - тенге, заключенном с юридическим лицом, государственным учреждением.";

      в пункте 52:

      подпункт 1) изложить в следующей редакции:

      "1) пломбы и клише (при наличии) с полных пачек с банкнотами и мешков с монетами кассовым работником расходной кассы не срезаются;";

      подпункт 6) изложить в следующей редакции:

      "6) с оставшихся, непересчитанных уполномоченным представителем полных пачек с банкнотами и мешков с монетами, кассовый работник-контролер срезает пломбы и клише (при наличии), претензии по которым впоследствии от юридического лица, государственного учреждения не принимаются.";

      часть третью пункта 55 изложить в следующей редакции:

      "Подписанное указание передается в филиал Национального Банка, Центр Национального Банка до 11-00 часов времени города Астаны в день выдачи наличных денег.";

      часть вторую пункта 66 изложить в следующей редакции:

      "При этом клише (при наличии) с полных пачек с банкнотами иностранной валюты в упаковке филиала Национального Банка, Центра Национального Банка и пломбы с мешков с монетами иностранной валюты, срезаются кассовым работником расходной кассы в присутствии уполномоченного представителя.";

      в пункте 67:

      подпункт 1) изложить в следующей редакции:

      "1) пломбы и клише (при наличии) с полных пачек с банкнотами иностранной валюты и мешков с монетами иностранной валюты кассовым работником расходной кассы не срезаются;";

      подпункт 6) изложить в следующей редакции:

      "6) с оставшихся, непересчитанных уполномоченным представителем полных пачек с банкнотами иностранной валюты и мешков с монетами иностранной валюты, кассовый работник-контролер срезает пломбы и клише (при наличии), претензии по которым впоследствии от юридического лица, государственного учреждения не принимаются.";

      пункт 73 изложить в следующей редакции:

      "73. Выдача уполномоченному представителю банкнот и монет в количестве, превышающем 20 (двадцать) пачек с банкнотами и 10 (десять) мешков с монетами, производится кассовым работником без снятия гарантийных клише (при наличии) с вакуумных упаковок и гарантийных пломб с пачек с банкнотами и мешков с монетами.";

      подпункт 3) пункта 75 изложить в следующей редакции:

      "3) обеспечивается сохранность упаковки с банкнотами (целостность шпагата, вакуумной упаковки, наличие ясного оттиска пломбиратора или клише (при наличии) на гарантийном шве вакуумной упаковки);";

      пункт 77 изложить в следующей редакции:

      "77. Разменная (обменная) касса осуществляет:

      обмен монет на банкноты;

      обмен банкнот на монеты;

      обмен ветхих банкнот, дефектных (поврежденных) монет, изъятых и изымаемых из обращения банкнот или монет на годные банкноты и монеты;

      обмен банкнот с измененным дизайном (формой) на банкноты того же номинала, находящиеся в обращении;

      обмен банкнот, находящихся в обращении, на банкноты того же номинала с измененным дизайном (формой);

      размен годных банкнот и монет крупного номинала на меньшие номиналы;

      размен годных банкнот и монет меньшего номинала на крупные номиналы.";

      пункт 84 изложить в следующей редакции:

      "84. Банкноты формируются в пачку по 10 (десять) корешков (1000 (тысяча) листов банкнот одного номинала), которые снабжаются верхней и нижней накладками из картона и обвязываются шпагатом без узлов и надрывов, крестообразно двойной вязкой на четыре глухих узла, на концах шпагата кассовым работником накладывается пломба.

      При упаковке банкнот в полиэтиленовые пакеты горловина пакета заваривается, а на клише, используемом для заварки, указываются наименование филиала Национального Банка, Центра Национального Банка и порядковый номер кассового работника.

      При формировании и упаковке пачек с банкнотами на счетно-сортировальной машине клише не используется, пачки с банкнотами верхней и нижней накладками не снабжаются.";

      часть вторую пункта 99 изложить в следующей редакции:

      "В случае обнаружения недостачи, излишков, сомнительных, неплатежных, с признаками подделки и (или) брака банкнот или монет в упаковке юридического лица, государственного учреждения, филиала Национального Банка, Центра Национального Банка электронный образ (сканированный образ) акта о недостаче (излишке) по форме согласно приложению 11 к Правилам, направляется филиалом Национального Банка, Центром Национального Банка в ответственное подразделение.";

      заголовок параграфа 2 главы 5 изложить в следующей редакции:

      "Параграф 2. Порядок работы с недостачами, излишками, сомнительными, неплатежными, негодными к обращению, поврежденными, обнаруженными при пересчете иностранной валюты";

      пункт 104 изложить в следующей редакции:

      "104. Негодная к обращению иностранная валюта приему не подлежит.";

      часть вторую пункта 107 изложить в следующей редакции:

      "В случае обнаружения недостачи, излишков, сомнительных, неплатежных, с признаками подделки и (или) брака иностранной валюты в упаковке юридического лица, государственного учреждения, филиала Национального Банка, Центра Национального Банка электронный образ (сканированный образ) акта о недостаче (излишке) по форме согласно приложению 11 к Правилам, направляется филиалом Национального Банка, Центром Национального Банка в ответственное подразделение.";

      пункты 112 и 113 изложить в следующей редакции:

      "112. В случае невозможности определения филиалом Национального Банка платежности сомнительных монет филиал Национального Банка направляет сомнительные монеты в Центр Национального Банка специальным попутным транспортом (вагоном) через работников службы инкассации Центра Национального Банка.

      113. По результатам проведения экспертизы сомнительных банкнот и монет филиалом Национального Банка, Центром Национального Банка готовится заключение на сомнительные банкноты и монеты.";

      часть первую пункта 114 изложить в следующей редакции:

      "114. На основании заключения на сомнительные банкноты и монеты, подготовленного филиалом Национального Банка, Центром Национального Банка составляется акт экспертизы банкнот и монет по форме согласно приложению 12 к Правилам, в двух экземплярах:

      1) один экземпляр подшивается в кассовых документах дня филиалом Национального Банка, Центром Национального Банка;

      2) второй экземпляр хранится в филиале Национального Банка, Центре Национального Банка в отдельном деле вместе с заключением (заключениями), на основании которого (которых) он составлен.";

      пункт 120 исключить;

      часть вторую пункта 120-7 изложить в следующей редакции:

      "По результатам проведения экспертизы банкнот, окрашенных специальной краской, осуществляются процедуры в соответствии с пунктами 113, 114, 115, 116, 117, 118 и 119 Правил.";

      пункт 121 изложить в следующей редакции:

      "121. Центр Национального Банка осуществляет прием и выдачу банкнот, монет, иностранной валюты до 13-00 часов времени города Астаны.".

      2. Департаменту наличного денежного обращения Национального Банка Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

      1) совместно с Юридическим департаментом Национального Банка Республики Казахстан государственную регистрацию настоящего постановления в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

      2) размещение настоящего постановления на официальном интернет-ресурсе Национального Банка Республики Казахстан после его официального опубликования;

      3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего постановления представление в Юридический департамент сведений об исполнении мероприятия, предусмотренного подпунктом 2) настоящего пункта.

      3. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на курирующего заместителя Председателя Национального Банка Республики Казахстан.

      4. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

      Председатель
Национального Банка
Республики Казахстан
Т. Сулейменов