"Тарифтерді қалыптастыру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2019 жылғы 19 қарашадағы № 90 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары - Ұлттық экономика министрінің 2024 жылғы 6 тамыздағы № 64 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2024 жылғы 6 тамызда № 34899 болып тіркелді

      БҰЙЫРАМЫН:

      1. "Тарифтерді қалыптастыру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2019 жылғы 19 қарашадағы № 90 бұйрығына (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 19617 болып тіркелген) мынадай өзгерістер енгізілсін:

      көрсетілген бұйрықпен бекітілген Тарифтерді қалыптастыру қағидаларында:

      10-тармақтың 10) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:

      "10) электр энергиясын беру, сумен жабдықтау және (немесе) су бұру, жылу энергиясын өндіру, беру, бөлу және (немесе) жабдықтау, Қазақстан Республикасының аумағы арқылы транзиттеу және Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге экспорттау мақсатында мұнайды және (немесе) мұнай өнімдерін тасымалдауды қоспағанда, оларды магистральдық құбыржолдар арқылы тасымалдау салаларында реттеліп көрсетілетін қызметтер көрсететін субъектілер үшін тарифтік реттеудің ынталандырушы әдісі бойынша тарифті айқындау ерекшеліктерін көздейді.

      Электр энергиясын беру, сумен жабдықтау және (немесе) су бұру, жылу энергиясын өндіру, беру, бөлу және (немесе) жабдықтау, Қазақстан Республикасының аумағы арқылы транзиттеу және Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге экспорттау мақсатында мұнайды және (немесе) мұнай өнімдерін тасымалдауды қоспағанда, оларды магистральдық құбыржолдар арқылы тасымалдау салаларында реттеліп көрсетілетін қызметтерді көрсететін субъектілерді тарифтік реттеудің ынталандырушы әдісін қолдана отырып тарифтерді қалыптастыру және бекіту осы Қағидалардың 2-тарауының 3-1-параграфына сәйкес жүзеге асырылады.";

      48-тармақтың төртінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:

      "электр энергиясын беру, сумен жабдықтау және (немесе) су бұру, жылу энергиясын өндіру, беру, тарату және (немесе) онымен жабдықтау, Қазақстан Республикасының аумағы арқылы транзиттеу және Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге экспорттау мақсатында мұнайды және (немесе) мұнай өнімдерін тасымалдауды қоспағанда, оларды магистральдық құбыржолдар арқылы тасымалдау салаларындағы реттеліп көрсетілетін қызметтерге тарифтік реттеудің ынталандыру әдісі ескерілген тарифті есептеуді;";

      3-1 параграфтың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "3-1 параграф. Электр энергиясын беру, сумен жабдықтау және (немесе) су бұру, жылу энергиясын өндіру, беру, тарату және (немесе) онымен жабдықтау, Қазақстан Республикасының аумағы арқылы транзиттеу және Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге экспорттау мақсатында мұнайды және (немесе) мұнай өнімдерін тасымалдауды қоспағанда, оларды магистральдық құбыржолдар арқылы тасымалдау салаларындағы реттеліп көрсетілетін қызметтерге тарифтік реттеудің ынталандыру әдісі ескерілген тарифті есептеу.";

      3-1 параграфтың 1-бөлімінің тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "1-бөлім. Электр энергиясын беру, сумен жабдықтау және (немесе) су бұру, жылу энергиясын өндіру, беру, тарату және (немесе) онымен жабдықтау, Қазақстан Республикасының аумағы арқылы транзиттеу және Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге экспорттау мақсатында мұнайды және (немесе) мұнай өнімдерін тасымалдауды қоспағанда, оларды магистральдық құбыржолдар арқылы тасымалдау салаларындағы реттеліп көрсетілетін қызметтерге тарифтік реттеудің ынталандыру әдісі ескерілген тарифті есептеудің ерекшеліктері.";

      208-1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "208-1. Осы ынталандыру әдісі электр энергиясын беру, сумен жабдықтау және (немесе) су бұру, сондай-ақ топырақтың жылуын, жерасты суларын, өзендерді, су айдындарын, өнеркәсіптік кәсіпорындардың және электр станцияларының, кәріздік-тазарту құрылысжайларының сарқынды суларын пайдалана отырып өндірілген жылу энергиясын қоспағанда, жылу энергиясын өндіру, беру, тарату және (немесе) онымен жабдықтау, Қазақстан Республикасының аумағы арқылы транзиттеу және Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге экспорттау мақсатында мұнайды және (немесе) мұнай өнімдерін тасымалдауды қоспағанда, оларды магистральдық құбыржолдар арқылы тасымалдау салаларындағы реттеліп көрсетілетін қызметтерді көрсететін субъектілерге қолданылады.";

      208-31-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "208-31. Осы Қағидалардың 208-30-тармағында көрсетілген ең аз үлестерді уәкілетті органның ведомствосы субъект ұсынған материалдар негізінде айқындайды. Ең аз үлестер амортизацияның болжамды нормасынан 100%-ға дейінгі деңгейде және болжамды жол берілетін пайдадан 50%-ға дейінгі деңгейде белгіленеді.

      Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта міндеттемелер белгіленген жағдайда, онда ең төменгі үлестер сапа, сенімділік және тиімділік көрсеткіштері орындалған жағдайда халықаралық шарт міндеттемелерінің орындалуын қамтамасыз етуге жіберілетін жол берілетін пайданың 50%-на дейінгі деңгейде белгіленеді.";

      208-126-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "208-126. Реттеу кезеңінің әрбір жылында өнімділік пен тиімділікті ынталандыру тетігі қолданылады, оның мақсаты субъектіні сапа мен сенімділік көрсеткіштеріне, оның ішінде инновациялық шешімдерді ескере отырып қол жеткізуге ынталандыру болып табылады. Уәкілетті органның ведомствосы субъект үшін осы Қағидалардың 208-131, 208-132, 208-133 және 208-134-тармақтарында көзделген сапа және сенімділік көрсеткіштерінің тізбесінен тиімділік көрсеткіштерін айқындайды.";

      208-130-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "208-130. Уәкілетті органның ведомствосы барлық реттеу кезеңінің ішінде тиімділік пен өнімділікті өлшеу үшін осы Қағидалардың 208-131, 208-132, 208-133 және 208-134-тармақтарында айқындалған сапа және сенімділік көрсеткіштеріне салмақ коэффициенттерін белгілейді.";

      208-134, 208-135, 208-136, 208-137, 208-138, 208-139-тармақтары мынадай редакцияда жазылсын:

      "208-134. Уәкілетті органның ведомствосы Қазақстан Республикасының аумағы арқылы транзит және Қазақстан Республикасынан тыс жерлерге экспорт мақсатында тасымалдауды қоспағанда, магистральдық құбырлар арқылы мұнай және (немесе) мұнай өнімдерін тасымалдау бойынша реттеліп көрсетілетін қызметтер көрсететін субъектілер үшін сапа мен сенімділіктің мынадай көрсеткіштері үшін салмақ коэффициенттерін белгілейді:

      1) инвестициялық бағдарламада көзделген іс-шараларды уақтылы орындау;

      2) реттеліп көрсетілетін қызмет бойынша кәсіпорында инновациялық технологияны енгізу;

      3) тауарды тасымалдау кезінде оның сапасын, сенімділігін және басқа да тұтыну қасиеттерін сақтау, %;

      4) магистральдық құбырлар бойынша мұнайдың жүк айналымына электр энергиясының үлестік шығысын төмендету не қабылданған деңгейде сақтау, %;

      5) табиғи монополиялар саласындағы заңнаманы бұзушылықтар саны, бірлік;

      6) мұнай құбырының ұзақ апатсыз режимін қамтамасыз ету, %;

      7) авариялық жағдайлардың алдын алу мақсатында жұмыстарды жүргізудің бекітілген жоспарларының кестелерін орындау, %;

      8) аварияларды жою уақыты, сағ;

      9) басшы құрамның біліктілік талаптарын сақтау;

      10) негізгі құралдардың тозуын азайту.

      208-135. Уәкілетті органның ведомствосы субъект үшін сапа мен сенімділік көрсеткіштерінің салмақ коэффиценттерін айқындау кезінде мынадай басымдықтарды:

      1) Қазақстан Республикасының Президенті, Қазақстан Республикасының Үкіметі, уәкілетті органның ведомствосы және (немесе) Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжатында белгілеген тиісті сектор (сала) үшін мақсаттарды;

      2) сапа және сенімділіктің тиісті көрсеткіші бойынша қызмет нәтижелерін бағалау үшін қажетті деректерді алу үшін қажетті деректердің немесе процестердің болуын;

      3) субъектінің инвестицияларын;

      4) әрбір реттеу кезеңінде субъект үшін таңдалған сапа және сенімділік көрсеткіштерінің өзгерістерін барынша азайту арқылы бір реттеу кезеңінен артық әрекет ететін өнімділік және ынталандыру әдістерін қолдауды;

      5) кәсіпорындарда реттеліп көрсетілетін қызмет бойынша инновациялық шешімдерді енгізуді пайдаланады.

      208-136. Уәкілетті органның ведомствосы субъектінің сыйлықақыларын есептеу мақсаттары үшін сапа мен сенімділіктің әрбір көрсеткішіне салмақ коэффициенттерін белгілейді.

      Сапа және сенімділік көрсеткіштерін бекіту кезінде уәкілетті органның ведомствосы Субъектінің реттеліп көрсетілетін қызметін жақсарту үшін тиісті теріс көрсеткіштерді айқындайды.";

      208-137. Осы Қағидалардың 208-131, 208-132, 208-133 және 208-134-тармақтарында көрсетілген сапа мен сенімділіктің барлық көрсеткіштері бойынша салмақ коэффициенттерінің сомасы субъекті үшін 100%-ға тең.

      Егер Cубъект сапа және сенімділік көрсеткіштерінің толық тізімін ұсынбаса, Субъект уәкілетті органның ведомствосына олардың салмақтық үлестерін бекітілген сапа мен сенімділік көрсеткіштеріне қосу үшін есепке алынбаған көрсеткіштер туралы талдау және/немесе есептеулер ұсынады.

      Есепке алынбаған көрсеткіштер туралы талдау және/немесе есептеулер болмаған кезде уәкілетті органның ведомствосы есепке алынбаған әрбір сапа мен сенімділік көрсеткішінің үлесін барлық салмақ коэффициенттерінен 10% мөлшерінде алып тастайды.

      Салмақ коэффициентін айқындау кезінде уәкілетті органның ведомствосы сапа мен сенімділік көрсеткішін мынадай басымдық бойынша есептейді:

      1) X-ке теңестірілген басымдығы төмен көрсеткіш, бұл ретте көрсеткіштің шамасы кемінде 1%, бірақ 2%-дан аспайды;

      2) басымдығы төмен көрсеткіштен кейінгі келесі көрсеткіш Х+У-ке тең, бұл ретте У көрсеткішінің шамасы кемінде 1%, бірақ 2%-дан аспайды;

      3) ең басым екі көрсеткіш (Х+У)*К, мұндағы К шамасы сапа мен сенімділік көрсеткіштерінің санына тең.

      Сапа мен сенімділіктің қалған көрсеткіштері бойынша салмақ коэффициенті ең басым екі көрсеткіштен аспайтын қалдық қағидаты бойынша біркелкі бөлінеді.

      208-138. Субъект үшін сапа және сенімділік көрсеткіштерінің салмақтық коэффициенттерін белгілеу кезінде уәкілетті органның ведомствосы осы Қағидалардың 208-135-тармағына сәйкес сапа және сенімділік көрсеткішінің салыстырмалы маңыздылығын ескереді.

      208-139. Уәкілетті органның ведомствосы субъектілердегі сапа және сенімділік және ресурстардың болуы көрсеткішін жинау, мониторингтеу және тексеру рәсімдерін әзірлеу қажеттілігін негізге ала отырып, белгілі бір реттеу кезеңі шегінде сапаның және сенімділіктің жекелеген көрсеткіштеріне қолданылатын салмақтық коэффициенттерді өзгертеді.";

      2. Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Табиғи монополияларды реттеу комитеті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен осы бұйрықтың Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін және оны Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды қамтамасыз етсін.

      3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика бірінші вице-министріне жүктелсін.

      4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасы
Премьер-Министрінің орынбасары –
Ұлттық экономика министрі
Н. Байбазаров

      "КЕЛІСІЛДІ"

      Қазақстан Республикасының

      Көлік министрлігі

      "КЕЛІСІЛДІ"

      Қазақстан Республикасының

      Өнеркәсіп және құрылыс

      министрлігі

      "КЕЛІСІЛДІ"

      Қазақстан Республикасының

      Су ресурстары және ирригация

      министрлігі

      "КЕЛІСІЛДІ"

      Қазақстан Республикасының

      Энергетика министрлігі

О внесении изменений в приказ Министра национальной экономики Республики Казахстан от 19 ноября 2019 года № 90 "Об утверждении Правил формирования тарифов"

Приказ Заместителя Премьер-Министра - Министра национальной экономики Республики Казахстан от 6 августа 2024 года № 64. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 6 августа 2024 года № 34899

      ПРИКАЗЫВАЮ:

      1. Внести в приказ Министра национальной экономики Республики Казахстан от 19 ноября 2019 года № 90 "Об утверждении Правил формирования тарифов" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 19617) следующие изменения:

      в Правилах формирования тарифов, утвержденных указанным приказом:

      подпункт 10) пункта 10 изложить в следующей редакции:

      "10) особенности определения тарифа по стимулирующему методу тарифного регулирования для субъектов, оказывающих регулируемые услуги в сферах передачи электрической энергии, водоснабжения и (или) водоотведения, производства, передачи, распределения и (или) снабжения тепловой энергии, транспортировке нефти и (или) нефтепродуктов по магистральным трубопроводам, за исключением их транспортировки в целях транзита через территорию Республики Казахстан и экспорта за пределы Республики Казахстан.

      Формирование и утверждение тарифов с применением стимулирующего метода тарифного регулирования субъектов, оказывающих регулируемые услуги в сферах передачи электрической энергии, водоснабжения и (или) водоотведения, производства, передачи, распределения и (или) снабжения тепловой энергии, транспортировке нефти и (или) нефтепродуктов по магистральным трубопроводам, за исключением их транспортировки в целях транзита через территорию Республики Казахстан и экспорта за пределы Республики Казахстан осуществляется в соответствии с Параграфом 3-1 Главы 2 настоящих Правил.";

      абзац четвертый пункта 48 изложить в следующей редакции:

      "расчет тарифа с учетом стимулирующего метода тарифного регулирования на регулируемые услуги в сферах по передаче электрической энергии, водоснабжению и (или) водоотведению, производству, передаче, распределению и (или) снабжению тепловой энергией и транспортировке нефти и (или) нефтепродуктов по магистральным трубопроводам, за исключением их транспортировки в целях транзита через территорию Республики Казахстан и экспорта за пределы Республики Казахстан;";

      заголовок параграфа 3-1 изложить в следующей редакции:

      "Параграф 3-1. Расчет тарифа с учетом стимулирующего метода тарифного регулирования на регулируемые услуги в сферах по передаче электрической энергии, водоснабжению и (или) водоотведению, производству, передаче, распределению и (или) снабжению тепловой энергией и транспортировке нефти и (или) нефтепродуктов по магистральным трубопроводам, за исключением их транспортировки в целях транзита через территорию Республики Казахстан и экспорта за пределы Республики Казахстан";

      заголовок раздела 1 изложить в следующей редакции:

      "Раздел 1. Особенности расчета тарифа с учетом стимулирующего метода тарифного регулирования на регулируемые услуги в сферах по передаче электрической энергии, водоснабжению и (или) водоотведению, производству, передаче, распределению и (или) снабжению тепловой энергией и транспортировке нефти и (или) нефтепродуктов по магистральным трубопроводам, за исключением их транспортировки в целях транзита через территорию Республики Казахстан и экспорта за пределы Республики Казахстан";

      пункт 208-1 изложить в следующей редакции:

      "208-1. Настоящий стимулирующий метод распространяются на субъектов, оказывающих регулируемые услуги в сферах по передаче электрической энергии, водоснабжению и (или) водоотведению, транспортировке нефти и (или) нефтепродуктов по магистральным трубопроводам, за исключением их транспортировки в целях транзита через территорию Республики Казахстан и экспорта за пределы Республики Казахстан, а также по производству, передаче, распределению и (или) снабжению тепловой энергией, за исключением тепловой энергии, выработанной с использованием тепла грунта, грунтовых вод, рек, водоемов, сбросной воды промышленных предприятий и электростанций, канализационно-очистных сооружений.";

      пункт 208-31 изложить в следующей редакции:

      "208-31. Минимальные доли, указанные в пункте 208-30 настоящих Правил, определяются ведомством уполномоченного органа на основании представленных субъектом материалов. Минимальные доли устанавливаются на уровне до 100 % от прогнозируемой нормы амортизации и на уровне до 50 % от прогнозируемой допустимой прибыли.

      В случае если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены обязательства, то минимальные доли устанавливаются на уровне до 50 % от допустимой прибыли, которая направляется на обеспечение исполнения международного договора, при условии исполнения показателей качества, надежности и эффективности.";

      пункт 208-126 изложить в следующей редакции:

      "208-126. В каждом году регуляторного периода применяется механизм стимулирования производительности и эффективности, целью которого является стимулирование субъекта к достижению показателей качества и надежности, в том числе, с учетом инновационных решений. Ведомство уполномоченного органа определяет для субъекта показатели эффективности из перечня показателей качества и надежности, предусмотренных пунктами 208-131, 208-132, 208-133 и 208-134 настоящих Правил.";

      пункт 208-130 изложить в следующей редакции:

      "208-130. Ведомство уполномоченного органа устанавливает весовые коэффициенты к показателям качества и надежности, определенным в пунктах 208-131, 208-132, 208-133 и 208-134 настоящих Правил для измерения эффективности и производительности в течение всего регуляторного периода.";

      пункты 208-134, 208-135, 208-136, 208-137, 208-138 и 208-139 изложить в следующей редакции:

      "208-134. Ведомство уполномоченного органа для субъектов, оказывающих регулируемые услуги по транспортировке нефти и (или) нефтепродуктов по магистральным трубопроводам, за исключением их транспортировки в целях транзита через территорию Республики Казахстан и экспорта за пределы Республики Казахстан, устанавливает весовые коэффициенты для следующих показателей качества и надежности:

      1) своевременное выполнение мероприятий, предусмотренных инвестиционной программой;

      2) внедрение инновационной технологии в предприятии по регулируемой услуге;

      3) сохранение качества, надежности и других потребительских свойств товара при его транспортировке, %;

      4) снижение либо сохранение на принятом уровне удельного расхода электроэнергии на грузооборот нефти по магистральным трубопроводам, %;

      5) количество нарушений законодательства в сфере естественных монополий, единиц;

      6) обеспечение длительного безаварийного режима нефтепровода, %;

      7) выполнение графиков утвержденных планов производства работ в целях предупреждения аварийных ситуаций, %;

      8) время ликвидации аварий, ч;

      9) соблюдение квалификационных требовании руководящего состава;

      10) снижение износа основных средств.

      208-135. Ведомство уполномоченного органа при определении для субъекта весовых коэффициентов показателей качества и надежности учитывает следующие приоритеты:

      1) цели для соответствующего сектора (отрасли), установленные Президентом Республики Казахстан, Правительством Республики Казахстан, ведомством уполномоченного органа и (или) документом Системы государственного планирования;

      2) наличие данных или процессов, необходимых для получения данных, необходимых для оценки результатов деятельности по соответствующему показателю качества и надежности;

      3) инвестиции субъекта;

      4) поддержку методов производительности и стимулирования, которые действуют более одного регуляторного периода, путем минимизации изменений показателей качества и надежности, выбранных для субъекта в каждом регуляторном периоде;

      5) внедрение инновационных решений в предприятиях по регулируемой услуге.

      208-136. Ведомство уполномоченного органа устанавливает весовые коэффициенты к каждому показателю качества и надежности для целей расчета штрафов субъекта.

      При утверждении показателей качества и надежности ведомство уполномоченного органа определяет отрицательные показатели, соответствующие для улучшения оказания регулируемой услуги Субъекта.

      208-137. Сумма весовых коэффициентов по всем показателям качества и надежности, указанных в пунктах 208-131, 208-132, 208-133 и 208-134 настоящих Правил для субъекта равна 100 %.

      Если Субъектом представлен не полный список показателей качества и надежности Субъект предоставляет в ведомство уполномоченного органа анализ и/или расчеты о не учтенных показателях для включения их весовых долей на утвержденные показатели качества и надежности.

      При отсутствии анализа и/или расчетов о не учтенных показателях ведомство уполномоченного органа исключает долю каждого не учтенного показателя качества и надежности от всех весовых коэффициентов в размере 10 %.

      При определении весового коэффициента ведомство уполномоченного органа рассчитывает показатель качества и надежности по следующей приоритетности:

      1) менее приоритетный показатель приравненный Х, при этом величина показателя составляет не менее 1 %, но не более 2 %;

      2) следующий показатель за менее приоритетным показателем равно Х+У, при этом величина показателя У составляет не менее 1 %, но не более 2 %;

      3) наиболее приоритетных два показателя (Х+У)*К, где величина К равна количеству показателям качества и надежности.

      По оставшимся показателям качества и надежности весовой коэффициент распределяется равномерно по остаточному принципу, который не превышает наиболее приоритетные два показателя.

      208-138. При установлении весовых коэффициентов показателей качества и надежности для субъекта ведомство уполномоченного органа учитывает относительную важность показателя качества и надежности, в соответствии с пунктом 208-135 настоящих Правил.

      208-139. Ведомство уполномоченного органа меняет весовые коэффициенты, применяемые к отдельным показателям качества и надежности в пределах определенного регуляторного периода, исходя из необходимости разработки процедур сбора, мониторинга и проверки показателя качества и надежности и наличия ресурсов в субъектах.

      При изменении весовых коэффициентов показателя качества и надежности на определенный регуляторный период ведомство уполномоченного органа основывается на общих для субъектов подходах.".

      2. Комитету по регулированию естественных монополий Министерства национальной экономики Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан и его размещение на интернет-ресурсе Министерства национальной экономики Республики Казахстан.

      3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра национальной экономики Республики Казахстан.

      4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

      Заместитель Премьер-Министра –
Министр национальной экономики
Республики Казахстан
Н. Байбазаров

      "СОГЛАСОВАН"
Министерство транспорта
Республики Казахстан

      "СОГЛАСОВАН"
Министерство промышленности и строительства
Республики Казахстан

      "СОГЛАСОВАН"
Министерство водных ресурсов и ирригации
Республики Казахстан

      "СОГЛАСОВАН"
Министерство энергетики
Республики Казахстан