Аудиттің 10 "Аудиторлық дәлелдемелер" ережесін (стандартын) бекіту туралы

Бұйрық Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі 1999 жылғы 19 мамыр N 215. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 1999 жылғы 25 маусымда тіркелді. Тіркеу N 823. Бұйрықтың күші жойылды - Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің 2008 жылғы 15 сәуірдегі N 179 бұйрығымен.

Ескерту: Бұйрықтың күші жойылды - Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің 2008 жылғы 15 сәуірдегі N 179 бұйрығымен.

Үзінді:

"Нормативтік құқықтық актілер туралы" Заңның 27-бабы 1-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
1. Осы бұйрыққа қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық актілерінің күші жойылды деп танылсын.
2. Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік активтерді басқару әдіснамасы департаменті (Ж.Н. Айтжанова) бір апта мерзімде Қазақстан Республикасы Әділет министрлігіне және ресми баспа басылымдарына Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық актілерінің күші жойылды деп тану туралы хабарласын.
3. Осы бұйрық қол қойылған күнінен бастап күшіне енеді.

Министр Б. Жәмішев

Қазақстан Республикасы
Қаржы министрінің
2008 жылғы 15 сәуірдегі
N 179 бұйрығына қосымша

Қазақстан Республикасының күшін жойған кейбір
нормативтік құқықтық актілерінің тізбесі

1. ........ .
2. ........ .
3. ........ .
4. ........ .
5. ........ .
6. ........ .
7. ........ .
8. ........ .
9. ........ .
10. "Аудиттің 10»"Аудиторлық дәлелдемелер" ережесін (стандартын) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 1999 жылғы 19 мамырдағы N 215 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде N 823 болып тіркелді).
11. ........ .
12. ........ .
13. ........ .
14. ........ .
15. ........ .
16. ........ .
17. ........ .
18. ........ .
19. ........ .
20. ........ .
21. ........ .
22. ........ .
23. ........ .
24. ........ .
25. ........ .
26. ........ .
27. ........ .
28. ........ ."
_____________________________________

"Аудиторлық қызмет туралы" Z980304_ 1998 жылғы 20 қарашадағы Қазақстан Республикасы Заңының 16-бабының 2-тармағына және Қазақстан Республикасы Президентінің "Бухгалтерлік есеп туралы" 1995 жылғы 26 желтоқсандағы N 2732 Z952732_ Заң күші бар Жарлығына сәйкес
Бұйырамын:

1. Аудиттің 10 "Аудиторлық дәлелдемелер" ережесі (стандарты) бекітілсін.
2. Бухгалтерлік есеп және аудит әдіснамасы басқармасы Аудиттің 10 "Аудиторлық дәлелдемелер" ережесін (стандартын) заңдармен белгіленген тәртіпте Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде тіркеуді қамтамасыз етсін.
3. Аудиттің осы Ережесі (стандарты) Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткен күнінен бастап күшіне енеді деп белгіленсін.
4. Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің 1998 жылғы 10 қыркүйектегі N 421 және Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігінің Бухгалтерлік есеп және аудит әдіснамасы департаментінің 1998 жылғы 31 тамыздағы N 133 бұйрықтарының күші жойылған деп танылсын.
5. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау бірінші қаржы вице-министрі Ж.Ж.Ертілесова жүктелсін.

Министр

Қазақстан Республикасы

Қаржы министрлігінің

1999 жылғы 19.05 N 215

бұйрығымен

бекітілген

10 аудит Ережелері (стандарт)
Аудиторлық дәлелдер

Кірiспе

1. Осы Ережелер (стандарт) қаржылық есепке жүргiзiлетiн аудит барысында алынатын аудиторлық дәлелдердiң саны мен сапасына, сондай-ақ осы аудиторлық дәлелдердi жинақтау процедураларына басшылық жасауды қамтамасыз етедi.
2. Аудитор аудиторлық пiкiр бiлдiруге негiз болатын қорытындыларды қалыптастыру мақсатында жеткiлiктi мөлшерде тиiстi аудиторлық дәлелдер алуы тиiс.
3. Аудиторлық дәлелдер бақылау сынақтары мен өзектi процедуралардың тиiстi дәрежеде түйiстiрiлуi негiзiнде алынады. Белгiлi бiр жағдайларда дәлелдер тек өзектi процедуралар негiзiнде ғана алынуы мүмкiн.
4. Аудиторлық дәлелдер аудиторлық пiкiр бiлдiруге негiз болатын қорытындыларды қалыптастыру мақсатындағы ақпараттарды меңзейдi. Аудиторлық дәлелдер алу үшiн қаржылық есептiң негiзiн қалайтын әдепкi құжаттар және бухгалтериялық жазбалармен қатар басқа да бұлақтардан алынған бекiтушi ақпараттар пайдаланылады.
5. Бақылау сынақтары деп бухгалтерлiк есеп пен iшкi бақылау жүйесiн қолданудың ұйымдастырылуы және оның тиiмдiлiгi турасында аудиторлық дәлелдер алу мақсатында атқарылатын тексерiстердi айтамыз.
6. Өзектi процедуралар қаржылық есепте төмендегідей екi түрлi жағдайда кездесетiн елеулi бұрмалаушылықтарды анықтау жолында аудиторлық дәлелдер алу мақсатында атқарылады:
1) есеп жұмыстары мен шоттар сальдосын егжей-тегжейлi тексеру сынақтары;
2) талдау процедуралары.

Жеткiлiктi мөлшердегi сәйкесуші аудиторлық дәлелдер

7. Жеткiлiктi мөлшер мен сәйкесу ұғымы өзара тығыз байланысты және ол бақылау сынақтары мен өзектi процедуралар арқылы алынатын аудиторлық дәлелдерге қолданылады. Жеткiлiктi мөлшер аудиторлық дәлелдердiң санына, ал тиiстi сәйкесу деңгейi аудиторлық дәлелдердiң сапасына тән. Әдетте аудитор қорытынды сипаттағыдан гөрi иландыру сипатындағы аудиторлық дәлелдердi көбiрек иеленедi және көп реттерде аудиторлық дәлелдердi дәл сол бiр белгiлi ұйғарымды бекiту мақсатында жинақтайды.
8. Аудиторлық пiкiр қалыптастыру барысында аудитор әдетте қол жетерлiк ақпаратты түгел тексермейдi, себебi шоттар сальдосы, шаруашылық әрекеттердiң немесе бақылаудың түр-түрлерi жайындағы қорытындылар ой жүгiрту немесе статистикалық талдау тәсiлдерi негiзiнде таңдау жолымен алынады.
9. Аудиторлық дәлелдердiң жеткiлiктiлiгi мен сәйкестiгi туралы аудитордың ой жүгiртуiне төмендегiдей факторлар әсер етедi:
1) аудитордың мейлi қаржылық есеп деңгейiнде, мейлi шоттар сальдосы, шаруашылық әрекеттердiң түр-түрлерi жайында болсын, алып тастауға келмейтiн тәуекелдiң деңгейi мен сипатына баға беруi;
2) бухгалтерлiк есеп пен iшкi бақылау жүйесi, сондай-ақ iшкi бақылау тәуекелiне баға беру;
3) тексерiлетiн статьяның елеулiлiгi;
4) осының алдындағы аудиттардан алынған тәжiрибе;
5) аудиторлық процедуралардың қорытындылары, оның iшiнде анықталуы ықтимал алдампаздық пен қателер;
6) қолдағы ақпараттың бұлақтары мен нанымдылығы.
10. Бақылау сынақтарын өткiзу негiзiнде аудиторлық дәлелдердi алу барысында аудитор аудиторлық дәлелдердiң жеткiлiктiлiгi мен сәйкестiгiн iшкi бақылау тәуекелiнiң бұдан бұрын бағаланған деңгейiн бекiту мақсатында қарауы тиiс.
11. Аудитор тарапынан дәлелдер жинақталатын бухгалтерлiк есеп пен iшкi бақылау жүйесiнiң аспекттерi төмендегiдей:
1) ұйымдастыру: бухгалтерлiк есеп пен iшкi бақылау жүйелерi елеулi бұрмалаушылықтарды болдырмау, немесе оларды әйгiлеу және түзету мақсатында тиiстi жағдайға сай талданып-енгiзiлген;
2) жұмыс iстеуi: жүйелер iс үстiнде, әрi тиiстi уақыт мерзiмi бойында тиiмдi жұмыс iстеген.
12. Қаржылық есептегi ұйғарымдарды бекiту мақсатында аудиторлық дәлелдер алу барысында аудитор аудиторлық дәлелдердiң өзектi процедуралармен қоса бақылау сынақтары негiзiнде алынған кез-келген дәлелдермен сәйкестiгiн және жеткiлiктiлiгiн қарауға мiндеттi.
13. Қаржылық есептегi ұйғарымдар - басшылық тарапынан анық айқындалған немесе қаржылық есепте көзделген және төмендегiдей категорияларға бөлiнетiн ұйғарымдар болып табылады:
1) нақтылығы турасында: актив немесе мiндеттеме белгiлi күнге нақты күйiнде тұр;
2) құқықтары мен мiндеттемелерi турасында: актив немесе мiндеттеме белгiлi күнге субъектіге тиiсiнше қатысты жағдайда тұр;
3) құбылыс турасында: субъектіге қатысы бар iс-әрекет немесе басқа да бiр оқиға белгiлi бiр уақыт ағымында болып өткен;
4) аяқталуы турасында: есепке енгiзiлмеген активтердiң, мiндеттемелердiң, шаруашылық әрекеттердiң немесе басқа оқиғалардың, сонымен қатар ашылмаған статьялардың болмауы;
5) құн анықтау турасында: актив немесе мiндеттеме тиiстi баланстық құн бойынша көрсетiлген;
6) өлшем турасында: iс-әрекет немесе басқа да бiр оқиға тиiстi сома арқылы есептелген, ал кiрiс пен шығыс тиiстi мерзiмге көрсетiлген;
7) көрсетілуi мен ашылуы турасында: статья тағайындалған талаптарға сай ашылып-сараланған және дәл сипатталған.
14. Аудиторлық дәлелдер әдетте қаржылық есептегi әрбiр ұйғарымдар бойынша алынады. Бiр ұйғарымға қатысты аудиторлық дәлелдер (мәселен, тауарлық-материалдық қорлардың нақтылығы жөнiндегi аудиторлық дәлелдер) екiншi бiр ұйғарымға қатысты дәлелдердi (мәселен, баға құнын анықтау туралы) толықтыра алмайды. Процедуралардың сипаты, мерзiмi және көлемi негiзiнен ұйғарымдарға орай өзгерiп тұрады. Сынақтар бiр ұйғарымға қатысты мөлшерден артық аудиторлық дәлел бере алмайды. Мысалы, дебиторлық қарызды өндiру фактiсi нәрсенiң өз орнында екендiгiмен қатар оның бағасын анықтау туралы да аудиторлық дәлел бередi.
15. Аудиторлық дәлелдердiң сенiмдiлiгi олардың iшкi немесе сыртқы бұлақтарына және сипатына (сырт қарағандағы, құжаттағы немесе ауызша айтылғандағы) тәуелдi болады. Аудиторлық дәлелдердiң сенiмдiлiгi жекеше жағдайларға тәуелдi болатынына қарамастан төмендегiдей қорытындылар олардың сенiмдiлiгiне баға беруге көмек жасауы ықтимал:
1) сырт бұлақтардан (мәселен, үшiншi жақтан алынған бекiтушi қуаттамалар) iшкi бұлақтардан алынған қуаттамалардан әлдеқайда сенiмдi болады;
2) iшкi бұлақтардан алынған аудиторлық дәлелдер, бухгалтерлiк есеп пен iшкi бақылау жүйелерi тиiмдi болған жағдайда өзгеден сенiмдi саналады;
3) аудитордың тiкелей өзi алған аудиторлық дәлелдер субъект тарапынан алынған дәлелдермен салыстырғанда әлдеқайда сенiмдi саналады;
4) құжаттар қалыбындағы және жазбаша ұсынымдар негiзiндегi аудиторлық дәлелдер ауызша формадағыдан сенiмдi саналады.
16. Егерде аудиторлық дәлелдер әрқилы бұлақтардан немесе әртурлi сипаттағы бұлақтардан жиналса және рет-ретiмен жинақталса әлдеқайда сенiмдi саналады. Мұндай жағдайларда аудитор жекеше қарастырылған аудиторлық дәлелдерден алынған сенiм деңгейiнен жоғары дәрежедегi сенiмге ие болады. Керiсiнше, егер бiр бұлақтан жиналған аудиторлық дәлелдер екiншi бiр бұлақтан жиналған дәлелдерге сәйкеспейтiн болса, аудитор мұндай үйлесiмсiздiктi жоюдың қандай қосымша процедуралары қажет болатынын анықтауға мiндеттi.
17. Аудитор аудиторлық дәлелдердi алуға жұмсалған шығындар мен алынған мағлұматтың пайдасының ара-қатынасын ескеруi тиiс. Әйтсе де қиындықтар мен шығындар мәселесi өздiгiнен тиiстi процедураларды атқарудан бас тартуға салмақты негiз бола алмайды.
18. Аудитор қаржылық есептегi қандай да бiр елеулi ұйғарымдар жөнiнде негiздi түрде күмәнаданатындай болса, онда ол мұндай күмәнды сейiлту мақсатында жеткiлiктi мөлшердегi тиiстi аудиторлық дәлелдердi алу жолында шара қолдануға мiндеттi. Егер жеткiлiктi мөлшердегi тиiстi аудиторлық дәлелдер алынбаған жағдайда аудитор шартты пiкiр бiлдiруi немесе пiкiр бiлдiруден бас тартуы тиiс.

Аудиторлық дәлелдердi алу жөнiндегi процедуралар

19. Аудитор аудиторлық дәлелдердi бiр немесе бiрнеше процедуралардың көмегiмен алады: зерттеу, бақылау, сұрау салу және бекiту, есептеу немесе талдау процедуралары. Процедураларды өткiзу iшiнара соларға қол жеткiзетiн уақыт мерзiмiне тәуелдi болады.

Зерттеу

20. Зерттеу жұмысы жазбаларды, құжаттарды немесе материалдық активтердi тексеру арқылы жүргiзiледi. Жазбалар мен құжаттарды зерттеу олардың сипаты мен бұлақтарына сәйкес, сонымен қатар оларды өңдеу барысындағы iшкi бақылаудың әсерiне байланысты сенiмдiлігі әртүрлі деңгейдегі аудиторлық дәлелдерді алуға мүмкiндiк бередi. Әртүрлi деңгейдегi дәлелдер алуды қамтамасыз ететiн құжаттық формадағы аудиторлық дәлелдердiң негiзгi үш категориясына төмендегiлер кiредi:
1) үшiншi жақтың қолындағы, әрi сол тараптан жасалған құжаттық

аудиторлық дәлелдер;

2) үшiншi жақтың тарапынан жасалған, бiрақ субъекттiң қолындағы нақты

құжаттық аудиторлық дәлелдер;

3) субъекттiң қолындағы, әрi сол тараптан жасалған құжаттық аудиторлық

дәлелдер.

Материалдық активтер бойынша олардың нақты бар екендiгi жөнiнде

сенiмдi аудиторлық дәлелдер қамтамасыз етiледi, алайда олардың меншіктiк

құқын немесе құнын анықтау мiндет емес.

Бақылау

21. Аудитор басқа адамдар атқаратын процестер мен процедураларды, мәселен субъект қызметкерлерi тарапынан тауарлық-материалдық қорлардың есебiн алу немесе ревизиялық iз қалдырмайтын бақылау процестерiн атқару iсiн бақылайды.

Сұрау салу және бекiту

22. Сұрау салу - субъекттiң iшiндегi немесе сыртындағы хабардар адамдар тарапынан ақпарат iздеу болып табылады. Сұрау салу үшiншi бiр жақтарға арналып жазбаша құжатталған ресми түрде құжатталуы мүмкiн немесе субъекттiң өз iшiндегi адамдарға ауызша бейресми қалыпта қойылуы мүмкiн. Сұрау салудан алынған жауаптар аудиторды оған бұрын белгiсiз болып келген ақпаратпен қамтамасыз етуi немесе қолдағы аудиторлық дәлелдердi бекiтуге ықпал жасауы мүмкiн.
23. Анықтап-бекiту дегенiмiз бухгалтерлiк жазбалардағы мағлұматтардың анық-қанығын бекiту жайында салынған сұрауларға алынған жауап болып табылады. Мәселен, аудитор әдетте дебиторлық қарыз жөнiнде тiкелей дебиторлардың өздерiне сұрау салады.

Есептеу

24. Есептеу дегенiмiз бухгалтерлiк әдепкi жазбалардағы немесе өз бетiнше жасалған есеп айырысуларды атқару барысындағы мағлұматтардың арифметикалық дәлдiгін тексеру болып табылады.

Талдау процедуралары

25. Талдау процедуралары дегенiмiз елеулi көрсеткiштер мен тенденцияларға, оның ішінде басқа да тиiстi ақпараттан өзгеше болып шыққан өзгерiстер мен салыстырмалы баламаларға немесе болжамды сомаларға жасалатын талдау болып табылады.

Мемлекеттiк секторлардағы субъекттердiң қаржылық есебiнiң аудитi

26. Мемлекеттiк сектордағы субъекттердiң қаржылық есебiнiң аудитiн

жүргiзу барысында аудитор өзiнiң өкiлеттілiгiне және кез-келген,

аудиторлық талаптарға әсер ететiн заң актiлерiмен қоса басқа да өлшемдiк

құқықтық актiлердi назарда ұстауы шарт. Мысалы, мұндай талапта аудиторлық

процедуралардың сипаты мен көлемiне қатысты ой қорытындылау және солардың

елеулiлiк дәрежесiн анықтау барысында аудитор өкiлеттігiнiң деңгейiне әсер

етуi мүмкiн. Осы аудит стандартының 9 тарауы аудиторлық ой қорытындылау

iсiне жасалған осындай шектеулердi қарағаннан кейiн барып қана қолданылады.

Оқығандар:

Омарбекова А.Т.

Икебаева Ә.Ж.

Об утверждении положения (стандарта) аудита 10 "Аудиторские доказательства"

Приказ Министра финансов Республики Казахстан от 19 мая 1999 года N 215. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 25.06.1999 г. за N 823. Утратил силу приказом Министра финансов Республики Казахстан от 15 апреля 2008 года N 179.

Извлечение из приказа
Министра финансов РК
от 15.04.2008 N 179

"В соответствии с пунктом 1 статьи 27 Закона "О нормативных правовых актах" ПРИКАЗЫВАЮ:
1. Признать утратившими силу некоторые нормативные правовые акты Республики Казахстан согласно приложению к настоящему приказу.
2. Департаменту методологии управления государственными активами Министерства финансов Республики Казахстан (Айтжанова Ж.Н.) в недельный срок сообщить Министерству юстиции Республики Казахстан и в официальные печатные издания о признании утратившими силу некоторых нормативных правовых актов Республики Казахстан.
3. Настоящий приказ вступает в силу со дня подписания.

Министр Б. Жамишев

Приложение
к приказу Министра финансов
Республики Казахстан
от 15 апреля 2008 года N 179

Перечень утративших силу некоторых нормативных
правовых актов Республики Казахстан

1. ........ .
2. ........ .
3. ........ .
4. ........ .
5. ........ .
6. ........ .
7. ........ .
8. ........ .
9. ........ .
10. Приказ Министра финансов Республики Казахстан от 19 мая 1999 года N 215 "Об утверждении Положения (стандарта) аудита 10 "Аудиторские доказательства" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за N 823).
11. ........ .
12. ........ .
13. ........ .
14. ........ .
15. ........ .
16. ........ .
17. ........ .
18. ........ .
19. ........ .
20. ........ .
21. ........ .
22. ........ .
23. ........ .
24. ........ .
25. ........ .
26. ........ .
27. ........ .
28. ........ ."

__________________________________________________________________________

В соответствии с пунктом 2 статьи 16 Закона Республики Казахстан от 20 ноября 1998 года Z980304_ "Об аудиторской деятельности" и Указом Президента Республики Казахстан, имеющим силу Закона, от 26 декабря 1995 года № 2732 Z952732_ "О бухгалтерском учете" приказываю:
1. Утвердить положение (стандарт) аудита 10 "Аудиторские доказательства".
2. Управлению методологии бухгалтерского учета и аудита обеспечить регистрацию положения (стандарта) аудита 10 "Аудиторские доказательства" в Министерстве юстиции Республики Казахстан в установленном законодательством порядке.
3. Установить, что настоящее положение (стандарт) аудита вступает в силу со дня государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.
4. Считать утратившими силу приказы Министерства финансов Республики Казахстан от 10.09.98 г. № 421 и Департамента методологии бухгалтерского учета и аудита Министерства финансов Республики Казахстан от 31.08.98 г. № 133.
5. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на первого вице-Министра финансов Ж.Д. Ертлесову.

Министр

Положение (стандарт) аудита 10
Аудиторские доказательства

Введение

1. Настоящее положение (стандарт) аудита обеспечивает руководство в отношении количества и качества аудиторских доказательств, получаемых при аудите финансовой отчетности, а также по процедурам, выполняемым для сбора таких аудиторских доказательств.
2. Аудитор должен получить достаточные соответствующие аудиторские доказательства для формирования обоснованных выводов, на которых основывается аудиторское мнение.
3. Аудиторские доказательства получаются на основе соответствующего сочетания тестов контроля и процедур по существу. При определенных обстоятельствах доказательства могут быть получены только на основе процедур по существу.
4. Аудиторские доказательства подразумевают информацию, полученную аудитором для формирования выводов, на которых основывается аудиторское мнение. Для получения аудиторских доказательств используются первичные документы и бухгалтерские записи, составляющие основу финансовой отчетности, и подтверждающая информация из других источников.
5. Тесты контроля означают тесты, выполняемые с целью получения аудиторских доказательств относительно организации и эффективности применения систем бухгалтерского учета и внутреннего контроля.
6. Процедуры по существу выполняются с целью получения аудиторских доказательств о выявлении существенных искажений в финансовой отчетности, которые бывают двух типов:
1) тесты операций и сальдо счетов на детальной основе;
2) аналитические процедуры.

Достаточные соответствующие аудиторские доказательства

7. Понятия достаточности и соответствия взаимосвязаны и применяются к аудиторским доказательствам, полученным в результате тестов контроля и процедур по существу. Достаточность относится к количеству аудиторских доказательств, соответствие относится к качеству аудиторских доказательств, их уместности по отношению к конкретным утверждениям и достоверности. Как правило, аудитор больше располагает аудиторскими доказательствами убедительного характера, чем заключительного и, зачастую, собирает аудиторские доказательства из различных источников или источников различного характера для подтверждения одного и того же утверждения.
8. При формировании аудиторского мнения аудитор обычно не проверяет всю доступную информацию, поскольку выводы относительно сальдо счетов, классов хозяйственных операций или контроля могут быть получены с помощью суждений или методов статистической выборки.
9. На суждение аудитора о достаточности и соответствии аудиторских доказательств влияют следующие факторы:
1) оценка аудитором характера и уровня неотъемлемого риска как на уровне финансовой отчетности, так и на уровне сальдо счетов или классов хозяйственных операций;
2) системы бухгалтерского учета и внутреннего контроля, а также оценка риска внутреннего контроля;
3) существенность проверяемой статьи;
4) опыт, приобретенный во время проведения предыдущих аудитов;
5) результаты аудиторских процедур, включая мошенничество и ошибки, которые могли быть обнаружены;
6) источник и достоверность имеющейся информации.
10. При получении аудиторских доказательств на основе проведения тестов контроля аудитор должен рассмотреть достаточность и соответствие аудиторских доказательств для подтверждения оцененного ранее уровня риска внутреннего контроля.
11. Аспектами систем бухгалтерского учета и внутреннего контроля, относительно которых аудитор собирает доказательства, являются:
1) организация: системы бухгалтерского учета и внутреннего контроля разработаны надлежащим образом для предотвращения и (или) обнаружения и исправления существенных искажений;
2) функционирование: системы существуют и эффективно проработали в течение соответствующего периода времени.
12. При получении аудиторских доказательств для подтверждения утверждений в финансовой отчетности аудитор должен рассмотреть достаточность и соответствие аудиторских доказательств, полученных в результате процедур по существу вместе с любыми доказательствами, полученными в результате тестов контроля.
13. Утверждения в финансовой отчетности - это утверждения руководства, четко выраженные или подразумеваемые в финансовой отчетности, подразделяемые на следующие категории:
1) о наличии: актив или обязательство существует на определенную дату;
2) о правах и обязанностях: актив или обязательство имеет соответствующее отношение к субъекту на определенную дату;
3) о явлении: операция или другое событие, имеющие отношение к субъекту, произошли в течение определенного периода;
4) о завершенности: отсутствие неучтенных активов, обязательств, хозяйственных операций или других событий, а также нераскрытых статей;
5) об определении стоимости: актив или обязательство отражаются по соответствующей балансовой стоимости;
6) об измерении: операция или прочее событие учитываются по соответствующей сумме, а доходы или расходы отражаются в соответствующем периоде;
7) о представлении и раскрытии: статья раскрывается, классифицируется и описывается в соответствии с установленными требованиями.
14. Обычно аудиторские доказательства получаются по каждому утверждению в финансовой отчетности. Аудиторские доказательства относительно одного утверждения (например, аудиторские доказательства о наличии товарно-материальных запасов) не восполняют недостаток доказательств относительно другого утверждения (например, об определении стоимости). Характер, сроки и объем процедур по существу изменяются в зависимости от утверждений. Тесты могут предоставить аудиторские доказательства в отношении более чем одного утверждения. Например, взыскание дебиторской задолженности может предоставить аудиторские доказательства как относительно наличия, так и относительно определения стоимости.
15. Достоверность аудиторских доказательств зависит от их источника (внутренний или внешний) и характера (визуальный, документальный или устный). Несмотря на то, что достоверность аудиторских доказательств зависит от индивидуальных обстоятельств, следующие обобщения могут помочь в оценке достоверности аудиторских доказательств:
1) аудиторские доказательства из внешних источников (например, подтверждения, полученные от третьей стороны) более достоверны, чем доказательства из внутренних источников;
2) аудиторские доказательства из внутренних источников более достоверны, когда системы бухгалтерского учета и внутреннего контроля эффективны;
3) аудиторские доказательства, полученные непосредственно аудитором, более достоверны, чем доказательства, полученные от субъекта;
4) аудиторские доказательства в форме документов и письменных представлений более достоверны, чем в устной форме.
16. Аудиторские доказательства более убедительны, если они собраны из различных источников или источников различного характера и последовательны. При таких обстоятельствах аудитор может получить совокупную степень доверия, превышающую ту, которая была бы получена из аудиторских доказательств, рассмотренных индивидуально. И, напротив, если аудиторские доказательства, собранные из одного источника не соответствуют доказательствам, полученным из другого источника, аудитор должен определить, какие дополнительные процедуры необходимы для устранения такой непоследовательности.
17. Аудитор должен учитывать соотношение между затратами на получение аудиторских доказательств и полезностью полученной информации. Однако, вопрос сложности и затрат сам по себе не является веским основанием для отказа от выполнения необходимой процедуры.
18. Когда аудитор обоснованно сомневается по какому-либо существенному утверждению в финансовой отчетности, он должен предпринять меры по получению достаточных соответствующих аудиторских доказательств для устранения такого сомнения. Если достаточные соответствующие аудиторские доказательства получить не удается, то аудитор должен выразить условное мнение или отказаться от выражения мнения.

Процедуры по получению аудиторских доказательств

19. Аудитор получает аудиторские доказательства с помощью одной или нескольких процедур: изучение, наблюдение, запрос и подтверждение, подсчет и аналитические процедуры. Сроки проведения процедур частично зависят от тех периодов времени, в течение которых они доступны.

Изучение

20. Изучение заключается в проверке записей, документов или материальных активов. Изучение записей и документов позволяет получить аудиторские доказательства различной степени достоверности в зависимости от их характера и источника, а также эффективности внутреннего контроля при их обработке. В число трех основных категорий документальных аудиторских доказательств, обеспечивающих различные степени достоверности, входят:
1) документальные аудиторские доказательства, созданные и имеющиеся в наличии у третьей стороны;
2) документальные аудиторские доказательства, созданные третьей стороной, но имеющиеся в наличии у субъекта;
3) документальные аудиторские доказательства, созданные и имеющиеся в наличии у субъекта.
По материальным активам обеспечиваются достоверные аудиторские доказательства относительно их наличия, но не обязательно относительно права собственности или определения стоимости.

Наблюдение

21. Аудитор наблюдает за процессом или процедурами, выполняемыми другими лицами, например, наблюдение за подсчетом товарно-материальных запасов работниками субъекта или осуществлением контрольных процедур, не оставляющих следов ревизии.

Запрос и подтверждение

22. Запрос заключается в поиске информации у осведомленных лиц внутри или за пределами субъекта. Запросы могут быть оформлены как в виде официальных письменных, адресованных третьим сторонам, так и неофициальных устных запросов, адресованных лицам внутри субъекта. Ответы на запросы могут обеспечить аудитора информацией, не имевшейся у него ранее, или подкрепить имеющиеся аудиторские доказательства.
23. Подтверждение состоит в ответе на запрос для подтверждения информации, содержащейся в бухгалтерских записях. Например, аудитор обычно запрашивает подтверждение о дебиторской задолженности непосредственно у дебиторов.

Подсчет

24. Подсчет заключается в проверке арифметической точности данных в первичных документах и бухгалтерских записях или выполнении самостоятельных расчетов.

Аналитические процедуры

25. Аналитические процедуры состоят в анализе существенных показателей и тенденций, включая результаты изучения изменений и соотношений, которые отличаются от другой соответствующей информации или прогнозируемых сумм.

Аудит финансовой отчетности субъектов государственного сектора

26. При проведении аудита субъектов государственного сектора аудитору необходимо принять во внимание законодательные и иные нормативные правовые акты, оказывающие влияние на полномочия аудитора и любые аудиторские требования. Такие требования могут влиять, например, на степень полномочий аудитора при установлении существенности и суждении относительно характера и объема аудиторских процедур. Параграф 9 настоящего СА применяется только после рассмотрения таких ограничений по аудиторскому суждению.