Бухгалтерлік есептің 28 "Материалдық емес активтерді есепке алу" Ережесін (стандартын) бекіту туралы

Бұйрық Қаржы министрлігі 1999 жылғы 10 қыркүйек N 490. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 1999 жылғы 18 қазанда тіркелді. Тіркеу N 935. Күші жойылды - ҚР Қаржы министрінің 2007.06.21. N 217 бұйрығымен

Күші жойылды - ҚР Қаржы министрінің 2007.06.21. N 217 (2008 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Қазақстан Республикасы Президентінің "Бухгалтерлік есепке алу туралы" 1995 жылғы 26 желтоқсандағы N 2732 Заң күші бар Жарлығына сәйкес Бұйырамын:
1. Бухгалтерлік есептің 28 "Материалдық емес активтерді есепке алу" ережесі (стандарты) (бұдан әрі - Ереже (стандарт)) бекітілсін.
1) Ереже (стандарт) материалдық емес активтерді есепке алу әдістемесін айқындайды;
2) Ереже (стандарт) Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткен күннен бастап күшіне енеді деп белгіленсін.
3. Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Бухгалтерлік есеп және аудит әдіснамасы басқармасы Ереженің (стандарттың) заңдарда белгіленген тәртіпке сәйкес Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде тіркелуін қамтамасыз етсін.
4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылауды қаржы бірінші вице-Министрі Ж.Ж. Ертілесоваға жүктелсін.

Қазақстан Республикасы
Премьер-Министрінің орынбасары-
қаржы Министрі

Қазақстан Республикасы
Қаржы министрлігінің
1999 жылғы 10.09. N 490
бұйрығымен бекітілген

Материалдық емес активтердің есебі
28-ші бухгалтерлік есеп Ережесі (стандарты)

Ескерту: Стандарттың бүкiл мәтiнi бойынша "субъектiлерге", "субъект", "субъектiнiң", "субъектiлердiң", "субъектiдегi", "субъектiнiң өзi" деген сөздер "ұйымдарға", "ұйым", "ұйымның" "ұйымдардың", "ұйымдағы", "ұйымның өзi" деген сөздермен ауыстырыл - ҚР Қаржы министрінің 2002 жылғы 4 қарашадағы N 558 бұйрығымен .

1 Тарау. Мақсаты мен қызмет ауқымы

1. Бұл Ереженiң /стандарттың/ мақсаты материалдық емес активтердiң есебiнiң әдiстемесiн анықтау болып табылады.

2. Бұл Ереже /стандарт/ мыналарға қолданылмайды:
1) /"Корпоративтiк табыс салығы бойынша есеп жүргiзу" 11-БЕС/ келешек кезеңдердiң салық активтерiне;
2) "Жалға беру есебi" 17-БЕС сәйкес есептелетiн жалға беру түрлерiне;
3) ұйымдарды бiрiктiру кезiнде пайда болатын гудвиллге;
4) материалдық емес активтердi тану талаптарына жауап бермейтiн тәжiрибелiк-конструкторлық жұмыстар шығындарына;
5) қаржы құралдарына;
6) /"Мұнай-газ өндiру қызметiнiң есебi мен есепкерлiгi" 20-БЕС/ минералдық ресурстарды, мұнайды, табиғи газды және осылар сияқты қайта қалпына келмейтiн ресурстарды геологиялық-барлау құқтары мен шығындарына.
Ескерту: 2-тармақ өзгертілді - ҚР Қаржы министрінің 2002 жылғы 4 қарашадағы N 558 бұйрығымен .

2 Тарау. Анықтамалар

3. Материалдық емес активтер - дайын өнiмдi (тауарларды, жұмыстарды, қызметтердi) өткiзуде немесе өндiрiсте, әкiмшiлiк мақсаттарға және өзге ұйымдарға жалға өткiзуде ұзақ уақыт бойы пайдалануға (бiр жылдан аса) арналған физикалық мәнi жоқ, ақша емес активтер, оларды:
1) анықтауға болады;
2) ұйым * бақылайды; және
3) пайдаланудан ұйым келешекте пайда күтедi.
Ескерту: 3-тармақ өзгертілді - ҚР Қаржы министрінің 2002 жылғы 4 қарашадағы N 558 бұйрығымен .

4. Ақша активтерi - бұл тiркелген немесе анықталатын ақша сомасы түрiнде алуға арналған ақшалар мен активтер.

5. Амортизация - бұл материалдық емес активтердiң амортизацияланатын сомасын пайдалы қызмет мерзiмi бойына жүйелi бөлу.

6. Амортизацияланатын сома - бұл активтiң бастапқы құнынан оның жойылу құнын шегергенде.
Ескерту: 6-тармақ өзгертілді - ҚР Қаржы министрінің 2002 жылғы 4 қарашадағы N 558 бұйрығымен .

7. Пайдалы қызмет мерзiмi:
1) ұйымның активтi пайдалануы мүмкiн уақыт мерзiмi; немесе
2) ұйым активтi пайдаланудан өнiм бiрлiгiнiң санын немесе соған ұқсас өлшем бiрлiгiнің санын алуды жоспарлауы.
______________
* Сілтеме алынып тасталынды - ҚР Қаржы министрінің 2002 жылғы 4 қарашадағы N 558 бұйрығымен .

8. Бастапқы құны - бұл материалдық емес активтерді сатып алу және жасау кезiнде төленген ақшалар сомасы немесе олардың эквиваленттерi, немесе басқа да өтемдердiң ағымдағы бағадағы құны.

9. Баланстық құн - бұл қаржы есебiнде көрсетiлетiн бастапқы құн мен жинақталған амортизация арасындағы айырма ретiнде анықталатын материалдық емес актив сомасы.

10. Жою құны - бұл өткiзу жөнiндегi болжамды шығындарды шығарып тастағаннан кейiнгi оның пайдалы қызметiнің соңында ұйымның материалдық емес активтер үшiн алуы мүмкiн сомасы.

11. Өткiзу құны - бұл құн, хабардар және жүргiзуге дайын тәуелсiз жақтар арасында материалдық емес активтердi ауыстыру мүмкiндiгiнiң болуы.

12. Егер келесi шарттар болған жағдайда ғана рынок белсендi деп есептеледi:
1) рынокта сатылатын тауарлар бiртектi;
2) мiндеттi түрде, кез келген уақытта мәмілеге шығуға ынталы
сатушылар мен сатып алушыларды табуға болады;
3) сатылатын мұндай тауарлардың бағасы халыққа өтiмдi /жарияланып отыр/.

3 Тарау. Материалдық емес активтерді тану және
бастапқы талдау

13. Материалдық емес бап материалдық емес актив ретiнде
танылады, егер ол:
1) материалдық емес актив анықтамасына сәйкес келсе (2-шi тараудың 3-шi тармақшасына қара); және
2) материалдық емес активтердi тану талаптарына жауап берсе (3-шi тараудың 14-шi тармақшасына қара).

14. Материалдық емес актив актив ретiнде танылады /есепте тiркеледi/, егер:
1) тiкелей осы активпен байланысты ұйымның келешекте экономикалық пайда алу ықтималдығы жоғары болса; және
2) активтің құнын сенiмдi түрде анықтау мүмкiндiгi болса.

15. Материалдық емес актив тану сәтiнде бастапқы құны бойынша бағаланады.

Келешектегi мүмкін экономикалық пайда
16. Тiкелей осы материалдық емес активпен байланысты экономикалық пайда мынадай жағдайда алынады, егер:
1) келешек экономикалық пайданы ұлғайтуда материалдық емес активтiң ролi анықталған болса;
2) осы активтi пайдалануға ұйымның қабiлетi мен ниетi бар болса;
3) ұйымның келешекте күтiлетiн экономикалық пайда алуына, тиiстi техникалық, қаржы және өзге ресурстары бар болса.
17. Ұйым келешек экономикалық пайданы алу ықтималдығын негiзделген және расталған басшылықтың мүмкiн болатын жақындатылған бағасын бiлдiретiн болжамдарды пайдалана отырып активтiң пайдалы қызметi бойынша болатын экономикалық жағдайларының жөнiн бағалайды. Объективтi тексерiлуі мүмкiн болса дәлелдемелерге ерекше мән берiледi.

4 Тарау. Бастапқы құнды нақты өлшеу

18. Материалдық емес активтердің бастапқы құнын өлшеу материалдық емес активтердiң басқа жақтан алынуына немесе ұйымның өзi жасап шығаруына байланысты.

Алу
19. Материалдық емес активтер сатып алу, ұйымдардың бiрiгуi (қосылуы), мемлекеттiк субсидия есебiне, ауыстыру нәтижесiнде алынады.
Ескерту: 19-тармақ толықтырылды - ҚР Қаржы министрінің 2002 жылғы 4 қарашадағы N 558 бұйрығымен .

Сатып алу
20. Ақшаға немесе оның баламасына сатып алынған материалдық емес активтiң бастапқы құны ретiнде, ұйымның оны сатып алуға жұмсаған нақты шығын сомасы танылады, бұған төленген орнына салынбайтын салықтар және жиындар және активтi өз мақсатына пайдалану жағдайына келтiруге тiкелей байланысты басқа да шығындар кiредi.

Ұйымдарды бiрiктiру нәтижесiнде алу
21. Ұйымдардың бірігуінің (қосылуының) құрамдас бөлiгi ретінде алынған материалдық емес активтердiң бастапқы құны өткiзу құны бойынша танылады. Егер ұйымдардың бірігуінің (қосылуының) құрамдас бөлiгi ретінде алынған материалдық емес активтердің өткiзу құнын сенiмдi анықтау мүмкiн болмаса актив жеке материалдық емес актив болып танылмайды, бiрақ гудвиллге енгiзiледi.
Ұйымның қаржы есептемесiнде материалдық емес актив болып танылмаса да сатып алушы, егер ол материалдық емес активтердi тану анықтамасы мен талаптарына жауап берсе материалдық емес актив ретiнде таниды.
Ескерту: 21-тармақ толықтырылды - ҚР Қаржы министрінің 2002 жылғы 4 қарашадағы N 558 бұйрығымен .

Ұйымның өз iшiнде құрылған гудвилл
22. Ұйымның өз iшiнде құрылған гудвилл актив ретiнде танылмауы тиiс.

Мемлекеттiк субсидия есебiне алу
23. Мемлекеттен тегiн, номиналдық сомаға немесе мемлекеттiк субсидия есебiне алынған материалдық емес активтердiң бастапқы құны өткiзу құны бойынша танылады, егер ол материалдық емес активтердiң осы түрi үшiн белсендi рынок есебiмен сенiмдi болып анықталса. Материалдық емес активтердiң осы түрi үшiн белсендi рынок болмаған жағдайда олардың бастапқы құны нольдiк немесе номиналдық құнда болмаса немесе активтi мақсатына пайдалануға әзiрлiк жағдайына келтiруге байланысты нақты шығын сомасы бойынша танылады.

Ауыстыру
24. Ұқсас емес материалдық емес активке ауыстыру нәтижесiнде алынған материалдық емес активтiң бастапқы құны алынған немесе төленген ақша сомасына түзетiлген активтi ауыстырудан алынған өткiзу құны бойынша танылады. Ұқсас активке ауыстыру нәтижесiнде немесе ұқсас активтiң құрамдас бөлiгiне қатысты алынған материалдық емес активтің бастапқы құны ауыстырылған активiнiң баланстық құны бойынша танылады. Мұндай ауыстыру табыс әкелмейтiн мәмiле деп есептеледi.

Жасау
25. Ұйымның өзi жасаған материалдық емес активтің бастапқы құны, материалдық емес активтердi анықтау және тану талаптары материалдық емес баптың сәйкес келу сәтiнен бастап кеткен тiкелей нақты шығындар және үстеме шығындар саналы негiзде таратылуы мүмкiн болса активтi жасау, өз мақсатына пайдалану және даярлау сомасы бойынша танылады. Материалдық емес активтердiң анықтау және тану талаптарына сәйкес келу сәтiне дейiн болған материалдық емес баптарды жасауға кеткен шығындар активтiң бастапқы құнына енгізілмейдi және олар пайда болған кезеңнiң шығыны ретiнде танылады.

5 Тарау. Шығындарды тану

26. Ұйымдарды бiрiктiру оқиғаларынан басқа, ақшалай емес материалды емес баптар бойынша жасалған шығындар есеп беру мерзiмде шыққанда шығын болып табылады, егер олар:
1) есебi бухгалтерлiк есептiң басқа стандарттарына жасалатын материалдық емес баптарға жатпаса (2-шi параграфқа қара); немесе
2) материалдық емес активтердi тану анықтамасы мен талаптарына жауап беретiн материалдық емес актив құнының бөлiгiн құрамаса өздерi орын алған есептi кезеңдегi шығын ретiнде танылады.

27. Материалдық емес баптарды алған немесе жасаған кездегi алғашында шығын ретiнде танылған шығыстар одан кейiнгi кештеу уақытта материалдық емес актив құнының бөлiгi ретiнде танылуға тиiс емес.

6 Тарау. Кейінгі шығындар

28. Материалды емес активтермен байланысты алдағы кезеңдегi шығындар, сол есеп беру мерзiмiнде шыққанда шығын болып табылуы керек, тек егер:
1) бұл шығындар келешек активке тiкелей жататын экономикалық
пайдаларының өсуiне әсер ететiн дәлел жоқ болса; және
2) бұл шығындар өлшеуге келмесе және үлкен сенiмдiлiкпен осы активке жатқызыла алатын болмаса.
Осы шарттарды сақтағанда материалдық емес активтерге байланысты кейiнгi шығындар олардың баланстық құнына қосылады.

7 Тарау. Бастапқы танудан кейін келетін баға

29. Материалдық емес актив бастапқы танудан кейiн актив ретінде бастапқы құны бойынша жинақталған амортизацияны алып тастай отырып көрсетiледi.

8 Тарау. Амортизация

Амортизация мерзiмi
30. Материалдық емес активтiң амортизацияланатын сомасы оның пайдалы қызметi мерзiмiн барынша жақындата бағалау негiзiнде, жүйелi бөлiнедi. Материалдық емес активтiң пайдалы қызмет мерзiмi оның пайдалануға әзiрлiк сәтiнен бастап ұйымның қызмет мерзiмiнен жоғары болмауы тиiс, егер басқасы Қазақстан Республикасының заңдарында немесе шартта қарастырылмаған болса.

Амортизацияны есептеу әдiсi
31. Материалдық емес активтiң амортизациясын есептеудi қолданып жүрген әдiсi активтi пайдаланудан экономикалық пайда алудың тұтыну үлгiсiн көрсетуi керек. Егер активтi пайдаланудан экономикалық пайда алудың тұтыну үлгiлерiн сенiмдi анықтау мүмкiн болмаса, онда бiркелкi /тура/ есептен шығару әдiсiн қолдану керек. Амортизация материалдық емес активтiң өз мақсатына пайдалануға дайын болғанда есептеледi. Егер амортизацияланатын сома өзге активтiң баланстық құнына енгiзiлмесе шығын ретiнде танылады.

Жою құны
32. Материалдық емес активтiң жою құны нольге тең болады, егер:
1) пайдалы қызмет мерзiмi соңында оны сатып алу жөнiнде үшiншi жақпен келiсiм болмаса; немесе
2) осы материалдық емес актив үшiн белсендi рынок жоқ болып, осыған орай:
сол рыноққа сүйене отырып активтiң жою құнын сенiмдi анықтау мүмкiн емес; және
активтiң пайдалы қызмет мерзiмi соңында ондай рыноктың пайда болу ықтималдығы жоқ.

Пайдалы қызмет мерзiмiн және амортизацияны есептеу
әдiсiн қайта қарау
33. Пайдалы қызмет мерзiмi мен актив амортизациясын есептеуде қолданылатын әдiс қаржы есептемесiн жасаудың әрбiр уақытында қайта қаралып отырады. Егер активтің пайдалы қызметiнің күтiлген пайдалы мерзiмi алдыңғы бағадан едәуір өзгешеленсе, амортизацияны есептеу мерзiмi де тиiсiнше өзгертiлуi керек. Егер активтердi пайдаланудан экономикалық пайданы тұтынудың күтiлген үлгiсiнде едәуiр өзгерiс болса осы өзгерiстi көрсету үшiн амортизацияны есептеу әдiсiн де өзгерту керек. Материалдық емес активтiң пайдалы қызмет мерзiмi немесе амортизациялық есептеу әдiсiн өзгерту ағымдағы және келешек кезеңдер үшiн амортизациялық соманы түзету жолымен есептi бағалауды өзгерту ретiнде есептеледi.

9 Тарау. Шығарып тастау және өткізу

34. Материалдық емес актив бухгалтерлiк баланстан шығарылып тасталады шығу барысында немесе, егер оны пайдаланғаннан немесе келесi шығындардан ешқандай экономикалық пайда түсу күтiлмейтiн болса.

35. Материалдық емес активтiң шығарылып тасталуынан алынатын кiрiс немесе шығыс, ол шығарып тастау шығынын алғандағы баланстық құны мен өткiзу құны арасындағы айырмасы ретiнде анықталады, кiрiстер мен шығыстар туралы есепте кiрiс немесе шығыс ретiнде танылады.
Ескерту: 35-тармақ толықтырылды - ҚР Қаржы министрінің 2002 жылғы 4 қарашадағы N 558 бұйрығымен .

10 Тарау. Ашып көрсету

36. Қаржы есептемесiнде материалдық емес активтердi есептеу үшiн қабылданған есеп саясаты ашылу керек, сондай-ақ материалдық емес активтердiң әрбiр түрi бойынша:
1) амортизацияны есептеудiң қолданылып жүрген әдiсi;
2) пайдалы қызмет мерзiмi немесе амортизацияның қолданымдағы нормасы;
3) ұйымдағы барлық материалдық емес активтердің жалпы баланстық құны және есептi кезеңнiң басы мен аяғындағы амортизацияның жинақталған сомасы;
4) ұйымдарды бiрiктiру нәтижесiнде түскен материалдық емес активтердiң есептi кезеңнiң басы мен аяғындағы баланстық құнның өзгерiстерi;
5) өткiзу, шығарып тастау және басқада қозғалыстарға байланысты материалдық емес активтердiң есептi кезеңінің басы мен аяғындағы баланстық құнның өзгерiстерi;
6) материалдық емес активтердiң есептi кезең бойында жинақталған амортизация сомасы;
7) ұйымның өзi жасаған материалдық емес активтердiң баланстық құны.

37. Ұйымның есептi кезеңде елеулi материалдық нәтижесi болған немесе кейiнгi кезеңдерде болатын материалдық емес активтер бағасының есептi өзгерiстерiнiң сипаты мен қорытындыларын ашып көрсетедi. Мұндай көрсетулер пайдалы қызмет мерзiмi бағасының немесе амортизацияны есептеу әдiсiнiң өзгерiсiне байланысты шығуы мүмкiн.

38. Қаржы есептемесiнде сондай-ақ мыналар ашып көрсетiледi:
1) түрі баланстық, құны, және баланстық құны ұйымның барлық активтерiнiң бес процентiнен асатын материалдық емес активтердiң амортизациясының қалған кезеңi;
2) иемдену құқына шектеулерi бар материалдық емес активтер құнының жалпы баланстық сомасы, сондай-ақ мiндеттемелер бойынша кепiлдiк ретiнде берiлген материалдық емес активтердiң жалпы құны;
3) алынған материалдық емес активтер бойынша, мiндеттемелер сомасы.

39. Қаржы есептемесi есептi кезеңде шығын деп танылған, және мына төмендегiлерге тiкелей жатқызылатын немесе саналы негiзде енгiзiлетiн шығындар сомасын ашып көрсетуi керек:
1) бағдарламалық қамтамасыз ету шығындары;
2) жарнама және жарнама науқанына шығындар;
3) ұйымның құрылуы кезiнде болған шығындар;
4) нәтижесiнде келешекте экономикалық пайда күтiлетiн материалдық емес активтердi алуға, жинақтауға, күшейтуге немесе қолдауға байланысты кез келген елеулi шығындар сомалары.

Өзге мәлiметтер
40. Ұйым қысқаша сипаттамасын көрсетедi:
1) қаржы есебiн жасау күнгi материалдық емес активтердi тану талаптарын қанағаттандыратын, бiрақ алдыңғы есептi кезеңнің шығыны деп танылған елеулi материалдық емес баптардың;
2) келешекте экономикалық пайда күтiлетiн материалдық емес активтердi құруға немесе күшейтуге бағытталған қызмет түрлерiн: зерттеу, жарнама науқаны және қызметтiң басқа түрлерi.

Өтпелi ереже
41. Егер осы стандартты қабылдау есеп саясатында өзгерiстер
бiлдiретiн болса ұйым осы стандартта алдыңғы есептi кезеңдер үшін айтылған материалдық емес активтердi тану жөнiндегi талаптарды пайдалана алады, бiрақ мiндеттi емес. Алдыңғы кезеңдер үшiн материалдық емес активтердi тану талаптарын қолданғанда оларды ашып көрсету керек.

Об утверждении Положения (стандарта) бухгалтерского учета 28 "Учет нематериальных активов"

Приказ Министра финансов Республики Казахстан от 10 сентября 1999 года № 490. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 18.10.99г. за N 935. Утратил силу - приказом Министра финансов РК от 21 июня 2007 г. N 217 (вводится в действие с 1 января 2008 года)

Сноска. Приказ Министра финансов РК от 10 сентября 1999 года N 490 утратил силу приказом Министра финансов РК от 21 июня 2007 г. N 217 (вводится в действие с 1 января 2008 года)

В соответствии с Указом Президента Республики Казахстан, имеющим силу Закона, от 26 декабря 1995 г. N 2732 "О бухгалтерском учете" приказываю:

1. Утвердить Положение (стандарт) бухгалтерского учета 28 "Учет нематериальных активов" (далее - Положение (стандарт).

2. Установить, что:
1) Положение (стандарт) определяет методику учета нематериальных активов;
2) Положение (стандарт) вступает в силу со дня государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.
3. Управлению методологии бухгалтерского учета и аудита Министерства финансов Республики Казахстан обеспечить регистрацию Положения (стандарта) в Министерстве юстиции Республики Казахстан в установленном законодательством порядке.
4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на первого вице-Министра финансов - Ертлесову Ж.Д.

Заместитель Премьер-Министра
Республики Казахстан -
Министр финансов

Утверждено
приказом Министерства финансов
Республики Казахстан
от 10 сентября 1999 года N 490

Положение (стандарт) бухгалтерского учета 28
Учет нематериальных активов

<*>
Сноска. По всему тексту стандарта слова "субъектам", "субъектом", "субъект", "субъекта", "субъекту", "самим субъектом" заменены словами "организациям", "организацией", "организация", "организации", "организации", "самой организацией" - приказом Министра финансов Республики Казахстан от 4 ноября 2002 года N 558.

Глава 1. Цель и сфера действия

1. Целью данного Положения (стандарта) является определение методики учета нематериальных активов.

2. Данное Положение (стандарт) не применяется к:
1) налоговым активам будущих периодов (СБУ 11 "Учет по корпоративному подоходному налогу)";
2) видам аренды, учитываемым в соответствии с СБУ 17 "Учет аренды";
3) гудвиллу, возникающему при объединении организаций;
4) затратам на опытно-конструкторские работы, не удовлетворяющим критериям признания нематериальных активов (СБУ 29 "Учет затрат на научно-исследовательские и опытно-конструкторские работы");
5) финансовым инструментам;
6) правам и затратам на геологическую разведку и добычу нефти, природного газа (СБУ 20 "Учет и отчетность нефтегазодобывающей деятельности"), минеральных ресурсов и подобных невосстанавливаемых ресурсов. <*>
Сноска. Пункт 2 с изменениями - приказом Министра финансов Республики Казахстан от 4 ноября 2002 года N 558.

Глава 2. Определения

3. Нематериальные активы - это неденежные активы, не имеющие физической сущности, предназначенные для использования в течение длительного периода времени (более одного года) в производстве или реализации готовой продукции (товаров, работ, услуг), в административных целях и сдаче в аренду другим организациям, которые:
1) можно определить;
2) контролируются организацией; и
3) от использования которых, организация ожидает получить экономические выгоды в будущем. <*>
Сноска. Пункт 3 с изменениями - приказом Министра финансов Республики Казахстан от 4 ноября 2002 года N 558.

4. Денежные активы - это деньги и активы, предназначенные к получению в форме фиксированных или определяемых денежных сумм.

5. Амортизация - это систематическое распределение амортизируемой суммы нематериального актива в течение срока его полезной службы.

6. Амортизируемая сумма - это первоначальная стоимость актива за минусом его ликвидационной стоимости. <*>
Сноска. Пункт 6 с изменениями - приказом Министра финансов Республики Казахстан от 4 ноября 2002 года N 558.

7. Срок полезной службы:
1) период времени, в течение которого ожидается использование актива организацией; или
2) количество единиц продукции или аналогичных единиц измерения, которые планирует получить от использования актива.

8. Первоначальная стоимость - это сумма выплаченных денег или их эквивалентов либо стоимость в текущих ценах иных компенсаций при приобретении или создании нематериального актива.

9. Балансовая стоимость - это сумма отражения нематериального актива в финансовой отчетности, которая определяется как разница между первоначальной стоимостью и суммой накопленной амортизации.

10. Ликвидационная стоимость - это сумма, которую организация ожидает получить за нематериальный актив в конце срока его полезной службы после вычета предполагаемых расходов по реализации.

11. Стоимость реализации - это стоимость, по которой возможен обмен нематериальных активов между осведомленными и готовыми к проведению сделки независимыми сторонами.

12. Рынок считается активным, если только существуют следующие условия:
1) товары, продаваемые на рынке однородны;
2) как правило, в любое время можно найти желающих вступить в сделку продавцов и покупателей;
3) цены на подобные продаваемые и покупаемые товары доступны для населения (публикуются).

Глава 3. Признание и первоначальная оценка
нематериальных активов

13. Нематериальная статья признается в качестве нематериального актива, если она:
1) соответствует определению нематериального актива (см.п.3); и
2) отвечает критериям признания нематериальных активов (см.п.14).

14. Нематериальный актив признается (регистрируется в учете) в качестве актива, когда:
1) высока вероятность того, что организация получит в будущем ожидаемые экономические выгоды, непосредственно связанные с данным активом; и
2) можно достоверно определить стоимость актива.

15. Нематериальный актив в момент признания оценивается по первоначальной стоимости.

Возможные будущие экономические выгоды

16. Будущие экономические выгоды, непосредственно связанные с данным нематериальным активом будут получены в случае, если:
1) определена роль нематериального актива в увеличении будущих экономических выгод;
2) есть способность и намерение организации использовать данный актив;
3) существуют адекватные технические, финансовые и другие ресурсы, позволяющие организации получить ожидаемые будущие экономические выгоды.

17. Организация оценивает вероятность получения будущих экономических выгод, используя обоснованные и подтвержденные предположения, представляющие наиболее приближенную оценку руководства о возможных экономических условиях, которые будут
существовать в течение срока полезной службы актива. Особое значение придается доказательствам, которые могут быть проверены объективно.

Глава 4. Точное измерение первоначальной стоимости

18. Измерение первоначальной стоимости нематериальных активов зависит от того, приобретены нематериальные активы со стороны или созданы самой организацией.

Параграф 1. Приобретение

19. Нематериальные активы приобретаются в результате покупки, объединения (присоединения) организаций, за счет государственной субсидии, обмена. <*>
Сноска. Пункт 19 с изменениями - приказом Министра финансов Республики Казахстан от 4 ноября 2002 года N 558.

Покупка

20. Первоначальной стоимостью нематериального актива, приобретенного в результате покупки за деньги или их эквиваленты признается сумма фактических затрат организации на его покупку, включая уплаченные невозмещаемые налоги и сборы и любые другие затраты, непосредственно связанные с приведением нематериального актива в состояние готовности к использованию по назначению.

Приобретение в результате объединения организаций

21. Первоначальная стоимость нематериальных активов, приобретенных как часть объединения (присоединения) организаций, признается по стоимости реализации. Если стоимость реализации нематериальных активов, приобретенных как часть объединения (присоединения) организаций достоверно определить невозможно, актив не признается как отдельный нематериальный актив, но включается в гудвилл.
Покупатель признает нематериальную статью как нематериальный актив, если она отвечает определению и критериям признания нематериальных активов, даже если она не была признана как нематериальный актив в финансовой отчетности приобретаемой организации. <*>
Сноска. Пункт 21 с изменениями - приказом Министра финансов Республики Казахстан от 4 ноября 2002 года N 558.

Гудвилл, созданный внутри организации

22. Гудвилл, созданный внутри организации не должен признаваться как актив.

Приобретение за счет государственной субсидии

23. Первоначальная стоимость нематериальных активов, полученных от государства бесплатно, за номинальную сумму или приобретенных за счет государственной субсидии признается по стоимости реализации, которая является достоверной, если она определена с учетом активного рынка для данного вида нематериальных активов. При отсутствии активного рынка для данного вида нематериальных активов их первоначальная стоимость признается по нулевой или номинальной стоимости либо по сумме фактических затрат, связанных с приведением нематериального актива в состояние готовности к использованию по назначению, если таковые имеются.

Обмен

24. Первоначальная стоимость нематериального актива, приобретенного в результате обмена на неаналогичный актив, признается по стоимости реализации полученного в обмен актива, скорректированной на сумму полученных или уплаченных денег. Первоначальная стоимость нематериального актива, приобретенного в результате обмена на аналогичный актив или на долю участия в аналогичном активе признается по балансовой стоимости обмененного актива. Такой обмен считается сделкой, не приносящей доход.

Параграф 2. Создание

25. Первоначальная стоимость нематериального актива, созданного самой организацией признается по сумме фактических прямых затрат и накладных расходов, которые могут быть разнесены на разумной основе на создание и подготовку актива к использованию по назначению, понесенных с момента соответствия нематериальной статьи определению и критериям признания нематериальных активов. Расходы на создание нематериальной статьи, понесенные до момента ее соответствия определению и критериям признания нематериальных активов, в первоначальную стоимость актива не включаются и признаются расходами того отчетного периода, когда они понесены.

Глава 5. Признание расходов

26. За исключением случаев объединения организаций, затраты по неденежным нематериальным статьям признаются как расход, в том отчетном периоде, когда понесены, если они:
1) не относятся к нематериальным статьям, учет которых осуществляется в соответствии с другими стандартами бухгалтерского учета (см. п. 2); или
2) не составляют часть стоимости нематериального актива, который отвечает определению и критериям признания нематериальных активов.

27. Затраты, понесенные при приобретении или создании нематериальной статьи, которые были первоначально признаны как расход, не должны признаваться как часть стоимости нематериального актива на более позднюю дату.

Глава 6. Последующие затраты

28. Последующие затраты, связанные с нематериальным активом должны признаваться как расход того отчетного периода, в котором они понесены, если только:
1) отсутствует доказательство того, что эти затраты будут способствовать увеличению активом непосредственно относимых к нему будущих экономических выгод; и
2) эти затраты не могут быть измерены и отнесены с большой степенью достоверности к данному активу.
При соблюдении данных условий, последующие затраты, связанные с нематериальным активом включаются в его балансовую стоимость.

Глава 7. Оценка, следующая за первоначальным признанием

29. Нематериальный актив после первоначального признания в качестве актива отражается по первоначальной стоимости за минусом накопленной амортизации.

Глава 8. Амортизация
Срок амортизации

30. Амортизируемая сумма нематериального актива систематически распределяется на основе наиболее приближенной оценки срока его полезной службы. Срок полезной службы нематериального актива не должен превышать срока деятельности организации с момента готовности нематериального актива к использованию, если иное не предусмотрено законодательством Республики Казахстан или договором.

Методы начисления амортизации

31. Используемый метод начисления амортизации нематериального актива должен отражать модель потребления экономических выгод от использования актива. Если модель потребления экономических выгод от использования актива достоверно определить невозможно, следует применять метод равномерного (прямолинейного) списания. Амортизация начисляется при готовности нематериального актива к использованию по назначению. Амортизируемая сумма признается как расход, если она
не включена в балансовую стоимость другого актива.

Ликвидационная стоимость

32. Ликвидационная стоимость нематериального актива считается равной нулю, если:
1) нет соглашения с третьей стороной о его покупке в конце срока полезной службы; или
2) не существует активного рынка для данного нематериального актива, в связи с чем:
ликвидационная стоимость актива не может быть достоверно определена со ссылкой на данный рынок; и
нет вероятности того, что подобный рынок будет существовать в конце срока полезной службы актива.

Пересмотр срока полезной службы и метода
начисления амортизации

33. Срок полезной службы и используемый метод начисления амортизации актива пересматриваются на каждую дату составления финансовой отчетности. Если ожидаемый срок полезной службы актива значительно отличается от предыдущих оценок, срок начисления амортизации должен быть соответственно изменен. Если происходит значительное изменение в ожидаемой модели потребления экономических выгод от использования актива необходимо изменить метод начисления амортизации для отражения произошедшего изменения. Изменения срока полезной службы или метода начисления амортизации нематериального актива учитываются как изменение учетных оценок путем корректировки амортизируемой суммы для текущего и будущего отчетных периодов.

Глава 9. Выбытие и реализация

34. Нематериальный актив списывается с бухгалтерского баланса при его выбытии или, если не ожидается получение никаких экономических выгод от его использования или последующего выбытия.

35. Доходы или убытки, полученные от выбытия нематериального актива, определяются как разница между стоимостью реализации и балансовой стоимостью за минусом расходов по выбытию, которая признается как доход или расход в отчете о доходах и расходах. <*>
Сноска. Пункт 35 с изменениями - приказом Министра финансов Республики Казахстан от 4 ноября 2002 года N 558.

Глава 10. Раскрытия

36. В финансовой отчетности должна раскрываться учетная политика, принятая для учета нематериальных активов, а также по каждому виду нематериальных активов:
1) используемый метод начисления амортизации;
2) срок полезной службы или используемые нормы амортизации;
3) общая балансовая стоимость и накопленная сумма амортизации на начало и конец отчетного периода всех имеющихся у организации нематериальных активов;
4) изменения в балансовой стоимости нематериальных активов на начало и конец отчетного периода в результате поступлений от объединения организаций;
5) изменения в балансовой стоимости нематериальных активов на начало и конец отчетного периода в результате выбытия и других движений;
6) сумма амортизации нематериальных активов, накопленная в течение отчетного периода;
7) балансовая стоимость нематериальных активов, созданных самой организацией.

37. Организация раскрывает характер и результат изменения учетных оценок нематериальных активов, которые имели существенные материальные последствия в отчетном периоде или будут их иметь в последующие периоды. Подобное раскрытие может вытекать из изменения оценки срока полезной службы или метода начисления амортизации.

38. В финансовой отчетности также раскрывается:
1) вид, балансовая стоимость и оставшийся период амортизации нематериальных активов, балансовая стоимость которых превышает пять процентов всех активов организации;
2) общая балансовая стоимость нематериальных активов, по которым существуют ограничения на право владения, а также общая стоимость нематериальных активов, переданных в качестве гарантии по обязательствам;
3) сумма обязательств по приобретенным нематериальным активам.

39. Финансовая отчетность должна раскрывать сумму затрат, которые были признаны расходом в отчетном периоде, и которые могут быть непосредственно отнесены или включены на разумной основе в:
1) затраты на программное обеспечение;
2) затраты на рекламу и рекламную кампанию;
3) затраты, понесенные при создании организации;
4) любые другие значительные суммы затрат, понесенные в связи с приобретением, накоплением, усилением или поддержанием нематериальных активов, в результате которых ожидается приток будущих экономических выгод.

Прочая информация

40. Организация представляет краткое описание:
1) значительных нематериальных статей, удовлетворяющих критериям признания нематериальных активов на дату составления финансовой отчетности, но признанных расходом в предыдущем отчетном периоде;
2) видов деятельности, направленных на создание или усиление нематериальных активов, от которых ожидается приток будущих экономических выгод: исследования, рекламная кампания и другие виды деятельности.

Переходные положения

41. Если принятие данного стандарта представляет изменения в учетной политике, организация может, но не обязана применить требования по признанию нематериальных активов, изложенные в данном стандарте для предыдущих отчетных периодов. Применение требований по признанию нематериальных активов для предыдущих периодов подлежит раскрытию. <*>
Сноска. Пункт 41 с изменениями - приказом Министра финансов Республики Казахстан от 4 ноября 2002 года N 558.