Мемлекеттік мекемелердің негізгі құрал-жабдықтарының (активтерінің) тозуын бухгалтерлік есепте айқындаудың және көрсетудің тәртібі туралы Ереже

Бұйрық Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі 1999 жылғы 12 қазан N 553. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2010 жылғы 4 тамыздағы № 395 бұйрығымен

Ескерту. Бұйрықтың күші жойылды - Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2010.08.04 № 395 (2013.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

Осы ережелермен мемлекеттік мекемелердің негізгі құрал-жабдықтарының (активтерінің) тозуын бухгалтерлік есепте айқындаудың және көрсетудің мынадай тәртібі белгіленеді.
1. Негізгі құрал-жабдықтардың (активтердің) тозуы - бұл заттық және моральдық сипаттағы жоғалту процессі. Мемлекеттік мекемелердің негізгі құрал-жабдықтарының (активтерінің) тозуы тозу нормаларына сай жыл сайын айқындалады және бухгалтерлік есепте көрсетіледі. Негізгі құрал-жабдықтардың (активтердің) тозу нормалары негізгі құрал-жабдықтардың (активтердің) құнын өтеудің нормативтік мерзімін көрсететін олардың экономикалық тиімді қызмет етуіне негіздей отырып белгіленеді.
Мемлекеттік мекемелердің негізгі құрал-жабдықтары (активтері) бойынша Жылдық тозу нормаларының негізгі құрал-жабдықтар (активтер) бойынша тозуын есептеу кезінде осыған ұқсас негізгі құрал-жабдықтардың (активтердің) тозу нормалары бойынша жүргізу керек.
2. Тозу мынадай негізгі құрал-жабдықтар (активтер) бойынша:
сәулет пен өнердің бірегей ескерткіштері болып табылатын үйлер мен ғимараттар;
қолданылып жүрген және қолданылмайтын жабдықтар, экспонаттар, үлгілер, моделдер, кабинеттер мен лабораторияларда орын алған, оқу және ғылыми мақсаттарда пайдаланылатын макеттер мен басқа да көрнекі құралдар;
өнімдік және тұқымдық мал;
жануарлар әлемінің (хайуанаттар паркіндегі және соған ұқсас басқа да мемлекеттік мекемелердегі) экспонаттары;
пайдалану жасына жетпеген көп жылдық екпелер;
кітапхана қорлары, фильм қорлары, сахналық-қойылымдық қорлар, мұражай және көркемөнер құндылықтары;
қару-жарақтар мен әскери техникалар;
мемлекеттік мекемелердің шетелдердегі негізгі құрал-жабдықтары (активтері) бойынша айқындалмайды.
3. Негізгі құрал-жабдықтарды (активтерді) толық тоқтатып оларды қайта құру және техникалық қайта жарақтандыру уақытында, оларды белгіленген тәртіпте консервациялауға көшіру кезінде тозу есептелмейді.
4. Негізгі құрал-жабдықтардың (активтердің) тозуы есепті жылдың аяғындағы жағдай бойынша тозудың белгіленген жылдық нормасына (есепті жылдың қай айында олардың сатып алынғандығына немесе салынғандығына тәуелсіз) тиісті түгендеу объектілерінің бастапқы құнын көбейту арқылы (қайта бағаланған негізгі құрал-жабдықтардың ағымдағы құны) толық күнтізбелік жыл үшін айқындалады.
Негізгі құрал-жабдықтар (активтер) есебінің ОС-6, ОС-8 нысандарындағы түгендеу карточкаларында тозудың жылдық сомасы теңгемен, тозудың жылдық нормасының шифрі және соңғы рет тозу есептелетін жылы жазылады.
5. Негізгі құрал-жабдықтардың (активтердің) құнынан 100% жоғары тозу есептеу жүргізілмейді.
6. Жыл сайын тозу сомасының карточкасынан есепті жыл үшін негізгі құрал-жабдықтардың (активтердің) жалпы сомасы айқындалатын тізімге жазылады.
Тозудың жалпы сомасына желтоқсанның соңғы жұмыс күнінде мемориалдық ордер толтырылады, бұл орайда негізгі құрал-жабдықтардың (активтердің) тозуының есепті жыл үшін есептелген сомасы "Активтердегі қорлар" шотының дебеті және "Активтердің тозуы" шоты тиісті қосалқы шотының кредиті бойынша көрсетіледі.
Тозу сомасы мемориалдық ордерге сай "Бас-журнал" кітабына жазылады.
7. Есепті жыл ішінде негізгі құрал-жабдықтардың (активтердің) тозуының жалпы сомасының өзгеруі есепке түгендеу объектілері түскен (жарамсыздығы және тозуы бойынша жойылуға байланысты есептен шығаруды қоса алғанда, шығарылған) кезде жүргізіледі.
8. Бұрын пайдаланылған негізгі құрал-жабдықтардың (активтердің) түгендеу объектілері түскен кезде қабылдаушы тарап олардың баланстық құнын "Активтер" шотының дебеті бойынша және тозуды шегере отырып олардың баланстық құнын - "Активтердегі қорлар" және І ОС-1-нысан (N НОС-1-нысан материалдық емес активтерді қабылдау-беру актісі - материалдық емес активтері бойынша) негізгі құрал-жабдықтарды (активтерді) қабылдау-беру (орын ауыстыру) актісі негізінде осы объектілердің тозу сомасы - "Активтердің тозуы" (материалдық емес активтер бойынша -"Материалдық емес активтер") шоттарының кредиттері бойынша бухгалтерлік есепте көрсетеді.
9. Негізгі құрал-жабдықтардың (активтердің) таратылған немесе берілген объектілері бастапқы құн бойынша бағалауда "Активтер" шотының кредиті бойынша және есептелген тозу шегерілімінің бастапқы құны бойынша - "Активтердегі қорлар" шотының дебеті және оларды барлық пайдалану кезеңінде осы объектілер бойынша есептелген сомаларға - "Активтердің тозуы" шотының қосалқы шоттарының дебеті бойынша бухгалтерлік есепте көрсетіледі.
10. Одан әрі пайдалануға жарамды жекелеген объектілер құнының 100% мөлшерінде тозу есептеу оларды есептен шығаруға негіз бола алмайды.
11. Осы Ережеде ұсынылып отырған негізгі құжаттама нысандары құрал-жабдықтарды (активтерді) есептеу үшін Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі Қазынашылық департаментінің 1998 жылғы 1 желтоқсандағы N 548 бұйрығымен бекітілген мемлекеттік бюджеттің есебінен ұсталатын ұйымдар үшін Бухгалтерлік құжаттама нысандары альбомында келтірілген.

Оқығандар:
Омарбекова А.Т.
Икебаева А.Ж.

Об утверждении Правил о порядке определения и отражения в бухгалтерском учете износа основных средств (активов) государственных учреждений

Приказ Министра финансов Республики Казахстан от 12 октября 1999 года № 553. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 08.11.99 г. № 964. Утратил силу приказом Министра финансов Республики Казахстан от 4 августа 2010 года № 395

Сноска. Утратил силу приказом Министра финансов РК от 04.08.2010 № 395 (вводится в действие с 01.01.2013).

Приказываю:
1. Утвердить прилагаемые Правила о порядке определения и отражения в бухгалтерском учете износа основных средств (активов) государственных учреждений.
2. Настоящий приказ вступает в силу со дня его государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

И.о.Заместителя Премьер-Министра

Республики Казахстан - Министр финансов

ПРАВИЛА

о порядке определения и отражения
в бухгалтерском учете износа основных средств
(активов) государственных учреждений

Настоящими правилами устанавливается следующий порядок определения и отражения в бухгалтерском учете износа основных средств (активов) государственных учреждений.
1. Износ основных средств (активов) - это процесс потери физических и моральных характеристик. Износ основных средств (активов) государственных учреждений определяется ежегодно согласно норм износа и отражается в бухгалтерском учете. Нормы износа основных средств (активов) устанавливаются исходя из экономически целесообразных сроков их службы, отражающих нормативный срок возмещения стоимости основных средств (активов).
Начисление износа по основным средствам (активам), не предусмотренным в Годовых нормах износа по основным средствам (активам) государственных учреждений, следует производить по нормам износа на аналогичные основные средства (активы).
2. Износ не определяется по следующим основным средствам (активам):
по зданиям и сооружениям, являющимися уникальными памятниками архитектуры и искусства;
оборудованию, экспонатам, образцам, моделям действующим и недействующим, макетам и другим наглядным пособиям, находящимся в кабинетах и лабораториях и используемым для учебных и научных целей;
продуктивному и племенному скоту;
экспонатам животного мира (в зоопарках и других аналогичных государственных учреждениях);
многолетним насаждениям, не достигшим эксплуатационного возраста;
библиотечным фондам, фильмофонду, сценическо-постановочным средствам, музейным и художественным ценностям;
вооружению и военной технике;
основным средствам (активам) государственных учреждений, находящимся за границей.
3. Износ не начисляется во время проведения реконструкции и технического перевооружения основных средств (активов) с полной их остановкой, при их переводе в установленном порядке на консервацию.
4. Износ основных средств (активов) определяется за полный календарный год путем умножения первоначальной стоимости соответствующих инвентарных объектов (текущей стоимости - для переоцененных основных средств) на установленную годовую норму износа по состоянию на конец отчетного года (независимо от того, в каком месяце отчетного года они приобретены или построены).
В инвентарных карточках учета основных средств (активов) фф. ОС-6, ОС-8 записывается годовая сумма износа в тенге, шифр годовой нормы износа и год, в котором последний раз начисляется износ.
5. Начисление износа не может производиться свыше 100% стоимости основных средств (активов).
6. Ежегодно из карточек сумма износа записывается в ведомость, на основании которой определяется общая сумма износа основных средств (активов) за отчетный год.
На общую сумму износа в последний рабочий день декабря составляется мемориальный ордер, при этом сумма начисленного за отчетный год износа основных средств (активов) отражается по дебету счета "Фонд в активах" и кредиту соответствующих субсчетов счета "Износ активов".
Сумма износа согласно мемориальному ордеру записывается в книгу "Журнал-главная".
7. Изменение общей суммы износа основных средств (активов) в течение отчетного года в учете производится при поступлении (выбытии, включая списание в связи с ликвидацией по ветхости и износу) инвентарных объектов.
8. При поступлении инвентарных объектов основных средств (активов), бывших в эксплуатации, принимающая сторона отражает в бухгалтерском учете по дебету счета "Активы" их балансовую стоимость и по кредиту счетов "Фонд в активах" - их балансовую стоимость за вычетом износа и "Износ активов" (по нематериальным активам - "Износ нематериальных активов") - сумму износа этих объектов на основании акта приемки-передачи (перемещения) основных средств (активов) ф.№ ОС-1 (по нематериальным активам - акта приемки-передачи нематериальных активов ф.№ НОС-1).
9. Ликвидированные или переданные объекты основных средств (активов) отражаются в бухгалтерском учете по кредиту счета "Активы" в оценке по первоначальной стоимости и по дебету счета "Фонд в активах" - по первоначальной стоимости за вычетом начисленного износа и дебету соответствующих субсчетов счета "Износ активов" - на сумму начисленного износа по этим объектам за весь период их эксплуатации.
10. Начисление износа в размере 100% стоимости отдельных объектов,

которые годны для дальнейшей эксплуатации, не может служить основанием для

их списания.

11. Предлагаемые в настоящих Правилах формы документации для учета

основных средств (активов) приведены в Альбоме форм бухгалтерской

документации для организаций, содержащихся за счет государственного

бюджета, утвержденного приказом Департамента казначейства Министерства

финансов Республики Казахстан от 1 декабря 1998 года № 548.

(Специалисты:

Цай Л.Г.

Умбетова А.М.)