ИПС "Әділет"

Женевада 1930 жылғы 28 маусымда Халықаралық еңбек ұйымы Бас конференциясының 14-сессиясы қабылдаған Мәжбүрлі немесе міндетті еңбек туралы конвенция (29-конвенция) бекітілсін.

Қазақстан Республикасының
Президенті

Он төртiншi сессия
Женева, 1930 жылғы 10-28 маусым

29-КОНВЕНЦИЯ

Мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбек туралы Конвенция *
* Күшiне енгiзiлген күнi: 1932 жылдың 1 мамыры

(2002 жылғы 18 мамырда күшіне енді - ҚР СІМ-нің ресми сайты)

     Женевада Халықаралық Еңбек Бюросының Әкiмшiлiк Кеңесi шақырған
      және 1930 жылдың 10 маусымында өзiнiң он төртiншi сессиясына жиналған Халықаралық Еңбек Ұйымының Бас Конференциясы
      сессияның күн тәртiбiнiң бiрiншi тармағының бiр бөлiгi болып табылатын
      мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбек туралы бiрқатар ұсыныстарды қабылдауға қаулы ете отырып,
      бұл ұсыныстарға халықаралық конвенция нысанын беруге ұйғара отырып,
     осы бiр мың тоғыз жүз отызыншы жылғы маусым айының жиырма сегiзiншi күнi мәжбүрлi еңбек туралы 1930 жылғы Конвенция деп аталуы мүмкiн және Халықаралық Еңбек Ұйымы Жарғысының ережелерiне сәйкес Халықаралық Еңбек Ұйымының мүшелерi бекiтуге жататын төмендегi Конвенцияны қабылдайды:

1-бап

     1. Осы Конвенцияны бекiтетiн Халықаралық Еңбек Ұйымының әрбiр мүшесi мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбектi қолдануды оның барлық нысандарында мүмкiндiгiнше ең қысқа мерзiмде жоюға мiндеттенедi.
      2. Осылайша толық жойылуына қарай мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбек өтпелi кезеңде жалғыз-ақ қоғамдық мақсаттар үшiн және төмендегi баптарда белгiленген жағдайлар мен кепiлдiктерде айрықшалық ретiнде ғана қолданылуы мүмкiн.
      3. Осы Конвенция күшiне енгiзiлген күннен бастап бес жыл өткеннен кейiн және төмендегi 31-бапта көзделген баяндамаға байланысты Халықаралық Еңбек Ұйымының Әкiмшiлiк Кеңесi мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбектi оның барлық нысанында жаңадан кейiнге қалдырусыз жоюдың мүмкiндiгi туралы мәселенi қарап, бұл мәселенi Конференцияның күн тәртiбiне енгiзудi шешедi.

2-бап

     1. Осы Конвенцияның мақсаты үшiн "мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбек" терминi өз қызметiн ерiктi түрде ұсынбаған кез келген адамнан қандай да бiр жазалау қатерiн төндiру арқылы түрлiше жұмыс немесе қызмет-талап етудi бiлдiредi.
      2. Алайда "мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбек" терминiне осы Конвенцияның мақсаттары үшiн мына жайлар қосылмайды:
      а) мiндеттi әскери қызмет туралы заңдарда талап етiлетiн және таза әскери сипаттағы жұмыстар үшiн қолданылатын кез келген жұмыс немесе қызмет;
      b) толық өзiн өзi басқаратын елдiң азаматтарының әдеттегi азаматтық мiндеттерiнiң бiр бөлiгi болып табылатын кез келген жұмыс немесе қызмет;
      с) сот органының шешiмiмен шығарылған үкiмнiң салдарынан қандай да болсын адамнан талап етiлетiн кез келген жұмыс немесе қызмет, бұл қызмет немесе жұмыс қадағалау және мемлекеттiк өкiмет орындарының бақылауы арқылы жүргiзiлетiн және көрсетiлген адам жеке адамдардың, компаниялардың немесе қоғамдардың қарауына ұсынылмайтын немесе берiлмейтiн болуы шарт;
      d) төтенше жағдайлар кезiнде, яғни соғыс немесе апат, немесе апат қаупi, айталық, өрт, су тасқыны, аштық, жер сiлкiну, күштi эпидемия немесе эпизоотия, зиянкес жануарлар мен жәндiктердiң шабуылы немесе арамшөптер секiлдi бүкiл халықтың немесе бiр бөлiгiнiң өмiрiне немесе қалыпты тiршiлiк жағдайына қатер төндiретiн немесе қатер төндiре алатын жағдайда талап етiлетiн кез келген жұмыс немесе қызмет;
      е) қауымдық сипаттағы ұсақ-түйек жұмыстар, яғни сол ұжым мүшелерiнiң ұжымның тiкелей пайдасы үшiн атқаратын, халықтың өзi немесе оның тiкелей өкiлдерi бұл жұмыстардың орындылығы жөнiнде өздерiнiң пiкiрiн айтуға құқылы болған жағдайда ұжым мүшелерiнiң әдеттегi азаматтық мiндеттерi болып саналуы мүмкiн жұмыстары.

3-бап

Осы Конвенцияның мақсаты үшiн "құзыреттi өкiмет" терминi метрополия өкiметiн не осы аумақтағы жоғары орталық өкiметтi бiлдiредi.

4-бап

1. Құзыреттi өкiмет орындары жеке адамдардың, компаниялардың немесе қоғамдардың пайдасына мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбекке ұйғарым беруге, рұқсат етуге тиiстi емес.
2. Егер жеке адамдардың, компаниялардың немесе қоғамдардың пайдасына осындай мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбек нысаны осы Конвенцияны Ұйымның әлдебiр Мүшесiнiң бекiтуiн Халықаралық Еңбек Ұйымының Бас Директоры тiркеген сәтiнде орын алған болса, осы Ұйымның Мүшесi мұндай мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбектi осы Конвенция күшiне енгiзiлген сәттен бастап толық жояды.

5-бап

1. Жеке адамдарға, компанияларға немесе қоғамдарға берiлген ешқандай концессияның осы жеке адамдар, компаниялар немесе қоғамдар пайдаланатын және олар сататын өнiмдердi өндiру немесе жинау мақсатында мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбектiң қандай да бiр нысанын қолдануға әкеп соғуы мүмкiн емес.
2. Егер мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбектiң мұндай нысаны қолданыстағы концессиялардың ережелерiнен туындайтын болса, осы Конвенцияның 1-бабындағы ұйғарымдарды орындау мақсатында мүмкiндiгiнше қысқа мерзiмде бұл ережелерден күшi жойылады.

6-бап

Әкiмшiлiк шенеунiктерi өздерiне сенiп тапсырылған халықты әлде бiр жұмыс түрiне дағдыландыру олардың мiндетi болса да, халықты жеке адамдардың, компаниялардың немесе қоғамдардың пайдасы үшiн жұмыс iстеуге мәжбүр ете алмайды.

7-бап

     1. Әкiмшiлiк мiндеттердi атқармайтын тайпа көсемдерi мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбектi қолдана алмайды.
      2. Әкiмшiлiк мiндеттер атқаратын тайпа көсемдерi құзыреттi өкiметтiң арнаулы рұқсатымен осы Конвенцияның 10-бабында көзделген жағдайларда мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбектi қолдана алады.
      3. Тиiсiнше танылған және басқа нысандарда тиiстi сыйақы алмайтын тайпа көсемдерi тиiсiнше регламенттелген жағдайда жеке қызметтердi пайдалана алады: бұл ретте қиянатшылықтың алдын алу үшiн барлық қажеттi шаралар қолданылады.

8-бап

1. Мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбектi қолдану туралы кез келген шешiм үшiн осы аумақтағы жоғары азаматтық өкiмет жауапты болады.
2. Алайда бұл өкiметтер мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбек түрiнiң еңбекшiлердi олардың әдеттегi тұрғылықты жерiнен алыстатуға әкеп соқпайтын жағдайларда ондай еңбекке тартуға жергiлiктi өкiметтерге құқық беруi мүмкiн. Егер мұндай еңбек әкiмшiлiк шенеунiктерiн олардың өз мiндеттерiн атқару кезiндегi жүрiп-тұруын жеңiлдетуге және әкiмшiлiк жүктерiн тасымалдауға жәрдемдесетiн болса, бұл өкiмет орындары жергiлiктi жоғары өкiмет орындарына осы Конвенцияның 23-бабында көзделген регламенттеу арқылы белгiленген кезең мен жағдайларға еңбекшiлердi олардың әдеттегi тұрғылықты жерiнен әкетiлетiн мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбекке тартуға да құқық бере алады.

9-бап

     Осы Конвенцияның 10-бабы өзгеше көздейтiн жағдайларды қоспағанда, мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбекке тартуға құқылы өкiмет органы еңбектiң мұндай түрiн қолдануға рұқсат беруден бұрын алдын ала мыналарға:
      а) орындалуға тиiстi қызмет немесе жұмыс оны орындауға тиiстi ұжым үшiн тiкелей және маңызды мүдде туғызатынына;
      b) бұл қызмет немесе жұмыс қазiргi және таяу уақытта қажет болып табылатынына;
      с) осы аумақта бұған ұқсас қызмет немесе жұмыс үшiн төленетiн мөлшерден кем емес жалақы мен еңбек жағдайы ұсынылғанына қарамастан, осы қызметтi немесе жұмысты орындауға ерiктi жұмыс күшiн табу мүмкiн болмағанына;
      d) қолда бар жұмыс күшi мен оның осы жұмысты орындауға қабiлеттiлiгiн ескере отырып, бұл жұмыстың немесе қызметтiң салдарынан халыққа өте көп ауыртпалық түсiрмейтiнiне көз жеткiзуi тиiс.

10-бап

     1. Салық ретiнде талап етiлетiн мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбек пен қоғамдық жұмыстарды орындату үшiн әкiмшiлiк мiндеттер атқаратын тайпа көсемдерi жиi қолданатын мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбек бiртiндеп жойылады.
      2. Оның жойылуына дейiн, мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбек салық ретiнде талап етiлген жағдайларда және қоғамдық жұмыстарды орындату үшiн әкiмшiлiк мiндеттер атқаратын тайпа көсемдерi мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбекке нұсқау берген кезде мүдделi өкiмет орындары алдын ала мыналарға:
      а) орындалуға тиiстi қызмет немесе жұмыстың оны орындауға тиiстi ұжым үшiн Тiкелей және маңызды мүдделi болуына;
      b) бұл қызмет немесе жұмыс қазiргi және таяу уақытта қажет болып табылатынына;
      с) қолда бар жұмыс күшi мен оның осы жұмысты орындауға қабiлеттiлiгiн ескергенде, бұл қызметтiң немесе жұмыстың салдарынан халыққа онша көп ауыртпалық түспейтiнiне;
      d) осы қызметтi немесе жұмысты орындау еңбекшiлердi әдеттегi тұрғылықты жерiнен кетуге мәжбүр етпейтiнiне;
      е) осы қызметтiң немесе жұмыстың орындалуына басшылық дiн, қоғамдық өмiр және ауыл шаруашылық талаптарына сәйкес жүргiзiлетiнiне көз жеткiзуi тиiс.

11-бап

     1. Еңбекке қабiлеттi жасы шамамен он сегiзден төмен емес және қырық бестен жоғары емес еркек адамдар ғана мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбекке тартылуы мүмкiн. Осы Конвенцияның 10-бабында көзделген жұмыс санаттарынан басқа, мынадай шектеулер мен шарттар:
      а) мүмкiн болған жағдайлардың бәрiнде осы адамдар қандай да бiр жұқпалы аурумен ауырмайтыны, нұсқау берiлген жұмысты атқаруға және бұл жұмыс жүргiзiлетiн жағдайларға дене күшi жағынан жарамдылығы туралы әкiмшiлiк тағайындаған дәрiгердiң алдын ала берген куәлiгi болуы;
      b) мектеп мұғалiмдерi мен оқушыларының, сондай-ақ барлық әкiмшiлiк қызметкерлерiнiң босатылуы;
      с) әр ұжымда отбасылық және қоғамдық өмiр үшiн қажеттi ересек және еңбекке жарамды еркектердiң қалдырылуы;
      d) отбасы және жұбайлар қарым-қатынасының құрметтелуi сақталады.
      2. 1-тармақтың с) тармақшасында көрсетiлген мақсатта осы Конвенцияның 23-бабында көзделген регламенттеу еңбекке үнемi жарамды еркектер қатарындағы адамдар арасынан бiр мезгiлде мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбекке тартылуы мүмкiн үлесiн анықтайды, алайда бұл үлес осындай халықтың 25 пайызынан аспауы тиiс. Бұл үлестi белгiлей отырып, құзыреттi өкiмет орындары халықтың тығыздығын, осы халықтың қоғамдық және табиғи дамуын, жыл мезгiлiн және бұл адамдардың тұрғылықты жерi бойынша және өздерiнiң жеке құралдарымен орындалуға тиiстi жұмыстың сипатын ескередi, жалпы алғанда осы ұжымның қалыпты өмiрiнiң экономикалық және қоғамдық қажеттерiн құрметтейдi.

12-бап

1. Қандай адамды болмасын мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбекке тартуға болатын ең ұзақ мерзiм жылына алпыс күннен аспауға тиiс, бұл ретте жұмыс орнына барып қайтуға қажеттi уақыт осы алпыс күнге енгiзiледi.
2. Мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбекке тартылған әрбiр еңбекшiге оның осындай жұмыста iстеген уақыты көрсетiлген куәлiк берiледi.

13-бап

1. Мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбекке тартылған әрбiр адамның жұмыс уақытының ұзақтығы ерiктi жалдама жұмыс жағдайында қолданылатын жұмыс уақытының ұзақтығындай болуы тиiс, ал әдеттегi нормадан тыс уақытта атқарылған жұмыс уақытына ақы еркiн жалдама еңбек жағдайындағы жұмыстан тыс уақытта қолданылатын ставкалармен төленедi.
2. Мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбектiң қандай да бiр түрiне тартылған азаматтардың бәрiне аптасына бiр күн демалыс берiледi және бұл күн мүмкiндiгінше осы елдiң немесе ауданның салт-дәстүрiнде белгiленген демалыс күнiне сәйкес келуi тиiс.

14-бап

     1. Осы Конвенцияның 10-бабында аталған жұмыстарды қоспағанда, мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбектiң барлық нысандарына ақы нақты ақшамен төленедi, оның ставкалары жөнiнде еңбектiң осы түрi не айтылған жұмыс атқарылатын ауданда не еңбекшiлердi жалдаған ауданда қолданылатын ставкалардан төмен болмауы керек, оның үстiне жоғары ставкамен төленеді.
      2. Жұмысқа әкiмшiлiк мiндеттер атқарушы тайпа көсемiнiң нұсқауы бойынша тартылған реттерде жалақыны осының алдындағы тармақта көрсетiлген жағдайларда төлеу тәртiбi мүмкiндiгiнше қысқа мерзiмге енгiзiледi.
      3. Жалақы тайпа басшысына немесе басқа бiр өкiмет орнына емес, әрбiр еңбекшiге жеке-жеке төленедi.
      4. Жұмыс орнына барып-қайту күндерi жалақы төлеу мақсатында жұмыс iстеген күн деп қаралады.
      5. Осы бап еңбекшiлерге жалақының бiр бөлiгi ретiнде әдеттегi азық-түлiк үлестерiнiң, бұл үлестер ең болмағанда алмастырылатын ақша сомасына тең болған жағдайда берiлуiне тыйым салуды көздемейді, бiрақ жалақыдан салық ретiнде де, еңбекшілерге оларды ерекше еңбек жағдайындағы жұмысты жалғастыру үшiн жұмысқа жарамдылығы ахуалында ұстау үшiн ерекше тамақтандырылғаны да, киiмi немесе тұрғын жайы үшiн де, оларға берiлген жұмыс құралдары үшiн де ешқандай ақша ұсталмайды.

15-бап

1. Өндiрiстегi жазатайым оқиғалар мен кәсiби аурулар үшiн өтемақыға қатысты кез келген заңдастырулар және қайтыс болған немесе еңбекке қабiлеттiлiгiн жоғалтқан еңбекшiлердiң асырауындағы адамдарға жәрдемақы төлеудi көздейтін, белгiлi бiр аумақтағы қолданылып жүрген немесе қолданысқа енгiзілетiн кез келген заңдастырулар мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбекке тартылған адамдарға еркiн жалдау бойынша жұмыс iстеушiлермен бiрдей негiзде қолданылады.
2. Еңбекшiлердi мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбекке тартатын әрбiр өкiметке, егер еңбекшi өндiрiстегі жазатайым оқиғаның немесе кәсiби аурудың салдарынан толық немесе жарым-жартылай өмiр сүруге қаражат табу қабiлетiнен айрылған болса, оның күн көруiн қамтамасыз ету мiндетi жүктеледi. Сондай-ақ еңбекші қайтыс болған немесе еңбекке қабілетін жоғалтқан, бұл оның жұмысы салдарынан болған жағдайда оның шын мәнiнде асырауында болған кез келген адамды асырауды қамтамасыз ету үшін шаралар қолдану мiндетi де осы өкiмет орнына жүктеледi.

16-бап

     1. Мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбекке тартылған адамдар, айрықша қажет болатын жағдайларды қоспағанда, өздерiнiң үйреншiктi жағдайларынан тамақтану және климат жағдайлары денсаулығына қауiп төндiретiн өзгеше аудандарға ауыстырылмайды.
      2. Егер еңбекшілердi орналастыру үшiн және олардың денсаулығын сақтау үшiн қажеттi гигиена және тұрмыстық жағдайларға қатысты барлық шаралар қатаң жүргiзілмесе, еңбекшiлердi мұндай ауыстыруға ешбiр жағдайда рұқсат етуге болмайды.
      3. Егер мұндай ауыстыру мiндеттi болса, құзыреттi медициналық мекемемен консультациядан кейiн еңбекшiлердiң жаңа тамақтану және климат жағдайларына бiртiндеп дағдылануын қамтамасыз ететiн шаралар қолданылады.
      4. Егер еңбекшiлер өздерiне үйреншiктi емес жұмыстарды ұдайы атқаруға тартылатын болса, олардың осы жұмыс түрiне дағдылануын қамтамасыз ету, атап айтқанда бiртiндеп үйрету, жұмыс сағаттарын, демалыс үзiлiстерiн және қажетiнше тамақтандыруды жақсарту немесе оның рационын көбейту үшiн шаралар қолданылады.

17-бап

     Еңбекшiлер сайып келгенде ұзақ уақыт бойы жұмыс орнында қалуға тура келетiн құрылыс немесе жөндеу жұмыстарын атқару үшiн мәжбүрлi немесе міндеттi еңбекке тартуға рұқсат бермей тұрып, құзыреттi өкiмет орындары мыналарға:
      1) еңбекшiлерге тиiстi гигиеналық жағдайлар мен қажеттi медициналық көмектi қамтамасыз ету үшiн қажеттi барлық шаралар қолданылғанына, атап айтқанда: а) бұл еңбекшiлер жұмыс басталғанға дейiн және олар осы жұмыста болған кезең iшiнде белгiлi бiр уақыт аралығында медициналық тексеруден өткiзiлетiнiне, b) жеткiлiктi медициналық қызметкерлермен, сондай-ақ кез келген мұқтаждық үшiн қажеттi диспансерлермен, емдеу орындарымен, госпитальдармен қамтамасыз ету және барлық қажеттi жабдықтармен қамтамасыз ету қарастырылғанына, с) жұмыс орындарында жақсы гигиеналық жағдайлар, еңбеккерлердi ауыз сумен, тамақ өнiмдерiмен және отынмен, сондай-ақ ас үй жарақтарымен жабдықтау қанағаттанарлық түрде қамтамасыз етiлген және қажет болған жағдайда қанағаттанарлық киiм мен тұрғын жаймен қамту қарастырылғанына;
      2) еңбекшiнiң отбасының өмiр сүруiн қамтамасыз ету үшiн, атап айтқанда еңбекшiнi жалақысының бiр бөлiгiн оның келiсiмi немесе өтiнiшi бойынша отбасына сенiмдi әдiспен жiберу үшiн тиiстi шаралардың қолданылғанына;
      3) жұмыс орнына жету және кейiн қайту әкiмшiлiк жауапкершiлiгiмен және оның есебiнен қамтамасыз етiлетiнiне және әкiмшiлiк қол жеткен көлiк түрлерiнiң бәрiн неғұрлым кеңiнен пайдалана отырып бұл жүрiстердi жеңiлдететiнiне;
      4) ауыру немесе жазатайым оқиға жағдайының салдарынан еңбекшi жұмыс қабiлетiн уақытша жоғалтқан жағдайда оны әдеттегi тұрғылықты жерiне қайтару әкiмшiлiк есебiнен жасалатынына;
      5) мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбек мерзiмi өткен соң кез келген еңбекшi екi жылдық кезең iшiнде өзiнiң әдеттегi тұрғылықты жерiне тегiн оралу құқығын жоғалтпай сол жерде ерiктi жалдану бойынша жұмыста қалуға тiлек бiлдiретiнiне көз жеткiзiп алуы керек.

18-бап

     1. Жүк тасушы мен ескекшiлер сияқты адамдардың еңбегi немесе жүк тасымалдау мақсатындағы мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбек мүмкiндiгiнше қысқа мерзiмде жойылады. Бұл арғы жоюға дейiн құзыреттi өкiмет орындары мыналарды анықтайтын регламенттеудi шығаруға мiндеттi, атап айтқанда олар: а) еңбектiң бұл түрiн тек қана әкiмшiлiк шенеунiктерiн олардың қызмет мiндеттерiн атқару кезiндегi жүрiп-тұруын жеңiлдету үшiн немесе әкiмшiлiк жүктерiн тасымалдау үшiн, немесе шенеунiк емес басқа да адамдарды жедел тасымалдау аса қажет болған жағдайда ғана пайдалануға мiндеттену; b) мұндай тасымалдарға, медициналық куәландыру мүмкiн болған жағдайда, медициналық алдын ала куәландыру арқылы осындай жұмысты атқаруға қабiлеттi деп танылған, ал мұндай мүмкiндiк болмаған жағдайда мұндай жұмыс күшiн пайдаланатын адам тасымалдаумен айналысатын адамның қажеттi күш-қуат қабiлетi болуын және жұқпалы аурулармен ауырмайтынын өз жауапкершiлiгiне алып көз жеткiзуге мiндеттi; с) еңбекшiлер алып жүруге тиiстi жүктiң ең жоғары салмағы; d) еңбекшiлердiң өзiнiң әдеттегi тұрғылықты жерiнен кетуiнiң ең көп қашықтығы; е) бiр айдың немесе кез келген басқа кезеңдегi еңбекшiлер жұмысқа тартылатын күндерiнiң ең көп саны, бұған тұрғылықты жерiне қайтуға қажет күндерi де кiредi; f) мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбектiң осы түрiне тарту құқығы бар адамдар, сондай-ақ бұл құқықтың қолданылу шегi.
      2. Осы тармақтың с, d және е тармақшаларында сөз болған мөлшерлердiң жоғарғы шегiн анықтау кезiнде құзыреттi өкiмет органдары мәселеге қатысты түрлi факторларды, атап айтқанда, жұмыс күшiн беретiн халықтың нақты қабiлетiн, еңбекшiлер жүрiп өтуге тиiс жол бағытының сипатын, сондай-ақ климат жағдайларын ескередi.
      3. Бұдан басқа құзыреттi өкiмет орындары жүк тасушылардың күнделiктi қалыпты бағытының орташа алыстығы сегiз сағаттық күнге сәйкес қашықтықтан аспауы үшiн шаралар қолданады, оның үстiне бұл қашықтықты анықтау кезiнде жүктiң салмағы мен жол қашықтығы ғана емес, сонымен бiрге жолдың жағдайын, жыл мезгiлiн және осыған қатысты басқа да факторларды ескередi; жұмыстан тыс уақытта жұмыс iстеу қажет болған жағдайда мұндай жұмыс әдеттегi ставкадан жоғары ставка бойынша төленедi.

19-бап

1. Құзыреттi өкiмет органдары мәжбүрлi жер өңдеуге тек қана аштықтың алдын алу немесе тамақ өнiмдерiнiң жетiспеушілігi және әрдайым осының нәтижесінде алынған ауыл шаруашылық өнiмдерi немесе азық-түлiк оларды өндiрген адамдардың немесе ұжымның меншiгi болып қалатын жағдайда ғана рұқсат бередi.
2. Егер өндiрiс заңға және ұжымдық негiздегi дәстүрлерге сәйкес ұйымдастырылса және өнiмдер мен сол өнiмдердi сатудан түскен пайда ұжым меншiгiнде қалатын болса, бұл баптың салдарынан ұжым мүшелерiнiң заңмен немесе ұжым дәстүрiмен белгiленген жұмысты орындау мiндетiнен босатуына әкеп соқпайды.

20-бап

Ұжым мүшелерiнің бiреуi жасаған қылмыс үшiн тұтас ұжымға қолданылатын ұжымдық жазалау көзделетiн заңдар жазалау шарасы ретiнде ұжымдық мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбектi көздемеуi керек.

21-бап

Мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбек шахталардағы жерасты жұмыстарын орындауға қолданылмайды.

22-бап

Осы Конвенцияны бекiтетiн Ұйымның Мүшелерi Халықаралық Еңбек Ұйымы Жарғысының 22-бабына сәйкес Халықаралық Еңбек Бюросына ұсынуға мiндеттенетiн осы Конвенция ережелерiн жүзеге асыру жөнiндегi шаралар туралы жыл сайынғы баяндамаларда әрбiр тиiстi аумаққа қатысты осы аумақта мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбектiң қолданылу көлемi туралы мүмкiндiгiнше неғұрлым толық ақпарат, сондай-ақ мына мәселелер туралы: бұл еңбектiң қолданылу мақсаты; ауыру және өлiм-жiтiм туралы, жұмыс күнiнiң ұзақтығы; жалақы ставкалары және төлеу тәртiбi туралы деректер; сондай-ақ осыған қатысты басқа да мәлiметтер болуы тиiс.

23-бап

1. Осы Конвенция ережелерiн жүзеге асыру мақсатында құзыреттi өкiмет орындары мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбектi қолданудың толық және нақты регламентациясын басып шығарады.
2. Бұл регламентацияда, атап айтқанда, мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбекке тартылған әрбiр адамға оған жасалған еңбек жағдайлары жөнiнде өкiмет орындарына кез келген шағым жасауға және бұл шағымдардың қаралуы мен назарға алынуына кепiлдiк беретiн ережелер болады.

24-бап

Барлық жағдайларда мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбектi қолданудың ережелерiн қатаң жүзеге асыруды қамтамасыз ету үшiн не еркiн жалдау жөнiндегi еңбекке бақылау жасауды жүзеге асырушы кез келген қазiргi инспекция органының қызметiн мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбекке тарату жолымен, не басқа да кез келген тиiстi жүйе арқылы тиiстi шаралар қолданылады. Бұл ережелердiң мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбекке тартылған адамдардың назарына жеткiзу үшiн де шаралар қолданылады.

25-бап

Мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбекке заңсыз тарту қылмыс тәртiбiмен жазаланады және Ұйымның осы Конвенцияны бекiтушi әрбiр Мүшесi заңда ұйғарылған санкциялардың шын мәнiнде тиiмдi және қатаң сақталуын қамтамасыз етуге мiндеттi.

26-бап

     1. Халықаралық Еңбек Ұйымының әрбiр Осы Конвенцияны бекiтушi Мүшесi оны өзiнiң егемендiгiндегi, заңдық хұкiмiндегi, протекторатындағы, сюзеренитетiндегi, қамқоршылығындағы немесе басқаруындағы аумақта iшкi заңдық хұкiмi мәселелерiнде өзiне мiндеттеме алу құқығы шеңберiнде қолдануға мiндеттенедi. Алайда, егер Ұйымның осы Мүшесi Халықаралық Еңбек Ұйымы Жарғысының 35-бабының ережелерiн пайдаланғысы келетiн болса, ол өзiнiң бекiту туралы құжаттарына өтiнiшiмен қоса:
      1) осы Конвенция ережелерiн өзi өзгерiссiз қолданғысы келетiн аумақтарды;
      2) осы Конвенция ережелерiн өзi өзгерiстермен қолданғысы келетiн аумақтарды және осы өзгерiстердiң егжей-тегжейiн;
      3) өзiнiң шешiмiн резервтеу аймақтарын көрсетуге тиiс.
      2. Көрсетiлген өтiнiш бекiту туралы құжаттың ажырамас бөлiгi болып саналады және онымен бiрдей салдарға апарып соқтырады. Ұйымның кез келген Мүшесi келесi өтiнiшi арқылы осы баптың 1-тармағындағы 2 және 3-тармақшалардың күшiне орай, өзiнiң алдындағы мiндеттемесiнен тұтастай немесе iшiнара бас тарта алады.

27-бап

Осы Конвенцияны бекiту туралы ресми құжаттар тiркеу үшiн Халықаралық Еңбек Ұйымы Жарғысының ережелерiне сәйкес Халықаралық Еңбек Бюросының бас Директорына жiберiледi.

28-бап

      1. Осы Конвенция Халықаралық Еңбек Ұйымының бекiту туралы құжаттары Халықаралық Еңбек Бюросында тiркелген мүшелерiн ғана байланыстырады.
      2. Ол Ұйымның екi мүшесiнiң бекiту туралы құжаттарын Бас Директор тiркеген соң он екi айдан кейiн күшiне енедi.
      3. Кейiннен бұл Конвенция Ұйымның әрбiр Мүшесiне қатысты бекiту туралы құжаты тiркелген күннен кейiн он екi ай өткен соң күшiне енедi.

29-бап

Халықаралық Еңбек Ұйымының екi Мүшесiнiң бекiту туралы құжаттары тiркелiсiмен Халықаралық Еңбек Бюросының Бас Директоры бұл туралы Халықаралық Еңбек Ұйымының барлық Мүшелерiне хабарлайды. Ол, сондай-ақ өзiне кейiннен Ұйымның басқа Мүшелерiнен келген бекiту туралы барлық құжаттардың тiркелгендiгi туралы да хабарлайды.

30-бап

1. Ұйымның осы Конвенцияны бекiткен кез келген Мүшесi ол алғаш күшiне енгiзiлген кезiнен бастап он жыл мерзiм өткен соң оны Халықаралық Еңбек Бюросының Бас Директорына жiберiлген және онда тiркелген күшiн жою туралы акт арқылы оның күшiн жоя алады. Күшiн жою туралы акт Халықаралық Еңбек Бюросында тiркелген соң бiр жылдан кейiн күшiне енгiзiледi.
2. Ұйымның осы Конвенцияны бекiткен әрбiр Мүшесi осы бапта көзделген өзiнiң күшiн жою құқығын осының алдындағы тармақта айтылған он жылдық кезең өткен соң бiр жыл мерзiмде пайдаланбаса, ол келесi бес жыл кезеңге созылады және кейiннен осы Конвенцияның күшiн әрбiр бес жылдық кезең өткен сайын осы бапта белгiленген тәртiппен жоя алады.

31-бап

Халықаралық Еңбек Бюросының Әкiмшiлiк Кеңесi қажет деп тапқан әрбiр ретте ол Бас Конференцияға осы Конвенцияны қолдану туралы баяндама ұсынады және Конференцияның күн тәртiбiне оны толық немесе iшiнара қайта қарау туралы мәселенi енгiзу қажеттiгiн шешедi.

32-бап

     1. Егер Бас Конференция осы Конвенцияны толық немесе iшiнара қайта қарайтын жаңа конвенцияны қабылдайтын болса, Ұйым Мүшелерiнiң жаңа, қайта қараушы конвенцияны бекiтуi, жаңа қайта қараушы конвенция күшiне енгiзiлген жағдайда, осы Конвенцияның мерзiмiне қатысты және 30-баптағы ережелерге тәуелсiз қандай да бiр шарттарсыз осы Конвенцияның өзiнен өзi күшiн жоюына апарып соғады.
      2. Жаңа, қайта қараушы конвенция күшiне енгiзiлген күннен бастап осы Конвенция оны Ұйым Мүшелерiнiң бекiтуi үшiн жабық болады.
      3. Осы Конвенция оны бекiткен, бiрақ жаңа, қайта қараушы конвенцияны бекiтпеген Ұйым Мүшелерi үшiн нысаны мен мазмұны жағынан түрлi жағдайда өз күшiнде қала бередi.

33-бап

Осы Конвенцияның француз және ағылшынша тiлдерiндегi мәтiндерiнiң күшi бiрдей.

Ратифицировать Конвенцию о принудительном или обязательном труде (Конвенция 29), принятую в Женеве 14-й сессией Генеральной конференции Международной организации труда 28 июня 1930 года.

Президент
Республики Казахстан

Четырнадцатая сессия
Женева, 10-28 июня 1930 г.

Конвенция 29

Конвенция о принудительном или обязательном труде*
* Дата вступления в силу: 1 мая 1932 года.

      Генеральная Конференция Международной Организации Труда,
     созванная в Женеве Административным Советом Международного Бюро Труда и собравшаяся 10-июня 1930 года на свою четырнадцатую сессию,
      постановив принять ряд предложений о принудительном или обязательном труде, что является частью первого пункта повестки дня сессии,
      решив придать этим предложениям форму международной конвенции,
      принимает сего двадцать восьмого дня июня месяца тысяча девятьсот тридцатого года нижеследующую Конвенцию, которая может именоваться Конвенцией 1930 года о принудительном труде и которая подлежит ратификации Членами Международной Организации Труда в соответствии с положениями Устава Международной Организации Труда:

Статья 1

     1. Каждый Член Международной Организации Труда, который ратифицирует настоящую Конвенцию, обязуется упразднить применение принудительного или обязательного труда во всех его формах в возможно кратчайший срок.
      2. Ввиду такого полного упразднения принудительный или обязательный труд может применяться в течение переходного периода единственно для общественных целей и в порядке исключения на условиях и при гарантиях, установленных в нижеследующих статьях.
      3. По истечении пяти лет, считая с даты вступления в силу настоящей Конвенции, и в связи с докладом, предусмотренным ниже в статье 31, Административный Совет Международного Бюро Труда рассмотрит вопрос о возможности упразднить без новой отсрочки принудительный или обязательный труд во всех его формах и решит, следует ли включить этот вопрос в повестку дня Конференции.

Статья 2

     1. Для целей настоящей Конвенции термин "принудительный или обязательный труд" означает всякую работу или службу, требуемую от какого-либо лица под угрозой какого-либо наказания, для которой это лицо не предложило добровольно своих услуг.
      2. Однако термин "принудительный или обязательный труд" для целей настоящей Конвенции не включает в себя:
      a) всякую работу или службу, требуемую в силу законов об обязательной военной службе и применяемую для работ чисто военного характера;
      b) всякую работу или службу, являющуюся частью обычных гражданских обязанностей граждан полностью самоуправляющейся страны;
      c) всякую работу или службу, требуемую от какого-либо лица вследствие приговора, вынесенного решением судебного органа, при условии, что эта работа или служба будет производиться под надзором и контролем государственных властей и что указанное лицо не будет уступлено или передано в распоряжение частных лиц, компаний или обществ;
      d) всякую работу или службу, требуемую в условиях чрезвычайных обстоятельств, то есть в случаях войны или бедствия или угрозы бедствия, как-то: пожары, наводнения, голод, землетрясения, сильные эпидемии или эпизоотии, нашествия вредных животных, насекомых или паразитов растений, и вообще обстоятельств, ставящих под угрозу или могущих поставить под угрозу жизнь или нормальные жизненные условия всего или части населения;
      e) мелкие работы общинного характера, то есть работы, выполняемые для прямой пользы коллектива членами данного коллектива, и которые поэтому могут считаться обычными гражданскими обязанностями членов коллектива при условии, что само население или его непосредственные представители имеют право высказать свое мнение относительно целесообразности этих работ.

Статья 3

Для целей настоящей Конвенции термин "компетентные власти" означает либо власти метрополии, либо высшие центральные власти данной территории.

Статья 4

1. Компетентные власти не должны ни предписывать, ни разрешать предписывать принудительный или обязательный труд в пользу частных лиц, компаний или обществ.
2. Если подобная форма принудительного или обязательного труда в пользу частных лиц, компаний или обществ существует к моменту, когда ратификация настоящей Конвенции каким-либо Членом Организации зарегистрирована Генеральным Директором Международного Бюро Труда, этот Член Организации полностью упразднит такой принудительный или обязательный труд с момента вступления для него в силу настоящей Конвенции.

Статья 5

1. Никакая концессия, предоставленная частным лицам, компаниям или обществам, не может вести к применению какой-либо формы принудительного или обязательного труда в целях производства или сбора продуктов, которые используются этими частными лицами, компаниями или обществами и которыми они торгуют.
2. Если подобная форма принудительного или обязательного труда вытекает из положений существующих концессий, то эти положения отменяются в возможно короткий срок в целях выполнения предписаний статьи 1 настоящей Конвенции.

Статья 6

Чиновники администрации, даже если их задачей является приучение вверенного им населения к какой-либо форме труда, не могут принуждать население или отдельных лиц работать в пользу частных лиц, компаний или обществ.

Статья 7

     1. Вожди племен, не исполняющие административных обязанностей, не могут прибегать к принудительному или обязательному труду.
      2. Вожди племен, исполняющие административные обязанности, могут со специального разрешения компетентных властей прибегать к применению принудительного или обязательного труда на условиях, предусмотренных в статье 10 настоящей Конвенции.
      3. Вожди племен, которые признаны надлежащим образом и которые не получают соответствующего вознаграждения в других формах, могут пользоваться личными услугами при условии соответствующей регламентации; в этом случае принимаются все необходимые меры для предупреждения злоупотреблений.

Статья 8

1. Ответственность за любое решение прибегнуть к принудительному или обязательному труду несут высшие гражданские власти данной территории.
2. Однако эти власти могут предоставить высшим местным властям право привлекать к принудительному или обязательному труду в случаях, когда такой труд не будет иметь следствием удаление трудящихся от их обычного местожительства. Эти власти смогут также на периоды и на условиях, которые будут определены регламентацией, предусмотренной в статье 23 настоящей Конвенции, предоставлять высшим местным властям право привлекать к принудительному или обязательному труду с удалением трудящихся от их обычного местожительства, если такой труд служит облегчению передвижения чиновников администрации при исполнении ими своих обязанностей и для перевозки грузов администрации.

Статья 9

     За исключением случаев, в отношении которых статья 10 настоящей Конвенции предусматривает иное, орган власти, имеющий право привлекать к принудительному или обязательному труду, обязан прежде, чем разрешить применение этой формы труда, предварительно убедиться в том:
      a) что служба или работа, которые должны быть выполнены, представляют прямой и важный интерес для коллектива, который должен их выполнять;
      b) что эта служба или работа является необходимой в настоящее или ближайшее время;
      c) что было невозможно получить добровольную рабочую силу для выполнения этой службы или работы, несмотря на то, что были предложены зарплата и условия труда, по меньшей мере равные тем, которые практикуются на данной территории для аналогичной службы или работы; и
      d) что следствием этой работы или службы не будет слишком тяжелое бремя для населения, принимая во внимание имеющуюся рабочую силу и ее способность выполнить данную работу.

Статья 10

     1. Принудительный или обязательный труд, требуемый в качестве налога, и принудительный или обязательный труд, к которому прибегают для выполнения общественных работ вожди племен, исполняющие административные обязанности, постепенно упраздняются.
      2. До этого упразднения, в случаях, когда принудительный или обязательный труд будет истребован в качестве налога и когда принудительный или обязательный труд будет предписан вождями племен, исполняющими административные обязанности, для выполнения общественных работ, заинтересованные власти обязаны предварительно убедиться в том:
      а) что служба или работа, которые должны быть выполнены, представляют прямой и важный интерес для коллектива, который должен их выполнить;
      b) что эта служба или работа является необходимой в настоящее или ближайшее время;
      c) что следствием этой работы или службы не будет слишком тяжелое бремя для населения, принимая во внимание имеющуюся рабочую силу и ее способность выполнить данную работу;
      d) что выполнение этой работы или службы не заставит трудящихся удалиться от их обычного местожительства;
      e) что руководство выполнением этой работы или службы будет вестись в соответствии с требованиями религии, общественной жизни и сельского хозяйства.

Статья 11

     1. Только взрослые трудоспособные лица мужского пола, очевидный возраст которых не ниже восемнадцати лет и не выше сорока пяти лет, могут быть привлечены к принудительному или обязательному труду. За исключением категорий работ, предусмотренных в статье 10 настоящей Конвенции, соблюдаются следующие ограничения и условия:
      a) во всех случаях, когда это будет возможно, предварительное удостоверение врачом, назначенным администрацией, в том, что данные лица не страдают какой-либо инфекционной болезнью и что физически они пригодны для предписанной работы и для условий, в которых она будет проводиться;
      b) освобождение школьных учителей и учеников, а также всего административного персонала;
      c) оставление в каждом коллективе необходимого для семейной и общественной жизни количества взрослых и трудоспособных мужчин;
      d) уважение семейных и супружеских связей.
      2. В целях, указанных в подпункте с) пункта 1, регламентация, предусмотренная в статье 23 настоящей Конвенции, определяет долю лиц из числа постоянного мужского трудоспособного населения, которая может быть одновременно привлечена к принудительному или обязательному труду при условии, однако, что эта доля не будет ни в коем случае превышать 25 процентов такого населения. Определяя эту долю, компетентные власти учитывают плотность населения, общественное и физическое развитие этого населения, время года и характер работ, которые должны быть выполнены данными лицами по их местожительству и их собственными средствами, и вообще уважает экономические и общественные нужды нормальной жизни данного коллектива.

Статья 12

1. Максимальный Период, в течение которого какое-либо лицо может быть привлечено к принудительному или обязательному труду различных форм, не может превышать шестидесяти дней в году, причем время, необходимое на проезд к месту работы и обратно, включается в эти шестьдесят дней.
2. Каждому трудящемуся, привлеченному к принудительному или обязательному труду, выдается удостоверение, указывающее периоды такого труда, которые он отработал.

Статья 13

1. Продолжительность нормального рабочего дня каждого лица, привлеченного к принудительному или обязательному труду, должна быть такой же, как и продолжительность рабочего дня, практикуемая в условиях труда по вольному найму, а время, проработанное сверх обычной нормы, оплачивается по тем же ставкам, которые практикуются при оплате сверхурочной работы при труде по вольному найму.
2. Один день отдыха в неделю предоставляется всем лицам, привлеченным к какой-либо форме принудительного или обязательного труда, и этот день по мере возможности совпадает с тем днем, который определяется традициями или обычаями данной страны или района.

Статья 14

     1. За исключением работ, упомянутых в статье 10 настоящей Конвенции, все формы принудительного или обязательного труда оплачиваются наличными деньгами по ставкам, которые не могут быть ниже ставок, практикуемых в отношении подобных видов труда либо в районе, где происходят работы, либо в районе, в котором завербованы трудящиеся, причем берется высшая ставка.
      2. В тех случаях, когда работа предписана вождями племен, исполняющими административные обязанности, выплата заработной платы на условиях, предусмотренных в предыдущем пункте, вводится в возможно короткий срок.
      3. Заработная плата выплачивается каждому трудящемуся персонально, а не главе его племени или какой-либо другой власти.
      4. Дни, затраченные на проезд к месту работы и обратно, в целях выплаты заработной платы рассматриваются как проработанные дни.
      5. Настоящая статья не будет иметь следствием запрещение выдачи трудящимся обычных продовольственных пайков в качестве части заработной платы при условии, что эти пайки будут по крайней мере равноценны той денежной сумме, которую они должны заменить, однако не могут производиться никакие вычеты из заработной платы ни в качестве налогов, ни за особое питание, одежду или жилище, предоставленные трудящимся для поддержания их в состоянии способности продолжать работу в особых условиях их труда, ни за предоставленные им рабочие инструменты.

Статья 15

1. Любые узаконения, относящиеся к возмещению за несчастные случаи на производстве и за профессиональные болезни, и любые узаконения, предусматривающие выплату пособий лицам, находившимся на иждивении умерших или потерявших трудоспособность трудящихся, которые действуют или будут действовать на данной территории, применяются к лицам, привлеченным к принудительному или обязательному труду, на тех же основаниях, что и к работающим по вольному найму.
2. Во всяком случае на каждую власть, привлекающую трудящегося к принудительному или обязательному труду, возлагается обязанность обеспечить существование трудящегося, если в результате несчастного случая на производстве или профессионального заболевания он будет лишен полностью или частично способности зарабатывать себе на жизнь. На эту власть также возлагается обязанность принимать меры для обеспечения содержания всякого лица, действительно находящегося на иждивении этого трудящегося, в случае смерти последнего или потери им трудоспособности, явившейся следствием его работы.

Статья 16

     1. Лица, привлеченные к принудительному или обязательному труду, не могут, кроме случаев исключительной необходимости, переводиться в такие районы, где условия питания и климатические условия были бы настолько отличными от привычных им условий, что подвергали бы опасности их здоровье.
      2. Ни в коем случае такой перевод трудящихся не может быть разрешен, если не будут строго проведены все мероприятия в отношении гигиены и жилищных условий, необходимые для устройства трудящихся и для охраны их здоровья.
      3. Если такой перевод окажется неизбежным, принимаются после консультации с компетентным медицинским учреждением меры, обеспечивающие постепенное приспособление трудящихся к новым условиям питания и климатическим условиям.
      4. В случае если трудящиеся будут привлечены к регулярному выполнению непривычной для них работы, принимаются меры для обеспечения их приспособления к этому виду работы, в частности, в отношении постепенного обучения, часов работы, организации перерывов для отдыха и улучшения или увеличения рациона питания, как это может оказаться необходимым.

Статья 17

     Прежде чем разрешить привлечение трудящихся к принудительному или обязательному труду для выполнения строительных или ремонтных работ, в результате которых трудящимся придется оставаться на месте работ в течение длительного периода времени, компетентные власти обязаны убедиться в том:
      1) что были приняты все необходимые меры для обеспечения надлежащих гигиенических условий и необходимой медицинской помощи для трудящихся и что, в частности: а) эти трудящиеся подвергаются медицинскому осмотру до начала работ и медицинским осмотрам через определенные промежутки времени в течение всего срока их занятости на работах, b) было предусмотрено обеспечение достаточным медицинским персоналом, а также создание необходимых для любых нужд диспансеров, лечебниц, госпиталей и обеспечение всем необходимым оборудованием, с) были обеспечены удовлетворительным образом хорошие гигиенические условия в месте работы, снабжение трудящихся питьевой водой, продуктами питания и топливом, а также кухонными принадлежностями и было предусмотрено в случае необходимости предоставление удовлетворительной одежды и жилищ;
      2) что были приняты соответствующие меры для обеспечения существования семьи трудящегося, в частности, путем облегчения посылки семье надежным способом части зарплаты трудящегося с согласия или по просьбе последнего;
      3) что поездки трудящихся к месту работы и обратно будут обеспечены администрацией под ее ответственность и за ее счет и что администрация облегчит эти поездки, используя в возможно более широкой мере все доступные виды транспорта;
      4) что в случае болезни или несчастного случая, в результате чего трудящийся временно потеряет трудоспособность, возвращение трудящегося к месту его обычного жительства будет произведено за счет администрации;
      5) что любой трудящийся, который по истечении срока его принудительного или обязательного труда пожелает остаться на том же месте в качестве рабочего по вольному найму, будет иметь право это сделать, не лишаясь права на бесплатное возвращение к своему обычному месту жительства в течение двухлетнего периода.

Статья 18

     1. Принудительный или обязательный труд с целью перевозки лиц или грузов, как, например, труд носильщиков и гребцов, упраздняется в возможно кратчайший срок. До этого упразднения компетентные власти обязаны издать регламентацию, определяющую, в частности: а) обязательство использовать эту форму труда только для облегчения передвижения чиновников администрации при исполнении ими своих обязанностей, или для перевозки грузов администрации, или в случае абсолютно срочной необходимости для перевозки других лиц, нечиновников; b) обязательство привлекать к таким перевозкам только трудящихся мужчин, признанных предварительным медицинским освидетельствованием физически способными к выполнению этой работы, когда такое освидетельствование возможно; если это невозможно, лицо, применяющее эту рабочую силу, обязано под свою ответственность убедиться в том, что занятые трудящиеся обладают требуемой физической способностью и не больны инфекционной болезнью; с) максимальный вес груза, который должен будет нести трудящийся; d) максимальное расстояние, на которое трудящиеся могут быть удалены от их обычного места жительства; е) максимальное количество дней в месяц или в любой другой период, в течение которых трудящиеся могут быть привлечены к труду, причем это число включает дни, необходимые для возвращения к месту жительства; f) лиц, имеющих право привлекать к этой форме принудительного или обязательного труда, а также пределы действия этого права.
      2. При определении максимума, о котором идет речь в подпунктах с), d) и е) предыдущего пункта, компетентные органы власти учитывают различные относящиеся к вопросу факторы, в частности, физические способности населения, которое должно предоставить рабочую силу, характер маршрута, который должен быть пройден трудящимся, а также климатические условия.
      3. Компетентные власти, кроме того, принимают меры к тому, чтобы нормальный ежедневный маршрут носильщиков не превышал расстояния, соответствующего в среднем продолжительности восьмичасового дня, причем при определении этого расстояния учитываются не только вес груза и длина, маршрута, но и состояние дороги, время года и любые другие относящиеся сюда факторы; в случае необходимости работы в сверхурочное время такая работа оплачивается по ставкам, превышающим обычные ставки.

Статья 19

1. Компетентные органы власти разрешают применение принудительной обработки земли только в целях предупреждения голода или недостатка продовольственных продуктов и всегда при условии, что полученные в результате этого сельскохозяйственные продукты или продовольствие останутся собственностью лиц или коллектива, которые их произвели.
2. Настоящая статья не может иметь следствием отмену обязанности членов коллектива выполнять работу, предписанную законом или обычаем коллектива, если производство организовано в соответствии с законами и обычаями на коллективной основе и если продукты или выгода от продажи этих продуктов остаются собственностью коллектива.

Статья 20

Законодательство, предусматривающее коллективные наказания, применяемые к коллективу в целом, за преступления, совершенные кем-либо из его членов, не может предусматривать в качестве меры наказания принудительный или обязательный труд коллектива.

Статья 21

Принудительный или обязательный труд не применяется для выполнения подземных работ в шахтах.

Статья 22

Ежегодные доклады о мерах по проведению в жизнь положений настоящей Конвенции, которые Члены Организации, ратифицирующие настоящую Конвенцию, обязуются представлять Международному Бюро Труда в соответствии с положениями статьи 22 Устава Международной Организации Труда, должны содержать в отношении каждой соответствующей территории возможно более полную информацию о размерах применения принудительного или обязательного труда на этой территории, а также о следующих вопросах: цели применения этого труда; данные о заболеваемости и смертности; продолжительность рабочего дня; ставки и порядок выплаты заработной платы; а также все другие относящиеся сюда сведения.

Статья 23

1. В целях проведения в жизнь положений настоящей Конвенции компетентные власти издают полную и точную регламентацию применения принудительного или обязательного труда.
2. Эта регламентация, в частности, содержит правила, разрешающие каждому лицу, привлеченному к принудительному или обязательному труду, предъявлять властям любые претензии относительно предоставленных ему условий труда и гарантирующие рассмотрение и принятие во внимание этих претензий.

Статья 24

Принимаются во всех случаях соответствующие меры для обеспечения строгого проведения в жизнь правил применения принудительного или обязательного труда либо путем распространения на принудительный или обязательный труд функций любого уже существующего органа инспекции, осуществляющего надзор за трудом по вольному найму, либо посредством любой другой соответствующей системы. Принимаются также меры к тому, чтобы эти правила были доведены до сведения лиц, привлеченных к принудительному или обязательному труду.

Статья 25

Незаконное привлечение к принудительному или обязательному труду преследуется в уголовном порядке, и каждый Член Организации, ратифицирующий настоящую Конвенцию, обязан обеспечить действительную эффективность и строгое соблюдение санкций, предписываемых законом.

Статья 26

     1. Каждый Член Международной Организации Труда, ратифицирующий настоящую Конвенцию, обязуется применять ее к территориям, находящимся под его суверенитетом, юрисдикцией, протекторатом, сюзеренитетом, опекой или управлением, в той мере, в какой он имеет право принять на себя обязательства, затрагивающие вопросы внутренней юрисдикции. Однако, если этот Член Организации желает воспользоваться положениями статьи 35 Устава Международной Организации Труда, он должен сопроводить свой документ о ратификации заявлением с указанием:
      1) территорий, на которых он намерен применять положения настоящей Конвенции без изменений;
      2) территорий, на которых он намерен применять положения настоящей Конвенции с изменениями, и деталей этих изменений;
      3) территорий, в отношении которых он резервирует свое решение.
      2. Указанное заявление будет считаться неотъемлемой частью документа о ратификации и повлечет одинаковые с ним последствия. Любой Член Организации может посредством последующего заявления отказаться от всех или части оговорок, содержащихся в его предыдущем заявлении, в силу подпунктов 2) и 3) пункта 1 настоящей статьи.

Статья 27

Официальные документы о ратификации настоящей Конвенции согласно положениям Устава Международной Организации Труда направляются Генеральному Директору Международного Бюро Труда для регистрации.

Статья 28

     1. Настоящая Конвенция связывает только тех Членов Международной Организации Труда, чьи документы о ратификации зарегистрированы в Международном Бюро Труда.
      2. Она вступает в силу через двенадцать месяцев после того, как документы о ратификации двух Членов Организации зарегистрированы Генеральным Директором.
      3. Впоследствии эта Конвенция вступает в силу в отношении каждого Члена Организации через двенадцать месяцев после даты регистрации его документа о ратификации.

Статья 29

Как только зарегистрированы документы о ратификации двух Членов Международной Организации Труда, Генеральный Директор Международного Бюро Труда извещает об этом всех Членов Международной Организации Труда. Он также извещает их о регистрации всех документов о ратификации, полученных им впоследствии от других Членов Организации.

Статья 30

1. Любой Член Организации, ратифицировавший настоящую Конвенцию, может по истечении десятилетнего периода с момента ее первоначального вступления в силу денонсировать ее посредством акта о денонсации, направленного Генеральному Директору Международного Бюро Труда и зарегистрированного им. Денонсация вступает в силу через год после регистрации акта о денонсации в Международном Бюро Труда.
2. Каждый Член Организации, ратифицировавший настоящую Конвенцию, который в годичный срок по истечении упомянутого в предыдущем пункте десятилетнего периода не воспользуется своим правом на денонсацию, предусмотренным в настоящей статье, будет связан на следующий период в пять лет и впоследствии сможет денонсировать настоящую Конвенцию по истечении каждого пятилетнего периода в порядке, определенном в настоящей статье.

Статья 31

Каждый раз, когда Административный Совет Международного Бюро Труда считает это необходимым, он представляет Генеральной Конференции доклад о применении настоящей Конвенции и решает, следует ли включать в повестку дня Конференции вопрос о ее полном или частичном пересмотре.

Статья 32

     1. В случае если Генеральная Конференция примет новую конвенцию, полностью или частично пересматривающую настоящую Конвенцию, то ратификация Членом Организации новой, пересматривающей конвенции влечет за собой автоматически денонсацию настоящей Конвенции без каких-либо условий относительно срока и независимо от положений статьи 30, при условии, что новая, пересматривающая конвенция вступила а силу.
      2. Начиная с даты вступления в силу новой, пересматривающей конвенции, настоящая Конвенция закрыта для ратификации ее Членами Организации.
      3. Настоящая Конвенция остается во всяком случае в силе по своей форме и содержанию в отношении тех Членов Организации, которые ее ратифицировали, но не ратифицировали новую, пересматривающую конвенцию.

Статья 33

Французский и английский тексты настоящей Конвенции имеют одинаковую силу.

Мәжбүрлі немесе міндетті еңбек туралы конвенцияны бекіту туралы

Он төртiншi сессия Женева, 1930 жылғы 10-28 маусым

Мәжбүрлi немесе мiндеттi еңбек туралы Конвенция * * Күшiне енгiзiлген күнi: 1932 жылдың 1 мамыры