Балаларды саудалауға, балалар зинақорлығына және балалар порнографиясына қатысты Баланың құқықтары туралы конвенцияның факультативтік хаттамасын бекіту туралы

Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 4 шілде N 219-II Заңы

      Нью-Йоркте 2000 жылғы 6 қыркүйекте жасалған Балаларды саудалауға, балалар зинақорлығына және балалар порнографиясына қатысты Баланың құқықтары туралы конвенцияның факультативтік хаттамасы бекітілсін.

      Қазақстан Республикасының
      Президенті

Балаларды саудалауға, балалар зинақорлығына және
балалар порнографиясына қатысты баланың құқықтары туралы
Конвенцияның факультативтiк Хаттамасы
(Нью-Йорк қ. 2000 жылғы 6 қыркүйек)

(2002 жылғы 18 қаңтарда күшіне енді - ҚР СІМ-нің ресми сайты)

      Осы Хаттаманың қатысушы мемлекеттерi,
      Баланың құқықтары туралы конвенцияның мақсаттарына қол жеткізуге және оның ережелерiнiң, әсiресе 1, 11, 21, 32, 33, 34, 35 және 36-баптарының жүзеге асырылуына жәрдемдесу үшiн қатысушы мемлекеттер балаларды саудалау iс-әрекетiнен, балалар зинақорлығынан және балалар порнографиясынан баланы қорғаудың кепiлдiктерiн қамтамасыз ету мақсатында қабылдауға тиiстi шараларға неғұрлым кең сипат берудiң ұтымды болатындығын есептей отырып,
      сондай-ақ, баланы экономикалық эксплуатациядан және оның денсаулығына қауiп төндiруi немесе білім алуына кедергi келтiруi немесе оның денсаулығына, денесi мен ақыл-ойы, рухани, моральдiк және әлеуметтiк дамуына нұқсан келтiруi мүмкiн кез келген жұмыс атқарудан қорғау құқығы Баланың құқықтары туралы конвенцияда танылғандығын есептей отырып,
      балаларды саудалау, балалар зинақорлығы және балалар порнографиясы мақсатындағы балаларды халықаралық контрабандалық тасымалдаудың зор деңгейдегi және өсе түсiп отырған көлемiне айрықша алаңдаушылық бiлдiре отырып,
      балаларды саудалауды, балалар зинақорлығын және балалар порнографиясын тiкелей ынталандыратындықтан балалар үшiн ерекше қауiптi болып саналатын, кең таралған және қолданылуының жалғасы бар секс-туризмнiң практикасына терең алаңдаушылық бiлдiре отырып,
      қыз балаларды қосқанда, балалар топтары бiрқатарының сексуалдық пайдаланудың тәуекелдiгiне неғұрлым зор деңгейде душар етiлетiндiгiн және сексуалдық мақсатта пайдаланудағы балалардың арасында қыз балалардың үлесi мөлшерден тыс зор болғандығын тани отырып,
      Интернеттегi және дами түсiп отырған басқа технологиялардың шеңберіндегі балалар порнографиясының өсе түсiп отырған қол жеткiзiлiмдiгiне алаңдаушылық бiлдiре отырып және Интернеттегi балалар порнографиясына қарсы күрес жөніндегі Халықаралық конференцияға (Вена, 1999 жыл), және, атап айтқанда, оның балалар порнографиясы мен оны жарнамалаудың өндiрiсiн, таратылуын, экспортын, берiлуiн, импортын, қасақана сақталуын криминализациялауға бүкiл әлемдi шақыратын және үкiметтер мен Интернет индустриясының арасындағы ынтымақтастық пен әрiптестiктi анағұрлым тығыз етудiң зор маңыздылығын атап көрсететiн оның шешiмiне сiлтеме жасай отырып,
      жеткiлiксiз даму деңгейiн, экономикалық диспропорцияларды, теңсiздiк сипатындағы әлеуметтiк-экономикалық құрылымды, ыңғайсыз отбасыларының болуын, төменгi білім деңгейiн, қалалар мен ауылдық аймақтардың арасындағы көшi-қонды, жыныстық сипатқа қатысты кемсiтудi, жасы үлкендердiң жауапсыз сексуалдық мiнез-құлқын, нұқсан келтiретiн дәстүрлердi, қарулы жанжалдарды және балаларды контрабандалық тасымалдауды қосқанда, балаларды саудалауға, балалар зинақорлығына және балалар порнографиясына жол беретiн барлық факторларды ескеретiн әмбебапты көзқарасты қабылдаудың оларды жоюға жәрдемдесетiнiн есептей отырып,
      тұтынушылардың балаларды саудалауға, балалар зинақорлығына және балалар порнографиясына арналған сұранысын азайту үшiн, қоғамды хабардар ету деңгейiн арттыруға бағытталған күш-жiгер жұмсаудың қажет екендiгiн есептей отырып, сондай-ақ барлық қатысушылардың арасындағы кең ауқымды әрiптестiк қатынастарды нығайтудың және құқық қолдану шараларын ұлттық деңгейде күшейтудiң зор маңыздылығына сене отырып,
      Балаларды қорғау және мемлекетаралық сипаттағы асырап алу саласындағы ынтымақтастық туралы Гаага конвенциясын, Балаларды халықаралық ұрлаудың азаматтық-құқықтық аспектiлерi туралы Гаага конвенциясын, Ата-аналардың жауапкершiлігi мәселелеріндегі юрисдикция, қолданылатын құқық, тану, құқық қолдану мен ынтымақтастық және балаларды қорғау шаралары туралы Гаага конвенциясын, сондай-ақ Бала еңбегiне тыйым салу және оның ең ауыр нысандарын жоюға арналған дереу шаралары туралы Халықаралық еңбек ұйымының № 182 конвенциясын қоса алғанда, балаларды қорғау саласындағы халықаралық-құқықтық құжаттардың ережелерiн назарға ала отырып,
      Баланың құқықтарын ынталандыру және қорғау iсiнiң кеңiнен қуатталуын көрсететiн Баланың құқықтары туралы конвенцияға барлық жерлерде қолдау көрсетiлуiн жiгерге ала отырып,
      Балаларды саудалауды, балалар зинақорлығын және балалар порнографиясын ескерту жөніндегі iс-қимылдар бағдарламасының және 1996 жылғы 27-31 тамызда өткен Балаларды коммерциялық мақсаттарда сексуалдық пайдалануға қарсы дүниежүзiлiк конгресiнде қабылданған Декларацияның және Iс-қимылдар жоспарының, сондай-ақ тиiстi халықаралық органдардың осы мәселе төңiрегіндегі басқа да шешiмдерi мен ұсыныстарының ережелерiн жүзеге асырудың зор маңыздылығын тани отырып,
      Баланы қорғау және оның үйлесiмдi дамуы үшiн әр халықтың дәстүрi мен мәдени құндылықтарының зор маңыздылығын тиiстi түрде ескере отырып,
      төмендегiлер туралы уағдаласты:

1-бап

      Қатысушы мемлекеттер осы Хаттамада көзделгенiндей, Балаларды саудалауға, балалар зинақорлығына және балалар порнографиясына тыйым салады.

2-бап

      Осы Хаттаманың мақсаттары үшiн:
      а) балаларды саудалау баланың сыйақы үшiн немесе кез келген басқаша өтем жасаған үшiн кез келген тұлғамен немесе тұлғалар тобымен басқа тұлғаға немесе тұлғалардың тобына берiлуiн көздейтiн кез келген келісімдi немесе мәміленi бiлдiредi;
      б) балалар зинақорлығы сыйақы үшiн немесе кез келген басқаша өтем жасаған үшiн баланы сексуалдық сипаттағы iс-әрекетте пайдалануды білдiредi;
      с) балалар порнографиясы iс жүзiнде немесе жасанды жасалғанына қарамастан айқын көрiнетiн сексуалдық iс-қимылдар жасап жатқан баланың қайсыбiр әдiспен жасалған кез келген көрiнiсiн немесе баланың жыныстық дене мүшелерiнiң, негiзiнен сексуалдық мақсаттағы кез келген көрiнiсiн бiлдiредi.

3-бап

      1. Әрбiр қатысушы мемлекет кемiнде мынадай әрекеттер мен iс-әрекеттердiң түрлерiн неғұрлым толық мөлшерде, осы қылмыстардың ұлттық немесе трансұлттық деңгейде не жеке немесе ұйымдасқан тәртiпте жасалғандығына қарамастан, өзiнiң криминалдық немесе қылмыстық құқығына жатқызуды қамтамасыз етедi:
      а) 2-бапта анықталатын, балаларды саудалау мағынасында:
      i) төмендегi мақсаттарда баланы қайсыбiр әдiстi қолдану арқылы ұсыну, беру немесе алу:
      а. баланы сексуалдық пайдалану;
      b. баланың дене мүшелерiн сыйақы үшiн беру;
      с. баланы ерiксiз жұмыстарда пайдалану.
      ii) асырап алуға қатысты қолданылатын халықаралық құқық актілеріне қайшылық келтiре отырып, делдалдық негiзде баланы асырап алуға негiздемесiз тарту;
      b) 2-бапта анықталатын, балалар зинақорлығы мақсатында баланы ұсыну, беру немесе алу;
      с) 2-бапта анықталатын, жоғарыда аталған мақсаттарда балалар порнографиясының өндiрiсi, таратылуы импорты, экспорты, ұсынылуы, сатылуы немесе сақталуы.
      2. Қатысушы мемлекеттiң ұлттық заңнамасының ережелерi ескерiле отырып, осы тақылеттес ережелер осындай әрекеттердiң кез келгенiмен қастандық жасауға қолданылады.
      3. Қатысушы мемлекеттiң әрқайсысы осы қылмыстар үшiн, олардың ауырлық деңгейi ескерiле отырып, тиiстi жазалау шараларын көздейдi.
      4. Қатысушы мемлекеттiң әрқайсысы, өзiнің ұлттық заңдарының ережелерiн ескере отырып, тиiстi жағдайларда, осы баптың 1-тармағында көзделген қылмыстарға қатысты заңды тұлғалардың жауапкершiлiгiн белгiлеу үшiн шаралар қабылдайды. Қатысушы мемлекеттiң құқықтық принциптерi ескерiле отырып, заңды тұлғалардың осындай жауапкершiлiгi қылмыстық, азаматтық немесе әкiмшiлiк сипатта болуы мүмкiн.
      5. Қатысушы мемлекеттер, баланы асырап алуға қатысты барлық тұлғалар қолданылымды халықаралық құқықтық актiлердiң ережелерiне сәйкес iс-қимыл жасауы үшiн барлық тиiстi құқықтық және әкiмшiлiк шараларды қолданады.

4-бап

      1. Әрбiр қатысушы мемлекет 3-баптың 1-тармағында көрсетiлген қылмыстарға қатысты өзiнiң юрисдикциясын белгiлеу үшiн, ондай қылмыстар оның аумағында немесе осы мемлекетте тiркелген теңiз немесе әуе кемесiнiң бортында жасалған кезде, қажеттi болып табылуы мүмкiн шаралар қабылдайды.
      2. Әрбір қатысушы мемлекет 3-баптың 1-тармағында көрсетiлген қылмыстарға қатысты өзiнiң юрисдикциясын белгілеу үшiн қажеттi болып табылуы мүмкiн осындай шараларды мынадай жағдайларда қабылдай алады:
      а) болжамдалған қылмыскер осы мемлекеттiң азаматы болып табылса немесе кәдiмгi тұрғылықты жерi осы мемлекеттiң аумағында болса;
      b) зардап шеккен адам осы мемлекеттiң азаматы болып табылса.
      3. Әрбiр қатысушы мемлекет жоғарыда аталған қылмыстарға қатысты өзiнiң юрисдикциясын орнату үшiн қажеттi болып табылуы мүмкiн шараларды келесi жағдайларда да қабылдай алады: болжамды қылмыскер оның аумағында болған кезде және өз азаматының қылмысқа қатысы бар деген себеппен, оны басқа қатысушы мемлекетке бермеген жағдайда.
      4. Осы Хаттама бойынша мемлекетiшiлiк құқыққа сәйкес жүзеге асатын кез келген қылмыстық юрисдикцияға жол берiлуi мүмкiн.

5-бап

      1. 3-баптың 1-тармағында көрсетiлген қылмыстар, тапсыруды қажет ететiн қылмыстар ретiнде қатысушы мемлекеттердiң арасындағы тапсыру туралы кез келген шартқа енгiзуге жатады деп саналады, сондай-ақ кейiнгi уақыттағы олардың арасында қол қойылатын тапсыру туралы кез келген шартқа, сондай шарттарда белгiленген ережелерге сәйкес, тапсыруды қажет ететiн қылмыстар ретiнде енгiзiледi.
      2. Тапсыру үшiн шарттың болуын талап ететiн қатысушы мемлекетке тапсыру туралы шарттас басқа қатысушы мемлекеттен тапсыру туралы өтiнiш түскен жағдайда, ол осы Хаттаманы осындай қылмыстарға қатысты тапсыру үшiн құқықтық негiз ретiнде қолданылуы мүмкiн. Тапсыру ол туралы өтiнiштi алған мемлекеттiң заңдарында көзделген шарттарға сәйкес жүзеге асырылады.
      3. Өздерiнiң арасындағы қатынастарда, тапсыру үшiн шарттың болуын талап етпейтiн қатысушы мемлекеттер осындай қылмыстарды, тапсыру туралы өтiнiштi алған мемлекеттiң заңдарында көзделген шарттарға сәйкес, тапсыруды қажет ететiн қылмыстар ретiнде қарастырады.
      4. Осындай қылмыстар, қатысушы мемлекеттердiң арасындағы тапсырудың мақсаттары үшiн, жасалған жерде жасалды деп қарастырумен ғана шектелмей, 4-бапқа сәйкес өзiнiң юрисдикциясын орнатуға мiндеттi мемлекеттiң аумағында да жасалды деп саналады.
      5. Тапсыру туралы өтiнiш 3-баптың 1-тармағында көрсетiлген қылмыстардың бiрiне қатысты түскен жағдайда, және егер, ондай өтiнiштi алған қатысушы мемлекет қылмыскердiң азаматтығына сiлтеме жасай отырып қылмыскердi тапсырмаса немесе тапсыратын болмаса, осы мемлекет қылмыстық iстi қозғау мақсатында өзiнiң құзыреттi органдарына iстi беру үшiн тиiстi шаралар қабылдайды.

6-бап

      1. Қатысушы мемлекеттер, төмендегi процессуалдық iс-қимылдарды жүргiзуге қажеттi, қол жеткiзген дәлелдемелердi алуда жәрдем көрсетудi қоса алғанда, 3-баптың 1-тармағында көрсетiлген қылмыстарға қатысты басталған тергеулерге, қылмыстық қудалауға немесе тапсырудың рәсiмдерiне байланысты бiр-бiрiне мейлiнше көмек көрсетедi.
      2. Қатысушы мемлекеттер, өздерiнiң арасында болуы мүмкiн кез келген шарттарды немесе басқа да уағдаластықтарды басшылыққа ала отырып, осы баптың 1-тармағындағы өздерiнiң мiндеттемелерiн орындайды. Ондай шарттар немесе уағдаластықтар болмаған жағдайда, қатысушы мемлекеттер бiр-бiрiне өздерiнiң мемлекетішілiк құқығына сәйкес көмек көрсетедi.

7-бап

      Қатысушы мемлекеттер, өздерiнiң ұлттық заңдарының ережелерiне сәйкес:
      а) төмендегiлердi өндiрiп алуды және тәркiлеудi қамтамасыз ететiн шараларды тиесiлi жағдайларда қабылдайды:
      i) материалдар, құралдар және басқа да жабдықтар сияқты, осы Хаттамада көзделген қылмыстардың жасалуына немесе жасауға жәрдемдесу үшiн қолданылатын мүлiк;
      ii) осындай қылмыстарды жасау арқылы қол жеткiзген табыстар.
      b) басқа қатысушы мемлекеттiң (а) (i) тармақшасында көрсетiлген мүлiгiн немесе кiрiстерiн өндiріп алуды немесе тәркілеу туралы өтiнiшiн орындайды;
      с) осындай қылмыстарды жасау үшiн пайдаланылатын үй-жайларды уақытша немесе тұрақты жабуға бағытталған шараларды қабылдайды.

8-бап

      1. Қатысушы мемлекеттер сотта қылмыстық iстi жүргiзудiң барлық кезеңдерiнде осы Хаттама бойынша тыйым салынатын iс-әрекетке ұшыраған балалардың құқықтары мен мүдделерiн қорғау үшiн тиiстi шаралар қабылдайды, атап айтқанда, төмендегілер арқылы:
      а) құрбан болған балалардың қорғансыздығын тану және олардың ерекше мұқтаждықтарын тану үшiн рәсімдерді адаптациялау, атап айтқанда олардың куәгер болу ретіндегі ерекше мұқтаждықтарын тану;
      b) құрбан болған балаларды олардың құқықтары, рөлi мен оларға күтiм жасау, оларға қатысты iстер бойынша сотта iс жүргiзудiң мерзiмдерi мен барысы және ол туралы шешiм жөнiнде хабардар ету;
      с) құрбан болған балалардың пiкiрлерiн, мұқтаждықтары мен проблемаларын, олардың жеке мүдделерiне ықпал етiлген жағдайларда, ұлттық заңнаманың процессуалдық нормаларына сәйкес сотта iс жүргiзу барысында қорғалуын және қарастыруды қамтамасыз ету;
      d) құрбан болған балаларға сотта iс жүргiзудiң барлық кезеңдерiнде тиiстi қолдау көрсету үшiн қызметтер көрсету;
      е) құрбан болған балалардың жеке өмiрi мен жеке басын тиiстi жағдайларда қорғау және құрбан болған балалардың жеке басын анықтауға мүмкiндiк беретiн ақпараттың ыңғайсыз таралуын болдырмау мақсатында, ұлттық заңнамаға сәйкес шаралар қабылдау;
      f) қорқыту және кек алу әрекеттерiнен құрбан болған балаларды тиiстi жағдайларда қорғауды, сондай-ақ олардың отбасыларын және олардың атынан сөйлейтiн куәгерлердi қорғауды қамтамасыз ету;
      g) құрбан болған балаларға өтемақы төлеу туралы iстер жөнiнде шешiм қабылдауда, өкiмдер мен қаулыларды орындауда әсiре кiдiртудi болдырмау.
      2. Қатысушы мемлекеттер құрбан болғанның нақты жасы жөнiнде күдiк туындаған жағдайдың, құрбанның жасын анықтау мақсатында тергеу жүргiзудi қоса алғанда, қылмыстық iс қозғауға кедергi жасамауын қамтамасыз етедi.
      3. Қатысушы мемлекеттер қылмыстық сот iсiн жүргiзу кезiнде осы Хаттамада көзделген қылмыстардың құрбандары болып табылатын балаларды iске қатыстыруда, бала мүдделерiнiң ең ұтымды сақталуына бiрiншi кезекте назар аударуды қамтамасыз етедi.
      4. Қатысушы мемлекеттер осы Хаттамаға сәйкес тыйым салынған қылмыстық әрекеттердің құрбандары болып табылатын балалармен жұмыс iстейтiн тұлғалардың тиiстi дайындықтан өтуiн, атап айтқанда құқықтық және психологиялық дайындықтан өтуiн, қамтамасыз ету үшiн шаралар қабылдайды.
      5. Қатысушы мемлекеттер ескерту қызметiмен және/немесе осындай қылмыстардың құрбандарын қорғаумен және оңалтумен айналысатын тұлғалардың және/немесе ұйымдардың қауiпсiздiгiн және қол сұғылмауын қамтамасыз ету үшiн тиiстi жағдайларда шаралар қабылдайды.
      6. Осы баптағы ешнәрсе де айыпталушының әдiл және екi жаққа да бiрдей сот қарауына қол жеткізу құқығына нұқсан келтiретiндей немесе қайшы келетiндей түсiндiрiлмейтiн болады.

9-бап

      1. Қатысушы мемлекеттер осы Хаттамада көзделген қылмыстардың алдын алу мақсатында заңдарды, әкiмшiлiк шараларды, әлеуметтiк стратегиялар мен бағдарламаларды қабылдайды немесе нығайтады, қолданады және насихаттайды. Осындай iс-тәжiрибеге қатысты әсiресе қорғансыз балаларды қорғауға ерекше назар аударылады.
      2. Қатысушы мемлекеттер осы Хаттамада көзделген қылмыстарға қатысты алдын алу шаралары және олардың нұқсан келтiретiн салдары жөнiнде барлық тиiстi құралдарды, ағартуды және оқытуды пайдаланумен хабарлау арқылы, балаларды қоса алғанда, қоғамның кең шеңберiнiң хабардар болуын арттыруға жәрдемдеседi. Осы бап бойынша өздерiнiң мiндеттемелерiн орындау кезiнде қатысушы мемлекеттер қоғамның, атап айтқанда балалардың және құрбан болған балалардың, халықаралық деңгейдегiлердi қоса алғанда, осындай ақпараттық-ағарту және оқыту бағдарламаларына қатысуын ынталандырады.
      3. Қатысушы мемлекеттер осындай қылмыстардың құрбандарына, олардың толыққанды әлеуметтiк реинтеграциялануын және олардың толыққанды дене және психологиялық тұрғыдан оңалуын қоса алғанда, кез келген тиiстi көмек көрсетудi қамтамасыз ету мақсатында барлық ықтимал шараларды қабылдайды.
      4. Қатысушы мемлекеттер осы Хаттамада көзделген қылмыстардың құрбандары болған барлық балалардың нұқсан келтiрiлген үшiн заңды жауапкершiлiк жүктелген тұлғалардан қайсыбiр қысымшылық жасаусыз өтемақы алудың тиiстi рәсiмдерiне қол жеткізуiн қамтамасыз етедi.
      5. Қатысушы мемлекеттер осы Хаттамада көзделген қылмыстарды насихаттайтын материалдарды өндiруге және таратуға iс жүзiнде тыйым салуды қамтамасыз етуге бағытталған тиiстi шараларды қабылдайды.

10-бап

      1. Қатысушы мемлекеттер ескерту, табу, тергеу, қылмыстық қудалау және балаларды саудалауға, балалар зинақорлығына, балалар порнографиясына және балалардың секс-туризмiне қатысты әрекеттердi жасаған үшiн кiнәлi тұлғаларды жазаға тарту мақсатында көп жақты, аймақтық және екi жақты уағдаластықтарға қол жеткізу арқылы халықаралық ынтымақтастықты нығайту жөнiнде барлық тиiстi шаралар қабылдайды. Қатысушы мемлекеттер сонымен қатар өздерiнiң органдарының арасындағы, ұлттық және халықаралық мемлекеттік емес ұйымдардың, сондай-ақ халықаралық ұйымдардың арасындағы халықаралық ынтымақтастыққа және координацияға жәрдемдеседi.
      2. Қатысушы мемлекеттер сонымен қатар құрбан балаларға, олардың дене мен психологиялық тұрғыдан оңалуы, әлеуметтiк реинтеграциялануы және отанына оралуы жөнiнде көмек көрсетуге бағытталған халықаралық ынтымақтастыққа жәрдемдеседi.
      3. Қатысушы мемлекеттер қайыршылық пен жеткiлiксiз даму сияқты, балаларды саудалаудың, балалар зинақорлығының, балалар порнографиясының және балалар секс-туризмiнiң объектiсi ретiнде балалардың қорғансыздығын арттыратын негiзгi себептердi жою мақсатында халықаралық ынтымақтастықтың нығаюына жәрдемдеседi.
      4. Ол үшiн тиiстi мүмкiндіктерге ие қатысушы мемлекеттер қазiргi көп жақты, аймақтық, екi жақты немесе басқа да бағдарламалардың шеңберiнде қаржылық, техникалық немесе көмектiң басқа да түрлерiн көрсетедi.

11-бап

      1. Осы Хаттамадағы ешнәрсе де төмендегiлерде болуы мүмкiн және баланың құқықтарын жүзеге асыруға анағұрлым жоғары деңгейде мүмкiндiк беретiн ешқандай ережелерге ықпал етпейдi:
      а) қатысушы мемлекеттiң заңдарында;
      b) осы мемлекет үшiн қолданылатын халықаралық құқықтық нормаларында.

12-бап

      1. Әрбiр қатысушы мемлекет осы Хаттама ол үшiн күшiне енгеннен кейiнгi екi жыл бойы Баланың құқықтары жөніндегі комитетке осы Хаттаманың ережелерiн жүзеге асыру мақсатында қабылдаған шаралары туралы жан-жақты ақпаратпен қамтылған баяндама ұсынады.
      2. Жан-жақты баяндама ұсынылғаннан кейiн әрбiр қатысушы мемлекет Баланың құқықтары жөніндегі комитетке Конвенцияның 44-бабына сәйкес ұсынатын баяндамаларға Хаттаманы жүзеге асыруға байланысты кез келген қосымша ақпаратты қосады. Хаттамаға қатысушы басқа мемлекеттер баяндаманы әр бес жыл сайын ұсынады.
      3. Баланың құқықтары жөніндегі комитет қатысушы мемлекеттерден осы Хаттаманы жүзеге асыруға байланысты қосымша ақпаратқа сұрау салуы мүмкiн.

13-бап

      1. Осы Хаттама Конвенцияның қатысушысы болып табылатын немесе оған қол қойған кез келген мемлекеттiң қол қоюы үшiн ашық.
      2. Осы Хаттама бекітілуге жатады және Конвенцияның қатысушысы болып табылатын немесе оған қол қойған кез келген мемлекеттiң қосылуы үшiн ашық. Бекіту грамоталары немесе қосылу туралы құжаттар Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына сақтауға тапсырылады.

14-бап

      1. Осы Хаттама оныншы бекіту грамотасын немесе қосылу туралы құжатты сақтауға тапсырғаннан кейiн үш ай өткен соң күшiне енедi.
      2. Осы Хаттаманы бекiтетiн немесе ол күшiне енгеннен кейiн оған қосылатын әрбiр мемлекет үшiн осы Хаттама оның бекіту грамотасы немесе қосылу туралы құжаты сақтауға тапсырылғаннан кейiн бiр ай еткен соң күшiне енедi.

15-бап

      1. Кез келген қатысушы мемлекет Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына жазбаша хабарлау арқылы кез келген уақытта осы Хаттаманың күшiн жоя алады, Бас хатшы кейiн ол туралы Конвенцияның басқа да қатысушы мемлекеттерiне және Конвенцияға қол қойған барлық мемлекеттерге хабарлайды. Бас хатшы хабарламаны алған күннен кейiн бiр жыл өткен соң күшiн жою iс жүзiне асады.
      2. Мұндай күшiн жою күшiн жоюдың iс жүзiне асқан күнiне дейiн болған кез келген iс-әрекетке қатысты қатысушы мемлекеттi осы Хаттамада көзделген оның мiндеттемелерiнен босатпайды. Сол сияқты мұндай күшiн жою күшiн жоюдың iс жүзiне асқан күнiне дейiн Комитеттiң қарауына келiп түскен кез келген мәселенi одан әрi қарауға қандай да болсын кедергi келтiрмейдi.

16-бап

      1. Кез келген қатысушы мемлекет түзету ұсынып, оны Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына ұсына алады. Бас хатшы қатысушы мемлекеттiң осындай ұсыныстарын қарау және олар бойынша дауыс берудi өткізу мақсатында қатысушы мемлекеттерден конференция шақыруды жақтайтындығын көрсетудi сұрап, оларға ұсынылған түзетудi жолдайды. Егер осындай хабарландыру күнiнен бастап төрт айдың ішінде қатысушы мемлекеттердің ең болмағанда үштен бірі осындай конференцияны жақтаса, Бас хатшы Біріккен Ұлттар Ұйымының демеушілік етуімен осы конференцияны шақырады. Осы конференцияға қатысқан және дауыс беруге атсалысқан қатысушы мемлекеттердің көпшілігі қабылдаған кез келген түзету Бас Ассамблеяға бекітілуге ұсынылады.
      2. Осы баптың 1-тармағына сәйкес қабылданған түзету оны Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясы бекіткеннен кейін және оны қатысушы мемлекеттердің үштен екісі болатын көпшілігі қабылдағаннан кейін күшіне енеді.
      3. Түзету күшіне енген кезде оны қабылдаған қатысушы мемлекеттер үшін міндетті сипаты болады, ал басқа қатысушы мемлекеттер үшін осы Хаттама ережелерінің және олар қабылдаған кез келген бұрынғы түзетулердің міндетті сипаты болады.

17-бап

      1. Ағылшын, араб, испан, қытай, орыс және француз мәтіндері түпнұсқамен бірдей болып табылатын осы Хаттама Біріккен Ұлттар Ұйымының мұрағатында сақтау үшін тапсыруға жатады.
      2. Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысы осы Хаттаманың куәландырылған көшірмелерін Конвенцияға қатысушы барлық мемлекеттерге және Конвенцияға қол қойған барлық мемлекеттерге жолдайды.

On ratification of the Optional Protocol to the Convention on the Rights of the Child on the sale of children, child prostitution and child pornography

Law of the Republic of Kazakhstan of 4 July 2001

      To ratify the Optional Protocol to the Convention on the Rights of the Child on the sale of children, child prostitution and child pornography signed in New York on 6 September 2000.

      President
      of the Republic of Kazakhstan              N. NAZARBAYEV

Optional Protocol to the Convention on the Rights of the Child on the sale of children,
child prostitution and child pornography

(New York, 6 September 2000)

      The States Parties to the present Protocol,
      Considering that, in order further to achieve the purposes of the Convention on the Rights of the Child and the implementation of its provisions, especially articles 1, 11, 21, 32, 33, 34, 35 and 36, it would be appropriate to extend the measures that States Parties should undertake in order to guarantee the protection of the child from the sale of children, child prostitution and child pornography,
      Considering also that the Convention on the Rights of the Child recognizes the right of the child to be protected from economic exploitation and from performing any work that is likely to be hazardous or to interfere with the child's education, or to be harmful to the child's health or physical, mental, spiritual, moral or social development,
      Gravely concerned at the significant and increasing international traffic in children for the purpose of the sale of children, child prostitution and child pornography,
      Deeply concerned at the widespread and continuing practice of sex tourism, to which children are especially vulnerable, as it directly promotes the sale of children, child prostitution and child pornography,
      Recognizing that a number of particularly vulnerable groups, including girl children, are at greater risk of sexual exploitation and that girl children are disproportionately represented among the sexually exploited,
      Concerned about the growing availability of child pornography on the Internet and other evolving technologies, and recalling the International Conference on Combating Child Pornography on the Internet, held in Vienna in 1999, in particular its conclusion calling for the worldwide criminalization of the production, distribution, exportation, transmission, importation, intentional possession and advertising of child pornography, and stressing the importance of closer cooperation and partnership between Governments and the Internet industry,
      Believing that the elimination of the sale of children, child prostitution and child pornography will be facilitated by adopting a holistic approach, addressing the contributing factors, including underdevelopment, poverty, economic disparities, inequitable socio-economic structure, dysfunctioning families, lack of education, urban-rural migration, gender discrimination, irresponsible adult sexual behaviour, harmful traditional practices, armed conflicts and trafficking in children,
      Believing also that efforts to raise public awareness are needed to reduce consumer demand for the sale of children, child prostitution and child pornography, and believing further in the importance of strengthening global partnership among all actors and of improving law enforcement at the national level,
      Noting the provisions of international legal instruments relevant to the protection of children, including the Hague Convention on Protection of Children and Cooperation in Respect of Intercountry Adoption, the Hague Convention on the Civil Aspects of International Child Abduction, the Hague Convention on Jurisdiction, Applicable Law, Recognition, Enforcement and Cooperation in Respect of Parental Responsibility and Measures for the Protection of Children, and International Labour Organization Convention No. 182 on the Prohibition and Immediate Action for the Elimination of the Worst Forms of Child Labour,
      Encouraged by the overwhelming support for the Convention on the Rights of the Child, demonstrating the widespread commitment that exists for the promotion and protection of the rights of the child,
      Recognizing the importance of the implementation of the provisions of the Programme of Action for the Prevention of the Sale of Children, Child Prostitution and Child Pornography and the Declaration and Agenda for Action adopted at the World Congress against Commercial Sexual Exploitation of Children, held in Stockholm from 27 to 31 August 1996, and the other relevant decisions and recommendations of pertinent international bodies,
      Taking due account of the importance of the traditions and cultural values of each people for the protection and harmonious development of the child, Have agreed as follows:

Article 1

      States Parties shall prohibit the sale of children, child prostitution and child pornography as provided for by the present Protocol.

Article 2

      For the purposes of the present Protocol:
      (a) Sale of children means any act or transaction whereby a child is transferred by any person or group of persons to another for remuneration or any other consideration;
      (b) Child prostitution means the use of a child in sexual activities for remuneration or any other form of consideration;
      (c) Child pornography means any representation, by whatever means, of a child engaged in real or simulated explicit sexual activities or any representation of the sexual parts of a child for primarily sexual purposes.

Article 3

      1. Each State Party shall ensure that, as a minimum, the following acts and activities are fully covered under its criminal or penal law, whether such offences are committed domestically or transnationally or on an individual or organized basis:
      (a) In the context of sale of children as defined in article 2:
      (i) Offering, delivering or accepting, by whatever means, a child for the purpose of:
      a. Sexual exploitation of the child;
      b. Transfer of organs of the child for profit;
      c. Engagement of the child in forced labour;
      (ii) Improperly inducing consent, as an intermediary, for the adoption of a child in violation of applicable international legal instruments on adoption;
      (b) Offering, obtaining, procuring or providing a child for child prostitution, as defined in article 2;
      (c) Producing, distributing, disseminating, importing, exporting, offering, selling or possessing for the above purposes child pornography as defined in article 2.
      2. Subject to the provisions of the national law of a State Party, the same shall apply to an attempt to commit any of the said acts and to complicity or participation in any of the said acts.
      3. Each State Party shall make such offences punishable by appropriate penalties that take into account their grave nature.
      4. Subject to the provisions of its national law, each State Party shall take measures, where appropriate, to establish the liability of legal persons for offences established in paragraph 1 of the present article. Subject to the legal principles of the State Party, such liability of legal persons may be criminal, civil or administrative.
      5. States Parties shall take all appropriate legal and administrative measures to ensure that all persons involved in the adoption of a child act in conformity with applicable international legal instruments.

Article 4

      1. Each State Party shall take such measures as may be necessary to establish its jurisdiction over the offences referred to in article 3, paragraph 1, when the offences are commited in its territory or on board a ship or aircraft registered in that State.
      2. Each State Party may take such measures as may be necessary to establish its jurisdiction over the offences referred to in article 3, paragraph 1, in the following cases:
      (a) When the alleged offender is a national of that State or a person who has his habitual residence in its territory;
      (b) When the victim is a national of that State.
      3. Each State Party shall also take such measures as may be necessary to establish its jurisdiction over the aforementioned offences when the alleged offender is present in its territory and it does not extradite him or her to another State Party on the ground that the offence has been committed by one of its nationals.
      4. The present Protocol does not exclude any criminal jurisdiction exercised in accordance with internal law.

Article 5

      1. The offences referred to in article 3, paragraph 1, shall be deemed to be included as extraditable offences in any extradition treaty existing between States Parties and shall be included as extraditable offences in every extradition treaty subsequently concluded between them, in accordance with the conditions set forth in such treaties.
      2. If a State Party that makes extradition conditional on the existence of a treaty receives a request for extradition from another State Party with which it has no extradition treaty, it may consider the present Protocol to be a legal basis for extradition in respect of such offences. Extradition shall be subject to the conditions provided by the law of the requested State.
      3. States Parties that do not make extradition conditional on the existence of a treaty shall recognize such offences as extraditable offences between themselves subject to the conditions provided by the law of the requested State.
      4. Such offences shall be treated, for the purpose of extradition between States Parties, as if they had been committed not only in the place in which they occurred but also in the territories of the States required to establish their jurisdiction in accordance with article 4.
      5. If an extradition request is made with respect to an offence described in article 3, paragraph 1, and the requested State Party does not or will not extradite on the basis of the nationality of the offender, that State shall take suitable measures to submit the case to its competent authorities for the purpose of prosecution.

Article 6

      1. States Parties shall afford one another the greatest measure of assistance in connection with investigations or criminal or extradition proceedings brought in respect of the offences set forth in article 3, paragraph 1, including assistance in obtaining evidence at their disposal necessary for the proceedings.
      2. States Parties shall carry out their obligations under paragraph 1 of the present article in conformity with any treaties or other arrangements on mutual legal assistance that may exist between them. In the absence of such treaties or arrangements, States Parties shall afford one another assistance in accordance with their domestic law.

Article 7

      States Parties shall, subject to the provisions of their national law:
      (a) Take measures to provide for the seizure and confiscation, as appropriate, of:
      (i) Goods, such as materials, assets and other instrumentalities used to commit or facilitate offences under the present protocol;
      (ii) Proceeds derived from such offences;
      (b) Execute requests from another State Party for seizure or confiscation of goods or proceeds referred to in subparagraph (a);
      (c) Take measures aimed at closing, on a temporary or definitive basis, premises used to commit such offences.

Article 8

      1. States Parties shall adopt appropriate measures to protect the rights and interests of child victims of the practices prohibited under the present Protocol at all stages of the criminal justice process, in particular by:
      (a) Recognizing the vulnerability of child victims and adapting procedures to recognize their special needs, including their special needs as witnesses;
      (b) Informing child victims of their rights, their role and the scope, timing and progress of the proceedings and of the disposition of their cases;
      (c) Allowing the views, needs and concerns of child victims to be presented and considered in proceedings where their personal interests are affected, in a manner consistent with the procedural rules of national law;
      (d) Providing appropriate support services to child victims throughout the legal process;
      (e) Protecting, as appropriate, the privacy and identity of child victims and taking measures in accordance with national law to avoid the inappropriate dissemination of information that could lead to the identification of child victims;
      (f) Providing, in appropriate cases, for the safety of child victims, as well as that of their families and witnesses on their behalf, from intimidation and retaliation;
      (g) Avoiding unnecessary delay in the disposition of cases and the execution of orders or decrees granting compensation to child victims.
      2. States Parties shall ensure that uncertainty as to the actual age of the victim shall not prevent the initiation of criminal investigations, including investigations aimed at establishing the age of the victim.
      3. States Parties shall ensure that, in the treatment by the criminal justice system of children who are victims of the offences described in the present Protocol, the best interest of the child shall be a primary consideration.
      4. States Parties shall take measures to ensure appropriate training, in particular legal and psychological training, for the persons who work with victims of the offences prohibited under the present Protocol.
      5. States Parties shall, in appropriate cases, adopt measures in order to protect the safety and integrity of those persons and/or organizations involved in the prevention and/or protection and rehabilitation of victims of such offences.
      6. Nothing in the present article shall be construed to be prejudicial to or inconsistent with the rights of the accused to a fair and impartial trial.

Article 9

      1. States Parties shall adopt or strengthen, implement and disseminate laws, administrative measures, social policies and programmes to prevent the offences referred to in the present Protocol. Particular attention shall be given to protect children who are especially vulnerable to such practices.
      2. States Parties shall promote awareness in the public at large, including children, through information by all appropriate means, education and training, about the preventive measures and harmful effects of the offences referred to in the present Protocol. In fulfilling their obligations under this article, States Parties shall encourage the participation of the community and, in particular, children and child victims, in such information and education and training programmes, including at the international level.
      3. States Parties shall take all feasible measures with the aim of ensuring all appropriate assistance to victims of such offences, including their full social reintegration and their full physical and psychological recovery.
      4. States Parties shall ensure that all child victims of the offences described in the present Protocol have access to adequate procedures to seek, without discrimination, compensation for damages from those legally responsible.
      5. States Parties shall take appropriate measures aimed at effectively prohibiting the production and dissemination of material advertising the offences described in the present Protocol.

Article 10

      1. States Parties shall take all necessary steps to strengthen international cooperation by multilateral, regional and bilateral arrangements for the prevention, detection, investigation, prosecution and punishment of those responsible for acts involving the sale of children, child prostitution, child pornography and child sex tourism. States Parties shall also promote international cooperation and coordination between their authorities, national and international non-governmental organizations and international organizations.
      2. States Parties shall promote international cooperation to assist child victims in their physical and psychological recovery, social reintegration and repatriation.
      3. States Parties shall promote the strengthening of international cooperation in order to address the root causes, such as poverty and underdevelopment, contributing to the vulnerability of children to the sale of children, child prostitution, child pornography and child sex tourism.
      4. States Parties in a position to do so shall provide financial, technical or other assistance through existing multilateral, regional, bilateral or other programmes.

Article 11

      Nothing in the present Protocol shall affect any provisions that are more conducive to the realization of the rights of the child and that may be contained in:
      (a) The law of a State Party;
      (b) International law in force for that State.

Article 12

      1. Each State Party shall, within two years following the entry into force of the present Protocol for that State Party, submit a report to the Committee on the Rights of the Child providing comprehensive information on the measures it has taken to implement the provisions of the Protocol.
      2. Following the submission of the comprehensive report, each State Party shall include in the reports they submit to the Committee on the Rights of the Child, in accordance with article 44 of the Convention, any further information with respect to the implementation of the present Protocol. Other States Parties to the Protocol shall submit a report every five years.
      3. The Committee on the Rights of the Child may request from States Parties further information relevant to the implementation of the present Protocol.

Article 13

      1. The present Protocol is open for signature by any State that is a party to the Convention or has signed it.
      2. The present Protocol is subject to ratification and is open to accession by any State that is a party to the Convention or has signed it. Instruments of ratification or accession shall be deposited with the Secretary- General of the United Nations.

Article 14

      1. The present Protocol shall enter into force three months after the deposit of the tenth instrument of ratification or accession.
      2. For each State ratifying the present Protocol or acceding to it after its entry into force, the Protocol shall enter into force one month after the date of the deposit of its own instrument of ratification or accession.

Article 15

      1. Any State Party may denounce the present Protocol at any time by written notification to the Secretary- General of the United Nations, who shall thereafter inform the other States Parties to the Convention and all States that have signed the Convention. The denunciation shall take effect one year after the date of receipt of the notification by the Secretary-General.
      2. Such a denunciation shall not have the effect of releasing the State Party from its obligations under the present Protocol in regard to any offence that occurs prior to the date on which the denunciation becomes effective. Nor shall such a denunciation prejudice in any way the continued consideration of any matter that is already under consideration by the Committee on the Rights of the Child prior to the date on which the denunciation becomes effective.

Article 16

      1. Any State Party may propose an amendment and file it with the Secretary-General of the United Nations. The Secretary-General shall thereupon communicate the proposed amendment to States Parties with a request that they indicate whether they favour a conference of States Parties for the purpose of considering and voting upon the proposals. In the event that, within four months from the date of such communication, at least one third of the States Parties favour such a conference, the Secretary-General shall convene the conference under the auspices of the United Nations. Any amendment adopted by a majority of States Parties present and voting at the conference shall be submitted to the General Assembly of the United Nations for approval.
      2. An amendment adopted in accordance with paragraph 1 of the present article shall enter into force when it has been approved by the General Assembly and accepted by a two-thirds majority of States Parties.
      3. When an amendment enters into force, it shall be binding on those States Parties that have accepted it, other States Parties still being bound by the provisions of the present Protocol and any earlier amendments they have accepted.

Article 17

      1. The present Protocol, of which the Arabic, Chinese, English, French, Russian and Spanish texts are equally authentic, shall be deposited in the archives of the United Nations.
      2. The Secretary-General of the United Nations shall transmit certified copies of the present Protocol to all States Parties to the Convention and all States that have signed the Convention.