Балалар еңбегінің ең жаман түрлеріне тыйым салу және жою жөніндегі шұғыл шаралар туралы конвенцияны (182-конвенция) бекіту туралы

Қазақстан Республикасының Заңы. 2002 жылғы 26 желтоқсан N 367-II

      Женевада 1999 жылғы 17 маусымда Халықаралық еңбек ұйымы Бас конференциясының 87-сессиясында қабылданған Балалар еңбегінің ең жаман түрлеріне тыйым салу және жою жөніндегі шұғыл шаралар туралы конвенция (182-конвенция) бекітілсін.

      Қазақстан Республикасының
              Президенті                          Н.Назарбаев

ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЕҢБЕК КОНФЕРЕНЦИЯСЫ

182-конвенция

Балалар еңбегiнiң ең жаман түрлерiне тыйым салу және жою
жөнiндегi шұғыл шаралар туралы конвенция

(2004 жылғы 26 ақпанда күшіне енді - ҚР СІМ-нің ресми сайты)

      Женевада Халықаралық Еңбек Бюросының Әкiмшiлiк Кеңесi шақырған және
      1999 жылдың 1 маусымында өзiнiң сексен жетiншi сессиясына жиналған,
      Халықаралық Еңбек Ұйымының Бас Конференциясы,
      балалар еңбегi жөнiндегi негiз қалаушы актi болып қала беретiн ең төменгi жас туралы 1973 жылғы Конвенция мен Ұсынымды толықтыратын, халықаралық ынтымақтастық пен халықаралық көмектi қoca алғанда, ұлттық және халықаралық iс-қимылдар үшiн басты артықшылық ретiнде балалар еңбегiнің ең нашар түрлерiне тыйым салуға және жоюға арналған жаңа актiлер қабылдау қажет деп санай отырып,
      балалар еңбегiнiң ең нашар түрлерiн тиiмдi жою жедел әрi жан-жақты iс қимылдарды талап етедi, онда тегiн базалық бiлiм беру және балаларды жұмыстың осындай түрлерiнен босату, сондай-ақ олардың отбасы мұқтаждықтарын ескере отырып, оңалту және әлеуметтiк кiрiктiру қажет деп санай отырып,
      1996 жылы Халықаралық еңбек конференциясының 83-сессиясында қабылданған балалар еңбегiн жою туралы қарарды еске сала отырып,
      балалар еңбегi көп жағдайда кедейлiктің салдары және бұл мәселенiң ұзақ уақыт шешiлуi әлеуметтiк прогреске, атап айтқанда кедейлiктi жоюға және жаппай бiлiм алуға жеткiзетiн тұрақты экономикалық өсуде жатқанын мойындай отырып,
      Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясы 1989 жылғы 20 қарашада қабылдаған Балалар құқығы туралы конвенция туралы еске сала отырып,
      1998 жылы Халықаралық еңбек конференциясының 86-сессиясында қабылданған XEҰ Еңбек саласындағы негiз қалаушы қағидаттар мен құқықтар туралы декларациясы туралы еске сала отырып,
      балалар еңбегiнiң ең нашар түрлерi басқа да халықаралық актiлерде, атап айтқанда 1930 жылғы Мәжбүрлi еңбек туралы конвенцияда және Бiрiккен Ұлттар Ұйымының құлдықты, құл саудасын және құлдыққа ұқсас институттар мен салттарды жою туралы 1956 жылғы Қосымша конвенциясында қамтылғанын еске сала отырып,
      сессиясының күн тәртiбiндегi төртiншi тармақ болып табылатын, балалар еңбегi туралы бiрқатар ұсыныстарды қабылдауға қаулы ете отырып,
      осы ұсыныстарға халықаралық конвенция нысанын берудi шеше отырып, бiр мың тоғыз жүз тоқсан тоғызыншы жылдың маусым айының он жетiншi күнi Балалар еңбегінің ең нашар түрлерiне тыйым салу және жою жөнiндегi шұғыл шаралар туралы 1999 жылғы конвенция деп аталуы мүмкiн төмендегi конвенцияны қабылдайды.

1-бап

      Осы Конвенцияны бекiтушi әрбiр мүше-мемлекет балалар еңбегiн ең нашар түрлерiне тыйым салуды және жоюды қамтамасыз ететiн тиiмдi шараларды жедел қабылдайды.

2-бап

      Осы Конвенцияның мақсаты үшiн "бала" деген термин 18 жасқа дейiнгi барлық адамдарға қолданылады.

3-бап

      Осы Конвенцияның мақсаты үшiн "балалар еңбегiнiң ең нашар түрлерi" деген термин:
      а) құлдықтың барлық түрлерiн немесе мәселен, балаларды сату және оларды саудалау, қарыз кiрiптарлығы мен крепостнойлық басыбайлылық, сондай-ақ мәжбүрлi немесе мiндетті еңбек, оның iшiнде балаларды қарулы қақтығыстарда пайдалану үшiн оларды мәжбүрлi немесе мiндеттi жалдау сияқты құлдыққа ұқсас практиканы;
      b) баланы жезөкшелiкпен айналысу үшiн, порнографиялық өнiм өндiру үшiн немесе порнографиялық қойылымдар үшiн пайдалануды, жалдауды немесе ұсынуды;
      с) тиiстi халықаралық шарттарда белгiленгенiндей, баланы заңсыз қызметпен айналысу үшiн, атап айтқанда есiрткi заттарды өндiру және сату үшiн пайдалануды, жалдауды немесе ұсынуды;
      d) өзiнiң орындалу жағдайы немесе сипаты жағынан балалардың денсаулығына, қауiпсiздiгiне немесе адамгершiлiгiне зиян келтiруi мүмкiн жұмысты қамтиды.

4-бап

      1. Ұлттық заңдар немесе құзыреттi орган тиiстi халықаралық нормаларды, атап айтқанда, балалар еңбегiнің ең нашар түрлерi туралы 1999 жылғы Ұсынымның 3 және 4-тармақтарының ережелерiн назарға ала отырып, жұмыс берушiлер мен еңбекшiлердiң мүдделi ұйымдарымен консультация өткiзгеннен кейiн 3-баптың d) тармағында көрсетiлген жұмыстардың түрлерiн белгiлейдi.
      2. Құзыреттi орган жұмыс берушiлер мен еңбекшiлердің мүдделi ұйымдарымен консультация өткiзгеннен кейiн осындай тәртiппен белгiленген жұмыс түрлерiн жүзеге асыратын орындарды анықтайды.
      3. Осы баптың 1-тармағына сәйкес белгiленген жұмыс түрлерiнiң тiзбесi дүркiн-дүркiн талданады және қажеттiгiне қарай, жұмыс берушiлер мен еңбекшiлердің мүдделi ұйымдарымен консультация өткiзгеннен кейiн қайта қаралады.

5-бап

      Әр мүше-мемлекет жұмыс берушiлер мен еңбекшiлердің ұйымдарымен консультация өткiзгеннен кейiн осы Конвенцияны iске асыратын ережелердiң қолданылуын бақылауды жүзеге асыру үшiн тиiстi тетiктердi жасайды немесе көрсетедi.

6-бап

      1. Әр мүше-мемлекет балалар еңбегiнiң ең нашар түрлерiн басымдықты тәртiппен жою жөнiнде iс-қимыл бағдарламаларын әзiрлейдi және жүзеге асырады.
      2. Мұндай iс-қимыл бағдарламалары қажет болған жағдайда, басқа мүдделi топтардың пiкiрiн ecкe ала отырып, тиiстi үкiмет ведомстволарымен, қызметкерлердiң және еңбекшiлердiң ұйымдарымен консультациялар өткiзгеннен кейiн әзiрленедi және жүзеге асырылады.

7-бап

      1. Әр мүше-мемлекет осы Конвенцияны жүзеге асыратын ережелердiң тиiмдi пайдаланылуын және сақталуын қамтамасыз ету үшiн қажеттi барлық шараларды, оның iшiнде қылмыстық санкцияларды немесе мән-жайларға қарай басқа да санкцияларды енгiзу және қолдану арқылы қабылдайды.
      2. Әр мүше-мемлекет балалар еңбегiн жою iсiндегi бiлiмнiң маңыздылығын ескере отырып, белгiленген мерзiмдерде:
      а) балалар еңбегiнiң ең нашар түрлерiне балаларды тартуға жол бермеуге;
      b) балалардың балалар еңбегiнің ең нашар түрлерiмен айналысуын тоқтату, сондай-ақ оларды оңалту және әлеуметтiк кiрiктiру үшiн қажеттi және тиiстi тiкелей жәрдем көрсетуге;
      с) балалар еңбегiнiң ең нашар түрлерiнен босатылған барлық балалардың тегiн базалық білім алуға, сондай-ақ мүмкiндігi мен қажеттiгiне қарай кәсiби-техникалық даярлыққа қол жеткiзуiне;
      d) айрықша қиын жағдайдағы балаларды анықтауға және қамтуға; және
      e) қыз балалар жағдайының ерекшелiгiн ескеруге бағытталған шараларды қабылдайды.
      3. Әр мүше-мемлекет осы Конвенцияны жүзеге асыратын ережелердің қолданылуына жауапты құзыреттi органды тағайындайды.

8-бап

      Мүше-мемлекеттер осы Конвенцияның ережелерiн жүзеге асыруда бiр-бiрiне көмек көрсету мақсатында қажеттi шараларды қабылдайды, бұл үшiн әлеуметтiк-экономикалық дамуды қолдауды, кедейлiкпен күрес жөнiндегi және жалпыға бiрдей білiм беру бағдарламаларын қоса алғанда, халықаралық ынтымақтастықты және/немесе көмектi кеңiнен пайдаланады.

9-бап

      Осы Конвенцияға қатысты ресми грамоталар тiркеу үшiн Халықаралық Еңбек Бюросының Бас директорына жiберіледi.

10-бап

      1. Бекiту грамоталарын Бас Директор тiркеген Халықаралық Еңбек Ұйымының Мүшелерi үшiн ғана осы Конвенцияның мiндеттi күшi бар.
      2. Ол Ұйымның екi Мүшесiнiң бекiту грамоталарын Бас Директор тiркегеннен кейiн он екi ай өткен соң күшiне енедi.
      3. Соңынан бұл Конвенция Ұйымның әрбiр мүше-мемлекетiне қатысты өзiнiң бекiту грамотасын тiркеген күннен кейiн он екi ай өткен соң күшiне енедi.

11-бап

      1. Ұйымның осы Конвенцияны бекiтуші кез келген Мүшесi, ол алғаш күшiне енгiзiлген күнiнен он жыл өткен соң, Халықаралық Еңбек Бюросының Бас Директорына жiберілген және онда тiркелген күшін жою туралы актi арқылы күшiн жоя алады. Күшiн жою күшiн жою туралы актiнi тiркегеннен кейiн бiр жылдан соң күшiне енедi.
      2. Ұйымның осы Конвенцияны бекiткен әрбiр Мүшесi өзінің осы бапта көзделген күшiн жою құқығын осының алдындағы тармақта аталған он жылдық кезең өткеннен соң бiр жылдың iшiнде пайдаланбаса, ол келесi он жылдық кезеңге созылады және кейiн, әрбiр он жылдық кезең өткен сайын, осы бапта көзделген тәртiптi сақтай отырып, осы Конвенцияның күшін жоя алады.

12-бап

      1. Халықаралық Еңбек Бюросының Бас Директоры Ұйым Мүшелерiнiң оған жолдаған барлық бекiту грамоталарының, күшiн жою туралы өтiнiштер мен актілердi өзiнiң тiркегенi туралы Халықаралық Еңбек Ұйымының барлық Мүшелерiне хабарлайды.
      2. Бекiту туралы өзi алған екiншi бекiту грамотасының тiркелгенi туралы Ұйым Мүшелерiне хабарлай отырып, Бас Директор олардың назарын осы Конвенцияның күшiне енген күнiне аударады.

13-бап

      Халықаралық Еңбек Бюросының Бас Директоры Бiрiккен Ұлттар Ұйымы Жарғысының 102-бабына сәйкес тiркеу үшiн алдыңғы баптардың ережелерiне сәйкес өзi тiркеген барлық бекiту грамоталары мен күшiн жою актілерiне қатысты толық мәлiметтердi Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Бас Хатшысына жiбередi.

14-бап

      Халықаралық Еңбек Бюросының Әкiмшiлiк Кеңесi бұл қажет деп тапқан жағдайларда, ол Бас Конференцияға осы Конвенцияны қолдану туралы баяндама ұсынады және оны толық немесе iшiнара қайта қарау туралы мәселенi Конференцияның күн тәртiбiне енгiзу қажеттiгiн қарастырады.

15-бап

      1. Егер Конференция осы Конвенцияны толық немесе iшiнара қайта қарайтын жаңа конвенцияны қабылдаса, және егер жаңа конвенцияда өзгедей көзделмесе, онда:
      а) Ұйымның қайсыбiр Мүшесiнiң жаңа қайта қарайтын Конвенцияны бекiтуi, жаңа қайта қаралған Конвенция күшiне енгiзiлген жағдайда, 11-баптың ережелерiне қарамастан, осы Конвенция күшiнiң жедел түрде өзiнен-өзi жойылуына әкеп соқтырады;
      b) жаңа, қайта қаралған конвенция күшiне енгiзiлген күннен бастап, осы Конвенция Ұйым Мүшелерiнің бекiтуi үшiн жабық болады.
      2. Осы Конвенция, оны бекiткен, бiрақ жаңа, қайта қаралған конвенцияны бекiтпеген Ұйымның Мүшелерi үшiн нысаны мен мазмұны жағынан өз күшiнде қалады.

16-бап

      Осы Конвенцияның ағылшын және француз тiлдерiндегi мәтiндерiнiң күшi бiрдей.

On ratification of the Convention concerning the Prohibition and Immediate Action for the Elimination of the Worst Forms of Child Labour

Law of the Republic of Kazakhstan of 26 December 2002

      To ratify the Convention concerning the Prohibition and Immediate Action for the Elimination of the Worst Forms of Child Labour (Convention 182), adopted on the 87-th session of General conference of the International Labor Organization in Geneva, 17 June 1999.

      President
      of the Republic of Kazakhstan              NAZARBAYEV

Convention №182 of the International Labour Organisation concerning the Prohibition and Immediate Action for the Elimination of the Worst Forms of Child Labour

(Geneva, 17 June 1999)

      The General Conference of the International Labour Organization,
      Having been convened at Geneva by the Governing Body of the International Labour Office, and having met in its 87th Session on 1 June 1999, and
      Considering the need to adopt new instruments for the prohibition and elimination of the worst forms of child labour, as the main priority for national and international action, including international cooperation and assistance, to complement the Convention and the Recommendation concerning Minimum Age for Admission to Employment, 1973, which remain fundamental instruments on child labour, and
      Considering that the effective elimination of the worst forms of child labour requires immediate and comprehensive action, taking into account the importance of free basic education and the need to remove the children concerned from all such work and to provide for their rehabilitation and social integration while addressing the needs of their families, and
      Recalling the resolution concerning the elimination of child labour adopted by the International Labour Conference at its 83rd Session in 1996, and
      Recognizing that child labour is to a great extent caused by poverty and that the long-term solution lies in sustained economic growth leading to social progress, in particular poverty alleviation and universal education, and
      Recalling the Convention on the Rights of the Child adopted by the United Nations General Assembly on 20 November 1989, and
      Recalling the ILO Declaration on Fundamental Principles and Rights at Work and its Follow-up, adopted by the International Labour Conference at its 86th Session in 1998, and
      Recalling that some of the worst forms of child labour are covered by other international instruments, in particular the Forced Labour Convention, 1930, and the United Nations Supplementary Convention on the Abolition of Slavery, the Slave Trade, and Institutions and Practices Similar to Slavery, 1956, and
      Having decided upon the adoption of certain proposals with regard to child labour, which is the fourth item on the agenda of the session, and
      Having determined that these proposals shall take the form of an international Convention,
      Adopts this seventeenth day of June of the year one thousand nine hundred and ninety-nine the following Convention, which may be cited as the Worst Forms of Child Labour Convention, 1999.

Article 1

      Each Member which ratifies this Convention shall take immediate and effective measures to secure the prohibition and elimination of the worst forms of child labour as a matter of urgency.

Article 2

      For the purposes of this Convention, the term "child" shall apply to all persons under the age of 18.

Article 3

      For the purposes of this Convention, the term " the worst forms of child labour" comprises:
      (a) All forms of slavery or practices similar to slavery, such as the sale and trafficking of children, debt bondage and serfdom and forced or compulsory labour, including forced or compulsory recruitment of children for use in armed conflict;
      (b) The use, procuring or offering of a child for prostitution, for the production of pornography or for pornographic performances;
      (c) The use, procuring or offering of a child for illicit activities, in particular for the production and trafficking of drugs as defined in the relevant international treaties;
      (d) Work which, by its nature or the circumstances in which it is carried out, is likely to harm the health, safety or morals of children.

Article 4

      1. The types of work referred to under Article 3(d) shall be determined by national laws or regulations or by the competent authority, after consultation with the organizations of employers and workers concerned, taking into consideration relevant international standards, in particular Paragraphs 3 and 4 of the Worst Forms of Child Labour Recommendation, 1999.
      2. The competent authority, after consultation with the organizations of employers and workers concerned, shall identify where the types of work so determined exist.
      3. The list of the types of work determined under paragraph 1 of this Article shall be periodically examined and revised as necessary, in consultation with the organizations of employers and workers concerned.

Article 5

      Each Member shall, after consultation with employers' and workers' organizations, establish or designate appropriate mechanisms to monitor the implementation of the provisions giving effect to this Convention.

Article 6

      1. Each Member shall design and implement programmes of action to eliminate as a priority the worst forms of child labour.
      2. Such programmes of action shall be designed and implemented in consultation with relevant government institutions and employers' and workers' organizations, taking into consideration the views of other concerned groups as appropriate.

Article 7

      1. Each Member shall take all necessary measures to ensure the effective implementation and enforcement of the provisions giving effect to this Convention including the provision and application of penal sanctions or, as appropriate, other sanctions.
      2. Each Member shall, taking into account the importance of education in eliminating child labour, take effective and time-bound measures to:
      (a) Prevent the engagement of children in the worst forms of child labour;
      (b) Provide the necessary and appropriate direct assistance for the removal of children from the worst forms of child labour and for their rehabilitation and social integration;
      (c) Ensure access to free basic education, and, wherever possible and appropriate, vocational training, for all children removed from the worst forms of child labour;
      (d) Identify and reach out to children at special risk; and
      (e) Take account of the special situation of girls.
      3. Each Member shall designate the competent authority responsible for the implementation of the provisions giving effect to this Convention.

Article 8

      Members shall take appropriate steps to assist one another in giving effect to the provisions of this Convention through enhanced international cooperation and/or assistance including support for social and economic development, poverty eradication programmes and universal education.

Article 9

      The formal ratifications of this Convention shall be communicated to the Director-General of the International Labour Office for registration.

Article 10

      1. This Convention shall be binding only upon those Members of the International Labour Organization whose ratifications have been registered with the Director-General of the International Labour Office.
      2. It shall come into force 12 months after the date on which the ratifications of two Members have been registered with the Director-General.
      3. Thereafter, this Convention shall come into force for any Member 12 months after the date on which its ratification has been registered.

Article 11

      1. A Member which has ratified this Convention may denounce it after the expiration of ten years from the date on which the Convention first comes into force, by an act communicated to the Director-General of the International Labour Office for registration. Such denunciation shall not take effect until one year after the date on which it is registered.
      2. Each Member which has ratified this Convention and which does not, within the year following the expiration of the period of ten years mentioned in the preceding paragraph, exercise the right of denunciation provided for in this Article, will be bound for another period of ten years and, thereafter, may denounce this Convention at the expiration of each period of ten years under the terms provided for in this Article.

Article 12

      1. The Director-General of the International Labour Office shall notify all Members of the International Labour Organization of the registration of all ratifications and acts of denunciation communicated by the Members of the Organization.
      2. When notifying the Members of the Organization of the registration of the second ratification, the Director-General shall draw the attention of the Members of the Organization to the date upon which the Convention shall come into force.

Article 13

      The Director-General of the International Labour Office shall communicate to the Secretary-General of the United Nations, for registration in accordance with article 102 of the Charter of the United Nations, full particulars of all ratifications and acts of denunciation registered by the Director-General in accordance with the provisions of the preceding Articles.

Article 14

      At such times as it may consider necessary, the Governing Body of the International Labour Office shall present to the General Conference a report on the working of this Convention and shall examine the desirability of placing on the agenda of the Conference the question of its revision in whole or in part.

Article 15

      1. Should the Conference adopt a new Convention revising this Convention in whole or in part, then, unless the new Convention otherwise provides:
      (a) The ratification by a Member of the new revising Convention shall ipso jure involve the immediate denunciation of this Convention, notwithstanding the provisions of Article 11 above, if and when the new revising Convention shall have come into force;
      (b) As from the date when the new revising Convention comes into force, this Convention shall cease to be open to ratification by the Members.
      2. This Convention shall in any case remain in force in its actual form and content for those Members which have ratified it but have not ratified the revising Convention.

Article 16

      The English and French versions of the text of this Convention are equally authoritative.