Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Республикасы арасындағы Тату көршілік, достық және ынтымақтастық туралы шартты бекіту туралы

Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 2 маусымдағы N 420-II Заңы

Пекинде 2002 жылғы 23 желтоқсанда жасалған Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Республикасы арасындағы Тату көршілік, достық және ынтымақтастық туралы шарт бекітілсін.

Қазақстан Республикасының
Президенті

Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Республикасы
арасындағы тату көршiлiк, достық және ынтымақтастық туралы
ШАРТ

Бұдан әрi Уағдаласушы Тараптар деп аталатын Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Республикасы,
өздерiнiң арасындағы тату көршiлiк, достық және барлық салалардағы өзара тиiмдi ынтымақтастықты нығайту екi ел халықтарының түбегейлi мүдделерiне жауап беретiндiгiне және Азия мен бүкiл әлемде бейбiтшiлiктi, қауiпсiздiктi, сондай-ақ тұрлаулылықты сақтауға септiгiн тигiзетiндiгiне сене отырып,
1993-1999 жылдар кезеңiнде қол қойылған Бiрлескен Қазақстан-Қытай декларацияларының екi жақты қатынасты дамыту үшiн зор маңызы бар екенiн тағы да мәлiмдей отырып,
"Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Жарғысы" және өздерi қатысушылары болып табылатын басқа да халықаралық шарттар бойынша өз мiндеттемелерiн қуаттай отырып,
екi ел халықтарының арасындағы дәстүрлi достық рухында қазiргi бар жан-жақты ынтымақтастық қатынастарын одан әрi дамытуға және нығайтуға деген ұмтылыстан шыға отырып,
Төмендегiлер туралы уағдаласты:

1-бап

Уағдаласушы Тараптар халықаралық құқықтың жалпы танымал қағидаттары мен нормаларына, егемендiк пен аумақтық тұтастықты өзара құрмет тұту, бiр-бiрiне шабуыл жасамау, бiр-бiрiнiң iшкi iстерiне араласпау, теңдiк пен өзара тиiмдiлiк, бейбiт өмiр сүру қағидаттарына сәйкес тату көршiлiк, достық және өзара тиiмдi ынтымақтастықты белсендi түрде дамытады және нығайтады.

2-бап

Уағдаласушы Тараптар Қазақстан-Қытай мемлекеттiк шекарасын делимитациялаудың және демаркациялаудың тарихи мәнi бар екенiн атап көрсетедi. Уағдаласушы Тараптар аумақтарға қолсұқпаушылық пен мемлекеттiк шекаралар мызғымастығының халықаралық құқықтық қағидаттарын басшылыққа ала отырып, екi ел арасындағы шекара туралы тиiстi шарттарды бұлжытпай орындайды, сондай-ақ шекара аймағында екi тарап арасындағы ұрпақтан ұрпаққа берiлiп келе жатқан мәңгiлiк татулық пен достықты қолдауға бекем бел байлайды.

3-бап

Қазақстандық Уағдаласушы Тарап әлемде тек бiр ғана Қытай бар, Қытай Халық Республикасының Yкiметi бүкiл Қытайдың атынан шығатын бiрден бiр заңды үкiмет болып табылады, ал Тайвань Қытайдың ажырамас бөлігі болып табылады деп растайды. Қазақстандық Уағдаласушы Тарап "екi Қытай" немесе "бiр Қытай, бiр Тайвань" құрудың кез келген әрекетiне, "Тайванның тәуелсiздiгiне" және оның егемендi мемлекеттер ғана қатысушылары болып табылатын қандай да болсын халықаралық және аймақтық ұйымдарға қатысуына қарсы шығады. Қазақстандық Уағдаласушы Тарап Тайванмен ресми қатынастар орнатпайтынын және онымен қандай да бiр нысанда болсын ресми байланыстар жасамайтынын растайды.

4-бап

Уағдаласушы Тараптардың бiрде бipeуi де қандай да болсын одақтар мен блоктарға қатыспайды, үшiншi мемлекеттермен екiншi Уағдаласушы Тараптың егемендiгiне, қауiпсiздiгiне және аумақтық тұтастығына нұқсан келтiретiн шарттар жасасуды қоса алғанда, осындай сипаттағы қандай да бiр iс-әрекеттерге бармайды. Уағдаласушы Тараптардың бiрде бipeуi де екiншi Уағдаласушы Тараптың мемлекеттiк егемендiгiне, қауiпсiздiгiне және аумақтық тұтастығына нұқсан келтiретiндей тұрғыда өз аумағын үшiншi мемлекеттердiң пайдалануына жол бермейдi.
Уағдаласушы Тараптардың бiрде бipeуi де өз аумағында екiншi Уағдаласушы Тараптың егемендiгiне, қауiпсiздiгiне және аумақтық тұтастығына нұқсан келтiретiн ұйымдар мен топтардың құрылуына және олардың қызмет етуiне жол бермейдi.

5-бап

Қытайлық Уағдаласушы Тарап Қазақстан Республикасының ядролық қаруы жоқ мемлекет ретiнде Ядролық қаруды таратпау туралы шартқа қосылуын жоғары бағалайды және Қытайдың ешқашан және қандай да бiр жағдайда болсын ядролық қаруды бiрiншi қолданбайтынын, ядролық қаруды қолдануға немесе оны ядролық қаруы жоқ мемлекеттерге немесе ядролық қарусыз аймақтарға қарсы қолданатындығы мен қатер төндiруге бармайтынын растайды және басқа да ядролық қаруы бар мемлекеттердi осындай ұстанымда болуға шақырады.
Қазақстандық Уағдаласушы Тарап Қытайлық Уағдаласушы Тараптың жоғарыда баяндалған ұстанымын жоғары бағалайды әрi онымен бөлiседi, ҚХР Yкiметiнiң 1995 жылдың ақпанында жарияланған, Қазақстанға қауiпсiздiк кепiлдiгiн беру туралы мәлiмдемесiнiң тарихи маңыздылығын атап көрсетедi және ғаламдық, сондай-ақ аймақтық тұрлаулылық пен қауiпсiздiктi үздiксiз нығайту мүддесi жолында Қытайлық Уағдаласушы Тараппен өзара іс-әрекеттесуге өзiнiң дайын екендiгiн растайды.

6-бап

Уағдаласушы Тараптар бұрын жасалған келiсiмдер мен қол жеткiзiлген уағдаластықтардың негiзiнде үшiншi мемлекеттерге қарсы бағытталмаған әскери және әскери-техникалық ынтымақтастықты жүзеге асыратын болады, Уағдаласушы Тараптардың әрқайсысының қауiпсiздiгiн нығайту мақсатында әскери салада сенiм бiлдiру шараларын кеңейтiп, тереңдететiн болады. Осы мақсатта Уағдаласушы Тараптар түрлi деңгейлердегi әскери алмасуларды, қорғаныс ведомстволары, әскери мекемелер және екi елдiң қарулы күштерiнiң жеке құрамдары арасындағы жан-жақты достық байланыстарды кеңейтетiн болады, әскери кадрлар мен мамандарды оқыту және даярлауда бiр-бiрiне көмек пен жәрдем көрсетедi.

7-бап

Уағдаласушы Тараптар екi мемлекеттегi экономикалық реформалардың табысты түрде жүзеге асуына мүдделiлiк бiлдiре отырып, екi елдiң сауда-экономикалық ынтымақтастығын кеңейтуге және тереңдетуге күш-жiгер жұмсайтын болады және өздерiнiң ұлттық заңнамалары мен халықаралық келiсiмдердiң шарттарына сәйкес осылар үшiн қажеттi қолайлы жағдайлар жасайды.

8-бап

Уағдаласушы Тараптар өздерiнiң халықаралық мiндеттемелерiне, сондай-ақ олардың әрқайсысының қолданысындағы ұлттық заңнамаларына сәйкес екiншi Уағдаласушы Тараптың аумағында Уағдаласушы Тараптардың бiрiнің заңды және жеке тұлғаларының заңды құқықтары мен мүдделерiне кепiлдiк беретiн тиiмдi шаралар қолданады, сондай-ақ, Уағдаласушы Тараптар қол қойған тиiстi шарттарға сәйкес азаматтық және қылмыстық iстер бойынша бір-бiрiне құқықтық көмек көрсетедi.
Уағдаласушы Тараптардың тиiстi органдары ұлттық заңнамалары негiзiнде Уағдаласушы Тараптардың бiрінiң заңды және жеке тұлғаларының екiншi Уағдаласушы Тараптың аумағындағы ынтымақтастығы мен шаруашылық қызметi барысында туындайтын проблемаларды және дауларды өз мемлекеттерiнiң аумағында қарастырады және шешедi.
Уағдаласушы Тараптар өздерiнiң ұлттық заңдарына және өздерi қатысушылары болып табылатын халықаралық шарттарға сәйкес зияткерлiк меншiктi, оның iшiнде патенттер құқығын, сауда белгiсiн, авторлық және басқа да аралас құқықтарды қорғауды қамтамасыз етедi.

9-бап

Уағдаласушы Тараптар теңдiк пен өзара тиiмдiлiк негiзiнде сауда-экономикалық, ғылыми-техникалық, көлiктiк, қаржылық, ғарыштық, авиациялық салалардағы, ақпараттық байланыстар технологиясы саласындағы және басқа да өзара мүдделiлiк туғызатын салалардағы ынтымақтастықты дамытады.
Уағдаласушы Тараптар энергетика саласындағы екi ел ынтымақтастығының стратегиялық мәнi бар екенiн сезiне отырып, энергетика саласындағы өзара тиiмдi ынтымақтастықтың орасан зор әлеуеттiк мүмкiндiктерiн толық пайдалануға талпына отырып, қос Уағдаласушы Тараптардың энергетикалық жобалары бойынша ынтымақтастықты жеделдетiп дамытуға бiрлесе күш-жiгер жұмсайтын болады.

10-бап

Уағдаласушы Тараптар халықаралық шарттардың негiзiнде қоршаған ортаны ластандыруды болдырмау, табиғатты ұтымды пайдалануды қамтамасыз ету үшiн қажеттi шаралар қабылдайды және орнықты даму саясатын әзiрлеу және оны Орталық Азия субаймағында iс жүзiнде жүзеге асыруда пәрмендi шараларды қолға алады. Олар қоршаған ортаны қорғау саласында, соның iшiнде хайуанаттар әлемiнiң сан алуан түрлiгi, шаң тозаңды бұрқасынның алдын алу, экологиялық мониторинг, экологиялық апаттардың салдарларымен және олардың қоршаған ортаға әсерiмен күрес, тиiстi Қазақстан-Қытай екi жақты келiсiмдерi негiзiнде трансшекаралық өзендердi ұтымды пайдалану мен қорғау салаларында ынтымақтастықты дамытатын болады.

11-бап

Уағдаласушы Тараптар мәдениет, бiлiм, туризм, денсаулық сақтау, әлеуметтiк қамсыздандыру, дене шынықтыру мәдениетi мен спорт саласындағы жан-жақты байланыстарды кеңейтуге, екi елдiң жастар ұйымдары арасындағы алмасуларды ұйымдастыруға зор маңыз бередi. Уағдаласушы Тараптар Шанхай ынтымақтастық ұйымының шеңберiнде мәдениет, спорт және туризм саласындағы ынтымақтастықты дамытатын болады.

12-бап

Уағдаласушы Тараптар Орталық Азия аймағында бейбiтшiлiктi, тұрлаулылық пен дамуды сақтау, екi жақты және аймақтық экономикалық ынтымақтастықты нығайту барлық елдер халықтарының ортақ армандары мен түпкiлiктi мүдделерiне жауап берiп қана қоймайды, сонымен бiрге Азияда, сондай-ақ бүкiл әлемде бейбiтшiлiкті сақтау үшiн зор маңызы болады деп есептейдi.
Уағдаласушы Тараптар аймақтағы қауiпсiздiктi, тұрлаулылықты және өзара сенiм бiлдiру шараларын нығайту саласында бұрын қол жеткiзiлген барлық уағдаластықтарды ұстанатын болады және осы бағыттағы ынтымақтастықты, соның iшiнде Шанхай ынтымақтастық ұйымы шеңберiнде де одан әрi дамытуға өздерiнiң дайын екендiктерiн қуаттайды. Азия-Тынық мұхит аймағында бейбiтшiлiктi, қауiпсiздiк пен тұрлаулылықты қамтамасыз ету мақсатында Уағдаласушы Тараптар Азиядағы өзара ықпалдастық және сенiм шаралары жөнiндегi кеңестiң шеңберiнде азиялық қауiпсiздiк бойынша сындарлы диалог жүргiзетiн болады.

13-бап

Уағдаласушы Тараптар БҰҰ Жарғысының мақсаттары мен қағидаттарының, сондай-ақ халықаралық құқықтың жалпы танымал басқа да нормаларының негiзiнде БҰҰ мен басқа халықаралық ұйымдардың шеңберiнде екi елдiң ынтымақтастығын нығайтады, өзара мүдделiлiк туғызатын ғаламдық және аймақтық мәселелер бойынша пiкiр алмасатын болады.

14-бап

Бейбiтшiлiкке немесе Уағдаласушы Тараптардың бiрiнiң қауiпсiздiк мүдделерiне қатер төндiруi мүмкiн халықаралық және аймақтық ахуал шиеленiскен немесе дағдарысты жағдайлар туындаған жағдайда Уағдаласушы Тараптар консультациялар өткiзу және қатepдi жоюға бағытталған шаралар әзiрлеу мақсатында бiр-бiрiмен жедел түрде байланыс жасайтын болады.

15-бап

Уағдаласушы Тараптардың әрқайсысы өздерiнiң ұлттық заңнамалары мен халықаралық мiндеттемелерiне сәйкес әрқайсысы екi жақты және көп жақты негiзде терроризммен, сепаратизммен және экстремизммен, сондай-ақ ұйымдасқан қылмыспен, заңсыз көшi-қонмен, есiрткi заттарының, қарудың заңсыз айналымымен және қылмыстың басқа да түрлерiмен бiрлесiп күресудегi ынтымақтастықты дамытатын болады.

16-бап

Уағдаласушы Тараптар халықаралық қаржылық мекемелердегi, экономикалық ұйымдардағы және форумдардағы ынтымақтастықты дамытуды жалғастыратын болады, сондай-ақ осындай мекемелердiң, ұйымдардың және форумдардың жарғылық құжаттарындағы ережелерге сәйкес Уағдаласушы Тараптардың бiрi қатысушысы болып табылатын олардың бiрiне екiншi Уағдаласушы Тараптың кiруiне жәрдемдесетiн болады.
Уағдаласушы Тараптар қазiргi бар халықаралық ұйымдардың, сондай-ақ болашақта құрылуы мүмкiн ұйымдардың шеңберiнде көп жақты үлгiдегi экономикалық ынтымақтастықты дамытатын болады.

17-бап

Осы Шарт Уағдаласушы Тараптар қатысушысы болып табылатын басқа да халықаралық шарттардан туындайтын олардың құқықтары мен мiндеттемелерiн қозғамайды және қандай да бiр үшiншi мемлекетке қарсы бағытталмаған.

18-бап

Уағдаласушы Тараптардың өзара келiсiмi бойынша осы Шартқа өзгерiстер мен толықтырулар енгiзiлуi мүмкiн, олар осы Шарттың ажырамас бөлiгi болып табылатын жеке хаттамалармен ресiмделедi. Уағдаласушы Тараптар қажет болған жағдайда осы Шарттың ережелерiн iске асыру жөнiнде жекелеген келiсiмдер жасасатын болады.

19-бап

Осы Шарт бекiтiлуге жатады және бекiту грамоталарымен алмасқан күннен бастап күшiне енедi.
Осы Шарт жиырма жыл бойы күшiнде болады. Егер Уағдаласушы Тараптардың бiрi Шарттың қолданысының тиiстi кезеңi аяқталардан кем дегенде бip жыл бұрын оның қолданысын тоқтату ниетi туралы екiншi Уағдаласушы Тарапқа жазбаша нысанда хабарламаса, осы Шарттың қолданыс мерзiмi келесi бесжылдық кезеңдерге өздiгiнен ұзартылады.
Пекин қаласында 2002 жылғы 23 желтоқсанда әрқайсысы қазақ, қытай және орыс тiлдерiнде екi дана болып жасалды және де барлық мәтiндердiң күшi бiрдей.

Қазақстан Республикасы Қытай Халық Республикасы
үшін үшін

Қытай тiлiнен ресми емес
аударма

Қытай Халық Республикасының
Сыртқы iстер министрлiгi

ҚР мен ҚХР арасындағы Тату көршiлiк, достық және ынтымақтастық туралы шарттың қазақша мәтiнiне өзгерiстер енгiзу туралы

Қазақстан Республикасының
Қытай Халық Республикасындағы Елшiлiгiне

ҚР Сыртқыісминiнiң 2003 жылғы 28 сәуiрдегi және ҚР Елшiлiгiнiң 2003 жылғы 6 мамырдағы нотасына мынадай жауап жолдаймыз:

"ҚР мен ҚХР арасындағы Тату көршiлiк, достық және ынтымақтастық туралы шартқа" Пекин қаласында 2002 жылғы 23 желтоқсанда қол қойылды. Қытайлық және қазақстандық тараптар Шарттың қытайша және орысша мәтiндерiн салыстырған кезде пiкiр алшақтығын анықтаған жоқ. Қазiргi уақытта қазақстандық тарап қытайша және орысша мәтiндердiң негiзiнде құжаттың қазақша мәтiнiне техникалық сипаттағы өзгерiстер енгiзудi ұсынды. Егер қазақша мәтiнге енгiзiлген өзгерiстер қытай және орыс тiлдерiндегi мәтiндерге теңтүпнұсқа болып жатса, онда қытайлық тарап қарсылық бiлдiрмейдi.

Қытай Халық Республикасы
Сыртқы iстер министрлiгiнiң
Шығыс Еуропа және Орталық Азия
департаментi

Пекин қаласы 2003 жылғы 7 мамыр

(РҚАО-ның ескертуі: бұдан әрі Шарттың қытай тіліндегі мәтіні
берілген)

О ратификации Договора о добрососедстве, дружбе и сотрудничестве между Республикой Казахстан и Китайской Народной Республикой

Закон Республики Казахстан от 2 июня 2003 года N 420

Ратифицировать Договор о добрососедстве, дружбе и сотрудничестве между Республикой Казахстан и Китайской Народной Республикой, совершенный в Пекине 23 декабря 2002 года.

Президент
Республики Казахстан

Договор
о добрососедстве, дружбе и сотрудничестве
между Республикой Казахстан и
Китайской Народной Республикой

Республика Казахстан и Китайская Народная Республика, далее именуемые Договаривающимися Сторонами,
убежденные в том, что укрепление добрососедства, дружбы и взаимовыгодного сотрудничества между ними во всех областях отвечает коренным интересам их народов и способствует сохранению мира, безопасности и стабильности в Азии и во всем мире,
вновь заявляя, что Совместные казахстанско-китайские декларации, подписанные в период с 1993 года по 1999 год, имеют важное значение для развития двусторонних отношений,
подтверждая свои обязательства по "Уставу Организации Объединенных Наций" и другим международным договорам, участниками которых они являются,
исходя из стремлений к дальнейшему развитию и укреплению существующих отношений всестороннего сотрудничества в духе традиционной дружбы между народами двух стран,
договорились о нижеследующем:

Статья 1

Договаривающиеся Стороны активно развивают и укрепляют отношения добрососедства, дружбы и взаимовыгодного сотрудничества в соответствии с общепризнанными принципами и нормами международного права, принципами взаимного уважения суверенитета и территориальной целостности, взаимного ненападения, невмешательства во внутренние дела друг друга, равенства и взаимной выгоды, мирного сосуществования.

Статья 2

Договаривающиеся Стороны отмечают, что делимитация и демаркация линии казахстанско-китайской государственной границы имеют историческое значение. Договаривающиеся Стороны руководствуются международно-правовыми принципами территориальной неприкосновенности и нерушимости государственных границ, неукоснительно соблюдают соответствующие договоры о границе между двумя странами, а также преисполнены решимости поддерживать в районе границы между ними вечный мир и дружбу, передаваемые из поколения в поколение.

Статья 3

Казахстанская Договаривающаяся Сторона подтверждает, что в мире существует только один Китай, Правительство Китайской Народной Республики является единственным законным правительством, представляющим весь Китай, а Тайвань является неотъемлемой частью Китая. Казахстанская Договаривающаяся Сторона выступает против любых попыток создания "двух Китаев" или "одного Китая, одного Тайваня", против "независимости Тайваня" и его участия в каких бы то ни было международных и региональных организациях, участниками которых являются только суверенные государства. Казахстанская Договаривающаяся Сторона подтверждает, что она не будет устанавливать с Тайванем официальные отношения и поддерживать с ним официальные контакты в какой бы то ни было форме.

Статья 4

Ни одна из Договаривающихся Сторон не участвует в каких-либо союзах и блоках, не предпринимает каких-либо подобного рода действий, включая заключение договоров с третьими государствами, наносящих ущерб суверенитету, безопасности и территориальной целостности другой Договаривающейся Стороны. Ни одна из Договаривающихся Сторон не допускает использования своей территории третьими государствами в ущерб государственному суверенитету, безопасности и территориальной целостности другой Договаривающейся Стороны.
Ни одна из Договаривающихся Сторон не допускает создания и деятельности на своей территории организаций и групп, наносящих ущерб суверенитету, безопасности и территориальной целостности другой Договаривающейся Стороны.

Статья 5

Китайская Договаривающаяся Сторона высоко оценивает присоединение Республики Казахстан к Договору о нераспространении ядерного оружия в качестве неядерного государства и подтверждает, что Китай никогда и ни при каких обстоятельствах не применит ядерное оружие первым, будет воздерживаться от применения ядерного оружия или угрозы его применения против неядерных государств или безъядерных зон и призывает другие ядерные государства занять такую же позицию.
Казахстанская Договаривающаяся Сторона высоко оценивает и разделяет вышеизложенную позицию Китайской Договаривающейся Стороны, подчеркивает историческую важность опубликованного в феврале 1995 года Заявления Правительства КНР о предоставлении Казахстану гарантий безопасности и подтверждает свою готовность к взаимодействию с Китайской Договаривающейся Стороной в интересах непрерывного укрепления глобальной и региональной стабильности и безопасности.

Статья 6

Договаривающиеся Стороны на основе ранее заключенных соглашений и достигнутых договоренностей будут осуществлять военное и военно-техническое сотрудничество, которое не направлено против третьих государств, будут расширять и углублять меры доверия в военной области с целью укрепления безопасности каждой из Договаривающихся Сторон. В этих же целях Договаривающиеся Стороны будут расширять военные обмены на различных уровнях, всесторонние дружественные связи между оборонными ведомствами, военными учреждениями и личным составом вооруженных сил двух стран, оказывать друг другу помощь и содействие в обучении и подготовке военных кадров и специалистов.

Статья 7

Договаривающиеся Стороны, выражая заинтересованность в успешной реализации экономических реформ в обоих государствах, будут прилагать усилия к расширению и углублению торгово-экономического сотрудничества двух стран и, в соответствии со своими национальными законодательствами и условиями международных договоров, создавать для этого необходимые благоприятные условия.

Cтатья 8

Договаривающиеся Стороны в соответствии со своими международными обязательствами, а также национальными законодательствами, действующими в каждой из них, предпринимают эффективные меры, гарантирующие законные права и интересы юридических и физических лиц одной Договаривающейся Стороны на территории другой Договаривающейся Стороны, а также оказывают друг другу правовую помощь по гражданским и уголовным делам в соответствии с подписанными Договаривающимися Сторонами соответствующими договорами.
Соответствующие органы Договаривающихся Сторон на основе национальных законодательств рассматривают и решают проблемы и споры на территориях своих государств, возникающие в ходе сотрудничества и хозяйственной деятельности юридических и физических лиц одной Договаривающейся Стороны на территории другой Договаривающейся Стороны.
Договаривающиеся Стороны будут обеспечивать защиту интеллектуальной собственности, в том числе права патентов, торговой марки, авторских и других смежных прав, в соответствии со своими национальными законодательствами и международными договорами, участницами которых они являются.

Статья 9

Договаривающиеся Стороны на основе равенства и взаимной выгоды развивают сотрудничество в торгово-экономической, научно-технической, транспортной, финансовой, космической, авиационной областях, в сфере технологий информационной связи и других сферах, представляющих взаимный интерес.
Договаривающиеся Стороны, осознавая, что сотрудничество двух стран в энергетической отрасли имеет стратегическое значение, стремясь полнее использовать огромные потенциальные возможности взаимовыгодного сотрудничества в энергетической отрасли, будут прилагать общие усилия к ускоренному развитию сотрудничества в энергетических проектах обеих Договаривающихся Сторон.

Статья 10

Договаривающиеся Стороны на основе соответствующих международных договоров принимают необходимые меры для предотвращения загрязнения окружающей среды, обеспечения рационального природопользования и предпринимают действенные меры в выработке политики устойчивого развития и ее практической реализации для Центрально-Азиатского субрегиона. Они будут развивать сотрудничество в области охраны окружающей среды, в том числе разнообразия видов животного мира, профилактики пыльных бурь, экологического мониторинга, борьбы с последствиями экологических катастроф и их воздействия на окружающую среду, рационального использования и охраны трансграничных рек на основе соответствующих казахстанско-китайских двусторонних соглашений.

Статья 11

Договаривающиеся Стороны придают важное значение расширению всесторонних связей в области культуры, образования, туризма, здравоохранения, социального обеспечения, физической культуры и спорта, организации обменов между молодежными организациями двух стран. Договаривающиеся Стороны будут развивать сотрудничество в области культуры, спорта и туризма в рамках Шанхайской организации сотрудничества.

Статья 12

Договаривающиеся Стороны считают, что сохранение мира, стабильности и развития в регионе Центральной Азии, укрепление двустороннего и регионального экономического сотрудничества не только отвечает общим чаяниям и коренным интересам народов всех стран, но и имеет важное значение для сохранения мира в Азии, а также во всем мире.
Договаривающиеся Стороны будут придерживаться всех ранее достигнутых договоренностей в сфере укрепления безопасности, стабильности и мер доверия в регионе и подтверждают свою готовность и в дальнейшем развивать сотрудничество в данном направлении, в том числе в рамках Шанхайской организации сотрудничества. В целях обеспечения мира, безопасности и стабильности в азиатско-тихоокеанском регионе, Договаривающиеся Стороны будут вести конструктивный диалог по азиатской безопасности в рамках Совещания по взаимодействию и мерам доверия в Азии.

Статья 13

Договаривающиеся Стороны будут на основе целей и принципов Устава ООН, а также других общепризнанных норм международного права укреплять сотрудничество двух стран в рамках ООН и других международных организаций, обмениваться мнениями по глобальным и региональным проблемам, представляющим взаимный интерес.

Статья 14

В случае осложнения международной и региональной обстановки или возникновения кризисных ситуаций, которые могут создать угрозу миру или интересам безопасности одной из Договаривающихся Сторон, Договаривающиеся Стороны немедленно вступят в контакт друг с другом с целью проведения консультаций и выработки мер, направленных на предотвращение угрозы.

Статья 15

Договаривающиеся Стороны в соответствии со своими национальными законодательствами и международными обязательствами каждой из них на двусторонней и многосторонней основах развивают сотрудничество по совместной борьбе с терроризмом, сепаратизмом и экстремизмом, а также с организованной преступностью, нелегальной миграцией, незаконным оборотом наркотических средств, оружия и другой преступной деятельностью.

Статья 16

Договаривающиеся Стороны продолжат развитие сотрудничества в международных финансовых учреждениях, экономических организациях и форумах, а также в соответствии с положениями уставных документов таких учреждений, организаций и форумов, будут способствовать вступлению другой Договаривающейся Стороны в те из них, членом которых является одна Договаривающаяся Сторона.
Договаривающиеся Стороны будут развивать экономическое сотрудничество в многостороннем формате в рамках действующих международных организаций, а также организаций, которые могут быть созданы в будущем.

Статья 17

Настоящий Договор не затрагивает прав и обязательств Договаривающихся Сторон по другим международным договорам, участницами которых они являются, и не направлен против какого-либо третьего государства.

Статья 18

По взаимному согласию Договаривающихся Сторон в настоящий Договор могут быть внесены изменения и дополнения, оформляемые отдельными протоколами, которые являются неотъемлемой частью настоящего Договора. Договаривающиеся Стороны при необходимости будут заключать отдельные соглашения по вопросам реализации положений настоящего Договора.

Статья 19

Настоящий Договор подлежит ратификации и вступает в силу с даты обмена ратификационными грамотами.
Настоящий договор действует в течение двадцати лет. Срок действия настоящего Договора автоматически продлевается на последующие пятилетние периоды, если ни одна из Договаривающихся Сторон не менее, чем за один год до истечения соответствующего периода действия Договора не уведомит в письменной форме другую Договаривающуюся Сторону о своем намерении прекратить его действие.

Совершен в городе Пекине 23 декабря 2002 года в двух экземплярах, каждый на казахском, китайском и русском языках, причем все тексты имеют одинаковую силу.

За Республику Казахстан За Китайскую Народную
Республику

(Прим. РЦПИ: далее прилагается текст Договора
на китайском языке)