"Қазақстан Республикасының сот жүйесі мен судьяларының мәртебесі туралы" Қазақстан Республикасының Конституциялық заңына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

Қазақстан Республикасының 2008 жылғы 17 қарашадағы N 80-IV Конституциялық заңы

1-бап. "Қазақстан Республикасының сот жүйесі мен судьяларының мәртебесі туралы" 2000 жылғы 25 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Конституциялық заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2000 ж., N 23, 410-құжат; 2006 ж., N 23, 136-құжат) мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:
1) 2-бапта:
1-тармақта:
"туы" деген сөз "Туы" деген сөзбен ауыстырылсын;
"Мемлекеттік елтаңбасының бейнесі қойылады" деген сөздер "Мемлекеттік Елтаңбасы орналастырылады" деген сөздермен ауыстырылсын;
2-тармақтағы "Қазақстан Республикасының Президенті" деген сөздер "Жоғарғы Соттың жалпы отырысы" деген сөздермен ауыстырылсын;
2) 3-бапта:
1-тармақтағы "және Қазақстан Республикасының Конституциясына және осы Конституциялық заңға сәйкес құрылатын жергілікті" деген сөздер ", Қазақстан Республикасының Конституциясына және осы Конституциялық заңға сәйкес құрылатын жергілікті және басқа" деген сөздермен ауыстырылсын;
2-тармақта:
1) тармақшадағы ", мамандандырылған сот - Қазақстан Республикасының Әскери соты, мамандандырылған қаржылық соттар және басқалар" деген сөздер алып тасталсын;
2) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
"2) аудандық және оларға теңестірілген соттар (қалалық сот, ауданаралық сот).";
3-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
"3. Қазақстан Республикасында басқа соттар, оның ішінде мамандандырылған (әскери, қаржылық, экономикалық, әкімшілік, кәмелетке толмағандардың істері жөніндегі және басқа) соттар құрылуы мүмкін.";
мынадай мазмұндағы 3-1-тармақпен толықтырылсын:
"3-1. Мамандандырылған соттарды облыстық немесе аудандық сот мәртебесімен Қазақстан Республикасының Президенті құрады.";
4-тармақта:
"Соты мен жергілікті" деген сөздер "Сотының, жергілікті және басқа" деген сөздермен ауыстырылсын;
"елтаңбасы" деген сөз "Елтаңбасы" деген сөзбен ауыстырылсын;
3) 9-бапта:
1-тармақ мынадай мазмұндағы 3-1) тармақшамен толықтырылсын:
"3-1) аудандық соттың жұмыс жоспарын бекітеді;";
2-тармақта:
екінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
"Аудандық сотта төраға, сондай-ақ судьялар болмаған жағдайда олардың міндеттерін атқару облыстық сот төрағасының өкімімен басқа соттың судьяларына жүктеледі.";
мынадай мазмұндағы үшінші бөлікпен толықтырылсын:
"Аудандық сот төрағасының өкілеттігі мерзімінен бұрын тоқтатылған немесе өкілеттік мерзімі аяқталған жағдайда төрағаның міндетін уақытша атқару облыстық сот төрағасының өкімімен осы сот судьяларының біріне жүктеледі.";
4) 11-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"11-бап. Облыстық соттың құрылымы мен құрамы

1. Облыстық сот төрағадан және судьялардан тұрады.
2. Облыстық сотта сот алқалары құрылады және мамандандырылған құрамдар құрылуы мүмкін.
3. Облыстық соттың органдары:
1) жалпы отырыс;
2) апелляциялық сот алқасы;
3) кассациялық сот алқасы болып табылады.
Сот алқасын осы Конституциялық заңда белгіленген тәртіппен қызметке тағайындалатын төраға басқарады.
4. Сот алқасының сандық және дербес құрамын облыстық сот төрағасының ұсынуы бойынша облыстық соттың жалпы отырысы белгілейді.
5. Мамандандырылған құрамдарды облыстық соттың төрағасы жасақтайды.";

5) 13-бап алып тасталсын;
6) 14-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"14-бап. Облыстық соттың төрағасы

1. Облыстық соттың төрағасы судья болып табылады және судьяның міндеттерін атқарумен қатар:
1) судьялардың сот істерін қарауын ұйымдастырады;
2) сот алқасының және мамандандырылған құрамның отырыстарында төрағалық етуге құқылы;
3) облыстық соттың жалпы отырыстарын шақырады және оларға төрағалық етеді;
4) сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жасау және судья әдебі нормаларын сақтау жөніндегі жұмысты қамтамасыз етеді;
5) соттың жалпы отырысының қорытындысы негізінде Жоғары Сот Кеңесіне судья қызметіне кандидаттың тағылымдамасының нәтижелері туралы қорытынды жібереді;
6) облыстық соттың жұмыс жоспарын бекітеді;
7) сот практикасын зерделеуді ұйымдастырады;
8) өкімдер шығарады;
9) сот кеңсесіне жалпы басшылықты жүзеге асырады;
10) азаматтарды жеке қабылдауды жүргізеді;
11) заңда көзделген басқа да өкілеттіктерді жүзеге асырады.
2. Облыстық сот төрағасының өкілеттіктері мерзімінен бұрын тоқтатылған немесе өкілеттік мерзімі аяқталған жағдайда Жоғарғы Сот Төрағасы төрағаның міндетін уақытша атқаруды облыстық соттың сот алқасының төрағасына (судьясына) жүктейді. Облыстық соттың төрағасы уақытша орнында болмаған жағдайда міндеттердің атқарылуын жүктеуді облыстық соттың төрағасы жүзеге асырады.";

7) 15-бапта:
тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

"15-бап. Облыстық соттың сот алқасының төрағасы";

1-тармақта:
бірінші абзацтағы "сот алқасының" деген сөздер "соттың сот алқасының" деген сөздермен ауыстырылсын;
1) тармақшадағы "алқа" деген сөз "сот алқасы" деген сөздермен ауыстырылсын;
2) тармақшадағы "алқа" деген сөз "сот алқасының" деген сөздермен ауыстырылсын;
3) тармақшадағы "алқа құрамында" деген сөздер алып тасталсын;
5) тармақшадағы "алқа" деген сөз "сот алқасының" деген сөздермен ауыстырылсын;
2-тармақтағы "Алқа" деген сөз "Сот алқасының" деген сөздермен ауыстырылсын;
8) 16-баптың 1-тармағында:
1) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
"1) тиісті сот алқасының сандық және дербес құрамын белгілейді;";
2) тармақша алып тасталсын;
3) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
"3) облыстық сот төрағасы мен сот алқалары төрағаларының ақпаратын тыңдайды;";
9) тармақшадағы "Әділет біліктілік алқасына" деген сөздер алып тасталсын;
9) 17-бапта:
1-тармақта:
"Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты" деген сөздер "Жоғарғы Сот" деген сөздермен ауыстырылсын;
"жалпы юрисдикция соттарының" деген сөздер "жергілікті және басқа соттардың" деген сөздермен ауыстырылсын;
2-тармақта:
бірінші абзацтағы "Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты" деген сөздер "Жоғарғы Сот" деген сөздермен ауыстырылсын;
3) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
"3) нормативтік қаулылар қабылдайды, сот практикасы мәселелері бойынша түсіндірме береді;";
10) 18-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"18-бап. Жоғарғы Соттың құрылымы мен құрамы

1. Жоғарғы Сот Төрағадан және судьялардан тұрады.
Жоғарғы Сот судьяларының жалпы санын Жоғарғы Сот Төрағасының ұсынуы бойынша Қазақстан Республикасының Президенті белгілейді.
2. Жоғарғы Сотта сот алқалары құрылады және мамандандырылған құрамдар құрылуы мүмкін.
3. Жоғарғы Соттың органдары:
1) жалпы отырыс;
2) азаматтық және әкімшілік істер жөніндегі қадағалаушы сот алқасы;
3) қылмыстық істер жөніндегі қадағалаушы сот алқасы болып табылады.
Сот алқасын осы Конституциялық заңда белгіленген тәртіппен қызметке тағайындалатын төраға басқарады.
4. Сот алқасының сандық және дербес құрамын Жоғарғы Сот Төрағасының ұсынуы бойынша Жоғарғы Соттың жалпы отырысы белгілейді.
5. Мамандандырылған құрамдарды Жоғарғы Соттың Төрағасы жасақтайды.
6. Жоғарғы Соттың жанынан ғылыми-консультациялық кеңес және
баспа органы құрылады.";

11) 19-бап алып тасталсын;
12) 20-бапта:
1-тармақта:
1) және 2) тармақшалар мынадай редакцияда жазылсын:
"1) жоғары сот органы ретінде Жоғарғы Сотты басқарады;
2) сот алқалары мен мамандандырылған құрамның отырыстарында төрағалық етуге құқылы;";
6) тармақшада:
"бір алқаның" деген сөздер "бір сот алқасының" деген сөздермен ауыстырылсын;
"басқа алқаның" деген сөздер "басқа сот алқасының" деген сөздермен ауыстырылсын;
9) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
"9) Жоғарғы Сот Аппараты туралы ережені, оның құрылымы мен штатын бекітеді, сондай-ақ Аппараттың қызметіне жалпы басшылықты жүзеге асырады;";
2-тармақта:
2) және 3) тармақшалар мынадай редакцияда жазылсын:
"2) жергілікті және басқа соттардың төрағалары мен сот алқалары төрағалары, Жоғарғы Соттың сот алқаларының төрағалары мен судьялары қызметінің бос орындарына кандидатураларды балама негізде соттардың тиісті жалпы отырыстарының қарауына енгізеді;
3) жергілікті және басқа соттардың жалпы отырыстарының шешімі негізінде аудандық соттардың төрағалары қызметінің бос орындарына кандидатураларды Жоғары Сот Кеңесіне ұсынады;";
мынадай мазмұндағы 3-1) тармақшамен толықтырылсын:
"3-1) Жоғарғы Соттың жалпы отырысының шешімі негізінде облыстық соттардың төрағалары мен сот алқаларының төрағалары, Жоғарғы Соттың сот алқаларының төрағалары мен судьялары қызметіне кандидатураларды Жоғары Сот Кеңесіне ұсынады;";
5) тармақшада:
"тиісінше", "және Әділет біліктілік алқасына" деген сөздер алып тасталсын;
"алқа төрағалары" деген сөздер "сот алқалары төрағалары" деген сөздермен ауыстырылсын;
"ұсыныс" деген сөзден кейін "пен материалдар" деген сөздермен толықтырылсын;
3-тармақта:
"өкімі бойынша" деген сөздер "өкімімен" деген сөзбен ауыстырылсын;
"алқалардың бірінің төрағасына" деген сөздер "сот алқалары төрағаларының біріне" деген сөздермен ауыстырылсын;
4-тармақтағы "Сот алқалары төрағаларының" деген сөздер "Соттың сот алқалары төрағаларының (судьясының)" деген сөздермен ауыстырылсын;
13) 21-бапта:
тақырыбындағы "Сот алқасының" деген сөздер "Соттың сот алқасының" деген сөздермен ауыстырылсын;
1-тармақта:
бірінші абзацтағы "Сот алқасының" деген сөздер "Соттың сот алқасының" деген сөздермен ауыстырылсын;
1) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
"1) сот алқасының отырыстарында төрағалық етеді;";
мынадай мазмұндағы 1-1) тармақшамен толықтырылсын:
"1-1) судьялардың сот істерін қарауын ұйымдастырады;";
4) тармақшадағы "алқа" деген сөз "сот алқасының" деген сөздермен ауыстырылсын;
2-тармақтағы "Алқа" деген сөз "Сот алқасының" деген сөздермен ауыстырылсын;
14) 22-баптың 1-тармағында:
1) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
"1) Жоғарғы Сот Төрағасының ұсынуы бойынша тиісті сот алқасының сандық және дербес құрамын белгілейді;";
3) тармақшадағы "беретін" деген сөз "береді," деген сөзбен ауыстырылсын;
4) тармақшадағы "Сот алқалары" деген сөздер "Соттың сот алқалары" деген сөздермен ауыстырылсын;
6) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
"6) облыстық соттардың төрағалары, сот алқаларының төрағалары, Жоғарғы Соттың сот алқаларының төрағалары мен судьялары қызметінің бос орындарына кандидатураларды талқылайды және тиісті қорытындылар шығарады;";
мынадай мазмұндағы 7-2) тармақшамен толықтырылсын:
"7-2) судья мантиясының нысаны мен сипатын бекітеді;";
15) 29-бапта:
1-тармақтың төртінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:
"біліктілік емтиханын, оның ішінде мамандандырылған магистратурада тапсырған;";
2-тармақтағы "он жыл жұмыс стажы бар, оның ішінде, әдетте, кемінде бес жыл судья болған" деген сөздер "он бес жыл жұмыс стажы бар немесе кемінде бес жыл судьялық жұмыс стажы бар" деген сөздермен ауыстырылсын;
3-тармақтағы "он бес жыл жұмыс стажы бар, оның ішінде, әдетте, кемінде он жыл судья болған" деген сөздер "жиырма жыл жұмыс стажы бар немесе кемінде он жыл судьялық жұмыс стажы бар" деген сөздермен ауыстырылсын;
4-тармақ мынадай мазмұндағы бірінші сөйлеммен толықтырылсын:
"Судьялыққа кандидаттар тұрақты негізде сотта тағылымдамадан өтеді.";
16) 29-1-баптың 2-тармағы "жергілікті" деген сөзден кейін "және басқа" деген сөздермен толықтырылсын;
17) 30-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"30-бап. Судья қызметіне кандидаттарды іріктеу

1. Судья қызметіне кандидаттарға тегіне, әлеуметтік және мүліктік жағдайына, қай нәсілге және ұлтқа жататынына, жынысына, саяси көзқарасына, діни нанымына және өзге де мән-жайларға қарамастан қызметке орналасуға тең құқық қамтамасыз етіледі.
2. Жергілікті және басқа соттардың судьялары қызметінің бос орындарына кандидаттар іріктеуді Жоғары Сот Кеңесі бос орынға орналасуға өтініш берген және осы Конституциялық заңның 29-бабының талаптарына сай келетін адамдар арасынан конкурстық негізде жүзеге асырады.
Жоғары Сот Кеңесі конкурстың нәтижелері бойынша жергілікті және басқа соттардың судьялары қызметінің бос орындарына кандидаттарды қызметке тағайындау үшін Қазақстан Республикасының Президентіне ұсынады.
3. Аудандық сот төрағасы қызметінің бос орнына кандидатураны тиісті облыстық соттың жалпы отырысының шешімі негізінде Жоғарғы Сот Төрағасы енгізген ұсыну бойынша Жоғары Сот Кеңесі қарайды.
Облыстық соттардың төрағалары мен сот алқаларының төрағалары, Жоғарғы Соттың сот алқаларының төрағалары мен судьялары қызметінің бос орындарына кандидатураларды Жоғарғы Соттың жалпы отырысының шешімі негізінде Жоғарғы Сот Төрағасы енгізген ұсыну бойынша Жоғары Сот Кеңесі қарайды.
Жоғарғы Соттың сот алқасының төрағасы қызметіне кандидат Жоғарғы Сот судьяларының арасынан ұсынылады.
Жоғары Сот Кеңесі жергілікті және басқа соттардың төрағалары, сот алқаларының төрағалары, Жоғарғы Соттың сот алқаларының төрағалары қызметінің бос орындарына кандидаттарды қызметке тағайындау үшін Қазақстан Республикасының Президентіне ұсынады.
Жоғарғы Соттың Төрағасы қызметіне кандидатураны Жоғары Сот Кеңесі қарайды.
Жоғары Сот Кеңесі Жоғарғы Соттың Төрағасы, судьясы қызметінің бос орындарына кандидаттарды Қазақстан Республикасы Парламентінің Сенатына ұсынуы үшін Қазақстан Республикасының Президентіне ұсынады.";

18) 31-бапта:
2-тармақтағы "Облыстық соттың судьясын" деген сөздер "Жергілікті және басқа соттардың судьяларын" деген сөздермен ауыстырылсын;
3 және 4-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:
"3. Жергілікті және басқа соттардың сот алқалары төрағаларын, Жоғарғы Соттың сот алқаларының төрағаларын Жоғарғы Сот Төрағасының ұсынуы және Жоғарғы Соттың жалпы отырысының шешімі негізінде Жоғары Сот Кеңесінің ұсынымы бойынша бес жыл мерзімге Қазақстан Республикасының Президенті тағайындайды.
4. Жоғарғы Соттың Төрағасын Жоғары Сот Кеңесінің ұсынымына негізделген Қазақстан Республикасы Президентінің ұсынуы бойынша бес жыл мерзімге Сенат сайлайды.";
5-тармақтағы "Облыстық соттардың төрағалары мен алқаларының төрағаларын" деген сөздер "Жергілікті және басқа соттардың төрағаларын" деген сөздермен ауыстырылсын;
6-тармақ алып тасталсын;
7-тармақта:
бірінші бөліктегі "Жоғарғы Соттың Төрағасы мен алқаларының төрағалары, облыстық соттың төрағасы мен алқаларының төрағалары, аудандық соттың төрағасы" деген сөздер "Жергілікті және басқа соттардың төрағалары мен сот алқаларының төрағалары, Жоғарғы Соттың Төрағасы мен сот алқаларының төрағалары" деген сөздермен ауыстырылсын;
екінші бөліктегі "төраға мен алқа төрағасы" деген сөздер "жергілікті және басқа соттардың төрағалары мен сот алқаларының төрағалары" деген сөздермен ауыстырылсын;
8-тармақтағы "таратылған кезде" деген сөздер "таратылған, судьялардың жалпы саны қысқартылған кезде" деген сөздермен ауыстырылсын;
19) 32-бапта:
2-тармақтағы ", Жоғарғы Сот алқаларының төрағалары" деген сөздер алып тасталсын;
3-тармақ алып тасталсын;
4-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
"4. Облыстық соттың төрағасы, сот алқасының төрағасы мен судьясы, аудандық соттың төрағасы мен судьясы қызметіне алғаш рет тағайындалған адамдар облыстық соттың жалпы отырысында ант береді.
Судья төраға не сот алқасының төрағасы немесе басқа соттың судьясы болып тағайындалған кезде қайтадан ант бермейді.";
20) 33-баптың 1-тармағы мынадай мазмұндағы 3-2) тармақшамен толықтырылсын:
"3-2) кәсіби жарамсыздығына байланысты судьяның атқаратын қызметіне сәйкес келмейтіні туралы Сот жюриінің қорытындысы болса.
Судьяның өкілеттіктері тоқтатыла тұрған кезде оның тиісті соттың төрағасы немесе сот алқасының төрағасы қызметіндегі өкілеттіктері тоқтатыла тұрады;";
21) 34-бапта:
1-тармақта:
8) тармақша "егер" деген сөзден кейін "соттың төрағасы, сот алқасының төрағасы немесе" деген сөздермен толықтырылсын;
10) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
"10) судья қызметінде болудың шекті жасына толғанда тоқтатылады.";
3-тармақта:
"не алқа" деген сөздер "не сот алқасы" деген сөздермен ауыстырылсын;
"өкілеттіктері" деген сөзден кейін "оның өз тілегі бойынша не" деген сөздермен толықтырылсын;
4-тармақта:
1) тармақшадағы "Төрағасы, алқа төрағалары мен" деген сөздер "Төрағасына," деген сөзбен ауыстырылсын;
2) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
"2) Жоғарғы Соттың сот алқаларының төрағаларына, жергілікті және басқа соттардың төрағаларына, сот алқаларының төрағалары мен судьяларына қатысты - Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен қабылданады.";
5-тармақта:
бірінші бөліктегі "алқа" деген сөз "сот алқасының" деген сөздермен ауыстырылсын;
екінші бөлікте:
"алқа төрағасын" деген сөздер "сот алқасының төрағасын" деген сөздермен ауыстырылсын;
"өкілеттік" деген сөз "олардың өз тілегі бойынша не өкілеттік" деген сөздермен ауыстырылсын;
6-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
"6. Осы баптың 1-тармағының 1-1)-7), 10) тармақшаларында көзделген жағдайларда, сондай-ақ төрағаның немесе сот алқасы төрағасының өкілеттіктері олардың өз тілегі бойынша тоқтатылған кезде қызметтен босатуға немесе судьяның өкілеттіктерін тоқтатуға Жоғары Сот Кеңесінің ұсынымдары талап етілмейді.";
22) мынадай мазмұндағы 34-1-баппен толықтырылсын:

"34-1-бап. Судья қызметінде болудың шекті жасы

Судья қызметінде болуға шекті жасқа - 65 жасқа толғанға дейін жол беріледі, оны ерекше жағдайларда Жоғарғы Соттың Төрағасы Жоғары Сот Кеңесінің келісімімен бес жылдан аспайтын мерзімге ұзартуы мүмкін.";

23) 35-баптың 1-тармағы мынадай редакцияда жазылсын:
"1. Мінсіз беделі бар судьяның судья атағын, судьялар қоғамдастығында болуын, жеке басына тиіспеушілік кепілдігін және осы Конституциялық заңда көзделген өзге де материалдық және әлеуметтік кепілдіктерін сақтай отырып, өкілеттіктерін тоқтатуының ерекше нысаны орнынан түсу деп танылады.
Судьяны орнынан түсу нысанында қызметтен босату судьяның орнынан түсу туралы жазбаша өтініші бойынша жүзеге асырылады.";
24) 36-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"36-бап. Жоғары Сот Кеңесі

1. Жоғары Сот Кеңесі Қазақстан Республикасының Президенті тағайындайтын Төрағадан, хатшыдан және басқа да мүшелерден тұрады.
2. Жоғары Сот Кеңесінің мәртебесі және оның жұмысын ұйымдастыру заңмен айқындалады.";

25) 39-баптың 2-тармағы "және" деген сөзден кейін "соттардың" деген сөзбен толықтырылсын;
26) орыс тіліндегі мәтін өзгертілді, мемлекеттік тілдегі мәтін өзгермейді;
27) 43-баптың 1-тармағындағы "алқа төрағалары" деген сөздер "сот алқаларының төрағалары" деген сөздермен, "алқа төрағаларына" деген сөздер "сот алқаларының төрағаларына" деген сөздермен ауыстырылсын;
28) 46-баптың 1-тармағындағы ", сондай-ақ тәртіптік іс қозғаған тұлға" деген сөздер алып тасталсын;
29) 50-бапта:
тақырыбындағы "Ауысқан" деген сөз "Көшкен" деген сөзбен ауыстырылсын;
мәтініндегі "Қазақстанның бір аймағынан екінші аймағына ауысқан судьяларға" деген сөздер "Қазақстанның бір өңірінен екінші өңіріне судья болып тағайындалған (сайланған) судьяларға, қайта тағайындалған (қайта сайланған) судьяларға" деген сөздермен ауыстырылсын;
30) 51-баптың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

"51-бап. Тұрғын үймен қамтамасыз ету";

31) 53-баптың 2-тармағындағы "нормативтік құқықтық актілерімен белгіленеді" деген сөздер "Үкіметі белгілейді" деген сөздермен ауыстырылсын;
32) 55-бап мынадай мазмұндағы екінші бөлікпен толықтырылсын:
"Біржолғы ақшалай өтемақы төлеу тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.";
33) 56-бапта:
1-тармақтың екінші бөлігі "Жергілікті" деген сөзден кейін "және басқа" деген сөздермен толықтырылсын;
7-тармақ "жергілікті" деген сөзден кейін "және басқа" деген сөздермен толықтырылсын;
34) 57-баптың 1 және 2-тармақтарындағы "және жергілікті" деген сөздер ", жергілікті және басқа" деген сөздермен ауыстырылсын.

2-бап.
1. Осы Конституциялық заң алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.
Облыстық, оларға теңестірілген соттардың және Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының алқа төрағалары өз өкілеттіктерін осы Конституциялық заңда көзделген Қазақстан Республикасы соттарының сот алқалары жасақталғанға дейін сақтайды.
2. Соттардың және сот алқаларының осы Конституциялық заңда айқындалған қылмыстық, азаматтық және әкімшілік істерді қарау жөніндегі іс жүргізу өкілеттіктері тиісті іс жүргізу заңдарымен белгіленеді.

Қазақстан Республикасының
Президенті Н. НАЗАРБАЕВ

On Introduction of Amendments and Supplements to the Constitutional Law of the Republic of Kazakhstan "On Judicial System and Status of Judges of the Republic of Kazakhstan"

Constitutional Law of the Republic of Kazakhstan dated November 17, 2008 N 80-IV

Unofficial translation

Article 1. The Constitutional Law of the Republic of Kazakhstan dated December 25, 2000 "On judicial system and status of judges of the Republic of Kazakhstan" (Bulletin of the Parliament of the Republic of Kazakhstan, 2000, N 23, Article 410, 2006, N 23, Article 136) should be introduced with the following supplements:
1) in Article 2:
in item 1:
the word "flag" should be substituted for the word "Flag";
the word "the image of the State Emblem shall be placed" should be substituted for the words " the State Emblem shall be placed";
in item 2 the words "by the President of the Republic of Kazakhstan" should be substituted for the words "by the plenary session of the Supreme Court";
2) in Article 3:
in item 1 the words " and local" should be substituted for the words ", local and other";
in item 2:
in sub-item 1) the words ", specialised court - the Military Court of the Republic of Kazakhstan, specialised financial courts and others" should be deleted;
sub-item 2) should be worded as follows:
"2) district courts and courts equivalent to them (a city, inter district court).";
item 3 should be worded as follows:
"3. In the Republic of Kazakhstan other courts may be created, including specialised courts (military, financial, economic, administrative, juvenile, and others)"; and
should be supplemented with the following item 3-1:
"3-1. Specialised courts shall be created by the President of the Republic of Kazakhstan with the status of a regional or a district court":
in item 4:
the words "and local’ should be substituted for the words "local and other";
the words "the coat-of-arms" should be substituted for the word "the Coat-of-Arms";
3) in Article 9:
item 1 should be supplemented with the following sub-item 3-1):
"3-1) approve the plan of work of a district court";
in item 2:
part two should be worded as follows:
"In the absence of the Chairman and the judges of the district court, their duties may be assigned to the judges of another court by the order of the Chairman of a regional court"; and
should be supplemented with the following part three:
"In the case of early termination or expiration of the term of office of a district court chairman, the interim duties of the chairman shall be assigned to one of the judges of the court by the order of the chairman of a regional court";
4) Article 11 should be worded as follows:
"Article 11. The Structure and Composition of a Regional Court
1. A regional court shall consist of the chairman and judges.
2. The judicial collegiums shall be and specialized panels may be set up by a regional court.
3. The bodies of the regional court shall be as follows:
1) the plenary session;
2) judicial collegium of appeal;
3) judicial collegium of cassation.
The judicial collegium shall be headed by the chairman, assigned to the position in the procedure stipulated by this Constitutional Law.
4. Numerical and personnel membership of a judicial collegium shall be determined by the plenary session of a regional court pursuant to the proposal of the chairman of the regional court.
5. Specialised panels shall be formed by the Chairman of a regional court.
5) Article 13 should be deleted;
6) Article 14 should be worded as follows:
"Article 14. The Chairman of a regional court
1. The chairman of a regional court shall be a judge, and alongside the performance of his duties as a judge he shall:
1) organise consideration of legal proceedings by judges;
2) have the right to chair the meetings of a judicial collegium and a specialised panel;
3) convene and chair the plenary sessions of a regional court;
4) provide the work on anti-corruption and compliance with the rules of judicial ethics;
5) based on the conclusion of the plenary session of the court, send to the Supreme Judicial Council an opinion on the internship results of a candidate for the judge's position;
6) approve a work plan for a regional court;
7) organise study of judicial practice;
8) issue orders;
9) carry out general administration of the court registry;10) personally receive individuals; and
11) exercise other powers stipulated by the law.
2. In the case of early termination or expiration of the term of the chairman of the regional court, temporary performance of the chairman’s duties shall be assigned to the chairman of a judicial collegium (judge) of the regional court by the Chairman of the Supreme Court. In the temporary absence of the chairman of a regional court, the performance of duties shall be assigned by the chairman of a regional court";
7) in Article 15
the title should be worded as follows:
"Article 15. The Chairman of the Judicial Collegium of a regional court";
in item 1:
the first paragraph after the words "the Chairman" should be supplemented with the words "of a judicial";
sub-item 1) the words "by judges" should be supplemented with the words "of a judicial";
in sub-item 2) the words " at the meetings" should be substituted for the words "at the meetings of a judicial";
in sub-item 3) the words "in the membership of a collegium" should be deleted;
sub-item 5) the words "the activity" should be supplemented with the words "of a judicial"
item 2 the words "of the chairman" should be supplemented with the words " of a judicial";
8) in item 1 of Article 16
sub-item 1) should be worded as follows:
"1) establish the numerical and personal membership of the corresponding collegium";
sub-item 2) should be deleted;
sub-item 3) should be worded as follows:
"3) hear information of the chairman of the regional court and the chairmen of the judicial collegiums;
in sub-item 9) the words "propose to the Qualification Collegium of Justice" should be substituted with the word "provide";
9) in Article 17
in item 1:
the words "of the Republic of Kazakhstan" should be deleted;
the words "courts of general jurisdiction" should be substituted with the words "of the local and other courts";
in item 2:
the words "of the Republic of Kazakhstan" should be deleted;
sub-item 3) should be worded as follows:
"3) issue regulatory resolutions and provide explanations on the issues of judicial practice";
10) Article 18 should be worded as follows:
"Article 18. The Structure and Composition of the Supreme Court
1. The Supreme Court shall consist of the Chairman and judges.
The total number of Supreme Court judges shall be established by the President of the Republic of Kazakhstan pursuant to the proposal of the Chairman of the Supreme Court.
2. The judicial collegiums shall be and specialised panels may be set up by the Supreme Court.
3. The bodies of the Supreme Court shall be as follows:
1) the plenary session;
2) the supervisory collegium for civil and administrative cases;
3) the supervisory collegium for criminal cases.
The judicial collegium shall be headed by the chairman, appointed to the post in the procedure stipulated by the Constitutional Law.
4. The numerical and personnel membership of the judicial collegium shall be determined by the plenary session of the Supreme Court pursuant to the proposal of the Chairman of the Supreme Court.
5. Specialised panels shall be formed by the Chairman of the Supreme Court.
6. The research advisory council and printed organ shall be formed with the Supreme Court’;
11) Article 19 should be deleted;
12) in Article 20
in item 1:
sub-items 1) and 2) should be worded as follows:
"1) head the Supreme Court as a high judicial body;
2) have the right to chair the meetings of the judicial collegiums and specialised panels;
sub-item 6):
the words "of one" should be supplemented with the word "judicial";
the words "of another" should be supplemented with the word "judicial";
sub-item 9) should be worded as follows:
"approve the Regulation on the Executive Office of the High Court, its structure and staff and carry out general administration of the Office activity; ";
in item 2:
sub-items 2) and 3) should be worded as follows:
"2) submit for consideration of the corresponding plenary sessions of the courts on an alternative basis the candidatures for vacant posts of the chairmen and chairmen of the judicial collegiums of local and other courts, the chairmen of the judicial collegiums and judges of the Supreme Court;
3) based on the decision of the plenary sessions of local and other courts, propose the candidatures for vacant posts of the chairmen of district courts to the Supreme Judicial Council; should be supplemented with the following sub-item 3-1):
"3-1) based on the decision of the plenary sessions of the Supreme Court, propose the candidatures for posts of the chairmen and chairmen of the judicial collegiums of the regional courts, the chairmen of the judicial collegiums and judges of the Supreme Court to the Supreme Judicial Council;
in sub-item 5):
the words "respectively", "and the Qualification Collegium of Justice" should be deleted;
the word "proposals" should be supplemented with the words "and materials";
the words "of the chairmen of the collegiums" should be substituted for the words "chairmen of the judicial collegiums";
in item 3:
the words "pursuant to the order" should be substituted for the words "by the order";
the words "of chairmen" should be supplemented with the words "of judicial"
in sub-item 4 the words "of collegiums" should be substituted for the words "of the judicial collegiums (a judge)";
13) in Article 21:
the title after the words "The Chairman" should be supplemented with the words "of a Judicial";
in item 1:
paragraph one after the words "The Chairman" should be supplemented with the words "of a judicial"
sub-item 1) should be worded as follows:
"1) chair the sessions of the judicial collegium’; and
should be supplemented with the following sub-item 1-1):
"1-1) organise consideration of legal proceedings by judges";
sub-item 4) the words "the activity" should be supplemented with the words "of the judicial";
in item 2 the words "of the chairman" should be supplemented with the words "of the judicial";
14) in item 1 of Article 22:
sub-item 1) should be worded as follows:
"1) establish the numerical and personnel membership of the corresponding judicial collegiums pursuant to the proposal of the Chairman of the Supreme Court;
in sub-item 3) the word "providing" should be substituted for "provide";
in sub-item 4) the words "of the chairmen" should be supplemented with the words "of the judicial";
sub-item 6) should be worded as follows:
"6) discuss candidates for vacant positions of the chairmen and the chairmen of the judicial collegiums of the regional courts, the chairmen of the judicial collegiums and the judges of the Supreme Court, and issue corresponding opinions;";
should be supplemented with the following sub-item 7-2):
"7-2) approve the form and description of the judge's gown";
15) in Article 29:
paragraph four of item 1 should be worded as follows:
"has passed the qualifying examination as well as in the specialised magistracy";
in the item 2 the words "ten years, of which, as a rule, not less than five years as a judge" should be substituted for the words "than fifteen years or has a working experience as a judge of not less than five years";
in item 3 the words "fifteen years, of which, as a rule, not less than ten years as a judge" should be substituted for the words "twenty years or has a working experience as a judge of not less than ten years";
item 4 should be supplemented with the following sentence:
"Candidates for the position of a judge shall pass an internship in court on a permanent basis";
16) in item 2 of Article 29-1 the words " of local" should be supplemented with the words "and other";
17) Article 30 should be worded as follows:
"Article 30. Selection of Candidates for Position of a Judge
1. Candidates for the position of a judge shall be guaranteed to have an equal right to the position irrespective of their background, social and property status, race and ethnic origin, sex, political views, religious beliefs and any other circumstances.
2. Selection of candidates for the vacant positions of the judges of the local and other courts shall be carried out by the Supreme Judicial Council on a competitive basis from the persons applying for the vacant positions and meeting the requirements of Article 29 of this Constitutional Law.
Based on the results of the competition, the Supreme Judicial Council shall recommend the candidates for the vacant positions of judges of local and other courts to the President of the Republic of Kazakhstan for appointment.
3. A candidate for the vacant position of a chairman of a district court shall be considered by the Supreme Judicial Council pursuant to the proposal of the Chairman of the Supreme Court submitted by it on the basis of the plenary session’s opinion of the corresponding regional court.
Candidates for the vacant positions of chairmen and chairmen of the judicial collegiums of the regional courts, chairmen of the judicial collegiums and judges of the Supreme Court shall be considered by the Supreme Judicial Council pursuant to the proposal of the Chairman of the Supreme Court submitted by it on the basis of plenary session’s decision of the Supreme Court.
A candidate for the position of the Chairman of the judicial collegium of the Supreme Court shall be recommended from amongst the judges of the Supreme Court.
The Supreme Judicial Council shall recommend candidates for the vacant positions of chairmen, chairmen of judicial collegiums of local and other courts, chairmen of judicial collegiums of the Supreme Court to the President of the Republic of Kazakhstan for appointment.
A candidate for the position of the Chairman of the Supreme Court shall be considered by the Supreme Judicial Council.
The Supreme Judicial Council shall recommend candidates for the vacant positions of the chairman, a judge of the Supreme Court to the President of the Republic of Kazakhstan for introduction to the Senate of the Parliament of the Republic of Kazakhstan.";
18) in Article 31
in item 2 the words "of the regional court" should be substituted for the words "of local and other courts";
items 3 and 4 should be worded as follows:
"3. Chairmen of judicial collegiums of local and other courts, chairmen of judicial collegiums of the Supreme Court shall be appointed by the President of the Republic of Kazakhstan, pursuant to the recommendation of the Supreme Judicial Council based on the proposal of the Chairman of the Supreme Court and the opinion of the plenary session of the Supreme Judicial Council for a five-year term.
4. The Chairman of the Supreme Court shall be elected by the Senate pursuant to the proposal of the President of the Republic of Kazakhstan based on the recommendation of the Supreme Judicial Council for a five-year term.
in item 5 the words "and the chairmen of collegiums of the regional" should be substituted for the words "of local and other’;
item 6 should be deleted;
in item 7:
in part one the words "the Chairman and chairmen of collegiums of the Supreme Court, the chairman and chairmen of collegiums of the regional courts, the chairman of a district court" should be substituted for the words "chairmen and chairmen of the judicial collegiums of local and other courts, the Chairman and chairmen of the judicial collegiums of the Supreme Court";
in part two the words "the chairman and chairman of a collegium" should be substituted for the words "the chairmen and chairmen of the judicial collegiums of local and other courts";
item 8 the words "abolishing of the court" should be supplemented with the words ", reducing the total number of judges";
19) in Article 32
in item 2 the words "of the Supreme Court, chairmen of collegiums" should be deleted;
item 3 should be deleted;
item 4 should be worded as follows:
"4. A person appointed to the position of a chairman, chairman of a judicial collegium and judge of a regional court, chairman and judge of a district court for the first time shall take the oath at the plenary session of a regional court.
In appointing a judge the oath shall not be taken repeatedly by the chairman or the chairman of judicial collegium or the judge of another court";
20) item 1 of Article 33 should be supplemented with the following sub-item 3-2):
"3-2) there is an opinion of the Trial Jury on a judge’s non-compliance with the position due to professional incompetence.
When suspending the powers of a judge, his powers as a chairman or chairman of a judicial collegium of a corresponding court shall be suspended;
21) in Article 34
in item 1:
sub-item 8) the word "if" should be supplemented with the words "chairman of a court, chairman of a judicial collegium or";
sub-item 10) should be worded as follows:
"10) coming of limit age of being in the office of a judge";
item 3:
the words " or the chairman" should be supplemented with the words "of a judicial";
the word "terminated" should be supplemented with the words " on his own wish";
in item 4:
in sub-item 1) the words " the chairmen of collegiums" should be deleted;
sub-item 2) should be worded as follows:
"2) a decree of the President of the Republic of Kazakhstan, against the chairmen of the judicial collegiums of the Supreme Court, chairmen, chairmen of judicial collegiums and judges of local and other courts";
in item 5:
in part one the words "of a collegium" should be substituted for the words " of a judicial collegium";
in part two:
the words "of a collegium" should be substituted for the words " of a judicial collegium";
the words "of the corresponding court" should be supplemented with the words "on their own wish or";
item 6 should be worded as follows:
"6. In cases stipulated by sub-items 1-1) through - 7), 10) of item 1 of this Article, and upon expiry of the powers of the chairman or chairman of the judicial collegium on their own wish, no recommendation of the Supreme Judicial Council for discharge from office or termination of the judge's powers shall be required";
22) should be supplemented with the following article 34-1:
"Article 34-1. The Limit Age of Tenure in the Position of a Judge
Tenure in the position of a judge shall be allowed until reaching by him of the age limit of 65 years, which in exceptional cases may be prolonged for not more than five years by the Chairman of the Supreme Court with the consent of the Supreme Judicial Council.
23) item 1 of Article 35 should be worded as follows:
"Resignation shall be recognised as a special form of termination of powers of the judge who has an impeccable reputation and will continue to retain the title of judge, belonging to the judicial community with guarantees of personal inviolability and other material and social guarantees stipulated by this Constitutional Law.
A judge shall be discharged from office by form of resignation pursuant to the written application of the judge to resign";
24) Article 36 should be worded as follows:
"Article 36. The Supreme Judicial Council
1. The Supreme Judicial Council shall consist of the Chairman, secretary and other members to be appointed to office by the President of the Republic of Kazakhstan
2. The status and organisation of work of the Supreme Judicial Council shall be determined by the law.";
25) in item 2 of Article 39 the words "and chairmen" should be supplemented with the words "of a judicial";
26) in sub-item 4) of item 1 of Article 40 the words "or chairman" should be supplemented with the words "of a judicial";
27) in item 1 of Article 43 the words "against the chairmen", "and chairmen" should be supplemented with the words "of a judicial";
28) in item 1 of Article 46 the words "and the person who initiated the disciplinary case" should be deleted;
29) Article 50
in the title the words "for Transfer" should be substituted for the words "for Relocation";
in the text the word "transferred" should be substituted for the words "appointed (elected) judge, judges, reassigned (re-elected);"
30) the title of Article 51 should be worded as follows:
Article 51. "Housing Provision"
31) in item 2 of Article 53, the words "by the regulatory legal acts" should be substituted for the words "by the Government";
32) Article 55 should be supplemented with the following part two:
"The payment procedure of lump-sum monetary compensation shall be determined by the Government of the Republic of Kazakhstan.";
33) in Article 56:
part two of item 1 the words "of the local" should be supplemented with the words "and others";
item 7, the words "of the local" should be supplemented with the words "and others";
34) in items 1 and 2 of Article 57, the words "and local" should be substituted for the words ", of local and other."

Article 2.
1. This Constitutional Law shall come into force in ten calendar days after its first publication.
Chairmen of collegiums of regional courts and courts equivalent to them and the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan shall retain their powers until the creation of judicial collegiums of courts of the Republic of Kazakhstan provided by the Constitutional Law.
2. Procedural powers of the courts and judicial collegiums determined by the Constitutional Law, on consideration of criminal, civil and administrative cases shall be established by corresponding procedural laws.

President of
the Republic of Kazakhstan N. Nazarbayev