Азаматтық және саяси құқықтар туралы халықаралық пактіге Факультативтік хаттаманы ратификациялау туралы

Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 11 ақпандағы 130-IV Заңы

Нью-Йоркте 2007 жылғы 25 қыркүйекте қол қойылған Азаматтық және саяси құқықтар туралы халықаралық пактіге Факультативтік хаттама, мынадай мәлімдеме жасала отырып, ратификациялансын: "Қазақстан Республикасы Факультативтік хаттаманың 1-бабына сәйкес осы Факультативтік хаттама Қазақстан Республикасы үшін күшіне енген күннен кейін болған мемлекеттік билік органдардың әрекетіне және әрекетсіздігіне не олар қабылдаған актілерге немесе шешімдерге қатысты Қазақстан Республикасы заңының құзырына жататын жеке адамдардың хабарламаларын Адам құқықтары жөніндегі комитеттің қабылдау және қарау құзыретін таниды.".

Қазақстан Республикасының
Президенті Н. Назарбаев

АЗАМАТТЫҚ ЖӘНЕ САЯСИ ҚҰҚЫҚТАР ТУРАЛЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ПАКТІГЕ ФАКУЛЬТАТИВТІК ХАТТАМА

(2009 жылғы 30 қыркүйекте күшіне енді - ҚР СІМ-нің ресми сайты)

Осы Хаттамаға қатысатын мемлекеттер,
Азаматтық және саяси құқықтар туралы Пактінің (бұдан әрі - Пакт деп аталатын) мақсаттарына алдағы уақытта қол жеткізу және оның қаулыларын жүзеге асыру үшін Пактінің IV бөлімінің негізінде құрылған Адам құқықтары жөніндегі комитетке (бұдан әрі - Комитет деп аталатын) жекелеген тұлғалардың өздерінің Пактіде баяндалған қайсыбір құқықтардың бұзылу құрбаны болып табылатынына сендіретін хабарламаларын осы Хаттамада көзделгеніндей қабылдау мен қарау мүмкіндігін беру орынды болатынын назарға ала отырып,
төмендегілер туралы келісті:

1-бап

Осы Хаттаманың қатысушысы болатын Пактіге қатысушы мемлекет өзінің юрисдикциясына жататын заңды тұлғалардың Пактіде баяндалған қайсыбір құқықтарды осы қатысушы мемлекеттің бұзғанының кұрбаны болып табылатынына сендіретін хабарламаларын Комитеттің қабылдау және қарау кұзіретін таниды. Комитет, егер хабарлама осы Хаттаманың қатысушысы болып табылмайтын, Пактіге қатысушы мемлекетке қатысты болса, ондай хабарламаның бірде-бірін қабылдамайды.

2-бап

Пактіде санамаланған кұқықтарының қайсыбірі бұзылды деп сендіретін және де құқықтық қорғаудың қолда бар барлық ішкі құралдарын тауысқан адамдар 1-баптың ережелерін сақтаған жағдайда, Комитеттің қарауына жазбаша хабарлама тапсыра алады.

3-бап

Комитет осы Хаттамаға сәйкес ұсынылған, иесі көрсетілмеген немесе оның пікірінше, осындай хабарлама беру құқығын теріс пайдалану болып табылатын немесе Пактінің ережелеріне сай келмейтін кез келген хабарламаны қабылдауға болмайды деп тани алады.

4-бап

1. 3-баптың ережелері сақталған жағдайда Комитет өзіне осы Хаттамаға сәйкес тапсырылған, Пактінің қайсыбір ережелері бұзылды деп сендіретін кез келген хабарламаны осы Хаттамаға қатысушы мемлекеттің назарына жеткізеді.
2. Хабарламаны алған мемлекет алты ай ішінде Комитетке осы мәселені және, егер ондайлар орын алған болса, осы мемлекет қабылдауы мүмкін кез келген шараларды түсіндіретін жазбаша түсініктемені немесе мәлімдемені тапсырады.

5-бап

1. Комитет осы Хаттамаға сәйкес алынған хабарламаларды өзіне жекелеген тұлға және мүдделі қатысушы мемлекет ұсынған барлық жазбаша деректерді ескере отырып қарайды.
2. Комитет:
а) осы мәселе халықаралық талқылаудың немесе реттеудің басқа рәсіміне сәйкес қаралмайтынына;
b) осы адамның құқықтық қорғаудың барлық қол жетімді ішкі құралдарын тауысқанына көз жеткізгенге дейін тұлғалардан келіп түскен ешбір хабарламаларды қарамайды. Бұл ереже осындай құралдарды қолдану орынсыз созылып кеткен жағдайларда қолданылмайды.
3. Осы Хаттамада көзделген хабарламаларды қарау кезінде Комитет жабық отырыс өткізеді.
4. Комитет өз ұйғарымдарын тиісті қатысушы мемлекетке және тұлғаға хабарлайды.

6-бап

Комитет Пактінің 45-бабында көзделген өзінің жыл сайынғы баяндамасына осы Хаттамаға сәйкес өз қызметі туралы қысқаша есеп енгізеді.

7-бап

Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясы 1960 жылғы 14 желтоқсанда қабылдаған Отар елдер мен халықтарға тәуелсіздік беру туралы декларацияға қатысты 1514 (XV) қарарының мақсаттарына қол жеткізгенге дейін осы Хаттаманың ережелері бұл халықтарға Біріккен Ұлттар Ұйымының Жарғысымен және басқа да халықаралық конвенциялармен және Біріккен Ұлттар Ұйымының және оның мамандандырылған мекемелерінің құжаттарымен берілген петиция беру құқығын қандай да бір түрде шектемейді.

8-бап

1. Осы Хаттама Пактіге қол қойған кез келген мемлекеттің қол қоюы үшін ашық.
2. Осы Хаттама Пактіні ратификациялаған немесе оған қосылған кез келген мемлекеттің ратификациялауына жатады. Ратификациялау грамотасы Біріккен Ұлттар Ұйымы Бас хатшысының сақтауына беріледі.
3. Осы Хаттама Пактіні ратификациялаған немесе оған қосылған кез келген мемлекеттің қосылуы үшін ашық.
4. Қосылу Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына қосылу туралы құжатты сақтауға беру арқылы жүзеге асырылады.
5. Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысы осы Хаттамаға қол қойған немесе оған қосылған барлық мемлекеттерге әрбір ратификациялау грамотасының немесе қосылу туралы құжаттың сақтауға берілгені туралы хабарлайды.

9-бап

1. Пакті күшіне енген жағдайда осы Хаттама оныншы ратификациялау грамотасы немесе қосылу туралы құжат Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына сақтауға берілген күннен бастап үш айдан кейін күшіне енеді.
2. Осы Хаттаманы оныншы ратификациялау грамотасы немесе қосылу туралы құжат сақтауға берілгеннен кейін ратификациялайтын немесе оған қосылатын әрбір мемлекет үшін осы Хаттама оның жеке ратификациялау грамотасы немесе қосылу туралы құжаты сақтауға берілген күннен бастап үш айдан кейін күшіне енеді.

10-бап

Осы Хаттаманың қаулылары федеративтік мемлекеттердің барлық бөліктерінде қандай да болсын шектеусіз немесе ерекшеліксіз қолданылады.

11-бап

1. Осы Хаттамаға қатысушы кез келген мемлекет түзетулер ұсынуы және оларды Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына тапсыруы мүмкін. Бас хатшы бұдан соң ұсынылған кез келген түзетулерді, осы ұсынысты қарау және ол бойынша дауысқа салуды өткізу мақсатында қатысушы мемлекеттердің конференциясын шақыруды жақтайтын-жақтамайтынын өзіне хабарлауды өтіне отырып, осы Хаттамаға қатысушы мемлекеттерге жөнелтеді. Егер мұндай конференцияны шақыруды қатысушы мемлекеттердің кемінде үштен бірі жақтаса, Бас хатшы Біріккен Ұлттар Ұйымының аясында осы конференцияны шақырады. Осы конференциядағы дауыс беруге келген және қатысқан қатысушы мемлекеттердің көпшілігі қабылдаған кез келген түзету Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясының бекітуіне ұсынылады.
2. Түзетулер Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясы бекіткеннен кейін және осы Хаттамаға қатысушы мемлекеттердің үштен екі көпшілігі өздерінің конституциялық рәсімдеріне сәйкес қабылдағаннан кейін күшіне енеді.
3. Түзетулер күшіне енген кезде, түзетуді оларды қабылдаған қатысушы мемлекеттер үшін міндетті болып табылады, ал басқа қатысушы мемлекеттер үшін осы Хаттаманың қаулылары және олар қабылдаған кез келген бұрынғы түзетулер міндетті болып қалады.

12-бап

1. Әрбір қатысушы мемлекет Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысының атына жазбаша хабарлама жіберу жолымен кез келген уақытта осы Хаттаманың күшін жоя алады. Күшін жою Бас хатшы әлгі хабарламаны алған күннен бастап үш айдан кейін күшіне енеді.
2. Күшін жою - күшін жою күшіне енетін күнге дейін 2-бапқа сәйкес ұсынылған кез келген хабарламаға осы Хаттаманың ережелерін қолдануды жалғастыруға кедергі келтірмейді.

13-бап

Осы Хаттаманың 8-бабының 5-тармағына сәйкес жасалған хабарламаларға қарамастан Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысы Пактінің 48-бабының 1-тармағында айтылған барлық мемлекеттерге:
а) 8-бапқа сәйкес қол қоюлар, ратификациялаулар және қосылулар;
b) 9-бапқа сәйкес осы Хаттаманың күшіне енген күні және 11-бапқа сәйкес кез келген түзетулердің күшіне енген күні;
с) 12-бапқа сәйкес күшін жоюлар жөнінде хабарлайды.

14-бап

1. Ағылшын, испан, қытай, орыс және француз мәтіндері тең мағыналы болатын осы Хаттама Біріккен Ұлттар Ұйымының мұрағатына сақтауға тапсырылуға тиіс.
2. Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысы осы Хаттаманың расталған көшірмелерін Пактінің 48-бабында көрсетілген барлық мемлекеттерге жібереді.
Осыны куәландыру үшін тиісті үкіметтер тиісінше уәкілеттік берген төменде қол қоюшылар, қол қою үшін Нью-Йоркте бір мың тоғыз жүз алпыс алтыншы жылғы он тоғызынша желтоқсанда ашылған осы Хаттамаға қол қойды.

РҚАО-ның ескертуі: Қол қойған мемлекеттердің тізімі қазақ тіліндегі мәтінде берілмеген.

Осымен 1966 жылғы 16 желтоқсанда Нью-Йорк қаласында жасалған Азаматтық және саяси құқықтары туралы халықаралық пактіге Факультативтік хаттаманы мемлекеттік тілдегі аудармасының дәлме-дәлдігін куәландырамын

Қазақстан Республикасы
Сыртқы істер министрлігінің
Мемлекеттік тіл және құқықтық
сараптама басқармасының бастығы М. Сапарбекова

РҚАО-ның ескертуі: бұдан әрі Факультативтік хаттаманың мәтіні ағылшын, француз, қытай және испан тілдерінде берілген.

On ratification of the Optional Protocol to the International Covenant on Civil and Political Rights

Law of the Republic of Kazakhstan of 11 February 2009

To ratify the Optional Protocol to the International Covenant on Civil and Political Rights, concluded in New-York on 16 December 1966 signed by the Republic of Kazakhstan on 25 September 2007 with the following declaration:
«The Republic of Kazakhstan, in accordance with article 1 of the Optional Protocol to the International Covenant on Civil and Political Rights, recognizes the competence of the Human Rights Committee to receive and consider communications from individuals subject to the jurisdiction of the Republic of Kazakhstan concerning actions and omissions by the State authorities or acts or decisions adopted by them following the entry into force of this Optional Protocol in the Republic of Kazakhstan».

President
of the Republic of Kazakhstan N. NAZARBAYEV
Astana, Akorda, 11 February 2009 № 130-IV

Optional Protocol to the International Covenant on Civil and Political Rights

Adopted and opened for signature, ratification and accession by General Assembly resolution 2200A (XXI) of 16 December 1966 entry into force 23 March 1976
The States Parties to the present Protocol,
Considering that in order further to achieve the purposes of the International Covenant on Civil and Political Rights (hereinafter referred to as the Covenant) and the implemenation of its provisions it would be appropriate to enable the Human Rights Committee set up in part IV of the Covenant (hereinafter referred to as the Committee) to receive and consider, as provided in the present Protocol, communications from individuals claiming to be victims of violations of any of the rights set forth in the Covenant.
Have agreed as follows:

Article 1

A State Party to the Covenant that becomes a Party to the present Protocol recognizes the competence of the Committee to receive and consider communications from individuals subject to its jurisdiction who claim to be victims of a violation by that State Party of any of the rights set forth in the Covenant. No communication shall be received by the Committee if it concerns a State Party to the Covenant which is not a Party to the present Protocol.

Article 2

Subject to the provisions of article 1, individuals who claim that any of their rights enumerated in the Covenant have been violated and who have exhausted all available domestic remedies may submit a written communication to the Committee for consideration.

Article 3

The Committee shall consider inadmissible any communciation under the present Protocol which is anonymous, or which it considers to be an abuse of the right of submission of such communications or to be incompatible with the provisions of the Covenant.

Article 4

1. Subject to the provisions of article 3, the Committee shall bring any communications submitted to it under the present Protocol to the attention of the State Party to the present Protocol alleged to be violating any provision of the Covenant.
2. Within six months, the receiving State shall submit to the Committee written explanations or statements clarifying the matter and the remedy, if any, that may have been taken by that State.

Article 5

1. The Committee shall consider communications received under the present Protocol in the light of all written information made available to it by the individual and by the State Party concerned.
2. The Committee shall not consider any communication from an individual unless it has ascertained that:
(a) The same matter is not being examined under another procedure of international investigation or settlement;
(b) The individual has exhausted all available domestic remedies. This shall not be the rule where the application of the remedies is unreasonably prolonged.
3. The Committee shall hold closed meetings when examining communications under the present Protocol.
4. The Committee shall forward its views to the State Party concerned and to the individual.

Article 6

The Committee shall include in its annual report under article 45 of the Covenant a summary of its activities under the present Protocol.

Article 7

Pending the achievement of the objectives of resolution 1514(XV) adopted by the General Assembly of the United Nations on 14 December 1960 concerning the Declaration on the Granting of Independence to Colonial Countries and Peoples, the provisions of the present Protocol shall in no way limit the right of petition granted to these peoples by the Charter of the United Nations and other international conventions and instruments under the United Nations and its specialized agencies.

Article 8

1. The present Protocol is open for signature by any State which has signed the Covenant.
2. The present Protocol is subject to ratification by any State which has ratified or acceded to the Covenant. Instruments of ratification shall be deposited with the Secretary-General of the United Nations.
3. The present Protocol shall be open to accession by any State which has ratified or acceded to the Covenant.
4. Accession shall be effected by the deposit of an instrument of accession with the Secretary-General of the United Nations.
5. The Secretary-General of the United Nations shall inform all States which have signed the present Protocol or acceded to it of the deposit of each instrument of ratification or accession.

Article 9

1. Subject to the entry into force of the Covenant, the present Protocol shall enter into force three months after the date of the deposit with the Secretary-General of the United Nations of the tenth instrument of ratification or instrument of accession.
2. For each State ratifying the present Protocol or acceding to it after the deposit of the tenth instrument of ratification or instrument of accession, the present Protocol shall enter into force three months after the date of the deposit of its own instrument of ratification or instrument of accession.

Article 10

The provisions of the present Protocol shall extend to all parts of federal States without any limitations or exceptions.

Article 11

1. Any State Party to the present Protocol may propose an amendment and file it with the Secretary-General of the United Nations. The Secretary-General shall thereupon communicate any proposed amendments to the States Parties to the present Protocol with a request that they notify him whether they favour a conference of States Parties for the purpose of considering and voting upon the proposal. In the event that at least one third of the States Parties favours such a conference, the Secretary-General shall convene the conference under the auspices of the United Nations. Any amendment adopted by a majority of the States Parties present and voting at the conference shall be submitted to the General Assembly of the United Nations for approval.
2. Amendments shall come into force when they have been approved by the General Assembly of the United Nations and accepted by a two-thirds majority of the States Parties to the present Protocol in accordance with their respective constitutional processes.
3. When amendments come into force, they shall be binding on those States Parties which have accepted them, other States Parties still being bound by the provisions of the present Protocol and any earlier amendment which they have accepted.

Article 12

1. Any State Party may denounce the present Protocol at any time by written notification addressed to the Secretary-General of the United Nations. Denunciation shall take effect three months after the date of receipt of the notification by the Secretary-General.
2. Denunciation shall be without prejudice to the continued application of the provisions of the present Protocol to any communication submitted under article 2 before the effective date of denunciation.

Article 13

Irrespective of the notifications made under article 8, paragraph 5, of the present Protocol, the Secretary-General of the United Nations shall inform all States referred to in article 48, paragraph I, of the Covenant of the following particulars:
(a) Signatures, ratifications and accessions under article 8;
(b) The date of the entry into force of the present Protocol under article 9 and the date of the entry into force of any amendments under article 11;
(c) Denunciations under article 12.

Article 14

1. The present Protocol, of which the Chinese, English, French, Russian and Spanish texts are equally authentic, shall be deposited in the archives of the United Nations.
2. The Secretary-General of the United Nations shall transmit certified copies of the present Protocol to all States referred to in article 48 of the Covenant.