Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне өлім жазасы мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 10 шілдедегі N 175-IV Заңы

1-бап. Қазақстан Республикасының мына заңнамалық актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:

1. 1997 жылғы 16 шілдедегі Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексіне (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1997 ж., N 15-16, 211-құжат; 1998 ж., N 16, 219-құжат; N 17-18, 225-құжат; 1999 ж., N 20, 721-құжат; N 21, 774-құжат; 2000 ж., N 6, 141-құжат; 2001 ж., N 8, 53, 54-құжаттар; 2002 ж., N 4, 32, 33-құжаттар; N 10, 106-құжат; N 17, 155-құжат; N 23-24, 192-құжат; 2003 ж., N 15, 137-құжат; N 18, 142-құжат; 2004 ж., N 5, 22-құжат; N 17, 97-құжат; N 23, 139-құжат; 2005 ж., N 13, 53-құжат; N 14, 58-құжат; N 21-22, 87-құжат; 2006 ж., N 2, 19-құжат; N 3, 22-құжат; N 5-6, 31-құжат; N 8, 45-құжат; N 12, 72-құжат; N 15, 92-құжат; 2007 ж., N 1, 2-құжат; N 4, 33-құжат; N 5-6, 40-құжат; N 9, 67-құжат; N 10, 69-құжат; N 17, 140-құжат; 2008 ж., N 12, 48-құжат; N 13-14, 58-құжат; N 17-18, 72-құжат; N 23, 114-құжат; N 24, 126-құжат; 2009 ж., N 6-7, 32-құжат):

1) 48-баптың үшінші бөлігінің бірінші сөйлеміндегі "ол осы Кодекстің 49-бабының бірінші бөлігінде, 250-бабының төртінші бөлігінде, 259-бабының төртінші бөлігінде, 260-бабының төртінші бөлігінде, 261-бабының төртінші бөлігінде аталған ерекше" деген сөздер "ал аса" деген сөздермен ауыстырылсын;

2) 49-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
"1. Өлім жазасы - ату жазасы адамдардың қаза болуына ұштасқан террористік қылмыстар үшін, сондай-ақ соғыс уақытында жасалған аса ауыр қылмыстар үшін ең ауыр жаза ретінде белгіленеді, ондай жазаға кесілген адамға кешірім жасау туралы өтініш ету құқығы беріледі.";

3) 69-баптың бесінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
"5. Осы Кодекс бойынша өлім жазасы немесе өмір бойына бас бостандығынан айыру тағайындалуы мүмкін қылмысты жасаған адамға талап қою мерзімін қолдану туралы мәселені сот шешеді. Егер сот талап қою мерзімінің бітуіне байланысты адамды қылмыстық жауаптылықтан босату мүмкін деп таппаса, өлім жазасы өмір бойына бас бостандығынан айырумен ауыстырылады, ал өмір бойына бас бостандығынан айыру жиырма бес жыл мерзімге бас бостандығынан айырумен ауыстырылады.";

4) 96-баптың екінші бөлігінде:
бірінші абзацтың в) тармағындағы "не адамды кепілге алумен" деген сөздер алып тасталсын;
екінші абзацтағы "не мүлкін тәркілеу арқылы немесе онсыз өлім жазасына" деген сөздер алып тасталсын;

5) 160-бапта :
бірінші абзац "Геноцид" деген сөздің алдынан "1." деген цифрмен толықтырылсын;
екінші абзацтағы "өлім жазасына немесе" деген сөздер алып тасталсын;
мынадай мазмұндағы екінші бөлікпен толықтырылсын:
"2. Соғыс уақытында жасалған нақ сол әрекеттер -
он бес жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға не өлім жазасына немесе өмір бойына бас бостандығынан айыруға жазаланады.";

6) 165-бапта :
бірінші абзацта:
"Мемлекеттік опасыздық" деген сөздердің алдынан "1." деген цифрмен толықтырылсын;
"соғыс уақытында немесе" деген сөздер алып тасталсын;
екінші абзацта:
"соғыс уақытында немесе" деген сөздер алып тасталсын;
"мүлкі тәркіленіп немесе онсыз жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға не өлім жазасына немесе" деген сөздер "он бес жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға не" деген сөздермен ауыстырылсын;
мынадай мазмұндағы екінші бөлікпен толықтырылсын:
"2. Соғыс уақытында жасалған нақ сол әрекеттер -
мүлкі тәркіленіп, он бес жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға не өлім жазасына немесе мүлкі тәркіленіп, өмір бойына бас бостандығынан айыруға жазаланады.";

7) 233-бапта :
төртінші бөліктің бірінші абзацы "не халықаралық қорғау аясындағы адамдарға немесе ұйымдарға шабуыл жасаумен, адамды кепілге алумен, жайларды, ғимараттарды, қатынас және байланыс құралдарын басып алумен, әуе немесе су көлігін не жылжымалы темір жол құрамын айдап әкетумен, сол сияқты басып алумен ұштасқан адам өміріне қол сұғу" деген сөздермен толықтырылсын;
ескерту мынадай редакцияда жазылсын:
"Ескертулер.
1. Терроризм актісін дайындауға қатысқан адам, егер ол мемлекеттік органдарға дер кезінде ескертуімен немесе өзге тәсілмен терроризм актісін болғызбауға септігін тигізсе және егер оның іс-әрекетінде өзге қылмыс құрамы болмаса, қылмыстық жауаптылықтан босатылады.
2. Осы Кодекстің 162, 163, 167, 171, 233, 233-1, 233-2, 233-3, 234, 238, 239-баптарында көзделген қылмыстар террористік қылмыстар деп танылады.";

8) 340-баптың екінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:
"он жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға не өмір бойына бас бостандығынан айыруға жазаланады.";

9) 367-бапта :
үшінші бөлікте:
бірінші абзац мынадай редакцияда жазылсын:
"3. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген, ұрыс жағдайында жасалған әрекеттер -";
екінші абзацтағы "өлім жазасына кесіледі немесе өмір бойы" деген сөздер "өмір бойына" деген сөздермен ауыстырылсын;
мынадай мазмұндағы 3-1-бөлікпен толықтырылсын:
"3-1. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген, соғыс уақытында жасалған әрекеттер -
он жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға, ал ауырлататын мән-жайлар кезінде - өлім жазасына немесе өмір бойына бас бостандығынан айыруға жазаланады.";

10) 368-бапта :
үшінші бөлікте:
бірінші абзацтағы "соғыс уақытында немесе" деген сөздер алып тасталсын;
екінші абзацтағы "жазаланады, не өлім жазасына кесіледі немесе өмір бойы" деген сөздер "не өмір бойына" деген сөздермен ауыстырылсын;
мынадай мазмұндағы төртінші бөлікпен толықтырылсын:
"4. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген, соғыс уақытында жасалған әрекеттер -
он жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға не өлім жазасына немесе өмір бойына бас бостандығынан айыруға жазаланады.";

11) 369-бапта :
үшінші бөлікте:
бірінші абзацтағы "соғыс уақытында немесе" деген сөздер алып тасталсын;
екінші абзацтағы "жазаланады, не өлім жазасына кесіледі немесе өмір бойы" деген сөздер "не өмір бойына" деген сөздермен ауыстырылсын;
мынадай мазмұндағы төртінші бөлікпен толықтырылсын:
"4. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген, соғыс уақытында жасалған әрекеттер -
он жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға не өлім жазасына немесе өмір бойына бас бостандығынан айыруға жазаланады.";

12) 373-бапта :
үшінші бөлікте:
бірінші абзацтағы "Соғыс уақытында немесе ұрыс" деген сөздер "Ұрыс" деген сөзбен ауыстырылсын;
екінші абзацтағы "жазаланады, не өлім жазасына кесіледі немесе өмір бойы" деген сөздер "не өмір бойына" деген сөздермен ауыстырылсын;
мынадай мазмұндағы төртінші бөлікпен толықтырылсын:
"4. Соғыс уақытында жасалған нақ сол әрекет -
он жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға не өлім жазасына немесе өмір бойына бас бостандығынан айыруға жазаланады.";

13) 374-бапта :
үшінші бөлікте:
бірінші абзацтағы "соғыс уақытында немесе" деген сөздер алып тасталсын;
екінші абзац мынадай редакцияда жазылсын:
"бес жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға не өмір бойына бас бостандығынан айыруға жазаланады.";
мынадай мазмұндағы төртінші бөлікпен толықтырылсын:
"4. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген, соғыс уақытында жасалған әрекеттер -
он жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға не өлім жазасына немесе өмір бойына бас бостандығынан айыруға жазаланады.";

14) 380-бапта :
үшінші бөлікте:
бірінші абзац мынадай редакцияда жазылсын:
"3. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген, ұрыс жағдайында жасалған әрекеттер -";
екінші абзацтағы "жазаланады не өлім жазасына кесіледі немесе өмір бойы" деген сөздер "не өмір бойына" деген сөздермен ауыстырылсын;
мынадай мазмұндағы төртінші бөлікпен толықтырылсын:
"4. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген, соғыс уақытында жасалған әрекеттер -
он жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға не өлім жазасына немесе өмір бойына бас бостандығынан айыруға жазаланады.".

2. 1997 жылғы 13 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексіне (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1997 ж., N 23, 335-құжат; 1998 ж., N 23, 416-құжат; 2000 ж., N 3-4, 66-құжат; N 6, 141-құжат; 2001 ж., N 8, 53-құжат; N 15-16, 239-құжат; N 17-18, 245-құжат; N 21-22, 281-құжат; 2002 ж., N 4, 32, 33-құжаттар; N 17, 155-құжат; N 23-24, 192-құжат; 2003 ж., N 18, 142-құжат; 2004 ж., N 5, 22-құжат; N 23, 139-құжат; N 24, 153, 154, 156-құжаттар; 2005 ж., N 13, 53-құжат; N 21-22, 87-құжат; N 24, 123-құжат; 2006 ж., N 2, 19-құжат; N 5-6, 31-құжат; N 12, 72-құжат; 2007 ж., N 1, 2-құжат; N 5-6, 40-құжат; N 10, 69-құжат; N 13, 99-құжат; 2008 ж., N 12, 48-құжат; N 15-16, 62, 63-құжаттар; N 23, 114-құжат; 2009 ж., N 6-7, 32-құжат):

1) 58-баптың екінші бөлігіндегі "Жаза" деген сөз "Жазалау" деген сөзбен ауыстырылып, "өлім жазасы" деген сөздерден кейін "немесе өмір бойына бас бостандығынан айыру" деген сөздермен толықтырылсын;

2) 73-баптың екінші бөлігі "өлім жазасы" деген сөздерден кейін "немесе өмір бойына бас бостандығынан айыру" деген сөздермен толықтырылсын;

3) 192-баптың бірінші бөлігінде:
"367-бабында (үшінші және бесінші бөліктерінде), 368-бабында (үшінші бөлігінде), 369-бабында (үшінші бөлігінде)" деген сөздер "367-бабында (үшінші, 3-1 және бесінші бөліктерінде), 368-бабында (үшінші және төртінші бөліктерінде), 369-бабында (үшінші және төртінші бөліктерінде)" деген сөздермен ауыстырылсын;
"373-бабында (үшінші бөлігінде), 374-бабында (үшінші бөлігінде)" деген сөздер "373-бабында (үшінші және төртінші бөліктерінде), 374-бабында (үшінші және төртінші бөліктерінде)" деген сөздермен ауыстырылсын;

4) 241-баптың 3-1) тармағы "өлім жазасы" деген сөздерден кейін "немесе өмір бойына бас бостандығынан айыру" деген сөздермен толықтырылсын;

5) 291-баптың екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
"2. Жасалғаны үшін қылмыстық заңда өлім жазасы немесе өмір бойына бас бостандығынан айыру көзделген қылмыстар туралы қылмыстық істер, сондай-ақ жоғарыда аталған әрекеттерді есі дұрыс емес күйінде жасаған не оларды жасағаннан кейін жүйке ауруымен ауырған адамдарға медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын қолдану туралы істер бірінші саты бойынша облыстық және оған теңестірілген соттардың соттауына жатады.".

3. "Терроризмге қарсы күрес туралы" 1999 жылғы 13 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1999 ж., N 19, 649-құжат; 2002 ж., N 4, 32-құжат; 2004 ж., N 23, 142-құжат):
20-баптың 1-тармағындағы "заңдарында" деген сөз "Қылмыстық кодексінде" деген сөздермен ауыстырылсын.

2-бап. Осы Заң алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Президенті Н. Назарбаев

О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам смертной казни

Закон Республики Казахстан от 10 июля 2009 года № 175-IV

Статья 1 . Внести изменения и дополнения в следующие законодательные акты Республики Казахстан:
1. В Уголовный кодекс Республики Казахстан от 16 июля 1997 года (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1997 г., № 15-16, ст. 211; 1998 г., № 16, ст. 219; № 17-18, ст. 225; 1999 г., № 20, ст. 721; № 21, ст. 774; 2000 г., № 6, ст. 141; 2001 г., № 8, ст. 53, 54; 2002 г., № 4, ст. 32, 33; № 10, ст. 106; № 17, ст. 155; № 23-24, ст. 192; 2003 г., № 15, ст. 137; № 18, ст. 142; 2004 г., № 5, ст. 22; № 17, ст. 97; № 23, ст. 139; 2005 г., № 13, ст. 53; № 14, ст. 58; № 21-22, ст. 87; 2006 г., № 2, ст. 19; № 3, ст. 22; № 5-6, ст. 31; № 8, ст. 45; № 12, ст. 72; № 15, ст. 92; 2007 г., № 1, ст. 2; № 4, ст. 33; № 5-6, ст. 40; № 9, ст. 67; № 10, ст. 69; № 17, ст. 140; 2008 г., № 12, ст. 48; № 13-14, ст. 58; № 17-18, ст. 72; № 23, ст. 114; № 24, ст. 126; 2009 г., № 6-7, ст. 32):
1) в предложении первом части третьей статьи 48 слова ", указанные в части первой статьи 49, части четвертой статьи 250, части четвертой статьи 259, части четвертой статьи 260, части четвертой статьи 261 настоящего Кодекса," исключить;
2) часть первую статьи 49 изложить в следующей редакции:
"1. Смертная казнь - расстрел как исключительная мера наказания устанавливается за террористические преступления, сопряженные с гибелью людей, а также за особо тяжкие преступления, совершенные в военное время, с предоставлением приговоренному права ходатайствовать о помиловании.";
3) часть пятую статьи 69 изложить в следующей редакции:
"5. Вопрос о применении срока давности к лицу, совершившему преступление, за которое по настоящему Кодексу могут быть назначены смертная казнь или пожизненное лишение свободы, разрешается судом. Если суд не сочтет возможным освободить лицо от уголовной ответственности в связи с истечением срока давности, то смертная казнь заменяется пожизненным лишением свободы, а пожизненное лишение свободы заменяется лишением свободы на срок двадцать пять лет.";
4) в части второй статьи 96 :
в пункте в) абзаца первого слова "либо захватом заложника" исключить;
в абзаце втором слова ", либо смертной казнью с конфискацией имущества или без таковой," исключить;
5) в статье 160 :
абзац первый перед словом "Геноцид" дополнить цифрой "1.";
в абзаце втором слова "смертной казнью или" исключить;
дополнить частью второй следующего содержания:
"2. Те же деяния, совершенные в военное время, -
наказываются лишением свободы на срок от пятнадцати до двадцати лет либо смертной казнью или пожизненным лишением свободы.";
6) в статье 165 :
в абзаце первом:
перед словами "Государственная измена" дополнить цифрой "1.";
слова "войны или" исключить;
в абзаце втором:
слова "во время войны или" исключить;
слова "до двадцати лет либо смертной казнью с конфискацией имущества или без таковой или" заменить словами "от пятнадцати до двадцати лет либо";
дополнить частью второй следующего содержания:
"2. Те же деяния, совершенные в военное время, -
наказываются лишением свободы на срок от пятнадцати до двадцати лет либо смертной казнью с конфискацией имущества или пожизненным лишением свободы с конфискацией имущества.";
7) в статье 233 :
абзац первый части четвертой дополнить словами "либо посягательство на жизнь человека, сопряженное с нападением на лиц или организации, пользующихся международной защитой, захватом заложника, зданий, сооружений, средств сообщения и связи, угоном, а равно с захватом воздушного или водного судна либо железнодорожного подвижного состава";
примечание изложить в следующей редакции:
"Примечания.
1. Лицо, участвующее в подготовке акта терроризма, освобождается от уголовной ответственности, если оно своевременным предупреждением государственных органов или иным способом способствовало предотвращению акта терроризма и если в его действиях не содержится состава иного преступления.
2. Террористическими преступлениями признаются преступления, предусмотренные статьями 162, 163, 167, 171, 233, 233-1, 233-2, 233-3, 234, 238, 239 настоящего Кодекса.";
8) в абзаце втором статьи 340 слова "либо смертной казнью," исключить;
9) в статье 367:
в части третьей:
в абзаце первом слова "в военное время или" исключить;
в абзаце втором слова "смертной казнью или" исключить;
дополнить частью 3-1 следующего содержания:
"3-1. Деяния, предусмотренные частями первой или второй настоящей статьи, совершенные в военное время, -
наказываются лишением свободы на срок от десяти до двадцати лет, а при отягчающих обстоятельствах - смертной казнью или пожизненным лишением свободы.";
10) в статье 368 :
в части третьей:
в абзаце первом слова "в военное время или" исключить;
в абзаце втором слова "смертной казнью или" исключить;
дополнить частью четвертой следующего содержания:
"4. Деяния, предусмотренные частями первой или второй настоящей статьи, совершенные в военное время, -
наказываются лишением свободы на срок от десяти до двадцати лет либо смертной казнью или пожизненным лишением свободы.";
11) в статье 369 :
в части третьей:
в абзаце первом слова "в военное время или" исключить;
в абзаце втором слова "смертной казнью или" исключить;
дополнить частью четвертой следующего содержания:
"4. Деяния, предусмотренные частями первой или второй настоящей статьи, совершенные в военное время, -
наказываются лишением свободы на срок от десяти до двадцати лет либо смертной казнью или пожизненным лишением свободы.";
12) в статье 373 :
в части третьей:
в абзаце первом слова "в военное время или" исключить;
в абзаце втором слова "смертной казнью или" исключить;
дополнить частью четвертой следующего содержания:
"4. То же деяние, совершенное в военное время, -
наказывается лишением свободы на срок от десяти до двадцати лет либо смертной казнью или пожизненным лишением свободы.";
13) в статье 374 :
в части третьей:
в абзаце первом слова "в военное время или" исключить;
в абзаце втором слова "смертной казнью или" исключить;
дополнить частью четвертой следующего содержания:
"4. Деяния, предусмотренные частями первой или второй настоящей статьи, совершенные в военное время, -
наказываются лишением свободы на срок от десяти до двадцати лет либо смертной казнью или пожизненным лишением свободы.";
14) в статье 380 :
в части третьей:
в абзаце первом слова "в военное время или" исключить;
в абзаце втором слова "смертной казнью или" исключить;
дополнить частью четвертой следующего содержания:
"4. Деяния, предусмотренные частями первой или второй настоящей статьи, совершенные в военное время, -
наказываются лишением свободы на срок от десяти до двадцати лет либо смертной казнью или пожизненным лишением свободы.".

2. В Уголовно-процессуальный кодекс Республики Казахстан от 13 декабря 1997 года (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1997 г., № 23, ст. 335; 1998 г., № 23, ст. 416; 2000 г., № 3-4, ст. 66; № 6, ст. 141; 2001 г., № 8, ст. 53; № 15-16, ст. 239; № 17-18, ст. 245; № 21-22, ст. 281; 2002 г., № 4, ст. 32, 33; № 17, ст. 155; № 23-24, ст. 192; 2003 г., № 18, ст. 142; 2004 г., № 5, ст. 22; № 23, ст. 139; № 24, ст. 153, 154, 156; 2005 г., № 13, ст. 53; № 21-22, ст. 87; № 24, ст. 123; 2006 г., № 2, ст. 19; № 5-6, ст. 31; № 12, ст. 72; 2007 г., № 1, ст. 2; № 5-6, ст. 40; № 10, ст. 69; № 13, ст. 99; 2008 г., № 12, ст. 48; № 15-16, ст. 62, 63; № 23, ст. 114; 2009 г, № 6-7, ст. 32):
1) в части второй статьи 58 слова "может быть применена смертная казнь" заменить словами "могут быть применены смертная казнь или пожизненное лишение свободы";
2) в части второй статьи 73 слова "может быть назначена смертная казнь" заменить словами "могут быть назначены смертная казнь или пожизненное лишение свободы";
3) в части первой статьи 192 :
слова "367 (частями третьей и пятой), 368 (частью третьей), 369 (частью третьей)" заменить словами "367 (частями третьей, 3-1 и пятой), 368 (частями третьей и четвертой), 369 (частями третьей и четвертой)";
слова "373 (частью третьей), 374 (частью третьей)" заменить словами "373 (частями третьей и четвертой), 374 (частями третьей и четвертой)";
4) пункт 3-1) статьи 241 дополнить словами "или пожизненного лишения свободы";
5) часть вторую статьи 291 изложить в следующей редакции:
"2. Областному и приравненным к нему судам подсудны по первой инстанции уголовные дела о преступлениях, за совершение которых уголовным законом предусмотрены смертная казнь или пожизненное лишение свободы, а также дела о применении принудительных мер медицинского характера к лицам, совершившим в состоянии невменяемости указанные выше деяния либо заболевшим душевной болезнью после их совершения.".

3. В Закон Республики Казахстан от 13 июля 1999 года "О борьбе с терроризмом" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1999 г., № 19, ст. 649; 2002 г., № 4, ст. 32; 2004 г., № 23, ст. 142):
в пункте 1 статьи 20 слово "законодательством" заменить словами "Уголовным кодексом".
Статья 2 . Настоящий Закон вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования.

Президент
Республики Казахстан Н. Назарбаев