Валюталық реттеу және валюталық бақылау туралы

Қазақстан Республикасының Заңы 2018 жылғы 2 шiлдедегi № 167-VІ ҚРЗ.

      Қолданушылар назарына!
      Қолданушыларға қолайлы болуы үшін ЗҚАИ мазмұнды жасады.
      МАЗМҰНЫЗҚАИ-ның ескертпесі!
      Осы Заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 26-баптан қараңыз.

      Осы Заң валюталық операцияларды жүзеге асыруға байланысты қоғамдық қатынастарды реттейді, валюталық реттеу мен валюталық бақылаудың мақсаттарын, мiндеттерiн айқындайды.

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар мен терминдер

      1. Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

      1) айырбастау пункті – Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің немесе қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның лицензиясы немесе Қазақстан Республикасының заңдары негізінде Қазақстан Республикасында қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларын жүзеге асыруға құқығы бар уәкілетті ұйым немесе уәкілетті банк құрған, қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларын жүзеге асыру үшін арнайы жабдықталған орын;

      2) валюталық құндылықтар:

      шетел валютасы;

      номиналы шетел валютасымен көрсетілген бағалы қағаздар мен төлем құжаттары;

      Қазақстан Республикасының бейрезиденттері шығарған, номиналы жоқ бағалы қағаздар;

      құймалардағы аффинирленген алтын;

      Қазақстан Республикасының резиденттері мен Қазақстан Республикасының бейрезиденттері арасында және Қазақстан Республикасының бейрезиденттері арасында олармен операциялар жасалған, сондай-ақ оларды Қазақстан Республикасынан әкеткен (аударған) немесе Қазақстан Республикасына әкелген (аударған) жағдайларда ұлттық валюта, номиналы ұлттық валютамен көрсетілген бағалы қағаздар мен төлем құжаттары;

      Қазақстан Республикасының резиденттері мен Қазақстан Республикасының бейрезиденттері арасында және Қазақстан Республикасының бейрезиденттері арасында олармен операциялар жасалған, сондай-ақ оларды Қазақстан Республикасынан әкеткен немесе Қазақстан Республикасына әкелген жағдайларда Қазақстан Республикасының резиденттері шығарған, номиналы жоқ бағалы қағаздар;

      3) валюталық операциялар:

      валюталық құндылықтарға меншік құқығының және өзге де құқықтардың өтуіне байланысты операциялар, сондай-ақ валюталық құндылықтарды төлем құралы ретінде пайдалану;

      валюталық құндылықтарды Қазақстан Республикасына әкелу, жіберу және аудару, сондай-ақ Қазақстан Республикасынан әкету, жіберу және аудару;

      валюталық құндылықтарды сенімгерлік басқаруға беру;

      валюталық құндылықтарды брокерлік қызметтер көрсету туралы шарт негізінде беру;

      4) валюталық шарт – валюталық операциялар солардың негізінде және (немесе) оларды орындау үшін жүзеге асырылатын, өзгерістерін және (немесе) толықтыруларын қоса алғанда, келісімдер, құрылтай құжаттары, сондай-ақ өзге де құжаттар;

      5) есептік нөмір – Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі немесе уәкілетті банк валюталық шартқа немесе шетелдік банктегі шотқа беретін және валюталық операциялар бойынша есепке алуды және есептілікті қамтамасыз етуге арналған сәйкестендіру нөмірі;

      6) импорт – Қазақстан Республикасы бейрезидентінің Қазақстан Республикасының резидентіне тауарларды беруі, Қазақстан Республикасы бейрезидентінің Қазақстан Республикасының резидентіне зияткерлік меншік объектілеріне айрықша құқықтарды ішінара беруі, Қазақстан Республикасы бейрезидентінің Қазақстан Республикасының резидентіне жұмыстарды орындауы, қызметтерді көрсетуі, мүлікті жалға беруі;

      7) құймалардағы аффинирленген алтын – аффинаждау нәтижесінде алынған және өлшеуіш және стандартты құймалар түрінде дайындалған, "Бағалы металдар мен асыл тастар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес инвестициялық алтынға жатқызылатын алтын;

      7-1) мемлекеттік кірістер органы – өз құзыреті шегінде салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсуін қамтамасыз етуді, Қазақстан Республикасындағы кедендік реттеуді, Қазақстан Республикасының заңнамасында осы органның қарауына жатқызылған әкімшілік құқық бұзушылықтардың алдын алу, анықтау, жолын кесу және ашу жөніндегі өкілеттіктерді жүзеге асыратын, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де өкілеттіктерді орындайтын мемлекеттік орган;

      8) уәкілетті банктер – валюталық операцияларды, оның ішінде клиенттердің тапсырмалары бойынша валюталық операцияларды жүргізетін, Қазақстан Республикасында құрылған банктер және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар (уәкілетті ұйымдарды қоспағанда), сондай-ақ шетелдік банктердің Қазақстан Республикасында қызметін жүзеге асыратын филиалдары;

      9) уәкілетті ұйымдар – банктер болып табылмайтын, қызметін Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларына арналған лицензиясы негізінде тек қана айырбастау пункттері арқылы жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының қаржы ұйымдары;

      10) ұлттық валюта:

      Қазақстан Республикасының аумағында айналыста болатын және заңды төлем құралы болып табылатын, сондай-ақ айналыстан алынған немесе алынатын, бірақ айналыстағы ақша белгілеріне айырбастауға жататын Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің банкноттары мен монеталары түріндегі ақша белгілері;

      банктік шоттардағы Қазақстан Республикасының ақша бірліктеріндегі ақша;

      11) шетел валютасы:

      шет мемлекеттің (мемлекеттер тобының) аумағында айналыста болатын және заңды төлем құралы болып табылатын, сондай-ақ айналыстан алынған немесе алынатын, бірақ айналыстағы ақша белгілеріне айырбастауға жататын банкноттар, монеталар түріндегі ақша белгілері;

      банктік шоттардағы шет мемлекеттердің (мемлекеттер тобының) ақша бірліктеріндегі және халықаралық ақша немесе есеп айырысу бірліктеріндегі ақша;

      12) шетелдік банктер – шет мемлекеттердің заңнамасына сәйкес құрылған және өздері тіркелген мемлекеттердің заңнамасы негізінде Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерде банк қызметін жүзеге асыратын банктер және өзге де қаржы институттары;

      13) экспорт – Қазақстан Республикасы резидентінің Қазақстан Республикасының бейрезидентіне тауарларды беруі, Қазақстан Республикасы резидентінің Қазақстан Республикасының бейрезидентіне зияткерлік меншік объектілеріне айрықша құқықтарды ішінара беруі, Қазақстан Республикасы резидентінің Қазақстан Республикасының бейрезидентіне жұмыстарды орындауы, қызметтерді көрсетуі, мүлікті жалға беруі.

      2. Осы Заңда валюталық операцияларды сыныптау мақсаттары үшін мынадай негізгі терминдер пайдаланылады:

      1) капиталға қатысу:

      заңды тұлғаның, жай серіктестіктің, консорциумның жарғылық капиталына, мүлкіне қатысу, оның ішінде акциялар, қатысу үлестері, салымдар және (немесе) қатысушылардың дауыстары түрінде қатысу;

      заңды тұлғаның жарғылық капиталынан өзге капиталына қатысу;

      2) капитал қозғалысы операциялары – Қазақстан Республикасының резиденттері мен Қазақстан Республикасының бейрезиденттері арасында жүзеге асырылатын, валюталық құндылықтарға меншік құқығының және өзге де құқықтардың өтуіне байланысты болатын, мыналар:

      қаржылай қарыздар;

      капиталға қатысу;

      бағалы қағаздармен, қатысу үлестерімен және туынды қаржы құралдарымен операциялар;

      Қазақстан Республикасының заңдарымен жылжымайтын мүлікке теңестірілген не жатқызылған жылжымалы заттарды қоспағанда, жылжымайтын мүлікке меншік құқығын иемдену;

      зияткерлік меншік объектілеріне айрықша құқықтарды толығымен иемдену;

      ақшаны және өзге де мүлікті бірлескен қызметке қатысушының міндеттемелерін орындау үшін, сондай-ақ сенімгерлік басқаруға, трастқа беру;

      клиенттердің тапсырмалары бойынша валюталық операцияларды жүзеге асыратын бағалы қағаздар нарығына кәсіби қатысушыларға ақшаны және қаржы құралдарын клиенттерге тиесілі ақшаны есепке алуға және сақтауға арналған шоттарға беру;

      ақшаны және өзге де валюталық құндылықтарды өтеусіз беру көзделетін операциялар;

      3) қаржылай қарыздар:

      экспортты немесе импортты алдын ала төлеу, төлеуді кейінге қалдыру және бөліп төлеу кезінде туындайтын міндеттемелерді қоспағанда, қарыздар;

      борышкер міндеттемелерінің орындалуын қамтамасыз етуге берілетін ақша;

      тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) берушілер мен алушылардың (сатушылар мен сатып алушылардың) ақшалай талабын басқаға беру арқылы қаржыландыру;

      үшінші тұлғалардың тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) сатып алуды және өзге де мәмілелерді қаржыландыруы, сондай-ақ үшінші тұлғалардың борышкердің кредитор алдындағы міндеттемелерін орындауы, солардың нәтижесінде өзі үшін міндеттеме орындалған тұлғада осындай қаржыландыруды берген және (немесе) осындай орындауды жүзеге асырған тұлғаға ақшаны және өзге де мүлікті қайтару міндеті туындайды;

      қаржы лизингі, Қазақстан Республикасының заңдарымен жылжымайтын мүлікке теңестірілген не жатқызылған жылжымалы заттарды жалға алуды қоспағанда, жылжымайтын мүлікті кейіннен сатып ала отырып жалға алу;

      4) шетелдік қаржы ұйымдары – шет мемлекеттердің заңнамасына сәйкес құрылған және өздері тіркелген мемлекеттердің заңнамасы негізінде қаржы қызметтерін көрсету бойынша кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын шетелдік банктер және өзге де қаржы институттары;

      5) шетелдік қаржылық емес ұйымдар – шетелдік қаржы ұйымдарын қоспағанда, шет мемлекеттердің заңнамасына сәйкес құрылған, Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерде орналасқан заңды тұлғалар және заңды тұлға құрмайтын өзге де ұйымдар.

      Осы Заңның мақсаттары үшін:

      Қазақстан Республикасының бейрезиденттері шығарған электрондық ақшаны Қазақстан Республикасы резидентінің сатып алуы және өтеуі жөніндегі операциялар;

      Қазақстан Республикасының резиденттері шығарған электрондық ақшаны Қазақстан Республикасы бейрезидентінің сатып алуы және өтеуі жөніндегі операциялар тауарлар мен көрсетілетін қызметтердің импортына немесе экспортына байланысты валюталық операциялар болып табылады.

      3. Осы Заңның және валюталық реттеу мен валюталық бақылау саласындағы өзге де нормативтік құқықтық актілердің мақсаттары үшін Қазақстан Республикасының резиденттері (бұдан әрі – резиденттер) деп:

      шет мемлекеттің заңнамасына сәйкес берілген құқық негізінде осы шет мемлекетте тұрақты тұратын Қазақстан Республикасының азаматтарын қоспағанда, Қазақстан Республикасының азаматтары;

      Қазақстан Республикасында тұрақты тұруға берілген рұқсат негізінде Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар;

      Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес құрылған, Қазақстан Республикасында орналасқан заңды тұлғалар (халықаралық ұйымдарды қоспағанда), сондай-ақ олардың филиалдары (өкілдіктері);

      егер халықаралық ұйымдарды құру туралы халықаралық шартта олар үшін резидент мәртебесі айқындалған болса, Қазақстан Республикасында орналасқан халықаралық ұйымдар;

      Қазақстан Республикасының шет елдердегі мекемелері;

      Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес Қазақстан Республикасының аумағында банк және (немесе) сақтандыру қызметін жүзеге асыруға құқылы шетелдік қаржы ұйымдарының филиалдары;

      осы баптың 4-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасының бейрезиденттері деп танылатын шетелдік қаржылық емес ұйымдардың филиалдарын (өкілдіктерін) қоспағанда, "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) (бұдан әрі – Салық кодексі) сәйкес шетелдік қаржылық емес ұйымдардың Қазақстан Республикасындағы тұрақты мекемелері болып табылатын осындай шетелдік қаржылық емес ұйымдардың филиалдары (өкілдіктері) танылады.

      4. Осы Заңның және валюталық реттеу мен валюталық бақылау саласындағы өзге де нормативтік құқықтық актілердің мақсаттары үшін Қазақстан Республикасының бейрезиденттері (бұдан әрі – бейрезиденттер) деп:

      осы баптың 3-тармағына сәйкес резиденттер болып табылмайтын жеке тұлғалар;

      шет мемлекеттердің заңнамасына сәйкес құрылған, Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерде орналасқан заңды тұлғалар және заңды тұлға құрмайтын ұйымдар, сондай-ақ Салық кодексіне сәйкес бейрезиденттің тұрақты мекемесін құруға алып келмейтін қызметті жүзеге асыратын олардың Қазақстан Республикасындағы филиалдары (өкілдіктері);

      Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасы бойынша бейрезидент мәртебесі Қазақстан Республикасының атынан шетелдік ұйымдармен жасалған және осы Заң қолданысқа енгізілгенге дейін күшіне енген келісімдердің талаптарында белгіленген шетелдік қаржылық емес ұйымдардың филиалдары (өкілдіктері);

      егер халықаралық ұйымдарды құру туралы халықаралық шартта өзгеше айқындалмаса, халықаралық ұйымдар;

      шет мемлекеттердің дипломатиялық және өзге де ресми өкілдіктері танылады.

      Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасы бойынша бейрезидент мәртебесі Қазақстан Республикасының атынан шетелдік ұйымдармен жасалған келісімдердің талаптарында белгіленген шетелдік қаржылық емес ұйымдар филиалдарының (өкілдіктерінің) тізбесі Қазақстан Республикасы Үкіметінің актісінде белгіленеді.

      5. Осы Заңда пайдаланылатын және анықтама берілмеген ұғымдар мен терминдер Қазақстан Республикасының заңдарында пайдаланылатындай мағынада қолданылады.

      Ескерту. 1-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 12.07.2023 № 23-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-бап. Осы Заңның қолданылу аясы

      Осы Заң Қазақстан Республикасының аумағында қолданылады және Қазақстан Республикасының аумағында валюталық операцияларды жүзеге асыратын резиденттер мен бейрезиденттерге қолданылады.

      Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерде осы Заң резиденттерге қолданылады.

      "Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын мемлекеттiк реттеу, бақылау және қадағалау туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес енгізілген ерекше реттеу режимі шеңберінде қызметін жүзеге асыратын уәкілетті ұйымдар мен өзге де заңды тұлғаларға осы Заңның және валюталық реттеу органы осы Заңға сәйкес қабылдайтын нормативтік құқықтық актілердің нормалары ерекше реттеу режимінің шарттарында көзделген шекте қолданылады.

      Ескерту. 2-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі).

3-бап. Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасы

      1. Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негiзделедi және осы Заңнан, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарынан, Қазақстан Республикасы Президентінің жарлықтарынан, сондай-ақ валюталық реттеу органдары мен валюталық бақылау органдары Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген құзыретіне сәйкес шығаратын нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

      2. Қазақстан Республикасы халықаралық шарттарының нормалары, Қазақстан Республикасының халықаралық шартынан осындай нормаларды қолдану үшін Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актісін қабылдау (шығару) талап етілетін жағдайларды қоспағанда, осы Заңның 2-бабында көрсетілген қатынастарға тікелей қолданылады.

      Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңда көзделгеннен өзгеше қағидалар белгіленген болса, онда халықаралық шарттың қағидалары қолданылады.

4-бап. Валюталық реттеудің және валюталық бақылаудың мақсаттары мен міндеттері

      1. Қазақстан Республикасының орнықты экономикалық өсуіне қол жеткізу және халықаралық ынтымақтастығын дамыту жөніндегі мемлекеттік саясатқа жәрдемдесу, төлем балансының орнықтылығын, Қазақстан Республикасының ішкі валюта нарығының тұрақтылығын және экономикалық қауіпсіздігін қамтамасыз етуге жәрдемдесу валюталық реттеудің мақсаттары болып табылады.

      Валюталық реттеудің міндеттері:

      1) Қазақстан Республикасында валюталық құндылықтар айналысының тәртібін айқындау;

      2) Қазақстан Республикасының әлемдік экономикаға одан әрi интеграциялануына жәрдемдесу;

      3) валюталық операциялар және Қазақстан Республикасының халықаралық қаржы активтері мен міндеттемелері бойынша ақпараттық базаны қамтамасыз ету болып табылады.

      2. Резиденттер мен бейрезиденттер валюталық операцияларды жүргізген кезде олардың Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасын сақтауын қамтамасыз ету валюталық бақылаудың мақсаты болып табылады.

      Валюталық бақылаудың мiндеттерi:

      1) жүргiзiлетiн валюталық операциялардың Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасына сәйкестiгiн айқындау;

      2) валюталық операциялар бойынша төлемдердің және (немесе) ақша аударымдарының негiздiлiгiн және оларды жүзеге асыру үшін қажетті құжаттардың болуын тексеру;

      3) валюталық операциялар бойынша есепке алу мен есептіліктің толықтығын, уақтылығын және объективтiлiгiн тексеру болып табылады.

2-тарау. ВАЛЮТАЛЫҚ РЕТТЕУ

5-бап. Валюталық реттеу органдары

      1. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi Қазақстан Республикасында негізгі валюталық реттеу органы болып табылады.

      2. Қазақстан Республикасының Үкіметі және мемлекеттік органдар валюталық реттеуді өз құзыреті шегінде жүзеге асырады.

      3. Қазақстан Республикасының Үкіметі және Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi осы Заңға сәйкес өз құзыреті шегінде резиденттер мен бейрезиденттердің орындауы үшін мiндеттi нормативтік құқықтық актілер шығарады.

      Мемлекеттік органдар әзірлеген валюталық реттеу мәселелері жөніндегі заңға тәуелді нормативтік құқықтық актілердің жобалары Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен келісуге жатады.

      4. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi негізгі валюталық реттеу органы ретінде:

      1) Қазақстан Республикасында валюталық операцияларды жүзеге асыру қағидаларын;

      2) Қазақстан Республикасында қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларын жүзеге асыру қағидаларын;

      3) алып тасталды – ҚР 12.07.2023 № 23-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      4) Қазақстан Республикасында валюталық операцияларды мониторингтеу қағидаларын;

      5) шетелдік қаржылық емес ұйымдардың Қазақстан Республикасында қызметін жүзеге асыратын филиалдарының (өкілдіктерінің) ақпарат ұсыну қағидаларын;

      6) Қазақстан Республикасының ішкі валюта нарығындағы сұраныс пен ұсыныс көздерін мониторингтеу қағидаларын бекітеді.

      5. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi және Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі резиденттермен және бейрезиденттермен валюталық операциялардың барлық түрін шектеусіз жүзеге асырады.

      6. Валюталық операциялар бойынша есепке алу мен есептілік нысандарын, сондай-ақ оларды ұсыну тәртібі мен мерзімдерін Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi уәкілетті мемлекеттік органдармен олардың құзыретіне сәйкес келісу бойынша айқындайды.

      7. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсуін қамтамасыз ету саласында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органмен бірлесіп, Қазақстан Республикасында экспорттық-импорттық валюталық бақылауды жүзеге асыру қағидаларын бекітеді.

      Ескерту. 5-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 12.07.2023 № 23-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

6-бап. Резиденттер мен бейрезиденттердің валюталық операциялары

      1. Қазақстан Республикасының аумағында резиденттер арасындағы валюталық операцияларға тыйым салынған, бұған:

      1) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi, Қазақстан Республикасының Қаржы министрлiгi, сондай-ақ Қазақстан Республикасының шет елдердегі мекемелері тараптардың бiрi ретінде әрекет ететін операциялар;

      2) резиденттермен валюталық операцияларды жүргізу құқығы Қазақстан Республикасының заңдарымен не осы Заң қолданысқа енгізілгенге дейін қабылданған Қазақстан Республикасы Президентінің актілерімен берілген резиденттер тараптардың бiрi ретінде әрекет ететін операциялар;

      3) уәкiлеттi банктер мен уәкілетті ұйымдар, қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның өздеріне берілген лицензиясына немесе Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жүзеге асыруға құқылы банк операциялары мен өзге де операцияларға жатқызылатын валюталық құндылықтармен операциялар;

      4) валюталық операцияларды жүргізу бойынша банктік көрсетілетін қызметтерге ақы төлеу;

      5) номиналды құны шетел валютасымен көрсетілген бағалы қағаздарды сатып алуға, сатуға, сыйақы төлеуге және (немесе) өтеуге байланысты операциялар;

      6) комитентке валюталық құндылықтарды қайтару жөніндегі операцияларды қоса алғанда, комиссионерлердің экспорт немесе импорт бойынша бейрезиденттермен шарттарды жасасуға және орындауға байланысты қызметтер көрсетуі кезінде комиссионерлер мен комитенттер арасындағы операциялар;

      7) құймалардағы аффинирленген алтынды ұлттық валютаға сатып алу және (немесе) сату жөніндегі операциялар;

      8) шетел валютасымен көрсетілген вексельдерді ақшалай міндеттемелерді орындау ретінде беру;

      9) бажсыз сауда дүкендерінде тауарларды өткізу кезінде, сондай-ақ халықаралық тасымалдар кезіндегі жүру жолында жолаушыларға тауарларды өткізу және қызметтер көрсету кезінде есеп айырысуларға байланысты операциялар;

      10) шетелдік ұйымдардың филиалдары (өкілдіктері) арасындағы операциялар;

      11) жеке тұлғаның Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге іссапарға шығуына байланысты шығыстарын, оның ішінде өкілдік шығыстарды төлеу кезіндегі операциялар, сондай-ақ Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге іссапарға шығуына байланысты берілген, жұмсалмаған авансты өтеу кезіндегі операциялар;

      12) жеке тұлғаларға, сондай-ақ жарғылық қызметі қайырымдылықты жүзеге асыруға бағытталған заңды тұлғаларға жеке тұлғалардың өтеусіз ақша аударымдары немесе валюталық құндылықтарды өтеусіз беруі;

      13) жеке тұлғалардың банктік салымдарды басқа жеке тұлғалардың пайдасына енгізуі;

      14) брокерлік қызметтер көрсету туралы шарттарды орындау және тоқтату шеңберінде клиенттерге тиесілі ақшаны және қаржы құралдарын есепке алуға және сақтауға арналған шоттардан (шоттарға) ақшаны және қаржы құралдарын беруге байланысты, клиенттердің тапсырмалары бойынша валюталық операцияларды жүзеге асыратын бағалы қағаздар нарығына кәсіби қатысушылар және жеке немесе заңды тұлғалар арасындағы операциялар;

      15) Салық кодексінде көзделген жағдайларда салықтарды және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеуге байланысты операциялар;

      16) Салық кодексіне сәйкес өзіне жер қойнауын пайдаланушы салықтық міндеттемесін заттай нысанда орындау есебіне беретін пайдалы қазбаларды мемлекет атынан алушының осындай пайдалы қазбаларды тасуға, сақтауға және өткізуге байланысты операциялары;

      17) жеке тұлғалардың шектері Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік шекарасының учаскелерімен толық немесе ішінара тұспа-тұс келетін арнайы экономикалық аймақтың аумағында жасалатын және оларды жасау кезінде орындалатын мәмілелер бойынша тауарлар, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер үшін төлемдер жүргізу жағдайлары кірмейді.

      2. Резиденттер мен бейрезиденттер арасындағы валюталық операциялар ұлттық валютада және (немесе) шетел валютасында жүзеге асырылады. 

      3. Бейрезиденттер Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасында орналасқан өздерінің филиалдарымен (өкілдіктерімен) кез келген валюталық операциялар бойынша ақшаны еркін алуға және аударуға құқылы.

      4. Бейрезиденттер Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасына сәйкес салымдар (депозиттер), бағалы қағаздар, резиденттермен қарыз операциялары және өзге де валюталық операциялар бойынша алынған дивидендтерді, сыйақыны және өзге де кiрiстердi еркін алуға және аударуға құқылы.

      5. Қазақстан Республикасының аумағында бейрезиденттер арасындағы валюталық операциялар Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасына сәйкес шектеусіз жүзеге асырылады.

      6. "Астана" халықаралық қаржы орталығының аумағында қаржылық және кәсіби қызметтерді көрсетуге байланысты валюталық операцияларды жүргізу шарттары мен тәртібі Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен келісу бойынша "Астана" халықаралық қаржы орталығының актілерінде айқындалады.

      7. Осы Заңда жүзеге асырылу талаптары белгіленбеген резиденттер мен бейрезиденттер арасындағы валюталық операциялар Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасына сәйкес шектеусіз жүргізіледі.

      8. Валюталық құндылықтарды Қазақстан Республикасына әкелуді және Қазақстан Республикасынан әкетуді резиденттер мен бейрезиденттер Еуразиялық экономикалық одақтың және (немесе) Қазақстан Республикасының кеден заңнамасының талаптарын сақтаған кезде шектеусіз жүзеге асырады.

      Ескерту. 6-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

7-бап. Резиденттер мен бейрезиденттердің валюталық операциялары бойынша төлемдері және (немесе) ақша аударымдары

      1. Резиденттер мен бейрезиденттердің валюталық операциялары бойынша төлемдері және (немесе) ақша аударымдары уәкiлеттi банктердегі банктік шоттар арқылы Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

      Уәкілетті банктерде банктік шоттарды ашпай және (немесе) пайдаланбай:

      1) Қазақстан Республикасының аумағында ұлттық валютамен жеке тұлғалардың төлемдерін және (немесе) ақша аударымдарын, сондай-ақ олардың пайдасына төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын;

      2) осы баптың 4-тармағында көзделген жағдайларда жеке тұлғалардың ақша аударымдарын;

      3) бажсыз сауда дүкендерінде тауарларды өткізу кезіндегі, сондай-ақ халықаралық тасымалдар кезіндегі жүру жолында жолаушыларға тауарларды өткізу және қызметтерді көрсету кезіндегі есеп айырысуларды;

      4) уәкілетті банктермен, сондай-ақ уәкілетті ұйымдардың айырбастау пункттерінде жүзеге асырылатын қолма-қол ұлттық валютамен және шетел валютасымен жеке тұлғалардың операцияларын; 

      5) заңды тұлғалардың және шетелдік ұйымдар филиалдарының (өкілдіктерінің) жұмыскерлерге жалақы төлеуін;

      6) жеке тұлғаның Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге іссапарға шығуына байланысты шығыстарын, оның ішінде өкілдік шығыстарды төлеу кезіндегі операцияларды, сондай-ақ Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге іссапарға шығуына байланысты берілген, жұмсалмаған авансты өтеу кезіндегі операцияларды;

      7) өз қызметін әуежайларда, порттарда және халықаралық қатынас үшін ашылған шекаралық өткелдерде кедендік бақылаумен жүзеге асыратын жеке тұлғалар мен бейрезидент-заңды тұлғалар арасындағы төлемдерді;

      8) Қазақстан Республикасының аумағындағы әуежайлар мен теңіз порттарында шет мемлекеттердің кемелеріне қызмет көрсеткені үшін бейрезиденттер мен резиденттер арасындағы төлемдерді, сондай-ақ бейрезиденттердің халықаралық рейстерге қызмет көрсету бойынша аэронавигациялық қызмет көрсетуге, әуежай қызметі көрсететін қызметтерге және теңіз порттары көрсететін қызметтерге ақы төлеуін;

      9) резиденттер мен өз қызметін Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асыратын бейрезиденттер арасындағы, Қазақстан Республикасының төлемдер және төлем жүйелері туралы заңнамасында белгіленген сома шегінде ұлттық валютамен төлемдерді; 

      10) чек, вексель беру (тапсыру) арқылы жасалатын төлемдерді; 

      11) қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларын жүзеге асыру мақсаттары үшін уәкілетті банктер мен уәкілетті ұйымдар арасындағы қолма-қол шетел валютасын сатып алу және (немесе) сату жөніндегі операцияларды;

      12) жеке тұлғалардың шектері Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік шекарасының учаскелерімен толық немесе ішінара тұспа-тұс келетін арнайы экономикалық аймақтың аумағында жасалатын және оларды жасау кезінде орындалатын мәмілелер бойынша тауарлар, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер үшін төлемдерін;

      13) резидент-жеке тұлғалар, Қазақстан Республикасының шет елдердегі мекемелері Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерде жүзеге асыратын валюталық операциялар бойынша төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын;

      14) осы Заңда белгіленген жағдайларда және тәртіппен резиденттер ашқан шетелдік банктердегі шоттар арқылы жүзеге асырылатын бейрезиденттермен операциялар бойынша төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын, сондай-ақ уәкілетті банктердің шетелдік банктердегі корреспонденттік шоттары арқылы төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын;

      15) Қазақстан Республикасында валюталық операцияларды жүзеге асыру қағидаларында көзделген жағдайларда, бейрезиденттердің шетелдік банктердегі шоттарынан олар резиденттің мiндеттемелерiн орындау есебіне жүзеге асыратын ақша аударымдарын жүргізуге жол беріледі.

      2. Қазақстан Республикасының аумағында (шектері Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік шекарасының учаскелерімен толық немесе ішінара тұспа-тұс келетін арнайы экономикалық аймақтың аумағын қоспағанда) валюталық операцияларды жүргізу кезінде заңды тұлғалар мен шетелдік ұйымдардың филиалдары (өкілдіктері) алған қолма-қол шетел валютасы уәкілетті банктердегі банктік шоттарға есепке жатқызылуға тиіс.

      Резиденттер мен бейрезиденттердің қолма-қол шетел валютасын алуға, есепке жатқызуға және пайдалануға байланысты уәкілетті банктегі банктік шот бойынша операцияларды жүргізу тәртібі Қазақстан Республикасында валюталық операцияларды жүзеге асыру қағидаларында айқындалады.

      3. Капитал қозғалысы операциялары бойынша төлемдер және (немесе) ақша аударымдары, сондай-ақ осы Заңға сәйкес есептік нөмірді алу қажет болатын валюталық шарттар бойынша төлемдер және (немесе) ақша аударымдары банктік шоттар арқылы ғана жүзеге асырылады.

      4. Жеке тұлғалар Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі белгілеген сома шегінде уәкiлеттi банкте шот ашпай және (немесе) оны пайдаланбай, валюталық операциялар бойынша мынадай ақша аударымдарын:

      1) Қазақстан Республикасының аумағында, Қазақстан Республикасынан және Қазақстан Республикасына өтеусіз ақша аударымдарын;

      2) мемлекет пайдасына айыппұлдарды, салықтарды және басқа да міндетті төлемдерді төлеу үшін Қазақстан Республикасының аумағында, Қазақстан Республикасынан және Қазақстан Республикасына ақша аударымдарын;

      3) жеке тұлғаның кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруына және осы Заңға сәйкес есептік нөмір алу қажет болатын валюталық шарттар бойынша операцияларға байланысты емес, Қазақстан Республикасынан және Қазақстан Республикасына өзге де ақша аударымдарын жүзеге асыруға құқылы.

      Банктік шот ашпай және (немесе) оны пайдаланбай аударым сомасы үшін шекті мәнді қоса алғанда, жеке тұлғалардың уәкілетті банкте банктік шот ашпай және (немесе) оны пайдаланбай ақша аударымдарын жүргізу тәртібі Қазақстан Республикасында валюталық операцияларды жүзеге асыру қағидаларында айқындалады.

      Ескерту. 7-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

8-бап. Резиденттер мен бейрезиденттердің шоттары

      1. Резиденттер осы Заңның 16-бабының ережелерін ескере отырып, шетелдік банктерде шоттарды шектеусіз ашады.

      2. Резиденттер мен бейрезиденттер Қазақстан Республикасының аумағында уәкілетті банктерде банктік шоттарды ұлттық валютада және (немесе) шетел валютасында шектеусіз ашады.

      3. Бейрезиденттер ұлттық валютаны және (немесе) шетел валютасын Қазақстан Республикасы аумағының шегінен тыс жердегі өздерінің шоттарынан уәкілетті банктердегі өздерінің банктік шоттарына, сондай-ақ уәкілетті банктердегі өздерінің банктік шоттарынан Қазақстан Республикасы аумағының шегінен тыс жердегі өздерінің шоттарына еркін аударуға құқылы.

9-бап. Экспорт немесе импорт бойынша ұлттық валютаны және (немесе) шетел валютасын репатриациялау талабы

      1. Экспорт немесе импорт бойынша ұлттық валютаны және (немесе) шетел валютасын репатриациялау уәкілетті банктердегі банктік шоттарға:

      1) экспорттан түсетін ұлттық валютадағы және (немесе) шетел валютасындағы түсімді;

      2) бейрезидент міндеттемелерін орындамаған немесе толық емес орындаған жағдайларда, импорт бойынша есеп айырысуларды жүзеге асыру үшін резидент бейрезиденттің пайдасына аударған ұлттық валютаны және (немесе) шетел валютасын есепке жатқызуды білдіреді.

      2. Резидент (шетелдік ұйымның филиалын (өкілдігін) қоспағанда) ұлттық валютаны және (немесе) шетел валютасын экспорт немесе импорт жөніндегі валюталық шартта көзделген мерзімдерде репатриациялауды қамтамасыз етуге міндетті.

      Резиденттің (шетелдік ұйымның филиалын (өкілдігін) қоспағанда) репатриациялау талабын орындау мерзімі (бұдан әрі – репатриациялау мерзімі) Қазақстан Республикасында экспорттық-импорттық валюталық бақылауды жүзеге асыру қағидаларында айқындалған тәртіппен экспорт немесе импорт жөніндегі валюталық шарт тараптарының міндеттемелерді орындау талаптары негізге алына отырып айқындалады.

      Репатриациялау талабы қолданылатын экспорт немесе импорт жөніндегі валюталық шарттың талаптарында бейрезиденттердің міндеттемелерді орындау мерзімдері көзделуге тиіс. Экспорт немесе импорт жөніндегі валюталық шарттарға қызмет көрсететін уәкілетті банктер резиденттен репатриациялау мерзімін нақтылауды талап етуге құқылы.

      Репатриациялауға жататын және шетелдік банктердегі шоттарға есепке жатқызылған ұлттық валюта және (немесе) шетел валютасы уәкілетті банктердегі резиденттің (шетелдік ұйымның филиалын (өкілдігін) қоспағанда) шоттарына репатриациялау мерзімі өткенге дейін аударылуға тиіс.

      3. Репатриациялау талабы:

      1) бейрезиденттен тартылған қаржылай қарыз талаптарына сәйкес резиденттің міндеттемелерін қамтамасыз етуге немесе резиденттің шетелде ашылған филиалдарының (өкілдіктерінің) қызметін қамтамасыз етуге арналған резиденттің шетелдік банктердегі шоттарына ұлттық валютаны және (немесе) шетел валютасын есепке жатқызу;

      2) резиденттер Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерде көрмелерді, спорттық, мәдени және өзге осыған ұқсас іс-шараларды өткізуден алатын шетел валютасын оларды өткізу кезеңінде шығыстарды жабу үшін пайдалану;

      3) резидент – көлік ұйымдарының шетелдік банктердегі шоттарына шет мемлекеттердің аумақтарында порттық және өзге де алымдарды төлеуге және осындай көлік ұйымдарының Қазақстан Республикасының шегінен тыс жердегі көлік құралдары мен олардың жолаушыларына қызмет көрсетуге байланысты шығыстарды, сондай-ақ осындай көлік ұйымдарының Қазақстан Республикасы аумағының шегінен тыс жердегі филиалдарының (өкілдіктерінің) қызметін қамтамасыз етуге арналған шығыстарды төлеу мақсатында валюталық түсімді есепке жатқызу;

      4) экспорт немесе импорт жөніндегі валюталық шарттар бойынша қарсы талапты есепке жатқызу арқылы бейрезиденттің міндеттемесін тоқтату;

      5) резидент пен бейрезидент арасында болған бастапқы міндеттемені сол тұлғалар арасында өзге нысананы немесе орындау тәсілін көздейтін басқа міндеттемемен ауыстыру арқылы бейрезиденттің міндеттемесін тоқтату;

      6) бейрезиденттің міндеттемелерді орындамау тәуекелін сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру жағдайы басталған кезде сақтандыру төлемін алу жағдайларында ішінара немесе толық орындалды деп есептеледі.

      4. Резидент бейрезидентке талап қою құқығын басқа резидентке берген жағдайда, экспорт немесе импорт бойынша репатриациялауды белгіленген мерзімде қамтамасыз ету жөніндегі тиісті міндет талап қою құқығын қабылдаған резидентке өтеді.

      Репатриациялау талабы қолданылатын экспорт немесе импорт жөніндегі валюталық шарттар бойынша резиденттің бейрезидентке өзінің талап қою құқығын кәсіпкерлік субъектісі болып табылмайтын жеке тұлғаның пайдасына беруіне, сондай-ақ резиденттің басқа бейрезидентке өзінің талап қою құқығын бейрезидентке өтеусіз беруіне жол берілмейді.

      5. Мемлекеттік кірістер органы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен және валюталық бақылау агенттерімен бірлесе отырып, резиденттердің (шетелдік ұйымдардың филиалдарын (өкілдіктерін) қоспағанда) репатриациялау талабын орындауын бақылау мақсатында экспорт немесе импорт жөніндегі жекелеген валюталық шарттар шеңберінде ақша қозғалысын және міндеттемелердің өзге де орындалуын мониторингтеуді жүзеге асырады.

      Осы мониторингтің мақсаттары үшін экспорт немесе импорт жөніндегі валюталық шартқа қызмет көрсететін уәкілетті банк оған есептік нөмір береді, бұл кейіннен валюталық бақылау органдарына экспорт немесе импорт жөніндегі валюталық шарт бойынша есептерді ұсыну кезінде көрсетіледі.

      6. Экспорт немесе импорт жөніндегі валюталық шарттар бойынша есептік нөмірлерді алу тәртібін, есептердің нысандары мен оларды ұсыну мерзімдерін және ұлттық валютаны және (немесе) шетел валютасын репатриациялау мерзімдеріне және (немесе) талаптарына әсер ететін міндеттемелердің және (немесе) мән-жайдың туындауын, орындалуын және тоқтатылуын растайтын құжаттарды ұсыну мерзімдерін қоса алғанда, осындай шарттар бойынша ақша қозғалысын және міндеттемелердің өзге де орындалуын мониторингтеу тәртібі, сондай-ақ ол болған кезде экспорт немесе импорт жөніндегі валюталық шарттар репатриациялау талабының орындалуын бақылауға жататын экспорт немесе импорт жөніндегі валюталық шарт сомасының шекті мәнін қоса алғанда, талаптар мен өлшемшарттар және репатриациялау талабына жатпайтын жағдайлар, экспорт немесе импорт жөніндегі валюталық шарттар бойынша ақпаратты және (немесе) құжаттарды беру тәртібі Қазақстан Республикасында экспорттық-импорттық валюталық бақылауды жүзеге асыру қағидаларында айқындалады.

      Ескерту. 9-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 12.07.2023 № 23-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3-тарау. ІШКІ ВАЛЮТА НАРЫҒЫ

10-бап. Шетел валютасын сатып алу және (немесе) сату

      1. Қазақстан Республикасының ішкі валюта нарығы осы Заңға сәйкес Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асырылатын шетел валютасын сатып алу және (немесе) сату операцияларын жасауға байланысты резиденттер мен бейрезиденттер қатынастарының жиынтығы ретінде айқындалады.

      2. Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның өздеріне берілген лицензиясына немесе Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес шетел валютасымен айырбастау операцияларын жүзеге асыруға құқығы бар уәкілетті банктер шетел валютасын Қазақстан Республикасында және шетелде сатуға және (немесе) сатып алуға құқылы.

      3. Заңды тұлғалар және шетелдік ұйымдардың филиалдары (өкілдіктері) (уәкілетті банктерді қоспағанда) Қазақстан Республикасында шетел валютасын қолма-қол ақшасыз сатып алуды және (немесе) сатуды Қазақстан Республикасында валюталық операцияларды жүзеге асыру қағидаларында айқындалған тәртіппен уәкілетті банктердегі банктік шоттар арқылы жүзеге асырады.

      Уәкілетті ұйымдар уәкілетті банктермен жасасқан шарттар негізінде өз қызметінің мақсаттары үшін олармен қолма-қол шетел валютасын сатып алу және (немесе) сату жөніндегі операцияларды жүзеге асыруға құқылы.

      4. Қазақстан Республикасында жеке тұлғалардың қолма-қол шетел валютасын басқа қолма-қол шетел валютасына немесе қолма-қол ұлттық валютаға сатып алуы және (немесе) сатуы тек қана айырбастау пункттері арқылы жүргізіледі.

      5. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Қазақстан Республикасының ішкі валюта нарығындағы сұраныс пен ұсыныс көздерін және сатып алынған шетел валютасын пайдалану мақсаттарын мониторингтеуді жүзеге асырады.

      Уәкілетті банктер Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне Қазақстан Республикасының ішкі валюта нарығындағы сұраныс пен ұсыныс көздері және сатып алынған шетел валютасын пайдалану мақсаттары жөнінде ақпарат ұсынады.

      Есептердің нысандарын және оларды ұсыну мерзімдерін қоса алғанда, Қазақстан Республикасының ішкі валюта нарығында сұраныс пен ұсыныс көздері және сатып алынған шетел валютасын пайдалану мақсаттары жөніндегі ақпаратты уәкілетті банктердің ұсыну тәртібі Қазақстан Республикасының ішкі валюта нарығында сұраныс пен ұсыныс көздерін мониторингтеу қағидаларында айқындалады.

      6. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Қазақстан Республикасының ішкі валюта нарығында шетел валютасын ұлттық валютаға сатып алу мақсаттарын және оның мәлімделген мақсаттарда пайдаланылуын растау бойынша резидент-заңды тұлғаларға (уәкілетті банктерді қоспағанда) қойылатын талаптарды белгілейді.

      7. Қазақстан Республикасының ішкі валюта нарығында қолма-қол ақшасыз шетел валютасын сатып алу және (немесе) сату тәртібі, Қазақстан Республикасының ішкі валюта нарығында шетел валютасын ұлттық валютаға сатып алу мақсаттарын және оның пайдаланылуын растау бойынша резидент-заңды тұлғаларға (уәкілетті банктерді қоспағанда) қойылатын талаптар, сондай-ақ одан асып кеткен кезде осы талаптар қолданылатын сатып алу сомасы үшін шекті мән Қазақстан Республикасында валюталық операцияларды жүзеге асыру қағидаларында айқындалады.

      Ескерту. 10-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі).

11-бап. Қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларын ұйымдастыру

      1. Қолма-қол шетел валютасын басқа қолма-қол шетел валютасына немесе қолма-қол ұлттық валютаға сатып алуды және (немесе) сатуды қоса алғанда, Қазақстан Республикасында қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларын Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің, қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның өздеріне берілген лицензиясына немесе Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларын жүзеге асыруға құқығы бар уәкілетті ұйымдар немесе уәкілетті банктер жүзеге асырады. Өзге тұлғалар Қазақстан Республикасында қолма-қол шетел валютасын сатып алу және (немесе) сату жөніндегі қаржылық қызметтер көрсетуге құқылы емес.

      2. Айырбастау пункттерінде қолма-қол шетел валютасын сатып алу және (немесе) сату, қолма-қол шетел валютасын басқа қолма-қол шетел валютасына немесе қолма-қол ұлттық валютаға сатып алу және (немесе) сату бағамдарын белгілеу тәртібі Қазақстан Республикасында қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларын жүзеге асыру қағидаларында айқындалады.

      3. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі айырбастау пункттері арқылы жүргізілетін операциялар бойынша қолма-қол шетел валютасын қолма-қол ұлттық валютаға сатып алу бағамдарының сату бағамдарынан ауытқу шектерін белгілеуге құқылы. Шетел валюталарының түрлерін және оларға сәйкес келетін бағамдардан ауытқу шектерін Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі белгілейді.

      Ескерту. 11-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі).

12-бап. Қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларын жүзеге асыру жөніндегі қызметке қойылатын талаптар

      Ескерту. 12-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі).

      1. Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның өзіне берілген лицензиясына немесе Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларын жүзеге асыруға құқығы бар уәкілетті банк Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкін айырбастау пункттері қызметінің басталғаны немесе тоқтатылғаны туралы хабардар етеді.

      Уәкілетті банк айырбастау пункті қызметінің басталғаны туралы хабардар етуді айырбастау пункті операцияларды жүргізуді бастаған күннен кешіктірмей жүзеге асырады. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі хабардар етілген күннен бастап үш жұмыс күні ішінде уәкілетті банкке хабарламаны алғанын растайды.

      2. Уәкілетті ұйым Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі берген қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларына арналған лицензияның және уәкілетті ұйымның әрбір айырбастау пунктіне берілетін лицензияға қосымшаның негізінде қызметін жүзеге асырады.

      Уәкілетті ұйым Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі шығарған, құймалардағы аффинирленген алтынды сатып алу және (немесе) сату жөніндегі операцияларды өзінің айырбастау пункттері арқылы жүзеге асыруға құқылы.

      Уәкілетті ұйымның басқа заңды тұлғалардың жарғылық капиталына қатысуына жол берілмейді.

      3. Уәкілетті ұйымдарға құрылтайшыларға (қатысушыларға) қойылатын талаптарды, оның ішінде уәкілетті ұйымның жарғылық капиталына олардың салымдарының шығу көздерін ашып көрсетуді, ұйымдық-құқықтық нысанына, жарғылық капиталдың мөлшеріне және оны қалыптастыру тәртібіне, сондай-ақ айырбастау пункттерінің үй-жайына, жабдығына және персоналына қойылатын талаптарды қамтитын біліктілік талаптары қойылады.

      4. Уәкілетті ұйымда Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларына арналған лицензиясын және (немесе) оған қосымшаны алу үшін айырбастау пунктін орналастыруға арналған үй-жайдың болуы міндетті.

      Уәкілетті ұйымдар лицензияны және (немесе) оған қосымшаны алу үшін "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында айқындалған құжаттардан басқа, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне шетел валютасындағы шотының бар екені туралы уәкілетті банктің анықтамасын ұсынады.

      Құжаттар Қазақстан Республикасында қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларын жүзеге асыру қағидаларында айқындалған шарттарда және тәртіппен ұсынылады.

      5. Қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларына арналған лицензияны (оған қосымшаны қоса алғанда) беру немесе лицензияны (оған қосымшаны қоса алғанда) беруден бас тарту уәкілетті ұйым осы Заңда және "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген барлық құжаттар мен мәліметтерді ұсынған күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде жүзеге асырылады.

      Жарамды лицензияға қосымшаны беру, лицензияны және (немесе) оған қосымшаны қайта ресімдеу немесе осындай құжаттарды беруден бас тарту уәкілетті ұйым осы Заңда және "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген барлық құжаттар мен мәліметтерді ұсынған күннен бастап он жұмыс күні ішінде жүзеге асырылады.

      Лицензияны және (немесе) оған қосымшаны беруден, қайта ресімдеуден бас тартылған кезде өтініш берушіге уәжді жауап беріледі.

      6. Лицензияны және (немесе) оған қосымшаны беруден, қайта ресімдеуден бас тарту үшін:

      1) осы Заңда және "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген құжаттарды және (немесе) мәліметтерді ұсынбау;

      2) өтініш берушінің және (немесе) ұсынылған құжаттардың және (немесе) мәліметтердің осы Заңда және "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген талаптарға сәйкес келмеуі негіз болып табылады.

      7. Уәкілетті ұйымдарға қойылатын біліктілік талаптарын қоса алғанда, оларды лицензиялау, уәкілетті банктің айырбастау пункттері қызметінің басталғаны немесе тоқтатылғаны туралы хабардар ету тәртібі, қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларын жүзеге асыру жөніндегі қызметке қойылатын талаптар, айырбастау пункттерінің жұмыс істеу шарттары және Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі шығарған құймалардағы аффинирленген алтынды сатып алу және (немесе) сату жөніндегі операцияларды жүргізу тәртібі, сондай-ақ есептердің нысандары және уәкілетті банктер мен уәкілетті ұйымдардың оларды ұсыну мерзімдері Қазақстан Республикасында қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларын жүзеге асыру қағидаларында айқындалады.

      Ескерту. 12-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі).

4-тарау. ВАЛЮТАЛЫҚ ОПЕРАЦИЯЛАРДЫ МОНИТОРИНГТЕУ. ВАЛЮТАЛЫҚ ОПЕРАЦИЯЛАР ЖӘНЕ ШЕТЕЛДІК БАНКТЕРДЕГІ ШОТТАР ЖӨНІНДЕГІ АҚПАРАТТЫ ҰСЫНУ

13-бап. Валюталық операцияларды мониторингтеу

      1. Валюталық операцияларды мониторингтеуді Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі валюталық операцияларға қатысушы – резиденттерден және валюталық операциялар бойынша төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыратын уәкілетті банктерден валюталық операциялар, сондай-ақ шетелдік банктердегі шоттар туралы ақпарат алу арқылы жүзеге асырады.

      Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі валюталық операцияларды мониторингтеу мақсаттары үшін:

      1) капитал қозғалысы операциялары солардың негізінде және (немесе) оларды орындау үшін жүргізілетін валюталық шарттарды (бұдан әрі – капитал қозғалысы жөніндегі валюталық шарттар) есептік тіркеуді жүзеге асырады және олар бойынша жүргізілетін валюталық операциялар мен оларға байланысты бейрезиденттерге қойылатын талаптар және бейрезиденттер алдындағы міндеттемелер туралы ақпарат алады;

      2) валюталық операциялар бойынша жүргізілген төлемдер және (немесе) ақша аударымдары туралы ақпаратты қоса алғанда, жүргізілген валюталық операциялар туралы хабарламалар алады;

      3) резиденттер (банктерді және шетелдік ұйымдардың филиалдарын (өкілдіктерін) қоспағанда) ашқан шетелдік банктердегі шоттар туралы хабарламалар алады және осындай шоттарды есептік тіркеуді жүзеге асырады;

      4) шетелдік қаржылық емес ұйымдардың Қазақстан Республикасында қызметін жүзеге асыратын филиалдарынан (өкілдіктерінен) тұрақты негізде ақпарат алады.

      2. Валюталық операцияларды мониторингтеуді ұйымдастыру және жүзеге асыру үшін Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі немесе уәкілетті банктер осы Заңда белгіленген жағдайларда, солардың негізінде және (немесе) оларды орындау үшін валюталық операциялар жүзеге асырылатын валюталық шарттарға, сондай-ақ резиденттердің (банктерді және шетелдік ұйымдардың филиалдарын (өкілдіктерін) қоспағанда) шетелдік банктердегі шоттарына есептік нөмірлер береді. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі капитал қозғалысы жөніндегі валюталық шарттарға, резиденттердің (банктерді және шетелдік ұйымдардың филиалдарын (өкілдіктерін) қоспағанда) шетелдік банктердегі шоттарына, сондай-ақ есеп айырысулар осындай шоттар арқылы жүзеге асырылатын экспорт немесе импорт жөніндегі валюталық шарттарға есептік нөмірлер береді. Уәкілетті банктер есеп айырысулар уәкілетті банктердегі шоттар арқылы жүзеге асырылатын экспорт немесе импорт жөніндегі валюталық шарттарға есептік нөмірлер береді.

      Егер капитал қозғалысы жөніндегі валюталық шарт экспорттың немесе импорттың жүзеге асырылуын да көздейтін болса және ол бойынша есеп айырысулар уәкілетті банктердегі банктік шоттар арқылы жүзеге асырылатын болса, онда резидент (уәкілетті банкті және шетелдік ұйымның филиалын (өкілдігін) қоспағанда) осындай валюталық шартқа есептік нөмір беруі үшін уәкілетті банкке өтініш жасайды.

      3. Валюталық шартқа есептік нөмір берілген кезде Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі немесе уәкілетті банк валюталық шартқа қатысушы – резиденттен валюталық шарттың ұсынылған көшірмесіне қосымша мынадай ақпаратты және (немесе) құжаттарды:

      1) сәйкестендіру деректерін, тіркелу елін, валюталық шарт тарапының валюталық шарттың басқа тарапының капиталына қатысуы туралы мәліметтерді қоса алғанда, валюталық шартқа қатысушылар туралы мәліметтерді;

      2) валюталық шарттың деректемелері мен сомасын, валюталық шарттың және ол бойынша есеп айырысулардың валютасын, валюталық шарт бойынша міндеттемелерді орындауды аяқтау күнін қоса алғанда, мәміле туралы мәліметтерді;

      3) мәміле бойынша есеп айырысулар жүзеге асырылатын шоттар туралы мәліметтерді;

      4) валюталық шартқа қатысушылары енгізген өзгерістерді және (немесе) толықтыруларды және жүзеге асырылатын мәмілеге байланысты валюталық шартқа қатысушылардың өзге де құжаттарын талап етуге құқылы.

14-бап. Капитал қозғалысы жөніндегі валюталық шартты есептік тіркеу

      1. Капитал қозғалысы жөніндегі валюталық шартты есептік тіркеу осы шартқа есептік нөмір беруді және капитал қозғалысы жөніндегі валюталық шартқа қатысушы – резиденттің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне есептік нөмірді пайдалана отырып, ол бойынша мәліметтерді және есептерді кейіннен ұсынуын көздейді.

      Есептік тіркеу талаптары қатысушылары резиденттер (уәкілетті банктерді және шетелдік ұйымдардың филиалдарын (өкілдіктерін) қоспағанда) болып табылатын капитал қозғалысы жөніндегі валюталық шарттарға қолданылады.

      2. Капитал қозғалысы жөніндегі валюталық шартқа қатысушы болып табылатын резидент (уәкілетті банкті және шетелдік ұйымның филиалын (өкілдігін) қоспағанда) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне капитал қозғалысы жөніндегі валюталық шартқа есептік нөмір беруі үшін оның тараптарының кез келгені осындай валюталық шарт бойынша міндеттемелерді орындауды бастағанға дейін өтініш жасайды.

      Егер капитал қозғалысы жөніндегі валюталық шарт бойынша міндеттемелерді резидент орындар алдында мүлік бейрезиденттен резиденттің пайдасына берілсе (ақша түссе), онда капитал қозғалысы жөніндегі валюталық шартқа есептік нөмір беруге өтініш жасау мүлік резиденттің билік етуіне берілгенге (ақша түскенге) дейін және (немесе) түскен ақша резиденттің уәкілетті банктердегі банктік шоттарына есепке жатқызылғанға дейін жүзеге асырылады.

      Егер капитал қозғалысы жөніндегі валюталық шарт өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу нәтижесінде есептік тіркеуге арналған өлшемшарттар мен талаптарға сәйкес келсе, онда капитал қозғалысы жөніндегі валюталық шартқа есептік нөмір беру тараптар енгізілген өзгерістермен және (немесе) толықтырулармен бірге капитал қозғалысы жөніндегі валюталық шарт бойынша міндеттемелерді орындауды бастағанға дейін (егер капитал қозғалысы жөніндегі валюталық шартқа өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізілгеннен кейін бейрезидент міндеттемені орындауды бастаса, мүлік резиденттің билік етуіне берілгенге (ақша түскенге) дейін) жүзеге асырылады.

      Есептік тіркеуге жататын капитал қозғалысы жөніндегі валюталық шарттар бойынша уәкілетті банктердегі банктік шоттар арқылы төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүргізу есептік нөмір болған кезде ғана жүзеге асырылады.

      3. Резидент (уәкілетті банкті және шетелдік ұйымның филиалын (өкілдігін) қоспағанда) капитал қозғалысы жөніндегі валюталық шартты есептік тіркеу үшін Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне:

      1) резиденттің сәйкестендіру нөмірі көрсетілген өтінішті, жеке тұлғалар үшін – жеке басын куәландыратын құжаттың көшірмесін қоса бере отырып, өтінішті;

      2) капитал қозғалысы жөніндегі валюталық шарттың және капитал қозғалысы жөніндегі валюталық шарт бойынша міндеттемелерге қатысты оған өзгерістердің және (немесе) толықтырулардың көшірмелерін ұсынады.

      Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі көрсетілген құжаттардың түпнұсқаларын, сондай-ақ капитал қозғалысы операциясын жүзеге асыруға қатысы бар және (немесе) ұсынылған құжаттарда сілтеме жасалған өзге де құжаттарды және (немесе) мәліметтерді танысу үшін сұратуға құқылы.

      Шет тілінде жасалған құжаттар Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне қазақ немесе орыс тіліндегі аудармасымен ұсынылады.

      Капитал қозғалысы жөніндегі валюталық шартқа есептік нөмірді беру резидент осы тармақта көзделген барлық құжаттар мен мәліметтерді ұсынған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде жүзеге асырылады.

      4. Есептік тіркеу талаптары Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі, Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі қатысушылары болып табылатын капитал қозғалысы жөніндегі валюталық шарттарға қолданылмайды.

      5. Резиденттердің (уәкілетті банктерді және шетелдік ұйымдардың филиалдарын (өкілдіктерін) қоспағанда) капитал қозғалысы жөніндегі валюталық шарттарға есептік нөмірлерді алу тәртібі және олардың міндеттемелердің туындауын, орындалуын және тоқтатылуын растайтын құжаттарды ұсыну мерзімдері, есептердің нысандарын және уәкілетті банктер мен осындай шарттарға қатысушылар болып табылатын резиденттердің оларды ұсыну мерзімдерін қоса алғанда, капитал қозғалысы жөніндегі валюталық шарттар бойынша ақша қозғалысы мен міндеттемелердің өзге де орындалуын мониторингтеу тәртібі, талаптар мен өлшемшарттар, соның ішінде ол болған кезде осындай шарттар есептік тіркеуге жататын капитал қозғалысы жөніндегі валюталық шарт сомасының шекті мәні және есептік тіркеу рәсімдеріне жатпайтын жағдайлар Қазақстан Республикасында валюталық операцияларды мониторингтеу қағидаларында айқындалады.

      6. Осы баптың талаптары "Астана" халықаралық қаржы орталығының қатысушылары оның аумағында жүргізетін валюталық операцияларға қолданылмайды.

15-бап. Жүргізілген валюталық операциялар туралы хабардар ету

      1. Жүргізілген валюталық операциялар, оның ішінде клиенттердің тапсырмасы бойынша жүргізілген валюталық операциялар туралы хабардар етуді уәкілетті банктер Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкіне жіберілетін есептер нысанында жүзеге асырады.

      2. Уәкілетті банктер төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүргізу кезінде алынған мәліметтер негізінде, сомасы шекті мәнге тең болатын немесе одан асатын жүргізілген валюталық операциялар туралы хабардар етеді.

      Резидент немесе бейрезидент болып табылатын клиент шекті мәнге тең болатын немесе одан асатын сомада валюталық операция бойынша төлемді және (немесе) ақша аударымын жүргізу үшін уәкілетті банкке мынадай:

      1) егер осы деректер төлем құжатында көрсетілгендермен сәйкес келмесе, төлем құжаты бойынша жөнелтушінің және бенефициардың тіркелген елі;

      2) корпоративішілік ақша аударымының белгісі (заңды тұлға өзінің құрылымдық бөлімшелерімен жүзеге асыратын немесе бір заңды тұлғаның құрылымдық бөлімшелерінің арасында жүзеге асырылатын операциялар үшін);

      3) төлем және (немесе) ақша аударымы жүргізілетін валюталық операцияның коды туралы мәліметтерді ұсынады.

      Егер клиент резидент болып табылса, онда валюталық операция бойынша төлем және (немесе) ақша аударымы соның негізінде және (немесе) оны орындау үшін жүргізілетін валюталық шарт бойынша қосымша мынадай:

      1) төлем құжаты бойынша жөнелтушімен және бенефициармен сәйкес келмеген жағдайда, валюталық шарт бойынша ақша жөнелтуші және ақша алушы туралы мәліметтерді;

      2) төлем құжаты бойынша жөнелтушімен және бенефициармен сәйкес келмеген жағдайда, валюталық шарт бойынша ақша жөнелтушінің және ақша алушының тіркелген елі;

      3) валюталық шарттың деректемелері және валюталық шарттың есептік нөмірі (ол болған кезде) туралы мәліметтерді ұсынады.

      Валюталық операция бойынша төлем және (немесе) ақша аударымы туралы осы тармақта көрсетілген мәліметтерді клиент уәкілетті банкке ұсынады немесе уәкілетті банк клиент ұсынған құжаттар және (немесе) мәліметтер негізінде өзі дербес көрсетеді. Валюталық бақылау агенті ретінде уәкілетті банк валюталық операцияның кодын және осы тармақта көзделген өзге де мәліметтерді көрсетудің дұрыстығын қамтамасыз етеді.

      Хабардар етуге жататын валюталық операция бойынша төлем және (немесе) ақша аударымының сомасына қатысты шекті мән, валюталық операциялардың кодтары және осы тармақта көрсетілген мәліметтерді ұсыну тәртібі Қазақстан Республикасында валюталық операцияларды жүзеге асыру қағидаларында айқындалады.

      3. Есептердің нысандарын және оларды ұсыну мерзімдерін қоса алғанда, уәкілетті банктердің жүргізілген валюталық операциялар туралы хабардар ету тәртібі Қазақстан Республикасында валюталық операцияларды мониторингтеу қағидаларында айқындалады.

      Мәліметтердің тізбесіне және "Астана" халықаралық қаржы орталығына қатысушылардың тапсырмасы бойынша валюталық операцияларды жүзеге асыратын уәкілетті банктердің оларды ұсыну тәртібіне қойылатын талаптар Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен келісу бойынша "Астана" халықаралық қаржы орталығының актілерінде айқындалады.

      4. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі валюталық операцияларды жасау мән-жайларын нақтылау мақсатында валюталық бақылау агенттерінен немесе резидент-жөнелтушіден, немесе резидент-бенефициардан хабарламаға енгізілген төлем және (немесе) ақша аударымы бойынша, осындай төлем және (немесе) ақша аударымы соның негізінде және (немесе) оны орындау үшін жүзеге асырылған валюталық шарттың көшірмесін, сондай-ақ осындай валюталық шарт бойынша өзге де мәліметтерді талап етуге құқылы.

      5. Осы баптың талаптары "Астана" халықаралық қаржы орталығының қатысушылары оның аумағында жүргізетін валюталық операцияларға қолданылмайды.

16-бап. Шетелдік банктердегі шоттар туралы хабардар ету

      1. Резидент-заңды тұлға (банкті және шетелдік ұйымның филиалын (өкілдігін) қоспағанда) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкін шетелдік банкте шот ашылғаны туралы осындай шотты пайдалана отырып операцияларды жүзеге асырғанға дейін осындай шотқа есептік нөмір беруге өтініш жасау арқылы хабардар етеді.

      Резидент-заңды тұлға (банкті және шетелдік ұйымның филиалын (өкілдігін) қоспағанда) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне есептік нөмірін көрсете отырып, шетелдік банкте ашылған шотты пайдаланып жүргізілген операциялар бойынша ақпарат ұсынады.

      Резидент-заңды тұлға (банкті және шетелдік ұйымның филиалын (өкілдігін) қоспағанда) шетелдік банктегі шотқа есептік нөмір беру үшін бизнес-сәйкестендіру нөмірін көрсете отырып өтінішті және шоттың деректемелері көрсетілген шетелдік банк құжатының көшірмесін ұсынады.

      Есептік нөмір берілген шетелдік банктегі шоттың деректемелері өзгерген немесе ол жабылған жағдайларда, резидент-заңды тұлға (банкті және шетелдік ұйымның филиалын (өкілдігін) қоспағанда) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкін бұл туралы белгіленген мерзімдерде хабардар етеді.

      2. Резидент-жеке тұлғалар Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкін шетелдік банктердегі шоттары туралы хабардар етпейді. Жеке тұлғалардың шетелдік банктердегі меншікті шоттарынан (меншікті шоттарына) ақша аударымдары туралы осындай ақша аударымдарын жүзеге асыратын уәкілетті банк хабардар етеді.

      3. Резидент-заңды тұлғалардың (банктерді және шетелдік ұйымдардың филиалдарын (өкілдіктерін) қоспағанда) шетелдік банктердегі шоттар үшін есептік нөмірлерді алу тәртібі, осындай шоттар бойынша ақша қозғалысы жөніндегі есептердің нысандарын және оларды ұсыну мерзімдерін қоса алғанда, олардың шетелдік банктегі шот деректемелерінің өзгергені немесе оның жабылғаны туралы хабардар ету тәртібі, жеке тұлғалардың ақша аударымдары туралы есептерді уәкілетті банктердің ұсыну тәртібі Қазақстан Республикасында валюталық операцияларды мониторингтеу қағидаларында айқындалады.

      4. Осы баптың талаптары "Астана" халықаралық қаржы орталығының қатысушыларына қолданылмайды.

17-бап. Валюталық операцияларды мониторингтеу мақсаттары үшін ақпарат ұсыну

      1. Шетелдік қаржылық емес ұйымдардың Қазақстан Республикасында қызметін бір жылдан астам жүзеге асыратын филиалдары (өкілдіктері) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне резиденттермен және бейрезиденттермен жасалған операциялар туралы ақпаратты есептер нысанында, оның ішінде Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің сұрау салуы бойынша ұсынады.

      Есептердің нысандарын және оларды ұсыну мерзімдерін, сондай-ақ шетелдік қаржылық емес ұйымдардың филиалдары (өкілдіктері) жүзеге асырған кезде есептерді ұсынуы талап етілетін қызмет түрлерін қоса алғанда, шетелдік қаржылық емес ұйымдар филиалдарының (өкілдіктерінің) ақпаратты ұсыну тәртібі шетелдік қаржылық емес ұйымдардың Қазақстан Республикасында қызметін жүзеге асыратын филиалдарының (өкілдіктерінің) ақпарат ұсыну қағидаларында айқындалады.

      2. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен келісу бойынша "Астана" халықаралық қаржы орталығының актілерінде жүргізілетін валюталық операциялар туралы мәліметтерді ұсыну бойынша "Астана" халықаралық қаржы орталығының қатысушыларына қойылатын талаптар, сондай-ақ "Астана" халықаралық қаржы орталығының органдары мен Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі арасындағы ақпараттық өзара іс-қимыл жасау тәртібі белгіленеді.

5-тарау. ВАЛЮТАЛЫҚ БАҚЫЛАУ

18-бап. Валюталық бақылау органдары, агенттері және субъектілері

      1. Қазақстан Республикасында валюталық бақылауды Қазақстан Республикасының Үкіметі, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі, өзге де валюталық бақылау органдары мен агенттері осы Заңға және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырады.

      2. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі және өзге де мемлекеттік органдар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген құзыретіне сәйкес Қазақстан Республикасындағы валюталық бақылау органдары болып табылады.

      Уәкілетті банктер, уәкілетті ұйымдар, сондай-ақ клиенттердің тапсырмалары бойынша валюталық операцияларды жүзеге асыратын бағалы қағаздар нарығына кәсіби қатысушылар валюталық бақылау агенттері болып табылады.

      3. Қазақстан Республикасында валюталық бақылау валюталық операцияларды жүзеге асыратын резиденттерге, оның ішінде қаржы ұйымдарына, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағында валюталық операцияларды жүзеге асыратын бейрезиденттерге (бұдан әрі – валюталық бақылау субъектілері) қатысты жүргізіледі.

      Қаржы ұйымдарына қатысты валюталық бақылауды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі жүргізеді. Өзге тұлғаларға қатысты валюталық бақылауды мемлекеттік кірістер органы, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі және (немесе) басқа да валюталық бақылау органдары құзыреті шегінде жүргізеді.

      4. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі басқа да валюталық бақылау органдарымен өзара іс-қимыл жасайды, сондай-ақ валюталық бақылау агенттерінің басқа да валюталық бақылау органдарымен ақпараттық өзара іс-қимыл жасауын үйлестіреді.

      Ескерту. 18-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 12.07.2023 № 23-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

19-бап. Валюталық бақылау органдары мен агенттерiнiң өкілеттіктері

      1. Валюталық бақылау органдары мен агенттері өз құзыреті шегінде, резиденттер және бейрезиденттер Қазақстан Республикасында жүргiзетiн валюталық операциялардың Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасына сәйкес келуі бөлігінде осы операцияларды бақылауды жүзеге асырады.

      2. Валюталық бақылау органдары валюталық операциялар бойынша есептілікті ұсыну тәртібін айқындауға, валюталық операцияларды жүргізуге байланысты құжаттарды және (немесе) ақпаратты сұратуға, Қазақстан Республикасында барлық резиденттер мен бейрезиденттердің орындауы үшін мiндеттi болып табылатын, анықталған бұзушылықтарды, олардың жасалуына ықпал еткен себептер мен жағдайларды жою туралы талаптар қоюға және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген басқа да шараларды қабылдауға құқылы.

      3. Валюталық бақылау агенттері:

      1) операциялар, оның iшiнде клиенттердің тапсырмалары бойынша операциялар жүргізу кезінде Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасы талаптарының сақталуын бақылауды жүзеге асыруға;

      2) валюталық операциялар бойынша есепке алу мен есептiлiктiң толықтығын және объективтiлiгін қамтамасыз етуге;

      3) өздерінің клиенттері жол берген, өздеріне белгілі болған Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасын бұзу фактілері туралы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген өздерінің өкiлеттiктеріне сәйкес Қазақстан Республикасының басқа да валюталық бақылау органдары мен құқық қорғау органдарына хабарлауға;

      4) валюталық бақылау органдарына өздерінің қатысуымен жүргізiлетiн валюталық операциялар туралы ақпаратты Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасында белгіленген тәртіппен ұсынуға мiндеттi.

      4. Валюталық бақылау органдары мен агенттері өз өкiлеттіктерiн жүзеге асыру кезінде, оның ішінде Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасына сәйкес электрондық нысанда ақпарат алмасу кезінде өздеріне белгiлi болған, коммерциялық, банктік және заңмен қорғалатын өзге де құпияны Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес ұсынуды қоспағанда, оларды Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес сақтауға мiндеттi.

      5. Уәкiлеттi банк резиденттің және (немесе) бейрезиденттің валюталық операциялары бойынша төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын, олар Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасына сәйкес талап етiлетiн құжаттарды және (немесе) мәліметтерді ұсынған жағдайда ғана жүзеге асырады.

      6. Валюталық бақылау агенттері Қазақстан Республикасы валюталық заңнамасының талаптарын сақтауды қамтамасыз ету мақсатында осы Заңға сәйкес резиденттер мен бейрезиденттер валюталық операцияларды жүргізген кезде олардан:

      1) жеке тұлғалар үшін – жеке басын куәландыратын құжатты;

      2) шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар үшін – Қазақстан Республикасында тұрақты тұру құқығын растайтын құжатты (ол болған кезде);

      3) заңды тұлғалар және заңды тұлға болып табылмайтын ұйымдар үшін – құрылтай құжаттарын және өзге де құжаттарды, оның ішінде осы тұлғаның қатысушыларын сәйкестендіретін құжаттарды;

      4) валюталық шартты немесе оның көшірмесін, оның ішінде осы Заңда белгіленген жағдайларда есептік нөмір берілгені туралы белгісі бар валюталық шартты немесе оның көшірмесін;

      5) осы Заңда белгіленген жағдайларда лицензияны;

      6) валюталық шарттар бойынша мiндеттемелердiң орындалғанын не солардың негiзiнде міндеттемелерді орындау қажет болатынын растайтын құжаттарды және (немесе) мәліметтерді;

      7) осы Заңның 15-бабына сәйкес валюталық операциялар бойынша төлемдер және (немесе) ақша аударымдары туралы мәліметтерді талап етуге құқылы.

      Уәкілетті банк валюталық шарттардың және осы тармақта талап етілетін өзге де құжаттардың түпнұсқаларын, сондай-ақ шет тілінде жасалған құжаттардың қазақ немесе орыс тіліндегі аудармасын танысу үшін сұратуға құқылы.

      7. Валюталық бақылау агенттерінің жүргізілетін валюталық операцияға қатысы жоқ құжаттарды ұсынуды талап етуге құқығы жоқ.

      8. Тұлға Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасына сәйкес талап етiлетiн құжаттарды ұсынбаған, анық емес құжаттарды ұсынған жағдайларда не Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасында белгіленген әрекеттерді жүзеге асырмаған кезде уәкiлеттi банктер валюталық операция бойынша төлемді және (немесе) ақша аударымын жүзеге асырудан бас тартады.

      Ескерту. 19-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 12.07.2023 № 23-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

20-бап. Валюталық бақылау нысандары

      1. Валюталық бақылау органдары валюталық бақылау субъектілеріне қатысты валюталық бақылауды Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес тексеру нысанында және бақылаудың өзге де нысандарында жүзеге асырады.

      2. Қаржы ұйымдарына қатысты тәуекел дәрежесін бағалау негізінде тексерулер, валюталық бақылау органының жоспардан тыс және құжаттамалық тексерулері және бақылаудың өзге де нысандары жүргізіледі.

      Валюталық операцияларды жүзеге асыратын өзге резиденттерге, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағында валюталық операцияларды жүзеге асыратын бейрезиденттерге қатысты олар валюталық операциялар бойынша төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүргізген кезде валюталық бақылау рәсімдері, валюталық бақылау органының тексерулері және бақылаудың өзге де нысандары жүргізіледі.

      3. Валюталық бақылау органдары бақылаудың өзге де нысандарын:

      1) уәкілетті ұйымның айырбастау пунктінің үй-жайы мен жабдығын біліктілік талаптарына сәйкестігі тұрғысынан қарап-тексеру;

      2) валюталық бақылау агентіне валюталық бақылауды тиісінше жүзеге асыру мақсатында орындалуы міндетті тапсырма жіберу;

      3) Қазақстан Республикасы валюталық заңнамасының талаптарын ықтимал бұзғаны туралы ақпараттың келіп түсуіне байланысты валюталық бақылау органы сұратқан, валюталық операцияның жүргізілуіне байланысты ақпаратты, есептілік пен құжаттарды және Қазақстан Республикасы валюталық заңнамасының талаптарына сәйкес ұсынылатын өзге де ақпаратты (есептілікті) талдау арқылы жүзеге асырады.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінің 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген бақылаудың өзге де нысандарын Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі ғана жүзеге асырады.

      4. Бақылаудың өзге де нысанын жүзеге асыру рәсімдері:

      1) рұқсат беру бақылауы шеңберінде Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларына арналған лицензиясы және (немесе) оған қосымша берілгенге дейін, қойылатын біліктілік талаптарына сәйкестігі тұрғысынан уәкілетті ұйымның айырбастау пунктіне арналған үй-жайға баруды және оны қарап-тексеруді, жабдықты қарап-тексеруді қамтиды. Бару және қарап-тексеру заңды тұлғаның Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларына арналған лицензиясын және (немесе) оған қосымшаны алуға келіп түскен өтініші негізінде жүзеге асырылады. Қарап-тексерудің нәтижелері заңды тұлғаға Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларына арналған лицензиясын және (немесе) оған қосымшаны беру не беруден бас тарту туралы шешім қабылдау кезінде ескеріледі;

      2) валюталық бақылау агентіне тапсырманың мәні және оны орындау мерзімдері көрсетілген жазбаша сұрау салу нысанында тапсырма жіберуді қамтиды. Валюталық бақылау агенті валюталық бақылау органының жазбаша тапсырмасын сұратылған ақпаратты және (немесе) құжаттарды осындай тапсырмада көрсетілген нысанда және мерзімдерде ұсыну арқылы орындайды;

      3) валюталық бақылау органының Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасына сәйкес немесе валюталық бақылау органының сұрау салуы бойынша ұсынылған ақпаратты, есептілікті, құжаттарды Қазақстан Республикасы валюталық заңнамасының талаптарын, оның ішінде алынған ақпараттың, есептіліктің, құжаттардың уақтылығы, толықтығы және анықтығы жөніндегі талаптарды сақтау тұрғысынан талдауды жүзеге асыруын қамтиды.

      Ескерту. 20-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 12.07.2023 № 23-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

20-1-бап. Мемлекеттік кірістер органының экспорт немесе импорт бойынша ұлттық валютаны және (немесе) шетел валютасын репатриациялау бойынша валюталық бақылау жүргізу ерекшеліктері

      1. Осы Заңның 9-бабының 2-тармағында көрсетілген резиденттердің (бұдан әрі – тексерілетін резидент) экспорт немесе импорт бойынша ұлттық валютаны және (немесе) шетел валютасын репатриациялау талабын орындауын валюталық бақылауды мемлекеттік кірістер органы жүзеге асырады.

      2. Мемлекеттік кірістер органы тексерілетін резиденттің экспорт немесе импорт бойынша ұлттық валютаны және (немесе) шетел валютасын репатриациялау талабын орындауына валюталық бақылау жүргізу кезінде тексеру жүргізеді және (немесе) осы Заңның 20-бабы 3-тармағының 3) тармақшасында көзделген бақылаудың өзге де нысанын жүзеге асырады.

      3. Тексеру жүргізу оны тағайындау туралы акт ресімдеуді талап етпейді.

      Тексеру тексерілетін резидентке бармай, оған валюталық операцияны жүргізуге байланысты, оның ішінде экспорт немесе импорт жөніндегі валюталық шарт шеңберінде міндеттемелердің орындалуы бойынша ақпаратты және (немесе) құжаттарды беру туралы жазбаша сұрау салуды жіберу жолымен жүзеге асырылады.

      Жазбаша сұрау салуда мыналар көрсетіледі:

      1) тексерілетін резиденттің атауы, тегі, аты, әкесінің аты (ол болған кезде), бизнес-сәйкестендіру нөмірі немесе жеке сәйкестендіру нөмірі, оның тұратын жері;

      2) тексерудің негізі;

      3) сұратылатын құжаттардың тізбесі (олардың көшірмелері);

      4) қажет болған кезде түсіндіруді талап ететін ақпарат (мәліметтер);

      5) сұратылатын ақпаратты және (немесе) құжаттарды беру мерзімі.

      4. Тексерілетін резиденттің атына мемлекеттік кірістер органының уәкілетті лауазымды адамы қол қойған жазбаша сұрау салудың жіберілуі тексерудің басталуы болып табылады.

      Төменде санамаланған тәсілдердің бірімен жіберілген жазбаша сұрау салу тексерілетін резидентке мынадай жағдайларда:

      1) хабарламасы бар тапсырысты хатпен пошта арқылы жіберілгенде – пошта операторының хабарламасында тексерілетін резиденттің белгісі қойылған күннен бастап;

      2) электрондық тәсілмен жіберілгенде:

      жазбаша сұрау салу веб-қосымшада жеткізілген күннен бастап табыс етілді деп есептеледі. Көрсетілген тәсіл мемлекеттік кірістер органының ақпараттық жүйесін пайдаланушы ретінде тіркелген тексерілетін резидентке қолданылады;

      хабарлама пайдаланушының "электрондық үкімет" веб-порталындағы жеке кабинетіне жеткізілген күннен бастап табыс етілді деп есептеледі. Көрсетілген тәсіл "электрондық үкімет" веб-порталында тіркелген тексерілетін резидентке қолданылады.

      5. Тексерілетін резидент сұратылған ақпаратты және (немесе) құжаттарды (олардың көшірмелерін) мемлекеттік кірістер органының жазбаша сұрау салуында белгіленген мерзімдерде, бірақ тексерілетін резидент жазбаша сұрау салуды алған күннен кейінгі күннен бастап он бес жұмыс күнінен кешіктірмей береді.

      6. Тексерілетін резидентке қызмет көрсететін уәкілетті банкте бар ақпаратты және (немесе) құжаттарды (олардың көшірмелерін) нақтылау үшін мемлекеттік кірістер органы осы Заңның 20-бабы 3-тармағының 3) тармақшасында көзделген валюталық бақылаудың өзге нысанын пайдалана отырып, осындай банктің атына жазбаша сұрау салуды жібереді.

      7. Тексерілетін резидент тарапынан қол қою талап етілмейтін нәтижелер туралы қорытындыға уәкілетті лауазымды адамның қол қойған күні мемлекеттік кірістер органы тексеруінің аяқталуы болып табылады.

      Ескерту. Заң 20-1-баппен толықтырылды – ҚР 12.07.2023 № 23-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

21-бап. Жекелеген валюталық операциялар бойынша төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүргізуге қойылатын талаптар

      1. Уәкілетті банктер жүргізілуі Қазақстан Республикасынан ақшаны әкетуге, Қазақстан Республикасы валюталық заңнамасының талаптарын орындаудан жалтаруға бағытталуы мүмкін жекелеген валюталық операциялар бойынша резиденттердің (уәкілетті банктерді және шетелдік ұйымдардың филиалдарын (өкілдіктерін) қоспағанда) төлемдерін және (немесе) ақша аударымдарын Қазақстан Республикасында валюталық операцияларды жүзеге асыру қағидаларында көзделген тәртіппен және ақша жөнелтуші немесе ақша алушы болып табылатын резидент уәкілетті банктің осы төлем және (немесе) ақша аудару туралы ақпаратты валюталық бақылау органдарына және құқық қорғау органдарына беруіне рұқсат берген кезде жүзеге асырады.

      2. Жүргізілуі Қазақстан Республикасынан ақшаны әкетуге, Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасының талаптарын орындаудан жалтаруға бағытталуы мүмкін жекелеген валюталық операциялардың түрлері мен өлшемшарттары Қазақстан Республикасында валюталық операцияларды жүзеге асыру қағидаларында белгіленеді.

      Ескерту. 21-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 12.07.2023 № 23-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

22-бап. Шектеулі ықпал ету шаралары, қадағалап ден қою шаралары және санкциялар

      1. Валюталық бақылау органдары валюталық бақылау субъектілерінің Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасын бұзушылықтарын анықтаған кезде Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген шектеулі ықпал ету шараларын, қадағалап ден қою шараларын және санкцияларды қолдануға құқылы.

      2. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасын бұзушылықтарды анықтаған кезде:

      1) уәкілетті банктерге қатысты Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне сәйкес әкімшілік жазалар қолданылады, сондай-ақ анықталған бұзушылықтарды және (немесе) оларды жасауға ықпал еткен себептер мен жағдайларды жою туралы талаптар қойылады;

      2) уәкілетті ұйымдарға қатысты Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне сәйкес әкімшілік жазалар, "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының нормаларына және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарына сәйкес қадағалап ден қою шаралары және санкциялар;

      3) осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көрсетілмеген өзге де резиденттерге, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағында валюталық операцияларды жүзеге асыратын бейрезиденттерге қатысты анықталған бұзушылықтарды жою туралы жазбаша хабарлама түріндегі шектеулі ықпал ету шаралары, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне сәйкес әкімшілік жазалар қолданылады.

      3. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің анықталған бұзушылықтарды жою туралы жазбаша хабарламасы осы баптың 2-тармағының 3) тармақшасында көрсетілген субъектілердің осындай хабарламада белгіленген мерзімде орындауы үшін міндетті болып табылады.

      Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің анықталған бұзушылықтарды жою туралы жазбаша хабарламасын орындамау тексеру жүргізу, оның ішінде басқа да валюталық бақылау органдарымен бірлесіп, құзыреті шегінде тексеру жүргізу үшін негіз болып табылады.

      Ескерту. 22-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

23-бап. Резиденттер мен бейрезиденттердің құқықтары және мiндеттерi

      1. Қазақстан Республикасының аумағында валюталық операцияларды жүзеге асыратын резиденттер мен бейрезиденттер:

      1) валюталық бақылау органдары жүргізген тексерулердің нәтижелерімен танысуға;

      2) валюталық бақылау органдары мен агенттерiнiң әрекеттеріне Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен шағым жасауға;

      3) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де құқықтарды жүзеге асыруға құқылы.

      2. Қазақстан Республикасының аумағында валюталық операцияларды жүзеге асыратын резиденттер мен бейрезиденттер:

      1) валюталық реттеу және валюталық бақылау органдары мен валюталық бақылау агенттеріне осы Заңда және Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасында белгіленген талаптарды орындау мақсатында өздері жүргізетін валюталық операциялар бойынша есептілікті, ақпаратты және құжаттарды ұсынуға;

      2) валюталық бақылау органдары мен агенттеріне валюталық операцияларды жүргізуге қатысты ақпаратты және сұратылатын құжаттарды валюталық бақылау органының жазбаша сұрау салуында немесе Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актілерінде белгіленген мерзімдерде ұсынуға;

      3) валюталық бақылау органдарына тексерулерді және бақылаудың өзге де нысандарын жүргiзуi барысында, сондай-ақ олардың нәтижелері бойынша түсініктемелер беруге;

      4) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген мерзім ішінде есептіліктің сақталуын қамтамасыз ете отырып, жүргізілетін валюталық операциялар бойынша есепке алуды жүргізуге және есептілік жасауға;

      5) валюталық бақылау органдарының анықталған бұзушылықтарды жою туралы талаптарын (нұсқауларын, нұсқамаларын, хабарламаларын) орындауға;

      6) валюталық бақылау органдарына тексерулер жүргiзуi барысында өз үй-жайларына кіруді, құжаттарға және автоматтандырылған дерекқорға қолжетімділікті қамтамасыз етуге мiндеттi.

6-тарау. Төлем балансын қорғау жөніндегі шаралар

      Ескерту. 6-тарау жаңа редакцияда – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

24-бап. Төлем балансын қорғау жөніндегі шаралар

      1. Қазақстан Республикасының төлем балансының орнықтылығына, ішкі валюта нарығының тұрақтылығына және экономикалық қауіпсіздігіне елеулі қатер төнген жағдайда, егер жағдайды экономикалық саясаттың басқа шараларымен шешу мүмкін болмаса, Қазақстан Республикасы Үкіметінің актісімен Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі мен тиісті уәкілетті органдардың бірлескен ұсынуы негізінде жекелеген валюта операцияларын жүргізудің ерекше тәртібін көздейтін шаралар енгізілуі мүмкін.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген шаралар Қазақстан Республикасы халықаралық бірлестіктерге (ұйымдарға) қатысу шеңберінде жасасқан және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес келуге тиіс.

      2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген шаралар уақытша сипатта болады және оларды енгізуді туындатқан мән-жайлардың жойылуына қарай күшін жояды.

      3. Егер осы баптың 1-тармағында көрсетілген шаралар рұқсат беру немесе хабарлама жасау тәртібін енгізуді көздейтін болса, онда мұндай рұқсаттар мен хабарламаларға "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының күші қолданылмайды.

7-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

25-бап. Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылық

      Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасын бұзу Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа әкеп соғады.

26-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі

      1. Осы Заң 2020 жылғы 16 желтоқсаннан бастап қолданысқа енгізілетін 1-баптың 3-тармағының жетінші абзацын қоспағанда, 2019 жылғы 1 шілдеден бастап қолданысқа енгiзiледі.

      2. "Валюталық реттеу және валюталық бақылау туралы" 2005 жылғы 13 маусымдағы Қазақстан Республикасы Заңының (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2005 ж. № 11, 38-құжат; 2007 ж., № 3, 20-құжат; 2008 ж., № 23, 114-құжат; 2009 ж., № 13-14, 63-құжат; 2010 ж., № 15, 71-құжат; 2012 ж., № 1, 6-құжат; № 13, 91-құжат; № 21-22, 124-құжат; 2014 ж., № 10, 52-құжат; № 21, 122-құжат; № 23, 143-құжат; 2015 ж., № 22-I, 140-құжат; № 22-VI, 159-құжат; 2016 ж., № 12, 87-құжат; 2017 ж., № 14, 51-құжат; № 23-ІІІ, 111-құжат) күші жойылды деп танылсын.

      Қазақстан Республикасының
Президенті 		Н. НАЗАРБАЕВ

On currency regulation and currency control

Law of the Republic of Kazakhstan dated July 2, 2018 № 167-VІ.

      Unofficial translation

      This Law shall regulate social relations, related to the implementation of currency transactions, define the goals, objectives of currency regulation and currency control.

Chapter 1. GENERAL PROVISIONS

Article 1. Basic concepts and terms used in this Law

      1. The following basic concepts shall be used in this Law:

      1) an exchange office - a specially equipped place for carrying out exchange operations with foreign currency in cash, created by an authorized organization or an authorized bank that has the right to carry out exchange operations with foreign currency in cash in the Republic of Kazakhstan on the basis of a license of the National Bank of the Republic of Kazakhstan or an authorized body for regulation, control and supervision of the financial market and financial organizations or the laws of the Republic of Kazakhstan;

      2) currency values:

      foreign currency;

      securities and payment documents whose face value is expressed in a foreign currency;

      non-par value securities, issued by non-residents of the Republic of Kazakhstan;

      refined gold bullions;

      national currency, securities and payment documents, the value of which is expressed in the national currency, in the cases of making transactions with them between residents of the Republic of Kazakhstan and non-residents of the Republic of Kazakhstan and between non-residents of the Republic of Kazakhstan, as well as their export (transfer) from the Republic of Kazakhstan or import (transfer) to the Republic of Kazakhstan;

      non-par value securities, issued by residents of the Republic of Kazakhstan, in the cases of making transactions with them between residents of the Republic of Kazakhstan and non-residents of the Republic of Kazakhstan and between non-residents of the Republic of Kazakhstan, as well as their export from the Republic of Kazakhstan or import into the Republic of Kazakhstan;

      3) currency transactions:

      transactions, related to the transfer of ownership and other rights to currency values, as well as the use of currency values as a means of payment;

      import, sending and transfer to the Republic of Kazakhstan, as well as export, sending and transfer of currency values from the Republic of Kazakhstan;

      transfer of currency values to trust management;

      transfer of currency values on the basis of a brokerage services contract;

      4) foreign exchange contract – the contracts, constituent documents, including amendments and (or) additions thereto, as well as other documents, on the basis of and (or) pursuant to which the currency operations are carried out;

      5) account number - an identification number assigned to a foreign exchange contract or account in a foreign bank by the National Bank of the Republic of Kazakhstan or an authorized bank and intended to provide accounting and reporting on currency transactions;

      6) import - transfer of goods by a non-resident of the Republic of Kazakhstan to a resident of the Republic of Kazakhstan, partial transfer of exclusive rights to objects of intellectual property, performance of works, provision of services by a non-resident of the Republic of Kazakhstan to a resident of the Republic of Kazakhstan, transfer of property to lease by a non-resident of the Republic of Kazakhstan to a resident of the Republic of Kazakhstan;

      7) refined gold bullions – gold, obtained as a result of refining and made in the form of dimensional and standard ingots, related to the investment gold in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan "On precious metals and precious stones";

      7-1) a state revenue body – a state body, within its competence, ensuring the receipt of taxes and other mandatory payments to the budget, customs regulation in the Republic of Kazakhstan, powers to prevent, identify, suppress, and disclose administrative offenses attributed by the legislation of the Republic of Kazakhstan to the jurisdiction of this body, as well as performing other powers provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

      8) the authorized banks – the banks, established in the Republic of Kazakhstan and organizations that carry out certain types of banking operations (except for the authorized organizations), as well as branches of foreign banks, operating in the Republic of Kazakhstan that conduct currency transactions, including at the instructions of clients;

      9) the authorized organizations - financial organizations of the Republic of Kazakhstan, which are not banks, operating exclusively through exchange offices on the basis of a license of the National Bank of the Republic of Kazakhstan for exchange operations with foreign currency in cash;

      10) national currency:

      currency notes in the form of banknotes and coins of the National Bank of the Republic of Kazakhstan that are in circulation and are the legal means of payment on the territory of the Republic of Kazakhstan, and those withdrawn or recallable from circulation, but subject to exchange for banknotes in circulation;

      money in bank accounts in monetary units of the Republic of Kazakhstan;

      11) foreign currency:

      currency notes in the form of banknotes, coins that are in circulation and are the legal means of payment on the territory of a foreign state (group of states), as well as withdrawn or recallable from circulation, but subject to exchange for banknotes in circulation;

      money in bank accounts in the monetary units of foreign states (group of states) and international monetary or payment units;

      12) foreign banks - banks and other financial institutions, established in accordance with the legislation of foreign states and carrying out banking activities outside the Republic of Kazakhstan on the basis of the legislation of the countries where they are registered;

      13) export - transfer of goods by a resident of the Republic of Kazakhstan to a non-resident of the Republic of Kazakhstan, partial transfer of exclusive rights to intellectual property objects, performance of works, provision of services by a resident of the Republic of Kazakhstan to a non-resident of the Republic of Kazakhstan, transfer of property for lease by a resident of the Republic of Kazakhstan to a non-resident of the Republic of Kazakhstan.

      2. To classify the currency transactions, the following basic terms shall be used in this Law:

      1) equity participation:

      participation in the authorized capital, property of a legal entity, a simple partnership, a consortium, including in the form of shares, ownership interest, contributions and (or) votes of participants;

      participation in the capital of a legal entity other than the authorized capital;

      2) capital flow operations - the operations involving the transfer of ownership and other rights to currency values carried out between the residents of the Republic of Kazakhstan and non-residents of the Republic of Kazakhstan, providing for:

      financial loans;

      equity participation;

      operations with securities, ownership interests and derivative financial instruments;

      the acquisition of ownership right to real estate, except for movable things, equated with or attributed to the real estate by the laws of the Republic of Kazakhstan;

      the acquisition of fully exclusive rights to intellectual property objects;

      transfer of money and other property in fulfillment of the obligations of a participant in a joint activity, as well as in trust management, trust;

      transfer of money and financial instruments to professional participants of the securities market, carrying out currency transactions at the instructions of customers, to the accounts for recording and keeping money belonging to the customers;

      free transfer of money and other currency values;

      3) financial loans:

      loans, except for the obligations arising from the prepayment, deferment and installment payment of export or import;

      money transferred in fulfillment of the debtor’s obligations;

      financing under the assignment of the monetary claim of suppliers and recipients (sellers and buyers) of goods (works, services);

      financing by third parties of the acquisition of goods (works, services) and other transactions, as well as the fulfillment by third parties of the debtor’s obligations to the creditor, resulting in the obligation of the person for whom the obligation was fulfilled, to return the money and other property to the person who provided such financing and (or) such fulfillment;

      financial leasing, rental of real estate with subsequent redemption, except for the rental of movable things, equated with or referred to the real estate by the laws of the Republic of Kazakhstan;

      4) foreign financial organizations - foreign banks and other financial institutions, established in accordance with the legislation of foreign countries and engaged in business activities on provision of financial services under the laws of the countries where they are registered;

      5) foreign non-financial organizations - legal entities and other organizations that do not form a legal entity, established in accordance with the legislation of foreign countries, located outside the Republic of Kazakhstan, except for foreign financial organizations.

      For the purposes of this Law, foreign exchange transactions related to the import or export of goods and services shall be:

      the operations made by a resident of the Republic of Kazakhstan on the acquisition and repayment of electronic money, issued by non-resident of the Republic of Kazakhstan;

      the operations made by a non-resident of the Republic of Kazakhstan on the acquisition and repayment of electronic money, issued by residents of the Republic of Kazakhstan.

      3. Residents of the Republic of Kazakhstan (hereinafter referred to as residents) for the purposes of this Law and other regulatory legal acts in the sphere of currency regulation and currency control shall be recognized:

      the citizens of the Republic of Kazakhstan, except for the citizens of the Republic of Kazakhstan who permanently reside in a foreign state on the basis of the right granted in accordance with the legislation of this foreign state;

      foreigners and stateless persons permanently residing in the Republic of Kazakhstan on the basis of a permit for permanent residence in the Republic of Kazakhstan;

      legal entities (except for the international organizations) established in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan, located in the Republic of Kazakhstan, as well as their branches (representative offices);

      international organizations located in the Republic of Kazakhstan, if the international agreement on their establishment determines the status of a resident for them;

      foreign institutions of the Republic of Kazakhstan;

      branches of foreign financial organizations that, in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan, are entitled to carry out banking and (or) insurance activities in the territory of the Republic of Kazakhstan;

      branches (representative offices) of foreign non-financial organizations that are permanent institutions of such foreign non-financial organizations in the Republic of Kazakhstan in accordance with the Code of the Republic of Kazakhstan "On taxes and other mandatory payments to the budget" (Tax Code) (hereinafter referred to as the Tax Code), except for the branches ( representative offices) of foreign non-financial organizations recognized as non-residents of the Republic of Kazakhstan in accordance with paragraph 4 of this article.

      4. For the purposes of this Law and other regulatory legal acts in the sphere of currency regulation and currency control, the following shall be recognized as non-residents of the Republic of Kazakhstan (hereinafter - non-residents):

      individuals who are not residents in accordance with paragraph 3 of this article;

      legal entities and organizations that do not form a legal entity, established in accordance with the legislation of foreign countries, located outside the Republic of Kazakhstan, as well as their branches (representative offices) in the Republic of Kazakhstan, carrying out activities that do not lead to the formation of a permanent institution of a non-resident in accordance with the Tax Code;

      branches (representative offices) of foreign non-financial organizations for which the status of non-resident under the currency legislation of the Republic of Kazakhstan is established by the terms of agreements, concluded on behalf of the Republic of Kazakhstan with foreign organizations and entered into force before the enactment of this Law;

      international organizations, unless otherwise specified by an international treaty on their establishment;

      diplomatic and other official representative offices of foreign countries.

      The list of branches (representative offices) of foreign non-financial organizations for which non-resident status under the currency legislation of the Republic of Kazakhstan is established by the terms of agreements concluded on behalf of the Republic of Kazakhstan with foreign organizations shall be established by an act of the Government of the Republic of Kazakhstan.

      5. The concepts and terms used and not defined in this Law shall be applied in the meaning in which they are used in the laws of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 1 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2019 № 262-VI (shall be enforced from 01.01.2020); dated 12.07.2023 № 23-VIII (shall be enforced from 01.01.2024).

Article 2. The scope of this Law

      This Law shall be valid in the territory of the Republic of Kazakhstan and applied to residents and non-residents engaged in currency transactions in the territory of the Republic of Kazakhstan.

      This Law shall apply to residents outside the Republic of Kazakhstan.

      The norms of this Law and regulatory legal acts of the currency regulation body adopted in accordance with this Law, are applied within the limits stipulated by the conditions of the special regulation regime to the authorized organizations and other legal entities carrying out activities within the framework of the special regulatory regime introduced in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan "On state regulation, control and supervision of the financial market and financial organizations".

      Footnote. Article 2 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2019 № 262-VI (shall be enforced from 01.01.2020).

Article 3. Currency legislation of the Republic of Kazakhstan

      1. The currency legislation of the Republic of Kazakhstan shall be based on the Constitution of the Republic of Kazakhstan and consist of this Law, other laws of the Republic of Kazakhstan, decrees of the President of the Republic of Kazakhstan, as well as regulatory legal acts of currency regulation authorities and currency control bodies, issued in accordance with the competence, established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      2. The norms of international treaties of the Republic of Kazakhstan shall directly apply to the relations, specified in Article 2 of this Law, except for the cases when it follows from an international treaty of the Republic of Kazakhstan that the application of such norms requires the adoption (enactment) of a regulatory legal act of the Republic of Kazakhstan.

      If an international treaty, ratified by the Republic of Kazakhstan establishes other rules than those provided for by this Law, then the rules of the international treaty shall apply.

Article 4. Goals and objectives of currency regulation and currency control

      1. The goals of currency regulation shall be the promotion of state policy to achieve sustainable economic growth and development of international cooperation of the Republic of Kazakhstan, to promote the sustainability of the balance of payments, the stability of the domestic foreign exchange market and the economic security of the Republic of Kazakhstan.

      The objectives of currency regulation shall be:

      1) determination of the order of circulation of currency values in the Republic of Kazakhstan;

      2) promotion of the further integration of the Republic of Kazakhstan into the world economy;

      3) provision of an information base for currency transactions and international financial assets and liabilities of the Republic of Kazakhstan.

      2. The goal of currency control shall be the compliance of the residents and non-residents with the currency legislation of the Republic of Kazakhstan when they conduct currency transactions.

      The objectives of currency control shall be:

      1) determination of compliance of conducted currency transactions with the currency legislation of the Republic of Kazakhstan;

      2) verification of the validity of payments and (or) money transfers for currency transactions and the availability of documents necessary for their implementation;

      3) verification of the completeness, timeliness and objectivity of accounting and reporting on currency transactions.

Chapter 2. CURRENCY REGULATION

Article 5. Currency regulation authorities

      1. The main body of currency regulation in the Republic of Kazakhstan shall be the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

      2. The Government of the Republic of Kazakhstan and state bodies shall carry out currency regulation within their competence.

      3. The Government of the Republic of Kazakhstan and the National Bank of the Republic of Kazakhstan, in accordance with this Law, within their competence, shall issue regulatory legal acts that are binding for residents and non-residents.

      Draft by-laws on currency regulation developed by the state bodies shall be subject to coordination with the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

      4. The National Bank of the Republic of Kazakhstan, as the main currency regulator, shall approve:

      1) the rules for carrying out currency transactions in the Republic of Kazakhstan;

      2) the rules for carrying out exchange operations with foreign currency in cash in the Republic of Kazakhstan;

      3) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.07.2023 № 23-VIII (shall be enforced from 01.01.2024);

      4) the rules for monitoring currency transactions in the Republic of Kazakhstan;

      5) the rules for submitting information by branches (representative offices) of foreign non-financial organizations, operating in the Republic of Kazakhstan;

      6) the rules for monitoring sources of supply and demand in the domestic foreign exchange market of the Republic of Kazakhstan.

      5. The National Bank of the Republic of Kazakhstan and the Finance Ministry of the Republic of Kazakhstan shall carry out all types of currency transactions with residents and non-residents without restrictions.

      6. The forms of accounting and reporting on currency transactions, as well as the procedure and deadlines for their submission, shall be determined by the National Bank of the Republic of Kazakhstan in coordination with the authorized state bodies in accordance with their competence.

      7. The National Bank of the Republic of Kazakhstan, together with the authorized body in charge of ensuring the receipt of taxes and other obligatory payments to the budget, shall approve the rules for implementing export-import currency control in the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 5 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2019 № 262-VI (shall be enforced from 01.01.2020); dated 12.07.2023 № 23-VIII (shall be enforced from 01.01.2024).

Article 6. Currency transactions of residents and non-residents

      1. Currency transactions between residents on the territory of the Republic of Kazakhstan shall be prohibited, except for the cases of:

      1) transactions, one of the parties to which are the National Bank of the Republic of Kazakhstan, the Finance Ministry of the Republic of Kazakhstan, as well as foreign institutions of the Republic of Kazakhstan;

      2) transactions, one of the parties to which are residents, who are granted the right to conduct currency operations with residents by the laws of the Republic of Kazakhstan or by the acts of the President of the Republic of Kazakhstan adopted prior to the entry into force of this Law;

      3) operations with currency values related to banking operations and other operations that may be performed by the authorized banks and authorized organizations in accordance with the license issued by the National Bank of the Republic of Kazakhstan, the authorized body for regulation, control and supervision of the financial market and financial organizations or the laws of the Republic Kazakhstan;

      4) payment of banking services for currency transactions;

      5) transactions, related to the acquisition, sale, payment of interest and (or) repayment of securities, the nominal value of which is expressed in foreign currency;

      6) transactions between commissioners and commitents when commissioners provide services related to the conclusion and execution of contracts with non-residents for export or import, including operations for the return of currency values to the commitent;

      7) transactions for the purchase and (or) sale of refined gold bullion for the national currency;

      8) the transfer of promissory notes denominated in foreign currency as the fulfillment of monetary obligations;

      9) transactions related to the settlements in the sale of goods in duty-free shops, as well as in the sale of goods and provision of services to passengers en route during international transportation;

      10) transactions between branches (representative offices) of foreign organizations;

      11) transactions when paying expenses of an individual related to his business trip outside the Republic of Kazakhstan, including representation expenses, as well as operations when redeeming an unspent advance payment, issued in connection with a business trip outside the Republic of Kazakhstan;

      12) gratuitous money transfers or gratuitous transfer of currency values by individuals to individuals, as well as to legal entities whose statutory activities are aimed at charity;

      13) making bank deposits by individuals in favor of other individuals;

      14) transactions between professional securities market participants, engaged in currency transactions at the instruction of clients and individuals or legal entities, related to the transfer of money and financial instruments from accounts (to accounts) for accounting and storage of money and financial instruments owned by clients, within the execution and termination of brokerage services contracts;

      15) transactions, related to the payment of taxes and other obligatory payments to the budget in the cases provided for by the Tax Code;

      16) transactions of the beneficiary of minerals on behalf of the state, which, in accordance with the Tax Code, are transferred to it for the fulfillment by the subsoil user of a tax obligation in kind related to the transportation, storage and sale of such minerals;

      17) payments of individuals for goods, works and services for transactions, concluded and executed when they are made on the territory of a special economic zone, the limits of which fully or partially coincide with the sections of the customs border of the Eurasian Economic Union.

      2. Currency transactions between residents and non-residents shall be carried out in the national and (or) foreign currency.

      3. Non-residents shall have the right to freely receive and transfer money on any currency transactions with their branches (representative offices) located in the Republic of Kazakhstan in accordance with the currency legislation of the Republic of Kazakhstan.

      4. Non-residents shall have the right to freely receive and transfer dividends, interest and other income received on deposits (deposits), securities, loan and other currency transactions with residents, in accordance with the currency legislation of the Republic of Kazakhstan.

      5. Currency transactions between non-residents in the territory of the Republic of Kazakhstan shall be carried out without restrictions in accordance with the currency legislation of the Republic of Kazakhstan.

      6. The conditions and procedure for currency transactions, related to the provision of financial and professional services on the territory of the International Financial Center "Astana" shall be determined by the acts of the International Financial Center "Astana" in coordination with the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

      7. Currency transactions between residents and non-residents, for which this Law does not establish requirements for their implementation, shall be carried out without restrictions in accordance with the currency legislation of the Republic of Kazakhstan.

      8. Import of currency values into the Republic of Kazakhstan and export from the Republic of Kazakhstan shall be carried out by residents and non-residents without restrictions, subject to the requirements of the customs legislation of the Eurasian Economic Union and (or) the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 6 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.04.2019 № 243-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 03.07.2019 № 262-VI (shall be enforced from 01.01.2020).

Article 7. Payments and (or) money transfers for currency transactions of residents and non-residents

      1. Payments and (or) money transfers on currency transactions of residents and non-residents shall be made through bank accounts in the authorized banks in the manner, established by the currency legislation of the Republic of Kazakhstan.

      It shall be allowed to make the following operations without opening and (or) using bank accounts in the authorized banks:

      1) payments and (or) money transfers of individuals, as well as payments and (or) money transfers in their favor in national currency in the territory of the Republic of Kazakhstan;

      2) money transfers of individuals in the cases, provided for by paragraph 4 of this article;

      3) payments for the sale of goods in duty-free shops, as well as for the sale of goods and provision of services to passengers en route during international transportations;

      4) transactions of individuals with cash in national and foreign currencies, carried out with the authorized banks, as well as at exchange offices of the authorized organizations;

      5) payments of salaries to employees by legal entities and branches (representative offices) of foreign organizations;

      6) transactions when paying expenses of an individual related to his business trip outside the Republic of Kazakhstan, including representation expenses, as well as transactions when redeeming an unspent advance payment, issued in connection with a business trip outside the Republic of Kazakhstan;

      7) payments between individuals and non-resident legal entities, operating under customs control at airports, ports and border crossings open to international traffic;

      8) payments between non-residents and residents for servicing vessels of foreign countries at airports and seaports in the Republic of Kazakhstan, as well as for non-residents to pay for air navigation services, airport operations and seaports services for servicing international flights;

      9) payments between residents and non-residents, operating in the territory of the Republic of Kazakhstan in national currency within the amount, established by the legislation of the Republic of Kazakhstan on payments and payment systems;

      10) payments through the issuance (transfer) of a check, bill of exchange;

      11) operations for the purchase and (or) sale of foreign currency in cash between the authorized banks and authorized organizations for the purpose of carrying out exchange operations with foreign currency in cash;

      12) payments of individuals for goods, works and services on transactions, concluded and executed when they are performed on the territory of a special economic zone, the limits of which fully or partially coincide with the sections of the customs border of the Eurasian Economic Union;

      13) payments and (or) money transfers for currency operations, carried out outside the Republic of Kazakhstan by resident individuals, foreign institutions of the Republic of Kazakhstan;

      14) payments and (or) money transfers for transactions with non-residents, made through accounts in foreign banks, opened by residents in cases and in the manner, established by this Law, as well as payments and (or) money transfers through correspondent accounts of the authorized banks in foreign banks;

      15) money transfers from the accounts of non-residents in foreign banks, carried out by them to meet the obligations of the resident, in the cases, provided for by the rules for currency transactions in the Republic of Kazakhstan.

      2. Cash foreign currency, received by legal entities and branches (representative offices) of foreign organizations when conducting currency transactions in the territory of the Republic of Kazakhstan (except for the territory of a special economic zone whose limits fully or partially coincide with sections of the customs border of the Eurasian Economic Union), must be credited to the bank accounts at the authorized banks.

      The procedure for transactions made by residents and non-residents in bank account at an authorized bank, related to the withdrawal, crediting and use of cash foreign currency shall be determined by the rules for currency transactions in the Republic of Kazakhstan.

      3. Payments and (or) money transfers for capital flow operations, as well as payments and (or) money transfers under foreign exchange contracts for which, in accordance with this Law, it is necessary to get an account number, shall be made only through bank accounts.

      4. Individuals shall be entitled, without opening and (or) using an account in an authorized bank within the amount, established by the National Bank of the Republic of Kazakhstan, to make the following money transfers for currency transactions:

      1) gratuitous money transfers in the territory of the Republic of Kazakhstan, from the Republic of Kazakhstan and to the Republic of Kazakhstan;

      2) money transfers on the territory of the Republic of Kazakhstan, from the Republic of Kazakhstan and to the Republic of Kazakhstan in payment of fines, taxes and other obligatory payments in profit of the state;

      3) other money transfers from the Republic of Kazakhstan and to the Republic of Kazakhstan that are not related to the entrepreneurial activity of an individual and transactions under foreign exchange contracts for which an account number is required in accordance with this Law.

      The procedure for individuals to transfer money without opening and (or) using a bank account in the authorized bank, including a threshold value for the transfer amount without opening and (or) using a bank account, shall be determined by the rules for currency transactions in the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 7 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.04.2019 № 243-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 03.07.2019 № 262-VI (shall be enforced from 01.01.2020).

Article 8. Accounts of residents and non-residents

      1. Residents shall open accounts in foreign banks without restrictions subject to the provisions of Article 16 of this Law.

      2. Residents and non-residents in the territory of the Republic of Kazakhstan shall open bank accounts in the authorized banks in national and (or) foreign currency without restrictions.

      3. Non-residents shall be entitled to freely transfer national and (or) foreign currency from their accounts outside the territory of the Republic of Kazakhstan to their bank accounts at the authorized banks, as well as from their bank accounts at the authorized banks to their accounts outside the territory of the Republic of Kazakhstan.

Article 9. Requirement of repatriation of national and (or) foreign currency for export or import

      1. Repatriation of national and (or) foreign currency for export or import shall be the crediting to the bank accounts at the authorized banks:

      1) of the revenues from exports in national and (or) foreign currency;

      2) of the national and (or) foreign currency transferred by the resident in favor of a non-resident to make payments on imports, in cases of non-execution or incomplete execution of obligations by non-resident.

      2. A resident (except for a branch (representative office) of a foreign organization) shall be obliged to ensure the repatriation of national and (or) foreign currency within the time limits, stipulated in the foreign exchange contract on export or import.

      The period for which a resident (except for a branch (representative office) of a foreign organization) fulfills the repatriation requirement, (hereinafter referred to as the repatriation period) shall be determined on the basis of the conditions of fulfillment of obligations by the parties to a foreign exchange contract on export or import in the manner, specified by the export-import currency control regulations in Republic of Kazakhstan.

      The terms of the foreign exchange contract on export or import, which is subject to the requirement of repatriation, should provide for the terms of fulfillment of obligations by non-residents. The authorized banks, servicing foreign exchange contracts on export or import, shall be entitled to require the resident to specify the repatriation period.

      The national and (or) foreign currency subject to repatriation and credited to the accounts in foreign banks must be transferred to the accounts of the resident (except for a branch (representative office) of a foreign organization) in the authorized banks before the repatriation period expires.

      3. The requirement of repatriation shall be considered partially or fully fulfilled in the following cases:

      1) crediting the national and (or) foreign currency to the accounts of a resident in foreign banks, intended to secure the obligations of a resident in accordance with the conditions of a financial loan attracted from a non-resident or to support the activities of branches (representative offices) of a resident, opened abroad;

      2) use of foreign currency, received by residents from holding exhibitions, sports, cultural and other similar events outside the Republic of Kazakhstan to cover the expenses during the period of their holding;

      3) crediting of currency revenues to the accounts in foreign banks of transport organizations-residents in order to pay expenses, associated with the payment of port and other fees in the territories of foreign countries and maintenance of vehicles of such transport organizations and their passengers outside the Republic of Kazakhstan, as well as expenses for ensuring the activities of branches (representative offices) of such transport organizations, located outside the territory of the Republic of Kazakhstan;

      4) termination of a non-resident's obligation by offsetting a counterclaim on foreign exchange contracts for export or import;

      5) termination of a non-resident's obligation by replacing the original obligation that existed between the resident and non-resident, by another obligation between the same persons, providing for another object or method of performance;

      6) receipt of insurance payment upon the occurrence of an insured event under insurance contracts for the risk of non-performance of obligations by a non-resident.

      4. In the event that a resident assigns the right of claim to another resident against a non-resident, the corresponding obligation to ensure repatriation on export or import shall, in a specified period, pass to the resident who has accepted the right to claim.

      Under foreign exchange contracts for export or import, which are subject to the repatriation requirement, the assignment by a resident in favor of an individual who is not a business entity of his right of claim to a non-resident, as well as a gratuitous assignment by a resident to a non-resident of his right of claim to another non-resident shall not be allowed.

      5. The state revenue body, together with the National Bank of the Republic of Kazakhstan and currency control agents, shall carry out monitoring of the movement of money and other fulfillment of obligations under individual foreign exchange contracts for export or import in order to monitor compliance with the repatriation requirement by residents (with the exception of branches (representative offices) of foreign organizations).

      For the purposes of this monitoring, the authorized bank servicing the foreign exchange contract for export or import shall assign it an accounting number, which is subsequently indicated when submitting reports on the foreign exchange contract for export or import to the bodies of currency control.

      6. The procedure for obtaining accounting numbers under foreign exchange contracts for export or import, monitoring the movement of money and other fulfillment of obligations under such contracts, including forms and deadlines for submitting reports and deadlines for submitting documents confirming the occurrence, fulfillment and termination of obligations and (or) circumstances that influence the terms and (or) conditions for the repatriation of national and (or) foreign currency, as well as conditions and criteria, including the threshold value of the amount of a foreign exchange contract for export or import, in the presence of which foreign exchange contracts for export or import are subject to control of compliance with the repatriation requirement, and exceptions to the repatriation requirement, the procedure for transferring information and (or) documents under foreign exchange contracts for export or import shall be determined by the rules for implementing export-import currency control in the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 9 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.07.2023 № 23-VIII (shall be enforced from 01.01.2024).

Chapter 3. DOMESTIC FOREIGN EXCHANGE MARKET

Article 10. Purchase and (or) sale of foreign currency

      1. The domestic foreign exchange market of the Republic of Kazakhstan shall be defined as a combination of relations of residents and non-residents, associated with the purchase and (or) sale of foreign currency, carried out in the territory of the Republic of Kazakhstan in accordance with this Law.

      2. The authorized banks entitled to carry out exchange operations with foreign currency in accordance with the license issued by the authorized body for regulation, control and supervision of the financial market and financial organizations or the laws of the Republic of Kazakhstan, have the right to sell and (or) buy foreign currency in the Republic of Kazakhstan and abroad.

      3. Legal entities and branches (representative offices) of foreign organizations (except for authorized banks) shall carry out non-cash purchase and (or) sale of foreign currency in the Republic of Kazakhstan through bank accounts in the authorized banks in the manner, determined by the rules for currency transactions in the Republic of Kazakhstan.

      The authorized organizations shall have the right to carry out transactions with the authorized banks for the purchase and (or) sale of cash foreign currency for their activities on the basis of contracts concluded with them.

      4. Purchase and (or) sale of cash foreign currency for another cash foreign or cash national currency by individuals in the Republic of Kazakhstan shall be made exclusively through exchange offices.

      5. The National Bank of the Republic of Kazakhstan shall monitor the sources of supply and demand in the domestic foreign exchange market of the Republic of Kazakhstan and the purposes of using the acquired foreign currency.

      The authorized banks shall submit to the National Bank of the Republic of Kazakhstan the information on sources of supply and demand in the domestic foreign exchange market of the Republic of Kazakhstan and the purposes of using the acquired foreign currency.

      The procedure for the authorized banks to provide information on the sources of supply and demand in the domestic foreign exchange market of the Republic of Kazakhstan and the purposes of using acquired foreign currency, including the forms and deadlines for submitting reports, shall be determined by the rules for monitoring the sources of supply and demand in the domestic foreign exchange market of the Republic of Kazakhstan.

      6. The National Bank of the Republic of Kazakhstan shall establish requirements for resident legal entities (except for the authorized banks) for confirming the purposes of purchasing foreign currency for the national currency in the domestic foreign exchange market of the Republic of Kazakhstan and its use for the stated purposes.

      7. The order of purchase and (or) sale of non-cash foreign currency in the domestic foreign exchange market of the Republic of Kazakhstan, requirements for resident legal entities (except for the authorized banks) for confirming the purposes of purchasing foreign currency for the national currency in the domestic foreign exchange market of the Republic of Kazakhstan, as well as the threshold value for the purchase amount, in the case of excess of which these requirements are applied, shall be determined by the rules for currency transactions in the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 10 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2019 № 262-VI (shall be enforced from 01.01.2020).

Article 11. Organization of exchange operations with cash foreign currency

      1. Exchange operations with foreign currency in cash in the Republic of Kazakhstan, including the purchase and (or) sale of foreign currency in cash for another foreign currency in cash or national currency in cash, are carried out by the authorized organizations or authorized banks entitled to carry out exchange operations with foreign currency in cash in accordance with the license issued by the National Bank of the Republic of Kazakhstan, an authorized body for regulation, control and supervision of the financial market and financial organizations or the laws of the Republic of Kazakhstan. Other persons are not entitled to provide financial services in the Republic of Kazakhstan for the purchase and (or) sale of foreign currency in cash.

      2. The procedure for the purchase and (or) sale of foreign currency in cash in exchange offices, the establishment of purchase and (or) sale rates of cash foreign currency for another foreign or national currency in cash is determined by the rules for the exchange operations with foreign currency in cash in the Republic of Kazakhstan.

      3. The National Bank of the Republic of Kazakhstan shall have the right to set limits on the deviation of cash foreign currency rates for cash national currency on transactions conducted through exchange offices. The types of foreign currencies and the corresponding limits of exchange rate deviations shall be established by the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 11 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2019 № 262-VI (shall be enforced from 01.01.2020).

Article 12. Requirements for activities related to exchange operations with foreign currency in cash

      Footnote. The title of article 12 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2019 № 262-VI (shall be enforced from 01.01.2020).

      1. An authorized bank entitled to carry out exchange operations with foreign currency in accordance with the license issued to it by the authorized body for regulation, control and supervision of the financial market and financial organizations or the laws of the Republic of Kazakhstan, notifies the National Bank of the Republic of Kazakhstan on the start or termination of the activities of the exchange offices.

      Notification of the commencement of the activities of an exchange office shall be made by an authorized bank not later than the date of commencement of operations by the exchange office. The National Bank of the Republic of Kazakhstan within three working days from the date of the notification shall confirm its receipt to the authorized bank.

      2. The authorized organization operates on the basis of a license issued by the National Bank of the Republic of Kazakhstan for exchange operations with foreign currency in cash and an annex to it, which is issued for each exchange office of the authorized organization.

      The authorized organization shall have the right to carry out, through its exchange offices, transactions for the purchase and (or) sale of refined gold bullions, issued by the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

      Participation of an authorized organization in the authorized capital of other legal entities shall not be allowed.

      3. Qualification requirements are imposed for the authorized organizations, which include requirements for founders (participants), including disclosure of the sources of origin of their contributions to the authorized capital of the authorized organization, requirements for the organizational and legal form, amount and procedure for forming the authorized capital, as well as premises, equipment of exchange offices and the staff.

      4. The presence of premises in an authorized organization for placing an exchange office is mandatory for obtaining a license from the National Bank of the Republic of Kazakhstan for exchange operations with foreign currency in cash and (or) annex to it.

      To obtain a license and (or) annex thereto, in addition to the documents, defined by the Law f the Republic of Kazakhstan "On permits and notifications", the authorized organizations shall submit to the National Bank of the Republic of Kazakhstan a certificate from an authorized bank on the availability of an account in foreign currency.

      Documents are submitted on the terms and in the manner determined by the rules for carrying out exchange operations with foreign currency in cash in the Republic of Kazakhstan.

      5. Issuance of a license (including annex to it) for exchange operations with foreign currency in cash or refusal to issue a license (including an annex to it) is carried out within twenty working days from the date of submission by the authorized organization of all documents and information provided for by this Law and the Law of the Republic Kazakhstan "On permits and notifications".

      The issuance of an annex to a valid license, re-issuance of a license and (or) annex thereto, or refusal to issue such documents shall be carried out within ten working days from the date when the authorized organization submits all documents and information, specified by this Law and the Law of the Republic of Kazakhstan “On permits and notifications”.

      In case of refusal to issue, reissue a license and (or) an annex thereto, the applicant shall be provided with a reasoned response.

      6. The grounds for refusal to issue, reissue a license and (or) the annex thereto shall be:

      1) the failure to submit documents and (or) information, specified by this Law and the Law of the Republic of Kazakhstan “On permits and notifications”;

      2) non-compliance of the applicant and (or) the submitted documents and (or) information with the requirements, established by this Law and the Law of the Republic of Kazakhstan "On permits and notifications".

      7. The procedure for licensing of the authorized organizations, including qualification requirements for them, notifications by an authorized bank about the beginning or termination of the activities of exchange offices, requirements for the exchange operations with foreign currency in cash, the conditions for the functioning of exchange offices and the procedure for transactions for purchase and (or) sale of refined gold in bars issued by the National Bank of the Republic of Kazakhstan, as well as the forms and terms for submitting reports by the authorized banks and authorized organizations are determined by the rules for the exchange operations with foreign currency in cash in the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 12 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2019 № 262-VI (shall be enforced from 01.01.2020).

Chapter 4. MONITORING OF CURRENCY TRANSACTIONS. SUBMISSION OF INFORMATION ON CURRENCY TRANSACTIONS AND ACCOUNTS IN FOREIGN BANKS

Article 13. Monitoring of currency transactions

      1. Currency transactions shall be monitored by the National Bank of the Republic of Kazakhstan by obtaining information on currency transactions from residents - participants of currency transactions and the authorized banks that make payments and (or) money transfers on currency transactions, as well as accounts in foreign banks.

      To monitor currency transactions, the National Bank of the Republic of Kazakhstan shall:

      1) carry out the accounting registration of foreign exchange contracts, on the basis of and (or) pursuant to which the capital flow operations are carried out (hereinafter - foreign exchange contracts on capital flow) and receive information about currency transactions, conducted on them and related requirements to non-residents and liabilities to non-residents;

      2) receive notifications about the conducted currency transactions, including information on payments made and (or) money transfers on currency transactions;

      3) receive notifications about accounts in foreign banks opened by residents (except for the banks and branches (representative offices) of foreign organizations), and make accounting registration of such accounts;

      4) on a regular basis, receive information from branches (representative offices) of foreign non-financial organizations, operating in the Republic of Kazakhstan.

      2. In order to organize and monitor currency transactions, the National Bank of the Republic of Kazakhstan or the authorized banks, in the cases established by this Law, shall assign account numbers to foreign exchange contracts, on the basis of and (or) pursuant to which the currency transactions are carried out, as well as the accounts of residents (except for banks and branches (representative offices) of foreign organizations in foreign banks. The National Bank of the Republic of Kazakhstan shall assign account numbers to foreign exchange contracts on capital flow, accounts of residents (except for the banks and branches (representative offices) of foreign organizations) in foreign banks, and foreign exchange contracts on export or import, which are settled through such accounts. The authorized banks shall assign account numbers to foreign exchange contracts on export or import, which are settled through accounts in the authorized banks.

      If a foreign exchange contract on capital flow also provides for export or import, and it is settled through bank accounts in the authorized banks, the resident (except for the authorized bank and a branch (representative office) of a foreign organization) shall apply for assigning an account number to such a foreign exchange contract with an authorized bank.

      3. When assigning an account number to a foreign exchange contract, the National Bank of the Republic of Kazakhstan or an authorized bank shall have the right to request the following information and (or) documents from a resident-party to a foreign exchange contract in addition to the submitted copy of a foreign exchange contract:

      1) information on participants in a foreign exchange contract, including identification data, country of registration, information on the participation of a party to a foreign exchange contract in the capital of the other party to a foreign exchange contract;

      2) information about the transaction, including the details and the amount of the foreign exchange contract, currency of the foreign exchange contract and settlements on it, the date of completion of fulfillment of the obligations under the foreign exchange contract;

      3) information about the accounts through which the transaction will be settled;

      4) changes and (or) additions to the foreign exchange contract made by its participants, and other documents of the participants of the foreign exchange contract that are associated with the transaction.

Article 14. Accounting registration of a foreign exchange contract on capital flow

      1. Accounting registration of a foreign exchange contract on capital flow shall provide for assignment of an account number to this contract and subsequent submission by the resident-party to a foreign exchange contract on capital flow to the National Bank of the Republic of Kazakhstan of information and reports on it using the account number.

      Accounting registration requirements shall apply to foreign exchange contracts on capital flow, the parties to which are the residents (except for the authorized banks and branches (representative offices) of foreign organizations).

      2. A resident (except for an authorized bank and a branch (representative office) of a foreign organization) who is a party to a foreign exchange contract on capital flow shall apply to the National Bank of the Republic of Kazakhstan for assigning an account number to a foreign exchange contract on capital flow prior to commencement of fulfillment of the obligations under such foreign exchange contract by any of its parties.

      If fulfillment of obligations by a resident under a foreign exchange contract on capital flow is preceded by the transfer of property (money receipt) from a non-resident in favor of a resident, then the application for assigning an account number to a foreign exchange contract on capital flow shall be made before the transfer of property (money receipt) to a resident and (or) crediting the incoming money to the resident’s bank accounts in the authorized banks.

      If, as a result of changes and (or) additions made, the foreign exchange contract on capital flow meets the criteria and conditions for accounting registration, then the account number shall be assigned to the foreign exchange contract on capital flow before the parties begin to fulfill their obligations under the foreign exchange contract on capital flow with amendments and (or) additions made (before the transfer of property (receipt of money) at the disposal of the resident, if after making changes and (or) additions to the foreign exchange contract on capital flow the fulfillment of the obligation was started by a non-resident).

      Under the foreign exchange contracts on capital flows, subject to accounting registration, payments and (or) money transfers through bank accounts in the authorized banks shall be carried out only if there is an account number.

      3. For the accounting registration of a foreign exchange contract on capital flow, a resident (except for an authorized bank and a branch (representative office) of a foreign organization) shall submit the following to the National Bank of the Republic of Kazakhstan:

      1) a statement indicating the identification number of the resident, for individuals - with a copy of an identity document attached;

      2) copies of a foreign exchange contract on capital flow and changes and (or) additions thereto, relating to obligations under a foreign exchange contract on capital flow.

      The National Bank of the Republic of Kazakhstan shall have the right to request for review the originals of these documents, as well as other documents and (or) information, relating to the capital flow and (or) to which there are references in the submitted documents.

      Documents, drawn up in a foreign language, shall be submitted to the National Bank of the Republic of Kazakhstan with translation into the Kazakh or Russian languages.

      The assignment of an account number to a foreign exchange contract on capital flow shall be carried out within five working days from the date the resident submits all documents and information, specified by this paragraph.

      4. Accounting registration requirements shall not apply to foreign exchange contracts on capital flow, the parties to which are the National Bank of the Republic of Kazakhstan and the Finance Ministry of the Republic of Kazakhstan.

      5. The procedure for obtaining by residents (except for the authorized banks and branches (representative offices) of foreign organizations) of account numbers for foreign exchange contracts on capital flows and the deadlines for submitting documents, confirming the emergence, execution and termination of obligations, the procedure for monitoring the money flow and other fulfillment of obligations of foreign exchange contracts on capital flow, including the forms and deadlines for submission of reports by the authorized banks and residents that are parties to such contracts, conditions criteria, including a threshold amount of a foreign exchange contract on capital flow, under which such contracts are subject to registration and exclusion from the accounting registration procedure, shall be determined by the rules for currency transactions in the Republic of Kazakhstan.

      6. The requirements of this article shall not apply to currency transactions, conducted by participants of the International Financial Center "Astana" in its territory.

Article 15. Notification about the conducted currency transactions

      1. Notification of currency transactions conducted, including at the instruction of clients, shall be made by the authorized banks in the form of reports, submitted to the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

      2. The authorized banks shall notify about the conducted currency transactions, the amount of which is equal to or exceeded the threshold value, on the basis of information received during the payments and (or) money transfers.

      The client, being a resident or a non-resident, for making a payment and (or) money transfer on a currency transaction in an amount equal to or exceeding the threshold value, shall provide the authorized bank with the following information:

      1) the country of registration of the sender and the beneficiary under the payment document, if these data do not coincide with those specified in the payment document;

      2) a sign of intra-corporate money transfer (for transactions, carried out by a legal entity with its structural divisions or between the structural divisions of one legal entity);

      3) a currency transaction code for which a payment and (or) money transfer is made.

      If the client is a resident, then the following information on the foreign exchange contract shall be additionally submitted, on the basis of and (or) pursuant to which the payment and (or) money transfer on the currency transaction is made:

      1) information about the sender of money and the recipient of money under a foreign exchange contract - in the event of a discrepancy with the sender and beneficiary under the payment document;

      2) the country of registration of the sender of money and the recipient of money under a foreign exchange contract - in the event of a discrepancy with the sender and beneficiary under the payment document;

      3) details of the foreign exchange contract and the account number of the foreign exchange contract (if any).

      The information on payment and (or) money transfer on a currency transaction, specified in this paragraph, shall be submitted to the authorized bank by the client or specified by the authorized bank independently based on the documents submitted by the client and (or) information. The authorized bank as a currency control agent shall ensure the correctness of the indication of the currency transaction code and other information, provided for in this paragraph.

      The threshold value in relation to the amount of payment and (or) money transfer for a currency transaction to be notified, currency transaction codes and the procedure for submitting information, specified in this paragraph, shall be determined by the rules for currency transactions in the Republic of Kazakhstan.

      3. The procedure for notification about the conducted currency transactions by the authorized banks, including the forms and deadlines for submission of reports, shall be determined by the rules for monitoring of currency transactions in the Republic of Kazakhstan.

      The requirements for the list of information and the procedure for their submission by the authorized banks, engaged in currency transactions at the instruction of the participants of the International Financial Center “Astana” shall be determined by the acts of the International Financial Center “Astana” in consultation with the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

      4. The National Bank of the Republic of Kazakhstan, in order to clarify the circumstances of currency transactions, shall have the right to request a copy of foreign exchange contract from the currency control agents or the sender-resident or the resident-beneficiary on the payment and (or) money transfer, included in the notification, on the basis of and (or) pursuant to which such a payment and (or) money transfer was made, as well as other information on such a foreign exchange contract.

      5. The requirements of this article shall not apply to currency transactions, conducted by participants of the International Financial Center "Astana" on its territory.

Article 16. Notification about accounts in foreign banks

      1. A resident legal entity (except for a bank and a branch (representative office) of a foreign organization) shall notify the National Bank of the Republic of Kazakhstan about the opening of an account in a foreign bank by requesting the assignment of an account number to such an account before making transactions using such an account.

      A resident legal entity (except for a bank and a branch (representative office) of a foreign organization) shall submit to the National Bank of the Republic of Kazakhstan the information on transactions using an account opened in a foreign bank, indicating the account number.

      To assign an account number to an account in a foreign bank, a resident legal entity (except for a bank and a branch (representative office) of a foreign organization) shall submit an application indicating the business identification number and a copy of the foreign bank document with the specified account details.

      In the event of a change in bank details or the closure of an account in a foreign bank to which an account number has been assigned, the resident legal entity (except for a bank and a branch (representative office) of a foreign organization) shall notify the National Bank of the Republic of Kazakhstan thereof in a timely manner.

      2. Resident individuals shall not notify the National Bank of the Republic of Kazakhstan of the accounts in foreign banks. The authorized bank that carries out such money transfers shall notify about the transfer of money of individuals from their own accounts (to their own accounts) in foreign banks.

      3. The procedure for obtaining by resident legal entities (except for the banks and branches (representative offices) of foreign organizations) of account numbers for accounts in foreign banks, notifying by them about the changes in details or closing an account in a foreign bank, including forms and deadlines for submitting reports on money flow in such accounts, the procedure for submission of reports by the authorized banks on the transfer of money of individuals shall be determined by the rules for monitoring the currency transactions in the Republic of Kazakhstan.

      4. The requirements of this article shall not apply to participants of the International Financial Center "Astana".

Article 17. Submission of information to monitor currency transactions

      1. Branches (representative offices) of foreign non-financial organizations operating in the Republic of Kazakhstan for more than one year shall submit information to the National Bank of the Republic of Kazakhstan on transactions with residents and non-residents in the form of reports, including at the request of the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

      The procedure for branches (representative offices) of foreign non-financial organizations to submit information, including the forms and deadlines for submitting reports, as well as the types of activities for which the branches (representative offices) of foreign non-financial organizations require submission of reports, shall be determined by the rules for providing information by branches (representative offices) of foreign non-financial organizations, operating in the Republic of Kazakhstan.

      2. The acts of the International Financial Center “Astana”, in coordination with the National Bank of the Republic of Kazakhstan, shall establish requirements for participants of the International Financial Center “Astana” to report on currency transactions conducted, as well as the procedure for informational interaction between the bodies of the International Financial Center “Astana” and the National Bank Republic of Kazakhstan.

Chapter 5. CURRENCY CONTROL

Article 18. Bodies, agents and subjects of currency control

      1. Currency control in the Republic of Kazakhstan shall be carried out by the Government of the Republic of Kazakhstan, the National Bank of the Republic of Kazakhstan, other bodies and agents of currency control in accordance with this Law and the laws of the Republic of Kazakhstan.

      2. The currency control bodies in the Republic of Kazakhstan shall be the National Bank of the Republic of Kazakhstan and other state bodies in accordance with the competence, established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      The currency control agents shall be the authorized banks, the authorized organizations, as well as professional participants of the securities market, carrying out currency transactions at the instructions of clients.

      3. Currency control in the Republic of Kazakhstan shall be carried out in respect of residents, including financial organizations engaged in currency transactions, as well as non-residents carrying out currency transactions in the territory of the Republic of Kazakhstan (hereinafter - the subjects of currency control).

      Currency control in relation to financial organizations shall be carried out by the National Bank of the Republic of Kazakhstan. Currency control in relation to other persons shall be carried out by the state revenue body, the National Bank of the Republic of Kazakhstan, and (or) other bodies of currency control within their competence.

      4. The National Bank of the Republic of Kazakhstan shall interact with other currency control bodies, and also coordinate the information interaction of currency control agents with other currency control bodies.

      Footnote. Article 18 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.07.2023 № 23-VIII (shall be enforced from 01.01.2024).

Article 19. Powers of bodies and agents of currency control

      1. The bodies and agents of currency control, within their competence, shall exercise control over currency transactions, conducted by residents and non-residents in the Republic of Kazakhstan, in terms of the compliance of these transactions with the currency legislation of the Republic of Kazakhstan.

      2. Bodies of currency control shall have the right to determine the procedure for submitting reports on currency transactions, request documents and (or) information related to the conduct of currency transactions, make demands to eliminate identified violations, the causes and conditions that contributed to their commission, and take other measures provided for legislation of the Republic of Kazakhstan, which are binding on all residents and non-residents in the Republic of Kazakhstan.

      3. Currency control agents shall be obliged:

      1) to monitor compliance with the requirements of the currency legislation of the Republic of Kazakhstan when conducting transactions, including those at the instructions of clients;

      2) to ensure the completeness and objectivity of accounting and reporting on currency transactions;

      3) to report on the facts of violations of the currency legislation of the Republic of Kazakhstan, committed by their clients, to the National Bank of the Republic of Kazakhstan, as well as other currency control bodies and law enforcement agencies of the Republic of Kazakhstan in accordance with their powers, established by the laws of the Republic of Kazakhstan;

      4) to submit information on currency transactions, conducted with their participation to the currency control bodies in the manner, established by the currency legislation of the Republic of Kazakhstan.

      4. Currency control bodies and agents shall be obliged to keep, in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan, commercial, banking, and other secrets protected by law that have become known to them in the exercise of their powers, including when exchanging information in electronic form in accordance with the currency legislation of the Republic of Kazakhstan, except for its presentation in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan..

      5. The authorized bank shall make payments and (or) money transfers on the currency transactions of the resident and (or) non-resident only under the condition that the latter submits the documents and (or) information, required in accordance with the currency legislation of the Republic of Kazakhstan.

      6. In order to ensure compliance with the requirements of the currency legislation of the Republic of Kazakhstan, currency control agents in accordance with this Law shall have the right to require from residents and non-residents, when they conduct currency transactions, the following:

      1) for individuals - an identity document;

      2) for foreigners and stateless persons - a document, confirming the right of permanent residence in the Republic of Kazakhstan (if available);

      3) for legal entities and organizations that are not a legal entity - constituent and other documents, including those identifying the participants of this entity;

      4) foreign exchange contract or its copy, including with a note on assignment of an account number in the cases, established by this Law;

      5) license in the cases, established by this Law;

      6) documents and (or) information confirming the fulfillment or on the basis of which the fulfillment of obligations under foreign exchange contracts is required;

      7) information on payments and (or) money transfers on currency transactions in accordance with Article 15 of this Law.

      The authorized bank shall have the right to request for review the originals of foreign exchange contracts and other documents, required by this paragraph, as well as the translation into Kazakh or Russian of documents, drawn up in a foreign language.

      7. Currency control agents shall not be entitled to require the submission of documents not related to the ongoing currency transaction.

      8. The authorized banks shall refuse to make a payment and (or) transfer money on a currency transaction in cases of a person’s failure to submit documents, required by the currency legislation of the Republic of Kazakhstan, submission of false documents or failure to carry out actions, established by the currency legislation of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 19 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2019 № 262-VI (shall be enforced from 01.01.2020); dated 12.07.2023 № 23-VIII (shall be enforced from 01.01.2024).

Article 20. Forms of currency control

      1. Currency control bodies shall exercise currency control in respect of subjects of currency control in the form of inspections and other forms of control in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan.

      2. In relation to financial organizations, inspections shall be carried out based on risk assessments, unscheduled and documentary inspections of the currency control body, and other forms of control.

      In relation to other residents carrying out currency transactions, as well as non-residents carrying out currency transactions on the territory of the Republic of Kazakhstan, currency control procedures shall be carried out when they make payments and (or) money transfers for currency transactions, inspections by the currency control body and other forms of control.

      3. Other forms of control shall be carried out by currency control bodies through:

      1) inspection of the premises and equipment of the exchange office of the authorized organization for compliance with the qualification requirements;

      2) submission of a binding order to the currency control agent for the proper implementation of currency control;

      3) analysis of information, reporting and documents related to the conduct of a currency transaction, requested by the currency control body in connection with the receipt of information about a possible violation of the requirements of the currency legislation of the Republic of Kazakhstan, and other information (reports) presented in accordance with the requirements of the currency legislation of the Republic of Kazakhstan.

      Other forms of control specified in subparagraphs 1) and 2) of part one of this paragraph shall be carried out exclusively by the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

      4. Procedures for another form of control shall include:

      1) visiting and inspecting the premises, inspecting the equipment intended for the exchange office of the authorized organization, for compliance with the qualification requirements for them within the framework of permitting control prior to the issuance of a license by the National Bank of the Republic of Kazakhstan for exchange operations with foreign currency in cash and (or) annex to it. The visit and inspection are carried out on the basis of an application received from a legal entity for obtaining a license from the National Bank of the Republic of Kazakhstan for exchange operations with foreign currency in cash and (or) annex to it. The results of the inspection are taken into account when making a decision to issue or refuse to issue a license of the National Bank of the Republic of Kazakhstan to a legal entity for exchange operations with foreign currency in cash and (or) annex to it;

      2) submission of an order to the currency control agent in the form of a written request, which indicates the essence of the order and the terms of its execution. The currency control agent shall execute a written order of the currency control body by submitting the requested information and (or) documents in the form and time specified in such order;

      3) implementation by the currency control body of the analysis of information, reporting, documents submitted in accordance with the currency legislation of the Republic of Kazakhstan or at the request of the currency control body for compliance with the requirements of the currency legislation of the Republic of Kazakhstan, including the timeliness, completeness and accuracy of the information, reporting, documents received.

      Footnote. Article 20 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2019 № 262-VI (shall be enforced from 01.01.2020); dated 12.07.2023 № 23-VIII (shall be enforced from 01.01.2024).

Article 20-1. Specifics of currency control on the repatriation of national and (or) foreign currency for export or import by the state revenue body

      1. Currency control over the fulfillment by residents specified in paragraph 2 of Article 9 of this Law (hereinafter - the inspected resident) of the requirement to repatriate national and (or) foreign currency for export or import shall be carried out by the state revenue body.

      2. The state revenue body, when conducting currency control over the fulfillment by the inspected resident of the requirement to repatriate national and (or) foreign currency for export or import, shall conduct an inspection and (or) carry out another form of control provided for in subparagraph 3) of paragraph 3 of Article 20 of this Law.

      3. Carrying out an inspection does not require the execution of an act on its appointment.

      The inspection shall be carried out without visiting the resident being inspected by sending him a written request for information and (or) documents related to the conduct of a foreign exchange transaction, including the fulfillment of obligations under a foreign exchange contract for export or import.

      The written request shall indicate:

      1) name, surname, first name, patronymic (if any) of the inspected resident, business identification number or individual identification number, his/her location;

      2) the basis for the inspection;

      3) a list of requested documents (their copies);

      4) information (data) requiring explanation, if necessary;

      5) deadline for providing the requested information and (or) documents.

      4. The beginning of the inspection is sending a written request signed by an authorized official of the state revenue body to the inspected resident.

      A written request sent by one of the following methods shall be considered to have been handed over to the resident being checked in the following cases:

      1) by registered mail with notification – from the date of the mark of the inspected resident in the notification of the mail operator;

      2) electronically:

      from the date of delivery of the written request in the web application. The specified method applies to the inspected resident, who is registered as a user of the information system of the state revenue body;

      from the date of delivery of the notification to the user’s personal account on the “electronic government” web portal. This method applies to the inspected resident registered on the “electronic government” web portal.

      5. The requested information and (or) documents (copies thereof) shall be provided by the inspected resident within the time limits established in the written request of the state revenue body, but no later than fifteen working days from the date following the date of receipt of the written request by the inspected resident.

      6. To clarify the information and (or) documents (copies) available in the authorized bank serving the inspected resident, the state revenue body shall send a written request to such bank using another form of currency control provided for in subparagraph 3) of paragraph 3 of Article 20 of this Law.

      7. The completion of the inspection of the state revenue body is the date of signing by an authorized official of the conclusion on the results, which does not require signing by the inspected resident.

      Footnote. Chapter 5 is supplemented by Article 20-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.07.2023 № 23-VIII (shall be enforced from 01.01.2024).

Article 21. Requirements for making payments and (or) money transfers for individual currency transactions

      1. Payments and (or) transfers of money from residents (except for authorized banks and branches (representative offices) of foreign organizations) for certain currency transactions, the conduct of which may be aimed at withdrawing money from the Republic of Kazakhstan, evading the requirements of the currency legislation of the Republic of Kazakhstan, shall be carried out by the authorized banks in the manner prescribed by the rules for carrying out currency transactions in the Republic of Kazakhstan, and upon presentation by the resident, who is the sender of money or the recipient of money, of permission to the authorized bank to transfer information about this payment and (or) transfer of money to currency control bodies and law enforcement agencies.

      2. The types and criteria of individual currency transactions, the conduct of which may be aimed at withdrawing money from the Republic of Kazakhstan, evading the requirements of the currency legislation of the Republic of Kazakhstan, shall be established by the rules for carrying out currency transactions in the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 21 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.07.2023 № 23-VIII (shall be enforced from 01.01.2024).

Article 22. Restricted enforcement measures, supervisory response measures and sanctions

      1. When detecting violations of the currency legislation of the Republic of Kazakhstan, the currency control bodies shall have the right to apply the restricted enforcement measures, supervisory response measures and sanctions provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      2. If the National Bank of the Republic of Kazakhstan reveals violations of the currency legislation of the Republic of Kazakhstan, the following applies:

      1) administrative penalties under the Code of the Republic of Kazakhstan on Administrative Infractions, and also requirements to rectify the revealed violations and (or) causes and conditions that were conductive to them shall be imposed on authorized banks;

      2) administrative penalties in accordance with the Code of the Republic of Kazakhstan on Administrative Offenses, supervisory response measures and sanctions in accordance with the norms of the Law of the Republic of Kazakhstan "On banks and banking activity in the Republic of Kazakhstan" and other laws of the Republic of Kazakhstan in relation to the authorized organizations;

      3) the limited measures of influence in the form of a written notification on the elimination of the identified violations, as well as administrative penalties in accordance with the Code of the Republic of Kazakhstan on Administrative Offenses in relation to other residents not specified in subparagraphs 1) and 2) of this paragraph, as well as non-residents carrying out currency operations on the territory of the Republic of Kazakhstan.

      3. A written notification of the National Bank of the Republic of Kazakhstan on the elimination of the identified violations is mandatory for the entities specified in subparagraph 3) of paragraph 2 of this article, within the time period established in such notification.

      Non-fulfillment of the written notification of the National Bank of the Republic of Kazakhstan on elimination of the revealed violations shall be the basis to conduct an inspection, including jointly with other currency control bodies within the competence.

      Footnote. Article 22 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2019 № 262-VI (shall be enforced from 01.01.2020); dated 06.04.2024 № 71-VIII (effective sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 23. Rights and obligations of residents and non-residents

      1. Residents and non-residents, engaged in currency transactions in the territory of the Republic of Kazakhstan, shall have the right:

      1) to get acquainted with the results of inspections, carried out by currency control bodies;

      2) to appeal against the actions of currency control bodies and agents in the manner, established by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

      3) to exercise other rights, provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      2. Residents and non-residents, engaged in currency transactions in the territory of the Republic of Kazakhstan, shall be obliged:

      1) to provide the currency regulation and currency control bodies and currency control agents with the reporting, information and documents on currency transactions conducted by them in order to fulfill the requirements, established by this Law and the currency legislation of the Republic of Kazakhstan;

      2) to provide the currency control bodies and agents with the information and the requested documents, relating to the conduct of currency transactions, in the terms, established in a written request of the currency control body or regulatory legal acts of the National Bank of the Republic of Kazakhstan;

      3) to provide the currency control bodies with explanations in the course of inspections and other forms of control, as well as their results;

      4) to keep records and prepare reports on ongoing currency transactions, ensuring that the reports are kept for a period, established by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

      5) to fulfill the requirements (orders, instructions, notifications) of the currency control bodies on elimination of the violations revealed;

      6) to provide the currency control bodies with access to their premises, documents and automated databases during the inspections.

Chapter 6. Measures to protect the balance of payments

      Footnote. Chapter 6 - in edition of the Law of RK from 06.04.2024 № 71-VIII (enacted after sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 24. Measures to protect the balance of payments

      1. In the existence of serious threats to stability of the balance of payments, stability of the domestic currency market and economic security of the Republic of Kazakhstan, if the situation cannot be settled by other measures of economic policy, then by a joint submission of the National Bank of the Republic of Kazakhstan and the relevant authorized bodies measures providing for a special procedure of conducting certain currency operations may be introduced by an act of the Government of the Republic of Kazakhstan.

      The measures referred to in the first part of this paragraph must comply with the international treaties concluded by the Republic of Kazakhstan within the membership in international associations (organizations) and ratified by the Republic of Kazakhstan.

      2. The measures referred to in paragraph 1 of this article shall be temporary and shall be canceled as the circumstances that led to them are eliminated.

      3. If the measures specified in paragraph 1 of this article provide for the introduction of a permit or notification procedure, such permits and notifications shall not be subject to the Law of the Republic of Kazakhstan “On Permits and Notifications”.

Chapter 7. FINAL PROVISIONS

Article 25. Liability for violation of the currency legislation of the Republic of Kazakhstan

      Violation of the currency legislation of the Republic of Kazakhstan shall entail liability, established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 26. Procedure for enactment of this Law

      1. This Law shall enter into force on July 1, 2019, except for sub-paragraph 7 of paragraph 3 of Article 1, which comes into force on December 16, 2020.

      2. To recognize the Law of the Republic of Kazakhstan dated June 13, 2005 "On currency regulation and currency control" as invalid (Bulletin of the Parliament of the Republic of Kazakhstan, 2005, № 11, Article 38; 2007, № 3, Article 20; 2008, № 23, Article 114, 2009, № 13-14, Article 63; 2010, № 15, Article 71; 2012, № 1, Article 6; № 13, Article 91; № 21-22, Article 124; 2014, № 10, Article 52; № 21, Article 122; № 23, Article 143; 2015, № 22-I, Article 140; № 22-VI, Article 159; 2016, № 12, Article 87, 2017, № 14, Article 51, № 23-III, Article 111).

      President of the
      Republic of Kazakhstan N. NAZARBAYEV