Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне азаматтық процестік заңнаманы жетілдіру және дауларды соттан тыс және сотқа дейінгі реттеу институттарын дамыту мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

Қазақстан Республикасының Заңы 2021 жылғы 20 желтоқсандағы № 84-VII ҚРЗ

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Осы заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз.

1-бап. Қазақстан Республикасының мына заңнамалық актілеріне өзгерiстер мен толықтырулар енгiзілсін:

1. 2011 жылғы 26 желтоқсандағы "Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне:

1) 158-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"158-бап. Алимент төлеу туралы келісімнің нысаны

Соттан тыс тәртіппен жасалған алимент төлеу туралы келісімді:

1) нотариус – алимент төлеу туралы келісім;

2) медиатор – дауды (жанжалды) реттеу туралы келісім;

3) адвокаттар, заң консультанттары палатасының мүшелері болып табылатын тұлғалар – партисипативтік рәсім тәртібімен алимент төлеу туралы дауды реттеу туралы келісім нысанында жазбаша түрде жасайды.";

2) 165-баптағы "нотариатта куәландырылған" деген сөздер "осы Кодекстің 158-бабында көзделген" деген сөздермен ауыстырылсын;

3) 166-баптағы "Нотариатта куәландырылған" деген сөздер "Осы Кодекстің 158-бабында көзделген" деген сөздермен ауыстырылсын;

4) 167-баптың 1-тармағындағы "нотариатта куәландырылған" деген сөздер "осы Кодекстің 158-бабында көзделген" деген сөздермен ауыстырылсын;

5) 169-бапта:

1-тармақтың бірінші бөлігіндегі "нотариатта куәландырылған" деген сөздер "осы Кодекстің 158-бабында көзделген" деген сөздермен ауыстырылсын;

2-тармақтағы "нотариатта куәландырылған келісімнің" деген сөздер "осы Кодекстің 158-бабында көзделген алимент төлеу туралы келісімнің" деген сөздермен ауыстырылсын;

6) 240-бап мынадай мазмұндағы бесінші бөлікпен толықтырылсын:

"Егер ерлі-зайыптылардың бірі некені (ерлі-зайыптылықты) бұзу туралы арызды қайта бергеннен кейін некені (ерлі-зайыптылықты) бұзуды мемлекеттік тіркеу үшін тіркеуші органға келе алмаса, некені (ерлі-зайыптылықты) бұзуға оның нотариатта куәландырылған келісімі болған кезде некені (ерлі-зайыптылықты) бұзу ол болмағанда жүргізілуі мүмкін.".

2. 2015 жылғы 31 қазандағы Қазақстан Республикасының Азаматтық процестік кодексіне:

1) бүкіл мәтін бойынша "талап қоюды (арыз)", "Талап қою (арыз)", "талап қою арызы (арыз)", "талап қою арызын", "талап арызды", "талап қоюды (арызды)", "талап қоюдан (арыздан)", "талап қою арызына", "талап арыз", "талап қою арызы", "Талап қою арызының", "Талап қою арызы", "талап арызда", "Талап арызға", "Талап қою арызына", "талап қою арызының", "талап арызға", "Талап қою арызын", "Талап арызды", "талап қою арызында", "талап арыздың", "талап қою арызымен", "анықталса, арызды қараусыз қалдырады", "Талап қою арызын қарау үшін", "Талап қою арыздарын", "талап қою арыздарын" деген сөздер тиісінше "талап қоюды", "Талап қою", "талап қою", "талап қоюды", "талап қоюды", "талап қоюды", "талап қоюдан", "талап қоюға", "талап қою", "талап қою", "Талап қоюдың", "Талап қою", "талап қоюда", "Талап қоюға", "Талап қоюға", "талап қоюдың", "талап қоюға", "Талап қоюды", "Талап қоюды", "талап қоюда", "талап қоюдың", "талап қоюмен", "анықталса, талап қоюды қараусыз қалдырады", "Өтінішті қараусыз", "Талап қоюларды", "талап қоюларды" деген сөздермен ауыстырылсын;

2) 19-баптың екінші бөлігінде:

бірінші абзац "істерді" деген сөзден кейін ", сондай-ақ бала асырап алу туралы істерді" деген сөздермен толықтырылсын;

екінші абзацта:

"бала асырап алу құпиясын," деген сөздер алып тасталсын;

"өтінішхаты бойынша" деген сөздерден кейін "немесе соттың бастамасы бойынша" деген сөздермен толықтырылсын;

3) мынадай мазмұндағы 27-1 және 28-1-баптармен толықтырылсын:

"27-1-бап. Азаматтық істердің облыстық және оған теңестірілген соттың соттылығына жатқызылуы

Облыстық және оған теңестірілген сот тараптардың келісуімен осы облыстың аудандық (қалалық) соттары мен оларға теңестірілген соттарының іс жүргізуіндегі біртекті істердің бірін талап ете алады, өз іс жүргізуіне қабылдай алады, бірінші сатыдағы соттың қағидалары бойынша қарай алады және шеше алады.";

"28-1-бап. Азаматтық істердің Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының соттылығына жатқызылуы

Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты тараптардың келісуімен аудандық (қалалық), облыстық және оларға теңестірілген соттардың іс жүргізуіндегі біртекті істердің бірін талап ете алады, өз іс жүргізуіне қабылдай алады, бірінші сатыдағы соттың қағидалары бойынша қарай алады және шеше алады.";

4) 32-баптағы "осы істің аумақтық соттылығын, оның ішінде істі сот талқылауына дайындау сатысындағы соттың іс жүргізуінде жатқан істер бойынша да аумақтық соттылықты өзара келісім бойынша өзгерте" деген сөздер "өзара келісім бойынша істі сот талқылауына дайындау сатысында осы іс үшін, оның ішінде соттың іс жүргізуінде жатқан істер бойынша аумақтық соттылықты өзгерте алады, эксаумақтық соттылықты таңдай" деген сөздермен ауыстырылсын;

5) 34-бапта:

екінші бөлік 5) тармақшадағы "туындаса сот істі басқа соттың қарауына береді." деген сөздер "туындаса;" деген сөзбен ауыстырылып, мынадай мазмұндағы 6) тармақшамен толықтырылсын:

"6) осы Кодекстің 27-1 және 28-1-баптарында көзделген негіздер болса, сот істі басқа соттың қарауына береді.";

үшінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"3. Тараптардың істің осы соттың соттылығына жатпайтыны туралы арыздарын осы сот шешеді. Істі басқа сотқа беру туралы мәселе бойынша, сондай-ақ осы Кодекстің 27-1 және 28-1-баптарында көзделген жағдайларда ұйғарым шығарылады. Ұйғарымға апелляциялық сатыдағы сотқа жеке шағым берілуі, прокурор өтінішхат келтіруі мүмкін, оның шешімі түпкілікті болып табылады және ол шағым жасалуға, наразылық білдірілуге жатпайды.";

6) 35-бап мынадай мазмұндағы 3-1-бөлікпен толықтырылсын:

"3-1. Осы Кодекстің 27-1-бабында көзделген азаматтық істерді судья бірінші сатыдағы соттың қағидалары бойынша облыстық және оған теңестірілген сотта жеке-дара қарайды және шешеді.

Осы Кодекстің 28-1-бабында көзделген азаматтық істерді судья бірінші сатыдағы соттың қағидалары бойынша Қазақстан Республикасының Жоғарғы Сотында жеке-дара қарайды және шешеді.";

7) 73-бапта:

бірінші бөліктің бірінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Дәлелдемелерді тараптар және іске қатысатын басқа да тұлғалар бірінші сатыдағы сотқа олар сотқа дейінгі хаттаманы жасай отырып, талап қоюды қабылдаған кезде ұсынады, онда тараптардың және іске қатысатын басқа да тұлғалардың олар өздерінің талаптарының немесе қарсылықтарының негізі ретінде сілтеме жасауға және істі сотта қараған жағдайда оларды пайдалануға ниет білдірген дәлелдемелерді ашу, ұсыну және алмасу бойынша әрекеттері көрсетіледі.";

екінші бөліктегі "істі сот талқылауына дайындау барысында не осы баптың бірінші бөлігінде белгіленген жағдайларда сот талқылауы барысында ашылған" деген сөздер "осы баптың бірінші бөлігінде белгіленген жағдайларда істі сот талқылауына дайындау барысында не сот талқылауы барысында ашылған және сотқа дейінгі хаттамада көрсетілген" деген сөздермен ауыстырылсын;

8) 133-2-бап мынадай мазмұндағы 1-1-бөлікпен толықтырылсын:

"1-1. Соттың процестік құжаттарының жобалары соттың автоматтандырылған ақпараттық жүйесі пайдаланылып дайындалуы мүмкін.";

9) 2-бөлімнің 1-кіші бөлімінің тақырыбындағы "Оңайлатылған" деген сөз "Бұйрық арқылы" деген сөздермен ауыстырылсын;

10) 12-тараудың бүкіл мәтіні бойынша:

"өндіріп алушыны", "өндіріп алушының", "Өндіріп алушының", "өндіріп алушы", "Өндіріп алушы", "өндіріп алушыға", "Өндіріп алушыға" деген сөздер тиісінше "талап қоюшыны", "талап қоюшының", "Талап қоюшының", "талап қоюшы", "Талап қоюшы", "талап қоюшыға", "Талап қоюшыға" деген сөздермен ауыстырылсын;

"борышкерді", "борышкерден", "борышкердің", "Борышкердің", "Борышкерден", "борышкерге", "Борышкерге", "борышкер", "Борышкер" деген сөздер тиісінше "жауапкерді", "жауапкерден", "жауапкердің", "Жауапкердің", "Жауапкерден", "жауапкерге", "Жауапкерге", "жауапкер", "Жауапкер" деген сөздермен ауыстырылсын;

11) 135-бапта:

2) тармақша алып тасталсын;

5) және 6) тармақшалар алып тасталсын;

12) 13-тарау алып тасталсын;

13) 150-баптың тақырыбы және бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"150-бап. Талап қоюды қабылдау

1. Судья талап қою келіп түскен күннен бастап бес жұмыс күні ішінде оны соттың іс жүргізуіне қабылдау туралы мәселені шешеді.

Татуласу рәсімдері жүргізілген кезде талап қоюды қабылдау ол келіп түскен күннен бастап он жұмыс күні ішінде жүзеге асырылады.

Сотқа дейінгі хаттама осы Кодекстің 73-бабының бірінші және екінші бөліктеріне сәйкес жасалған жағдайда, талап қоюды қабылдау ол келіп түскен күннен бастап он бес жұмыс күні ішінде жүзеге асырылады.

Татуласу рәсімдерін талап қоюды қабылдаған кезде судья осы Кодекстің 17-тарауында көзделген қағидалар бойынша жүргізеді.";

14) 165-баптың 15) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:

"15) егер тараптар арасында сотқа дейін реттеу тәртібімен партисипативтік рәсім жүргізілген жағдайда не талап қоюды қабылдаған кезде сотқа дейінгі хаттамада көрсетілген дәлелдемелер өзара ашылса және ұсынылса, тараптарды партисипативтік рәсімді жүргізу барысында алынған немесе сотқа дейінгі хаттамада көрсетілген құжаттар мен дәлелдемелерді ұсынуға міндеттейді; талап қоюшыдан ол мәлімдеген талаптардың мәні бойынша жауап алады, одан ол даулап отырған фактілерді, жауапкер тарапынан ықтимал қарсылықтарды анықтайды, егер бұл қажет болса, қосымша дәлелдемелер беруді ұсынады, тараптарға олардың процестік құқықтары мен міндеттерін түсіндіреді;";

15) 174-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Сот (судья) тараптарға татуласу рәсіміне қатысуы үшін шақыру жібере отырып, тараптардың татуласуына шаралар қабылдайды, оларға дауды процестің барлық сатысында реттеуде жәрдемдеседі.

Шақыруда тараптар татуласу рәсімі (бітімгершілік келісім, медиация, партисипативтік рәсім) шеңберінде дауды (жанжалды) шешу құқығын түсіндіре отырып, сотқа талап қоюдың келіп түскені, татуласудың артықшылықтары туралы, сондай-ақ осы Кодекстің 73-бабының бірінші және екінші бөліктеріне сәйкес дәлелдемелерді өзара ашу және ұсыну құқығы туралы хабардар етіледі.

Қамтамасыз ету шараларын қабылдау кезінде шақыру тиісті ұйғарым шығарылғаннан кейін жіберіледі.";

16) 196-баптың бесінші бөлігі алып тасталсын;

17) 226-бап мынадай мазмұндағы 5-1 және 5-2-бөліктермен толықтырылсын:

"5-1. Сот біртекті істерді осы Кодекстің 27-1 және 28-1-баптарында көзделген соттылыққа сәйкес қарау кезінде жоғары тұрған сатыдағы соттың шешімде жазылған құқықтық ұстанымдарына сілтеме жасауға құқылы.

5-2. Сот апелляциялық немесе кассациялық сатыдағы соттың қаулысында жазылған ережелерді орындау мүмкін болмаған жағдайда, істі жаңадан қараған кезде олардың орындалмау себептерін келтіруге тиіс.";

18) 21-тарау алып тасталсын;

19) мынадай мазмұндағы 21-1-тараумен толықтырылсын:

"21-1-тарау. Оңайлатылған (жазбаша) іс жүргізу

267-1-бап. Оңайлатылған (жазбаша) іс жүргізу тәртібі

1. Сот оңайлатылған (жазбаша) іс жүргізу тәртібімен істерді осы тарауда белгіленген ерекшеліктермен бірге осы Кодекстің 14-тарауының қағидалары бойынша қарайды.

2. Судья оңайлатылған (жазбаша) іс жүргізу тәртібімен істерді талап қою қабылданған күннен бастап бір ай мерзімде қарайды. Оңайлатылған (жазбаша) іс жүргізу тәртібімен істерді қарау мерзімі ұзартылуға жатпайды.

3. Сот, егер:

1) тарап бұл туралы өтінішхат берсе;

2) үшінші тұлғаның іске кіруі туралы өтінішхаты қанағаттандырылса;

3) қарсы талап қою қабылданса;

4) осы іс бойынша қабылданған сот актісімен басқа тұлғалардың құқықтары мен заңды мүдделерінің бұзылуы мүмкін болса;

5) дәлелдемелерді олардың тұрған жерінде қарап тексеру және зерттеу жүргізу, сараптама тағайындау немесе куәның айғақтарын тыңдау қажет болса;

6) қосымша мән-жайларды анықтау немесе қосымша дәлелдемелерді зерттеу қажет болса, істі талап қою ісін жүргізу қағидалары бойынша қарауға көшеді, бұл туралы істі сот талқылауына дайындау туралы ұйғарымда көрсетеді.

4. Істі сот талқылауына дайындау туралы ұйғарымда іске қатысатын адамдар жасауға тиіс әрекеттер мен осы әрекеттерді жасау мерзімдері көрсетіледі. Іс осы Кодексте тиісті санаттағы істер үшін белгіленген мерзімдерде қаралуға тиіс. Істі қарау мерзімі талап қою қабылданған күннен бастап есептеледі.

5. Егер бір мезгілде бірнеше талап мәлімделсе, оның біреуі немесе одан да көбі осы Кодекстің 267-2-бабында көрсетілген тізбеге сәйкес келмесе және сот осы талаптарды жеке іс жүргізуде бөліп қарамаса, олар осы Кодекстің 14-тарауында белгіленген тәртіппен қаралады.

267-2-бап. Оңайлатылған (жазбаша) іс жүргізу тәртібімен қаралатын істер

1. Мынадай:

1) егер талап қою бағасы заңды тұлғалар үшін – екі мың айлық есептік көрсеткіштен, дара кәсіпкерлер, азаматтар үшін бір мың айлық есептік көрсеткіштен аспаса, ақшаны өндіріп алу туралы талап қоюлар бойынша;

2) талап қою бағасына қарамастан, талап қоюшы ұсынған, жауапкердің ақшалай міндеттемелерін белгілейтін құжаттарға және (немесе) шарт бойынша берешекті растайтын құжаттарға негізделген талап қоюлар бойынша істер оңайлатылған (жазбаша) іс жүргізу тәртібімен қаралуға жатады.

2. Егер осы Кодекстің 267-1-бабы үшінші бөлігінің 1), 2), 3) және 4) тармақшаларында көрсетілген мән-жайлар болмаса, талап қою ісін жүргізудің өзге де істері тараптардың өтінішхаты бойынша немесе соттың бастамасы бойынша оңайлатылған (жазбаша) іс жүргізу тәртібімен қаралуы мүмкін.

3. Алиментті өндіріп алу туралы дауларды қоспағанда, балалардың құқықтарын қозғайтын даулар бойынша істер оңайлатылған (жазбаша) іс жүргізу тәртібімен қаралуға жатпайды.

4. Осы баптың бірінші бөлігінде санамаланған талап қою талаптары оларды оңайлатылған (жазбаша) іс жүргізуде қарау көрсетілмей қойылған кезде олар осы тараудың қағидалары бойынша қаралады.

267-3-бап. Істерді оңайлатылған (жазбаша) іс жүргізу тәртібімен қараудың ерекшеліктері

1. Талап қою нысаны мен мазмұны бойынша осы Кодекстің 148 және 149-баптарының талаптарына сәйкес келуге тиіс.

2. Сот тараптарды істі оңайлатылған (жазбаша) іс жүргізуде қарау туралы ол қабылданған күннен бастап келесі жұмыс күнінен кешіктірмей электрондық пошта мекенжайы немесе ұялы байланыстың абоненттік нөмірі бойынша, сондай-ақ хабарламаның тіркелуін қамтамасыз ететін өзге де байланыс құралдарын пайдалана отырып хабардар етеді.

Хабарламада сот тараптардың татуластыру рәсімдері шеңберінде дауды реттеуге құқығы туралы, сондай-ақ осы Кодекстің 73-бабының бірінші және екінші бөліктеріне сәйкес дәлелдемелерді өзара ашу және ұсыну құқығы туралы көрсетеді.

3. Істі оңайлатылған (жазбаша) іс жүргізуде қараумен келіспеген тараптар – хабарламаны алған күннен бастап он бес жұмыс күні ішінде сотқа дауды талап қою ісін жүргізу қағидалары бойынша жалпы тәртіппен қарау туралы өтінішхат, ал жауапкер құжаттар мен дәлелдемелерді қоса бере отырып, талап қоюға пікір (қарсылық) ұсынуға құқылы.

4. Шешім шығарылғаннан кейін сотқа келіп түскен, дауды жалпы тәртіппен қарау туралы өтінішхат осы шешімнің күшін жою туралы арыз ретінде қабылданады және қаралады.

5. Пікірді, дәлелдемелерді және өзге де құжаттарды ұсыну үшін сот белгілеген мерзімдер өткеннен кейін сот тараптарды шақырмастан, істі оңайлатылған (жазбаша) іс жүргізу тәртібімен электрондық форматта қарайды.

6. Осы Кодекстің 267-1-бабының екінші бөлігінде белгіленген мерзімдер сақталған кезде сот осы Кодекстің 267-1-бабы үшінші бөлігінің 5) және 6) тармақшаларында көзделген жекелеген процестік әрекеттерді жүргізуге құқылы.

Жекелеген процестік әрекеттер жүргізілгеннен кейін оңайлатылған (жазбаша) іс жүргізуді одан әрі жүзеге асыру қосымша ұйғарымдар шығарылмастан жалғасады.

7. Сот тараптар ұсынған құжаттарда жазылған түсініктемелерді, қарсылықтарды және (немесе) дәлелдемелерді зерттейді және шешім қабылдайды.

8. Істі оңайлатылған (жазбаша) іс жүргізу тәртібімен қарау кезінде осы Кодекстің 26-тарауында және 198-бабында көзделген қағидалар қолданылмайды.

267-4-бап. Оңайлатылған (жазбаша) іс жүргізу тәртібімен қаралған іс бойынша шешім

1. Оңайлатылған (жазбаша) іс жүргізу тәртібімен қаралған іс бойынша сот кіріспе және қарар бөліктерден тұратын шешім шығарады. Сот шешімінің көшірмесі тараптарға оның алынғанын тіркеуді қамтамасыз ететін байланыс құралдары пайдаланыла отырып жіберіледі не шешім шығарылған күннен бастап үш жұмыс күнінен кешіктірілмей беріледі.

Сот тараптың шешім заңды күшіне енгенге дейін мәлімдеген жазбаша өтінішхаты бойынша не өзінің бастамасы бойынша кіріспе, уәждеу және қарар бөліктерден тұратын шешімді дайындайды.

2. Жауапкер оңайлатылған (жазбаша) іс жүргізу тәртібімен шешім шығарған сотқа сот шешімінің көшірмелерін алған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде осы шешімнің күшін жою туралы арыз беруге құқылы. Арыз, егер жауапкер талап қоюдың келіп түскені және оның оңайлатылған (жазбаша) іс жүргізу тәртібімен қаралатыны туралы тиісті түрде хабарландырылмаған және шешімнің мазмұнына әсер ете алатын пікірді, сондай-ақ дәлелдемелерді ұсына алмаған жағдайда беріледі.

3. Шешімнің күшін жою туралы арызды сот ол сотқа келіп түскен күннен бастап он жұмыс күні ішінде қарайды.

Осы баптың екінші бөлігінде көрсетілген негіздердің жиынтығы болған кезде сот істі мәні бойынша қарауды қайта бастай отырып, шешімнің күшін жою туралы ұйғарым шығарады, ол шағым жасалуға жатпайды.

Шешімнің күшін жоюдан бас тартылған жағдайда сот арызды қанағаттандырудан бас тарту туралы ұйғарым шығарады.

Судья шешімнің күшін жоюдан бас тарту туралы ұйғарыммен бірге, егер бұрын мұндай шешім берілмеген болса, тараптарға кіріспе, уәждеу және қарар бөліктерден тұратын шешімді беруге міндетті.

4. Шешімге – осы шешімнің күшін жою туралы арыз беру мерзімі өткеннен кейін, ал егер арыз берілген жағдайда, сот осы арызды қанағаттандырудан бас тарту туралы ұйғарым шығарғаннан кейін бір ай мерзімде апелляциялық шағым берілуі, прокурор апелляциялық өтінішхат келтіруі мүмкін.

5. Оңайлатылған (жазбаша) іс жүргізу тәртібімен тараптар ұсынған құжаттар бойынша тараптарды шақырмастан, осы Кодекстің 277 және 279-баптарында белгіленген негіздер бойынша іс бойынша іс жүргізу тоқтатылуы, арыз қараусыз қалдырылуы мүмкін.";

20) 273-бап мынадай мазмұндағы 1-1) тармақшамен толықтырылсын:

"1-1) іс бойынша одан әрі іс жүргізуге уақытша кедергі келтіретін еңсерілмейтін күштің әсері болған жағдайларда іске қатысатын адамдардың арызы бойынша немесе өз бастамасымен іс бойынша іс жүргізуді тоқтата тұра алады.

Іс бойынша одан әрi iс жүргiзуге уақытша кедергi келтiретiн еңсерілмейтін күштің әсері деп төтенше жағдайдың енгізілуін, табиғи және техногендiк сипаттағы төтенше жағдай қатерін немесе туындауын түсiнген жөн;";

21) 274-бап мынадай мазмұндағы 1-1) тармақшамен толықтырылсын:

"1-1) осы Кодекстің 273-бабы 1-1) тармақшасының бірінші абзацында көзделген жағдайда – еңсерілмейтін күштің әсері тоқтатылғанға дейін;";

22) 30-тараудағы "Арыз беру", "арызбен", "Арыз", "Арызға", "арыз беру", "арыз", "Арызды", "арызын", "арызды" деген сөздер тиісінше "Талап қоюды беру", "талап қоюмен", "Талап қою", "Талап қоюға", "талап қоюды беру", "талап қою", "Талап қоюды", "талап қоюын", "талап қоюды" деген сөздермен ауыстырылсын;

23) 302-баптың бірінші бөлігі 18) тармақшадағы "бойынша істер жатады." деген сөздер "бойынша;" деген сөзбен ауыстырылып, мынадай мазмұндағы 19) тармақшамен толықтырылсын:

"19) жоғалған сот немесе атқарушылық іс жүргізуді қалпына келтіру туралы істер жатады.";

24) 401-баптың екінші бөлігі мынадай мазмұндағы екінші абзацпен толықтырылсын:

"Мемлекеттік органның аумақтық бөлімшесі сот шешіміне апелляциялық шағым жасау құқығын жоғары тұрған органның міндетті түрде келісуімен іске асырады.";

25) 402-баптың бірінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:

"Аудандық және оларға теңестірілген соттар шығарған шешімдерге, сондай-ақ осы Кодекстің 27-1-бабының қағидалары бойынша қаралған істер бойынша шығарылған шешімдерге апелляциялық шағымды, прокурордың өтінішхатын облыстық және оған теңестірілген соттың азаматтық істер жөніндегі апелляциялық сот алқасы алқаның кемінде үш судьясының алқалы құрамында қарайды.";

26) 403-баптың бірінші бөлігі "прокурордың өтінішхаты" деген сөздерден кейін ", осы Кодекстің 27-1-бабының қағидалары бойынша қаралған істер бойынша шешім шығарылған жағдайларды қоспағанда," деген сөздермен толықтырылсын;

27) 406-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Осы Кодекстің 401-бабы екінші бөлігінің екінші абзацында, 403-бабының екінші бөлігінде және 404-бабында көзделген талаптарға сәйкес келмейтін апелляциялық шағым берілген, прокурордың апелляциялық өтінішхаты келтірілген кезде судья шағымды, прокурордың өтінішхатын қозғаусыз қалдыратын ұйғарым шығарады және шағым берген адамға, өтінішхат келтірген прокурорға кемшіліктерді түзету үшін мерзім тағайындайды.";

28) 424-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"424-бап. Апелляциялық сатыдағы соттың өкілеттіктері

1. Апелляциялық сатыдағы сот:

1) шешімді өзгеріссіз, ал шағымды, прокурордың өтінішхатын қанағаттандырусыз қалдыруға;

2) бірінші сатыдағы соттың шешімін өзгертуге;

3) бірінші сатыдағы сот шешімінің күшін жоюға және жаңа шешім шығаруға;

4) осы Кодекстің 277-бабында және 279-бабының 2), 4), 5), 9) және 10) тармақшаларында көзделген негіздер бойынша шешімнің күшін толық немесе бір бөлігінде жоюға және іс бойынша іс жүргізуді тоқтатуға не талап қоюды қараусыз қалдыруға;

5) осы Кодекстің 427-бабы төртінші бөлігінің 1), 3), 4) және 5) тармақшаларында көзделген процестік құқық нормаларын бұзушылықтар анықталған жағдайда, шешімнің күшін жоюға және істі бірінші сатыдағы сотқа жаңадан қарауға жіберуге;

6) осы Кодекстің 427-бабы төртінші бөлігінің 2) тармақшасында көзделген негіз бойынша сот шешімінің күші жойылған жағдайда, бірінші сатыдағы соттың қағидалары бойынша істі мәні бойынша қарау үшін өз іс жүргізуіне қабылдауға;

7) шешімнің күшін толық немесе бір бөлігінде жоюға және талап қоюды, егер мұндай арыз бірінші сатыдағы сотқа берілген және сот мәні бойынша шешпеген жағдайда, осы Кодекстің 279-бабының 8) тармақшасында көзделген негіз бойынша қараусыз қалдыруға;

8) шешімнің күшін толық немесе бір бөлігінде жоюға және талап қоюды, егер талап қоюшы мұндай талап қоюды апелляциялық сатыдағы сотта қолдамаса, осы Кодекстің 279-бабының 3) тармақшасында көзделген негіз бойынша қараусыз қалдыруға құқылы.

2. Сот актілерінің күші жойылған және іс жаңадан қарауға жіберілген кезде апелляциялық сатыдағы сот қандай да бір дәлелдеменің анықтығы немесе анық еместігі туралы, бір дәлелдеменің басқаларынан артықшылығы туралы, материалдық құқықтың қандай нормасы қолданылуға тиіс екендігі туралы, сондай-ақ істі жаңадан қараған кезде қандай шешім шығарылуға тиіс екендігі туралы мәселелерді алдын ала шешуге құқылы емес.

3. Сот актілерінің күші жойылған және іс жаңадан қарауға берілген жағдайда апелляциялық сатыдағы соттың қаулысында жазылған процестік әрекеттерді жасау қажеттігі туралы нұсқаулар істі жаңадан қарайтын сот үшін міндетті болады.";

29) 425-баптағы "424-бабының" деген сөздер "424-бабы бірінші бөлігінің" деген сөздермен ауыстырылсын;

30) 427-бап мынадай мазмұндағы 5-1-бөлікпен толықтырылсын:

"5-1. Бірінші сатыдағы сот шешімінің күші қайтадан жойылған кезде апелляциялық сатыдағы сот істі талап қоюшы мәлімдеген талаптар шегінде бірінші сатыдағы сот қағидалары бойынша қарау үшін өзінің іс жүргізуіне қабылдауға міндетті.";

31) 428-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"428-бап. Іс бойынша іс жүргізуді тоқтата отырып немесе талап қоюды қараусыз қалдыра отырып, сот шешімінің күшін жою

Бірінші сатыдағы сот шешімі осы Кодекстің 277-бабында және 279-бабының 2), 3), 4), 5), 9) және 10) тармақшаларында көрсетілген негіздер бойынша, сондай-ақ 424-бабы бірінші бөлігінің 7) және 8) тармақшаларында көзделген жағдайларда іс бойынша іс жүргізуді тоқтатуға немесе талап қоюды қараусыз қалдыруға байланысты апелляциялық тәртіппен күші жойылуға жатады.";

32) 434-бапта:

бірінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Жергілікті және басқа соттардың заңды күшіне енген сот актілерін оларға шағым жасаудың апелляциялық тәртібі сақталған жағдайда, осы Кодекстің 28-1-бабының қағидалары бойынша қаралған істер бойынша шығарылған сот актілерін Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты кассациялық тәртіппен қайта қарауы мүмкін.";

екінші бөлікте:

1) тармақшадағы "13" деген цифрлар "21-1" деген цифрлармен ауыстырылсын;

мынадай мазмұндағы екінші абзацпен толықтырылсын:

"Осы бөліктің күші осы Кодекстің 28-1-бабының қағидалары бойынша қаралған істер бойынша шығарылған сот актілеріне қолданылмайды.";

33) 435-бапта:

мынадай мазмұндағы 1-1-бөлікпен толықтырылсын:

"1-1. Мемлекеттік органның аумақтық бөлімшесі осы Кодекстің 434-бабының бірінші бөлігінде көзделген сот актілеріне дау айту туралы өтінішхат беру құқығын жоғары тұрған органның міндетті түрде келісуімен іске асырады.";

екінші бөліктің бірінші абзацындағы "өз бастамасы бойынша да, осы баптың бірінші бөлігінде аталған адамдардың өтінішхаты бойынша да" деген сөздер "осы баптың бірінші бөлігінде аталған адамдардың өтінішхаты бойынша" деген сөздермен ауыстырылсын;

34) 442-баптың бірінші бөлігінің 1) тармақшасындағы "осы Кодекстің" деген сөздерден кейін "435-бабының 1-1-бөлігінің," деген сөздермен толықтырылсын;

35) 451-бап мынадай мазмұндағы 4-1-бөлікпен толықтырылсын:

"4-1. Кассациялық сатыдағы соттың қаулысында жазылған процестік әрекеттерді жасау қажеттігі туралы нұсқаулар сот актілерінің күші жойылған және іс жаңадан қарауға берілген жағдайда істі жаңадан қарайтын сот үшін міндетті.".

3. "Нотариат туралы" Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 14 шілдедегі Заңына:

92-1-баптың 2-тармағында:

1) және 9) тармақшалар мынадай редакцияда жазылсын:

"1) нотариатта куәландырылған мәмілеге негізделген міндеттемені орындау туралы, оның ішінде осы Заңда белгіленген немесе шартта көзделген жағдайларда нотариус сотқа дейін реттеу тәртібімен куәландырған дауды реттеу туралы келісімдерді орындау туралы;";

"9) қызметкерге есептелген, бірақ төленбеген жалақыны және өзге де төлемдерді өндіріп алу туралы, оның ішінде Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына міндетті зейнетақы аударымдарын өндіріп алу туралы;";

мынадай мазмұндағы 10) тармақшамен толықтырылсын:

"10) партисипативтік рәсім тәртібімен жасалған, дауларды реттеу туралы келісімдерді орындау туралы.".

4. "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" 2001 жылғы 23 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңына:

1) 33-баптың 1-тармағының 6-1) тармақшасындағы "тиісті жергілікті бюджеттен қаржыландырылатын атқарушы органды кәсіби емес медиаторлар тізілімін жүргізу үшін уәкілетті орган ретінде" деген сөздер "қоғамдық медиаторлар тізілімін жүргізу үшін тиісті жергілікті бюджеттен қаржыландырылатын атқарушы органды" деген сөздермен ауыстырылсын;

2) 35-баптың 1-тармағының 22) тармақшасындағы "кәсіпқой емес медиаторлардың" деген сөздер "қоғамдық медиаторлардың" деген сөздермен ауыстырылсын.

5. "Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы" 2010 жылғы 2 сәуірдегі Қазақстан Республикасының Заңына:

1) 44-баптың 8) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:

"8) осы Заңның 42-бабы бірінші бөлігінің 12) тармақшасында көзделген жағдайда – өндіріп алушыдан арыз келіп түскен күннен бастап күнтізбелік он күннен аспайтын мерзімге, ал тараптар медиация туралы шарт жасасқан кезде күнтізбелік отыз күннен аспайтын мерзімге;".

6. "Медиация туралы" 2011 жылғы 28 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңына:

1) 1-бапта:

1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше белгіленбесе, жеке және (немесе) заңды тұлғалар, әкімшілік органдар, лауазымды адамдар қатысатын азаматтық, еңбек, отбасылық, әкімшілік құқықтық қатынастардан және өзге де қоғамдық қатынастардан туындайтын, сондай-ақ әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істер бойынша іс жүргізу барысында, қылмыстық теріс қылықтар, онша ауыр емес және ауырлығы орташа қылмыстар, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 68-бабының екінші бөлігінде көзделген жағдайларда ауыр қылмыстар туралы істер бойынша қылмыстық сот ісін жүргізу барысында қаралатын даулар (жанжалдар) және атқарушылық іс жүргізуді орындау кезінде туындайтын қатынастар медиацияның қолданылу саласы болып табылады.";

2-тармақ "мүмкін болса" деген сөздерден кейін "және Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де жағдайларда" деген сөздермен толықтырылсын;

2) 2-бапта:

2) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:

"2) медиатор – осы Заңның талаптарына сәйкес кәсіби немесе қоғамдық негізде медиация жүргізу үшін тараптар тартатын тәуелсіз жеке тұлға;";

мынадай мазмұндағы 3-1), 5-1) және 5-2) тармақшалармен толықтырылсын:

"3-1) медиацияға қатысушылар – медиатор және медиация тараптары, медиация тараптарының уағдаластығы бойынша медиация рәсіміне тартылған тұлғалар, оның ішінде өкілдер, аудармашылар, сарапшылар, мамандар және басқа да тұлғалар;";

"5-1) медиация рәсіміне шақыру – медиатордың және (немесе) дау (жанжал) тараптарының бірінің медиация туралы шартқа қол қойылғанға дейін екінші тарапты медиация рәсіміне шақыруы жөніндегі қызметі;

5-2) медиация саласындағы уәкілетті орган (бұдан әрі – уәкілетті орган) – медиация саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыруды және қызметті мемлекеттік реттеуді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;";

6) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:

"6) медиация тараптары – медиация рәсіміне қатысатын жеке және заңды тұлғалар немесе тұлғалар топтары, әкімшілік органдар, лауазымды адамдар;";

8) тармақша алып тасталсын;

3) 3-баптың 1) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:

"1) дауды (жанжалды) шешудің медиация тараптарын қанағаттандыратын нұсқасына қол жеткізу;";

4) 7-баптың 1-тармағындағы "мемлекеттік" деген сөз "әкімшілік" деген сөзбен ауыстырылсын;

5) 1-тарау мынадай мазмұндағы 8-1-баппен толықтырылсын:

"8-1-бап. Уәкілетті органның құзыреті

Уәкілетті орган:

1) медиация саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыруды қамтамасыз етеді;

2) медиаторлар ұйымдарының қызметін үйлестіреді;

3) өз құзыреті шегінде медиация мәселелері бойынша нормативтік құқықтық актілерді әзірлейді және бекітеді;

4) Қазақстан Республикасының медиация туралы заңнамасына құқықтық мониторинг жүргізеді;

5) медиация саласындағы халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асырады;

6) медиация жүйесінің жұмыс істеуін және дамуын қамтамасыз етеді;

7) халықты медиаторлар ұйымдары, медиацияны қолданудың тетіктері, негіздері мен шарттары туралы хабардар етуді қамтамасыз етеді;

8) медиаторлар ұйымдарының тізілімін жүргізеді;

9) қоғамдық медиаторды сайлау қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

10) қоғамдық медиаторлар тізілімін жүргізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

11) медиатор қызметін кәсіби негізде жүзеге асыратын отставкадағы судьялардың тізілімін жүргізеді;

12) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.";

6) 9-бапта:

2-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"2. Медиатордың қызметі кәсіби негізде (кәсіпқой медиатор) де және қоғамдық негізде (қоғамдық медиатор) де жүзеге асырылуы мүмкін.";

3-тармақта:

1) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:

"1) қырық жасқа толған және қоғамдық медиаторлар тізілімінде тұрған адамдар;";

2) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:

"2) Қазақстан Республикасының Азаматтық процестік кодексіне және Қазақстан Республикасының Әкімшілік рәсімдік-процестік кодексіне сәйкес сотта татуластыру рәсімдерін жүргізу кезінде судьялар медиатор қызметін қоғамдық негізде жүзеге асыра алады.";

4-тармақтың 2) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:

"2) медиатор қызметін кәсіби негізде жүзеге асыратын отставкадағы судьялар тізілімінде тұрған отставкадағы судьялар медиатор қызметін кәсіби негізде жүзеге асыра алады.";

7) 10-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"10-бап. Медиатордың құқықтары мен міндеттері

1. Медиатор:

1) медиация барысында бір мезгілде барлық тараптармен де, тараптардың әрқайсысымен жеке-жеке де кездесулер өткізуге және тараптардан медиация жүргізу үшін қажетті және жеткілікті көлемде даудың (жанжалдың) өзі туралы ақпарат алуға;

2) құпиялылық қағидатын сақтай отырып, жұртшылықты өз қызметін жүзеге асыруы (саны, ұзақтығы, нәтижелілігі) туралы хабардар етуге;

3) егер оның пікірінше, медиацияны жүргізу процесіндегі одан арғы күш-жігер тараптар арасындағы дауды (жанжалды) шешуге алып келмесе, оны жүргізуден бас тартуға не тараптардың жазбаша нысанда бекітілген келісуімен медиацияны тоқтатуға құқылы.

2. Медиатор:

1) медиация жүргізу кезінде медиация тараптарының келісуімен ғана әрекет етуге;

2) медиация басталғанға дейін медиация тараптарына оның мақсаттары мен қағидаттарын, оны жүргізу тәртібін, тараптар мен медиатордың құқықтары мен міндеттерін, дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу туралы келісім жасасудың тәртібі мен құқықтық салдарын түсіндіруге;

3) тараптарға талқыланатын мәселелер бойынша құжаттармен, мәліметтермен және хабарлармен дәйекті түрде алмасуда жәрдемдесуге;

4) медиация тараптарын өзінің кәсіби тәжірибесі мен құзыреті туралы хабардар етуге;

5) медиатордың жеке мүдделері мен оның медиация жүргізу кезіндегі міндеттері арасында бейтараптығына және тәуелсіздігіне әсер етуі мүмкін қайшылықтар болған жағдайда, сондай-ақ оның қатысуын болғызбайтын немесе оның медиацияға қатысуын тоқтатуды талап ететін басқа да мән-жайлар болған кезде медиацияны тоқтатуға;

6) Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын қағидалар бойынша, медиаторларды даярлау бағдарламасы бойынша өзінің кәсіби деңгейін ұдайы арттырып отыруға міндетті.

3. Медиатор қандай да бір тарапқа заңдық, консультациялық немесе өзге де көмек көрсетуге құқылы емес.

4. Медиатордың Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген басқа да құқықтары мен міндеттері де бар, сондай-ақ жауапты болады.";

8) 11-бап мынадай мазмұндағы 2-1-тармақпен толықтырылсын:

"2-1. Дауды (жанжалды) дұрыс шешу қажет болған жағдайда медиация тараптарының сарапшыларды, мамандарды, сондай-ақ аудармашыларды шақыруға құқығы бар.";

9) 12-бап алып тасталсын;

10) 13-бапта:

1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Медиаторлардың медиацияны жүргізу жөнінде қызметтер көрсетуінің материалдық, ұйымдық-құқықтық және өзге де шарттарын қамтамасыз ету мақсатында медиаторлар ерікті негізде құрған өзін-өзі реттейтін ұйым медиаторлар ұйымы деп танылады.";

2-тармақ алып тасталсын;

3-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"3. Медиаторлар ұйымы мынадай функцияларды жүзеге асырады:

1) кәсіпқой медиаторлардың – медиаторлар ұйымы мүшелерінің тізілімін жүргізеді;

2) қызметін кәсіби негізде жүзеге асыратын медиаторлар мүшелігінің шарттарын әзірлейді және бекітеді;

3) медиаторлар қызметін жүзеге асыру саласында медиаторлар ұйымы мүшелерін ақпараттық және әдістемелік қамтамасыз етуді ұйымдастырады;

4) мемлекеттік органдармен, сондай-ақ халықаралық медиаторлар ұйымдарымен қарым-қатынастарында медиаторлар ұйымы мүшелерінің мүдделерін білдіреді;

5) медиаторлар ұйымы мүшелерінің осы Заңның және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінің талаптарын сақтауын қамтамасыз етеді;

6) медиаторлар ұйымының мүшелеріне қатысты ықпал ету шараларын белгілейді және қолданады;

7) медиаторларды даярлау бағдарламасы бойынша оқытудан өткенін растайтын құжат (сертификат) бере отырып, медиаторларды кәсіптік даярлауды және олардың біліктілігін арттыруды ұйымдастырады.";

11) 14-баптың 1-тармағы алып тасталсын;

12) 15, 16 және 17-баптар мынадай редакцияда жазылсын:

"15-бап. Қоғамдық медиаторлардың медиацияны жүргізуі

1. Медиацияны уәкілетті орган айқындайтын тәртіпке сәйкес жергілікті қоғамдастықтың жиналысы (жиыны) сайлайтын, өмірлік тәжірибесі мол, абыройлы және мінсіз беделі бар қоғамдық медиаторлар жүргізе алады.

2. Жергілікті қоғамдастық жиналысының (жиынының) қоғамдық негіздегі медиаторлар ретінде жергілікті қоғамдастық мүшелерін сайлау туралы хаттамасы он жұмыс күні ішінде осы Заңның 16-бабының 3-тармағына сәйкес мәліметтерді ұсына отырып, қоғамдық медиаторлар тізіліміне қосу үшін облыстық маңызы бар қаланың, қаладағы ауданның, аудандық маңызы бар қаланың, кенттің, ауылдың, ауылдық округтің әкіміне жіберіледі.

16-бап. Облыстық маңызы бар қала, қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл, ауылдық округ әкімінің қоғамдық медиаторлар тізілімін жүргізуі

1. Тиісті әкімшілік-аумақтық бірлікте медиацияны қоғамдық негізде жүзеге асыратын қоғамдық медиаторлардың тізілімін облыстық маңызы бар қала, қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл, ауылдық округ әкімі жүргізеді.

2. Медиацияны қоғамдық негізде жүзеге асыратын медиаторлар уәкілетті орган айқындайтын қағидаларға сәйкес қоғамдық медиаторлар тізіліміне енгізу үшін облыстық маңызы бар қаланың, қаладағы ауданның, аудандық маңызы бар қаланың, кенттің, ауылдың, ауылдық округтің әкіміне жүгінуге міндетті.

3. Қоғамдық медиаторлар тізілімі мыналарды қамтиды:

1) медиатордың тегі, аты және әкесінің аты (егер ол жеке басты куәландыратын құжатта көрсетілсе);

2) медиатордың заңды мекенжайы;

3) медиатордың байланыс деректері (пошталық мекенжайы немесе электрондық поштасының мекенжайы не телефон немесе телефакс нөмірі);

4) медиатор маманданып жүрген медиация саласы туралы мәліметтер;

5) медиатор медиацияны жүзеге асыруға қабілетті тіл туралы мәліметтер;

6) медиатордың қызметін тоқтата тұру туралы мәліметтер.

4. Облыстық маңызы бар қаланың, қаладағы ауданның, аудандық маңызы бар қаланың, кенттің, ауылдың, ауылдық округтің әкімі медиаторларды осы Заңның 9-бабының талаптарына сәйкес келген кезде тиісті өтініш алынған күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде хабардар ету тәртібімен қоғамдық медиаторлар тізіліміне енгізеді.

Медиаторды қоғамдық медиаторлар тізіліміне енгізбеген жағдайда облыстық маңызы бар қаланың, қаладағы ауданның, аудандық маңызы бар қаланың, кенттің, ауылдың, ауылдық округтің әкімі тиісті өтініш алынған күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде бас тарту себептері туралы жазбаша түрде уәжді жауап беруге міндетті.

5. Қоғамдық медиаторлардың тізілімі қазақ және орыс тілдерінде облыстық маңызы бар қала, қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл, ауылдық округ әкімінің интернет-ресурсында не жұртшылыққа қолжетімді жерлерде орналастырылуға және оған қоғамдық медиаторлардың енгізілуіне қарай жаңартылып отыруға тиіс.

Облыстық маңызы бар қаланың, қаладағы ауданның, аудандық маңызы бар қаланың, кенттің, ауылдың, ауылдық округтің әкімі қоғамдық медиаторлар тізілімін тиісті әкімшілік-аумақтық бірлікте таратылатын мерзімді баспасөз басылымдарында жариялауға құқылы.";

"17-бап. Медиацияны жүргізу тәртібі мен тәсілдері

1. Медиация тараптар мен медиатордың өзара келісуі бойынша:

1) тараптардың медиатормен жеке-дара және (немесе) бірлескен кездесулері түрінде;

2) тараптардың медиатормен жеке-дара және (немесе) бірлескен телефонмен әңгімелесулері арқылы;

3) тараптардың медиатормен бейне-конференц-байланыс арқылы жеке-дара және (немесе) бірлескен әңгімелесулері түрінде;

4) тараптар мен медиатор арасында электрондық хабарлар алмасу арқылы;

5) ақпараттық-коммуникациялық технологиялар пайдаланыла отырып, осы Заңның талаптарына қайшы келмейтін өзге де тәсілдермен жүргізілуі мүмкін.

2. Тараптардың келісуімен медиаторлар ұйымдары бекіткен медиацияны жүргізу тәртібі (регламенті) қолданылуы мүмкін.";

13) 18-бап мынадай мазмұндағы 3-тармақпен толықтырылсын:

"3. Медиацияға қатысушылар медиация рәсіміне тараптардың бастамасы бойынша және келісуімен техникалық байланыс құралдарын пайдалану арқылы қатыса алады.

Медиация тараптары дауды (жанжалды) реттеу туралы келісімді электрондық цифрлық қолтаңбамен куәландыруға құқылы.";

14) 20-бапта:

2-тармақтағы "және өзге де құқық қатынастарынан" деген сөздер ", әкімшілік құқықтық қатынастардан және өзге де қоғамдық қатынастардан" деген сөздермен ауыстырылсын;

7-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"7. Медиацияны жүргізу үшін тараптар өзара келісу бойынша бір немесе бірнеше медиаторды таңдайды. Егер азаматтық немесе қылмыстық сот ісін жүргізу барысында тараптар өзара келісу бойынша басқа медиаторды (медиаторларды) таңдаймын деп шешсе, олар бұл туралы сотты не қылмыстық қудалау органын хабардар етуге міндетті.";

15) 21-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"21-бап. Медиация туралы шарттың нысаны мен мазмұны

1. Тараптар дауды (жанжалды) медиация арқылы шешу туралы өзара келіскен жағдайда жазбаша түрде ресімделген медиация туралы шарт жасалады.

Медиатор және тараптар тараптардың бірінің немесе медиатордың сұрау салуы бойынша түпнұсқаларды кейіннен бере отырып, электрондық пошта арқылы медиация туралы шарттың қол қойылған цифрлық көшірмелерімен алмасуы мүмкін.

2. Медиация туралы шарттың маңызды талаптары мыналар болып табылады:

1) медиация туралы шарттың жасалған күні және орны;

2) дау (жанжал) тараптарының атауы, өкілеттіктері көрсетіле отырып олардың өкілдерінің тегі және аты-жөні, лауазымдары;

3) даудың (жанжалдың) нысанасы;

4) медиация тараптары таңдаған медиатор (медиаторлар) туралы, медиаторлар ұйымы туралы мәліметтер;

5) медиацияны жүргізуге байланысты шығыстардың, ал медиация кәсіби негізде жүзеге асырылған жағдайда – медиацияны жүргізгені үшін медиаторға (медиаторларға) сыйақы төлеудің шарттары, тәртібі және мөлшері;

6) медиацияны жүргізу тілі;

7) тараптардың медиацияны жүргізудің құпиялылығы туралы міндеттемесі және мұндай міндеттемені орындамаудың салдары;

8) медиация тараптарының дауын (жанжалын) реттеуге қатысатын медиатордың (медиаторлардың) медиация тараптары үшін нұқсан (залал) келтірген әрекеттері (әрекетсіздігі) үшін жауаптылығының негіздері мен көлемі;

9) тараптардың деректемелері (жеке басты куәландыратын деректер, тұрғылықты жері, байланыс телефондары);

10) медиацияны жүргізу мерзімі;

11) медиацияны жүргізу тәртібі;

12) медиацияға қатысушылардың құқықтары мен міндеттері;

13) медиацияны тоқтату тәртібі мен негіздері;

14) медиатор (медиаторлар) және медиация тараптары айқындаған өзге де талаптар.";

16) 22-баптың 6-тармағы мынадай редакцияда жазылсын:

"6. Қоғамдық медиаторлардың қызметі өтеусіз негізде жүргізіледі. Аталған медиаторларға осы Заңның 21-бабы 2-тармағының 5) тармақшасында көрсетілген, медиацияны жүргізуге байланысты өздері шеккен шығыстар өтеледі.";

17) 23-баптың тақырыбы және 1, 2 және 3-тармақтары мынадай редакцияда жазылсын:

"23-бап. Медиацияның жеке және (немесе) заңды тұлғалар қатысатын азаматтық, еңбек, отбасылық, әкімшілік құқықтық қатынастар және өзге де қоғамдық қатынастар саласындағы ерекшеліктері

1. Медиация жеке және (немесе) заңды тұлғалар, әкімшілік органдар, лауазымды адамдар қатысатын азаматтық, еңбек, отбасылық, әкімшілік құқықтық қатынастардан және өзге де қоғамдық қатынастардан туындайтын дауларды (жанжалдарды) реттеу кезінде медиация туралы шарт жасалған күннен бастап күнтізбелік отыз күннен кешіктірілмей аяқталуға тиіс. Қажет болған жағдайда медиацияны жүргізу мерзімі тараптардың өзара шешімі бойынша күнтізбелік отыз күнге дейін ұзартылуы мүмкін, бірақ ол жиынтығында күнтізбелік алпыс күннен аспауға тиіс.

2. Медиация сот қарауында жатқан, жеке және (немесе) заңды тұлғалар, әкімшілік органдар, лауазымды адамдар қатысатын азаматтық, еңбек, отбасылық, әкімшілік құқықтық қатынастардан және өзге де қоғамдық қатынастардан туындайтын дауларды (жанжалдарды) реттеу кезінде медиация туралы шарт жасалған күннен бастап күнтізбелік отыз күннен кешіктірілмей аяқталуға тиіс. Қажет болған жағдайда медиацияны жүргізу мерзімін тараптар кейіннен сотқа бірлескен жазбаша хабарлама жібере отырып, күнтізбелік отыз күнге дейін ұзартуы мүмкін, бірақ ол жиынтығында күнтізбелік алпыс күннен аспауға тиіс.

3. Сот қарауында жатқан, оның ішінде атқарушылық іс жүргізу сатысындағы материалдар бойынша, жеке және (немесе) заңды тұлғалар, әкімшілік органдар, лауазымды адамдар қатысатын азаматтық, еңбек, отбасылық, әкімшілік құқықтық қатынастардан және өзге де қоғамдық қатынастардан туындайтын дауларды (жанжалдарды) реттеу бойынша медиация туралы шарт іс бойынша іс жүргізуді тоқтата тұруға негіз болып табылады.";

18) 24-бапта:

тақырып мынадай редакцияда жазылсын:

"24-бап. Қылмыстық сот ісін жүргізу барысында және әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істер бойынша жүргізілетін медиацияның ерекшеліктері";

4-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"4. Қылмыстық сот ісін жүргізу барысында және әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істер бойынша медиация Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген сотқа дейінгі және сот ісін жүргізу немесе әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істер бойынша іс жүргізу мерзімдерінде жүзеге асырылуға тиіс.";

6-тармақтың бірінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:

"6. Қылмыстық процесс шеңберінде және әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істер бойынша жүргізілетін медиация тоқтатылған кезде тараптар іс жүргізуінде қылмыстық іс немесе әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс жатқан, қылмыстық процесті немесе әкімшілік құқық бұзушылық туралы істі жүргізетін органға дереу:";

19) 25-баптың 3-тармағы мынадай редакцияда жазылсын:

"3. Егер медиация барысында баланың қалыпты өсуіне және дамуына қауіп төндіретін немесе төндіруі мүмкін немесе оның денсаулығы мен заңды мүдделеріне нұқсан келтіретін фактілер анықталса, медиатор баланың құқықтарын қорғау жөніндегі өкілеттікті жүзеге асыратын органға жүгінуге міндетті.";

20) мынадай мазмұндағы 25-1-баппен толықтырылсын:

"25-1-бап. Медиацияның сот актісін орындау сатысындағы ерекшеліктері

1. Сот орындаушысына ұсынылған медиация туралы шарт атқарушылық іс жүргізуді күнтізбелік отыз күннен аспайтын мерзімге тоқтата тұрады.

2. Сот актісін орындау сатысында жасалған дауды (жанжалды) реттеу туралы келісімді тараптар сот актісі орындалатын жердегі бірінші сатыдағы сотқа немесе көрсетілген сот актісін шығарған сотқа бекітуге ұсынады.

3. Атқарушылық іс жүргізу тараптар сот актісін орындау сатысында дауды (жанжалды) реттеу туралы келісім жасасқан және оны сот орындаушысына ұсынған жағдайда тоқтатылады.";

21) 26-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"26-бап. Медиацияны тоқтату

1. Медиация:

1) тараптар дауды (жанжалды) реттеу туралы келісімге қол қойған жағдайда – мұндай келісімге қол қойылған күннен бастап;

2) медиатор дауды (жанжалды) медиация арқылы шешу мүмкіндігін болғызбайтын мән-жайларды анықтаған жағдайда;

3) тарап (тараптар) медиациядан жазбаша бас тартқан жағдайда – тарап (тараптар) жазбаша бас тартуға қол қойған күннен бастап;

4) тараптардың біреуі медиацияны жалғастырудан жазбаша бас тартқан жағдайда – қолжетімді байланыс құралдарымен хабардар етілген кезден бастап;

5) медиацияны жүргізу мерзімі аяқталған жағдайда – осы Заңның 23 және 24-баптарының ережелері ескеріле отырып, ол аяқталған күннен бастап тоқтатылады.

2. Осы баптың 1-тармағының 3), 4) және 5) тармақшаларында көрсетілген жағдайларда, медиатор тараптың (тараптардың) талап етуі бойынша медиация рәсімін тоқтату себебін көрсете отырып, медиация рәсімнің тоқтатылғаны туралы хабарлама береді.";

22) 27-бапта:

1, 2 және 6-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Медиацияны жүргізу кезінде медиация тараптары қол жеткізген, дауды (жанжалды) реттеу туралы келісім жазбаша нысанда жасалады және оған тараптар қол қояды.

Егер тараптар бір-біріне түпнұсқаларды одан әрі ұсынбай, электрондық пошта арқылы келісімнің қол қойылған цифрлық көшірмелерімен алмасса, дауды (жанжалды) реттеу туралы келісімнің де заңды күші болады.

2. Дауды (жанжалды) реттеу туралы келісімде жасалған күні мен орны, медиация тараптары, олардың өкілдері, даудың (жанжалдың) нысанасы, медиатор (медиаторлар) туралы деректер, сондай-ақ тараптармен келісілген міндеттемелер, оларды орындау тәсілдері мен мерзімдері және оларды орындамаудың немесе тиісінше орындамаудың салдарлары қамтылуға тиіс.

Дауды (жанжалды) реттеу туралы келісімге медиатор (медиаторлар) қол қоюға тиіс.";

"6. Қылмыстық процесс барысында медиацияны жүргізу кезінде тараптар қол жеткізген, дауды (жанжалды) реттеу туралы келісім жәбірленушіге келтірілген зиянның орнын толтыру және қылмыстық құқық бұзушылық жасаған адамды жәбірленушімен татуластыру арқылы дауды (жанжалды) реттеу туралы келісімді білдіреді.

Әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істер бойынша медиация тараптарды татуластыру арқылы дауды (жанжалды) реттеу туралы келісімді білдіреді.";

мынадай мазмұндағы 7-1-тармақпен толықтырылсын:

"7-1. Мүлікті бөлу немесе мүлікті кепілге қою туралы дауды (жанжалды) реттеу туралы келісім Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу және (немесе) жылжымалы мүлік кепілін тіркеу үшін негіз болып табылады.";

9-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"9. Дауды (жанжалды) реттеу туралы келісімді орындаудан жалтарған жағдайда мүдделі тарап Қазақстан Республикасының процестік заңнамасында белгіленген қағидаларға сәйкес сотқа жүгінуге құқылы.";

23) 3-тарау мынадай мазмұндағы 27-1-баппен толықтырылсын:

"27-1-бап. Әкімшілік сот ісін жүргізу барысында жүргізілетін медиацияның ерекшеліктері

1. Әкімшілік сот ісін жүргізуде дауларды (жанжалдарды) қарау кезінде жауапкердің әкімшілік қалауы болған кезде ғана медиацияға жол беріледі.

2. Мұндай істер бойынша медиация мүмкіндігіне мұндай мүмкіндік Қазақстан Республикасының заңдарында тыйым салынбаған немесе тиісті жария-құқықтық қатынастың мәніне қайшы келмейтін жағдайларда жол беріледі.".

2-бап. Осы Заң, 2022 жылғы 1 тамыздан бастап қолданысқа енгізілетін 1-баптың 2-тармағының 4) тармақшасын және 11) тармақшасының екінші абзацын, 3-тармағының бесінші абзацын қоспағанда, алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Президенті

Қ. ТОҚАЕВ

О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам совершенствования гражданского процессуального законодательства и развития институтов внесудебного и досудебного урегулирования споров

Закон Республики Казахстан от 20 декабря 2021 года № 84-VII ЗРК

Статья 1. Внести изменения и дополнения в следующие законодательные акты Республики Казахстан:

1. В Кодекс Республики Казахстан от 26 декабря 2011 года "О браке (супружестве) и семье":

1) статью 158 изложить в следующей редакции:

"Статья 158. Форма соглашения об уплате алиментов

Соглашение об уплате алиментов, заключенное во внесудебном порядке, составляется в письменном виде в форме:

1) соглашения об уплате алиментов – нотариусом;

2) соглашения об урегулировании спора (конфликта) – медиатором;

3) соглашения об урегулировании спора об уплате алиментов в порядке партисипативной процедуры – адвокатами, лицами, являющимися членами палаты юридических консультантов.";

2) в статье 165 слова "нотариально удостоверенного соглашения об уплате алиментов" заменить словами "соглашения об уплате алиментов, предусмотренного статьей 158 настоящего Кодекса,";

3) в статье 166 слова "нотариально удостоверенного соглашения об уплате алиментов" заменить словами "соглашения об уплате алиментов, предусмотренного статьей 158 настоящего Кодекса,";

4) в пункте 1 статьи 167 слова "нотариально удостоверенного соглашения об уплате алиментов" заменить словами "соглашения об уплате алиментов, предусмотренного статьей 158 настоящего Кодекса";

5) в статье 169:

в части первой пункта 1 слова "нотариально удостоверенного соглашения об уплате алиментов к взысканию" заменить словами "соглашения об уплате алиментов, предусмотренного статьей 158 настоящего Кодекса";

в пункте 2 слова "нотариально удостоверенного соглашения" заменить словами "соглашения об уплате алиментов, предусмотренного статьей 158 настоящего Кодекса,";

6) статью 240 дополнить частью пятой следующего содержания:

"Если один из супругов не может явиться в регистрирующий орган для государственной регистрации расторжения брака (супружества) после повторной подачи заявления о расторжении брака (супружества), расторжение брака (супружества) может быть произведено в его отсутствие при наличии его нотариально удостоверенного согласия на расторжение брака (супружества).".

2. В Гражданский процессуальный кодекс Республики Казахстан от 31 октября 2015 года:

1) по всему тексту слова "иском (заявлением)", "Иск (заявление)", "подано в суд исковое заявление (заявление)", "подано исковое заявление (заявление)", "искового заявления", "иск (заявление)", "иска (заявления)", "исковое заявление может быть подано", "исковое заявление", "исковым заявлением", "Исковое заявление", "исковому заявлению", "исковом заявлении", "исковых заявлений" заменить соответственно словами "иском", "Иск", "подан в суд иск", "подан иск", "иска", "иск", "иска", "иск может быть подан", "иск", "иском", "Иск", "иску", "иске", "исков";

2) в части второй статьи 19:

абзац первый дополнить словами ", а также дел об усыновлении ребенка";

в абзаце втором:

после слов "участвующего в деле," дополнить словами "или по инициативе суда";

слова "тайну усыновления," исключить;

3) дополнить статьями 27-1 и 28-1 следующего содержания:

"Статья 27-1. Подсудность гражданских дел областному и приравненному к нему суду

Областной и приравненный к нему суд может с согласия сторон истребовать, принять в свое производство, рассмотреть и разрешить по правилам суда первой инстанции одно из однородных дел, находящихся в производстве районных (городских) судов и приравненных к ним судов этой области.";

"Статья 28-1. Подсудность гражданских дел Верховному Суду Республики Казахстан

Верховный Суд Республики Казахстан может с согласия сторон истребовать, принять в свое производство, рассмотреть и разрешить по правилам суда первой инстанции одно из однородных дел, находящихся в производстве районных (городских), областных и приравненных к ним судов.";

4) статью 32 после слова "подсудность" дополнить словами ", выбрать экстерриториальную подсудность";

5) в статье 34:

часть вторую дополнить подпунктом 6) следующего содержания:

"6) имеются основания, предусмотренные статьями 27-1 и 28-1 настоящего Кодекса.";

часть третью изложить в следующей редакции:

"3. Заявления сторон о неподсудности дела данному суду разрешаются этим судом. По вопросу о передаче дела в другой суд, а также в случаях, предусмотренных статьями 27-1 и 28-1 настоящего Кодекса, выносится определение. На определение может быть подана частная жалоба, принесено ходатайство прокурором в суд апелляционной инстанции, решение которого является окончательным и обжалованию, опротестованию не подлежит.";

6) статью 35 дополнить частью 3-1 следующего содержания:

"3-1. Гражданские дела, предусмотренные статьей 27-1 настоящего Кодекса, рассматриваются и разрешаются в областном и приравненном к нему суде единолично судьей по правилам суда первой инстанции.

Гражданские дела, предусмотренные статьей 28-1 настоящего Кодекса, рассматриваются и разрешаются в Верховном Суде Республики Казахстан единолично судьей по правилам суда первой инстанции.";

7) в статье 73:

абзац первый части первой изложить в следующей редакции:

"1. Доказательства представляются сторонами и другими лицами, участвующими в деле, суду первой инстанции при принятии иска с составлением ими досудебного протокола, в котором отражаются действия сторон и других лиц, участвующих в деле, по раскрытию, представлению и обмену доказательствами, на которые они намерены ссылаться как на основание своих требований или возражений и которыми они намерены воспользоваться в случае рассмотрения дела в суде.";

часть вторую после слова "раскрыты" дополнить словами "и отражены в досудебном протоколе";

8) статью 133-2 дополнить частью 1-1 следующего содержания:

"1-1. Проекты процессуальных документов суда могут быть подготовлены с использованием автоматизированной информационной системы суда.";

9) в заголовке подраздела 1 раздела 2 слово "Упрощенное" заменить словом "Приказное";

10) по всему тексту главы 12:

слова "взыскателя", "взыскателем", "взыскателю" заменить соответственно словами "истца", "истцом", "истцу";

слова "должника", "должнику", "должник", "должником", "Должник" заменить соответственно словами "ответчика", "ответчику", "ответчик", "ответчиком", "Ответчик";

11) в статье 135:

подпункт 2) исключить;

подпункты 5) и 6) исключить;

12) главу 13 исключить;

13) заголовок и часть первую статьи 150 изложить в следующей редакции:

"Статья 150. Принятие иска

1. Судья в течение пяти рабочих дней со дня поступления иска решает вопрос о его принятии в производство суда.

При проведении примирительных процедур принятие иска осуществляется в течение десяти рабочих дней со дня его поступления.

В случае составления досудебного протокола в соответствии с частями первой и второй статьи 73 настоящего Кодекса принятие иска осуществляется в течение пятнадцати рабочих дней со дня его поступления.

Примирительные процедуры при принятии иска проводятся судьей по правилам, предусмотренным главой 17 настоящего Кодекса.";

14) подпункт 15) статьи 165 изложить в следующей редакции:

"15) в случае, если между сторонами в порядке досудебного урегулирования проводилась партисипативная процедура либо при принятии иска взаимно раскрыты и представлены доказательства, отраженные в досудебном протоколе, обязывает стороны представить документы и доказательства, полученные в ходе проведения партисипативной процедуры или отраженные в досудебном протоколе; опрашивает истца по существу заявленных им требований, выясняет у него оспариваемые им факты, возможные со стороны ответчика возражения, предлагает, если это необходимо, представить дополнительные доказательства, разъясняет сторонам их процессуальные права и обязанности;";

15) часть первую статьи 174 изложить в следующей редакции:

"1. Суд (судья) принимает меры к примирению сторон, содействует им в урегулировании спора на всех стадиях процесса, направляя сторонам приглашение для участия в примирительной процедуре.

В приглашении стороны извещаются о поступлении иска в суд с разъяснением права разрешить спор (конфликт) в рамках примирительной процедуры (мировое соглашение, медиация, партисипативная процедура), преимуществах примирения, а также о праве взаимно раскрыть и представить доказательства в соответствии с частями первой и второй статьи 73 настоящего Кодекса.

При принятии обеспечительных мер приглашение направляется после вынесения соответствующего определения.";

16) часть пятую статьи 196 исключить;

17) статью 226 дополнить частями 5-1 и 5-2 следующего содержания:

"5-1. Суд вправе ссылаться на правовые позиции суда вышестоящей инстанции, изложенные в решении при рассмотрении однородных дел в соответствии с подсудностью, предусмотренной статьями 27-1 и 28-1 настоящего Кодекса.

5-2. Суд в случае невозможности выполнения положений, изложенных в постановлении суда апелляционной или кассационной инстанции, при новом рассмотрении дела должен привести мотивы их невыполнения.";

18) главу 21 исключить;

19) дополнить главой 21-1 следующего содержания:

"Глава 21-1. Упрощенное (письменное) производство

Статья 267-1. Порядок упрощенного (письменного) производства

1. Дела в порядке упрощенного (письменного) производства рассматриваются судом по правилам главы 14 настоящего Кодекса с особенностями, установленными настоящей главой.

2. Дела в порядке упрощенного (письменного) производства рассматриваются судьей в месячный срок со дня принятия иска. Срок рассмотрения дела в порядке упрощенного (письменного) производства продлению не подлежит.

3. Суд переходит к рассмотрению дела по правилам искового производства, о чем указывает в определении о подготовке дела к судебному разбирательству, если:

1) стороной об этом заявлено ходатайство;

2) удовлетворено ходатайство третьего лица о вступлении в дело;

3) принят встречный иск;

4) судебным актом, принятым по данному делу, могут быть нарушены права и законные интересы других лиц;

5) необходимо провести осмотр и исследование доказательств по месту их нахождения, назначить экспертизу или заслушать свидетельские показания;

6) необходимо выяснить дополнительные обстоятельства или исследовать дополнительные доказательства.

4. В определении о подготовке дела к судебному разбирательству указываются действия, которые подлежат совершению лицами, участвующими в деле, и сроки совершения этих действий. Дело должно быть рассмотрено в сроки, установленные настоящим Кодексом для дел соответствующей категории. Срок рассмотрения дела исчисляется со дня принятия иска.

5. Если одновременно заявлены несколько требований, из которых одно или более не подпадает под перечень, указанный в статье 267-2 настоящего Кодекса, и суд не выделит эти требования в отдельное производство, они рассматриваются в порядке, установленном главой 14 настоящего Кодекса.

Статья 267-2. Дела, рассматриваемые в порядке упрощенного (письменного) производства

1. В порядке упрощенного (письменного) производства подлежат рассмотрению дела:

1) по искам о взыскании денег, если цена иска не превышает для юридических лиц двух тысяч месячных расчетных показателей, для индивидуальных предпринимателей, граждан – одной тысячи месячных расчетных показателей;

2) независимо от цены иска по искам, основанным на представленных истцом документах, устанавливающих денежные обязательства ответчика, и (или) на документах, подтверждающих задолженность по договору.

2. В порядке упрощенного (письменного) производства по ходатайству сторон или по инициативе суда могут быть рассмотрены иные дела искового производства, если не имеется обстоятельств, указанных в подпунктах 1), 2), 3) и 4) части третьей статьи 267-1 настоящего Кодекса.

3. В порядке упрощенного (письменного) производства не подлежат рассмотрению дела по спорам, затрагивающим права детей, за исключением споров о взыскании алиментов.

4. При предъявлении исковых требований, перечисленных в части первой настоящей статьи, без указания на рассмотрение их в упрощенном (письменном) производстве они рассматриваются по правилам настоящей главы.

Статья 267-3. Особенности рассмотрения дел в порядке упрощенного (письменного) производства

1. Иск должен соответствовать по форме и содержанию требованиям статей 148 и 149 настоящего Кодекса.

2. Суд уведомляет стороны о рассмотрении дела в упрощенном (письменном) производстве не позднее следующего рабочего дня со дня его принятия по адресу электронной почты или абонентскому номеру сотовой связи, а также с использованием иных средств связи, обеспечивающих фиксирование уведомления.

В уведомлении суд указывает о праве сторон на урегулирование спора в рамках примирительных процедур, а также о праве взаимно раскрыть и представить доказательства в соответствии с частями первой и второй статьи 73 настоящего Кодекса.

3. Стороны, не согласные с рассмотрением дела в упрощенном (письменном) производстве, вправе в течение пятнадцати рабочих дней со дня получения уведомления представить в суд ходатайство о рассмотрении спора по правилам искового производства в общем порядке, а ответчик – отзыв (возражение) на иск с приложением документов и доказательств.

4. Ходатайство о рассмотрении спора в общем порядке, поступившее в суд после вынесения решения, принимается и рассматривается как заявление об отмене этого решения.

5. Суд рассматривает дело в порядке упрощенного (письменного) производства в электронном формате без вызова сторон после истечения сроков, установленных судом для представления отзыва, доказательств и иных документов.

6. Суд вправе провести отдельные процессуальные действия, предусмотренные подпунктами 5) и 6) части третьей статьи 267-1 настоящего Кодекса, при соблюдении сроков, установленных частью второй статьи 267-1 настоящего Кодекса.

После проведения отдельных процессуальных действий дальнейшее осуществление упрощенного (письменного) производства продолжается без вынесения дополнительных определений.

7. Суд исследует изложенные в представленных сторонами документах объяснения, возражения и (или) доводы и принимает решение.

8. При рассмотрении дела в порядке упрощенного (письменного) производства не применяются правила, предусмотренные главой 26 и статьей 198 настоящего Кодекса.

Статья 267-4. Решение по делу, рассмотренному в порядке упрощенного (письменного) производства

1. По делу, рассмотренному в порядке упрощенного (письменного) производства, суд выносит решение, которое состоит из вводной и резолютивной частей. Копия решения суда высылается сторонам с использованием средств связи, обеспечивающих фиксирование ее получения, либо выдается не позднее трех рабочих дней со дня вынесения решения.

Суд по письменному ходатайству стороны, заявленному до вступления решения в законную силу, либо по своей инициативе изготавливает решение, состоящее из вводной, мотивировочной и резолютивной частей.

2. Ответчик вправе подать в суд, вынесший решение в порядке упрощенного (письменного) производства, заявление об отмене этого решения в течение пяти рабочих дней со дня получения копии решения суда. Заявление подается в случае, если ответчик не был извещен надлежащим образом о поступлении иска и рассмотрении его в упрощенном (письменном) производстве и не смог представить отзыв, а также доказательства, которые могут повлиять на содержание решения.

3. Заявление об отмене решения рассматривается судом в течение десяти рабочих дней со дня его поступления в суд.

При наличии совокупности оснований, указанных в части второй настоящей статьи, суд выносит определение об отмене решения с возобновлением рассмотрения дела по существу, которое обжалованию не подлежит.

В случае отказа в отмене решения суд выносит определение об отказе в удовлетворении заявления.

Судья вместе с определением об отказе в отмене решения обязан выдать сторонам решение, состоящее из вводной, мотивировочной и резолютивной частей, если ранее такое решение не выдавалось.

4. На решение может быть подана апелляционная жалоба, принесено апелляционное ходатайство прокурором по истечении срока на подачу заявления об отмене этого решения, а в случае, если заявление подано, – в месячный срок после вынесения судом определения об отказе в удовлетворении этого заявления.

5. В порядке упрощенного (письменного) производства может быть прекращено производство по делу, оставлено заявление без рассмотрения по основаниям, установленным статьями 277 и 279 настоящего Кодекса, по представленным сторонами документам без вызова сторон.";

20) статью 273 дополнить подпунктом 1-1) следующего содержания:

"1-1) действия непреодолимой силы, временно препятствующей дальнейшему производству по делу.

Под действиями непреодолимой силы, временно препятствующей дальнейшему производству по делу, следует понимать введение чрезвычайного положения, угрозу или возникновение чрезвычайной ситуации природного и техногенного характера;";

21) статью 274 дополнить подпунктом 1-1) следующего содержания:

"1-1) в случае, предусмотренном абзацем первым подпункта 1-1) статьи 273 настоящего Кодекса, – до прекращения действий непреодолимой силы;";

22) в главе 30 слова "заявления", "с заявлением", "Заявление", "К заявлению" заменить соответственно словами "иска", "с иском", "Иск", "К иску";

23) часть первую статьи 302 дополнить подпунктом 19) следующего содержания:

"19) о восстановлении утраченного судебного или исполнительного производства.";

24) часть вторую статьи 401 дополнить абзацем вторым следующего содержания:

"Территориальное подразделение государственного органа реализует право апелляционного обжалования решения суда с обязательным согласованием вышестоящего органа.";

25) абзац первый статьи 402 изложить в следующей редакции:

"Апелляционные жалоба, ходатайство прокурора на решения, вынесенные районными и приравненными к ним судами, а также на решения, вынесенные по делам, рассмотренным по правилам статьи 27-1 настоящего Кодекса, рассматриваются апелляционной судебной коллегией по гражданским делам областного и приравненного к нему суда в коллегиальном составе не менее трех судей коллегии.";

26) часть первую статьи 403 дополнить словами ", за исключением случаев, когда решение вынесено по делам, рассмотренным по правилам статьи 27-1 настоящего Кодекса";

27) часть первую статьи 406 изложить в следующей редакции:

"1. При подаче апелляционной жалобы, принесении апелляционного ходатайства прокурора, не соответствующих требованиям, предусмотренным абзацем вторым части второй статьи 401, частью второй статьи 403 и статьей 404 настоящего Кодекса, судья выносит определение, которым оставляет жалобу, ходатайство прокурора без движения и назначает лицу, подавшему жалобу, прокурору, принесшему ходатайство, срок для исправления недостатков.";

28) статью 424 изложить в следующей редакции:

"Статья 424. Полномочия суда апелляционной инстанции

1. Суд апелляционной инстанции вправе:

1) оставить решение без изменения, а жалобу, ходатайство прокурора без удовлетворения;

2) изменить решение суда первой инстанции;

3) отменить решение суда первой инстанции и вынести новое решение;

4) отменить решение полностью или в части и прекратить производство по делу либо оставить иск без рассмотрения по основаниям, предусмотренным статьей 277 и подпунктами 2), 4), 5), 9) и 10) статьи 279 настоящего Кодекса;

5) отменить решение и направить дело на новое рассмотрение в суд первой инстанции в случае установления нарушений норм процессуального права, предусмотренных подпунктами 1), 3), 4) и 5) части четвертой статьи 427 настоящего Кодекса;

6) принять дело в свое производство для рассмотрения по существу по правилам суда первой инстанции в случае отмены решения суда по основанию, предусмотренному подпунктом 2) части четвертой статьи 427 настоящего Кодекса;

7) отменить решение полностью или в части и оставить иск без рассмотрения по основанию, предусмотренному подпунктом 8) статьи 279 настоящего Кодекса, в случае, если такое заявление было подано в суд первой инстанции и не было судом разрешено по существу;

8) отменить решение полностью или в части и оставить иск без рассмотрения по основанию, предусмотренному подпунктом 3) статьи 279 настоящего Кодекса, если такой иск не был поддержан истцом в суде апелляционной инстанции.

2. При отмене судебных актов и направлении дела на новое рассмотрение суд апелляционной инстанции не вправе предрешать вопросы о достоверности или недостоверности того или иного доказательства, преимуществе одних доказательств перед другими, о том, какая норма материального права должна быть применена, а также о том, какое решение должно быть вынесено при новом рассмотрении дела.

3. Указания о необходимости совершения процессуальных действий, изложенных в постановлении суда апелляционной инстанции, в случае отмены судебных актов и передачи дела на новое рассмотрение обязательны для суда, вновь рассматривающего дело.";

29) статью 425 после слов "подпунктом 6)" дополнить словами "части первой";

30) статью 427 дополнить частью 5-1 следующего содержания:

"5-1. При повторной отмене решения суда первой инстанции суд апелляционной инстанции обязан принять дело в свое производство для рассмотрения по правилам суда первой инстанции в пределах заявленных истцом требований.";

31) статью 428 изложить в следующей редакции:

"Статья 428. Отмена решения суда с прекращением производства по делу или с оставлением иска без рассмотрения

Решение суда первой инстанции подлежит отмене в апелляционном порядке в связи с прекращением производства по делу или с оставлением иска без рассмотрения по основаниям, указанным в статье 277 и подпунктах 2), 3), 4), 5), 9) и 10) статьи 279, а также в случаях, предусмотренных подпунктами 7) и 8) части первой статьи 424 настоящего Кодекса.";

32) в статье 434:

часть первую изложить в следующей редакции:

"1. Вступившие в законную силу судебные акты местных и других судов в случае соблюдения апелляционного порядка их обжалования, судебные акты, вынесенные по делам, рассмотренным по правилам статьи 28-1 настоящего Кодекса, могут быть пересмотрены в кассационном порядке Верховным Судом Республики Казахстан.";

в части второй:

в подпункте 1) цифры "13" заменить цифрами "21-1";

дополнить абзацем вторым следующего содержания:

"Действие настоящей части не распространяется на судебные акты, вынесенные по делам, рассмотренным по правилам статьи 28-1 настоящего Кодекса.";

33) в статье 435:

дополнить частью 1-1 следующего содержания:

"1-1. Территориальное подразделение государственного органа реализует право на подачу ходатайства об оспаривании судебных актов, предусмотренных частью первой статьи 434 настоящего Кодекса, с обязательным согласованием вышестоящего органа.";

в абзаце первом части второй слова "как по собственной инициативе, так и" исключить;

34) подпункт 1) части первой статьи 442 после слова "требованиям" дополнить словами "части 1-1 статьи 435,";

35) статью 451 дополнить частью 4-1 следующего содержания:

"4-1. Указания о необходимости совершения процессуальных действий, изложенных в постановлении суда кассационной инстанции, в случае отмены судебных актов и передачи дела на новое рассмотрение обязательны для суда, вновь рассматривающего дело.".

3. В Закон Республики Казахстан от 14 июля 1997 года "О нотариате":

в пункте 2 статьи 92-1:

подпункты 1) и 9) изложить в следующей редакции:

"1) об исполнении обязательства, основанного на нотариально удостоверенной сделке, в том числе об исполнении соглашений об урегулировании спора, удостоверенных нотариусом в порядке досудебного урегулирования в случаях, установленных настоящим Законом или предусмотренных договором;";

"9) о взыскании начисленных, но не выплаченных работнику заработной платы и иных платежей, в том числе о взыскании обязательных пенсионных отчислений в Единый накопительный пенсионный фонд;";

дополнить подпунктом 10) следующего содержания:

"10) об исполнении соглашений об урегулировании споров, заключенных в порядке партисипативной процедуры.".

4. В Закон Республики Казахстан от 23 января 2001 года "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан":

1) в подпункте 6-1) пункта 1 статьи 33 слова "в качестве уполномоченного органа для ведения реестра непрофессиональных медиаторов" заменить словами "для ведения реестра общественных медиаторов";

2) в подпункте 22) пункта 1 статьи 35 слова "непрофессиональных медиаторов" заменить словами "общественных медиаторов".

5. В Закон Республики Казахстан от 2 апреля 2010 года "Об исполнительном производстве и статусе судебных исполнителей":

подпункт 8) статьи 44 изложить в следующей редакции:

"8) предусмотренном подпунктом 12) части первой статьи 42 настоящего Закона, – со дня поступления заявления от взыскателя на срок не более десяти календарных дней, а при заключении сторонами договора о медиации на срок не более тридцати календарных дней;".

6. В Закон Республики Казахстан от 28 января 2011 года "О медиации":

1) в статье 1:

пункт 1 изложить в следующей редакции:

"1. Сферой применения медиации являются споры (конфликты), возникающие из гражданских, трудовых, семейных, административных правоотношений и иных общественных отношений с участием физических и (или) юридических лиц, административных органов, должностных лиц, а также рассматриваемые в ходе производства по делам об административных правонарушениях, в ходе уголовного судопроизводства по делам об уголовных проступках, преступлениях небольшой и средней тяжести, а также тяжких преступлениях в случаях, предусмотренных частью второй статьи 68 Уголовного кодекса Республики Казахстан, если иное не установлено законами Республики Казахстан, и отношения, возникающие при исполнении исполнительного производства.";

пункт 2 дополнить словами ", и иных случаях, предусмотренных законами Республики Казахстан";

2) в статье 2:

подпункт 2) изложить в следующей редакции:

"2) медиатор – независимое физическое лицо, привлекаемое сторонами для проведения медиации на профессиональной основе или общественных началах в соответствии с требованиями настоящего Закона;";

дополнить подпунктами 3-1), 5-1) и 5-2) следующего содержания:

"3-1) участники медиации – медиатор и стороны медиации, лица, которые по договоренности сторон медиации привлечены к процедуре медиации, в том числе представители, переводчики, эксперты, специалисты и другие лица;";

"5-1) приглашение к процедуре медиации – деятельность медиатора и (или) одной из сторон спора (конфликта) до подписания договора о медиации по приглашению другой стороны к процедуре медиации;

5-2) уполномоченный орган в сфере медиации (далее – уполномоченный орган) – центральный исполнительный орган, осуществляющий реализацию государственной политики и государственное регулирование деятельности в сфере медиации;";

подпункт 6) изложить в следующей редакции:

"6) стороны медиации – физические и юридические лица или группы лиц, административные органы, должностные лица, участвующие в процедуре медиации;";

подпункт 8) исключить;

3) подпункт 1) статьи 3 изложить в следующей редакции:

"1) достижение варианта разрешения спора (конфликта), устраивающего стороны медиации;";

4) в пункте 1 статьи 7 слово "государственных" заменить словом "административных";

5) главу 1 дополнить статьей 8-1 следующего содержания:

"Статья 8-1. Компетенция уполномоченного органа

Уполномоченный орган:

1) обеспечивает реализацию государственной политики в сфере медиации;

2) координирует деятельность организаций медиаторов;

3) разрабатывает и утверждает нормативные правовые акты по вопросам медиации в пределах своей компетенции;

4) проводит правовой мониторинг законодательства Республики Казахстан о медиации;

5) осуществляет международное сотрудничество в сфере медиации;

6) обеспечивает функционирование и развитие системы медиации;

7) обеспечивает информирование населения об организациях медиаторов, о механизмах, об основаниях и условиях применения медиации;

8) ведет реестр организаций медиаторов;

9) разрабатывает и утверждает правила избрания общественного медиатора;

10) разрабатывает и утверждает правила ведения реестра общественных медиаторов;

11) ведет реестр судей в отставке, осуществляющих деятельность медиатора на профессиональной основе;

12) осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.";

6) в статье 9:

пункт 2 изложить в следующей редакции:

"2. Деятельность медиатора может осуществляться как на профессиональной основе (профессиональный медиатор), так и на общественных началах (общественный медиатор).";

в пункте 3:

абзац первый изложить в следующей редакции:

"3. Осуществлять деятельность медиатора на общественных началах могут:";

подпункт 1) изложить в следующей редакции:

"1) лица, достигшие сорокалетнего возраста и состоящие в реестре общественных медиаторов;";

подпункт 2) пункта 4 изложить в следующей редакции:

"2) судьи в отставке, состоящие в реестре судей в отставке, осуществляющих деятельность медиатора на профессиональной основе.";

7) статью 10 изложить в следующей редакции:

"Статья 10. Права и обязанности медиатора

1. Медиатор вправе:

1) в ходе медиации проводить встречи как со всеми сторонами одновременно, так и с каждой из сторон в отдельности и получать от сторон информацию о самом споре (конфликте) в объеме, необходимом и достаточном для проведения медиации;

2) информировать общественность об осуществлении своей деятельности (количестве, продолжительности, результативности) с соблюдением принципа конфиденциальности;

3) отказаться от проведения медиации, если, по его мнению, дальнейшие усилия в процессе ее проведения не приведут к разрешению спора (конфликта) между сторонами, либо прекратить медиацию с согласия сторон, закрепленного в письменной форме.

2. Медиатор обязан:

1) при проведении медиации действовать только с согласия сторон медиации;

2) до начала медиации разъяснить сторонам медиации ее цели и принципы, порядок проведения, права и обязанности сторон и медиатора, порядок и правовые последствия заключения соглашения об урегулировании спора (конфликта) в порядке медиации;

3) содействовать сторонам в последовательном обмене документами, сведениями и сообщениями по обсуждаемым вопросам;

4) проинформировать стороны медиации о своем профессиональном опыте и компетенции;

5) прекратить медиацию в случае противоречия между личными интересами медиатора и его обязанностями, которое может повлиять на его беспристрастность и независимость при проведении медиации, а также при наличии других обстоятельств, исключающих его участие или требующих прекращения его участия в медиации;

6) регулярно повышать свой профессиональный уровень по программе подготовки медиаторов по правилам, определяемым Правительством Республики Казахстан.

3. Медиатор не вправе оказывать какой-либо стороне юридическую, консультационную или иную помощь.

4. Медиатор имеет также другие права и обязанности, а также несет ответственность, предусмотренную законами Республики Казахстан.";

8) статью 11 дополнить пунктом 2-1 следующего содержания:

"2-1. Стороны медиации в случае необходимости правильного разрешения спора (конфликта) имеют право приглашать экспертов, специалистов, а также переводчиков.";

9) статью 12 исключить;

10) в статье 13:

пункт 1 изложить в следующей редакции:

"1. Организацией медиаторов признается саморегулируемая организация, созданная медиаторами на добровольной основе в целях обеспечения материальных, организационно-правовых и иных условий оказания медиаторами услуг по проведению медиации.";

пункт 2 исключить;

пункт 3 изложить в следующей редакции:

"3. Организация медиаторов осуществляет следующие функции:

1) ведет реестр профессиональных медиаторов – членов организации медиаторов;

2) разрабатывает и утверждает условия членства медиаторов, осуществляющих деятельность на профессиональной основе;

3) организует информационное и методическое обеспечение членов организации медиаторов в сфере осуществления деятельности медиаторов;

4) представляет интересы членов организации медиаторов в их отношениях с государственными органами, а также с международными организациями медиаторов;

5) обеспечивает соблюдение членами организации медиаторов требований настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан;

6) устанавливает и применяет меры воздействия в отношении членов организации медиаторов;

7) организует профессиональную подготовку и повышение квалификации медиаторов с выдачей документа (сертификата), подтверждающего прохождение обучения по программе подготовки медиаторов.";

11) пункт 1 статьи 14 исключить;

12) статьи 15, 16 и 17 изложить в следующей редакции:

"Статья 15. Проведение медиации общественными медиаторами

1. Медиацию могут проводить общественные медиаторы, избираемые собранием (сходом) местного сообщества, имеющие большой жизненный опыт, авторитет и безупречную репутацию, в соответствии с порядком, определяемым уполномоченным органом.

2. Протокол собрания (схода) местного сообщества об избрании членов местного сообщества в качестве медиаторов на общественных началах в течение десяти рабочих дней направляется акиму города областного значения, района в городе, города районного значения, поселка, села, сельского округа для включения в реестр общественных медиаторов с представлением сведений в соответствии с пунктом 3 статьи 16 настоящего Закона.

Статья 16. Ведение акимом города областного значения, района в городе, города районного значения, поселка, села, сельского округа реестра общественных медиаторов

1. Реестр общественных медиаторов, осуществляющих медиацию на общественных началах на соответствующей административно-территориальной единице, ведет аким города областного значения, района в городе, города районного значения, поселка, села, сельского округа.

2. Медиаторы, осуществляющие медиацию на общественных началах, обязаны обратиться к акиму города областного значения, района в городе, города районного значения, поселка, села, сельского округа для включения в реестр общественных медиаторов в соответствии с правилами, определяемыми уполномоченным органом.

3. Реестр общественных медиаторов содержит:

1) фамилию, имя и отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) медиатора;

2) юридический адрес медиатора;

3) контактные данные медиатора (почтовый адрес или адрес электронной почты либо номер телефона или телефакса);

4) сведения об области медиации, в которой медиатор специализируется;

5) сведения о языке, на котором медиатор способен осуществлять медиацию;

6) сведения о приостановлении деятельности медиатора.

4. Медиаторы включаются акимом города областного значения, района в городе, города районного значения, поселка, села, сельского округа в реестр общественных медиаторов в уведомительном порядке в течение десяти календарных дней со дня получения соответствующего заявления при условии соответствия требованиям статьи 9 настоящего Закона.

В случае невключения медиатора в реестр общественных медиаторов аким города областного значения, района в городе, города районного значения, поселка, села, сельского округа обязан в течение десяти календарных дней со дня получения соответствующего заявления дать мотивированный ответ в письменном виде о причинах отказа.

5. Реестр общественных медиаторов должен быть размещен на интернет-ресурсе акима города областного значения, района в городе, города районного значения, поселка, села, сельского округа на казахском и русском языках либо в доступных для общественности местах и обновляться по мере включения в него общественных медиаторов.

Аким города областного значения, района в городе, города районного значения, поселка, села, сельского округа вправе опубликовывать реестр общественных медиаторов в периодических печатных изданиях, распространяемых на соответствующей административно-территориальной единице.";

"Статья 17. Порядок и способы проведения медиации

1. Медиация по взаимному согласию сторон и медиатора может проводиться:

1) в виде индивидуальных и (или) совместных встреч сторон с медиатором;

2) посредством индивидуальных и (или) совместных телефонных бесед сторон с медиатором;

3) в виде индивидуальных и (или) совместных бесед сторон с медиатором посредством видео-конференц-связи;

4) посредством обмена электронными сообщениями между сторонами и медиатором;

5) иными способами с использованием информационно-коммуникационных технологий, не противоречащими требованиям настоящего Закона.

2. С согласия сторон может применяться порядок (регламент) проведения медиации, утвержденный организациями медиаторов.";

13) статью 18 дополнить пунктом 3 следующего содержания:

"3. Участники медиации могут участвовать в процедуре медиации путем использования технических средств связи по инициативе и с согласия сторон.

Стороны медиации вправе удостоверить соглашение об урегулировании спора (конфликта) посредством электронной цифровой подписи.";

14) в статье 20:

в пункте 2 слова "и иных правоотношений" заменить словами ", административных правоотношений и иных общественных отношений";

пункт 7 изложить в следующей редакции:

"7. Для проведения медиации стороны по взаимному согласию выбирают одного или нескольких медиаторов. В случае, если в ходе гражданского или уголовного судопроизводства стороны по взаимному согласию решили выбрать другого (других) медиатора (медиаторов), они обязаны уведомить об этом суд либо орган уголовного преследования.";

15) статью 21 изложить в следующей редакции:

"Статья 21. Форма и содержание договора о медиации

1. В случае взаимного согласия сторон о разрешении спора (конфликта) путем медиации составляется договор о медиации, оформленный в письменном виде.

Медиатор и стороны могут обменяться подписанными цифровыми копиями договора о медиации посредством электронной почты с последующим представлением оригиналов по запросу одной из сторон или медиатора.

2. Существенными условиями договора о медиации являются:

1) дата и место заключения договора о медиации;

2) наименование сторон спора (конфликта), фамилии и инициалы, должности их представителей с указанием полномочий;

3) предмет спора (конфликта);

4) сведения о медиаторе (медиаторах), который (которые) выбран (выбраны) сторонами медиации, об организации медиаторов;

5) условия, порядок и размер расходов, связанных с проведением медиации, а в случае осуществления медиации на профессиональной основе – выплаты вознаграждения медиатору (медиаторам) за проведение медиации;

6) язык проведения медиации;

7) обязательство сторон о конфиденциальности проведения медиации и последствия неисполнения такого обязательства;

8) основания и объем ответственности медиатора (медиаторов), участвующего (участвующих) в урегулировании спора (конфликта) сторон медиации, за действия (бездействие), повлекшие ущерб (убытки) для сторон медиации;

9) реквизиты сторон (данные, удостоверяющие личность, место жительства, контактные телефоны);

10) срок проведения медиации;

11) порядок проведения медиации;

12) права и обязанности участников медиации;

13) порядок и основания для прекращения медиации;

14) иные условия, определенные медиатором (медиаторами) и сторонами медиации.";

16) пункт 6 статьи 22 изложить в следующей редакции:

"6. Деятельность общественных медиаторов проводится на безвозмездной основе. Указанным медиаторам возмещаются расходы, понесенные ими в связи с проведением медиации, указанные в подпункте 5) пункта 2 статьи 21 настоящего Закона.";

17) заголовок и пункты 1, 2 и 3 статьи 23 изложить в следующей редакции:

"Статья 23. Особенности медиации в сфере гражданских, трудовых, семейных, административных правоотношений и иных общественных отношений с участием физических и (или) юридических лиц

1. Медиация при урегулировании споров (конфликтов), возникающих из гражданских, трудовых, семейных, административных правоотношений и иных общественных отношений с участием физических и (или) юридических лиц, административных органов, должностных лиц, должна быть завершена не позднее тридцати календарных дней со дня заключения договора о медиации. В случае необходимости по взаимному решению сторон срок проведения медиации может быть продлен до тридцати календарных дней, но не более шестидесяти календарных дней в совокупности.

2. Медиация при урегулировании споров (конфликтов), вытекающих из гражданских, трудовых, семейных, административных правоотношений и иных общественных отношений с участием физических и (или) юридических лиц, административных органов, должностных лиц, находящихся на рассмотрении суда, должна быть завершена не позднее тридцати календарных дней со дня заключения договора о медиации. В случае необходимости срок проведения медиации может быть продлен сторонами до тридцати календарных дней, но не более шестидесяти календарных дней в совокупности с последующим направлением ими суду совместного письменного уведомления.

3. Договор о медиации по урегулированию споров (конфликтов), вытекающих из гражданских, трудовых, семейных административных правоотношений и иных общественных отношений с участием физических и (или) юридических лиц, административных органов, должностных лиц, находящихся на рассмотрении суда, в том числе по материалам на стадии исполнительного производства, является основанием для приостановления производства по делу.";

18) в статье 24:

заголовок изложить в следующей редакции:

"Статья 24. Особенности медиации, проводимой в ходе уголовного судопроизводства и по делам об административных правонарушениях";

пункт 4 изложить в следующей редакции:

"4. Медиация в ходе уголовного судопроизводства и по делам об административных правонарушениях должна быть осуществлена в установленные законами Республики Казахстан сроки досудебного и судебного производства или производства по делам об административных правонарушениях.";

абзац первый пункта 6 изложить в следующей редакции:

"6. При прекращении медиации, проводимой в рамках уголовного процесса и по делам об административных правонарушениях, стороны обязаны незамедлительно направить органу, ведущему уголовный процесс или дело об административном правонарушении, в производстве которого находится уголовное дело или дело об административном правонарушении:";

19) пункт 3 статьи 25 изложить в следующей редакции:

"3. Если в ходе медиации устанавливаются факты, которые подвергают или могут подвергнуть опасности нормальный рост и развитие ребенка или наносят ущерб его здоровью и законным интересам, медиатор обязан обратиться в орган, осуществляющий полномочия по защите прав ребенка.";

20) дополнить статьей 25-1 следующего содержания:

"Статья 25-1. Особенности медиации на стадии исполнения судебного акта

1. Договор о медиации, представленный судебному исполнителю, приостанавливает исполнительное производство на срок не более тридцати календарных дней.

2. Соглашение об урегулировании спора (конфликта), заключенное на стадии исполнения судебного акта, представляется сторонами на утверждение в суд первой инстанции по месту исполнения судебного акта или в суд, вынесший указанный судебный акт.

3. Исполнительное производство прекращается в случае заключения сторонами соглашения об урегулировании спора (конфликта) на стадии исполнения судебного акта и представления его судебному исполнителю.";

21) статью 26 изложить в следующей редакции:

"Статья 26. Прекращение медиации

1. Медиация прекращается в случаях:

1) подписания сторонами соглашения об урегулировании спора (конфликта) – со дня подписания такого соглашения;

2) установления медиатором обстоятельств, исключающих возможность разрешения спора (конфликта) путем медиации;

3) письменного отказа стороны (сторон) от медиации – со дня подписания стороной (сторонами) письменного отказа;

4) письменного отказа одной из сторон от продолжения медиации – с момента уведомления доступными средствами связи;

5) истечения срока проведения медиации – со дня его истечения с учетом положений статей 23 и 24 настоящего Закона.

2. В случаях, указанных в подпунктах 3), 4) и 5) пункта 1 настоящей статьи, медиатор по требованию стороны (сторон) выдает уведомление о прекращении процедуры медиации с указанием причины прекращения процедуры медиации.";

22) в статье 27:

пункты 1, 2 и 6 изложить в следующей редакции:

"1. Соглашение об урегулировании спора (конфликта), достигнутое сторонами медиации при проведении медиации, заключается в письменной форме и подписывается сторонами.

Соглашение об урегулировании спора (конфликта) также имеет законную силу, если стороны обменялись подписанными цифровыми копиями соглашения посредством электронной почты без дальнейшего представления оригиналов друг другу.

2. Соглашение об урегулировании спора (конфликта) должно содержать данные о дате и месте заключения, сторонах медиации, их представителях, предмете спора (конфликта), медиаторе (медиаторах), а также согласованные сторонами обязательства, способы и сроки их исполнения и последствия их неисполнения или ненадлежащего исполнения.

Соглашение об урегулировании спора (конфликта) должно быть подписано медиатором (медиаторами).";

"6. Соглашение об урегулировании спора (конфликта), достигнутое сторонами при проведении медиации в ходе уголовного процесса, представляет собой соглашение об урегулировании спора (конфликта) путем заглаживания причиненного потерпевшему вреда и примирения лица, совершившего уголовное правонарушение, с потерпевшим.

Медиация по делам об административных правонарушениях представляет собой соглашение об урегулировании спора (конфликта) путем примирения сторон.";

дополнить пунктом 7-1 следующего содержания:

"7-1. Соглашение об урегулировании спора (конфликта) о разделе имущества или залоге имущества является основанием для государственной регистрации прав на недвижимое имущество и (или) регистрации залога движимого имущества в соответствии с законодательством Республики Казахстан.";

пункт 9 изложить в следующей редакции:

"9. В случае уклонения от исполнения соглашения об урегулировании спора (конфликта) заинтересованная сторона вправе обратиться в суд в соответствии с правилами, установленными процессуальным законодательством Республики Казахстан.";

23) главу 3 дополнить статьей 27-1 следующего содержания:

"Статья 27-1. Особенности медиации, проводимой в ходе административного судопроизводства

1. При рассмотрении в административном судопроизводстве споров (конфликтов) медиация допускается только при наличии у ответчика административного усмотрения.

2. Возможность медиации по таким делам допускается в случаях, когда такая возможность не запрещена законами Республики Казахстан или не противоречит существу соответствующего публично-правового отношения.".

Статья 2. Настоящий Закон вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования, за исключением подпункта 4) и абзаца второго подпункта 11) пункта 2, абзаца пятого пункта 3 статьи 1, которые вводятся в действие с 1 августа 2022 года.

Президент Республики Казахстан

К. ТОКАЕВ