Кәсіптік біліктілік туралы

Қазақстан Республикасының Заңы 2023 жылғы 4 шiлдедегi № 14-VIII ҚРЗ.

Кәсіптік біліктілік туралы

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Қолданысқа енгізілу тәртібін 31-баптан қараңыз
ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Қолданушыларға ыңғайлы болуы үшін ЗҚАИ мазмұнды жасады.

Осы Заң Ұлттық біліктілік жүйесі шеңберінде кәсіптік біліктілікті тану саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейді.

1-тарау. НЕГІЗГІ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) біліктілік бағдарламасы – кәсіптік біліктілігін тануға үміткер кандидаттың кәсіптік стандарттардың талаптарына, ал олар болмаған кезде белгілі бір жабдықты, әдіснаманы және (немесе) құралдарды пайдалана отырып, белгілі бір жұмыс жағдайларында білімді, машық пен дағдыны қолдануға қойылатын біліктілік талаптарына сәйкестігін бағалау үшін пайдаланылатын шаралар кешені;

2) білім – кәсіптік міндет шеңберінде іс-әрекеттерді орындау үшін қажетті зерделенген және меңгерілген ақпарат;

3) дағды – кәсіптік міндетті толығымен орындауға мүмкіндік беретін білім мен машықты қолдану қабілеті;

4) информалды білім – білім беру ұйымдарынан және білім беру қызметтерін ұсынатын ұйымдардан тыс күнделікті қызмет барысында алынатын және оқыту нәтижелерін растаушы құжат берілмей жүргізілетін білім беру түрі;

5) кәсіп – жеке адам жүзеге асыратын және орындалуы үшін белгілі бір біліктілікті талап ететін қызмет түрі;

6) кәсіптер тізілімі – кәсіптік біліктілікті тану жүзеге асырылатын кәсіптер бойынша электрондық нысанда жүйеленген ақпарат жиынтығы;

7) кәсіптік біліктілігін тануға үміткер кандидат (бұдан әрі – кандидат) – өзінің кәсіптік біліктілігін тану үшін ерікті түрде, өз бетінше немесе жұмыс берушінің жолдамасы бойынша жүгінген жеке тұлға;

8) кәсіптік біліктілік – кәсіп бойынша еңбек функцияларын орындау үшін талап етілетін құзыреттерді меңгеруді сипаттайтын кәсіптік даярлық дәрежесі;

9) кәсіптік біліктілікті тану – кандидаттың кәсіптік стандарттардың талаптарына, ал олар болмаған кезде біліктілік талаптарына сәйкестігін бағалау және ол туралы шешім қабылдау рәсімі;

10) кәсіптік біліктілікті тану орталығы (бұдан әрі – тану орталығы) – Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен аккредиттелген, кәсіптік біліктілікті тануды жүзеге асыратын заңды тұлға;

11) кәсіптік біліктілікті тануға арналған біржолғы ваучер (бұдан әрі – біржолғы ваучер) – тіркелген жұмыссыз адамдарға берілетін және олардың кәсіптер тізіліміне енгізілген кәсіп бойынша кәсіптік біліктілікті тану рәсімінен ақысыз негізде өту құқығын куәландыратын электрондық құжат;

12) кәсіптік біліктілікті тану саласындағы уәкілетті орган (бұдан әрі – уәкілетті орган) – Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген шектерде кәсіптік біліктілікті тану бойынша басшылықты, сондай-ақ салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;

13) кәсіптік біліктілікті тану туралы құжат – кандидаттың кәсіптік біліктілігінің белгілі бір кәсіп бойынша еңбек функцияларын орындауға қойылатын талаптарға сәйкестігін куәландыратын құжат;

14) кәсіптік стандарт – формалды және (немесе) формалды емес, және (немесе) информалды білім беру ескеріле отырып, білімге, машыққа, дағдыға, жұмыс тәжірибесіне, біліктілік деңгейі мен құзыреттілікке, кәсіптік қызметтің нақты бір саласындағы еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын жалпы талаптарды белгілейтін жазбаша ресми құжат;

15) Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіптер сыныптауышы –Қазақстан Республикасының аумағында қолданылатын кәсіптердің атауларын көрсететін және оларды орындалатын жұмыстардың түріне сәйкес дағды деңгейі мен оған мамандану бойынша сыныптайтын стандарттау жөніндегі құжат;

16) құзырет – еңбек функциясын құрайтын бір немесе бірнеше кәсіптік міндетті орындауға мүмкіндік беретін дағдыны қолдану қабілеті;

17) машық – кәсіптік міндет шеңберінде жекелеген бірлі-жарым іс-әрекетті физикалық тұрғыдан және (немесе) ақыл-оймен орындау қабілеті;

18) өтініш беруші – кәсіптік біліктілікті тану жөніндегі қызметті жүзеге асыру үшін аккредиттеуге өтінім берген заңды тұлға;

19) салалық мемлекеттік органдар – мемлекеттік басқарудың тиісті саласында (аясында) басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік органдар;

20) Ұлттық біліктілік жүйесі – біліктілікке еңбек нарығы тарапынан сұранысты және біліктілікке білім беру, оның ішінде информалды білім беру жүйесі тарапынан ұсынысты реттеу мен келісудің құқықтық және институционалдық құралдары мен тетіктерінің кешені;

21) формалды емес білім беру – оқыту орны, мерзімдері мен нысаны ескерілмей, білім беру қызметтерін ұсынатын ұйымдар жоспарлаған, ұйымдастырған және жүзеге асыратын және оқыту нәтижелерін растаушы құжат беріле отырып жүргізілетін білім беру түрі.

2-бап. Қазақстан Республикасының кәсіптік біліктілікті тану саласындағы заңнамасы

1. Қазақстан Республикасының кәсіптік біліктілікті тану саласындағы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді, осы Заңнан және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

2. Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттар осы Заңнан басым болады. Қазақстан Республикасы қатысушысы болып табылатын халықаралық шарттардың Қазақстан Республикасы аумағында қолданылу тәртібі мен талаптары Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалады.

3. Осы Заңның күші:

1) мемлекеттік қызметшілерге, оның ішінде құқық қорғау қызметін, арнаулы мемлекеттік органдарда қызмет өткеріп жүрген мемлекеттік қызметшілерге, әскери қызметшілерге;

2) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің және оның ведомстволарының, қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның қызметшілеріне;

3) судьяларға;

4) Қазақстан Республикасы Парламентінің депутаттарына, мәслихат депутаттарына қолданылмайды.

4. Егер Қазақстан Республикасының Конституциясында, заңдарында және халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар осы Заңға сәйкес кәсіптік біліктілікті тану рәсімінен өтуге құқылы.

3-бап. Кәсіптік біліктілікті тану саласындағы қоғамдық қатынастарды реттеу қағидаттары

Кәсіптік біліктілікті тану саласындағы қоғамдық қатынастарды реттеу мынадай қағидаттарға негізделеді:

1) ақпараттың қолжетімділігі – кәсіптік біліктілікті танудан өту рәсімі туралы ақпаратқа ашық қол жеткізу;

2) ашықтық пен объективтілік – кәсіптік біліктілікті тану кезінде кандидаттар құқықтарының сақталуын қамтамасыз ету;

3) тәуелсіздік – тану орталықтарының білім беру ұйымдарынан дербес болуы.

4-бап. Ұлттық біліктілік жүйесіне қатысушылар

Мыналар:

1) Қазақстан Республикасының Үкіметі;

2) уәкілетті орган;

3) салалық мемлекеттік органдар;

4) Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық кеңес;

5) Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы;

6) аккредиттеу жөніндегі орган;

7) Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық орган;

8) кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңестер;

9) жұмыс берушілер;

10) кандидаттар;

11) тану орталықтары Ұлттық біліктілік жүйесіне қатысушылар болып табылады.

5-бап. Ұлттық біліктілік жүйесінің базалық құралдары

1. Ұлттық біліктілік жүйесінің базалық құралдары кәсіптік біліктілікті қалыптастырудың негізін айқындайды.

2. Мыналар:

1) ұлттық біліктілік шеңбері;

2) салалық біліктілік шеңберлері;

3) кәсіптік стандарттар мен біліктілік талаптары;

4) кәсіптер тізілімі Ұлттық біліктілік жүйесінің базалық құралдары болып табылады.

3. Ұлттық біліктілік шеңбері әрбір біліктілік деңгейі үшін кәсіптік қызметтің жалпы сипаттамаларын және білім беру деңгейін сипаттаудан тұрады.

Уәкілетті орган білім, ғылым және жоғары білім саласындағы уәкілетті органдармен бірлесіп ұлттық біліктілік шеңберін әзірлеуді және (немесе) жаңартуды жүзеге асырады.

4. Салалық біліктілік шеңбері Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіптер сыныптауышының, ұлттық біліктілік шеңберінің негізінде әзірленеді және салада орындалатын жұмыстардың күрделілігіне және пайдаланылатын білімнің, машықтың және құзыреттің сипатына қарай деңгейлер бойынша маманның біліктілігіне қойылатын талаптарды сыныптайды.

Салалық мемлекеттік органдар уәкілетті орган айқындаған тәртіппен салалық біліктілік шеңберлерін әзірлеуді және (немесе) жаңартуды жүзеге асырады. Кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңестер салалық біліктілік шеңберлерін бекітеді.

5. Салалық мемлекеттік органдар уәкілетті орган айқындаған тәртіппен Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіптер сыныптауышының, салалық біліктілік шеңберлерінің негізінде кәсіптік стандарттарды әзірлеуді және (немесе) жаңартуды жүзеге асырады.

Салалық мемлекеттік органдар Қазақстан Республикасы Ұлттық кәсіпкерлер палатасының ұсынымдық сипаттағы қорытындысын ескере отырып, кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңеспен және уәкілетті органмен келісу бойынша кәсіптік стандарттарды бекітуді жүзеге асырады.

Уәкілетті орган бекітілген кәсіптік стандарттардың тізбесін жүргізуді Ұлттық біліктілік жүйесінің цифрлық платформасында жүзеге асырады.

Кәсіптік біліктілікті тану осы Заңда белгіленген тәртіппен жүзеге асырылатын кәсіптер бойынша кәсіптік стандарттар әзірлеуді қаржыландыру Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық кеңестің ұсынымдары негізінде бюджет қаражаты есебінен жүргізіледі.

Жұмыс берушілердің бірлестіктері (қауымдастықтары, одақтары) салалық мемлекеттік органдармен келісу бойынша меншікті қаражаты есебінен кәсіптік стандарттың жобасын дайындап, салалық мемлекеттік органның қарауына жібере алады.

Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімнің, қайта даярлау мен біліктілікті арттырудың білім беру бағдарламалары оқыту нәтижелеріне бағдарлануға және Ұлттық біліктілік жүйесін кешенді дамыту шеңберінде тиісті кәсіптік стандарттардың талаптарын ескеруге тиіс.

6. Кәсіптік біліктілікті тану жүзеге асырылатын кәсіптер уәкілетті орган белгілеген тәртіппен Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық кеңестің ұсынымдары негізінде кәсіптер тізіліміне енгізіледі.

Уәкілетті орган Ұлттық біліктілік жүйесінің цифрлық платформасында өзі айқындаған тәртіппен кәсіптер тізілімін қалыптастыруды, жаңартуды және жүргізуді жүзеге асырады.

6-бап. Ұлттық біліктілік жүйесінің цифрлық платформасы

1. Ұлттық біліктілік жүйесінің цифрлық платформасы – мыналарды:

1) ұлттық және салалық біліктілік шеңберлерін;

2) Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіптер сыныптауышын;

3) бекітілген кәсіптік стандарттарды;

4) кәсіптер тізілімін;

5) тану орталықтарының тізбесін;

6) "Дербес деректер және оларды қорғау туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес қалыптастырылған, кәсіптік біліктілікті тану рәсімінен өткен жеке тұлғалар туралы дерекқорды;

7) техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары іске асыратын білім беру бағдарламаларының тізілімін;

8) кәсіптік біліктілікті тану туралы берілген және күші жойылған құжаттардың тізілімін;

9) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де ақпаратты қамтитын ақпараттық жүйе.

2. Уәкілетті орган өзі айқындаған тәртіппен Ұлттық біліктілік жүйесінің цифрлық платформасын қалыптастыруды, қолдап отыруды және оған жүйелік-техникалық қызмет көрсетуді, өзге де ақпараттық жүйелермен интеграциялауды, сондай-ақ Ұлттық біліктілік жүйесінің мәселелері бойынша деректерді талдауды және өңдеуді жүзеге асырады.

2-тарау. КӘСІПТІК БІЛІКТІЛІКТІ ТАНУ САЛАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ ЖӘНЕ БАСҚАРУ

7-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің кәсіптік біліктілікті тану саласындағы құзыреті

Қазақстан Республикасының Үкіметі кәсіптік біліктілікті тану саласында:

1) кәсіптік біліктілікті тану саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын әзірлейді;

2) Қазақстан Республикасының Конституциясында, Қазақстан Республикасының заңдарында және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде өзіне жүктелген өзге де функцияларды орындайды.

8-бап. Кәсіптік біліктілікті тану саласындағы уәкілетті органның құзыреті

Кәсіптік біліктілікті тану саласындағы уәкілетті орган:

1) кәсіптік біліктілікті тану саласындағы мемлекеттік саясаттың іске асырылуын қамтамасыз етеді;

2) Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық органның қызметін үйлестіреді;

3) кәсіптік біліктілікті тану саласындағы құқықтық актілерді әзірлейді және бекітеді;

4) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

9-бап. Салалық мемлекеттік органдардың кәсіптік біліктілікті тану саласындағы құзыреті

Салалық мемлекеттік органдар кәсіптік біліктілікті тану саласында:

1) кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңестермен келісу бойынша жыл сайынғы негізде уәкілетті органға кәсіптер тізіліміне өзгерістер мен толықтырулар енгізу жөнінде ұсыныстар енгізеді;

2) кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңестермен келісу бойынша жыл сайынғы негізде кәсіптік стандарттарды әзірлеу және (немесе) жаңарту жөнінде ұсыныстар әзірлейді және оларды уәкілетті органға жібереді;

3) облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті атқарушы органдарымен келісу бойынша жыл сайынғы негізде ағымдағы және болашақ кезеңдерде кәсіптердің өзектілігін ескере отырып, еңбек нарығының кәсіптік біліктілікті танудағы қажеттілігін уәкілетті орган айқындаған тәртіппен қалыптастырады;

4) кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңестермен келісу бойынша уәкілетті органға Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық кеңестің отырысында қарау үшін кәсіптік біліктілікті тану шарттары бойынша ұсыныстар енгізеді;

5) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

10-бап. Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық кеңес

1. Ұлттық біліктілік жүйесін дамыту мәселелері бойынша ұсыныстар мен ұсынымдарды тұжырымдау, үйлестіру мақсатымен Қазақстан Республикасы Үкіметінің жанынан консультациялық-кеңесші орган – Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық кеңес құрылады.

Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық кеңестің құрамына Қазақстан Республикасы Парламентінің депутаттары, орталық және жергілікті атқарушы органдардың, республикалық кәсіптік одақтар бірлестіктерінің, республикалық жұмыс берушілер бірлестіктерінің (қауымдастықтарының, одақтарының), шағын кәсіпкерлік жөніндегі республикалық бірлестіктердің, Қазақстан Республикасы Ұлттық кәсіпкерлер палатасының, Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық органның өкілдері, кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңестердің төрағалары және кәсіпкерлік субъектілері кіре алады.

2. Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық кеңес мынадай функцияларды жүзеге асырады:

1) Ұлттық біліктілік жүйесін дамыту басымдықтарын айқындау жөніндегі ұсыныстарды тұжырымдайды;

2) ұлттық біліктілік шеңберін бекітеді;

3) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де функцияларды жүзеге асырады.

3. Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық кеңестің қызметі туралы ақпарат Ұлттық біліктілік жүйесінің цифрлық платформасында орналастырылады және жарты жылда кемінде бір рет жаңартылып отырады.

11-бап. Қазақстан Республикасы Ұлттық кәсіпкерлер палатасының кәсіптік біліктілікті тану саласындағы құзыреті

Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы кәсіптік біліктілікті тану саласында:

1) кәсіптік біліктілікті тану ерікті негізде жүзеге асырылатын кәсіптер бойынша кәсіптік стандарттардың жобаларына қорытынды береді;

2) Ұлттық біліктілік жүйесінің цифрлық платформасында өзі аккредиттеген тану орталықтарының тізілімін жүргізеді;

3) өзі аккредиттеген тану орталықтарының қызметіне мониторинг жүргізеді;

4) уәкілетті органға Ұлттық біліктілік жүйесін жетілдіру жөнінде ұсыныстар енгізеді;

5) осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінде көзделген өзге де функцияларды жүзеге асырады.

12-бап. Кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңестер

Тиісті салаларда (аяларда) кәсіптік біліктілікті дамыту жөніндегі мәселелерді үйлестіру мақсатымен салалық мемлекеттік органдар жанынан уәкілетті орган айқындаған тәртіппен консультативтік-кеңесші органдар – кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңестер құрылады.

Салалық мемлекеттік органдар уәкілетті орган бекіткен, кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңестер туралы үлгілік ереженің негізінде кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңестер туралы ережелерді әзірлейді және бекітеді.

Кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңестің төрағасы оның мүшелері арасынан сайланады.

13-бап. Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық орган

Осы Заңға және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес Ұлттық біліктілік жүйесінің мәселелері бойынша консультациялық және әдіснамалық қызметті жүзеге асыратын Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық орган Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша акционерлік қоғам нысанында құрылады.

14-бап. Жұмыс берушілер бірлестіктерінің (қауымдастықтарының, одақтарының) салалық мемлекеттік органдармен Ұлттық біліктілік жүйесі мәселелері бойынша өзара іс-әрекеті

Жұмыс берушілердің бірлестіктері (қауымдастықтары, одақтары) салалық мемлекеттік органдармен осы Заңда және өзге де нормативтік құқықтық актілерде көзделген тәртіппен, оның ішінде:

1) салалық біліктілік шеңберлерін, кәсіптік стандарттарды, кәсіптер тізілімін әзірлеуге және (немесе) жаңартуға;

2) кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңестердің, Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық кеңестің жұмысына;

3) Ұлттық біліктілік жүйесін дамыту жөніндегі ұсыныстарды тұжырымдау жұмысына қатысу арқылы өзара іс-әрекет жасайды.

3-тарау. КӘСІПТІК БІЛІКТІЛІКТІ ТАНУ

15-бап. Кәсіптік біліктілікті тану тәртібі мен шарттары

1. Кәсіптік біліктілікті тану кәсіптер тізіліміне енгізілген кәсіптер бойынша міндетті немесе ерікті негізде жүзеге асырылады.

2. Кәсіптік біліктілікті ерікті негізде тану осы Заңға сәйкес жүзеге асырылады.

3. Кандидаттар уәкілетті орган айқындаған тәртіппен тану орталықтарында кәсіптік біліктілікті тану рәсімінен өтеді.

Кәсіптік біліктілікті ерікті негізде тану кандидаттың қаражаты немесе Қазақстан Республикасының заңдарында тыйым салынбаған өзге де қаражат есебінен не Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасында белгіленген тәртіппен жұмыс берушінің қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

4. Тану орталықтары кәсіптік біліктілікті тануды өткізу рәсіміне қойылатын бірыңғай талаптарды қамтамасыз ету үшін біліктілік бағдарламаларын бекітеді.

Біліктілік бағдарламалары тиісті кәсіптік стандарттардың талаптары негізінде әзірленеді, ал олар болмаған кезде Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне сәйкес белгіленген біліктілік талаптары пайдаланылады.

5. Егер белгілі бір кәсіп түрін жүзеге асыруға үміткер адамдарға қатысты кәсіптік қызметті жүзеге асырудың міндетті шарты болып табылатын реттеу ерекшеліктері Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында белгіленсе, кәсіптік біліктілікті міндетті негізде тану көрсетілген заңдарға сәйкес жүзеге асырылады.

Ескерту. Кәсіптік біліктілікті міндетті негізде тану лицензиялау, аттестаттау, сертификаттау, жеке тұлғалар қызметінің басталғаны туралы хабардар ету, тестілеу, біліктілік емтихандарын өткізу арқылы және Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген өзге де тәсілдермен жүргізіледі.

6. Кәсіптер тізіліміне енгізілген кәсіптер бойынша кәсіптік біліктілікті тану тәртібі туралы ақпарат тану орталықтарының интернет-ресурстарында, Ұлттық біліктілік жүйесінің цифрлық платформасында орналастырылады.

16-бап. Кандидаттардың құқықтары

Кандидаттардың:

1) салалық мемлекеттік органдардан, тану орталықтарынан кәсіптік біліктілікті тану тәртібі туралы толық және анық ақпаратты қолжетімді нысанда алуға;

2) біліктілік бағдарламасына сәйкес кәсіптік біліктілікті тану рәсімінен өтуге;

3) кәсіптік біліктілікті тану саласындағы бұзылған құқықтарды, бостандықтар мен заңды мүдделерді қорғау туралы талап қоюмен сотқа жүгінуге құқығы бар.

17-бап. Тану орталығы

1. Осы Заңда немесе Қазақстан Республикасының сәйкестікті бағалау саласындағы аккредиттеу туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен аккредиттеуден өткен заңды тұлғалар тану орталықтарына жатады.

Аккредиттеу жөніндегі орган Қазақстан Республикасының сәйкестікті бағалау саласындағы аккредиттеу туралы заңнамасына сәйкес тану орталықтарын аккредиттеуді жүзеге асырады.

2. Тану орталығы:

1) Ұлттық біліктілік жүйесінің цифрлық платформасында тіркелуге және өзінің құрылымы мен қызметі, кәсіптік біліктілікті тану жөніндегі көрсетілетін қызметтің құны туралы ақпаратты жариялауға;

2) емтиханды немесе емтихандарды өткізу және (немесе) қайта тапсыру мерзімдері мен шарттарын қоса алғанда, кандидаттарға кәсіптік біліктілікті тануды өткізу тәртібі туралы ақпаратты, кәсіптік біліктілікті тану үшін қажетті құжаттар тізбесін, оның ішінде оларды өзінің интернет-ресурстарында орналастыру арқылы беруді қамтамасыз етуге;

3) кәсіптік біліктілікті тану процесінде Қазақстан Республикасының еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы, өрт және өнеркәсіптік қауіпсіздік және санитариялық-гигиеналық нормалар саласындағы заңнамасында белгіленген талаптарды сақтауға және осы талаптар бұзылған кезде дереу ден қоюға;

4) уәкілетті орган айқындаған тәртіппен біліктілік бағдарламаларын әзірлеуге және бекітуге;

5) Қазақстан Республикасының дербес деректер және оларды қорғау туралы заңнамасына, сондай-ақ Ұлттық біліктілік жүйесінің цифрлық платформасын қалыптастыру және қолдап отыру қағидаларына сәйкес Ұлттық біліктілік жүйесінің цифрлық платформасына кандидаттардың кәсіптік біліктілікті тану рәсімінен өту қорытындылары туралы мәліметтерді енгізуге;

6) кәсіптік біліктілікті тану мәселелері бойынша апелляцияға берілген өтініштерді қарау тәртібін сақтауға;

7) кәсіптік біліктілікті тану бойынша көрсетілетін қызметтің құнын белгілеуге;

8) мүгедектігі бар адамдар үшін кәсіптік біліктілікті тану рәсімінен өту кезінде қажетті жағдайлар жасауға;

9) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болуға міндетті.

18-бап. Кәсіптік біліктілікті тану емтиханынан немесе емтихандарынан өту үшін кандидатқа қойылатын талаптар

Кандидат кәсіптік біліктілікті тану емтиханынан немесе емтихандарынан өту үшін:

1) еңбек функцияларын орындау үшін Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес кәсіпке, өндіріс ерекшелігі мен еңбек қауіпсіздігі жағдайларына қойылатын талаптар негізге алына отырып белгіленген жасқа сәйкес келуге;

2) кәсіптік біліктілікті тану қағидаларына сәйкес кәсіптік біліктілікті тану үшін қажетті құжаттардың толық топтамасын ұсынуға;

3) кәсіптік біліктілікті тану рәсімінен өткен кезде Қазақстан Республикасының еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы, өрт және өнеркәсіптік қауіпсіздік, санитариялық-гигиеналық нормалар саласындағы заңнамасында белгіленген талаптарды сақтауға тиіс.

19-бап. Кәсіптік біліктілікті тану шеңберінде формалды емес және (немесе) информалды білім беруді тану

1. Тану орталықтары кәсіптік біліктілікті тану рәсімінен өту кезінде, егер формалды емес және (немесе) информалды білім беру нәтижелерін тану жөніндегі талаптар тиісті кәсіптік стандарттарда, ал олар болмаған кезде – біліктілік талаптарында белгіленсе, формалды емес және (немесе) информалды білім беру арқылы алынған оқу нәтижелерін таниды.

2. Кандидат кәсіптік біліктілікті тану шеңберінде формалды емес білім беруді тану туралы шешімнің қабылдануы үшін тану орталығына білім беру қызметтерін ұсынатын ұйым берген сертификатты немесе оқуды аяқтағаны туралы куәлікті ұсынады.

3. Кандидат кәсіптік біліктілікті тану шеңберінде информалды білім беруді тану туралы шешімнің қабылдануы үшін тану орталығына алған оқу нәтижелерінің сипаттамасын ұсынады.

20-бап. Дағдыны немесе дағдыларды тану

1. Тану орталықтарында жекелеген дағдыны немесе дағдыларды бір кәсіп шеңберінде тануға жол беріледі.

2. Егер дағдыны немесе дағдыларды тану жөніндегі талап тиісті кәсіптік стандарттарда, ал олар болмаған кезде – біліктілік талаптарында белгіленсе, жекелеген дағдыны немесе дағдыларды тану жүзеге асырылады.

3. Жекелеген дағдыны немесе дағдыларды тану кезінде кәсіптік біліктілікті тану туралы құжатта дағдының немесе дағдылардың атауы, кәсіптік біліктілік пен кәсіптің атауы көрсетіледі.

21-бап. Кәсіптік біліктілікті тану туралы құжатты алу тәртібі

1. Емтиханды немесе емтихандарды тапсырған кандидаттар кәсіптік біліктілікті тану туралы құжат алады.

2. Егер кандидат өзінің еңбекке уақытша жарамсыздығы кезеңінде емтиханнан немесе емтихандардан өтпесе, тану орталығы емтиханды немесе емтихандарды қайта тапсыруға уақыт белгілейді.

3. Егер кандидат емтиханнан немесе емтихандардан өту қорытындылары бойынша теріс шешім алса, тану орталығы кәсіптік біліктілікті тану қағидаларына сәйкес кандидатқа ұсынымдар береді және емтиханды немесе емтихандарды қайта тапсыру мерзімдерін айқындайды.

4. Кәсіптік біліктілікті тану туралы құжаттың нысаны кәсіптік біліктілікті тану қағидаларында айқындалады.

5. Кәсіптік біліктілікті тану туралы құжаттың қолданылу мерзімі кәсіптер тізіліміне сәйкес белгіленеді.

22-бап. Кәсіптік біліктілікті тану мәселелері бойынша апелляцияларды қарау ерекшеліктері

1. Кандидат кәсіптік біліктілікті тану рәсімінен өту қорытындылары бойынша тану орталығы шешімінің нәтижелерімен келіспеген жағдайда өзіне нәтижелер туралы хабарланған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде тану орталығына апелляцияға арналған өтінішті беруге құқылы.

2. Тану орталығы кандидаттың апелляцияға арналған өтінішін тіркелген күнінен бастап бес жұмыс күні ішінде қарауға тиіс.

3. Тану орталығы кандидаттың тану рәсімінен өту қорытындылары бойынша шешімнің нәтижелерімен келіспейтіні туралы апелляцияға арналған өтінішін қарау үшін:

1) апелляциялық комиссия құруға;

2) кандидатты апелляцияға берген өтінішін қарау қорытындылары туралы хабардар етуге міндетті.

Апелляциялық комиссия кәсіптік біліктілікті тану қағидаларына сәйкес құрылады.

4-тарау. ТАНУ ОРТАЛЫҚТАРЫН АККРЕДИТТЕУ

23-бап. Тану орталықтарын аккредиттеу

1. Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы тану орталықтарын аккредиттеуді уәкілетті органмен келісу бойынша ерікті және өтеусіз негіздерде жүргізеді.

2. Аккредиттеу мынадай негізгі кезеңдерді қамтиды:

1) өтінімді және ұсынылған құжаттарды қабылдау, қарау;

2) ұсынылған құжаттарды сараптау;

3) өтініш берушіні тұрған жері бойынша зерттеп-қарау;

4) аккредиттеу туралы не аккредиттеуден бас тарту туралы шешім қабылдау;

5) қолданылу мерзімі үш жыл болатын аккредиттеу аттестатын беру;

6) аккредиттеуден кейінгі шартты жасасу.

3. Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы тану орталықтарын аккредиттеуді жүргізу кезінде:

1) аккредиттеуді жүргізу барысында өтініш берушіден алынатын құжаттардың, ақпараттың сақталуын және құпиялылығын қамтамасыз етуге;

2) өтініш берушінің тұрған жері бойынша толық және объективті зерттеп-қарауды жүргізуге және өтініш берушінің аккредиттеу өлшемшарттарына сәйкестігін бағалау қамтылуға тиіс негізделген және объективті есепті беруге міндетті.

Осы бапта көзделген нормаларды бұзу Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа алып келеді.

4. Уәкілетті орган тану орталықтарын аккредиттеу, аккредиттеу аттестатын қайта рәсімдеу, кері қайтарып алу, оның қолданысын қайта бастау және тоқтату қағидаларын бекітеді.

5. Тану орталықтарын қайта аккредиттеу осы баптың 2-тармағында көзделген барлық кезең сақтала отырып жүргізіледі. Өтініш беруші қайта аккредиттеуге арналған өтінімді аккредиттеу аттестатының қолданылу мерзімі өткенге дейін алты ай бұрын береді.

24-бап. Аккредиттеу өлшемшарттары

1. Өтініш беруші мынадай өлшемшарттарға сай келуге тиіс:

1) заңды тұлға мәртебесінің болуы;

2) меншік, шаруашылық жүргізу, жедел басқару құқығында, бірлескен қызмет туралы шарт негізінде немесе уақытша иелігінде және пайдалануында кәсіптік біліктілікті тану жөніндегі жұмыстарды орындау үшін қажетті үй-жайдың, жабдық пен материалдық ресурстардың болуы;

3) ұсынылған кәсіптерінің кәсіптер тізілімінде болуы;

4) біліктілік бағдарламалары жобаларының уәкілетті орган белгіленген талаптарға сәйкес келуі;

5) кәсіптік біліктілікті тану жөніндегі жұмыстарды орындауға мүмкіндік беретін, уәкілетті орган белгілеген талаптарға сәйкес келетін білікті персоналдың болуы.

2. Білім беру ұйымдарының жанынан тану орталықтарын құруға жол берілмейді.

25-бап. Аккредиттеу туралы не аккредиттеуден бас тарту туралы шешім қабылдау

1. Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы аккредиттеу туралы немесе аккредиттеуден бас тарту туралы шешімді уәкілетті органмен келісу бойынша Қазақстан Республикасы Ұлттық кәсіпкерлер палатасының ұсынылған құжаттарды сараптау және өтініш берушінің тұрған жері бойынша зерттеп-қарау нәтижелері негізінде қабылдайды.

2. Оң шешім қабылданған жағдайда он жұмыс күні ішінде сериялық нөмірі бар аккредиттеу аттестаты беріліп, аккредиттелген тану орталықтарының тізбесіне мәліметтер енгізіледі және аккредиттеуден кейінгі шарт жасалады.

Аккредиттеуден кейінгі шарт тану орталықтарының қызметіне мониторингті жүзеге асыру мақсатында Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы мен тану орталығы арасында жасалады.

Уәкілетті орган аккредиттеуден кейінгі шарттың үлгілік нысаны мен талаптарын бекітеді.

3. Тану орталықтарының қызметін мониторингтеу тану орталықтарының кәсіптік біліктілікті тану рәсімін жүргізуі нәтижелерін Қазақстан Республикасы Ұлттық кәсіпкерлер палатасының бақылауы арқылы жүзеге асырылады.

Тану орталықтарының қызметін мониторингтеу нәтижелері бойынша аккредиттеу өлшемшарттарының бұзылғаны анықталған жағдайда осы Заңның 26-бабының 2-тармағына сәйкес шаралар қабылданады.

4. Теріс шешім қабылданған кезде өтініш берушіге аккредиттеуден бас тарту себептері көрсетілген жауап шешім қабылданған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде жазбаша (қағаз және (немесе) электрондық) нысанда жіберіледі.

5. Өтініш беруші аккредиттеуден бас тарту жөніндегі шешімге Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шағым жасауға құқылы.

26-бап. Аккредиттеу аттестатын қайта ресімдеу, кері қайтарып алу және оның қолданысын тоқтату

1. Тану орталығы қайта ұйымдастырылған (қосылған, біріктірілген, бөлінген, бөліп шығарылған, қайта құрылған) кезде аккредиттеу аттестаты тану орталықтарын аккредиттеу, аккредиттеу аттестатын қайта ресімдеу, кері қайтарып алу, оның қолданысын қайта бастау және тоқтату қағидаларына сәйкес қайта ресімделуге жатады.

2. Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы аккредиттеу аттестатын мынадай жағдайларда:

1) тану орталығының аккредиттеу аттестатын кері қайтарып алу туралы жазбаша өтініші болғанда;

2) кәсіптік біліктілікті тану тәртібі бұзылғанда;

3) аккредиттеу өлшемшарттарын және аккредиттеуден кейінгі шарт талаптарын бұзушылықтар анықталған кезде тану орталықтарының қызметін мониторингтеу қорытындылары бойынша;

4) тану орталықтарында кәсіптік біліктілікті тану туралы құжат алған адамдарға қатысты расталған шағымдар анықталғанда кері қайтарып алады.

Осы тармақтың бірінші бөлігінің 4) тармақшасында белгіленген жағдайда осы адамға берілген кәсіптік біліктілікті тану туралы құжаттың күші жойылуға жатады. Кәсіптік біліктілікті тану туралы күші жойылған құжаттар туралы мәліметтер Ұлттық біліктілік жүйесінің цифрлық платформасында орналастырылады.

3. Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы осы баптың 2-тармағында көзделген оқиғалар басталған және (немесе) бұзушылықтар анықталған күннен бастап он жұмыс күні ішінде аккредиттеу аттестатын кері қайтарып алу туралы шешім қабылдайды.

4. Аккредиттеу аттестатын кері қайтарып алу туралы шешімнің көшірмесі тану орталығына осы шешім қабылданған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде Ұлттық біліктілік жүйесінің цифрлық платформасы арқылы электрондық тәсілмен жіберіледі.

5. Тану орталығы аккредиттеу аттестатын кері қайтарып алуға негіз болған бұзушылықтар жойылғаннан кейін Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасына аккредиттеу аттестатының қолданысын қайта бастау туралы шешім қабылдау үшін осы бұзушылықтардың жойылғаны жөніндегі мәліметтерді ұсынады.

Азаматтардың денсаулығына, тыныс-тіршілігін қамтамасыз етуге және қауіпсіздігіне байланысты бұзушылықтар анықталған жағдайда аккредиттеу аттестатының қолданысы қайта басталмайды.

Аккредиттеу аттестаттарының қолданысы қайта басталуға жатпайтын тану орталықтарының тізбесі, сондай-ақ олардың құрылтайшылары (қатысушылары) туралы мәліметтер Ұлттық біліктілік жүйесінің цифрлық платформасында орналастырылады.

6. Аккредиттеу аттестатының қолданысы мынадай негіздер бойынша:

1) аккредиттеу аттестатын кері қайтарып алу туралы шешім болғанда;

2) аккредиттеу аттестатының қолданылу мерзімі тоқтатылғанда;

3) тану орталығының қызметі тоқтатылғанда (таратылғанда);

4) кәсіптік біліктілікті тану жөніндегі қызметпен айналысуға тыйым салу туралы сот шешімі болғанда тоқтатылады.

5-тарау. КӘСІПТІК БІЛІКТІЛІКТІ ТАНУ МӘСЕЛЕЛЕРІ ЖӨНІНДЕГІ ЫНТАЛАНДЫРУ ШАРАЛАРЫ

27-бап. Жұмыс берушілер кәсіптік біліктілігін тануға жіберетін кандидаттарға берілетін өтемақылар, кепілдіктер мен жеңілдіктер

Жұмыс берушілер кәсіптік біліктілігін тануға жіберетін кандидаттарға өтемақылар, кепілдіктер мен жеңілдіктер беру тәртібі Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес белгіленеді.

28-бап. Жұмыс берушінің қызметін декларациялау кезінде кәсіптік біліктілікті тануды есепке алу

Жұмыскерлерде кәсіптік біліктілікті тану туралы құжаттың болуы Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасында белгіленген тәртіппен жұмыс берушінің қызметін декларациялау кезінде ескеріледі.

29-бап. Кәсіптік біліктілікті танудың ваучерлік жүйесі

1. Тіркелген жұмыссыз адамдар кәсіптік біліктілікті ақысыз негізде тану үшін біржолғы ваучер алуға құқылы. Біржолғы ваучер жылына бір рет беріледі және біржолғы ваучерде көрсетілген қолданылу мерзімі ішінде пайдаланылуға тиіс.

2. Біржолғы ваучер алған адамдар кәсіптік біліктілікті тану рәсімінен өту үшін кәсіптік біліктілікті және тану орталығын таңдауды кәсіптер тізіліміне енгізілген кәсіп бойынша өз бетінше жүзеге асырады.

3. Егер біржолғы ваучер қолданылу мерзімі ішінде пайдаланылмаса, оның күші жойылады. Біржолғы ваучердің қолданылу мерзімі біржолғы ваучерді алған адамның еңбекке уақытша жарамсыздығы кезеңінде ұзартылуға жатады.

4. Біржолғы ваучер негізінде кәсіптік біліктілікті тану рәсімінен өтуге арналған шығыстардың мөлшері мен оларды өтеу тәртібі уәкілетті орган бекіткен, біржолғы ваучерлерді беру, қаржыландыру және Қазақстан Республикасының өңірлері арасында бөлу қағидаларында белгіленеді.

6-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

30-бап. Қазақстан Республикасының кәсіптік біліктілікті тану саласындағы заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылық

Қазақстан Республикасының кәсіптік біліктілікті тану саласындағы заңнамасын бұзу Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа алып келеді.

31-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі

Осы Заң алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Президенті

Қ. ТОҚАЕВ

On professional qualifications

The Law of the Republic of Kazakhstan dated July 4, 2023 No. 14-VIII.

Unofficial translation

This Law regulates public relations in the field of recognition of professional qualifications within the framework of the National qualifications system.

Chapter 1. BASIC PROVISIONS

Article 1. Basic concepts used in this Law

The following basic concepts are used in this Law:

1) qualification program – a set of measures used to assess the compliance of a candidate applying for recognition of professional qualifications with the requirements of professional standards, and in their absence – qualification requirements for the application of knowledge, skills and abilities in certain working conditions using certain equipment, methodology and (or) tools;

2) knowledge – the studied and assimilated information necessary to perform actions within the framework of a professional task;

3) skill – the ability to apply knowledge and skills that allows to perform a professional task entirely;

4) informal education – a type of education received in the course of daily activities outside educational organizations and organizations providing educational services, and not accompanied by the issuance of a document confirming the results of training;

5) profession – a type of activity carried out by an individual and requiring certain qualifications to perform it;

6) register of professions – a systematized summary of information in electronic form on professions for which recognition of professional qualifications is carried out;

7) a candidate applying for recognition of professional qualifications (hereinafter referred to as a candidate) is an individual who applied voluntarily, independently or at the recommendation of an employer for recognition of his professional qualifications;

8) professional qualification – the degree of professional training that characterizes the mastering of competencies required to perform labor functions in the profession;

9) recognition of professional qualifications – the procedure for evaluating and deciding on the candidate's compliance with the requirements of professional standards, and in their absence – qualification requirements;

10) the center for recognition of professional qualifications (hereinafter referred to as the recognition center) - a legal entity accredited in accordance with the procedure established by the legislation of the Republic of Kazakhstan, performing the function of recognition of professional qualifications;

11) a one–time voucher for recognition of professional qualifications (hereinafter referred to as a one–time voucher) - an electronic document submitted to registered unemployed persons and certifying their right to undergo the procedure for recognition of professional qualifications in a profession included in the register of professions, free of charge;

12) the authorized body in the field of recognition of professional qualifications (hereinafter referred to as the authorized body) - the central executive body that carries out management, as well as inter–sectoral coordination on the recognition of professional qualifications within the limits provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

13) professional qualification recognition document – a document certifying the compliance of the candidate's professional qualifications with the requirements for the performance of labor functions in a particular profession;

14) professional standard – a written official document that establishes general requirements for knowledge, skills, work experience, taking into account formal and (or) informal, and (or) informal education, the level of qualification and competence, content, quality and working conditions in a specific field of professional activity;

15) the National classifier of occupations of the Republic of Kazakhstan - a standardization document reflecting the names of occupations used in the territory of the Republic of Kazakhstan and classifying them by the level and specialization of skills in accordance with the type of work performed;

16) competence – the ability to apply skills that allow to perform one or more professional tasks that make up the labor function;

17) skill – the ability to physically and (or) mentally perform individual single actions within the framework of a professional task;

18) an applicant - a legal entity that has applied for accreditation to carry out activities for recognition of professional qualifications;

19) sectoral state bodies – state bodies exercising management in the relevant field (branch) of public administration;

20) the National qualifications system - a set of legal and institutional instruments and mechanisms for regulating and coordinating the demand for qualifications from the labor market and the supply of qualifications from the education system, including informal one;

21) non–formal education - a type of education planned, organized and carried out by organizations that provide educational services provided without taking into account the place, timing and form of training, and accompanied by the issuance of a document confirming the results of training.

Article 2. Legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of recognition of professional qualifications

1. The legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of recognition of professional qualifications is based on the Constitution of the Republic of Kazakhstan, consists of this Law and other regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan.

2. International treaties ratified by the Republic of Kazakhstan shall have priority over this Law. The procedure and conditions for the operation on the territory of the Republic of Kazakhstan of international treaties to which the Republic of Kazakhstan is a party are determined by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

3. This Law does not apply to:

1) civil servants, including those undergoing law enforcement service, service in special state bodies, military personnel;

2) employees of the National Bank of the Republic of Kazakhstan and its departments, the authorized body for regulation, control and supervision of the financial market and financial organizations;

3) judges;

4) deputies of the Parliament of the Republic of Kazakhstan, deputies of maslikhats.

4. Foreigners and stateless persons have the right to undergo the procedure of recognition of professional qualifications in accordance with this Law, unless otherwise provided by the Constitution, laws of the Republic of Kazakhstan and international treaties.

Article 3. Principles of regulation of public relations in the field of recognition of professional qualifications

Regulation of public relations in the field of recognition of professional qualifications is based on the principles of:

1) accessibility of information – open access to information about the procedure for passing the recognition of professional qualifications;

2) transparency and objectivity – ensuring the respect of the rights of candidates in the recognition of professional qualifications;

3) independence – autonomy of recognition centers from educational organizations.

Article 4. Participants of the National qualifications system

The participants of the National qualifications system are:

1) the Government of the Republic of Kazakhstan;

2) the authorized body;

3) sectoral state bodies;

4) the National council for professional qualifications;

5) the National Chamber of Entrepreneurs of the Republic of Kazakhstan;

6) accreditation body;

7) the National body for professional qualifications;

8) industry councils on professional qualifications;

9) employers;

10) candidates;

11) recognition centers.

Article 5. Basic tools of the National qualifications system

1. The basic tools of the National qualifications system define the basis for the formation of professional qualifications.

2. The basic tools of the National qualifications system are:

1) national qualifications framework;

2) industry qualifications framework;

3) professional standards and qualification requirements;

4) the register of professions.

3. The national qualifications framework consists of a description for each qualification level of the general characteristics of professional activity and the level of education.

The development and (or) updating of the national qualifications framework is carried out by the authorized body together with the authorized bodies in the field of education, science and higher education.

4. The industry qualifications framework is developed on the basis of the National classifier of occupations of the Republic of Kazakhstan, the national qualifications framework and classifies the requirements for the qualification of a specialist by levels depending on the complexity of the work performed and the nature of the knowledge used, skills and competencies used in the industry.

The development and (or) updating of the sectoral qualifications framework is carried out by the sectoral state bodies in accordance with the procedure determined by the authorized body. The industry qualifications framework is approved by the industry councils on professional qualifications.

5. The development and (or) updating of professional standards are carried out by sectoral state bodies on the basis of the National classifier of occupations of the Republic of Kazakhstan, the sectoral qualifications framework in the manner determined by the authorized body.

The approval of professional standards is carried out by sectoral state bodies in coordination with the sectoral council on professional qualifications and the authorized body, taking into account the conclusion of the National Chamber of Entrepreneurs of the Republic of Kazakhstan, which is advisory in nature.

The list of approved professional standards is maintained by the authorized body on the digital platform of the National qualifications system.

Financing of the development of professional standards for professions, the recognition of professional qualifications for which it is carried out in accordance with the procedure established by this Law, is carried out at the expense of budgetary funds based on the recommendations of the National council on professional qualifications.

Associations (associations, unions) of employers, in coordination with the sectoral state bodies, may, at their own expense, prepare a draft professional standard and send it for consideration to the sectoral state body.

Educational programs of technical and vocational, post-secondary, higher and postgraduate education, retraining and advanced training should be focused on learning outcomes and take into account the requirements of relevant professional standards as part of the comprehensive development of the National qualifications system.

6. Professions for which professional qualifications are recognized are included in the register of professions on the basis of recommendations of the National council on professional qualifications in the manner determined by the authorized body.

The formation, updating and maintenance of the register of professions are carried out by the authorized body on the digital platform of the National qualifications system in accordance with the procedure determined by it.

Article 6. Digital platform of the National qualifications system

1. The digital platform of the National qualifications system is an information system containing:

1) national and sectoral qualifications frameworks;

2) the National classifier of occupations of the Republic of Kazakhstan;

3) approved professional standards;

4) register of professions;

5) list of recognition centers;

6) a database of individuals who have passed the procedure of recognition of professional qualifications, formed in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan "On personal data and their protection";

7) register of educational programs implemented by organizations of technical and vocational, post-secondary, higher and (or) postgraduate education;

8) register of issued and cancelled documents on recognition of professional qualifications;

9) other information in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

2. The formation, maintenance and system maintenance of the digital platform of the National qualifications system, integration with other information systems, as well as analysis and processing of data on issues of the National qualifications system is carried out by the authorized body in accordance with the procedure determined by it.

Chapter 2. STATE REGULATION AND MANAGEMENT IN THE FIELD OF RECOGNITION OF PROFESSIONAL QUALIFICATIONS

Article 7. Competence of the Government of the Republic of Kazakhstan in the field of recognition of professional qualifications

The Government of the Republic of Kazakhstan in the field of recognition of professional qualifications:

1) develops the main directions of the state policy in the field of recognition of professional qualifications;

2) performs other functions assigned to it by the Constitution of the Republic of Kazakhstan, laws of the Republic of Kazakhstan and acts of the President of the Republic of Kazakhstan.

Article 8. Competence of the authorized body in the field of recognition of professional qualifications

The authorized body in the field of recognition of professional qualifications:

1) ensures the implementation of the state policy in the field of recognition of professional qualifications;

2) coordinates the activities of the National body on professional qualifications;

3) develops and approves legal acts in the field of recognition of professional qualifications;

4) exercises other powers provided for by this Law, other laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

Article 9. Competence of sectoral state bodies in the field of recognition of professional qualifications

Sectoral state bodies in the field of recognition of professional qualifications:

1) on an annual basis, in coordination with the industry councils on professional qualifications, make recommendations to the authorized body on amendments and additions to the register of professions;

2) on an annual basis, in coordination with the industry councils on professional qualifications, develop recommendations for development and (or) updating of professional standards and send them to the authorized body;

3) on an annual basis, in coordination with the local executive bodies of regions, cities of republican significance and the capital, form the need of the labor market for recognition of professional qualifications, taking into account the relevance of professions in the current and future periods in the manner determined by the authorized body;

4) in coordination with the industry councils on professional qualifications, submit recommendations to the authorized body on the conditions for the recognition of professional qualifications for consideration at a meeting of the National council on professional qualifications;

5) exercise other powers provided for by this Law, other laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

Article 10. National council on professional qualifications

1. In order to develop offers and recommendations, coordination on the development of the National qualifications system, an advisory body - the National council on professional qualifications – is established under the Government of the Republic of Kazakhstan.

The National council on professional qualifications may include deputies of the Parliament of the Republic of Kazakhstan, representatives of central and local executive bodies, republican associations of trade unions, republican associations (associations, unions) of employers, republican associations for small business, the National Chamber of Entrepreneurs of the Republic of Kazakhstan, the National body on professional qualifications, chairmen of industry councils on professional qualifications and business entities.

2. The National council on professional qualifications performs the following functions:

1) develops recommendations to identify priorities for the development of the National qualifications system;

2) approves the national qualifications framework;

3) performs other functions in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

3. Information on the activities of the National council on professional qualifications is posted on the digital platform of the National qualifications system and updated at least once every six months.

Article 11. Competence of the National Chamber of Entrepreneurs of the Republic of Kazakhstan in the field of recognition of professional qualifications

The National Chamber of Entrepreneurs of the Republic of Kazakhstan in the field of recognition of professional qualifications:

1) issues an opinion on draft professional standards for professions, the recognition of professional qualifications for which it is carried out on a voluntary basis;

2) maintains a register of accredited recognition centers on the digital platform of the National qualifications system;

3) monitors the activities of its accredited recognition centers;

4) submits proposals to the authorized body on improving the National qualifications system;

5) performs other functions provided for by this Law and other regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan.

Article 12. Industry councils on professional qualifications

In order to coordinate issues on the development of professional qualifications in the relevant industries (spheres), consultative and advisory bodies – industry councils on professional qualifications are established under the sectoral state bodies in the manner determined by the authorized body.

Sectoral state bodies develop and approve regulations on sectoral councils on professional qualifications on the basis of a standard regulation on sectoral councils on professional qualifications approved by the authorized body.

The chairman of the industry council on professional qualifications is elected from among its members.

Article 13. National body on professional qualifications

The National body on professional qualifications, which carries out advisory and methodological activities on the issues of the National qualifications system in accordance with this Law and other regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan, is established by the decision of the Government of the Republic of Kazakhstan in the form of a joint-stock company.

Article 14. Interaction of associations (associations, unions) of employers with sectoral state bodies on the issues of the National qualifications system

Associations (associations, unions) of employers interact with sectoral state bodies in accordance with the procedure provided for by this Law and other regulatory legal acts, including through participation in:

1) development and (or) updating of the industry qualifications framework, professional standards, the register of professions;

2) the work of the industry councils on professional qualifications, the National council on professional qualifications;

3) work on development of recommendations for development of the National qualifications system.

Chapter 3. RECOGNITION OF PROFESSIONAL QUALIFICATIONS

Article 15. Procedure and conditions for recognition of professional qualifications

1. Recognition of professional qualifications is carried out on a mandatory or voluntary basis for professions included in the register of professions.

2. Recognition of professional qualifications on a voluntary basis is carried out in accordance with this Law.

3. Candidates undergo the procedure of recognition of professional qualifications in recognition centers in accordance with the procedure determined by the authorized body.

Recognition of professional qualifications on a voluntary basis is carried out at the expense of the candidate or other means not prohibited by the laws of the Republic of Kazakhstan, or at the expense of the employer in accordance with the procedure established by the labor legislation of the Republic of Kazakhstan.

4. In order to ensure uniform requirements for the procedure for the recognition of professional qualifications, the recognition centers approve qualification programs.

Qualification programs are developed on the basis of the requirements of the relevant professional standards, and in their absence, the qualification requirements established in accordance with the Labor Code of the Republic of Kazakhstan are used.

5. Recognition of professional qualifications on a mandatory basis is carried out in accordance with other laws of the Republic of Kazakhstan in the event that in respect of persons applying for a certain type of activity, the specified laws establish regulatory features that are a prerequisite for the exercise of professional activity.

Note. Recognition of professional qualifications on a mandatory basis is carried out by licensing, attestation, certification, notification of the beginning of the activity of individuals, testing, conducting qualification examinations and other methods established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

6. Information on the procedure for recognizing professional qualifications for professions included in the register of professions is posted on the Internet resources of recognition centers, the digital platform of the National qualifications system.

Article 16. Candidates' rights

Candidates have the right to:

1) receive complete and reliable information on the procedure for recognition of professional qualifications in an accessible form from sectoral state bodies, recognition centers;

2) pass the procedure of recognition of professional qualifications in accordance with the qualification program;

3) apply to the court with a claim for protection of violated rights, freedoms and legitimate interests in the field of recognition of professional qualifications.

Article 17. Recognition center

1. Recognition centers include legal entities that have been accredited in accordance with the procedure established by this Law or the legislation of the Republic of Kazakhstan on accreditation in the field of conformity assessment.

Accreditation of recognition centers in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on accreditation in the field of conformity assessment is carried out by the accreditation body.

2. Recognition center is obliged to:

1) register on the digital platform of the National qualifications system and publish information about its structure and activities, the cost of services for the recognition of professional qualifications;

2) ensure that candidates are provided with information on the procedure for the recognition of professional qualifications, a list of documents required for the recognition of professional qualifications, including by posting them on their Internet resources, including the terms and conditions for conducting and (or) retaking the exam or exams;

3) comply with the requirements established by the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of occupational health and safety, fire and industrial safety, sanitary and hygienic standards in the process of recognition of professional qualifications and respond immediately if these requirements are violated;

4) develop and approve qualification programs in accordance with the procedure determined by the authorized body;

5) provide information on the results of the candidates passing the procedure for the recognition of professional qualifications on the digital platform of the National qualifications system in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on personal data and their protection, as well as the rules for the formation and maintenance of the digital platform of the National qualifications system;

6) observe the procedure for considering applications for appeal on the recognition of professional qualifications;

7) set the cost of the service for the recognition of professional qualifications;

8) create the necessary conditions for persons with disabilities when passing the procedure for the recognition of professional qualifications;

9) bear the responsibility established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 18. Requirements for a candidate to pass an examination or examinations for recognition of professional qualifications

To pass the examination or examinations for the recognition of professional qualifications, the candidate must:

1) meet the age established for performing labor functions, based on the requirements for the profession, the specifics of production and labor safety conditions in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan;

2) submit a complete package of documents required for the recognition of professional qualifications, in accordance with the rules for the recognition of professional qualifications;

3) comply with the requirements established by the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of occupational health and safety, fire and industrial safety, sanitary and hygienic standards when passing the procedure for the recognition of professional qualifications.

Article 19. Recognition of non-formal and (or) informal education as part of the recognition of professional qualifications

1. Training outcomes obtained through non–formal and (or) informal education are recognized by recognition centers when passing the procedure for the recognition of professional qualifications if the requirements for the recognition of the results of non–formal and (or) informal education are established by relevant professional standards, and in their absence - qualification requirements.

2. In order to make a decision on the recognition of non-formal education as part of the recognition of professional qualifications, the candidate submits to the recognition center a certificate or a certificate of completion of training issued by the organization providing educational services.

3. In order to make a decision on the recognition of informal education as part of the recognition of professional qualifications, the candidate submits to the recognition center a description of the results of the training received.

Article 20. Recognition of a skill or skills

1. Recognition of a particular skill or skills in recognition centers within the same profession is allowed.

2. Recognition of a particular skill or skills is carried out if the requirement for recognition of a skill or skills is established by the relevant professional standards, and in their absence – qualification requirements.

3. When recognizing a particular skill or skills, the name of the skill or skills, the name of the professional qualification and profession are indicated in the document on the recognition of professional qualifications.

Article 21. Procedure for obtaining a document on the recognition of professional qualifications

1. Candidates who have passed the exam or exams receive a document of recognition of professional qualifications.

2. If the candidate has not passed the exam or exams during the period of his temporary disability, the recognition center appoints a time for retaking the exam or exams.

3. If a candidate has received a negative decision based on the results of passing an exam or exams, the recognition center issues recommendations for the candidate and determines the timing of retaking the exam or exams in accordance with the rules for the recognition of professional qualifications.

4. The form of the document on the recognition of professional qualifications is determined by the rules for the recognition of professional qualifications.

5. The validity period of the document on the recognition of professional qualifications is established according to the register of professions.

Article 22. Features of consideration of appeals on recognition of professional qualifications

1. In case of disagreement with the results of the decision of the recognition center based on the results of the professional qualifications recognition procedure, the candidate has the right to file an appeal to the recognition center within five working days from the date of informing him of the results.

2. The candidate's appeal application is subject to consideration by the recognition center within five working days from the date of its registration.

3. In order to consider the candidate's appeal application for disagreement with the results of the decision based on the results of the recognition procedure, the recognition center must:

1) create an appeal commission;

2) inform the candidate about the results of consideration of the application for appeal.

The appeal commission is established in accordance with the rules for the recognition of professional qualifications.

Chapter 4. ACCREDITATION OF RECOGNITION CENTERS

Article 23. Accreditation of recognition centers

1. Accreditation of recognition centers is carried out by the National Chamber of Entrepreneurs of the Republic of Kazakhstan on a voluntary and gratuitous basis in coordination with the authorized body.

2. Accreditation includes the following main stages:

1) acceptance, consideration of the application and submitted documents;

2) examination of the submitted documents;

3) examination of the applicant at the location;

4) making a decision on accreditation or refusal of accreditation;

5) issuance of an accreditation certificate with a validity period of three years;

6) conclusion of a post-accreditation agreement.

3. The National Chamber of Entrepreneurs of the Republic of Kazakhstan, when conducting accreditation of recognition centers, is obliged to:

1) ensure the safety and confidentiality of documents and information received from the applicant during the accreditation process;

2) conduct a full and objective examination at the applicant's location and give a reasoned and objective report, which should contain an assessment of the applicant's compliance with the accreditation criteria.

Violation of the norms provided for in this Article entails liability established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

4. The rules for accreditation of recognition centers, reissue, revocation, renewal and termination of the accreditation certificate are approved by the authorized body.

5. Re-accreditation of recognition centers is carried out in compliance with all stages provided for in paragraph 2 of this article. The application for re-accreditation is submitted by the applicant no later than six months before the expiration of the accreditation certificate.

Article 24. Accreditation criteria

1. The applicant must meet the following criteria:

1) the status of a legal entity;

2) the availability of premises, equipment and material resources of the basis of the right of ownership, economic management, operational management, on the basis of a joint activity agreement or in temporary possession and use, necessary to perform work on the recognition of professional qualifications;

3) the presence of the professions represented in the register of professions;

4) compliance of the draft qualification programs with the requirements established by the authorized body;

5) availability of qualified personnel allowing to perform work on recognition of professional qualifications that meet the requirements established by the authorized body.

2. The establishment of recognition centers at educational institutions is not allowed.

Article 25. Making a decision on accreditation or refusal of accreditation

1. The decision on accreditation or refusal of accreditation is made by the National Chamber of Entrepreneurs of the Republic of Kazakhstan in coordination with the authorized body on the basis of the results of the examination of the submitted documents and examination at the applicant's location by the National Chamber of Entrepreneurs of the Republic of Kazakhstan.

2. If a positive decision is made, an accreditation certificate with a serial number is issued within ten working days, with information entered into the list of accredited recognition centers and a post-accreditation agreement is concluded.

A post-accreditation agreement is concluded between the National Chamber of Entrepreneurs of the Republic of Kazakhstan and the recognition center in order to monitor the activities of recognition centers.

The standard form and conditions of the post-accreditation agreement are approved by the authorized body.

3. Monitoring of the activity of recognition centers is carried out by monitoring the results of the procedure for the recognition of professional qualifications by recognition centers by the National Chamber of Entrepreneurs of the Republic of Kazakhstan.

If a violation of the accreditation criteria is revealed based on the results of monitoring the activities of recognition centers, measures are taken in accordance with paragraph 2 of Article 26 of this Law.

4. In case of a negative decision, a response is sent to the applicant indicating the reasons for refusal of accreditation in written (paper and (or) electronic) form within five working days from the date of the decision.

5. The applicant has the right to appeal the decision on refusal of accreditation in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Article 26. Renewal, revocation and termination of the accreditation certificate

1. In case of reorganization (merger, accession, division, separation, transformation) of the recognition center, the accreditation certificate is subject to renewal in accordance with the rules of accreditation of recognition centers, renewal, revocation and termination of the accreditation certificate.

2. The accreditation certificate is revoked by the National Chamber of Entrepreneurs of the Republic of Kazakhstan in the following cases:

1) the presence of a written statement of the recognition center on the revocation of the accreditation certificate;

2) violation of the procedure for the recognition of professional qualifications;

3) based on the results of monitoring the activities of recognition centers when violations of accreditation criteria and conditions of the post-accreditation agreement are detected;

4) identification of confirmed complaints against persons who have received a document on the recognition of professional qualifications in recognition centers.

In the case established by subparagraph 4) of part one of this paragraph, the document on the recognition of professional qualifications issued to this person is subject to cancellation. Information about cancelled documents on the recognition of professional qualifications is posted on the digital platform of the National qualifications system.

3. The decision to revoke the accreditation certificate is taken by the National Chamber of Entrepreneurs of the Republic of Kazakhstan within ten working days from the date of the occurrence of events and (or) the detection of violations specified in paragraph 2 of this Article.

4. A copy of the decision to revoke the accreditation certificate is sent to the recognition center electronically via the digital platform of the National qualifications system within three working days from the date of this decision.

5. After the elimination of violations that served as the basis for the revocation of the accreditation certificate, the recognition center submits to the National Chamber of Entrepreneurs of the Republic of Kazakhstan information on their elimination for making a decision on the renewal of the accreditation certificate.

The validity of the accreditation certificate is not renewed in case of violations related to the health, life support and safety of citizens.

The list of recognition centers whose accreditation certificates are not subject to renewal, as well as information about their founders (participants) are posted on the digital platform of the National qualifications system.

6. The validity of the accreditation certificate is terminated on the following grounds:

1) the existence of a decision to revoke the accreditation certificate;

2) termination of the validity of the accreditation certificate;

3) termination (liquidation) of the activities of the recognition center;

4) the existence of a court decision prohibiting the activities for recognition of professional qualifications.

Chapter 5. INCENTIVE MEASURES FOR RECOGNITION OF PROFESSIONAL QUALIFICATIONS

Article 27. Compensations, guarantees and benefits to candidates sent by employers for recognition of professional qualifications

The procedure for providing compensation, guarantees and benefits to candidates sent by employers for recognition of professional qualifications is established in accordance with the labor legislation of the Republic of Kazakhstan.

Article 28. Taking into account of recognition of professional qualifications when declaring the employer's activities

The presence of a document on the recognition of professional qualifications of employees is taken into account when declaring the employer's activities in accordance with the procedure established by the labor legislation of the Republic of Kazakhstan.

Article 29. Voucher system for recognition of professional qualifications

1. For the recognition of professional qualifications on a free basis, the registered unemployed persons have the right to receive a one-time voucher. A one-time voucher is provided once a year and must be used during the validity period specified in the one-time voucher.

2. The choice of professional qualifications and the recognition center for passing the professional qualification recognition procedure is carried out by persons who have received a one-time voucher independently by profession included in the register of professions.

3. A one-time voucher is cancelled if it has not been used during its validity period. The validity period of a one-time voucher is subject to extension during the period of temporary disability of the person who received the one-time voucher.

4. The amount and procedure for reimbursement of expenses for the passage of the procedure for the recognition of professional qualifications on the basis of a one-time voucher are established by the rules for the issuance, financing and distribution of one-time vouchers among the regions of the Republic of Kazakhstan, approved by the authorized body.

Chapter 6. FINAL PROVISIONS

Article 30. Responsibility for violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of recognition of professional qualifications

Violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of recognition of professional qualifications entails liability established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 31. The procedure for enactment of this Law

This Law shall enter into force upon the expiration of sixty calendar days after the date of its first official publication.

President of the Republic of Kazakhstan

K. TOKAYEV