Валюталық реттеу туралы

Қазақстан Республикасының Заңы 1993 жылғы 14 сәуiр N 2141-XII. Күшi жойылды - Қазақстан Республикасының 1996.12.24. N 55-1 Заңымен. ~Z960055

Осы Заң Қазақстан Республикасы аумағында валюта операцияларын жүзеге асыру қағидаттарын, валюталық қатынастар субъектiлерiнiң құқықтары мен мiндеттерiн, валюталық заңдарды бұзғандық үшiн жауаптылықты белгiлейдi. Валюталық реттеу жүйесiнiң негiзгi мiндеттерi:
- Қазақстан Республикасының ұлттық валютасымен есеп

айырысулар үшiн белгiленген тәртiптi қолдау;

- Қазақстан Республикасының ұлттық валютасы үшiн нарықтық

айырбас құнын әзiрлеп, енгiзу;

- ағындағы валюта операциялары бойынша айырбастылықты енгiзу

және сыртқы төлемдер мен түсiмдер жасаудың тиiстi тәртiбiн

қамтамасыз ету болып табылады.

I бөлiм. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Негiзгi ұғымдар

Осы заңда қолданылатын ұғымдар мынадай мағына бередi:

1. "Валюта" - заңды төлем қаражаттары ретiнде мемлекеттер қабылдаған әртүрлi ақша бiрлiктерi немесе құнның банкнот және теңге, оның iшiнде қымбат металдардан жасалған (айналымнан алынған немесе алынып жатқан, бiрақ айналымдағы ақша белгiлерiне айырбастауға жататындарын қоса алғанда) түрiндегi ресми стандарттары, сондай-ақ есепшоттардағы, оның iшiнде халықаралық ақша немесе есеп айырысу бiрлiктерiндегi қаражаттар.
2. "Қазақстан Республикасының валютасы" - өз аумағында заңды төлем қаражаты ретiнде қабылдауға мiндеттi ақша бiрлiгi.
3. "Шетел валютасы" - шет мемлекеттердiң ақша бiрлiктерi (заңды төлем қаражаттары).
4. "Айырбасталатын шетелдiк валюта"- Қазақстан Республикасының Ұлттық банкiсi (бұдан әрi - Ұлттық банк) жариялайтын айырбасқа қабiлеттi валюталар тiзiмiне кiретiн басқа мемлекеттiң валютасы.
5. "Резиденттер":
а) Қазақстан Республикасында тұрақты тұрғылықты жерi бар, оның iшiнде уақытша шет елде жүрген нақты адамдар;
б) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес құрылып, Қазақстан Республикасында орналасқан барлық заңды ұйымдар, сондай-ақ олардың Қазақстан Республикасында орналасқан филиалдары мен өкiлдiктерi;
в) Қазақстан Республикасының шет елдердегi дипломатиялық, сауда және өзге ресми өкiлдiктерi, сондай-ақ заңды ұйым мәртебесi жоқ және шаруашылық немесе өзге коммерциялық қызметтi жүзеге асырмайтын өзге де өкiлдiктерi.
6. "Резидент еместер" - "резиденттер" ұғымында көрсетiлмеген Қазақстан Республикасындағы немесе шет елдегi барлық заңды ұйымдар мен нақты адамдар, сондай-ақ олардың филиалдары мен өкiлдiктерi.
7. "Валюталық қазыналар":
а) валюта;
б) чектердi, вексельдердi, жол чектерiн, аккредитивтердi, депозитивтiк сертификаттарды, акцияларды, облигацияларды, жарна туралы куәлiктердi және басқаларды қоса алғанда, бiрақ тек осылар ғана емес, шетелдiк және ұлттық валюта түрiндегi бағалы қағаздар мен төлем құжаттары;
в) қымбат металдар - алтын, платина және платина тобының тiс дәрiгерлiк техникасында қолданылатыннан басқа құймалар, ескi шекiме теңгелер, шала өнiмдер түрiндегi металдары, сондай-ақ осы металдардан жасалған зергерлiк және басқа да тұрмыстық бұйымдардан басқа бұйымдар.
ЕСКЕРТУ. 7-бапқа өзгерiс енгiзiлдi - ҚР Президентiнiң 1995.04.21.
N 2229 жарлығымен.
8. "Валюта операциялары":
а) меншiк құқығының және өзге де құқықтардың валюталық қазыналарға көшуiне байланысты операциялар, оның iшiнде төлем қаражаты ретiнде шетелдiк валюталар мен шетелдiк валютадағы төлем құжаттарын пайдалануымен байланысты операциялар;
б) валюталық қазыналарды Қазақстан Республикасына әкелу және жөнелту, сондай-ақ кез келген әдiспен Қазақстан Республикасынан әкету және жөнелту;
в) халықаралық банк және почта аударымдарын жүзеге асыру.
9. "Ағымдағы валюта операциялары":
а) тауарларды және көрсетiлетiн қызметтердi сыртқа шығару мен сырттан әкелу бойынша төлемдi кейiнге қалдырмай есеп айырысулар үшiн Қазақстан Республикасына және Қазақстан Республикасынан аударымдар;
б) әкету-әкелу операцияларына 180 күннен аспайтын мерзiмге кредит берумен байланысты есеп айырысуларды жүзеге асыру;
в) 180 күннен аспайтын мерзiмге қаржылай кредит беру және алу;
г) салымдар, инвестициялар, заемдар және өзге де операциялар бойынша дивидендтердi, проценттердi және өзге де табыстарды аудару мен алу;
д) Қазақстан Республикасына және Қазақстан Республикасынан жалақы, зейнетақы, мұра, алименттер және басқалар сомасының аудандарын қоса алғанда, сауда сипатындағы емес аударымдар жасау.
10. "Капитал қозғалысына байланысты валюта операциялары":
а) тiкелей инвестициялар (негiзгi мақсаты заңды ұйымға тiкелей немесе жанама бақылауды сатып алу болатын күрделi қаржы жұмсау);
б) портфельдiк инвестициялар (негiзгi мақсаты жұмсалған күрделi қаржыға табыс алу болып табылатын күрделi қаржы жұмсау);
в) қозғалмайтын мүлiктерге мүлiктiк және өзге де құқықтарға төлемге қаржы аудару;
г) тауарларды және көрсетiлетiн қызметтердi сыртқа шығару мен сырттан әкелу бойынша төлемдi 180 күн мерзiмге кейiнге қалдыруды беру және алу;
д) 180 күннен астам мерзiмге қаржылай кредит беру және алу;
е) ағымдағы валюта операциялары болып табылмайтын барлық өзге валюта операциялары.
11. "Уәкiлеттi банкiлер" - валюта операцияларын жүргiзуге Ұлттық банкiнiң рұқсатын алған банкiлер мен өзге де кредит берушi мекемелер.
12. "Айырбастау пункттерi" - қолма-қол валютамен айырбас операцияларын жүзеге асыруға Ұлттық банкiнiң рұқсаты бар заңды ұйымдар.
13. "Валюталық реттеу" - қалыпты құжаттар әзiрлеудi, ақпарат

жинауды, валюталық заңдардың сақталуын бақылауды және валюталық

заңдарды бұзуға жол берген тараптарға жаза қолдануды қамтиды.

2-бап. Заңның қолданылу аясы

Осы Заң:

а) Қазақстан Республикасының валютасымен, сондай-ақ

Қазақстан Республикасында шетелдiк валютамен операциялар бойынша

есеп айырысулармен;

б) Қазақстан Республикасында орын алатын, сондай-ақ

Қазақстан Республикасының резиденттерi шет елде жүргiзетiн валюта

операцияларымен байланысты туындайтын қатынастарды реттеу үшiн

қолданылады.

II бөлiм. ВАЛЮТАЛЫҚ РЕТТЕУ

3-бап. Мемлекеттiк өкiмет органдарының валюталық

реттеу саласындағы өкiлеттiктерi

1. Қазақстан Республикасының Президентi мен Министрлер Кабинетi өз құзыреттерi шегiнде валюталық реттеу саласында осы Заң ережелерiне қайшы келмейтiн қалыпты құжаттар қабылдайды.
2. Қазақстан Республикасының Ұлттық банкi мен Қазақстан Республикасының Бағалы қағаздар жөнiндегi ұлттық комиссиясы Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес валюталық реттеу функциясын жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының валюталық реттеу органдары болып табылады.
ЕСКЕРТУ. 3-бапқа өзгерiс енгiзiлдi - ҚР Президентiнiң 1995.04.21.
N 2229 жарлығымен.

4-бап. Қазақстан Республикасында шетелдiк
валютамен жасалатын операциялар
1. Резиденттер арасындағы барлық шарттасулар мен операциялар Валюта операциялары туралы ережелерде көзделгеннен басқа жағдайларға тек Қазақстан Республикасының валютасымен жасалып, жүзеге асырылуы тиiс.
2. Резиденттер арасындағы есеп айырысулар Қазақстан Республикасының валютасымен шектеусiз жүзеге асырылады.
3. Резиденттер шетелдiк валютаны Қазақстан Республикасының iшкi рыногында Ұлттық банк белгiлеген тәртiп пен мақсатта сатып алуға құқылы.
4. Қазақстан Республикасында шетелдiк валютаны сатып алу мен сату Ұлттық банк белгiлеген тәртiпте уәкiлеттi банкiлер мен айырбастау пункттерi арқылы жүргiзiледi.
Шетелдiк валютаны уәкiлеттi банкiлер мен айырбастау пункттерiн айналып өтiп сатып алу мен сатуға жол берiлмейдi.
5. Қазақстан Республикасы аумағында резиденттер мен резидент еместер арасындағы есеп айырысу операциялары тараптардың келiсiмiмен кез келген валютада Валюта операциялары туралы ережелерге сәйкес жүзеге асырылады.

5-бап. Резиденттер мен резидент еместерден
банкiлердегi есепшоттары
1. Резиденттердiң уәкiлеттi банкiлерде Ұлттық банк белгiлеген тәртiппен шетелдiк валютадағы есепшоттары болуы мүмкiн. Егер осы заңды ұйым алған ұлттық банкiнiң рұқсатында өзгеше көзделмеген болса, резиденттер алатын шетелдiк валюта олардың уәкiлеттi банкiлердегi есепшоттарына мiндеттi түрде есепке алуға жатады.
2. Ұлттық банкiнiң рұқсаты болған жағдайда шетелдiк банкiлерде резиденттердiң шетелдiк валютадағы есепшоттары болуы мүмкiн.
3. Резидент еместердiң уәкiлеттi банктерде ұлттық банк белгiлеген тәртiппен шетелдiк валютадағы және Қазақстан Республикасы валютасындағы есепшоттары болуы мүмкiн.

6-бап. Валюталық қазыналардың шекара арқылы қозғалысы
1. Резиденттер немесе резидент еместер валюталық қазыналарды әкелудi шектеусiз жүзеге асырады.
2. Әкелiнетiн валюта, осы құндылықтардың Ұлттық банк белгiлейтiн ең аз мөлшерiнен артқан жағдайда, кеденде декларациялауға жатады.
3. Резиденттер шетелдiк валютаны Ұлттық банк белгiлеген ережелерге сәйкес әкете алады.
4. Резидент еместердiң валютаны әкетуi әкелген кезде жасалған мәлiмдеуге сәйкес жүргiзiледi. Әкелген кездегi мәлiмдеуде көрсетiлген сомадан асып кеткен жағдайда тарап әкетiлiп бара жатқан соманың заңдылығын растап уәкiлеттi банкi берген құжатты көрсетуi тиiс.
5. Ұлттық валюта түрiндегi бағалы қағаздарды әкелу мен әкету Қазақстан Республикасының Бағалы қағаздар жөнiндегi ұлттық комиссиясы белгiлейтiн тәртiппен жүзеге асырылады.
6. Ұлттық және шетелдiк валюта түрiндегi валюталардан немесе бағалы қағаздардан басқа валюталық құндылықтарды әкелу мен әкету Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинетi белгiлейтiн тәртiппен жүзеге асырылады.
ЕСКЕРТУ. 6-бапқа өзгерiс енгiзiлдi және толықтырылды - ҚР
Президентiнiң 1995.04.21. N 2229 жарлығымен.

7-бап. Жүргiзген кезде Қазақстан Республикасы Ұлттық
банкiсiнде алдын ала тiркеу талап етiлетiн операциялар
Ұлттық банкiде алдын ала тiркеу мына операцияларды жүргiзген кезде талап етiледi:
- капиталдың қозғалысымен байланысты, Қазақстан Республикасының валютасын, шет ел валютасын, шет ел валютасы түрiндегi бағалы қағаздарды, шет ел валютасы түрiндегi төлем құжаттарын пайдалана отырып жүзеге асырылатын операциялар.Шет ел инвестицияларымен байланысты операциялар Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинетi қабылдайтын жеке қалыпты құжатпен реттеледi.
- шет елде резиденттердiң шетелдiк валютамен несиелер және кредиттер беруi мен алуы.
ЕСКЕРТУ. 7-бапқа өзгерiс енгiзiлдi - ҚР Президентiнiң 1995.04.21.
N 2229 жарлығымен.

7-1-бап. Қазақстан Республикасының Бағалы қағаздар
жөнiндегi ұлттық комиссиясында алдын-ала
тiркеу талап етiлiп жасалатын операциялар
Қазақстан Республикасының Бағалы қағаздар жөнiндегi ұлттық

комиссиясында алдын-ала тiркелу мынадай операцияларды жасаған

кезде талап етiледi:

- капиталдың қозғалысымен байланысты Қазақстан Республикасының

Бағалы қағаздар жөнiндегi ұлттық комиссиясы эмиссиясын тiркеген

бағалы қағаздар қолданылып жүзеге асырылатын операциялар;

- Қазақстан Республикасының Бағалы қағаздар жөнiндегi ұлттық

комиссиясы Қазақстан Республикасының аумағындағы айналысқа рұқсат еткен

бағалы қағаздар қолданылатын операциялар.

ЕСКЕРТУ. Заң жаңа 7-1-баппен толықтырылды - ҚР Президентiнiң

1995.04.21. N 2229 жарлығымен.

III бөлiм. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ

АЙЫРБАС ОПЕРАЦИЯЛАРЫ

8-бап. Айырбас құны

1. Қазақстан Республикасы валютасының шет мемлекеттер ақша бiрлiктерiне шаққандағы құнын нарықтық валюта айырбастау операциялары негiзiнде Ұлттық банк анықтап, баспасөзде жарияланады.
2. Қазақстан Республикасының валютасына бағаналы шетелдiк валютаны сату және сатып алу үшiн айырбас құнын сатып алушы мен сатушы өздерi белгiлейдi.

9-бап. Айырбас операциялары
1. Өз есепшоттары бойынша жүргiзiлетiн айырбас операцияларына қатысты әрбiр уәкiлеттi банк шетелдiк валюта жөнiндегi өз жағдайын негiзге ала отырып, шетелдiк валютаны Қазақстан Республикасында да, шет елде де еркiн сатып алады және сата алады.
2. Шетелдiк валютаны сатып алу-сату жөнiндегi операцияларды уәкiлеттi банкiлер мен айырбастау пункттерi ғана жүзеге асырады.
3. Уәкiлеттi банкiлер шетелдiк валютаны сатып алу-сату жөнiндегi операцияларды Ұлттық банк арқылы да жүзеге асыра алады.
4. Уәкiлеттi банкiлер мен айырбастау пункттерiн айналып өтiп, Ұлттық банкiнiң рұқсатынсыз шетелдiк валютаны сатып алу мен сатуға жол берiлмейдi.

10-бап. Шетелдiк валютаны сатып алу
1. Шетелдiк валюта Ұлттық банк белгiлеген тәртiппен шет елде немесе Қазақстан Республикасында ағымдағы валюта операцияларын жүзеге асыру үшiн қажет болған жағдайда әрбiр резиденттiң Қазақстан Республикасы валютасының баламалы сомасына шетелдiк валюта сатып алуға қақысы бар.
2. Қазақстан Республикасында шетелдiк валюта үшiн төлем кезiнде пайдаланылатын қаражат резидент еместiң Ұлттық банк белгiлеген есепшоттар режимiне сәйкес Қазақстан Республикасындағы резиденттен алған ағымдағы төлемнен келтiрген табысы болып табылған жағдайда, оның шетелдiк валюта сатып алуға құқығы бар.

11-бап. Шетелдiк валютаны сату
1. Резиденттер мен резидент еместердiң Қазақстан Республикасында Ұлттық банк белгiлеген тәртiппен уәкiлеттi банкiлер және айырбастау пункттерi арқылы Қазақстан Республикасы валютасының баламалы сомасына айырбасқа шетелдiк валюта сатуға құқығы бар.
2. Шет елден немесе Қазақстан Республикасындағы резидент еместен валюталық түсiм алатын әрбiр резидент шетелдiк валютада алған сомасын уәкiлеттi банкiнiң валюталық есепшотына салып, Ұлттық банкiнiң рұқсаты болған ретте шет елде ағымдағы төлемдер үшiн өз билiгiнде ұстап отырғаннан басқа жағдайларда, осы сияқты кез келген түсiмнен шетелдiк валютада келтiрген табысының сомасын Ұлттық банк белгiлеген тәртiппен Қазақстан Республикасы валютасының баламалы сомасына айырбасқа сатады.

IV бөлiм. СЫРТҚЫ ТӨЛЕМДЕР ТӘРТIБI

12-бап Ағымдағы төлемдер және табыстарды аудару
1. Резиденттер мен резидент еместер арасында ағымдағы валюта операциялары жүзеге асыру шектеусiз жүргiзiледi.
2. Қазақстан Республикасының валютасымен, шет ел валютасымен жасалатын ағымдағы операциялар және капиталдың қозғалысымен байланысты, Қазақстан Республикасының валютасы, шет ел валютасы, шет ел валютасы түрiндегi бағалы қағаздар пайдаланылатын операциялар Ұлттық Банк дүниежүзiлiк практиканы ескере отырып белгiлеген тәртiппен жүзеге асырылады.
3. Бағалы қағаздарды төлем құжаттары ретiнде пайдалану Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi Қазақстан Республикасының Бағалы қағаздар жөнiндегi ұлттық комиссиясының келiсуiмен, Қазақстан Республикасы қатысушысы болып табылатын халықаралық шарттардың нормаларын және дүниежүзiлiк практиканы ескере отырып белгiлеген тәртiппен жүзеге асырылады.
ЕСКЕРТУ. 12-бапқа өзгерiс енгiзiлдi және 3-тармақпен
толықтырылды - ҚР Президентiнiң 1995.04.21. N 2229
жарлығымен.

13-бап. Шет елдегi есепшоттар
1. Уәкiлеттi банкiлердiң өз есепшоттары да, резиденттер мен резидент еместер есепшоттары да бойынша жүргiзiлетiн операциялар үшiн шетелдiк банкiлерде қатынас есепшоттары болуы мүмкiн.
2. Ұлттық банк шет елдегi есепшоттар арқылы жүзеге асырылатын төлемдер мен түсiмдер жөнiнде Қазақстан Республикасының мүдделерiн қорғау үшiн қажет деп есептейтiн кез келген ақпаратты талап ете алады.

14-бап. Тауарларды, көрсетiлетiн қызметтер мен капиталды
сыртқа шығару шарттарын төлеу жағдайы
1. Қазақстан Республикасынан тауарларды, көрсетiлетiн қызметтер мен капиталды сыртқа шығару үшiн төлемдер алушы банк ретiнде уәкiлеттi банкiлердiң бiрi арқылы сыртқа шығару табысын аудару жолымен жүзеге асырылады.
2. Алушы сыртқа шығару табысы ретiнде шетелдiк валютаны алған

бойда осы Заңның 11-бабына сәйкес бұл қаражатты уәкiлеттi

банкiлер арқылы аударуы тиiс.

3. Ұлттық банк сыртқа шығару операциясының валютасы осы

баптың 1-бөлiгiне сәйкес айырбасталатын валюта болсын деген

ұйғарым беруi мүмкiн.

V бөлiм. УӘКIЛЕТТI БАНКIЛЕР МЕН АЙЫРБАСТАУ

ПУНКТТЕРIНЕ ЛИЦЕНЗИЯЛАР БЕРУ

15-бап. Лицензия беру

1. Техникалық және бiлiктiлiк талаптар сақталған жағдайда,

сондай-ақ ұйымдық құрылымдар болған ретте Ұлттық банк шетелдiк

валютамен операциялар жасау құқығына лицензия мынадай

субъектiлерге:

а) уәкiлеттi банк ретiнде кез келген банкiге;

б) айырбастау пунктi ретiнде кез келген заңды ұйымға бередi.

2. Уәкiлеттiк банк мәртебесiн алу үшiн банкiлерге қажеттi

жарғылық қордың ең аз мөлшерiн Ұлттық банк белгiлейдi.

3. Ұлттық банк уәкiлеттi банкiлер тiзбесiн жүргiзiп, оны

баспасөзде жариялайды.

16-бап. Лицензияларды шектеу және қайтып алу

Егер уәкiлеттi банк немесе айырбастау пунктi өздерi лицензия

алған шарттарды орындамайтын болса, Ұлттық банк шетелдiк

валютамен операциялар жүргiзу құқығын шектеуi немесе бұл құқықты

толық жою мүмкiн.

VI бөлiм. ЕСЕП БЕРУ. ВАЛЮТАЛЫҚ ЗАҢДАРДЫ

БҰЗҒАНДЫҚ ҮШIН ЖАУАПТЫЛЫҚ

17-бап. Валюта операциялары туралы есеп

беру және ақпарат табыс ету

1. Валюта операциялары жөнiнде есеп жүргiзудiң және есеп берудiң тәртiбi мен түрлерiн Қазақстан Республикасының Статистика және талдау жөнiндегi мемлекеттiк комитетiмен және Қаржы министрлiгiмен келiсiм бойынша Ұлттық банк және Қазақстан Республикасының Бағалы қағаздар жөнiндегi ұлттық комиссиясымен белгiлейдi, олар Қазақстан Республикасында барлық заңды ұйымдар мен нақты адамдардың орындауы үшiн мiндеттi.
2. Қазақстан Республикасындағы барлық заңды ұйымдар мен нақты адамдар Ұлттық банк пен уәкiлеттi банкiге осы Заңның сақталуын қамтамасыз ету мақсатында оларға қажеттi ақпарат пен құжаттарды беруге мiндеттi, олар жария етуге жатпайды.
ЕСКЕРТУ. 17-бапқа өзгерiс енгiзiлдi - ҚР Президентiнiң
1995.04.21. N 2229 жарлығымен.
18-бап. Валюталық заңдарды бұзғандық үшiн жауаптылық
Валюталық заңдарды бұзуға кiнәлi заңды ұйым-резиденттердiң, оның iшiнде уәкiлеттi банкiлердiң лауазымды адамдары, сондай-ақ нақты адамдар Қазақстан Республикасының Қылмыстық және азаматтық заңдарының қалыптарына сәйкес жауапты болады.

19-бап. Халықаралық мiндеттемелердi орындау
Халықаралық мiндеттемелердi орындау мақсатында Қазақстан Республикасының Президентi кез келген валюта операцияларын шектеу немесе тоқтату жөнiнде Ұлттық банктiң орындауы үшiн мiндеттi шешiм қабылдауға құқылы.

20-бап. Сыртқы қарыз
1. Жыл сайын Қазақстан Республикасының республикалық бюджетiн бекiтер кезде Қазақстан Республикасының Жоғарғы Кеңесi Қазақстан Республикасы сыртқы қарызының ең жоғары шегiн және Қазақстан Республикасы сыртқы қарызға беретiн кепiлiнiң (егемен кепiлiнiң) ең жоғары шегiн белгiлейдi.
2. Қазақстан Республикасы мүшесi болып табылатын халықаралық ұйымдар Қазақстан Республикасына немесе Қазақстан Республикасындағы басқа қарыз алушыларға Қазақстан Республикасының кепiлдiгiмен берiлетiн қарыздар туралы бекiтiлген мөлшер шегiнде келiссөздер жүргiзу және халықаралық шарттарға қол қою өкiлеттiктерiн Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинетiне немесе өзге уәкiлеттi органға беруге Қазақстан Республикасы Президентiнiң құқығы бар.

Мұндай тәртiп Қазақстан Республикасының кепiлдiгiмен

алынатын өзге де қарыздарға қолданылады.

21-бап. Дауларды шешу тәртiбi

Валюталық қатынастар субъектiлерi арасында валюталық реттеу

саласында пайда болатын даулардың бәрi Қазақстан Республикасының

заңдары мен халықаралық шарттарға сәйкес сот тәртiбiнен шешiледi.

Қазақстан Республикасының

Президентi

О валютном регулировании

Закон Республики Казахстан от 14 апpеля 1993 г. Утратил силу - Законом Республики Казахстан от 24 декабря 1996 г. N 55-1

Настоящий Закон определяет принципы осуществления валютных операций на территории Республики Казахстан, права и обязанности субъектов валютных отношений, ответственность за нарушение валютного законодательства. Основными задачами системы валютного регулирования являются:
- поддержание определенного порядка для расчетов в национальной валюте Республики Казахстан;
- подготовка и введение рыночного обменного курса для национальной валюты Республики Казахстан;
- введение конвертируемости по текущим валютным операциям и обеспечение надлежащего порядка проведения внешних платежей и поступления.

Раздел 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1. Основные понятия

Используемые в настоящем Законе понятия означают следующее:
1. "Валюта" - различные денежные единицы, принятые государствами как законные платежные средства или официальные стандарты стоимости, в виде банкнот и монет, в том числе из драгоценных металлов (включая изъятые или изымаемые из обращения, но подлежащие обмену на находящиеся в обращении денежные знаки), а также средства на счетах, в том числе международных денежных или расчетных единицах.
2. "Валюта Республики Казахстан" - денежная единица, как законное платежное средство, обязательное к приему на ее территории.
3. "Иностранная валюта" - денежные единицы иностранных государств (законные средства платежа).
4. "Конвертируемая иностранная валюта" - валюта другого государства, которая входит в публикуемый Национальным Банком Республики Казахстан (далее - Нацбанк) список валют, обладающих конвертацией.
5. "Резиденты":
а) физические лица, имеющие постоянное местожительство в Республике Казахстан, в том числе временно находящиеся за границей;
б) все юридические лица, созданные в соответствии с законодательством Республики Казахстан, с местонахождением в Республике Казахстан, а также их филиалы и представительства с местонахождением в Республике Казахстан;
в) дипломатические, торговые и иные официальные представительства Республики Казахстан за рубежом, а также иные представительства, не имеющие статуса юридического лица и не осуществляющие хозяйственную или иную коммерческую деятельность.
6. "Нерезиденты" - все юридические и физические лица в Республике Казахстан или за рубежом, а также их филиалы и представительства, не указанные в понятии "резиденты".
7. "Валютные ценности":
а) валюта;
б) ценные бумаги и платежные документы, выраженные в национальной и иностранной валюте, включая, но не исключительно: чеки, вексели, дорожные чеки, аккредитивы, депозитные сертификаты, акции, облигации, свидетельства о пае и другие;
в) драгоценные металлы - золото, платина и металлы платиновой группы в виде слитков, монет старой чеканки, полуфабрикатов, за исключением применяемых в зубоврачебной технике, а также изделия из этих металлов, кроме ювелирных и других бытовых изделий.
Сноска. Пункт 7 статьи 1 - с изменениями, внесенными Указом Президента Республики Казахстан от 21 апреля 1995 г. N 2229.
8. "Валютные операции":
а) операции, связанные с переходом права собственности и иных прав на валютные ценности, в том числе операции, связанные с использованием в качестве средства платежа иностранной валюты и платежных документов в иностранной валюте;
б) ввоз и пересылка в Республику Казахстан, а также вывоз и пересылка любым способом из Республики Казахстан валютных ценностей;
в) осуществление международных банковских и почтовых переводов.
9. "Текущие валютные операции":
а) переводы в Республику Казахстан и из Республики Казахстан для расчетов без отсрочки платежа по экспорту и импорту товаров и услуг;
б) осуществление расчетов, связанных с кредитованием экспортно-импортных операций на срок не более 180 дней;
в) предоставление и получение финансовых кредитов на срок не более 180 дней;
г) перевод и получение дивидендов, процентов и иных доходов по вкладам, инвестициям, займам и иным операциям;
д) переводы в Республику Казахстан и из Республики Казахстан неторгового характера, включая переводы сумм заработной платы, пенсии, наследства, алиментов и другие.
10. "Валютные операции, связанные с движением капитала":
а) прямые инвестиции (вложения капитала, имеющие основной целью приобретение прямо или косвенно контроля над юридическим лицом);
б) портфельные инвестиции (вложения капитала, основной целью которых является получение доходов на вложенный капитал);
в) переводы в оплату имущественных и иных прав на недвижимость;
г) предоставление и получение отсрочки платежа по экспорту и импорту товаров и услуг на срок более 180 дней;
д) предоставление и получение финансовых кредитов на срок более 180 дней;
е) все иные валютные операции, не являющиеся текущими валютными операциями.
11. "Уполномоченные банки" - банки и иные кредитные учреждения, получившие лицензию Нацбанка на проведение валютных операций.
12. "Обменные пункты" - юридические лица, имеющие лицензии Нацбанка на осуществление обменных операций с наличной валютой.
13. "Валютное регулирование" - включает в себя разработку нормативных актов, сбор информации, контроль за соблюдением валютного законодательства и применение санкций к лицам, допустившим нарушение валютного законодательства.

Статья 2. Сфера применения Закона

Данный Закон применяется для регулирования отношений, возникающих в связи:
а) с расчетами по операциям в валюте Республики Казахстан, а также в иностранной валюте в Республике Казахстан;
б) с валютными операциями, имеющими место в Республике Казахстан, а также проводимыми резидентами Республики Казахстан за рубежом.

Раздел II. ВАЛЮТНОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ

Статья 3. Полномочия органов государственной власти в
области валютного регулирования

1. Президент и Кабинет Министров Республики Казахстан в пределах своей компетенции принимают нормативные акты в области валютного регулирования, не противоречащие положениям настоящего Закона.
2. Национальный Банк Республики Казахстан и Национальная комиссия Республики Казахстан по ценным бумагам являются органами валютного регулирования в Республике Казахстан, осуществляющими функции валютного регулирования в соответствии с законами Республики Казахстан.
Сноска. Статья 3 - с изменениями, внесенными Указом Президента Республики Казахстан от 21 апреля 1995 г. N 2229.

Статья 4. Операции с иностранной валютой в
Республике Казахстан

1. Все контракты и операции между резидентами должны заключаться и осуществляться только в валюте Республики Казахстан за исключением случаев, предусмотренных Правилами о валютных операциях и таможенным законодательством Республики Казахстан.
2. Расчеты между резидентами осуществляются в валюте Республики Казахстан без ограничений.
3. Резиденты имеют право покупать иностранную валюту на внутреннем валютном рынке Республики Казахстан в порядке и на цели, определяемые Нацбанком.
4. Покупка и продажа иностранной валюты в Республике Казахстан производится через уполномоченные банки и обменные пункты в порядке, определяемом Нацбанком.
Покупка и продажа иностранной валюты, минуя уполномоченные банки и обменные пункты, не допускается.
5. Расчетные операции между резидентами и нерезидентами на территории Республики Казахстан осуществляются по соглашению сторон в любой валюте в соответствии с Правилами о валютных операциях.
Сноска. Пункт 1 статьи 4 - с изменениями, внесенными Указом Президента Республики Казахстан, имеющим силу Закона, от 20 июля 1995 г. N 2370.

Статья 5. Счета резидентов и нерезидентов в банках

1. Резиденты могут иметь счета в иностранной валюте в уполномоченных банках в порядке, установленном Нацбанком. Иностранная валюта, получаемая резидентами, подлежит обязательному зачислению на их счета в уполномоченных банках, если иное не предусмотрено в разрешении Нацбанка, полученном данным юридическим лицом.
2. Резиденты могут иметь счета в иностранной валюте в иностранных банках при наличии разрешения Нацбанка.
3. Нерезиденты могут иметь счета в иностранной валюте и в валюте Республики Казахстан в уполномоченных банках в порядке, установленном Нацбанком.

Статья 6. Движение валютных ценностей через границу

1. Ввоз валютных ценностей резидентами или нерезидентами осуществляется без ограничений.
2. Ввозимая валюта подлежит декларации на таможне в случае превышения установленного минимального размера этих ценностей, определяемого Национальным Банком.
3. Резиденты могут вывозить иностранную валюту в соответствии с правилами, определяемыми Нацбанком.
4. Вывоз нерезидентами валюты производится в соответствии с декларацией, составленной при ввозе. В случае превышения суммы, указанной в декларации при ввозе, лицо должно предъявить документ от уполномоченного банка, подтверждающий законность получения вывозимой суммы.
5. Ввоз и вывоз ценных бумаг, выраженных в национальной валюте осуществляется в порядке, определяемом Национальной комиссией Республики Казахстан по ценным бумагам.
5. Ввоз и вывоз валютных ценностей, помимо валюты или ценных бумаг, выраженных в национальной и иностранной валюте, осуществляются в порядке, определяемом Кабинетом Министров Республики Казахстан.
Сноска. Статья 6 - с изменениями, внесенными Указом Президента Республики Казахстан от 21 апреля 1995 г. N 2229.

Статья 7. Операции, при совершении которых требуется
предварительная регистрация в Национальном
Банке Республики Казахстан

Предварительная регистрация в Нацбанке требуется при совершении:
- операций, связанных с движением капитала, осуществляемых с применением валюты Республики Казахстан, иностранной валюты, ценных бумаг в иностранной валюте, платежных документов в иностранной валюте. Операции, связанные с инвестициями за границей, регулируются отдельным нормативным актом, принимаемым Кабинетом Министров Республики Казахстан;
- предоставлении и получении ссуд и кредитов резидентами за рубежом в иностранной валюте.

Статья 7-1. Операции, при совершении которых требуется
предварительная регистрация в Национальной
комиссии Республики Казахстан по ценным бумагам

Предварительная регистрация в Национальной комиссии Республики Казахстан по ценным бумагам требуется при совершении:
- операций, связанных с движением капитала, осуществляемых с применением ценных бумаг, эмиссия которых зарегистрирована Национальной комиссией Республики Казахстан по ценным бумагам;
- операций с применением ценных бумаг, обращение которых на территории Республики Казахстан допущено Национальной комиссией Республики Казахстан по ценным бумагам.
Сноска. Закон дополнен статьей 7-1 Указом Президента Республики Казахстан от 21 апреля 1995 г. N 2229.

Раздел III. ОБМЕННЫЕ ОПЕРАЦИИ В РЕСПУБЛИКЕ КАЗАХСТАН

Статья 8. Обменный курс

1. Курс валюты Республики Казахстан к денежным единицам иностранных государств определяется Нацбанком на основании рыночных валютных обменных операций и публикуется в печати.
2. Обменные курсы для продажи и покупки иностранной валюты за эквивалент валюты Республики Казахстан определяется покупателем и продавцом самостоятельно.

Статья 9. Обменные операции

1. В отношении обменных операций, которые проводятся по собственным счетам, каждый уполномоченный банк может свободно покупать и продавать иностранную валюту как в Республике Казахстан, так и за рубежом, исходя из своих позиций по иностранной валюте.
2. Операции по купле-продаже иностранной валюты осуществляются только уполномоченными банками и обменными пунктами.
3. Операции по купле-продаже иностранной валюты уполномоченными банками также могут осуществляться через Нацбанк.
4. Покупка и продажа иностранной валюты, минуя уполномоченные банка и обменные пункты, без лицензии Нацбанка не допускаются.

Статья 10. Покупка иностранной валюты

1. Каждый резидент имеет право на покупку иностранной валюты за эквивалентную сумму валюты Республики Казахстан при условии, что эта иностранная валюта необходима для осуществления текущих валютных операций за рубежом или в Республике Казахстан в порядке, установленном Нацбанком.
2. Нерезидент имеет право покупать иностранную валюту при условии, что средства, используемые при платеже за иностранную валюту в Республике Казахстан, являются выручкой от текущего платежа, полученного им от резидента в Республике Казахстан, в соответствии в установленным Нацбанком режимом счетов.

Статья 11. Продажа иностранной валюты

1. Резиденты и нерезиденты имеют право продавать иностранную валюту в Республике Казахстан в порядке, определяемом Нацбанком, через уполномоченные банки и обменные пункты в обмен на эквивалентную сумму валюты Республики Казахстан.
2. Каждый резидент-получатель валютных поступлений из-за рубежа или от нерезидента в Республике Казахстан продает в установленном Нацбанком порядке вырученные суммы в иностранной валюте от любых поступлений такого рода в обмен на эквивалентную сумму в валюте Республики Казахстан, кроме тех случаев, когда полученные суммы в иностранной валюте помещаются получателем на валютный счет уполномоченного банка и содержатся в его распоряжении для текущих платежей за границей при наличии разрешения Нацбанка.

Раздел IV. ПОРЯДОК ВНЕШНИХ ПЛАТЕЖЕЙ

Статья 12. Текущие платежи и перевод доходов

1. Осуществление текущих валютных операций между резидентами и нерезидентами производится без ограничений.
2. Текущие операции с валютой Республики Казахстан, иностранной валютой и операции, связанные с движением капитала, проводимые с использованием валюты Республики Казахстан, иностранной валюты, ценных бумаг, выраженных в иностранной валюте, должны осуществляться в порядке, установленном Национальным Банком с учетом мировой практики.
3. Использование ценных бумаг как платежных документов осуществляется в порядке, установленном Национальным Банком Республики Казахстан по согласованию с Национальной комиссией по ценным бумагам с учетом норм международных договоров, участником которых является Республика Казахстан, и мировой практики.
Сноска. Статья 12 - с изменениями, внесенными Указом Президента Республики Казахстан от 21 апреля 1995 г. N 2229.

Статья 13. Счета за границей

1. Уполномоченные банки могут иметь корреспондентские счета в иностранных банках для операций, проводимых как по собственным счетам, так и на счетах резидентов и нерезидентов.
2. Нацбанк может потребовать любую информацию, которую он считает нужной для защиты интересов Республики Казахстан в отношении платежей и поступлений, осуществляемых через счета за границей.

Статья 14. Условия платежа договоров на экспорт товаров,
услуг и капитала

1. Платежи за экспорт товаров, услуг и капитала из Республики Казахстан осуществляются посредством перевода экспортной выручки через один из уполномоченных банков в качестве банка получателя.
2. По получении иностранной валюты как экспортной выручки получатель должен перевести эти средства через уполномоченный банк в соответствии со статьей 11 настоящего Закона.
3. Нацбанк может предписать, чтобы валюта экспортной операции в соответствии с частью 1 настоящей статьи была конвертируемой.

Раздел V. ВЫДАЧА ЛИЦЕНЗИЙ УПОЛНОМОЧЕННЫМ БАНКАМ
И ОБМЕННЫМ ПУНКТАМ

Статья 15. Выдача лицензии

1. Нацбанк при условии соблюдения технических и квалификационных требований, а также при наличии организационной структуры выдает лицензию на право совершения операций в иностранной валюте следующим субъектам:
а) любому банку, как уполномоченному банку;
б) любому юридическому лицу, как обменному пункту.
2. Нацбанк определяет минимальный размер уставного фонда, необходимый банкам для получения статуса уполномоченного банка.
3. Нацбанк ведет реестр уполномоченных банков и публикует его в печати.

Статья 16. Ограничение и отзыв лицензий

Нацбанк может ограничивать право проводить операции с иностранной валютой или аннулировать это право полностью, если уполномоченный банк или обменный пункт не выполняет условия, на которых лицензия была им получена.

Раздел VI. ОТЧЕТНОСТЬ, ОТВЕТСТВЕННОСТЬ ЗА НАРУШЕНИЕ
ВАЛЮТНОГО ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

Статья 17. Отчетность о валютных операциях и
представление информации

1. Порядок и формы учета и отчетности по валютным операциям устанавливает Национальный Банк Республики Казахстан по согласованию с Национальной комиссией Республики Казахстан по ценным бумагам, Государственным комитетом по статистике и анализу и Министерством финансов Республики Казахстан, которые обязательны для исполнения всеми юридическими и физическими лицами в Республике Казахстан.
2. Все юридические и физические лица в Республике Казахстан обязаны представлять Нацбанку и уполномоченному банку необходимую им информацию и документы в целях обеспечения соблюдения настоящего Закона, которые не подлежат разглашению.
Сноска. Пункт 1 статьи 17 - с изменениями, внесенными Указом Президента Республики Казахстан от 21 апреля 1995 г. N 2229.

Статья 18. Ответственность за нарушение валютного
законодательства

Должностные лица юридических лиц-резидентов, в том числе уполномоченных банков, а также физические лица, виновные в нарушении валютного законодательства, несут ответственность в соответствии с нормами уголовного и гражданского законодательства Республики Казахстан.

Статья 19. Выполнение международных обязательств

В целях выполнения международных обязательств Президент Республики Казахстан вправе принять обязательное для исполнения Нацбанком решение по ограничению или приостановлению любых валютных операций.

Статья 20. Внешний долг

1. Верховный Совет Республики Казахстан ежегодно при утверждении республиканского бюджета Республики Казахстан определяет максимальный лимит внешней задолженности Республики Казахстан и максимальный лимит гарантий Республики Казахстан (суверенных гарантий), выдаваемых под внешние займы.
2. В рамках утвержденного лимита Президент Республики Казахстан имеет право делегировать Кабинету Министров Республики Казахстан или иному уполномоченному органу полномочия вести переговоры и подписывать международные договоры о займах с гарантией Республики Казахстан, предоставляемых Республике Казахстан или другим заемщикам в Республике Казахстан международными организациями, членом которых является Республика Казахстан.

Такой же режим распространяется на иные займы, получаемые

под гарантию Республики Казахстан.

Статья 21. Порядок разрешения споров

Все споры, возникающие в области валютного регулирования

между субъектами валютных отношений, разрешаются в судебном порядке

в соответствии с законодательством Республики Казахстан и

международными договорами.

Президент

Республики Казахстан