Ғарыш объектiлерi келтiрген зиян үшiн халықаралық жауапкершiлiк туралы конвенцияға Қазақстан Республикасының қосылуы туралы

Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 15 мамырдағы N 107 Заңы

1972 жылғы 29 наурызда Мәскеу, Лондон және Вашингтон қалаларында қол қойылған Ғарыш объектiлерi келтiрген зиян үшiн халықаралық жауапкершiлiк туралы конвенцияға Қазақстан Республикасы қосылсын.

Қазақстан Республикасының
Президентi

Ғарыш объектiлерi келтiрген залал үшiн халықаралық
жауапкершiлiк туралы
Конвенция

(1998 жылғы 11 маусымда күшіне енді - ҚР СІМ-нің ресми сайты)

Осы Конвенцияға қатысушы мемлекеттер,
бүкiл адамзаттың ғарыш кеңiстiгiн бұдан әрi бейбiт, мақсатта зерттеу мен пайдалануға жалпы мүдделiлiгiн мойындай отырып,
Айды және басқа да аспан денелерiн қоса алғанда, ғарыш кеңiстiгiн зерттеу мен пайдалану жөнiндегi мемлекеттердiң принциптерi туралы шартты еске ала отырып,
ғарыш объектiлерiн ұшырумен айналысушы қабылдауға тиiстi мемлекеттер мен халықаралық үкiметаралық ұйымдар сақтандыру шараларына қарамастан, бұл объектiлер кейде залал келтiруi мүмкiн екендiгiн назарға ала отырып,
ғарыш объектiлерi келтiрген залал үшiн жауапкершiлiкке қатысты тиiмдi халықаралық ережелер мен рәсiмдер әзiрлеу және, атап айтқанда, осы Конвенцияның негiзiнде осы залалдың құрбандарына толық және әдiл кiдiрiссiз өтемақы төлеу қажеттiгiн мойындай отырып,
мұндай ережелер мен ресiмдер ғарыш кеңiстiгiн бейбiт мақсатта зерттеу мен пайдалану саласында халықаралық ынтымақтастықты нығайтуға жәрдемдесетiнiн пайымдай отырып.
төмендегi туралы келiстi:

I бап

Осы Конвенцияның мақсатында:
а) "залал" аталымы мерт болу, дене жарақаты немесе денсаулықтың өзгедей бүлiнуiн; мемлекеттердiң немесе жеке немесе заңды тұлғалардың мүлкiнiң немесе халықаралық үкiметаралық ұйымдардың мүлкiнiң құруын немесе бүлiнуiн бiлдiредi;
b) "ұшыру" аталымына ұшыру әрекетi кiредi;
с) "ұшырушы мемлекет" аталымы:
i) ғарыш объектiсiн ұшыруды жүзеге асыратын немесе ұйымдастыратын мемлекеттi;
ii) аумағынан немесе қондырғысынан ғарыш объектiсiн ұшыру жүзеге асырылатын мемлекеттi бiлдiредi;
d) "ғарыш объектiсi" аталымына ғарыш объектiсiнiң құрамдас бөлiктерi, сондай-ақ оны жеткiзу құралдары мен оның бөлiктерi кiредi.

II бап

Ұшырушы мемлекет өзiнiң ғарыш объектiсiнiң Жердiң жоғары бетiне немесе ұшып жүрген әуе кемесiне келтiрген залал үшiн өтемақы төлеуге толық жауапкершiлiкте болады.

III бап

Егер Жердiң жоғарғы бетiнен басқа, кез келген жерде бiр ұшырушы мемлекеттiң ғарыш объектiсiне немесе осындай объектiсiнiң бортындағы адамдарға немесе мүлiкке басқа ұшырушы мемлекеттiң ғарыш объектiсi залал келтiрген болса, соңғысы залал өзiнiң кiнәсi бойынша келтiрiлген жағдайда ғана жауапкершiлiкте болады.

IV бап

1. Егер Жердiң жоғарғы бетiнен басқа, кез келген жерде бiр ұшырушы мемлекеттiң ғарыш объектiсiне немесе осындай объектiсiнiң бортындағы адамдарға немесе мүлiкке басқа ұшырушы мемлекеттiң ғарыш объектiсi залал келтiрген болса, сөйтiп осыдан үшiншi бiр мемлекетке немесе оны жеке немесе заңды тұлғаларына залал келсе, онда алғашқы екi мемлекет осы үшiншi мемлекетке мынадай шектерде бiрлескен жауапкершiлiкте болады:
а) егер үшiншi мемлекетке Жердiң Жоғарғы бетiнде немесе ұшып жүрген әуе кемесiне залал келтiрiлген болса, онда олардың үшiншi мемлекеттiң алдындағы жауапкершiлiгi толықтай болып табылады;
b) егер залал үшiншi мемлекеттiң ғарыш объектiсiне немесе осындай ғарыш объектiсiнiң бортындағы адамдарға немесе мүлкiне Жердiң жоғарғы бетiнен басқа, кез келген жерде келтiрiлген болса, онда олардың үшiншi мемлекеттiң алдындағы жауапкершiлiгi алғашқы екi мемлекеттiк кез келгеннiң кiнәсiнiң негiзiнде немесе осы екi мемлекеттiң кез келгенi жауап беретiн адамдардың кiнәсiнiң негiзiнде айқындалады.
2. Осы баптың 1-тармағында аталған бiрлескен жауапкершiлiктiң барлық жағдайларында залал үшiн өтемнiң ауыртпалығы алғашқы екi мемлекеттiң арасында олардың кiнәларының дәрежесiн белгiлеу мүмкiн болмаса, онда өтем ауыртпалығы, олардың арасында тең бөлiнедi. Мұндай бөлу үшiншi мемлекеттiң осы Конвенцияның негiзiнде бiрлескен жауапкершiлiкте болатын ұшырушы мемлекеттердiң кез келгенiнен немесе барлық ұшырушы мемлекеттерден залал үшiн барлық өтемдi талап ету құқығын қозғамайды.

V бап

1. Екi немесе одан да көп мемлекет ғарыш объектiсiн ұшыруды бiрлесiп жүргiзсе, олар кез келген келтiрiлген зала үшiн бiрлескен жауапкершiлiкте болады.
2. Залал үшiн өтем төлеген ұшырушы мемлекет бiрлескен ұшырудың қалған қатысушыларына регресстiк талап қою құқығына ие. Бiрлескен ұшыруға, қатысушылар өздерiнiң араларында қаржы мiндеттемелерiн бөлу туралы келiсiм жасай алады, ол бойынша олар бiрлескен жауапкершiлiкте болады. Мұндай келiсiмдер залал келтiрiлген мемлекеттiң бiрлескен жауапкершiлiктi болатын ұшырушы мемлекеттiң әрқайсысынан немесе барлық ұшырушы мемлекеттерден осы Конвенцияның негiзiнде келтiрiлген залал үшiн барлық өтемдi талап ету құқығын қозғамайды.
3. Аумағынан немесе қондырғысынан ғарыш объектiсiн ұшыру жүргiзiлетiн мемлекет бiрлескен ұшырудың қатысушысы ретiнде қаралады.

VI бап

1. Осы баптың 2-тармағының ережелерiн сақтау жағдайында толық жауапкершiлiктен босату ұшырушы мемлекет залалдың талап қоюшы мемлекеттiң, немесе ол ұсынушы жеке немесе заңды тұлғалардың тарапынан залал келтiру шегiнде жасалған тұрпайы ұқыпсыздығының немесе iс-әрекетiнiң немесе әрекетсiздiгiнiң толық немесе iшiнара нәтижесiнде болғандығынан қалай дәлелдесе, сондай шамада берiледi.
2. Залал ұшырушы мемлекеттiң, атап айтқанда, Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Жарғысын және Айды және басқа да аспан денелерiн қоса алғанда, ғарыш кеңiстiгiн зерттеу және пайдалану жөнiндегi мемлекеттердiң қызметiнiң принциптерi туралы шартты қоса алғанда, халықаралық құқыққа сәйкес келмейтiн қызметiнiң нәтижесi болып табылатын жағдайларда ешқандай босату берiлмейдi.

VII бап

Осы Конвенцияның ережелерi ұшырушы мемлекеттiң ғарыш объектiсi:
а) осы ұшырушы мемлекеттiң азаматтарына;
b) шетел азаматтары осы ғарыш объектiсiне байланысты операцияларына қатысқан уақытта, оны ұшыру уақытында немесе олар осы ұшырушы мемлекеттiң шақыруы бойынша жоспарланған ұшыру немесе объектiнiң қайтып оралу ауданында тiкелей жақындықта болған кезде оларға келтiрген залал жағдайларына қолданылмайды.

VIII бап

1. Өзiне келтiрген немесе өзiнiң жеке немесе заңды тұлғаларына залал келтiрiлген мемлекет ұшырушы мемлекетке осындай залал үшiн өтем туралы талап қоя алады.
2. Егер зәбiр шегушi азаматтық мемлекетi талап қоймаған болса, онда басқа мемлекет ұшырушы мемлекетке өзiнiң аумағындағы кез келген жеке немесе заңды тұлғаға келтiрiлген залалға қатысты талап қоя алады.
3. Егер зәбiр шегушi тараптың азаматтық мемлекетi де, өзiнiң аумағында залал келтiрiлген мемлекет те талап қоймаған болса немесе өзiнiң талап қою ниетi туралы хабарламаған болса, онда басқа мемлекет ұшырушы мемлекетке оның аумағында тұрақты тұратын адамдарына келтiрiлген залалға қатысты талап қоя алады.

IX бап

Залал үшiн өтем туралы талап ұшырушы мемлекетке дипломатиялық каналдар бойынша қойылады. Егер мемлекет тиiстi ұшырушы мемлекетпен дипломатиялық қатынаста болмаса, ол аталмыш Конвенцияның негiзiнде осы ұшырушы мемлекетке деген өзiнiң талабын бiлдiрудi немесе өз мүдделерiн басқадай жолдармен бiлдiрудi өтiне отырып, басқа мемлекетке жүгiне алады. Ол сондай-ақ Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысы арқылы талап қоя алады, бұл ретте қуынушы мемлекетте, сондай-ақ ұшырушы мемлекетте Бiрiккен Ұлттар Ұйымының мүшелерi болуы керек.

Х бап

1. Залал үшiн өтем туралы талап ұшырушы мемлекетке залал келтiрген немесе залал үшiн жауапкершiлiкте болатын ұшырушы мемлекеттi белгiлеген күннен бастап бiр жылдан астам уақыт өтпей қойылады.
2. Алайда залал келтiргенi туралы мемлекетке белгiсiз болса немесе егер ол залал үшiн жауапкершiлiкте болатын ұшырушы мемлекеттi белгiлей алмаса, онда бұл бiрiншi мемлекет талапты жоғарыда аталған күннен бастап бiр жылдың iшiнде қоя алады; бұл кезең, алайда, мұндай мемлекет фактiлер туралы тиiстi күш-жiгер жұмсап бiле алатын күннен бастап орынды ұйғару бойынша, бiр жылдан аспауы тиiс.
3. Осы баптың 1 және 2-тармақтарында айқындалған мерзiмдер тiптi залалдың толық көлемi белгiлi болмайтын жағдайда да қолданылады. Алайда қуынушы мемлекеттiң талапты қайта қарауға және залалдың толық көлемi белгiлi болған соң, бiр жылдан кешiктiрмей, осындай мерзiмдер өтуi бойынша қосымша құжаттама ұсынуға құқығы бар.

ХI бап

1. Ұшырушы мемлекетке қуынушы мемлекет немесе ол бiлдiретiн жеке немесе заңды тұлғалар талапты қанағаттандыруға өздерiнiң иелiгiнде болуы мүмкiн жергiлiктi қаражатты алдын ала тауысуы үшiн осы Конвенцияның негiзiнде келтiрiлген залал үшiн төлем туралы талап қою талап етiлмейдi.
2. Мемлекетке немесе ол бiлдiретiн жеке немесе заңды тұлғаларға соттарда немесе әкiмшiлiк мiнбелерiнде немесе ұшырушы мемлекеттiң органдарында талап-арыз ұсынуға, iс қозғауға осы Конвенцияның ешқандай ережесi кедергi жасамайды.
Алайда, мемлекет осы Конвенцияның негiзiнде соттарда немесе әкiмшiлiк мiнбелерiнде немесе ұшырушы мемлекеттiң органдарында залалға қатысты талап-арыз қозғалған, оның орнын толтыруды немесе мүдделi мемлекеттер үшiн мiндеттi басқа халықаралық келiсiмнiң негiзiнде оған өтем жасау туралы талап қоюға құқығы жоқ.

ХII бап

Осы Конвенцияның негiзiнде келтiрiлген залал үшiн ұшырушы мемлекет төлеуге мiндеттi өтемақы жеке және заңды тұлғалардың мемлекеттiң немесе халықаралық ұйымның атынан қойылатын талаптар, егер залал келтiрiлмеген болса, жағдай болып қала бередi, оларды қалпына келтiрудi қамтамасыз ету үшiн халықаралық құқық және әдiлдiк принциптерiне сәйкес айқындалады.

ХIII бап

Егер талап қоюшы мемлекет пен осы Конвенцияның негiзiнде өтем төлеуге тиiс мемлекет өтемнiң өзге түрiне қатысты келiсiмге келмейтiн болса, онда бұл өтем талап қоюшы мемлекеттiң валютасында немесе осы мемлекеттiң өтiнiшi бойынша өтемдi төлеуге тиiс мемлекеттiң валютасында төленедi.

ХIV бап

Егер IХ бапта көзделгенiндей талапты реттеуге дипломатиялық келiссөздер жолымен қол жеткiзiлмесе, талап қоюшы мемлекет өзiнiң табалы бойынша ол құжаттама тапсырғанын ұшырушы мемлекетке хабарлаған күннен бастап бiр жылдың iшiнде мүдделi тараптар тараптардың кез келгенiнiң талап етуi бойынша Тараптарды қарау жөнiндегi комиссия құрады.

XV бап

1. Талаптары қарау жөнiндегi комиссия үш мүшеден: талап қоюшы мемлекет тағайындаған Комиссия мүшесiнен, ұшырушы мемлекет тағайындаған Комиссия мүшесiнен және екi тарап бiрлесiп сайлаған төрағадан тұрады. Әрбiр тарап Талаптарды қарау жөнiнде Комиссия құру туралы талап қойылған күннен бастап екi айлық мерзiмде тиiстi тағайындаулар жүргiзедi.
2. Егер Комиссия құру туралы талап қойылған күннен бастап төрт айдың iшiнде төрағаны сайлауға қатысты келiсiмге қол жеткiзiлмеген болса, тараптардың кез келген келесi екi айлық кезеңнiң iшiнде төрағаны тағайындауды өтiнiп Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына өтiнiш жасай алады.

XVI бап

1. Егер тараптардың бiрi белгiленген мерзiмнiң iшiнде тиiстi тағайындау жүргiзбесе, төраға басқа тараптың өтiнiшi бойынша Талаптарды қарау жөнiндегi комиссияның дара басшысы ретiнде iс-қимыл жасайды.
2. Комиссияда кез келген себеп бойынша ашылуы мүмкiн вакансия Комиссия құрамына бастапқы тағайындаулар үшiн қабылданған рәсiмдер сақталына отырып орны толтырылады.
3. Комиссия өз жұмысының рәсiмiн өзi белгiлейдi.
4. Комиссия өз жұмысын жүргiзетiн орынды немесе орындарды айқындайды және барлық әкiмшiлiк мәселелер бойынша шешiм қабылдайды.
5. Бiртұтас комиссия енгiзген шешiмдер мен айқындаулардан басқа комиссияның барлық шешiмдерi мен айқындаулары көпшiлiк дауыспен енгiзiледi.

XVII бап

Талаптарды қарау жөнiндегi комиссияның құрамын екi немесе одан көп талап қоюшы мемлекет немесе ұшырушы мемлекеттер Комиссия қарайтын кез келген iс бойынша бiрлесiп iс-қимыл жасайтын болғандықтан себептi ешқандай көбейту жүргiзiлмейдi. Бiрлесiп iс-қимыл жасаушы талап қоюшы мемлекеттер Комиссияның бiр мүшесiн талапты бiр мемлекет қоятын жағдайдағы сондай түрде және сондай ережелердi сақтай отырып ұжымдық түрде тағайындайды. Екi немесе одан да көп ұшырушы мемлекет бiрлесiп iс-қимыл жасаған кезде, олар комиссияның бiр мүшесiн сондай тәртiпте ұжымдық түрде тағайындайды. Егер талап қоюшы мемлекеттер немесе ұшырушы мемлекеттер белгiленген кезең iшiнде тиiстi тағайындаулар жүргiзбесе, онда төраға комиссияның дара басшысы ретiнде iс-қимыл жасайды.

XVIII бап

Талаптарды қарау жөнiндегi комиссия өтем туралы талаптың негiздiлiгiн белгiлейдi және егер ол төлеуге жататын болса, өтем сомасын айқындайды.

ХIХ бап

1. Талаптарды қарау жөнiндегi комиссия ХII баптың ережелерiне сәйкес iс-қимыл жасайды.
2. Комиссияның шешiмi егер бұл туралы тараптардың арасында уағдаластыққа қол жеткiзiлген болса, түпкiлiктi және мiндеттi болып табылады, өзге жағдайда Комиссия ұсыныстамалық сипаттағы түпкiлiктi айқындама енгiзедi, оны тараптар iзгiлiк ерiктiлiгi рухында қарайды. Комиссия өзiнiң шешiмiнiң немесе айқындамасының негiздемесiн жазып бередi.
3. Комиссия өзiнiң шешiмiн немесе айқындамасын мүмкiн ең қысқа мерзiмде және өзi құрылған күннен бастап бiр жылдан соң, егер ол бұл мерзiмдi ұзарту қажет деп таппаса, одан кешiктiрмей енгiзедi.
4. Комиссия өзiнiң шешiмiн немесе айқындамасын жариялайды. Ол сондай-ақ Тараптардың әрқайсысы куәландырған өзiнiң шешiмiнiң немесе айқындамасының көшiрмесiн Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына да бередi.

ХХ бап

Талаптарды қарау жөнiндегi комиссияның жұмысына байланысты шығыстар, егер Комиссия өзге шешiм енгiзбесе, Тараптардың арасында теңдей бөлiнедi.

ХХI бап

Егер ғарыш объектiсi келтiрген залал адамдардың өмiрi үшiн үлкен ауқында қатер төндiретiн болса немесе халықтың өмiр жағдайына немесе өмiрлiк маңызы бар орталықтардың қызметiне елеулi көрiнiс берсе, онда қатысушы мемлекеттер және, атап айтқанда, ұшырушы мемлекет залал келтiрiлген мемлекетке, соңғысы бұл жөнiнде өтiнiш жасаса, оған тиiстi сөзсiз көмек берудiң мүмкiншiлiк зерделейдi. Алайда бұл қатысушы мемлекеттердiң осы Конвенциядан туындайтын құқықтарын немесе мiндеттерiн қозғамайды.

ХХII бап

1. Осы Конвенцияда, XXIV-XXVII баптарды қоспағанда, мемлекеттерге сiлтеме жасау, егер бұл ұйым осы Конвенцияда көзделген құқықтар мен мiндеттердi өзiме қабылдаймын деп мәлiмдесе, егер осы ұйымның көпшiлiк қатысушы мемлекеттерi осы Конвенцияның және Айды және басқа да аспан денелерiн қоса алғанда, ғарыш кеңiстiгiн зерттеу мен пайдалану жөнiндегi мемлекеттердiң қызметiнiң принциптерi туралы шарттың қатысушы мемлекеттерi болып табылса, кез келген халықаралық үкiметаралық ұйымға қатысты ретiнде қаралады.
2. Осы Конвенцияның қатысушысы болып табылатын кез келген осындай ұйымның мүше мемлекеттерi ұйымның алдыңғы тармаққа сәйкес жасаған мәлiмдемесiн қамтамасыз ету үшiн барлық қажеттi шараларды қолданады.
3. Егер қандай да бiр болмасын халықаралық үкiметаралық ұйым осы Конвенцияның ережелерiне сәйкес залал үшiн жауапкершiлiкте болса, онда осы ұйым және оны Конвенцияның қатысушылары болып табылатын оның мүше мемлекеттерi бiрлескен жауапкершiлiкте болады, алайда бұл ретте мынадай шарттарды сақтайды:
а) осындай залал үшiн өтем туралы кез келген талап бiрiншi кезекте осы ұйымға берiледi;
b) егер ұйым алты айдың iшiнде осындай залал үшiн өтем ретiнде келiсiлген немесе белгiленген соманы төлемесе, онда талап қоюшы мемлекет осы жағдайда ғана осы Конвенцияның қатысушылары болып табылатын осы ұйымның мүше мемлекеттерiне осы соманы төлеуi үшiн жауапкершiлiгi туралы мәселе қоя алады.
4. Осы Конвенцияның ережелерiне орай осы баптың 1-тармағына сәйкес мәлiмдеме жасаған қандай да болмасын ұйымға келтiрiлген залал үшiн өтем төлеу туралы кез келген талапты осы Конвенцияның қатысушысы болып табылатын осы ұйымға мүше мемлекет тапсырады.

ХХIII бап

1. Осы Конвенцияның ережелерi осы келiсiмдердiң қатысушы мемлекеттерiнiң арасындағы қатынастар туралы басқа қолданылып жүрген халықаралық келiсiмдердi қозғамайды.
2. Осы Конвенцияның ешбiр ережесi мемлекеттердiң оның ережелерiн растайтын толықтыратын немесе кеңейтетiн келiсiмдер жасауына кедергi жасамайды.

XXIV бап

1. Осы Конвенция барлық мемлекеттердiң қол қоюы үшiн ашық. Осы баптың 3-тармағына сәйкес осы Конвенцияның күшiне енуiне дейiн оған қол қоймаған кез келген мемлекет оған кез келген уақытта қосыла алады.
2. Осы Конвенция оған қойған мемлекеттердiң бекiтуiне жатады. Бекiту грамоталары мен қосулы туралы құжаттар Ұлыбритания және Солтүстiк Ирландия Құрама Корольдiгi, Америка Құрама Штаттары және Советтiк Социалистiк Республикалар Одағы Үкiметтерiне сақтауға өткiзiледi, олар осымен депозитарий үкiметтер ретiнде тағайындалады.
3. Осы Конвенция бесiншi бекiту грамотасы сақтауға өткiзiлген соң күшiне енедi.
4. Осы Конвенция күшiне енген соң бекiту грамоталары немесе қосылуы туралы құжаттары сақтауға өткiзiлетiн мемлекеттер үшiн ол олардың бекiту грамоталары немесе қосылуы туралы құжаттары сақтауға өткiзiлген күнi күшiне енедi.
5. Депозитарий мемлекеттер осы Конвенцияға барлық қол қойғандарды және оған қосылған мемлекеттердi әрқайсының қол қойған күнi туралы, әрбiр бекiту грамотасының және қосылуы туралы құжаттардың сақтауға өткiзiлген күнi туралы, осы Конвенцияның күшiне ену күнi туралы, сондай-ақ басқа да хабарламалар туралы дереу хабарландырады.
6. Осы Конвенцияны Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Жарғысының 102-бабына сәйкес депозитарий мемлекеттер тiркейдi.

XXV бап

Конвенцияның кез келген қатысушы мемлекетi осы Конвенцияға түзетулер ұсына алады. Түзетулер осы түзетулердi қабылдаушы, Конвенцияның әрбiр қатысушы мемлекетi үшiн оларды Конвенцияның көпшiлiк қатысушы мемлекеттерi қабылдағаннан кейiн, Конвенцияның әрбiр қалған қатысушы мемлекетi үшiн олар осы түзетулердi қабылдаған күнi күшiне енедi.

XXVI бап

Осы Конвенция күшiне енген соң он жылдан кейiн оны қайта қарау туралы мәселе Конвенцияны қолдану тәжiрибесiнiң негiзiнде ол өзгертудi қажет ете ме деген туралы мәселенi қарау үшiн бiрiккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясының алдын ала күн тәртiбiне енгiзiледi. Алайда Конвенция күшiне енген соң бес жылдан кейiн кез келген уақытта қатысушы мемлекеттердiң үштен бiрiнiң өтiнiшi бойынша және қатысушы мемлекеттердiң көпшiлiгiнiң келiсiмiмен осы Конвенцияны қайта қарау мақсатында қатысушы мемлекеттердiң конференциясы шақырылады.

XXVII бап

Конвенцияның кез келген қатысушы мемлекетi өзiнiң Конвенциядан шығатыны туралы ол күшiне енген соң бiр жылдан кейiн депозитарий мемлекеттердi жазбаша хабарландыру жолымен мәлiмдей алады. Мұндай шығу осы хабарламаны алған күннен бастап бiр жыл өткен соң күшке ие болады.

XXVIII бап

Ағылшын, испан, қытай, орыс және француз мәтiндерi бiрдей болып табылатын осы Конвенция депозитарий мемлекеттердiң архивiне сақтауға тапсырылады. Осы Конвенцияның тиiстi түрде куәландырылған көшiрмелерiн депозитарий үкiметтер Конвенцияға қол қойған және оған қосылған мемлекеттердiң үкiметтерiне жiберетiн болады.
ОСЫНЫ КУӘЛАНДЫРУҒА тиiстi түрде уәкiлеттiк берiлген төмендегi қол қоюшылар осы Конвенцияға қол қойды.
Москва, Лондон және Вашингтон қалаларында мың тоғыз жүз жетпiс екiншi жылы наурыздың 29-ы күнi үш данада ЖАСАЛДЫ.

Ұлттық Аэроғарыш Агенттiгi
Бас директорының орынбасары

О присоединении Республики Казахстан к Конвенции о международной ответственности за ущерб, причиненный космическими объектами

Закон Республики Казахстан от 15 мая 1997 г. N 107-I

Республике Казахстан присоединиться к Конвенции о международной

ответственности за ущерб, причиненный космическими объектами,

подписанной в городах Москве, Лондоне и Вашингтоне 29 марта 1972

года.

Президент

Республики Казахстан

Конвенция о международной ответственности за ущерб,

причиненный космическими объектами

Государства-участники настоящей Конвенции,

признавая общую заинтересованность всего человечества в дальнейшем исследовании и использовании космического пространства в мирных целях,
напоминая о Договоре о принципах деятельности государств по исследованию и использованию космического пространства, включая Луну и другие небесные тела,
принимая во внимание, что, несмотря на меры предосторожности, которые должны принимать государства и международные межправительственные организации, занимающиеся запуском космических объектов, эти объекты могут иногда причинять ущерб,
признавая необходимость разработки эффективных международных правил и процедур относительно ответственности за ущерб, причиненный космическими объектами, и обеспечения, в частности, безотлагательной выплаты на основании положений настоящей Конвенции полной и справедливой компенсации жертвам такого ущерба,
полагая, что установление таких правил и процедур будет содействовать укреплению международного сотрудничества в области исследования и использования космического пространства в мирных целях,
согласились о нижеследующем:

Статья I

Для целей настоящей Конвенции:
а) термин "ущерб" означает лишение жизни, телесное повреждение или иное повреждение здоровья; либо уничтожение или повреждение имущества государств, либо физических или юридических лиц или имущества международных межправительственных организаций;
b) термин "запуск" включает попытку запуска;
с) термин "запускающее государство" означает:
i) государство, которое осуществляет или организует запуск космического объекта;
ii) государство, с территории или установок которого осуществляется запуск космического объекта;
d) термин "космический объект" включает составные части космического объекта, а также средства его доставки и его части.

Статья II

Запускающее государство несет абсолютную ответственность за выплату компенсации за ущерб, причиненный его космическим объектом на поверхности Земли или воздушному судну в полете.

Статья III

Если в любом месте, помимо поверхности Земли, космическому объекту одного запускающего государства либо лицам или имуществу на борту такого космического объекта причинен ущерб космическим объектом другого запускающего государства, последнее несет ответственность только в случае, когда ущерб причинен по его вине или по вине лиц, за которых оно отвечает.

Статья IV

1. Если в любом месте, помимо поверхности Земли, космическому объекту одного запускающего государства либо лицам или имуществу на борту такого объекта причинен ущерб космическим объектом другого запускающего государства и тем самым причиняется ущерб третьему государству либо его физическим или юридическим лицам, то два первых государства несут солидарную ответственность перед этим третьим государством в нижеследующих пределах:
а) если ущерб причинен третьему государству на поверхности Земли или воздушному судну в полете, то их ответственность перед третьим государством является абсолютной;
Ь) если ущерб причинен космическому объекту третьего государства либо лицам или имуществу на борту такого космического объекта в любом месте, помимо поверхности Земли, то их ответственность перед третьим государством определяется на основании вины любого из первых двух государств или на основании вины лиц, за которых отвечает любое из этих двух государств.
2. Во всех случаях солидарной ответственности, упомянутых в пункте 1 настоящей статьи, бремя компенсации за ущерб распределяется между двумя первыми государствами соразмерно степени их вины; если степень вины каждого из этих государств установить невозможно, то бремя компенсации за ущерб распределяется между ними поровну. Такое распределение не затрагивает права третьего государства требовать всей компенсации за ущерб на основании настоящей Конвенции от любого из запускающих государств или всех запускающих государств, которые несут солидарную ответственность.

Статья V

1. Когда два государства или более совместно производят запуск космического объекта, они несут солидарную ответственность за любой причиненный ущерб.
2. Запускающее государство, которое выплатило компенсацию за ущерб, имеет право регрессного требования к остальным участникам совместного запуска. Участники совместного запуска могут заключать соглашения о распределении между собой финансовых обязательств, по которым они несут солидарную ответственность. Такие соглашения не затрагивают права государства, которому причинен ущерб, требовать всей компенсации за ущерб на основании настоящей Конвенции от любого из запускающих государств или всех запускающих государств, которые несут солидарную ответственность.
3. Государство, с территории или установок которого производится запуск космического объекта, рассматривается в качестве участника совместного запуска.

Статья VI

1. При условии соблюдения положений пункта 2 настоящей статьи освобождение от абсолютной ответственности предоставляется в той мере, в какой запускающее государство докажет, что ущерб явился полностью или частично результатом грубой небрежности либо действия или бездействия совершенных с намерением нанести ущерб, со стороны государства-истца, либо физических или юридических лиц, которых оно представляет.
2. Никакого освобождения не предоставляется в случаях, когда ущерб явился результатом деятельности запускающего государства, которая не соответствует международному праву, включая, в частности, Устав Организации Объединенных Наций и Договор о принципах деятельности государств по исследованию и использованию космического пространства, включая Луну и другие небесные тела.

Статья VII

Положения настоящей Конвенции не применяются к случаям ущерба, причиненного космическим объектом запускающего государства:
а) гражданам этого запускающего государства;
b) иностранным гражданам в то время, когда они участвуют в операциях, связанных с этим космическим объектом, со времени его запуска или на любой последующей стадии вплоть до его спуска, или в то время, когда они находятся по приглашению этого запускающего государства в непосредственной близости от района запланированного запуска или возвращения объекта.

Статья VIII

1. Государство, которому причинен ущерб либо физическим или юридическим лицам которого причинен ущерб, может предъявить запускающему государству претензию о компенсации за такой ущерб.
2. Если государство гражданства потерпевшей стороны не предъявило претензии, то другое государство может предъявить запускающему государству претензию в отношении ущерба, причиненного на его территории любому физическому или юридическому лицу.
3. Если ни государство гражданства потерпевшей стороны, ни государство, на территории которого был причинен ущерб, не предъявили претензии или не уведомили о своем намерении предъявить претензию, то другое государство может предъявить запускающему государству претензию в отношении ущерба, который причинен лицам. постоянно проживающим на его территории.

Статья IX

Претензия о компенсации за ущерб предъявляется запускающему государству по дипломатическим каналам. Если государство не поддерживает дипломатических отношений с соответствующим запускающим государством, оно может обратиться к другому государству с просьбой предьявить его претензию этому запускающему государству или каким-либо иным образом представлять его интересы на основании настоящей Конвенции. Оно может также предьявить претензию через Генерального секретаря Организации Объединенных Наций при условии, что как государство-истец, так и запускающее государство являются членами Организации Объединенных Наций.

Статья Х

1. Претензия о компенсации за ущерб может быть предъявлена запускающему государству по прошествии не более одного года с даты причинения ущерба или установления запускающего государства, которое несет ответственность за ущерб.
2. Однако, если государству не известно о причинении ущерба или если оно не смогло установить запускающее государство, которое несет ответственность за ущерб, то это первое государство может предъявить претензию в течение одного года с даты, когда ему стали известны указанные выше факты; этот период, однако, ни в коем случае не превышает одного года с даты, когда, по разумным предположениям, такое государство могло узнать об этих фактах, приложив должные усилия.
3. Сроки, определенные в пунктах 1 и 2 настоящей статьи, применяются даже в том случае, когда полный объем ущерба может быть не известен. Однако в этом случае государство-истец имеет право пересмотреть претензию и представить дополнительную документацию по истечении таких сроков, но не позднее одного года после того, как стал известен полный объем ущерба.

Статья XI

1. Для предъявления запускающему государству претензии о компенсации за ущерб на основании настоящей Конвенции не требуется, чтобы государство-истец либо физические или юридические лица, которых оно представляет, предварительно исчерпали местные средства удовлетворения претензии, которые могут иметься в их распоряжении.
2. Никакое положение настоящей Конвенции не препятствует государству либо физическим или юридическим лицам, которых оно может представлять, возбудить иск в судах либо и административных трибуналах или органах запускающего государства. Государство, однако, не имеет права предъявлять на основании настоящей Конвенции претензию о возмещении того же ущерба, в отношении которого возбужден иск в судах либо в административных трибуналах или органах запускающего государства или же на основании другого международного соглашения, обязательного для заинтересованных государств.

Статья XII

Компенсация, которую запускающее государство обязано выплатить на основании настоящей Конвенции за причиненный ущерб, определяется в соответствии с международным правом и принципами справедливости, с тем чтобы обеспечить возмещение ущерба, восстанавливающее физическому или юридическому лицу, государству или международной организации, от имени которых предъявляется претензия, положение, которое существовало бы, если бы ущерб не был причинен.

Статья XIII

Если государство-истец и государство, которое должно выплатить компенсацию на основании настоящей Конвенции, не приходят к соглашению относительно иной формы компенсации, то эта компенсация выплачивается в валюте государства истца или, по просьбе такого государства, в валюте государства, которое должно выплатить компенсацию.

Статья XIV

Если урегулирование претензии не достигнуто путем дипломатических переговоров, как это предусмотрено в Статье IХ, в течение одного года с даты, когда государство-истец уведомляет запускающее государство, что оно представило документацию по своей претензии, заинтересованные стороны создают по требованию любой из сторон Комиссию по рассмотрению претензий.

Статья XV

1. Комиссия по рассмотрению претензий состоит из трех членов: члена Комиссии, назначаемого государством-истцом, члена Комиссии, назначаемого запускающим государством, и председателя, выбираемого совместно двумя сторонами. Каждая сторона производит соответствующее назначение в двухмесячный срок с даты предъявления требования о создании Комиссии по рассмотрению претензий.
2. Если в течение четырех месяцев с даты предъявления требования о создании Комиссии не достигнуто согласие относительно выбора председателя, любая из сторон может обратиться к Генеральному секретарю Организации Объединенных Наций с просьбой назначить председателя в течение последующего двухмесячного периода.

Статья XVI

1. Если одна из сторон не производит соответствующего назначения в течение установленного периода, председатель по просьбе другой стороны выступает в качестве единоличной Комиссии по рассмотрению претензий.
2. Любая вакансия, которая может открыться в Комиссии по любой причине, заполняется с соблюдением той же процедуры, которая принята для первоначальных назначений в состав Комиссии.
3. Комиссия сама устанавливает процедуру своей работы.
4. Комиссия определяет место или места, в которых она будет проводить свою работу, и принимает решения по всем административным вопросам.
5. За исключением решений или определений, выносимых единоличной Комиссией, все решения и определения комиссии выносятся большинством голосов.

Статья XVII

Никакого увеличения состава Комиссии по рассмотрению претензий не производится по той причине, что два государства-истца или запускающих государства или более выступают совместно по любому из рассматриваемых Комиссией дел. Выступающие совместно государства-истцы коллективно назначают одного члена Комиссии таким же образом и с соблюдением таких же условий, как и в случае, когда претензию выдвигает одно государство. Когда совместно выступают два запускающих государства или более, они таким же образом коллективно назначают одного члена Комиссии. Если государства-истцы или запускающие государства не проводят соответствующих назначений в течение установленного периода, председатель выступает в качестве единоличной Комиссии.

Статья XVIII

Комиссия по рассмотрению претензий устанавливает обоснованность претензии о компенсации и определяет сумму компенсации, если она подлежит выплате.

Статья XIX

1. Комиссия по рассмотрению претензий действует в соответствии с положениями Статьи ХII.
2. Решение Комиссии является окончательным и обязательным, если об этом была достигнута договоренность между сторонами: в ином случае Комиссия выносит окончательное определение рекомендательного характера, которое стороны рассматривают в духе доброй воли. Комиссия излагает обоснование своего решения или определения.
3. Комиссия выносит свое решение или определение в возможно кратчайший срок и не позднее, чем через год с даты ее создания, если она не сочтет необходимым продлить этот срок.
4. Комиссия опубликовывает свое решение или определение. Она передает заверенную копию своего решения или определения каждой из сторон, а также Генеральному секретарю Организации Объединенных Наций.

Статья XX

Расходы, связанные с работой Комиссии по рассмотрению претензий, распределяются поровну между сторонами, если Комиссия не выносит иного решения.

Статья XXI

Если ущерб, причиненный космическим объектом, представляет в больших масштабах угрозу для жизни людей или серьезно отражается на условиях жизни населения или деятельности жизненно важных центров, то государства-участники, и в частности запускающее государство, изучают возможность безотлагательного предоставления соответствующей помощи государству, которому причинен ущерб, когда последнее обращается с просьбой об этом. Однако это не затрагивает прав или обязанностей государств-участников, вытекающих из настоящей Конвенции.

Статья XXII

1. В настоящей Конвенции, за исключением Статей ХХIV-ХХVII, ссылки на государства рассматриваются как относящиеся к любой международной межправительственной организации, которая осуществляет космическую деятельность, если эта организация заявляет, что она принимает на себя права и обязанности, предусмотренные настоящей Конвенцией, и если большинство государств-членов этой организации являются государствами-участниками настоящей Конвенции и Договора о принципах деятельности государств по исследованию и использованию космического пространства, включая Луну и другие небесные тела.
2. Государства члены любой такой организации, являющиеся участниками настоящей Конвенции, принимают все необходимые меры для обеспечения того, чтобы эта организация сделала заявление в соответствии с предыдущим пунктом.
3. Если какая-либо международная межправительственная организация ответственна за ущерб в соответствии с положениями настоящей Конвенции, то эта организация и те из ее государств-членов, которые являются участниками настоящей Конвенции, несут солидарную ответственность, при соблюдении, однако, следующих условий:
а) любая претензия о компенсации за такой ущерб предъявляется в первую очередь этой организации;
Ь) если организация в течение шести месяцев не выплатила суммы, согласованной или установленной в качестве компенсации за такой ущерб, то только в этом случае государство-истец может поставить вопрос об ответственности государств-членов этой организации, являющихся участниками настоящей Конвенции, за уплату этой суммы.
4. В соответствии с положениями настоящей Конвенции любая претензия о выплате компенсации за ущерб, причиненный какой-либо организации, которая сделала заявление в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи, представляется государством-членом этой организации, являющимся участником настоящей Конвенции.

Статья XXIII

1. Положения настоящей Конвенции не затрагивают других действующих международных соглашений об отношениях между государствами-участниками этих соглашений.
2. Никакое положение настоящей Конвенции не препятствует заключению государствами международных соглашений, подтверждающих, дополняющих или расширяющих ее положения.

Статья XXIV

1. Настоящая Конвенция открыта для подписания всеми государствами. Любое государство, которое не подпишет настоящей Конвенции до вступления ее в силу в соответствии с пунктом 3 настоящей статьи, может присоединиться к ней в любое время.
2. Настоящая Конвенция подлежит ратификации государствами, подписавшими ее. Ратификационные грамоты и документы о присоединении сдаются на хранение правительствам Соединенного Королевства Великобритании и Северной Ирландии, Соединенных Штатов Америки и Союза Советских Социалистических Республик, которые настоящим назначаются в качестве правительств-депозитариев.
3. Настоящая Конвенция вступает в силу после сдачи на хранение пятой ратификационной грамоты.
4. Для государств, ратификационные грамоты или документы о присоединении которых будут сданы на хранение после вступления в силу настоящей Конвенции, она вступает в силу в день сдачи на хранение их ратификационных грамот или документов о присоединении.
5. Правительства-депозитарии незамедлительно уведомляют все подписавшие настоящую Конвенцию и присоединившиеся к ней государства о дате каждого подписания, о дате сдачи на хранение каждой ратификационной грамоты и документа о присоединении, о дате вступления в силу настоящей Конвенции, а также о других уведомлениях.
6. Настоящая Конвенция регистрируется правительствами-депозитариями в соответствии со статьей 102 Устава Организации Объединенных Наций.

Статья XXV

Любое государство-участник Конвенции может предлагать поправки к настоящей Конвенции. Поправки вступают в силу для каждого государства-участника Конвенции, принимающего эти поправки, после принятия их большинством государств-участников Конвенции, а впоследствии для каждого оставшегося государства-участника Конвенции в день принятия им этих поправок.

Статья XXVI

Через десять лет после вступления в силу настоящей Конвенции вопрос о ее пересмотре будет включен в предварительную повестку дня Генеральной Ассамблеи Организации Объединенных Наций, с тем чтобы на основе опыта применения Конвенции рассмотреть вопрос о том, нуждается ли она в изменении. Однако в любое время через пять лет после вступления Конвенции в силу по просьбе одной трети государств-участников и с согласия большинства государств-участников созывается конференция государств-участников с целью пересмотра настоящей Конвенции.

Статья XXVII

Любое государство-участник Конвенции может уведомить о своем выходе из Конвенции через год после вступления ее в силу путем письменного уведомления правительств-депозитариев. Такой выход приобретает силу по истечении одного года со дня получения этого уведомления.

Статья XXVIII

Настоящая Конвенция, английский, испанский, китайский, русский и французский тексты которой являются равно аутентичными, сдается на хранение в архивы правительств-депозитариев. Должным образом заверенные копии настоящей Конвенции будут препровождены правительствами-депозитариями правительствам государств, подписавших Конвенцию и присоединившихся к ней.

В УДОСТОВЕРЕНИЕ ЧЕГО нижеподписавшиеся, должным образом на то уполномоченные, подписали настоящую Конвенцию.

СОВЕРШЕНО в трех экземплярах в городах Москве, Лондоне и Вашингтоне марта 29 дня, тысяча девятьсот семьдесят второго года.