Қазақстан Республикасы, Қырғыз Республикасы және Өзбекстан Республикасы арасындағы Мәңгiлiк достық туралы шартты бекiту туралы

Қазақстан Республикасының Заңы 1998 жылғы 29 маусым N 242

Бiшкекте 1997 жылғы 10 қаңтарда қол қойылған Қазақстан Республикасы, Қырғыз Республикасы және Өзбекстан Республикасы арасындағы Мәңгiлiк достық туралы шарт бекiтiлсiн.

Қазақстан Республикасының
Президентi

Қазақстан Республикасы, Қырғыз Республикасы және
Өзбекстан Республикасы арасындағы Мәңгілік достық туралы
Шарт

(ҚР халықаралық шарттары бюллетені, 2000 ж., N 1, 14-құжат) (1999 жылғы 15 ақпанда күшіне енді - "Дипломатия жаршысы" ж., Арнайы шығарылым N 2, 2000 жылғы қыркүйек, 87 бет)


Бұдан әрi қарай "Мәртебелi Уағдаласушы Тараптар" деп аталатын Қазақстан Республикасы, Қырғыз Республикасы және Өзбекстан Республикасы,
үш мемлекеттің тарихи қалыптасқан берiк байланыстарына сүйене отырып,
Мәртебелi Уағдаласушы Тараптар арасындағы достық қатынастарды, тату-тәттi көршiлiктi, ынтымақтастықты және өзара көмектi нығайту олардың халықтарының түпкiлiктi мүдделерiне сай келедi, бейбiтшiлiк пен қауiпсiздiк iсiне қызмет етедi деп санай отырып,
халықаралық құқық нормаларына, ең алдымен БҰҰ Жарғысының, Хельсинки Қорытынды Актiсiнің және ЕҚЫҰ шеңберiнде қабылданған басқа да құжаттардың мақсаттары мен принциптерiне өздерiнiң адалдығын қуаттай отырып,
өз халықтарының экономикалық дамуы мен рухани өркендеуiнiң негiзi болып табылатын аймақтағы саяси тұрақтылық пен ұлтаралық келiсiм үшiн жауапкершiлiктерiн түсiне отырып,
Бiртұтас экономикалық кеңiстiк шеңберiнде үш елдің экономикалық ынтымақтастығын тереңдете түсу, оны бұдан әрi қарай дамыту үшiн қолайлы жағдайлар жасау, барлық меншiк нысанындағы шаруашылық субъектiлерi арасында тiкелей байланыстар орнату қажет деп санай отырып,
тарих, мәдениет, тiл мен дәстүрлер тамырластығына негiзделген үш мемлекет арасындағы достық қарым-қатынастарын одан әрi нығайту мақсатында мына төмендегілер жөнiнде уағдаласты:

1-бап

Бауырлас және достас мемлекеттер бола отырып, Қазақстан Республикасы, Қырғыз Республикасы және Өзбекстан Республикасы өз қарым-қатынастарын кең көлемдегi ынтымақтастық пен өзара сенiм негiзiнде құрады.
Мәртебелi Уағдаласушы Тараптар тәуелсiздiктi, егемендiктi, аумақтық тұтастықты және мемлекеттiк шекаралардың мызғымастығын сыйлау, бiр-бiрiнiң iшкi iстерiне қол сұқпау, тең құқықтылық және өзара тиiмдiлiк принциптерi негiзiнде қарым-қатынастарын дамытатын болады.

2-бап

Мәртебелi Уағдаласушы Тараптар ең алдымен тәуелсiздiк пен егемендiкке, аумақтық тұтастыққа және тәуелсiз саясат жүргiзуге қатер төнуiн болдырмау мәселелерiнде жан-жақты қолдау көрсете отырып, ынтымақтастықты дамытатын болады.

3-бап

Мәртебелi Уағдаласушы Тараптар басқа Мәртебелi Уағдаласушы Тараптарға қарсы басқыншылық немесе дұшпандық әрекет мақсатында өз аумағын пайдалануға жол бермеуге мiндеттенедi.
Мәртебелi Уағдаласушы Тараптардың бiреуiнiң пiкiрiнше басқа мемлекеттер тарапынан қарулы басқыншылық қатерiн төндiретiн жағдай туындайтын болса, Мәртебелi Уағдаласушы Тараптар мұндай жағдайды бейбiт реттеуге жәрдемдесетiн шаралар қабылдау мақсатында, сондай-ақ бiрлескен қорғанысты қамтамасыз ету үшiн үш жақты негiзде, сондай-ақ өздерi қатысушылары болып табылатын халықаралық ұйымдар шеңберiнде де тез арада бiр-бiрiмен тиiстi консультациялар өткiзедi.

4-бап

Үш жақты қарым-қатынастарды қалыпты дамытуды қамтамасыз ету, халықаралық аймақтық проблемалар бойынша пiкiрлер алмасу мақсатында Мәртебелi Уағдаласушы Тараптар әртүрлi деңгейлерде өзара консультациялар өткiзетiн болады.
Консультациялар барысында Мәртебелi Уағдаласушы Тараптар оларды Тараптар мүшелерi болып табылатын халықаралық ұйымдарда қарау кезiнде Мәртебелi Уағдаласушы Тараптардың ортақ мүдделерiн қозғайтын аймақтық және ғаламдық мәселелер бойынша позицияларын келiсетiн болады.

5-бап

Мәртебелi Уағдаласушы Тараптар БҰҰ әлеуетiн барынша толық пайдалану мақсатында ынтымақтастықты жүзеге асыратын болады. Осы мақсатта Мәртебелi Уағдаласушы Тараптар бейбiтшiлiктi сақтауда және халықаралық қауiпсiздiк пен басқа да салаларда БҰҰ рөлiн нығайту үшiн барлық күш-жiгерлерiн жұмсайды.

6-бап

Мәртебелi Уағдаласушы Тараптар БҰҰ бiтiмгершiлiк күштерiнiң қызметi принциптерiнде миссияларын орындауға арналған, Бiрiккен Ұлттар Ұйымының қамқорлығымен Орталық Азия бiтiмгершiлiк күштерi батальонын құруға зор маңыз бередi және батальон қызметiн қамтамасыз ету үшiн барлық қажеттi шараларды қабылдайды.

7-бап

Жоғары Уағдаласушы Тараптар аймақтық ынтымақтастықты нығайту аймақ елдерiнiң игiлiгi мен қауiпсiздiгiне жәрдемдесетiнiне нық сенiмдi бола отырып, Орталық Азиядағы ынтымақтастықтың кеңеюiне көмектесетiн болады.
Мәртебелi Уағдаласушы Тараптар саяси, экономикалық және қаржыны қоса алғанда, ешқандай да күштеусiз аймақтық ынтымақтастықты жолға қою қажеттiлiгi туралы ортақ пiкiрге келдi.

8-бап

Мәртебелi Уағдаласушы Тараптардың тиiстi ведомстволары үш мемлекет арасындағы достық қатынастар мен ынтымақтастыққа қандай да болмасын зиян келтiрмейтiндей нысанда бiр-бiрiмен өзара бiрлесiп iс-әрекет етедi және даулы мәселелер пайда болған жағдайда оларды өзара сенiм мен түсiнiстiк рухында, егер осындай қажеттiлiк туса, үкiмет деңгейiнде келiсiм комиссияларын құру жолымен шешетiн болады.

9-бап

Мәртебелi Уағдаласушы Тараптар экономикалық, сауда қатынастарды, мәдениет, ғылым және технология салаларындағы байланыстарды кең ауқымды негiзде және ұзақ мерзiмдiк перспективаларды ескере отырып дамытатын болады.
Осы мақсатта Мәртебелi Уағдаласушы Тараптар елдер арасындағы тауарлардың, қызметтер мен капиталдың кең түрде және тиiмдi ауысуына бiрте-бiрте көшу үшiн қажеттi құқықтық, экономикалық, қаржы және сауда жағдайларын жасайды.
Мәртебелi Уағдаласушы Тараптар өнеркәсiп, ауыл шаруашылығы, көлiк, туризм, спорт, денсаулық сақтау, байланыс және телекоммуникациялар, энергетика, қоршаған ортаны қорғау салаларындағы ынтымақтастықты нығайтатын болады.

10-бап

Мәртебелi Уағдаласушы Тараптар Мәртебелi Уағдаласушы Тараптардың бiреуiне тұрғылықты тұру үшiн баратын өз азаматтарына Тараптардың ұлттық заңдарына сәйкес олардың өз меншiгiн, соның iшiнде өндiрiс құралдарына да меншiгiн еркiн пайдалану құқығын бередi.

11-бап

Мәртебелi Уағдаласушы Тараптар көлiк коммуникациясы, тауарлар транзитi және қызмет көрсету салаларындағы ынтымақтастықты қолайлы және өзара тиiмдi шарттар негiзiнде жүзеге асыратын болады.
Мәртебелi Уағдаласушы Тараптар өздерiнiң экономикалық потенциалын Трансазиялық темiр жол және автомобиль магистральдарын қалыптастыруда, сондай-ақ транзиттiк тасымалдар саласындағы ынтымақтастықты дамытуда пайдалану қажеттiгiн растайды.

12-бап

Мәртебелi Уағдаласушы Тараптар үш елдің мәдениет және бiлiм мекемелерi арасындағы байланыстарды, сондай-ақ мамандардармен алмасуларды көтермелейтiн болады. Мәртебелi Уағдаласушы Тараптардың әрқайсысы өз азаматтарының басқа Мәртебелi Уағдаласушы Тараптардың тiлiн, мәдениетiн, өнер шығармаларын, әдебиетiн және баспасын кең түрде үйренуге қол жеткiзудi қамтамасыз етедi.

13-бап

Мәртебелi Уағдаласушы Тараптар осы саладағы екiжақты және көпжақты шарттарға сәйкес әрекеттене отырып, экологиялық қауiпсiздiктi қамтамасыз етуге баса маңыз аударады.
Мәртебелi Уағдаласушы Тараптар қоршаған ортаның ластануын болдырмауды және табиғатты тиiмдi пайдалануды қамтамасыз ету үшiн қажеттi барлық шараларды қабылдайды. Олар бiрлескен арнаулы табиғат қорғау бағдарламалары мен жобаларды әзiрлеуге және жүзеге асыруға жәрдемдеседi.
Мәртебелi Уағдаласушы Тараптардың әрқайсысы адамдар тұрмыс-тiршiлiгiне қауiп төндiретiн экологиялық апаттар мен табиғат құбылыстары кезiнде басқа Тараптарға шұғыл көмек көрсететiн болады.
Мәртебелi Уағдаласушы Тараптар аймақтың, соның iшiнде, ең алдымен Әмудария және Сырдария өзендерi бассейндерiнiң, Арал теңiзiнiң бүлiнген экологиялық жүйесiнiң тепе-теңдiгiн қалпына келтiруге ұмтылатын болады.

14-бап

Мәртебелi Уағдаласушы Тараптар үш елдiң парламенттерi арасындағы байланыстардың кеңеюiне жәрдемдесетiн болады.

15-бап

Мәртебелi Уағдаласушы Тараптар олардың ұлтына, дiни нанымына немесе өзге де айырмашылықтарына қарамастан өз аумағында тұратын екiншi Тарап азаматтарының әлеуметтiк, экономикалық және мәдени құқықтарына, адам құқықтары жөнiндегi жалпыға танымал халықаралық нормаларға сәйкес еркiндiктерiне кепiлдiк бередi.

16-бап

Мәртебелi Уағдаласушы Тараптар халықаралық терроризммен, ұйымдасқан қылмыспен, есiрткi заттарды заңсыз сатушылықпен, қару-жарақ, сондай-ақ мәдениет пен өнер ескерткiштерi контрабандасымен және көлiк саласындағы және қылмыстың басқа да түрлерiмен күрестi ынтымақтаса отырып жүргiзетiн болады.

17-бап

Осы Шарт басқа мемлекеттерге қарсы бағытталмаған және ешқандай нысанда Мәртебелі Уағдаласушы Тараптардың басқа мемлекеттермен іс жүзіндегі екі жақты және көп жақты шарттарынан туындайтын қандай да болсын құқықтары мен міндеттеріне қатысы жоқ.

18-бап

Осы Шарт БҰҰ Жарғысының 102 бабына сәйкес БҰҰ Хатшылығында тіркелуге тиіс.

19-бап

Осы Шарт бекітілуге тиіс және Мәртебелі Уағдаласушы Тараптар бекіту грамоталарымен алмасқан күннен бастап күшіне енеді.
1997 жылғы 10 қаңтарда Бішкек қаласында үш данада, әрқайсысы қазақ, қырғыз, өзбек және орыс тілдерінде жасалды, сондай-ақ барлық мәтіндердің күші бірдей.

Қазақстан Қырғыз Республикасы Өзбекстан

Республикасы үшін үшін Республикасы үшін

О ратификации Договора о вечной дружбе между Республикой Казахстан, Кыргызской Республикой и Республикой Узбекистан

Закон Республики Казахстан 29 июня 1998 года № 242

Ратифицировать Договор о вечной дружбе между Республикой Казахстан, Кыргызской Республикой и Республикой Узбекистан, подписанный в Бишкеке 10 января 1997 года.

Президент
Республики Казахстан

Договор о вечной дружбе
между Республикой Казахстан, Кыргызской Республикой и
Республикой Узбекистан

(Бюллетень международных договоров РК, 2000 г., N 1, ст. 14) (Вступил в силу 15 февраля 1999 года - ж. "Дипломатический курьер", спецвыпуск N 2, сентябрь 2000 года, стр. 176)

Республика Казахстан, Кыргызская Республика и Республика Узбекистан, далее именуемые Высокие Договаривающиеся Стороны, опираясь на исторически сложившиеся прочные связи трех государств,
считая, что укрепление дружественных отношений, добрососедства, сотрудничества и взаимопомощи между Высокими Договаривающимися Сторонами отвечают коренным интересам своих народов, служит делу мира и безопасности,
подтверждая свою приверженность нормам международного права, прежде всего целям и принципам Устава ООН, Хельсинского Заключительного Акта и других документов, принятых в рамках ОБСЕ,
осознавая ответственность за политическую стабильность и межнациональное согласие в регионе, являющихся основой экономического развития и духовного возрождения своих народов,
считая необходимым углубление экономического сотрудничества трех стран в рамках Единого экономического пространства, создание благоприятных условий для его дальнейшего развития, установление прямых связей между хозяйствующими субъектами всех форм собственности,
с целью дальнейшего укрепления отношений вечной дружбы между тремя государствами, основанных на близости истории, культуры, языка и традиций,
договорились о нижеследующем:

Статья 1

Республика Казахстан, Кыргызская Республика и Республика Узбекистан, будучи братскими и дружественными государствами, строят свои отношения на основе широкомасштабного сотрудничества и взаимного доверия.
Высокие Договаривающиеся Стороны будут развивать отношения на основе уважения независимости, суверенитета, территориальной целостности и нерушимости государственных границ, принципов невмешательства во внутренние дела друг друга, равноправия и взаимной выгоды.

Статья 2

Высокие Договаривающиеся Стороны будут развивать сотрудничество, оказывая разностороннюю поддержку, в первую очередь, в вопросах предотвращения угрозы независимости и суверенитету, территориальной целостности и проведению независимой политики.

Статья 3

Высокие Договаривающиеся Стороны обязуются не допускать использование своей территории в целях вооруженной агрессии или враждебной деятельности против других Высоких Договаривающихся Сторон.
В случае возникновения ситуации, которая, по мнению одной из Высоких Договаривающихся Сторон, представляет собой угрозу вооруженного нападения со стороны других государств, Высокие Договаривающиеся Стороны незамедлительно проведут соответствующие консультации друг с другом как на трехсторонней основе, так и в рамках международных организаций, участниками которых они являются, с целью принятия мер, способствующих мирному урегулированию этой ситуации, а также обеспечения совместной обороны.

Статья 4

В целях обеспечения устойчивого развития трехсторонних отношений, обмена мнениями по международным региональным проблемам Высокие Договаривающиеся Стороны будут проводить взаимные консультации на различных уровнях.
В ходе консультаций Высокие Договаривающиеся Стороны будут согласовывать позиции по региональным и глобальным вопросам, затрагивающим общие интересы Высоких Договаривающихся Сторон, при рассмотрении их в международных организациях, членами которых Стороны являются.

Статья 5

Высокие Договаривающиеся Стороны будут осуществлять сотрудничество с целью наиболее полного использования потенциала ООН. С этой целью Высокие Договаривающиеся Стороны приложат все усилия для укрепления роли ООН в сохранении мира и международной безопасности и других сферах.

Статья 6

Высокие Договаривающиеся Стороны придают важное значение созданию под эгидой Организации Объединенных Наций Центральноазиатского батальона миротворческих сил, предназначенного для выполнения миссии на принципах деятельности миротворческих сил ООН и предпримут все необходимые меры для обеспечения деятельности батальона.

Статья 7

Высокие Договаривающиеся Стороны, будучи уверенными в том, что укрепление регионального сотрудничества способствует благополучию и безопасности стран региона, будут содействовать расширению регионального сотрудничества в Центральной Азии.
Высокие Договаривающиеся Стороны пришли к единому мнению о необходимости налаживания регионального сотрудничества без какого-либо принуждения, включая политическое, экономическое и финансовое.

Статья 8

Соответствующие ведомства Высоких Договаривающихся Сторон будут взаимодействовать друг с другом таким образом, чтобы не наносить в какой-либо форме ущерб отношениям дружбы и сотрудничества между тремя государствами, и в случае возникновения спорных вопросов, решать их в духе доверия и взаимопонимания путем создания согласительных комиссий на правительственном уровне, если в этом возникнет необходимость.

Статья 9

Высокие Договаривающиеся Стороны будут развивать экономические, торговые отношения, связи в области культуры, науки и технологии на широкой основе и с учетом долгосрочных перспектив.
С этой целью Высокие Договаривающиеся Стороны создадут необходимые правовые, экономические, финансовые и торговые условия для постепенного перехода к широкому и эффективному перемещению товаров, услуг и капитала между странами.
Высокие Договаривающиеся Стороны будут укреплять сотрудничество в сфере промышленности, сельского хозяйства, транспорта, туризма, спорта, здравоохранения, связи и телекоммуникации, энергетики, охраны окружающей среды.

Статья 10

Высокие Договаривающиеся Стороны предоставляют своим гражданам, выезжающим в одну из Высоких Договаривающихся Сторон для постоянного проживания, право свободно распоряжаться своей собственностью, в том числе и на средства производства в соответствии с национальным законодательством Сторон.

Статья 11

Высокие Договаривающиеся Стороны будут осуществлять сотрудничество в сфере развития транспортных коммуникаций, транзита товаров и услуг на благоприятных и взаимовыгодных условиях.
Высокие Договаривающиеся Стороны подтверждают необходимость использования их экономического потенциала в формировании Трансазиатской железнодорожной и автомобильной магистрали, а также развития сотрудничества в области транзитных перевозок.

Статья 12

Высокие Договаривающиеся Стороны будут поощрять контакты между культурными и образовательными учреждениями трех стран, а также обмен специалистами. Каждая из Высоких Договаривающихся Сторон обеспечивает своим гражданам широкий доступ к изучению языка, культуры, произведениям искусства, литературы и печати других Высоких Договаривающихся Сторон.

Статья 13

Высокие Договаривающиеся Стороны придают приоритетное значение обеспечению экологической безопасности, действуя в соответствии с двусторонними и многосторонними договорами в этой области.
Высокие Договаривающиеся Стороны предпримут необходимые меры для предотвращения загрязнения окружающей среды и обеспечения рационального природопользования. Они содействуют разработке и осуществлению совместных специальных природоохранных программ и проектов.
Каждая из Высоких Договаривающихся Сторон будет оказывать экстренную помощь другим Сторонам при экологических катастрофах и природных явлениях, создающих угрозу для жизнедеятельности населения.
Высокие Договаривающиеся Стороны будут стремиться к восстановлению равновесия нарушенных экосистем региона и, прежде всего, в бассейне рек Амударья и Сырдарья, Аральского моря.

Статья 14

Высокие Договаривающиеся Стороны будут содействовать расширению контактов между парламентами трех стран.

Статья 15

Каждая из Высоких Договаривающихся Сторон гарантирует гражданам других Сторон, проживающим на ее территории, независимо от их национальной принадлежности, вероисповедания или иных различий, социальные, экономические и культурные права и свободы в соответствии с общепризнанными международными нормами о правах человека.

Статья 16

Высокие Договаривающиеся Стороны будут сотрудничать в борьбе с международным терроризмом, организованной преступностью, незаконным оборотом наркотических веществ, контрабандой оружием, а также памятниками культуры и искусства, преступлениями в области транспорта и другими видами преступлений.

Статья 17

Настоящий Договор не направлен против других государств и ни в какой форме не затрагивает каких-либо прав и обязательств, вытекающих из существующих двусторонних и многосторонних договоров Высоких Договаривающихся Сторон с другими государствами.

Статья 18

В соответствии со статьей 102 Устава ООН настоящий Договор подлежит регистрации в Секретариате ООН.

Статья 19

Настоящий Договор подлежит ратификации и вступит в силу со дня обмена ратификационными грамотами Высокими Договаривающимися Сторонами.
Совершено в городе Бишкеке 10 января 1997 года в трех экземплярах, каждый на казахском, кыргызском, узбекском и русском языках, причем все тексты имеют одинаковую силу.