Об утверждении Плана по управлению пастбищами и их использованию по Акжарскому району на 2022-2023 годы

Решение Акжарского районного маслихата Северо-Казахстанской области от 28 января 2022 года № 14-3

      В соответствии с Законом Республики Казахстан от 20 февраля 2017 года "О пастбищах" Акжарский районный маслихат Северо-Казахстанской области РЕШИЛ:

      1. Утвердить План по управлению пастбищами и их использованию по Акжарскому району на 2022-2023 годы согласно приложению к настоящему решению.

      2. Настоящее решение вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

      Секретарь Акжарского районного маслихата А. Хоршат

  Приложение
  к решению Акжарского
  районного маслихата
  Северо-Казахстанской области
  от 28 января 2022 года
  № 14-3
  Утвержден
  решением Акжарского
  районного маслихата
  Северо-Казахстанской области
  от 28 января 2022 года
  № 14-3

План по управлению пастбищами и их использованию по Акжарскому району на 2022-2023 годы

      Настоящий план по управлению пастбищами и их использованию по Акжарскому району Северо-Казахстанской области на 2022-2023 годы (далее – план) разработан в соответствии с Законом Республики Казахстан от 20 февраля 2017 года "О пастбищах", Законом Республики Казахстан от 23 января 2001 года "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан", приказом Заместителя Премьер-Министра Республики Казахстан-Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 24 апреля 2017 года №173 "Об утверждении Правил рационального использования пастбищ" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 15090), приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 14 апреля 2015 года № 3-3/332 "Об утверждении предельно допустимой нормы нагрузки на общую площадь пастбищ" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 11064).

      План принимается в целях рационального использования пастбищ, устойчивого обеспечения потребности в кормах и предотвращения процессов деградации пастбищ.

      В плане учтены традиции выпаса сельскохозяйственных животных на соответствующей территории административно-территориальной единице.

      План содержит:

      1) схему (карту) расположения пастбищ на территории административно-территориальной единицы в разрезе категорий земель, собственников земельных участков и землепользователей на основании правоустанавливающих документов, согласно приложению 1 к настоящему плану;

      2) приемлемые схемы пастбищеоборотов, согласно приложению 2 к настоящему плану;

      3) карту с обозначением внешних и внутренних границ и площадей пастбищ, в том числе сезонных, объектов пастбищной инфраструктуры, согласно приложению 3 к настоящему плану;

      4) схему доступа пастбищепользователей к водоисточникам (озерам, рекам, прудам, копаням, оросительным или обводнительным каналам, трубчатым или шахтным колодцам), составленную согласно норме потребления воды, согласно приложению 4 к настоящему плану;

      5) схему перераспределения пастбищ для размещения поголовья сельскохозяйственных животных физических и (или) юридических лиц, у которых отсутствуют пастбища, и перемещения его на предоставляемые пастбища, согласно приложению 5 к настоящему плану;

      6) календарный график по использованию пастбищ, устанавливающий сезонные маршруты выпаса и передвижения сельскохозяйственных животных, согласно 6 к настоящему плану;

      7) иные требования, необходимые для рационального использования пастбищ на соответствующей административно-территориальной единице.

      План принят с учетом сведений о состоянии геоботанического обследования пастбищ, сведений о ветеринарно-санитарных объектах, данных о численности поголовья сельскохозяйственных животных с указанием их владельцев – пастбищепользователей, физических и (или) юридических лиц, данных о количестве гуртов, отар, табунов, сформированных по видам и половозрастным группам сельскохозяйственных животных, сведений о формировании поголовья сельскохозяйственных животных для выпаса на отгонных пастбищах, особенностей выпаса сельскохозяйственных животных на культурных и аридных пастбищах, сведений о сервитутах для прогона скота и иных данных, предоставленных государственными органами, физическими и (или) юридическими лицами.

      По административно-территориальному делению в Акжарском районе районе Северо-Казахстанской области имеются 12 сельских округов, 24 сельских населенных пунктов.

      Общая площадь территории Акжарского района Северо-Казахстанской области 804 317 га, из них пастбищные земли – 371786 га, в том числе по сельским округам.

Сельский округ

Общая площадь, га

В том числе пастбища

Кенащинский

33100

10623

Кишикаройский

78530

22289

Восходский

61120

14917

Улкен Караойский

72718

17400

Уялинский

47485

8912

Майский

36776

10958

Кулыкольский

58565

29175

Талшыкский

128328

76163

Айсаринский

72697

60645

Ленинградский

93098

57127

Алкатерекский

47852

33904

Акжаркынский

74047

29673

      По категориям земли подразделяются на:

      земли сельскохозяйственного назначения – 538576 га;

      земли населенных пунктов – 115691 га;

      земли промышленности, транспорта, связи, для нужд космической деятельности, обороны, национальной безопасности и иного несельскохозяйственного назначения – 7677 га;

      земли лесного фонда - 3586 га;

      земли водного фонда - 10114 га;

      земли запаса – 142036 га.

      Климат района резко континентальный, зима продолжительная с сильными ветрами, лето жаркое и сухое. Среднегодовая температура воздуха в январе – -15; -30°С, в июле +17; +30°С. Среднегодовое количество осадков составляет –231 мм.

      Растительный покров района- разнообразный, включает примерно 118 видов. Самые распространенные из них: зерновые и астроцветные травы.

      Почвенный покров территории района слагается в основном из обыкновенных и южных черноземов.

      В районе действуют 24 ветеринарных пунктов, 22 скотомогильников.

      Также в районе функционирует:

      - Молочный комплекс на 1000 дойных коров (фермерское хозяйство "Бекет");

      - Племенной репродуктор на 1500 голов крупного рогатого скота (фермерское хозяйство "Эрсалды");

      - Племенной репродуктор на 840 голов крупного рогатого скота (товарищество с ограниченной ответственностью "Береке Акжар"

      -Молочно-товарная ферма на 287 дойных голов крупного рогатого скота (товарищество с ограниченной ответственностью "Сут");

      В настоящее время в Акжарском районе насчитывается крупного рогатого скота- 28949 голов, мелкого рогатого скота- 50436 голов, лошадей- 17133 голов.

      Для обеспечения сельскохозяйственных животных по Акжарскому району имеются всего- 371 886 гектар пастбищных угодий. В черте населенного пункта числится 104191 гектар пастбищ, в землях запаса имеются 93912 гектар пастбищных угодий.

  Приложение 1
  к Плану по управлению
  пастбищами и их использованию
  по Акжарскому району
  на 2022-2023 годы

Схема (карта) расположения пастбищ на территории административно-территориальной единицы в разрезе категорий земель, собственников земельных участков и землепользователей на основании правоустанавливающих документов

     


  Приложение 2
  к Плану по управлению
  пастбищами и их использованию
  по Акжарскому району
  на 2022-2023 годы

Приемлемые схемы пастбищеоборотов

     


  Приложение 3
  к Плану по управлению
  пастбищами и их использованию
  по Акжарскому району
  на 2022-2023 годы

Карта с обозначением внешних и внутренних границ и площадей пастбищ, в том числе сезонных, объектов пастбищной инфраструктуры

     


  Приложение 4
  к Плану по управлению
  пастбищами и их использованию
  по Акжарскому району
  на 2022-2023 годы

Схема доступа пастбищепользователей к водоисточникам (озерам, рекам, прудам, копаням, оросительным или обводнительным каналам, трубчатым или шахтным колодцам), составленную согласно норме потребления воды

     


     

  Приложение 5
  к Плану по управлению
  пастбищами и их использованию
  по Акжарскому району
  на 2022-2023 годы

Схема перераспределения пастбищ для размещения поголовья сельскохозяйственных животных физических и (или) юридических лиц, у которых отсутствуют пастбища, и перемещения его на предоставляемые пастбища

     


  Приложение 6
  к Плану по управлению
  пастбищами и их использованию
  по Акжарскому району
  на 2022-2023 годы

Календарный график по использованию пастбищ, устанавливающий сезонные маршруты выпаса сельскохозяйственных животных

№ по порядку

Наименование сельского округа

Номера полей

1

2

3

4

1

Айсаринский

с 25 апреля по 24 июня однократное стравливание

с 25 июня по 24 августа однократное стравливание

с 25 августа по 22 октября однократное стравливание

Отдыхающее поле

2

Акжаркынский

Отдыхающее поле

с 25 апреля по 24 июня однократное стравливание

с 25 июня по 24 августа однократное стравливание

с 25 августа по 22 октября однократное стравливание

3

Алкатерекский

с 25 апреля по 24 июня однократное стравливание

Отдыхающее поле

с 25 июня по 24 августа однократное стравливание

с 25 августа по 22 октября однократное стравливание

4

Восходский

с 25 апреля по 24 июня однократное стравливание

с 25 июня по 24 августа однократное стравливание

Отдыхающее поле

с 25 августа по 22 октября однократное стравливание

5

Кишикаройский

с 25 апреля по 24 июня однократное стравливание

с 25 июня по 24 августа однократное стравливание

с 25 августа по 22 октября однократное стравливание

Отдыхающее поле

6

Кенащинский

Отдыхающее поле

с 25 апреля по 24 июня однократное стравливание

с 25 июня по 24 августа однократное стравливание

с 25 августа по 22 октября однократное стравливание

7

Кулыкольский

с 25 апреля по 24 июня однократное стравливание

Отдыхающее поле

с 25 июня по 24 августа однократное стравливание

с 25 августа по 22 октября однократное стравливание

8

Ленинградский

с 25 апреля по 24 июня однократное стравливание

с 25 июня по 24 августа однократное стравливание

Отдыхающее поле

с 25 августа по 22 октября однократное стравливание

9

Майский

с 25 апреля по 24 июня однократное стравливание

с 25 июня по 24 августа однократное стравливание

с 25 августа по 22 октября однократное стравливание

Отдыхающее поле

10

Улкен Караойский

Отдыхающее поле

с 25 апреля по 24 июня однократное стравливание

с 25 июня по 24 августа однократное стравливание

с 25 августа по 22 октября однократное стравливание

11

Талшыкский

с 25 апреля по 24 июня однократное стравливание

Отдыхающее поле

с 25 июня по 24 августа однократное стравливание

с 25 августа по 22 октября однократное стравливание

12

Уялинский

с 25 апреля по 24 июня однократное стравливание

с 25 июня по 24 августа однократное стравливание

Отдыхающее поле

с 25 августа по 22 октября однократное стравливание


Ақжар ауданы бойынша 2022-2023 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарын бекіту туралы

Солтүстік Қазақстан облысы Ақжар аудандық мәслихатының 2022 жылғы 28 қаңтардағы № 14-3 шешімі

      Қазақстан Республикасының 2017 жылғы 20 ақпандағы "Жайылымдар туралы" Заңына сәйкес Солтүстік Қазақстан облысының Ақжар аудандық мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ:

      1. Осы шешімнің қосымшасына сәйкес Ақжар ауданы бойынша 2022-2023 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспары бекітілсін.

      2. Осы шешім алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Ақжар аудандық мәслихат хатшысы А. Хоршат

  Солтүстік Қазақстан облысы
  Ақжар аудандық мәслихатының
  2022 жылғы 28 қаңтардағы
  № 14-3 шешіміне
  қосымша
  Солтүстік Қазақстан облысы
  Ақжар аудандық мәслихатының
  2022 жылғы 28 қаңтардағы
  № 14-3 шешімімен
  бекітілді

2022-2023 жылдарға арналған Ақжар ауданы бойынша жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспар

      Осы, 2022-2023 жылдарға арналған Солтүстік Қазақстан облысы Ақжар ауданы бойынша жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспар (бұдан әрі - жоспар) Қазақстан Республикасының 2017 жылғы 20 ақпандағы "Жайылымдар туралы" Заңына, Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтардағы "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" Заңына, Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары – Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2017 жылғы 24 сәуірдегі №173 "Жайылымдарды ұтымды пайдалану қағидаларын бекіту туралы" бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №15090 болып тіркелген), Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 14 сәуірдегі №3-3/332 "Жайылымдардың жалпы алаңына түсетін жүктеменің шекті рұқсат етілетін нормасын бекіту туралы" бұйрығына сәйкес әзірленді (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №11064 тіркелген).

      Жоспар жайылымдарды ұтымды пайдалану, жем-шөпке қажеттілікті тұрақты қамтамасыз ету және жайылымдардың тозу үрдісінің алдын алу мақсатында қабылданады.

      Жоспарда әкімшілік аумақтық бірліктің сәйкесті аумағында ауыл шаруашылық жануарларын жаю дәстүрі есепке алынған.

      Жоспар мазмұны:

      1) осы жоспардың 1 қосымшасына тиісті құқық белгілейтін құжаттар негізінде жер санаттары, жер учаскелерінің меншік иелері және жер пайдаланушылар бөлінісінде әкімшілік-аумақтық бірлік аумағында жайылымдардың орналасу схемасы (картасы);

      2) осы жоспардың 2 қосымшасына сәйкес жайылым айналымдарының қолайлы схемалары;

      3) осы жоспардың 3 қосымшасына сәйкес жайылымдардың, оның ішінде маусымдық жайылымдардың сыртқы және ішкі шекаралары мен алаңдары, жайылымдық инфрақұрылым объектілері белгіленген карта;

      4) осы жоспардың 4 қосымшасына сәйкес су тұтыну нормасына сәйкес құрылған жайылым пайдаланушылардың су көздерiне (көлдерге, өзендерге, тоғандарға, апандарға, суару немесе суландыру каналдарына, құбырлы немесе шахталы құдықтарға) қол жеткізу схемасы;

      5) осы жоспардың 5 қосымшасына сәйкес жайылымы жоқ жеке және (немесе) заңды тұлғалардың ауыл шаруашылығы жануарларының мал басын орналастыру үшін жайылымдарды қайта бөлу және оларды бөлінген жайылымдарға ауыстыру схемасы;

      6) осы жоспардың 6 қосымшасына сәйкес ауыл шаруашылығы жануарларын жаюдың және айдаудың маусымдық маршруттарын белгілейтін жайылымдарды пайдалану жөніндегі күнтізбелік кестесі;

      7) тиісті әкімшілік-аумақтық бірлікте жайылымдарды ұтымды пайдалану үшін қажетті өзге де талаптар.

      Жоспар жайылымдарды геоботаникалық зерттеп-қараудың жай-күйі туралы мәліметтер, ветеринариялық-санитариялық объектілер туралы мәліметтер, ауыл шаруашылығы жануарларының мал басы саны туралы иелері-жайылым пайдаланушыларды, жеке және (немесе) заңды тұлғаларды көрсетілген деректер, ауыл шаруашылығы жануарларының түрлері мен жыныстық жас топтары бойынша қалыптастырылған үйірлердің, отарлардың, табындардың саны туралы деректер, шалғайдағы жайылымдарда жаю үшін ауыл шаруашылығы жануарларының мал басын қалыптастыру туралы мәліметтер, екпе және аридтік жайылымдарда ауыл шаруашылығы жануарларын жаю ерекшеліктері, малды айдап өтуге арналған сервитуттар туралы мәліметтер, мемлекеттік органдар, жеке және (немесе) заңды тұлғалар берген өзге де деректер ескеріле отырып қабылданды.

      Әкімшілік-аумақтық бөлініс бойынша Солтүстік Қазақстан Ақжар облысы ауданында 12 ауылдық округ, 24 ауылдық елді-мекен орналасқан.

      Солтүстік Қазақстан облысы Ақжар ауданы аумағының жалпы көлемі 804317 га, оның ішінде жайылымдық жерлер – 371786 га, соның ішінде:

      ауылдық округтер бойынша

Ауылдық округ

Жалпы көлемі, га

Оның ішінде жайылымдар

Кеңашы

33100

10623

Кішіқарой

78530

22289

Восход

61120

14917

Үлкен Қараой

72718

17400

Ұялы

47485

8912

Май

36776

10958

Қулыкөл

58565

29175

Талшық

128328

76163

Айсары

72697

60645

Ленинград

93098

57127

Алқатерек

47852

33904

Ақжарқын

74047

29673

      Санаттар бойынша жерлер бөлінісі:

      ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлері – 538576 га;

      елді мекен жерлері – 115691 га;

      өнеркәсiп, көлiк, байланыс, ғарыш қызметі, қорғаныс, ұлттық қауіпсіздік мұқтажына арналған жерлер және ауыл шаруашылығына арналмаған өзге де жерлер – 7677 га;

      орман қорының жерлері – 3586 га;

      су қорының жерлері - 10114 га;

      қордағы жерлер - 142036 га.

      Ауданның ауа райы шұғыл конетиненталды, қысы созылмалы, қатты желімен және борандарымен, жазы – ыстық және құрғақ. Ауа температурасы каңтарда - 15-30 Цельсия градус, жазғы орташа ауа райы +17+30 Цельсия градусы. Орташа жылдық жауын- шашын мөлшері - 231 миллиметрді құрайды.

      Ауданның өсімдік жамылғысы сан түрлі, шамамен 118 түрі бар. Оның ішінде ең көп тараған түрі: бидай мен күрделі гүлді шөптер.

      Аудан аумағының топырақ жамылғысы қосындылы, негізінен кәдімгі және оңтүстікті қара топырақтардан тұрады.

      Ауданда 24 мал дәрігерлік пункт, 22 мал қорымы бар.

      Сондай-ақ ауданда:

      -1000 саумалы сиырға бейімделген сүт кешені ("Бекет" фермер қожалығы);

      -1500 бас ірі қара малға бейімделген асыл тұқымды репродуктор ("Эрсалды" фермер қожалығы);

      - 840 бас ірі қара малға бейімделген асыл тұқымды репродуктор ("Береке Акжар" жауапкершілігі шектеулі серіктестігі );

      -287 саумалы ірі қара малға бейімделген сүт-тауар фермасы ("Сүт" жауапкершілігі шектеулі серіктестігі).

      Қазіргі уақытта Ақжар ауданында 28949 бас ірі қара мал, 50436 бас қой-ешкі, 17133 бас жылқы бар.

      Ауылшаруашылық жануарларын қамтамасыз ету үшін Ақжар ауданы бойынша барлығы- 371886 гектар жайылымдық алқаптар бар. Елді-мекен шегіндегі жайылымдар - 104191 гектар, қордағы жерлерде 93912 гектар жайылымдық алқаптар бар.

  Ақжар ауданы бойынша
  2022-2023 жылдарға
  арналған жайылымдарды
  басқару және оларды пайдалану
  жөніндегі жоспарға
  1 қосымша

Құқық белгілейтін құжаттар негізінде жер санаттары, жер учаскелерінің меншік иелері және жер пайдаланушылар бөлінісінде әкімшілік-аумақтық бірлік аумағында жайылымдардың орналасу схемасы (картасы)

     


  Ақжар ауданы бойынша
  2022-2023 жылдарға
  арналған жайылымдарды
  басқару және оларды пайдалану
  жөніндегі жоспарға
  2 қосымша

Жайылым айналымдарының қолайлы схемалары

     


  Ақжар ауданы бойынша
  2022-2023 жылдарға
  арналған жайылымдарды
  басқару және оларды пайдалану
  жөніндегі жоспарға
  3 қосымша

Жайылымдардың, оның ішінде маусымдық жайылымдардың сыртқы және ішкі шекаралары мен алаңдары, жайылымдық инфрақұрылым объектілері белгіленген картасы

     


  Ақжар ауданы бойынша
  2022-2023 жылдарға
  арналған жайылымдарды
  басқару және оларды пайдалану
  жөніндегі жоспарға
  4 қосымша

Жайылым пайдаланушылардың су тұтыну нормасына сәйкес жасалған су көздеріне (көлдерге, өзендерге, тоғандарға, апандарға, суару немесе суландыру каналдарына, құбырлы немесе шахталы құдықтарға) қол жеткізу схемасы

     


  Ақжар ауданы бойынша
  2022-2023 жылдарға
  арналған жайылымдарды
  басқару және оларды пайдалану
  жөніндегі жоспарға
  5 қосымша

Жайылымы жоқ жеке және (немесе) заңды тұлғалардың ауыл шаруашылығы жануарларының мал басын орналастыру үшін жайылымдарды қайта бөлу және оны берілетін жайылымдарға ауыстыру схемасы

     


     

  Ақжар ауданы бойынша
  2022-2023 жылдарға
  арналған жайылымдарды
  басқару және оларды пайдалану
  жөніндегі жоспарға
  6 қосымша

Ауыл шаруашылығыжануарларын жоюдың және айдаудың маусымдық бағыттарын белгілейтін жайылымдардың пайдалану жөніндегі күнтізбелік кестесі

№ рет ретімен

Ауылдық округінің әкімі

Алқаптардың нөмірлері

1

2

3

4

1

Айсары

25 сәуірден бастап 24 маусымға дейін бір реттік таптау

25 маусымнан бастап 24 тамызға дейін бір реттік таптау

25 тамыздан бастап 22 қазанға дейін бір реттік таптау

Демалатын алқап

2

Ақжарқын

Демалатын алқап

25 сәуірден бастап 24 маусымға дейін бір реттік таптау

25 маусымнан бастап 24 тамызға дейін бір реттік таптау

25 тамыздан бастап 22 қазанға дейін бір реттік таптау

3

Алқатерек

25 сәуірден бастап 24 маусымға дейін бір реттік таптау

Демалатын алқап

25 маусымнан бастап 24 тамызға дейін бір реттік таптау

25 тамыздан бастап 22 қазанға дейін бір реттік таптау

4

Восход

25 сәуірден бастап 24 маусымға дейін бір реттік таптау

25 маусымнан бастап 24 тамызға дейін бір реттік таптау

Демалатын алқап

25 тамыздан бастап 22 қазанға дейін бір реттік таптау

5

Кішіқарой

25 сәуірден бастап 24 маусымға дейін бір реттік таптау

25 маусымнан бастап 24 тамызға дейін бір реттік таптау

25 тамыздан бастап 22 қазанға дейін бір реттік таптау

Демалатын алқап

6

Кеңашы

Демалатын алқап

25 сәуірден бастап 24 маусымға дейін бір реттік таптау

25 маусымнан бастап 24 тамызға дейін бір реттік таптау

25 тамыздан бастап 22 қазанға дейін бір реттік таптау

7

Құлыкөл

25 сәуірден бастап 24 маусымға дейін бір реттік таптау

Демалатын алқап

25 маусымнан бастап 24 тамызға дейін бір реттік таптау

25 тамыздан бастап 22 қазанға дейін бір реттік таптау

8

Ленинград

25 сәуірден бастап 24 маусымға дейін бір реттік таптау

25 маусымнан бастап 24 тамызға дейін бір реттік таптау

Демалатын алқап

25 тамыздан бастап 22 қазанға дейін бір реттік таптау

9

Май

25 сәуірден бастап 24 маусымға дейін бір реттік таптау

25 маусымнан бастап 24 тамызға дейін бір реттік таптау

25 тамыздан бастап 22 қазанға дейін бір реттік таптау

Демалатын алқап

10

Үлкен Қараой

Демалатын алқап

25 сәуірден бастап 24 маусымға дейін бір реттік таптау

25 маусымнан бастап 24 тамызға дейін бір реттік таптау

25 тамыздан бастап 22 қазанға дейін бір реттік таптау

11

Талшық

25 сәуірден бастап 24 маусымға дейін бір реттік таптау

Демалатын алқап

25 маусымнан бастап 24 тамызға дейін бір реттік таптау

25 тамыздан бастап 22 қазанға дейін бір реттік таптау

12

Уялы

25 сәуірден бастап 24 маусымға дейін бір реттік таптау

25 маусымнан бастап 24 тамызға дейін бір реттік таптау

Демалатын алқап

25 тамыздан бастап 22 қазанға дейін бір реттік таптау