Об утверждении Правил расчета норм образования и накопления коммунальных отходов по городу Тараз

Постановление акимата города Тараз Жамбылской области от 4 августа 2023 года № 3001

      В соответствии с подпунктом 6) пункта 4 статьи 365 Экологического кодекса Республики Казахстан и приказом министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 1 сентября 2021 года №347 "Об утверждении Типовых правил расчета норм образования и накопления коммунальных отходов", акимат города Тараз ПОСТАНОВЛЯЕТ:

      Утвердить прилагаемые Правила расчета норм образования и накопления коммунальных отходов по городу Тараз согласно приложению к настоящему постановлению.

      Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на заместителя акима города Тараз Н.Калдыбаев.

      Настоящее постановление вводится в действие со дня его первого официального опубликования.

      Аким города Б. Орынбеков

  Приложение к постановлению
акимата города Тараз
от 4 августа 2023 года №3001

Правила расчета норм образования и накопления коммунальных отходов по городу Тараз

Глава 1. Общие положения

      1. Настоящие Правила расчета норм образования и накопления коммунальных отходов по городу Тараз (далее – Правила), разработаны в соответствии с пункта 4 статьи 365 Экологического кодекса Республики Казахстан, Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 1 сентября 2021 года № 347 "Об утверждении Типовых правил расчета норм образования и накопления коммунальных отходов" и определяют порядок расчета норм образования и накопления коммунальных отходов.

      2. Под коммунальными отходами понимаются следующие отходы потребления:

      1) смешанные отходы и раздельно собранные отходы домашних хозяйств, включая, помимо прочего, бумагу и картон, стекло, металлы, пластмассы, органические отходы, древесину, текстиль, упаковку, использованные электрическое и электронное оборудование, батареи и аккумуляторы;

      2) смешанные отходы и раздельно собранные отходы из других источников, если такие отходы по своему характеру и составу сходны с отходами домашних хозяйств.

      Коммунальные отходы не включают отходы производства, сельского хозяйства, лесного хозяйства, рыболовства, септиков и канализационной сети, а также от очистных сооружений, включая осадок сточных вод, вышедшие из эксплуатации транспортные средства или отходы строительства.

      К отходам потребления относятся отходы, образующиеся в результате жизнедеятельности человека, полностью или частично утратившие свои потребительские свойства продукты и (или) изделия, их упаковка и иные вещества или их остатки, срок годности либо эксплуатации которых истек независимо от их агрегатного состояния, а также от которых собственник самостоятельно физически избавился либо документально перевел в разряд отходов потребления.

      3. Опасные составляющие коммунальных отходов (электронное и электрическое оборудование, ртутьсодержащие отходы, батареи, аккумуляторы и прочие опасные компоненты) должны собираться раздельно и передаваться на восстановление специализированным предприятиям.

Глава 2. Порядок расчета норм образования и накопления коммунальных отходов

      4. Нормы образования и накопления коммунальных отходов устанавливаются отдельно для всех объектов жилищного фонда, для нежилых помещений.

      5. Нормы образования и накопления коммунальных отходов определяются для всех видов объектов жилищного фонда и по нежилым помещениям согласно приложению-1.

      6. Определение норм образования и накопления коммунальных отходов производится путем проведения натурных замеров с последующим расчетом объема накопления на расчетную единицу.

      7. Для проведения натурных замеров выделяются объекты жилого фонда двух типов с различным уровнем благоустройства:

      1) благоустроенное жилище, имеющие внутридомовые инженерные коммуникации и оборудования, используемых для предоставления потребителям коммунальных услуг;

      2) неблагоустроенное жилище, не имеющие внутридомовых инженерных коммуникаций и оборудования, используемых для предоставления потребителям коммунальных услуг.

      8. Для определения норм образования и накопления коммунальных отходов, образующихся от населения, выделяются участки со следующим количеством проживающего населения:

      в населенных пунктах с численностью до 300 тысяч человек участки выбираются с охватом 2% населения общего числа жителей по каждому виду благоустройства;

      в населенных пунктах с численностью от 300 до 500 тысяч человек – 1 %;

      в населенных пунктах с численностью более 500 тысяч человек – 0,5 % (из них не менее 500 человек по неблагоустроенному сектору).

      9. На выбранные объекты перед проведением замеров местными исполнительными органами совместно с организацией, осуществляющей сбор и вывоз коммунальных отходов, составляются коммунальные паспорта жилищного фонда и нежилых помещений по формам согласно приложению-2.

      10. Для определения объема и массы образованных и накопленных коммунальных отходов применяют мерную линейку и весовое оборудование.

      11. Перед началом замера отходы в контейнере разравниваются организацией, осуществляющей сбор и вывоз коммунальных отходов и с помощью мерной линейки, определяется объем отходов.

      12. Масса накапливающихся отходов определяется путем взвешивания заполненных контейнеров и последующего вычитания массы порожнего контейнера организацией, осуществляющей сбор и вывоз коммунальных отходов.

      13. При полном заполнении кузова специальной техники (мусоровоза) общим объемом образованных и накопленных коммунальных отходов одного участка и невозможности дальнейшей загрузки с других участков, допускается определение массы отходов проводить путем взвешивания загруженной и порожней машины на автомобильных весах.

      14. Данные по массе и объему образованных и накопленных коммунальных отходах вносятся КГУ "Отдел жилишно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта и автомобильных дорог акимата Города Тараз" в бланк первичных записей по форме согласно приложения 3 к настоящим Правилам.

      15. После обработки первичных материалов, по замерам полученные данные (масса, объем) каждого объекта суммируются по дням недели и заносятся КГУ "Отдел жилишно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта и автомобильных дорог акимата Города Тараз" в сводную сезонную ведомость образования и накопления коммунальных отходов по форме согласно приложения 4 к настоящим Правилам.

      16. После проведения сезонных замеров, КГУ "Отдел жилишно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта и автомобильных дорог акимата Города Тараз" вносит данные (масса, объем) в сводную годовую ведомость образования и накопления коммунальных отходов по форме согласно приложения 5 к настоящим Правилам.

      17. Сбор коммунальных отходов, предполагаемых к замеру по определенному объекту, должен исключать смешивание коммунальных отходов от других объектов.

      18. При определении накопления коммунальных отходов используются стандартные контейнеры одинаковой емкости. Для полного учета отходов и определения коэффициента неравномерности образования и накопления предусматривается установка дополнительных контейнеров, необходимость установки которых и их количество уточняется при обследовании выбранных участков.

      Все контейнеры должны быть полностью очищены:

      1) при ежедневном вывозе – за сутки до начала замеров;

      2) при вывозе по графику реже ежедневного – в последний день вывоза по графику перед неделей замеров.

      19. За сутки до начала замеров все контейнеры должны быть полностью очищены организацией, осуществляющей сбор и вывоз коммунальных отходов.

      20. Обработка первичных материалов по замерам производится не позднее, чем на следующий день после их проведения.

Глава 3. Расчет норм образования и накопления коммунальных отходов

      21. Расчет норм образования и накопления коммунальных отходов производится следующим образом:

      1) определение объема образованных и накопленных коммунальных отходов в одном контейнере для сбора коммунальных отходов на объекте в сутки (Vконт, м3):

      Vконт = h*S

      где, h – высота от основания контейнера до верхней точки накопленных коммунальных отходов, м;

      S – площадь основания контейнера, м2;

      2) определение общего объема образования и накопления коммунальных отходов на контейнерной площадке (Vсут, м3) при количестве контейнеров для сбора коммунальных отходов на контейнерной площадке объекта более одного:

      Vсут = Vконт1 + Vконт2 + Vконт3….

      где, Vконт1, Vконт2, Vконт3– суточные объемы образования и накопления коммунальных отходов по каждому контейнеру, расположенному на контейнерной площадке. Расчет производится в зависимости от количества контейнеров, расположенных на контейнерной площадке;

      3) определение суточной массы коммунальных отходов, накопленных в контейнере для сбора коммунальных отходов (mконт, кг), производят по формуле:

      mконт = m3 - mп

      где m3– масса загруженного контейнера с отходами, кг;

      mп – масса порожнего контейнера с отходами, кг;

      4) определение суточной массы коммунальных отходов, образовавшихся на объекте (mсут, кг) производят по формуле:

      mсут = mконт1 + mконт2 + mконт3….

      где mконт1, mконт2, mконт3– суточная масса коммунальных отходов по каждому контейнеру, расположенному на контейнерной площадке. Расчет производится в зависимости от количества контейнеров, расположенных на контейнерной площадке;

      5) замеры проводятся в одно и то же время суток до вывоза отходов с контейнерной площадки. Период проведения замеров: семь дней (без перерыва).

      Сроки проведения замеров: зима-декабрь, январь, февраль; весна-март, апрель, май; лето-июнь, июль, август; осень-сентябрь, октябрь, ноябрь.

      Определение объема коммунальных отходов (Vсез, м3) на объекте в течение сезонного периода наблюдений проводят по формуле:

      Vсез = Vсут1 + Vсут2 +…. + Vсут7

      где Vсут1, Vсут2– объем образования коммунальных отходов на объекте за каждые сутки в определенный сезон;

      6) определение массы коммунальных отходов, образовавшихся на объекте в течение сезонного периода (mсез, кг) производят по формуле:

      mсез= mсут1 + mсут2 +…. + mсут7

      где mсут1, mсут2– масса коммунальных отходов на объекте за сутки в определенный сезон;

      7) определение суточной среднесезонной нормы коммунальных отходов на количество источников образования коммунальных отходов на объекте (расчетная единица) производят по формуле:

      по объему (Vсс, м3):

      Vcc = Vсез/(nxa)

      по массе (mсс, кг):

      mсс = mсез / (nxa)

      где n – количество суток наблюдений в течение сезонного периода; а – количество расчетных единиц;

      8) определение суточной среднегодовой нормы коммунальных отходов на расчетную единицу на объекте производят по формуле:

      по объему (Vсс, м3):

      Vссг = (Vзсс + Vвсс + Vлсс + Vосс)/n

      по массе (mсс, кг):

      mссг = (mзсс + mвсс + mлсс + mосс)/n,

      где верхние индексы "з", "в", "л", "о" – обозначают суточный среднесезонный норматив образования отходов на расчетную единицу зимой –"з", весной –"в", летом –"л", осенью –"о" соответственно;

      n – число сезонов образования отходов (n = 4);

      9) определение годовой нормы образования и накопления коммунальных отходов на расчетную единицу на объекте производят по формуле:

      по объему (Vг, м3):

      Vг = Vссг x nд,

      по массе (mг, кг):

      mг = mссг x nд,

      где nд - число дней в году;

      22. Дополнительно, для определения средней плотности коммунальных отходов, коэффициента сезонной и суточной сезонной неравномерности образования и накопления коммунальных отходов проводится следующий расчет:

      1) определение средней плотности коммунальных отходов (ср, кг/м3) производят по формуле:

      ср = m/V,

      где m и V – годовые или среднесезонные нормативы образования и накопления отходов соответственно по массе и объему на расчетную единицу;

      2) определение коэффициента сезонной неравномерности образования и накопления коммунальных отходов (kн) производят по формуле:

      по объему:

      kн = Vсс/Vг

      по массе:

      kн = mсс/mг

      3) определение коэффициента суточной сезонной неравномерности образования и накопления коммунальных отходов производят по формуле:

      по объему:

      kсн = Vmax.сут/Vсс,

      где Vmax.сут– максимальный суточный объем образования и накопления коммунальных отходов на объекте в сезон, м3.

      по массе:

      kсн = mmax.сут/mсс,

      где mmax.сут – максимальная суточная масса образования и накопления коммунальных отходов на объекте в сезон, кг.

      23. Для проведения сравнения фактического и расчетного годового объема, установленные годовые нормы образования и накопления коммунальных отходов на одну расчетную единицу объекта умножаются на количество расчетных единиц. Полученный расчетный годовой объем образования коммунальных отходов не должен отличаться от фактического их накопления от того же объекта за год более чем на пять процентов. При расхождении расчетных и фактических данных более чем на пять процентов, дифференцированные нормативы образования коммунальных отходов корректируются по основным объектам их образования до результата с требуемой погрешностью.

Тараз қаласы бойынша коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын есептеу қағидаларын бекіту туралы

Жамбыл облысы Тараз қаласы әкімдігінің 2023 жылғы 4 тамыздағы № 3001 қаулысы

      Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 365-бабы 4-тармағының 6) тармақшасына және "Коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын есептеудің үлгілік қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 1 қыркүйектегі №347 бұйрығына сәйкес, Тараз қаласының әкімдігі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

      Тараз қаласы бойынша коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын есептеу қағидалары қосымшаға сәйкес бекітілсін.

      Осы қаулының орындалуын бақылау Тараз қаласы әкімінің жетекшілік ететін орынбасары Н.Қалдыбаевқа жүктелсін.

      Осы қаулы оның алғашқы ресми жарияланған күнінен қолданысқа енгізіледі.

      Қала әкімі Б. Орынбеков

  Тараз қаласы әкімдігінің
2023 жылғы 4 тамыздағы №3001
қаулысына қосымша

Тараз қаласы бойынша коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын есептеудің қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Осы Тараз қаласы бойынша коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын есептеудің қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) Қазақстан Республикасының Экология кодексінің 365-бабы 4-тармағының, "Қоммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын есептеудің үлгілік қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 1 қыркүйектегі № 347 бұйрығына сәйкес әзірленді және коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын есептеудің тәртібін айқындайды.

      2. Коммуналдық қалдықтар деп мынадай тұтыну қалдықтары түсініледі:

      1) өзгелермен қатар қағаз бен картонды, шыныны, металдарды, пластмассаны, органикалық қалдықтарды, сүректі, тоқыманы, қаптаманы, пайдаланылған электр және электрондық жабдықтарды, батареялар мен аккумуляторларды қоса алғанда, үй шаруашылықтарының аралас қалдықтары мен бөлек жиналған қалдықтары;

      2) егер аралас қалдықтар және басқа көздерден бөлек жиналған қалдықтар өзінің сипаты мен құрамы бойынша үй шаруашылықтарының қалдықтарына ұқсас болса, осындай қалдықтар.

      Коммуналдық қалдықтарға өндіріс, ауыл шаруашылығы, орман шаруашылығы, балық аулау, септиктер мен кәріз желілері, сондай-ақ сарқынды судың тұнбасын қоса алғанда, тазарту құрылысжайлары қалдықтары, пайдаланудан шығып қалған көлік құралдары немесе құрылыс қалдықтары кірмейді.

      Тұтыну қалдықтарына адамның тыныс-тіршілік әрекеті нәтижесінде түзілген қалдықтар, өзінің тұтыну қасиеттерін толық немесе ішінара жоғалтқан өнімдер және (немесе) бұйымдар, олардың қаптамасы және агрегаттық жай-күйіне қарамастан жарамдылық не пайдалану мерзімі біткен, сондай-ақ меншік иесі өз бетінше физикалық түрде құтылған не тұтыну қалдықтарының қатарына құжатпен аударған өзге де заттар немесе олардың қалдықтары жатады.

      3. Коммуналдық қалдықтардың қауіпті құрауыштары (электрондық және электр жабдықтар, құрамында сынап бар қалдықтар, батарейкалар, аккумуляторлар және өзге де қауіпті құрамдастар) бөлек жиналуға және арнайы бейімделген кәсіпорындарға қалпына келтіруге берілуге тиіс.

2-тарау. Коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын есептеу тәртібі

      4. Коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормалары тұрғын үй қорының барлық объектілері, тұрғын емес үй-жайлар үшін жеке-жеке белгіленеді.

      5. Коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормалары осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес тұрғын үй қорының барлық объектілері үшін және тұрғын емес үй-жайлар бойынша анықталады.

      6. Коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормалары кейіннен есептік бірлікке жинақталу көлемін кейін есептей отырып, заттай өлшеу жүргізу жолымен анықталады

      7. Заттай өлшеулер жүргізу үшін көріктендіру әртүрлі деңгейі бар екі үлгідегі тұрғын үй қорының объектілері бөлінеді:

      1) тұтынушыларға коммуналдық қызметтерді ұсыну үшін пайдаланылатын үйішілік инженерлік коммуникациялары мен жабдықтары бар жайлы тұрғын үй;

      2) тұтынушыларға коммуналдық қызмет көрсету үшін пайдаланылатын үйішілік инженерлік коммуникациялары мен жабдықтары жоқ жайлы емес тұрғын үй.

      8. Халықтан түзілетін коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын айқындау үшін тұрғын халықтың мынадай саны бар учаскелер бөлінеді:

      тұрғындарының саны 300 мың адамға дейінгі елді мекендерде учаскелер абаттандырудың әрбір түрі бойынша тұрғындардың жалпы санының 2%-ын қамти отырып таңдалады;

      саны 300-ден 500 мың адамға дейінгі елді мекендерде-1 %;

      саны 500 мыңнан асатын елді мекендерде – 0,5 % (оның ішінде абаттандырылмаған сектор бойынша кемінде 500 адам).

      9. Таңдап алынған объектілерде өлшеу жүргізу алдында жергілікті атқарушы органдар коммуналдық қалдықтарды жинау мен шығаруды жүзеге асыратын ұйымдармен бірлесіп, осы Қағидалардың 2-қосымшасына сәйкес нысандар бойынша тұрғын қоры мен тұрғын емес үй-жайлардың коммуналдық паспортын жасайды.

      10. Түзілген және жинақталған коммуналдық қалдықтардың массасы мен көлемін анықтау үшін өлшеу сызғышы мен салмақ өлшеу жабдығы пайдаланылады.

      11. Өлшеу алдында контейнердегі қалдықтар коммуналдық қалдықтарды жинау мен шығаруды жүзеге асыратын ұйыммен теңестіріледі және өлшеу сызғышының көмегімен қалдықтардың көлемі анықталады.

      12. Жинақталған қалдықтардың массасы толтырылған контейнерлерді өлшеу және коммуналдық қалдықтарды жинау мен шығаруды жүзеге асыратын ұйымның бос контейнердің массасын одан әрі шегеру жолымен айқындалады.

      13. Бір учаскеде түзілген және жинақталған қалдықтардың жалпы көлемі арнайы техниканың (қоқыс тасығыштың) шанағын толтырған және басқа учаскелерден қоқысты тиеу мүмкін болмаған кезде, қалдықтардың массасын қоқыс тиелген және бос машиналарды автомобиль таразысында өлшеу жолымен анықтауға жол беріледі.

      14. Түзілген және жинақталған қалдықтардың массасы мен көлемі жөніндегі деректерді "Жамбыл облысы Тараз қаласы әкімдігінің тұрғын-үй, коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі" КММ осы Қағидалардың 3-қосымшасына сәйкес нысан бойынша бастапқы жазба бланкісіне енгізеді.

      15. Өлшеу бойынша бастапқы материалдарды өңдегеннен кейін әрбір объектінің алынған деректері (массасы, көлемі) аптаның күндері бойынша қосылады және "Жамбыл облысы Тараз қаласы әкімдігінің тұрғын-үй, коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі" КММ осы Қағидалардың 4-қосымшасына сәйкес нысан бойынша коммуналдық қалдықтардың түзілуі мен жинақталуының жиынтық маусымдық ведомосына енгізеді.

      16. Маусымдық өлшеулер жүргізілгеннен кейін "Жамбыл облысы Тараз қаласы әкімдігінің тұрғын-үй, коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі" КММ осы Қағидалардың 5-қосымшасына сәйкес нысан бойынша коммуналдық қалдықтардың түзілуі мен жинақталуының жиынтық жылдық ведомосына деректерді (масса, көлем) енгізеді.

      17. Белгілі бір объекті бойынша өлшеу болжанып отырған коммуналдық қалдықтарды жинағанда басқа объектілердің коммуналдық қалдықтары араласып кетпеуге.

      18. Қалдықтардың жинақталуын анықтаған кезде бірдей сыйымдылықтағы стандартты контейнерлер пайдаланылады. Қалдықтарды барынша толық есепке алу және біркелкі емес түзілу мен жинақталу коэффициентін анықтауға қосымша контейнерлер орнату көзделеді, оларды орнату қажеттілігі мен олардың саны тандап алынған учаскелерді тексерген кезде нақтыланады.

      Барлық контейнерлер толығымен тазалануы керек:

      1) күн сайын әкету кезінде – өлшеу басталғанға дейін бір тәулік бұрын;

      2) кесте бойынша әкету кезінде күн сайын – кесте бойынша әкетудің соңғы күні өлшеу аптасының алдында.

      19. Өлшеу басталғанға дейін бір тәулік бұрын коммуналдық қалдықтарды жинау мен шығаруды жүзеге асыратын ұйым барлық контейнерлерді толық тазартуы тиіс.

      20. Өлшеу бойынша бастапқы материалдарды өңдеу олар жүргізілгеннен кейін келесі күннен кешіктірілмей жүргізіледі.

3-тарау. Коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын есептеу

      21. Коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын есептеу былайша жүргізіледі:

      1) бір тәулікте объектіде коммуналдық қалдықтарды жинақтауға арналған бір контейнерде түзілген және жинақталған қалдықтардың көлемін анықтау (Vконт., М3):

      V конт=h*S

      мұндағы һ - контейнердің түбінен бастап жинақталған коммуналдық қалдықтардың жоғарғы нүктесіне дейінгі биіктік, м;

      S – контейнер түбінің алаңы, м2;

      2) контейнерлік алаңда коммуналдық қалдықтардың түзілуі мен жинақталуының жалпы көлемін анықтау (Vтәу, м3), егер контейнерлік алаңда коммуналдық қалдықтарды жинақтауға арналған контейнерлердің саны бірден артық болса:

      Vтәу=Vконт1+Vконт2+Vконт3...

      мұндағы Vконт1, Vконт2, Vконт3 – контейнерлік алаңда орналасқан әрбір контейнер бойынша коммуналдық қалдықтардың түзілуі мен жинақталуының тәуліктік көлемі. Есептеу контейнерлік алаңда орналасқан контейнердің санына байланысты жүргізіледі;

      3) коммуналдық қалдықтарды жинақтауға арналған контейнерде жинақталған коммуналдық қалдықтардың тәуліктік массасын анықтау (mконт., кг) мынадай формула бойынша жүргізіледі:

      mконт=m3- mп

      мұндағы m3– қалдықтар тиелген контейнердің массасы, кг;

      mп– қалдықтардан бос контейнердің массасы, кг;

      4) объектіде түзілген коммуналдық қалдықтардың тәуліктік массасын анықтау (mтәу., кг) мынадай формула бойынша жүргізіледі:

      mтәу=mконт1+mконт2+mконт3...

      мұндағы mконт1, mконт2, mконт3 - контейнерлік алаңда орналасқан әрбір контейнер бойынша коммуналдық қалдықтардың тәуліктік массасы. Есептеу контейнерлік алаңда орналасқан контейнерлердің санына байланысты жүргізіледі;

      5) өлшеулер контейнерлік алаңнан қалдықтарды шығарғанға дейін тәуліктің бір уақытында жүргізіледі. Өлшеулерді жүргізу кезеңі: жеті күн (үзіліссіз).

      Өлшеулерді жүргізу мерзімдері: қыс-желтоқсан, қаңтар, ақпан; көктем-наурыз, сәуір, мамыр; жаз-маусым, шілде, тамыз; күз-қыркүйек, қазан, қараша.

      Маусымдық кезең ішінде объектіде түзілген коммуналдық қалдықтардың көлемін анықтау (Vмаус, м3) мынадай формула бойынша жүргізіледі:

      Vмаус=Vтәу1+ Vтәу2+....+ Vтәу7

      мұндағы Vтәу1, Vтәу2 – белгілі бір маусымда әр тәулік ішінде объектіде пайда болған коммуналдық қалдықтардың көлемі;

      6) маусымдық кезең ішінде объектіде пайда болған коммуналдық қалдықтардың көлемін анықтау (mмаус, кг) мынадай формула бойынша жүргізіледі:

      mмаус=mтәу1+ mтәу2+...+ mтәу7

      мұндағы mтәу1 mтәу2 – белгілі бір маусымда тәулік ішінде объектідегі коммуналдық қалдықтардың массасы;

      7) объектіде коммуналдық қалдықтардың түзілу көздерінің санынан коммуналдық қалдықтардың орташа маусымдық нормасын анықтау мынадай формула бойынша жүргізіледі:

      көлемі бойынша (Vтм, м3):

      Vтм = Vмаус/(nxa)

      массасы бойынша (mтм, кг):

      mтм = mмаус/(nxa)

      мұндағы n - маусымдық кезең ішінде бақылау тәулігінің саны;

      а – есептік бірліктің саны.

      8) объектіде есептік бірлікке коммуналдық қалдықтардың тәуліктік орташа жылдық нормасын анықтау мынадай формула бойынша жүргізіледі:

      көлемі бойынша (Vтом, м3):

      Vтом= (Vктм + Vктм + Vжтм +Vкү тм)/n

      массасы бойынша (mтом, кг):

      mтом= (mктм + mктм + mжтм +mкү тм)/n

      мұндағы жоғарғы индекстер "қ", "к", "ж", "кү" – қыста – "қ", көктемде – "к", жазда – "ж", күзде "кү" – есептік бірлікте тиісінше қалдықтар пайда болуының тәуліктік орташа маусымдық нормативтерін білдіреді;

      n – қалдықтар пайда болған маусымның саны (n=4).

      9) Объектіде есептік бірлікте коммуналдық қалдықтардың пайда болуымен жинақталуының жылдық нормасын анықтау мынадай формула бойынша жүргізіледі:

      көлемі бойынша (Vж, м3):

      Vж= Vтожх nк

      массасы бойынша (mж, кг):

      mж= mтожX nк

      мұндағы nк – жылдағы күннің саны.

      22. Коммуналдық қалдықтардың орташа тығыздығын анықтау, коммуналдық қалдықтардың түзілуі мен жинақталуының маусымдық және тәуліктік біртекті емес коэффициентін анықтауға қосымша мынадай есеп жүргізіледі:

      1) коммуналдық қалдықтардың орташа тығыздығын анықтау (gop, кг/м3) мынадай формула бойынша жүргізіледі:

      qcp = m/V,

      мұндағы m және V - есептік бірлікте тиісінше массасы мен көлемі бойынша коммуналдық қалдықтардың түзілуі мен жинақталуының жылдық немесе орташа маусымдық нормативтері;

      2) коммуналдық қалдықтардың түзілуі мен жинақталуының маусымдық біртекті емес коэффициентін (kбе) анықтау мынадай формула бойынша жүргізіледі:

      көлемі бойынша:

      Кбе = Vом/Vж

      массасы бойынша:

      Кбе = mом/mж

      3) коммуналдық қалдықтардың түзілуі мен жинақталуының тәуліктік маусымдық біртекті емес коэффициентін анықтау мынадай формула бойынша жүргізіледі:

      көлемі бойынша:

      Кмбе= Vmax.тәу./Voм

      мұндағы Vmax.тәу. – маусымда объектідегі коммуналдық қалдықтардың түзілуі мен жинақталуының ең жоғарғы тәуліктік көлемі, м3

      массасы бойынша:

      kсн= mmaxтәу./moм

      мұндағы mmax.тәу.– маусымда объектідегі коммуналдық қалдықтардың түзілуі мен жинақталуының ең жоғарғы тәуліктік массасы, кг.

      23. Нақты және есептік жылдық көлемді салыстыру үшін коммуналдық қалдықтардың пайда болуы мен жинақталуының есептік бірлікте белгіленген жылдық нормативтері есептік бірліктің санына көбейтіледі. Алынған коммуналдық қалдықтардың түзілуінің есептік жылдық көлемінің айырмасы олардың дәл сол объектіде бір жыл ішінде нақты жинақталуының бес пайызынан аспауға тиіс. Есепті және нақты деректерде бес пайыздан артық айырма болған жағдайда коммуналдық қалдықтардың түзілуінің сараланған нормативтері олар түзілетін негізгі объектілер бойынша талап етілген қателіктермен нәтижеге шыққанға дейін түзетіледі.