Об утверждении профессиональных стандартов в области физической культуры и спорта

Приказ Министра туризма и спорта Республики Казахстан от 8 ноября 2023 года № 291

      В соответствии с частью второй пункта 5 статьи 5 Закона Республики Казахстан "О профессиональных квалификациях" ПРИКАЗЫВАЮ:

      1. Утвердить прилагаемые:

      1) профессиональный стандарт "Тренер" согласно приложению 1 к настоящему приказу;

      2) профессиональный стандарт "Тренер-преподаватель по спорту" согласно приложению 2 к настоящему приказу;

      3) профессиональный стандарт "Судья по спорту" согласно приложению 3 к настоящему приказу.

      2. Комитету по делам спорта и физической культуры Министерства туризма и спорта Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

      1) направление копии настоящего приказа в республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "Институт законодательства и правовой информации Республики Казахстан" Министерства юстиции Республики Казахстан для включения в Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов Республики Казахстан;

      2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства туризма и спорта Республики Казахстан.

      3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего заместителя министра туризма и спорта Республики Казахстан.

      4. Настоящий приказ вводится в действие после дня его первого официального опубликования.

      Министр Е. Маржыкпаев

  Приложение 1 к приказу
Министра туризма и спорта
Республики Казахстан
от 8 ноября 2023 года № 291

Профессиональный стандарт "Тренер"

Глава 1. Общие положения

      1. Область применения профессионального стандарта: профессиональный стандарт "Тренер" (далее – профессиональный стандарт) разработан в соответствии с пунктом 5 статьи 5 Закона Республики Казахстан "О профессиональных квалификациях", в том числе обучения персонала на предприятиях, признания профессиональной квалификации работников и выпускников организаций образования и решений задач в области физической культуры и спорта в организациях и на предприятиях, применяется в области Министерства туризма и спорта Республики Казахстан.

      2. В настоящем профессиональном стандарте применяются следующие термины и определения:

      1) знание – изученная и усвоенная информация, необходимая для выполнения действий в рамках профессиональной задачи;

      2) навык – способность применять знания и умения, позволяющая выполнять профессиональную задачу целиком;

      3) тренер, тренер-преподаватель – физическое лицо, осуществляющее учебно-тренировочный процесс подготовки спортсмена и руководство его состязательной деятельностью для достижения спортивных результатов;

      4) информальное образование – вид образования, получаемый в ходе повседневной деятельности вне организаций образования и организаций, предоставляющих образовательные услуги, и не сопровождаемый выдачей документа, подтверждающего результаты обучения;

      5) профессия – род занятий, осуществляемый физическим лицом и требующий определенной квалификации для его выполнения;

      6) профессиональная квалификация – степень профессиональной подготовки, характеризующая владение компетенциями, требуемыми для выполнения трудовых функций по профессии;

      7) признание профессиональной квалификации – процедура оценки и принятия решения о соответствии кандидата требованиям профессиональных стандартов, а при их отсутствии - квалификационным требованиям;

      8) профессиональный стандарт – письменный официальный документ, устанавливающий общие требования к знаниям, умениям, навыкам, опыту работы с учетом формального и (или) неформального, и (или) информального образования, уровню квалификации и компетентности, содержанию, качеству и условиям труда в конкретной области профессиональной деятельности;

      9) Национальный классификатор занятий Республики Казахстан – документ по стандартизации, отражающий наименования занятий, применяемых на территории Республики Казахстан, и классифицирующий их по уровню и специализации навыков в соответствии с видом выполняемых работ;

      10) компетенция – способность применять навыки, позволяющие выполнять одну или несколько профессиональных задач, составляющих трудовую функцию;

      11) умение - способность физически и (или) умственно выполнять отдельные единичные действия в рамках профессиональной задачи;

      12) отраслевые государственные органы (далее - государственные органы) – государственные органы, осуществляющие руководство в соответствующей сфере (отрасли) государственного управления;

      13) Национальная система квалификаций – комплекс правовых и институциональных инструментов и механизмов регулирования и согласования спроса на квалификации со стороны рынка труда и предложения квалификаций со стороны системы образования, в том числе информального;

      14) неформальное образование – вид образования, запланированный, организованный и осуществляемый организациями, которые предоставляют образовательные услуги, оказываемые без учета места, сроков и формы обучения, и сопровождаемый выдачей документа, подтверждающего результаты обучения.

      3. В настоящем профессиональном стандарте применяются следующие сокращения:

      1) КС – квалификационный справочник;

      2) ОКЭД – общий классификатор видов экономической деятельности;

      3) ЕТКС – единый тарифно-квалификационный справочник;

      4) ОРК – отраслевая рамка квалификации.

Глава 2. Паспорт профессионального стандарта

      4. Название профессионального стандарта: "Тренер".

      5. Код профессионального стандарта: R93190.

      6. Указание секции, раздела, группы, класса и подкласса согласно ОКЭД:

      R Искусство, развлечения и отдых:

      93 Деятельность в области спорта, организации отдыха и развлечений;

      93.1 Деятельность в области спорта;

      93.11 Эксплуатация спортивных сооружений;

      93.11.0 Эксплуатация спортивных сооружений.

      R Искусство, развлечения и отдых:

      93.1 Деятельность в области спорта;

      93.12 Деятельность спортивных клубов;

      93.12.0 Деятельность спортивных клубов.

      R Искусство, развлечения и отдых:

      93 Деятельность в области спорта, организации отдыха и развлечений;

      93.1 Деятельность в области спорта;

      93.13 Деятельность фитнес-клубов;

      93.13.0 Деятельность фитнес-клубов.

      R Искусство, развлечения и отдых:

      93 Деятельность в области спорта, организации отдыха и развлечений;

      93.1 Деятельность в области спорта;

      93.19 Прочая деятельность в области спорта;

      93.19.0Прочая деятельность в области спорта.

      7. Краткое описание профессионального стандарта: осуществление подготовки и обучения спортсменов при проведении постоянных тренировок и организации спортивных соревнований. Осуществление отбора перспективных спортсменов для постоянного спортивного совершенствования и достижения высоких спортивных результатов.

      8. Перечень карточек профессий:

      Тренер - 5 уровень ОРК.

Глава 3. Карточки профессий

9. Карточка профессии "Тренер":

Код группы

3422-1 Тренер

Код наименования занятия

3422-1-009

Наименование профессии

Тренер

Уровень квалификации по ОРК

5

подуровень квалификации по ОРК

5.1

Уровень квалификации по ЕТКС, КС и других типовых квалификационных характеристик:

Приказ Министра культуры и спорта Республики Казахстан от 29 июня 2016 года № 191 "Об утверждении Типовых квалификационных характеристик должностей руководителей, специалистов организаций физической культуры и спорта" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 14052)

Уровень профессионального образования

Уровень образования:
высшее (или послевузовское) или техническое и профессиональное, послесреднее образование

Специальность:
Гуманитарные науки

Квалификация:

Связь с неформальным и информальным образованием

не требуется

Другие возможные наименования профессий:

3422-1-010 Тренер - преподаватель по спорту
3422-1-001 Государственный тренер

Основная цель деятельности

Формирование, развитие и поддержание спортивного потенциала спортсменов и физических лиц, проходящих спортивную подготовку, для достижения ими спортивных результатов

Перечень трудовых функций

Обязательные трудовые функции:

1. Подготовка занимающихся по видам спорта (группе).
2. Оказание консультативной поддержки спортсменам на всех этапах спортивной подготовки.
3. Определение задач тренировочных занятий.

Дополнительные трудовые функции

-

Трудовая функция 1:
Подготовка занимающихся по видам спорта (в группе)

Навык 1:
Соответствие возраста и пола нормам комплектования групп спортивно-оздоровительного этапа

Умения:

1. Разъяснять детям, подросткам и молодежи важность ведения здорового образа жизни, ценность занятий оздоровительными физическими упражнениями.
2. Определять соответствие возраста, пола поступающих лиц на спортивно-оздоровительный этап требованиям и нормам комплектования групп спортивно-оздоровительного этапа.
3. Варьировать продолжительность и характер отдыха между отдельными упражнениями.

Знания:

1. Биомеханики двигательной деятельности в виде спорта.
2. Гигиенических основ физкультурно-спортивной деятельности.
3. Содержания спортивной тренировки в виде спорта.

Навык 2:
Планирование содержания занятий по общей физической и специальной подготовке

Умения:

1. Планировать содержание занятий по общей физической и специальной подготовке с учетом требований стандарта спортивной подготовки, положений теории физической культуры, физиологической характеристики нагрузки, анатомо-морфологических особенностей и уровня подготовленности занимающихся различного пола и возраста, материально-технического оснащения, погодных и гигиенических условий.
2. Подбирать средства и методы тренировки по общей физической и специальной подготовке в соответствии с программой спортивной подготовки, половозрастными и индивидуальными особенностями занимающихся.

Знания:

1. Теории и методики физической культуры.
2. Программы спортивной подготовки по виду спорта (спортивной дисциплине).
3. Комплексов упражнений для повышения уровня общефизической подготовки, специальной подготовки.


Трудовая функция 2:
Оказание консультативной поддержки спортсменам на всех этапах спортивной подготовки

Навык 1:
Использование методов и техники оценки подготовленности спортсменов

Умения:

1. Использовать методы, техники и оценки подготовленности поступающих лиц в группы начальной подготовки в соответствии с стандартами спортивной подготовки.
2. Использовать современные технологии для определения индивидуальных способностей поступающих в группы этапов спортивно-оздоровительного, начальной подготовки по антропометрическим, физиологическим, психологическим параметрам.

Знания:

1. Анатомии человека.
2. Морфо-анатомических, физиологических, психологических особенностей детей, одаренных в виде спорта.
3. Порядка составления отчетной документации по подготовке тренировочных занятий по общей физической и специальной подготовке занимающихся.

Навык 2:
Знание нормативов для методического обоснования комплектования групп начальной подготовки

Умения:

1. Использовать результаты сдачи нормативов для методического обоснования комплектования групп начальной подготовки.
2. Устанавливать целесообразность спортивного совершенствования в виде спорта.
3. Определять задачи общей физической и специальной подготовки, исходя из целей и задач программы подготовки занимающегося.

Знания:

1. Критерии и методы диагностики индивидуальной спортивной предрасположенности.
2. Медико-биологические и возрастные критерии массового спортивного отбора.
3. Видов содержания и технологии планирования тренировочных занятий по общей физической и специальной подготовке.


 
Навык 1:
Выбор оптимальных форм и видов тренировочных занятий, типов нагрузок (силовой, локальной, динамической, статистической)

Умения:

Трудовая функция 3:
Определение задач тренировочных занятий

1. Планировать содержание занятий по общей физической и специальной подготовке с учетом требований стандарта.
2. Подбирать средства и методы тренировки по общей физической и специальной подготовке в соответствии с программой спортивной подготовки, половозрастными и индивидуальными особенностями занимающихся.

Знания:

1. Теории и методики физической культуры.
2. Программы спортивной подготовки по видам спорта (спортивной дисциплине).
3. Комплексов упражнений для повышения уровня общефизической подготовки, специальной подготовки.

Навык 2:
Формирование содержания тренировочного занятия

Умения:

1. Определять задачи общей физической и специальной подготовки исходя из целей и задач программы подготовки занимающегося.
2. Вести отчетную документацию по разработке программ и планов тренировочных занятий по общей физической и специальной подготовке занимающихся.

Знания:

1. Содержания спортивной тренировки в виде спорта;
2. Стандартов спортивной подготовки по видам спорта.


Возможность признания навыка

-

Требования к личностным компетенциям

Ответственность
Стрессоустойчивость и трудолюбие
Терпеливость
Умение работать в команде
Дисциплинированность

Список технических регламентов и национальных стандартов

-

Связь с другими профессиями в рамках ОРК

Уровень ОРК

Наименование профессии

5

Тренер

Глава 4. Технические данные профессионального стандарта

      10. Наименование государственного органа: Министерство туризма и спорта Республики Казахстан.

      Исполнитель:

      Шакенова Г.Б., +7074201409, g.shakenova@tsm.gov.kz.

      11. Организации (предприятия), участвующие в разработке: республиканское государственное казенное предприятие "Республиканский учебно-методический и аналитический центр по физической культуре и спорту".

      Исполнитель:

      Н. Бексултанов, +7 (775) 898 55 10, n.bek@mail.ru.

      12. Отраслевой совет по профессиональным квалификациям в области физической культуры и спорта, протокол № 1 от 15.11.2023 года.

      13. Национальный орган по профессиональным квалификациям: от 15.09.2023 года № 2907.

      14. Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан "Атамекен": от 11.09.2023 года № 12233/26.

      15. Номер версии и год выпуска: Версия 1, 2023 год.

      16. Дата ориентировочного пересмотра: 31.12.2026 год.

  Приложение 2 к приказу
Министра туризма и спорта
Республики Казахстан
от 8 ноября 2023 года № 291

Профессиональный стандарт "Тренер-преподаватель по спорту"

Глава 1. Общие положения

      1. Область применения профессионального стандарта: профессиональный стандарт "Тренер-преподаватель по спорту" (далее – профессиональный стандарт) разработан в соответствии с пунктом 5 статьи 5 Закона Республики Казахстан "О профессиональных квалификациях", в том числе обучения персонала на предприятиях, признания профессиональной квалификации работников и выпускников организаций образования и решений задач в области физической культуры и спорта в организациях и на предприятиях, применяется в области Министерства туризма и спорта Республики Казахстан.

      2. В настоящем профессиональном стандарте применяются следующие термины и определения:

      1) знание – изученная и усвоенная информация, необходимая для выполнения действий в рамках профессиональной задачи;

      2) навык – способность применять знания и умения, позволяющая выполнять профессиональную задачу целиком;

      3) тренер, тренер-преподаватель – физическое лицо, осуществляющее учебно-тренировочный процесс подготовки спортсмена и руководство его состязательной деятельностью для достижения спортивных результатов;

      4) информальное образование – вид образования, получаемый в ходе повседневной деятельности вне организаций образования и организаций, предоставляющих образовательные услуги, и не сопровождаемый выдачей документа, подтверждающего результаты обучения;

      5) профессия – род занятий, осуществляемый физическим лицом и требующий определенной квалификации для его выполнения;

      6) профессиональная квалификация – степень профессиональной подготовки, характеризующая владение компетенциями, требуемыми для выполнения трудовых функций по профессии;

      7) признание профессиональной квалификации – процедура оценки и принятия решения о соответствии кандидата требованиям профессиональных стандартов, а при их отсутствии - квалификационным требованиям;

      8) профессиональный стандарт – письменный официальный документ, устанавливающий общие требования к знаниям, умениям, навыкам, опыту работы с учетом формального и (или) неформального, и (или) информального образования, уровню квалификации и компетентности, содержанию, качеству и условиям труда в конкретной области профессиональной деятельности;

      9) Национальный классификатор занятий Республики Казахстан – документ по стандартизации, отражающий наименования занятий, применяемых на территории Республики Казахстан, и классифицирующий их по уровню и специализации навыков в соответствии с видом выполняемых работ;

      10) компетенция – способность применять навыки, позволяющие выполнять одну или несколько профессиональных задач, составляющих трудовую функцию;

      11) умение – способность физически и (или) умственно выполнять отдельные единичные действия в рамках профессиональной задачи;

      12) отраслевые государственные органы (далее - государственные органы) – государственные органы, осуществляющие руководство в соответствующей сфере (отрасли) государственного управления;

      13) Национальная система квалификаций– комплекс правовых и институциональных инструментов и механизмов регулирования и согласования спроса на квалификации со стороны рынка труда и предложения квалификаций со стороны системы образования, в том числе информального;

      14) неформальное образование – вид образования, запланированный, организованный и осуществляемый организациями, которые предоставляют образовательные услуги, оказываемые без учета места, сроков и формы обучения, и сопровождаемый выдачей документа, подтверждающего результаты обучения.

      3. В настоящем профессиональном стандарте применяются следующие сокращения:

      1) КС – квалификационный справочник;

      2) ОКЭД – общий классификатор видов экономической деятельности;

      3) ЕТКС – единый тарифно-квалификационный справочник;

      4) ОРК – отраслевая рамка квалификации.

Глава 2. Паспорт профессионального стандарта

      4. Название профессионального стандарта: "Тренер-преподаватель по спорту".

      5. Код Профессионального стандарта: R93190.

      6. Указание секции, раздела, группы, класса и подкласса согласно ОКЭД:

      R Искусство, развлечения и отдых:

      93 Деятельность в области спорта, организации отдыха и развлечений;

      93.1 Деятельность в области спорта;

      93.11 Эксплуатация спортивных сооружений;

      93.11.0 Эксплуатация спортивных сооружений;

      R Искусство, развлечения и отдых:

      93.1 Деятельность в области спорта;

      93.12 Деятельность спортивных клубов;

      93.12.0 Деятельность спортивных клубов.

      R Искусство, развлечения и отдых:

      93 Деятельность в области спорта, организации отдыха и развлечений;

      93.1 Деятельность в области спорта;

      93.13 Деятельность фитнес-клубов;

      93.13.0 Деятельность фитнес-клубов.

      R Искусство, развлечения и отдых:

      93 Деятельность в области спорта, организации отдыха и развлечений;

      93.1 Деятельность в области спорта;

      93.19 Прочая деятельность в области спорта;

      93.19.0 Прочая деятельность в области спорта.

      7. Краткое описание профессионального стандарта: осуществление подготовки и обучения спортсменов при проведении постоянных тренировок и организации спортивных соревнований. Осуществление отбора перспективных спортсменов для постоянного спортивного совершенствования и достижения высоких спортивных результатов.

      8. Перечень карточек профессий:

      Тренер-преподаватель по спорту - 5 уровень ОРК.

Глава 3. Карточки профессий

9. Карточка профессии "Тренер-преподаватель по спорту":

Код группы

3422-1 Тренер-преподаватель по спорту

Код наименования занятия

3422-1-010

Наименование профессии

Тренер-преподаватель по спорту

Уровень квалификации по ОРК

5

подуровень квалификации по ОРК

5.1

Уровень квалификации по ЕТКС, КС, типовых квалификационных характеристик

Приказ Министра культуры и спорта Республики Казахстан от 29 июня 2016 года № 191 "Об утверждении Типовых квалификационных характеристик должностей руководителей, специалистов организаций физической культуры и спорта" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 14052).

Уровень профессионального образования

 высшее (или послевузовское) по направлению подготовки кадров: педагогические науки по специальности "Физическая культура и спорт" или техническое и профессиональное, послесреднее образование

Связь с неформальным и информальным образованием

не требуется

Другие возможные наименования профессий:

3422-1-009 Тренер
3422-1-010 Тренер-преподаватель по спорту

Основная цель деятельности

Организация и проведение со спортсменами тренировочных мероприятий и осуществление руководства состязательной деятельностью спортсменов для достижения спортивных результатов; преподавание предметной области физической культуры по основным образовательным и дополнительным общеобразовательным программам; физическое воспитание личности, приобретение знаний, умений и навыков в области физической культуры и спорта, физическое совершенствование, формирование культуры здорового и безопасного образа жизни, укрепление здоровья детей и взрослых

Перечень трудовых функций

Обязательные трудовые функции:

1. Планирование содержания занятий физическая культура и спорт.
2. Проведение мероприятий соответствии с целями программ, реализуемых организациях
3. Участия в спортивных соревнованиях и физкультурных мероприятиях.

Дополнительные трудовые функции:

-

Трудовая функция 1:
Планирование содержания занятий физическая культура и спорт

Навык 1:
Формирование физкультурной и спортивной деятельности

Умения:

1. Планировать продолжительность и объемы реализации:
программы спортивной подготовки по виду спорта, основной образовательной программы, дополнительной общеразвивающей программы, дополнительной предпрофессиональной программы.
2. Обосновывать выбор средств и методов тренировочного процесса по видам подготовки на этапах спортивной подготовки по виду спорта.
3. Обосновывать выбор средств и методов обучения, воспитания и развития, выбор образовательных технологий в образовательной практике исходя из особенностей содержания предметных областей, возраста и образовательных потребностей обучаемых.

Знания:

1. Содержания и соотношения объемов тренировочного процесса по видам подготовки на спортивно-оздоровительном этапе спортивной подготовки.
2. Основ спортивной медицины, медицинского контроля и способы оказания первой помощи.
3. Медицинских, возрастных и психофизических требований к лицам, проходящим подготовку в группах на этапе начальной подготовки по виду спорта.

Навык 2:
Выявление возможностей обучающихся к физической культуре и спорту

Умения:

1. Выбирать методики спортивной ориентации и спортивного отбора спортсменов и обучающихся.
2. Планировать мероприятия спортивной ориентации и спортивного отбора в программе спортивной подготовки по виду спорта, образовательной программе общего образования, образовательной программе дополнительного образования в области физической культуры и спорта.
3. Реализовывать мероприятия спортивной ориентации и спортивного отбора в рамках: тренировочного процесса в организациях, осуществляющих спортивную подготовку; образовательного процесса в предметной области физической культуры; образовательного процесса в организациях дополнительного образования.

Знания:

1. Организации спортивной ориентации:
1) стадии подготовки решения о выборе вида спорта для углубленных занятий;
2) стадии целенаправленнох и многосторонних связей спортсмена в сфере спорта высших достижений.
2. Содержания спортивной ориентации как процесса ознакомление детей со специфическими особенностями того или иного вида спорта, также процесса тренировки в избранном виде спорта.
3. Условии проведения отбора: естественный отбор - вследствие отсева самих занимающихся в процессе тренировочных занятий; стандартизированный отбор, который связан с применением специальных методик, содействующих повышению его эффективности.

Трудовая функция 2:
Проведение мероприятий соответствии с целями программ, реализуемых организациях

Навык 1:
Проблемы образовательного процесса и резервы улучшения его результатаивности

Умения:

1. Реализовывать программу спортивной подготовки по виду спорта с учетом возрастных характеристик и уровня подготовленности спортсменов.
2. Реализовывать рабочую программу учителя физической культуры с учетом возрастных характеристик и уровня подготовленности обучающихся по образовательной программе общего образования.
3. Выявлять проблемы тренировочного процесса и улучшение его результативности.

Знания:

1. Возрастных характеристик обучающихся и специфических особенностей образовательного процесса в предметной области физической культуры в организациях, осуществляющих образовательную деятельность в соответствии государственными образовательными стандартами.
2. Положении теории и методики физической культуры, теории спорта, педагогики физической культуры и спорта, возрастной психологии, психологии физической культуры и спорта, теории и методики избранного вида спорта, теории и методики обучения базовым видам спорта.
3. Анатомии человека, биомеханики двигательной деятельности, спортивной метрологии, биохимии человека, спортивной биохимии, физиологии человека, спортивной физиологии, гигиенических основ физкультурно-спортивной деятельности.


Навык 2:
Учет и анализ результатаов тренировочного процесса

Умения:

1. Проводить с обучающимися тренировок на основе комплекса общеразвивающих упражнений, имитационных упражнений, упражнений для освоения элементов и формирования простых целостных двигательных действий.
2. Разъяснять в простой и доступной форме правила проведения спортивной, подвижной игры, объяснять суть упражнения, правила техники безопасности при выполнении упражнений, использовании спортивного инвентаря, участии в спортивной (подвижной) игре.
3. Выявлять своевременно угрозы и степень опасности внешних и внутренних факторов и организовывать безопасное пространство для обучающихся, оперативно реагировать на нештатные ситуации и применять верные алгоритмы действий для устранения или снижения опасности.

Знания:

1. Содержания и соотношения объемов тренировочного процесса по видам подготовки на спортивно-оздоровительном этапе спортивной подготовки.
2. Возрастной и специальной педагогики и психологии.
3. Физиологии и гигиены.

Трудовая функция 3:
Участия в спортивных соревнованиях и физкультурных мероприятиях

Навык 1:
Безопасность при проведении тренировок и занятий

Умения:

1. Использовать систему нормативов и методик контроля физической подготовленности обучающихся.
2. Выявлять проблемы в организации спортивной работы, разрабатывать мероприятия по совершенствованию подготовки спортсменов.
3. Вести первичную учетно-отчетную документацию по реализации программ спортивной подготовки в электронном и бумажном виде.

Знания:

1. Содержания и соотношения объемов тренировочного процесса по видам подготовки на этапе начальной подготовки.
2. Медицинских, возрастных и психофизических требований к лицам, проходящим подготовку в группах на этапе начальной подготовки по виду спорта.
3. Современных методов тренировочной работы.

Навык 2:
Набор обучающихся в группы и секции (по видам спорта, спортивным дисциплинам)

Умения:

1. Проводить собеседование, оценивать мотивацию и психологический настрой поступающего в группу начальной подготовки.
2. Проводить методически обоснованный набор в группу начальной подготовки, в том числе по результатам сдачи нормативов.
3. Пользоваться контрольно-измерительными приборами и спортивным инвентарем.

Знания:

1. Содержания и соотношения объемов тренировочного процесса по видам подготовки на этапе начальной подготовки.
2. Медицинских, возрастных и психофизических требований к лицам, проходящим подготовку в группах на этапе начальной подготовки по виду спорта.
3. Основы законодательства в сфере физической культуры и спорта (правила избранных видов спорта, нормы, требования и условия их выполнения для присвоения спортивных разрядов и званий по избранным видам спорта.


Возможность признания навыка

-

Требования к личностным компетенциям

Ответственность.
Стрессоустойчивость.
Умение работать в команде.
Дисциплинированность.
Выносливость и трудолюбие.
Добропорядочность.

Список технических регламентов и национальных стандартов

-

Связь с другими профессиями в рамках ОРК

Уровень ОРК

Наименование профессии

5

Тренер-преподаватель по спорту.

Глава 4. Технические данные профессионального стандарта

      10. Наименование государственного органа: Министерство туризма и спорта Республики Казахстан.

      Исполнитель:

      Шакенова Г.Б. +77074201409, g.shakenova@tsm.gov.kz.

      11. Организации (предприятия), участвующие в разработке: республиканское государственное казенное предприятие "Республиканский колледж спорта".

      Исполнители:

      Н. Сыдықов, +7 (727) 376 20 3, rks@mail.ru.

      12. Отраслевой совет по профессиональным квалификациям в области физической культуры и спорта, протокол № 1 от 15.11.2023 года.

      13. Национальный орган по профессиональным квалификациям: от 15.09.2023 года № 2907.

      14. Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан "Атамекен": от 11.09.2023 года № 12233/26.

      15. Номер версии и год выпуска: версия 1, 2023 год.

      16. Дата ориентировочного пересмотра: 31.12.2026 год.

  Приложение 3 к приказу
Министра туризма и спорта
Республики Казахстан
от 8 ноября 2023 года № 291

Профессиональный стандарт "Судья по спорту"

Глава 1. Общие положения.

      1. Область применения профессионального стандарта: профессиональный стандарт "Судья по спорту" (далее – профессиональный стандарт) разработан в соответствии с пунктом 5 статьи 5 Закона Республики Казахстан "О профессиональных квалификациях", в том числе обучения персонала на предприятиях, признания профессиональной квалификации работников и выпускников организаций образования и решений задач в области физической культуры и спорта в организациях и на предприятиях, применяется в области Министерства туризма и спорта Республики Казахстан.

      2. В настоящем профессиональном стандарте применяются следующие термины и определения:

      1) знание – изученная и усвоенная информация, необходимая для выполнения действий в рамках профессиональной задачи;

      2) навык – способность применять знания и умения, позволяющая выполнять профессиональную задачу целиком;

      3) тренер, тренер-преподаватель – физическое лицо, осуществляющее учебно-тренировочный процесс подготовки спортсмена и руководство его состязательной деятельностью для достижения спортивных результатов;

      4) информальное образование – вид образования, получаемый в ходе повседневной деятельности вне организаций образования и организаций, предоставляющих образовательные услуги, и не сопровождаемый выдачей документа, подтверждающего результаты обучения;

      5) профессия – род занятий, осуществляемый физическим лицом и требующий определенной квалификации для его выполнения;

      6) профессиональная квалификация – степень профессиональной подготовки, характеризующая владение компетенциями, требуемыми для выполнения трудовых функций по профессии;

      7) признание профессиональной квалификации – процедура оценки и принятия решения о соответствии кандидата требованиям профессиональных стандартов, а при их отсутствии - квалификационным требованиям;

      8) профессиональный стандарт – письменный официальный документ, устанавливающий общие требования к знаниям, умениям, навыкам, опыту работы с учетом формального и (или) неформального, и (или) информального образования, уровню квалификации и компетентности, содержанию, качеству и условиям труда в конкретной области профессиональной деятельности;

      9) Национальный классификатор занятий Республики Казахстан – документ по стандартизации, отражающий наименования занятий, применяемых на территории Республики Казахстан, и классифицирующий их по уровню и специализации навыков в соответствии с видом выполняемых работ;

      10) компетенция – способность применять навыки, позволяющие выполнять одну или несколько профессиональных задач, составляющих трудовую функцию;

      11) умение - способность физически и (или) умственно выполнять отдельные единичные действия в рамках профессиональной задачи;

      12) отраслевые государственные органы (далее - государственные органы) – государственные органы, осуществляющие руководство в соответствующей сфере (отрасли) государственного управления;

      13) спортивный судья – физическое лицо, прошедшее специальную подготовку и получившее соответствующую квалификационную категорию, уполномоченное организатором спортивного мероприятия обеспечить судейство в соответствии с правилами вида спорта и положениями (регламентами) спортивного мероприятия;

      14) Национальная система квалификаций – комплекс правовых и институциональных инструментов и механизмов регулирования и согласования спроса на квалификации со стороны рынка труда и предложения квалификаций со стороны системы образования, в том числе информального;

      15) неформальное образование – вид образования, запланированный, организованный и осуществляемый организациями, которые предоставляют образовательные услуги, оказываемые без учета места, сроков и формы обучения, и сопровождаемый выдачей документа, подтверждающего результаты обучения.

      3. В настоящем профессиональном стандарте применяются следующие сокращения:

      1) КС – квалификационный справочник;

      2) ОКЭД – общий классификатор видов экономической деятельности;

      3) ЕТКС – единый тарифно-квалификационный справочник;

      4) ОРК – отраслевая рамка квалификации.

Глава 2. Паспорт профессионального стандарта.

      4. Название профессионального стандарта: "Судья по спорту".

      5. Код Профессионального стандарта: R93190.

      6. Указание секции, раздела, группы, класса и подкласса согласно ОКЭД:

      R Искусство, развлечения и отдых:

      93 Деятельность в области спорта, организации отдыха и развлечений;

      93.1 Деятельность в области спорта;

      93.11 Эксплуатация спортивных сооружений;

      93.11.0 Эксплуатация спортивных сооружений.

      R Искусство, развлечения и отдых:

      93.1 Деятельность в области спорта;

      93.12 Деятельность спортивных клубов;

      93.12.0 Деятельность спортивных клубов.

      R Искусство, развлечения и отдых:

      93 Деятельность в области спорта, организации отдыха и развлечений;

      93.1 Деятельность в области спорта;

      93.13 Деятельность фитнес-клубов;

      93.13.0 Деятельность фитнес-клубов.

      R Искусство, развлечения и отдых:

      93 Деятельность в области спорта, организации отдыха и развлечений;

      93.1 Деятельность в области спорта;

      93.19 Прочая деятельность в области спорта;

      93.19.0Прочая деятельность в области спорта.

      7. Краткое описание профессионального стандарта: осуществление подготовки и обучения спортсменов при проведении постоянных тренировок и организации спортивных соревнований. Осуществление отбора перспективных спортсменов для постоянного спортивного совершенствования и достижения высоких спортивных результатов.

      8. Перечень карточек профессий:

      Судья по спорту - 5 уровень ОРК

Глава 3. Карточки профессий.

9. Карточка профессии "Судья по спорту":

Код группы

3422-3 Судья по спорту

Код наименования занятия

3422-3-013

Наименование профессии

Судья по спорту

Уровень квалификации по ОРК

5

подуровень квалификации по ОРК

5.1

Уровень квалификации по ЕТКС, КС, типовых квалификационных характеристик

Приказ и.о. Министра культуры и спорта Республики Казахстан от 28 октября 2014 года № 56 "Об утверждении Норм и требований для присвоения спортивных званий, разрядов и квалификационных категорий" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 9902).

Уровень профессионального образования

Послесреднее образование, (прикладной бакалавриат)

Связь с неформальным и информальным образованием

не требуется

Другие возможные наименования профессий:

3422-3-013 Судья по спорту

Основная цель деятельности

Обеспечение соблюдения правил вида спорта и положения (регламента) о спортивном соревновании при проведении спортивного соревнования и выполняемых населением различных возрастных групп физкультурно-спортивных тестовых мероприятий.

Перечень трудовых функций

Обязательные трудовые функции:

1. Контроль соблюдения условий проведения спортивных соревнований
2. Выполнение поручений вышестоящих судей по подготовке спортивного соревнования
3. Информирование о ходе и результатах спортивного соревнования, о решениях главной судейской коллегии

Дополнительные трудовые функции

-

Трудовая
функция 1:
Контроль соблюдения условий проведения спортивных соревнований

Навык 1:
Соответствие требованиям спортивных снарядов, инвентаря, измерительных приборов

Умения:

1. Выполнять осмотр места проведения спортивного соревнования или этапа соревнования, оценивать соответствие места проведения спортивного соревнования требованиям вида спорта, положения или регламента спортивных соревнований.
2. Выявлять факты порчи спортивных снарядов, инвентаря, измерительных приборов, оборудования или их утраты, применять алгоритмы действий по реагированию на выявленные факты.
3. Выявлять неисправности спортивного инвентаря, оборудования, спортивных сооружений.

Знания:

1. Положения или регламента и программы спортивных соревнований.
2. Требований к экипировке, спортивному инвентарю и оборудованию.
3. Этических норм в области спорта.

Навык 2:
Взаимодействие с участниками спортивного соревнования

Умения:

1. Обеспечивать информационное взаимодействие между участниками и организаторами спортивного соревнования.
2. Информировать участников спортивного соревнования об организационных вопросах спортивного соревнования.
3. Обеспечивать очередность выхода участников спортивного соревнования согласно стартовому протоколу или программе спортивного соревнования.

Знания:

1. Положения или регламента и программы спортивных соревнований.
2. Правил проведения жеребьевки участников спортивного соревнования при отсутствии стартового протокола.
3. Стартового протокола спортивного соревнования.

Умения:

Трудовая функция 2:
Выполнение поручений вышестоящих судей по подготовке спортивного соревнования

Навык 1:
Периодическая проверка состояния проведения спортивного соревнования на соответствие требованиям

1. Выполнять осмотр места проведения спортивного соревнования, оценивать соответствие места проведения спортивного соревнования требованиям вида спорта, положения или регламента спортивного соревнования.
2. Составлять заявки на дополнительное оборудование, организацию работ по подготовке места проведения спортивного соревнования.
3. Оформлять разрешительные и сопроводительные документы по обустройству места проведения спортивного соревнования.

Знания:

1. Требований к обустройству места проведения спортивного соревнования.
2. Положения или регламента и программы спортивных соревнований.
3. Состава главной судейской коллегии по виду спорта и функции спортивных судей.


Навык 2:
Доступ зрителей в места проведения спортивного соревнования

Умения:

1. Контролировать состояние информационных и навигационных стендов, табличек, информационных схем.
2. Осуществлять визуальный контроль перемещения зрителей, в том числе с использованием технических средств.
3. Разрабатывать маршруты перемещения зрителей.

Знания:

1. Правил обеспечения безопасности при проведении спортивных соревнований.
2. Положения или регламента и программы спортивных соревнований.
3. Основы обеспечения безопасности при проведении массовых мероприятий.

Трудовая функция 3:
Участия в спортивных соревнованиях и физкультурных мероприятиях

Навык 1:
Итоги спортивного соревнования для спортивных судей, участников, зрителей, представителей средств массовой информации

Умения:

1. Планировать содержание занятий по общей физической и специальной подготовке с учетом требований стандарта.
2. Подбирать средства и методы тренировки по общей физической и специальной подготовке в соответствии с программой спортивной подготовки, половозрастными и индивидуальными особенностями занимающихся.

Знания:

1. Квалификационных требований к спортивным судьям по видам спорта.
2. Требований к спортивному и технологическому оборудованию, инвентарю, экипировке.
3. Способов проверки и наличия качественных характеристик спортивного и технологического оборудования, инвентаря, экипировки в целях проведения соревнований по виду спорта или спортивной дисциплине.

Навык 2:
Поддержание мест проведения спортивного соревнования

Умения:

1. Выполнять осмотр места проведения спортивного соревнования, оценивать состояние этапов, разметки, спортивного инвентаря, измерительных приборов, систем сигнализации и связи, выявлять факты несоответствия требованиям вида спорта и положения или регламента спортивного соревнования.
2. Выявлять угрозы и степени опасности внешних и внутренних факторов и организовывать безопасное пространство, оперативно реагировать на нештатные ситуации и применять верные алгоритмы действий для устранения или снижения опасности
3. Оценивать степень опасности для жизни и здоровья участников спортивного соревнования и вносить предложения о закрытии дистанции или ее этапа.

Знания:

1. Квалификационных требований к спортивным судьям по видам спорта.
2. Положения или регламента и программы спортивных соревнований.
3. Способов проверки и наличия качественных характеристик спортивных объектов, снарядов, инвентаря, оборудования в целях проведения соревнований по виду спорта (спортивной дисциплине).


Возможность признания навыка

-

Требования к личностным компетенциям

Ответственность.
Стрессоустойчивость.
Умение быстро принимать решения.
Умение работать в команде.
Добропорядочность.
Инициативность.

Список технических регламентов и национальных стандартов

-

Связь с другими профессиями в рамках ОРК

Уровень ОРК

Наименование профессии

5

Судья по спорту.

Глава 4. Технические данные профессионального стандарта

      10. Наименование государственного органа: Министерство туризма и спорта Республики Казахстан.

      Исполнитель:

      Шакенова Г.Б., +77074201409, g.shakenova@tsm.gov.kz.

      11. Организации (предприятия), участвующие в разработке: республиканское государственное учреждение "Республиканская специализированная школа-интернат-колледж олимпийского резерва в микрорайоне "Шанырак" города Алматы".

      Исполнитель:

      М. Торгаев, +7 (775) 176 66 06, medet.t@mail.ru.

      12. Отраслевой совет по профессиональным квалификациям в области физической культуры и спорта, протокол № 1 от 15.11.2023 года.

      13. Национальный орган по профессиональным квалификациям: от 15.09.2023 года. № 2907.

      14. Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан "Атамекен": от 11.09.2023 года № 12233/26.

      15. Номер версии и год выпуска: Версия 1, 2023 год.

      16. Дата ориентировочного пересмотра: 31.12.2026 год.

Дене шынықтыру және спорт саласындағы кәсіптік стандарттарды бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Туризм және спорт министрінің 2023 жылғы 8 қарашадағы № 291 бұйрығы

      "Кәсіптік біліктілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 5 - бабы 5 - тармағының екінші бөлігіне сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

      1. Қоса беріліп отырған:

      1) осы бұйрыққа 1 - қосымшаға сәйкес "Жаттықтырушы" кәсіптік стандарты;

      2) осы бұйрыққа 2 - қосымшаға сәйкес "Спорт жаттықтырушы-оқытушысы" кәсіптік стандарты;

      3) осы бұйрыққа 3 - қосымшаға сәйкес "Спорт төрешісі" кәсіптік стандарты бекітілсін.

      2. Қазақстан Республикасы Туризм және спорт министрлігінің Спорт және дене шынықтыру істері комитеті заңнамада белгіленген тәртіппен:

      1) осы бұйрықтың көшірмесін Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің Эталондық бақылау банкіне енгізу үшін Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің "Қазақстан Республикасының Заңнама және құқықтық ақпарат институты" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жіберу;

      2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Туризм және спорт министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруын қамтамасыз етсін.

      3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Туризм және спорт министрінің орынбасарына жүктелсін.

      4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі.

      Министр Е. Маржықпаев

  Қазақстан Республикасы
Туризм және спорт министрінің
2023 жылғы " " ___________
№ бұйрығына
1-қосымша

"Жаттықтырушы" кәсіптік стандарты

1- тарау. Жалпы ережелер

      1. Кәсіптік стандарттың қолданылу аясы: "Жаттықтырушы" кәсіптік стандарты (бұдан әрі – кәсіптік стандарт) "Кәсіптік біліктілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабы 5-тармағына сәйкес әзірленді, оның ішінде кәсіпорындарда персоналды оқытуға, білім беру ұйымдары қызметкерлері мен түлектерінің кәсіптік біліктілігін тануға және персоналды басқару саласындағы міндеттердің шешуге бағытталған, Қазақстан Республикасы Туризм және спорт министрлігі саласында қолданылады.

      2. Осы кәсіптік стандартта мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:

      1) білім – кәсіптік міндет шеңберінде іс-әрекеттерді орындау үшін қажетті зерделенген және меңгерілген ақпарат;

      2) дағды – кәсіптік міндетті толығымен орындауға мүмкіндік беретін білім мен машықты қолдану қабілеті;

      3) жаттықтырушы, жаттықтырушы-оқытушы – спортшыны даярлаудың оқу-жаттығу процесін және оның спорттық нәтижелерге қол жеткізу үшін бәсекелес қызметіне басшылықты жүзеге асыратын жеке тұлға;

      4) информалды білім – білім беру ұйымдарынан және білім беру қызметтерін ұсынатын ұйымдардан тыс күнделікті қызмет барысында алынатын және оқыту нәтижелерін растаушы құжат берілмей жүргізілетін білім беру түрі;

      5) кәсіп – жеке адам жүзеге асыратын және орындалуы үшін белгілі бір біліктілікті талап ететін қызмет түрі;

      6) кәсіптік біліктілік – кәсіп бойынша еңбек функцияларын орындау үшін талап етілетін құзыреттерді меңгеруді сипаттайтын кәсіптік даярлық дәрежесі;

      7) кәсіптік біліктілікті тану – кандидаттың кәсіптік стандарттардың талаптарына, ал олар болмаған кезде біліктілік талаптарына сәйкестігін бағалау және ол туралы шешім қабылдау рәсімі;

      8) кәсіптік стандарт – формалды және (немесе) формалды емес, және (немесе) информалды білім беру ескеріле отырып, білімге, машыққа, дағдыға, жұмыс тәжірибесіне, біліктілік деңгейі мен құзыреттілікке, кәсіптік қызметтің нақты бір саласындағы еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын жалпы талаптарды белгілейтін жазбаша ресми құжат;

      9) Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіптер сыныптауышы – Қазақстан Республикасының аумағында қолданылатын кәсіптердің атауларын көрсететін және оларды орындалатын жұмыстардың түріне сәйкес дағды деңгейі мен оған мамандану бойынша сыныптайтын стандарттау жөніндегі құжат;

      10) құзырет – еңбек функциясын құрайтын бір немесе бірнеше кәсіптік міндетті орындауға мүмкіндік беретін дағдыны қолдану қабілеті;

      11) машық – кәсіптік міндет шеңберінде жекелеген бірлі-жарым іс-әрекетті физикалық тұрғыдан және (немесе) ақыл-оймен орындау қабілеті;

      12) салалық мемлекеттік органдар (бұдан әрі – мемлекеттік органдар) – мемлекеттік басқарудың тиісті саласында (аясында) басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік органдар;

      13) Ұлттық біліктілік жүйесі – біліктілікке еңбек нарығы тарапынан сұранысты және біліктілікке білім беру, оның ішінде информалды білім беру жүйесі тарапынан ұсынысты реттеу мен келісудің құқықтық және институционалдық құралдары мен тетіктерінің кешені;

      14) формалды емес білім беру – оқыту орны, мерзімдері мен нысаны ескерілмей, білім беру қызметтерін ұсынатын ұйымдар жоспарлаған, ұйымдастырған және жүзеге асыратын және оқыту нәтижелерін растаушы құжат беріле отырып жүргізілетін білім беру түрі.

      3. Осы кәсіптік стандартта мынадай қысқартулар қолданылады:

      1) БА – басшылар, мамандар және басқа да қызметкерлер лауазымдарының біліктілік анықтамасы;

      2) ЭҚЖЖ – экономикалық қызмет тұрлерінің жалпы жіктеуіші;

      3) БТБА – бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы;

      4) СБШ – салалық біліктілік шеңбері.

2-тарау. Кәсіптік стандарттың паспорты

      4. Кәсіптік стандарттың атауы: "Жаттықтырушы".

      5. Кәсіптік стандарттың коды: R93190.

      6. ЭҚЖЖ сәйкес бөлімнің, топтың, сыныптың және кіші сыныптың атаулары:

      R Өнер, ойын-сауық және демалыс:

      93 Спорт, демалыс пен ойын-сауықты ұйымдастыру саласындағы қызмет;

      93.1 Спорт саласындағы қызмет;

      93.11 Спорт имараттарын пайдалану;

      93.11.0 Спорт имараттарын пайдалану.

      R Өнер, ойын-сауық және демалыс:

      93 Спорт, демалыс пен ойын-сауықты ұйымдастыру саласындағы қызмет;

      93.1 Спорт саласындағы қызмет;

      93.12 Спорт клубтарының қызметі;

      93.12.0 Спорт клубтарының қызметі.

      R Өнер, ойын-сауық және демалыс:

      93 Спорт, демалыс пен ойын-сауықты ұйымдастыру саласындағы қызмет;

      93.1 Спорт саласындағы қызмет;

      93.13 Фитнес-клубтардың қызметі;

      93.13.0 Фитнес-клубтардың қызметі.

      R Өнер, ойын-сауық және демалыс:

      93 Спорт, демалыс пен ойын-сауықты ұйымдастыру саласындағы қызмет;

      93.1 Спорт саласындағы қызмет;

      93.19 Спорт саласындағы өзге қызмет;

      93.19.0Спорт саласындағы өзге қызмет.

      7. Кәсіптік стандарттың қысқаша сипаттамасы: Тұрақты жаттығулар өткізу және спорттық жарыстарды ұйымдастыру кезінде спортшыларды даярлау мен оқытуды жүзеге асыру. Тұрақты спорттық жетілдіру және жоғары спорттық нәтижелерге қол жеткізу үшін перспективалы спортшыларды іріктеуді жүзеге асыру

      8. Кәсіптер карточкаларының тізбесі:

      Жаттықтырушы - СБШ 5-деңгейі.

3-тарау. Кәсіптер карточкалары

9. Кәсіп карточкасы "Жаттықтырушы":

Топтың коды:

3422-1 Жаттықтырушы

Код атауы:

3422-1-009

Кәсіптің атауы:

Жаттықтырушы

СБШ бойынша біліктілік деңгейі

5

СБШ бойынша біліктіліктің ішкі деңгейі

5.1

БТБА, БА үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Дене шынықтыру және спорт ұйымдарының басшылары, мамандары лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрінің 2016 жылғы 29 маусымдағы № 191 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 14052 болып тіркелген).

Кәсіби білім деңгейі:

Білім деңгейі:
 жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) немесе техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім.

Мамандық:
Гуманитарлық білім.

Біліктілік:

Формалды емес және информалы біліммен байланыс:

талап етілмейді

Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

3422-1-010 Спорт жаттықтырушы-оқытушысы
3422-1-001 Мемлекеттік жаттықтырушы

Қызметтің негізгі мақсаты:

Спорттық нәтижелерге жету үшін спорттық дайындықтан өтетін спортшылар мен жеке тұлғалардың спорттық әлеуетін қалыптастыру, дамыту және қолдау

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Дайындалушыларды спорт түрлері (тобы) бойынша даярлау.
2. Спорттық дайындықтың барлық кезеңдерінде спортшыларға консультациялық қолдау көрсету.
3. Жаттығу сабақтарының мақсатын айқындау.

Қосымша еңбек функциялары:

-

1- Еңбек функциясы:
Дайындалушыларды спорт түрлері (тобы) бойынша даярлау.

1 - дағды:
Жас пен жыныстың спорттық-сауықтыру кезеңінің топтарын жасақтау нормаларына сәйкестігі.

Машықтар:

1. Балаларға, жасөспірімдерге және жастарға салауатты өмір салтын ұстанудың маңыздылығын, сауықтыру жаттығуларының құндылығын түсіндіру.
2. Спорттық-сауықтыру кезеңіне түсетін адамдардың жасына, жынысына спорттық-сауықтыру кезеңінің топтарын жасақтау талаптары мен нормаларына сәйкестігін айқындау.
3. Жеке жаттығулар арасындағы демалу ұзақтығы мен сипатын өзгерту.

Білімдер:

1. Спорт түріндегі қозғалыс қызметінің биомеханикасы.
2. Дене шынықтыру-спорттық іс-әрекеттің гигиеналық негіздері.
3. Спорт түріндегі спорттық жаттығулардың мазмұны.

2 - дағды:
Жалпы дене шынықтыру және арнайы дайындық сабақтарының мазмұнын жоспарлау.

Машықтар:

1. Спорттық дайындықтың стандартының талаптарын, дене шынықтыру теориясының ережелерін, жүктеменің физиологиялық сипаттамаларын, анатомиялық-морфологиялық ерекшеліктерін және әр түрлі жыныстағы және жастағы оқушылардың дайындық деңгейін, материалдық-техникалық жабдықтарды, ауа-райы мен гигиеналық жағдайларды ескере отырып, жалпы дене шынықтыру және арнайы дайындық сабақтарының мазмұнын жоспарлау.
2. Жалпы дене шынықтыру және арнайы дайындық бойынша жаттығу құралдары мен әдістерін спорттық дайындық бағдарламасына, қатысушылардың жыныстық-жас және жеке ерекшеліктеріне сәйкес таңдау.

Білімдер:

1. Дене шынықтыру теориялары мен әдістері.
2. Спорт түрі (спорт пәні) бойынша спорттық даярлық бағдарламасы.
3. Жалпы дене шынықтыру, арнайы дайындық деңгейін арттыруға арналған жаттығулар кешені.

2 - Еңбек функциясы:
Спорттық дайындықтың барлық кезеңдерінде спортшыларға консультациялық қолдау көрсету.

1 - дағды:
Спортшылардың дайындығын бағалау әдістері мен әдістерін қолдану.

Машықтар:

1. Спорттық дайындық стандарттарына сәйкес бастапқы дайындық топтарына түсушілердің дайындығын бағалау әдістері мен әдістерін қолдану.
2. Антропометриялық, физиологиялық, психологиялық параметрлер бойынша топтарға түсетін спорттық-сауықтыру, бастапқы дайындық кезеңдерінің жеке қабілеттерін анықтау үшін заманауи технологияларды қолдану.

Білімдер:

1. Адам анатомиясы.
2. Спорт түрінде дарынды балалардың морфо-анатомиялық, физиологиялық, психологиялық ерекшеліктері.
3. Оқушылардың жалпы дене шынықтыру және арнайы даярлығы бойынша жаттығу сабақтарын дайындау бойынша есепті құжаттаманы жасау тәртібі.


2 - дағды:
Бастапқы даярлық топтарын жинақтаудың әдістемелік негіздемесі үшін нормативтерді білу.

Машықтар:

1. Бастапқы дайындық топтарын жинақтаудың әдістемелік негіздемесі үшін нормативтерді тапсыру нәтижелерін пайдалану.
2. Спорт түрінде спорттық жетілдірудің орындылығын белгілеу.
3. Оқушыны даярлау бағдарламасының мақсаттары мен міндеттеріне сүйене отырып, жалпы дене шынықтыру және арнайы даярлықтың міндеттерін анықтау.

Білімдер:

1. Жеке спорттық бейімділікті диагностикалау критерийлері мен әдістері.
2. Бұқаралық спорттық іріктеудің медициналық-биологиялық және жас критерийлері.
3. Жалпы дене шынықтыру және арнайы даярлық бойынша оқу сабақтарын жоспарлау түрлері, мазмұны және технологиялары.

3 - Еңбек функциясы:
Жаттығу сабақтарының мақсаттарын анықтау.

1 - дағды:
Жаттығу сабақтарының оңтайлы формалары мен түрлерін, жүктеме түрлерін таңдау (күш, жергілікті, динамикалық, статистикалық)

Машықтар:

1. Стандарт талаптарын ескере отырып, жалпы дене шынықтыру және арнайы дайындық бойынша сабақтардың мазмұнын жоспарлау;
2. Жалпы дене шынықтыру және арнайы дайындық бойынша жаттығу құралдары мен әдістерін спорттық дайындық бағдарламасына, қатысушылардың жыныстық-жас және жеке ерекшеліктеріне сәйкес таңдау.

Білімдер:

1. Дене шынықтыру теориясы мен әдістемесі;
2. Спорт түрлері (спорт пәні)бойынша спорттық даярлық бағдарламасы;
3. Жалпы дене шынықтыру, арнайы дайындық деңгейін арттыруға арналған жаттығулар кешені.

2 - дағды:
Жаттығу сабағының мазмұнын қалыптастыру

Машықтар:

1. Оқушыны даярлау бағдарламасының мақсаттары мен міндеттеріне сүйене отырып, жалпы дене шынықтыру және арнайы даярлықтың міндеттерін анықтау;
2. Қатысушылардың жалпы дене шынықтыру және арнайы даярлығы бойынша оқу сабақтарының бағдарламалары мен жоспарларын әзірлеу бойынша есептік құжаттаманы жүргізу.

Білімдер:

1. Спорт түріндегі спорттық жаттығулардың мазмұны;
2. Спорт түрлері бойынша спорттық даярлық стандарттары.


Дағдыларын тану мүмкіндігі

-

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар

Жауапкершілік.
Күйзеліске тұрақтылық және еңбексүйгіштік.
Төзімділік.
Командада жұмыс істей білу.
Тәртіптілік.

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттар тізбесі

-

СБШ-нің ішіндегі басқа кәсіптермен байланыс

СБШ деңгейі

Кәсіп атауы

-

-

4-тарау. Кәсіптік стандарттың техникалық деректері

      10. Мемлекеттік органның атауы: Қазақстан Республикасы Туризм және спорт министрлігі.

      Орындаушы:

      Шакенова Г.Б., + 77074201409, g.shakenova@tsm.gov.kz.

      11. Әзірлеуге қатысатын ұйымдар (кәсіпорындар): "Дене шынықтыру және спорт бойынша республикалық оқу-әдістемелік және талдау орталығы" республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны.

      Орындаушы:

      Н. Бексұлтанов, 7 (7172) 95-42-01, n.bek@mail.ru.

      12. Дене шынықтыру және спорт саласындағы кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңес, 20.09.2023 жылғы № 1 хаттама.

      13. Кәсіптік біліктілік бойынша Ұлттық орган: 15.09.2023 жылғы № 2907.

      14. Қазақстан Республикасының "Атамекен" Ұлттық кәсіпкерлер палатасы: 11.09.2023 жылғы № 12233/26.

      15. Нұсқа нөмірі және шығарылған жылы: 1, 2023 жыл.

      16. Қайта қарау күні: 31.12.2026 жыл.

  Қазақстан Республикасы
Туризм және спорт министрінің
2023 жылғы " " ___________
№ бұйрығына
2-қосымша

"Спорт жаттықтырушы-оқытушысы" кәсіптік стандарты

1- тарау. Жалпы ережелер

      1. Кәсіптік стандарттың қолданылу аясы: "Спорт жаттықтырушы-оқытушысы" кәсіптік стандарты (бұдан әрі – кәсіптік стандарт) "Кәсіптік біліктілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 5 - бабы 5 -тармағына сәйкес әзірленді, оның ішінде кәсіпорындарда персоналды оқытуға, білім беру ұйымдары қызметкерлері мен түлектерінің кәсіптік біліктілігін тануға және персоналды басқару саласындағы міндеттердің шешуге бағытталған, Қазақстан Республикасы Туризм және спорт министрлігі саласында қолданылады.

      2. Осы кәсіптік стандартта мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:

      1) білім – кәсіптік міндет шеңберінде іс-әрекеттерді орындау үшін қажетті зерделенген және меңгерілген ақпарат;

      2) дағды – кәсіптік міндетті толығымен орындауға мүмкіндік беретін білім мен машықты қолдану қабілеті;

      3) жаттықтырушы, жаттықтырушы-оқытушы – спортшыны даярлаудың оқу-жаттығу процесін және оның спорттық нәтижелерге қол жеткізу үшін бәсекелес қызметіне басшылықты жүзеге асыратын жеке тұлға;

      4) информалды білім – білім беру ұйымдарынан және білім беру қызметтерін ұсынатын ұйымдардан тыс күнделікті қызмет барысында алынатын және оқыту нәтижелерін растаушы құжат берілмей жүргізілетін білім беру түрі;

      5) кәсіп – жеке адам жүзеге асыратын және орындалуы үшін белгілі бір біліктілікті талап ететін қызмет түрі;

      6) кәсіптік біліктілік – кәсіп бойынша еңбек функцияларын орындау үшін талап етілетін құзыреттерді меңгеруді сипаттайтын кәсіптік даярлық дәрежесі;

      7) кәсіптік біліктілікті тану – кандидаттың кәсіптік стандарттардың талаптарына, ал олар болмаған кезде біліктілік талаптарына сәйкестігін бағалау және ол туралы шешім қабылдау рәсімі;

      8) кәсіптік стандарт – формалды және (немесе) формалды емес, және (немесе) информалды білім беру ескеріле отырып, білімге, машыққа, дағдыға, жұмыс тәжірибесіне, біліктілік деңгейі мен құзыреттілікке, кәсіптік қызметтің нақты бір саласындағы еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын жалпы талаптарды белгілейтін жазбаша ресми құжат;

      9) Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіптер сыныптауышы – Қазақстан Республикасының аумағында қолданылатын кәсіптердің атауларын көрсететін және оларды орындалатын жұмыстардың түріне сәйкес дағды деңгейі мен оған мамандану бойынша сыныптайтын стандарттау жөніндегі құжат;

      10) құзырет – еңбек функциясын құрайтын бір немесе бірнеше кәсіптік міндетті орындауға мүмкіндік беретін дағдыны қолдану қабілеті;

      11) машық – кәсіптік міндет шеңберінде жекелеген бірлі-жарым іс-әрекетті физикалық тұрғыдан және (немесе) ақыл-оймен орындау қабілеті;

      12) салалық мемлекеттік органдар (бұдан әрі – мемлекеттік органдар) – мемлекеттік басқарудың тиісті саласында (аясында) басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік органдар;

      13) Ұлттық біліктілік жүйесі – біліктілікке еңбек нарығы тарапынан сұранысты және біліктілікке білім беру, оның ішінде информалды білім беру жүйесі тарапынан ұсынысты реттеу мен келісудің құқықтық және институционалдық құралдары мен тетіктерінің кешені;

      14) формалды емес білім беру – оқыту орны, мерзімдері мен нысаны ескерілмей, білім беру қызметтерін ұсынатын ұйымдар жоспарлаған, ұйымдастырған және жүзеге асыратын және оқыту нәтижелерін растаушы құжат беріле отырып жүргізілетін білім беру түрі.

      3. Осы кәсіптік стандартта мынадай қысқартулар қолданылады:

      1) БА – басшылар, мамандар және басқа да қызметкерлер лауазымдарының біліктілік анықтамасы;

      2) ЭҚЖЖ – экономикалық қызмет тұрлерінің жалпы жіктеуіші;

      3) БТБА – бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы;

      4) СБШ – салалық біліктілік шеңбері.

2-тарау. Кәсіптік стандарттың паспорты

      4. Кәсіптік стандарттың атауы: "Спорт жаттықтырушы-оқытушысы".

      5. Кәсіптік стандарттың коды: R93190.

      6. ЭҚЖЖ сәйкес бөлімнің, топтың, сыныптың және кіші сыныптың атаулары:

      R Өнер, ойын- және демалыс:

      93 Спорт, демалыс пен ойын-сауықты ұйымдастыру саласындағы қызмет сауық;

      93.1 Спорт саласындағы қызмет;

      93.11 Спорт имараттарын пайдалану;

      93.11.0 Спорт имараттарын пайдалану.

      R Өнер, ойын-сауық және демалыс:

      93 Спорт, демалыс пен ойын-сауықты ұйымдастыру саласындағы қызмет;

      93.1 Спорт саласындағы қызмет;

      93.12 Спорт клубтарының қызметі;

      93.12.0 Спорт клубтарының қызметі.

      R Өнер, ойын-сауық және демалыс:

      93 Спорт, демалыс пен ойын-сауықты ұйымдастыру саласындағы қызмет;

      93.1 Спорт саласындағы қызмет;

      93.13 Фитнес-клубтардың қызметі;

      93.13.0 Фитнес-клубтардың қызметі.

      R Өнер, ойын-сауық және демалыс:

      93 Спорт, демалыс пен ойын-сауықты ұйымдастыру саласындағы қызмет;

      93.1 Спорт саласындағы қызмет;

      93.19 Спорт саласындағы өзге қызмет;

      93.19.0Спорт саласындағы өзге қызмет.

      7. Кәсіптік стандарттың қысқаша сипаттамасы: Тұрақты жаттығулар өткізу және спорттық жарыстарды ұйымдастыру кезінде спортшыларды даярлау мен оқытуды жүзеге асыру. Тұрақты спорттық жетілдіру және жоғары спорттық нәтижелерге қол жеткізу үшін перспективалы спортшыларды іріктеуді жүзеге асыру.

      8. Кәсіптер карточкаларының тізбесі:

      Спорт жаттықтырушы-оқытушысы - СБШ 5-деңгейі.

3-тарау. Кәсіптер карточкалары

9. Кәсіп карточкасы "Спорт жаттықтырушы-оқытушысы":

Топтың коды

3422-1 Спорт жаттықтырушы-оқытушысы.

Код атауы

3422-1-010

Кәсіптің атауы

Спорт жаттықтырушы-оқытушысы.

СБШ бойынша біліктілік деңгейі

5

СБШ бойынша біліктіліктің ішкі деңгейі

5.1

ЖБТА, БА бойынша біліктілік деңгейі, үлгілік біліктілік сипаттамалары

"Дене шынықтыру және спорт ұйымдарының басшылары, мамандары лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрінің 2016 жылғы 29 маусымдағы № 191 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 14052 болып тіркелген).

Кәсіби білім деңгейі

Орта білімнен кейінгі білім (қолданбалы бакалавриат)

Формалды емес және информалы біліммен байланыс

қажет емес

Кәсіптің басқа мүмкін атаулары

3422-1-009 Жаттықтырушы
3422-1-010 Спорт жаттықтырушы-оқытушысы

Қызметтің негізгі мақсаты

Спортшылармен жаттығу іс-шараларын ұйымдастыру және өткізу және спорттық нәтижелерге қол жеткізу үшін спортшылардың бәсекелес қызметіне басшылықты жүзеге асыру; негізгі білім беру және қосымша жалпы білім беру бағдарламалары бойынша дене шынықтыру пәні саласын оқыту; жеке тұлғаны дене шынықтыру, дене шынықтыру және спорт саласында білім, білік пен дағдыларды игеру, дене шынықтыру жетілдіру, салауатты және қауіпсіз өмір салты мәдениетін қалыптастыру, дене шынықтыру балалар мен ересектердің денсаулығы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Дене шынықтыру және спорт сабақтарының мазмұнын жоспарлау.
2. Спорттық іс-шараларын іске асыратын бағдарламалардың мақсаттарына сәйкес өткізу.
3. Спорттық жарыстарға және дене шынықтыру іс-шараларына қатысу.

Қосымша еңбек функциялары:

-

1-Еңбек функциясы:
Дене шынықтыру және спорт сабақтарының мазмұнын жоспарлау

1-дағды:
Дене шынықтыру және спорттық іс-әрекетті қалыптастыру

Машықтар:

1. Іске асырудың ұзақтығы мен көлемін жоспарлау: спорт түрі бойынша спорттық даярлау бағдарламалары, негізгі білім беру бағдарламасы, қосымша жалпы дамыту бағдарламасы, қосымша кәсіптік алдындағы бағдарлама.
2. Спорт түрі бойынша спорттық дайындық кезеңдерінде дайындық түрлері бойынша оқу процесінің құралдары мен әдістерін таңдауды негіздеу.
3. Оқыту, тәрбиелеу және дамыту құралдары мен әдістерін таңдауды, білім беру практикасында білім беру технологияларын таңдауды пәндік салалар мазмұнының ерекшеліктеріне, білім алушылардың жасына және білім беру қажеттіліктеріне сүйене отырып негіздеу.

Білімдер:

1. Спорттық дайындықтың спорттық-сауықтыру кезеңіндегі дайындық түрлері бойынша жаттығу процесінің мазмұны мен көлемдерінің арақатынасы.
2. Спорттық медицина, медициналық бақылау негіздері және алғашқы көмек көрсету тәсілдері.
3. Спорт түрі бойынша бастапқы даярлық кезеңінде топтарда даярлықтан өтетін адамдарға қойылатын медициналық, жас және психофизикалық талаптар.

2-дағды:
Дене шынықтыру және спортқа білім алушылардың мүмкіндіктерін анықтау

Машықтар:

1. Спортшылар мен білім алушыларды спорттық бағдарлау және спорттық іріктеу әдістемелерін таңдау.
2. Спорт түрі бойынша спорттық даярлық бағдарламасында, жалпы білім берудің білім беру бағдарламасында, дене шынықтыру және спорт саласындағы қосымша білім берудің білім беру бағдарламасында спорттық бағдарлау және спорттық іріктеу іс-шараларын жоспарлау.
3. Спорттық даярлықты жүзеге асыратын ұйымдарда жаттығу процесі; дене шынықтыру пәні саласындағы білім беру процесі; қосымша білім беру ұйымдарында білім беру процесі шеңберінде спорттық бағдарлау және спорттық іріктеу іс-шараларын іске асыру.

Білімдер:

1. Спорттық бағдарлауды ұйымдастыру:
1) тереңдетілген сабақтар үшін спорт түрін таңдау туралы шешім дайындау кезеңі;
2) спортшының жоғары жетістіктер спорт саласындағы мақсатты және көпжақты байланысының кезеңі.
2. Спорттық бағдардың мазмұны балаларды белгілі бір спорт түрінің ерекшеліктерімен, сондай-ақ таңдалған спорт түріндегі жаттығу процесімен таныстыру процесі ретінде.
3. Іріктеу шарттары: табиғи сұрыптау - жаттығу сабақтарында оқитындардың өздерін тастап кетуіне байланысты; оның тиімділігін арттыруға көмектесетін арнайы әдістерді қолданумен байланысты стандартталған таңдау.

2 - Еңбек функциясы:
Спорттық іс-шараларын іске асыратын бағдарламалардың мақсаттарына сәйкес өткізу

1-дағды:
Білім беру процесінің проблемаларын және оның нәтижелілігін жақсарту резервтерін анықтау

Машықтар:

1. Спортшылардың жас ерекшеліктері мен дайындық деңгейін ескере отырып, спорт түрі бойынша спорттық даярлық бағдарламасын іске асыру.
2. Жалпы білім берудің білім беру бағдарламасы бойынша білім алушылардың жас ерекшеліктері мен дайындық деңгейін ескере отырып дене шынықтыру мұғалімінің жұмыс бағдарламасын іске асыру.
3. Оқу процесінің проблемаларын анықтаңыз және оның тиімділігін жақсарту.

Білімдер:

1. Білім алушылардың жас ерекшеліктері және мемлекеттік білім беру стандарттарына сәйкес білім беру қызметін жүзеге асыратын ұйымдарда дене шынықтыру пәні саласындағы білім беру процесінің өзіндік ерекшеліктері.
2. Дене шынықтыру теориясы мен әдістемесінің, спорт теориясының, дене шынықтыру және спорт педагогикасының, жас психологиясының, дене шынықтыру және спорт психологиясының, таңдалған спорт түрінің теориясы мен әдістемесінің, спорттың базалық түрлеріне оқыту теориясы мен әдістемесінің ережелері.
3. Адам анатомиясы, қозғалыс қызметінің биомеханикасы, спорттық метрология, адам биохимиясы, спорттық Биохимия, адам физиологиясы, спорттық физиология, дене шынықтыру-спорттық іс-әрекеттің гигиеналық негіздері.


2-дағды:
Жаттығу процесінің нәтижелерін есепке алу және талдау

Машықтар:

1. Элементтерді игеру және қарапайым біртұтас қозғалыс әрекеттерін қалыптастыру үшін жалпы дамыту жаттығулары, Имитациялық жаттығулар, жаттығулар кешені негізінде білім алушылармен жаттығулар өткізу.
2. Спорттық, ашық ойын өткізу ережелерін қарапайым және қолжетімді нысанда түсіндіру, жаттығудың мәнін, жаттығуларды орындау, Спорттық құрал-саймандарды пайдалану, спорттық (жылжымалы) ойынға қатысу кезіндегі қауіпсіздік техникасы ережелерін түсіндіру.
3. Сыртқы және ішкі факторлардың қауіптілігі мен қауіптілік дәрежесін уақтылы анықтау және білім алушылар үшін қауіпсіз кеңістікті ұйымдастыру, штаттан тыс жағдайларға жедел әрекет ету және қауіпті жою немесе азайту үшін дұрыс әрекет алгоритмдерін қолдану.

Білімдер:

1. Спорттық дайындықтың спорттық-сауықтыру кезеңіндегі дайындық түрлері бойынша жаттығу процесінің мазмұны мен көлемдерінің арақатынасы.
2. Жас және арнайы педагогика және психология.
3. Физиология және гигиена.

3 - Еңбек функциясы:
Спорттық жарыстарға және дене шынықтыру іс-шараларына қатысу

1- дағды:
Жаттығулар мен сабақтарды өткізу кезінде қауіпсіздік

Машықтар:

1. Білім алушылардың дене дайындығын бақылау нормативтері мен әдістемелерінің жүйесін пайдалану.
2. Спорттық жұмысты ұйымдастырудағы проблемаларды анықтау, спортшыларды даярлауды жетілдіру жөніндегі іс-шараларды әзірлеу.
3. Спорттық даярлау бағдарламаларын іске асыру бойынша бастапқы есепке алу-есеп беру құжаттамасын электрондық және қағаз түрінде жүргізу.

Білімдер:

1. Бастапқы дайындық кезеңіндегі дайындық түрлері бойынша оқу процесінің мазмұны мен көлемінің арақатынасы.
2. Спорт түрі бойынша бастапқы даярлық кезеңінде топтарда даярлықтан өтетін адамдарға қойылатын Медициналық, жас және психофизикалық талаптар.
3. Жаттығу жұмысының заманауи әдістері.

2 - дағды:
Топтары мен секцияларына (спорт түрі, спорт пәндері бойынша) білім алушыларды қабылдау

Машықтар:

1. Сұхбат жүргізу, бастапқы дайындық тобына түсушінің мотивациясы мен психологиялық көңіл-күйін бағалау.
2. Бастапқы даярлық тобына, оның ішінде нормативтерді тапсыру нәтижелері бойынша әдістемелік негізделген іріктеуді жүргізу.
3. Бақылау-өлшеу аспаптарын және спорттық мүкәммалды пайдалану.

Білімдер:

1. Бастапқы дайындық кезеңіндегі дайындық түрлері бойынша оқу процесінің мазмұны мен көлемінің арақатынасы.
2. Спорт түрі бойынша бастапқы даярлық кезеңінде топтарда даярлықтан өтетін адамдарға қойылатын Медициналық, жас және психофизикалық талаптар.
3. Дене шынықтыру және спорт саласындағы заңнаманың негіздері (таңдалған спорт түрлерінің ережелері, таңдалған спорт түрлері бойынша спорттық разрядтар мен атақтар беру үшін оларды орындау нормалары, талаптары мен шарттары.


Дағдыларын тану мүмкіндігі

-

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар

Жауапкершілік.
Күйзеліске тұрақтылық.
Командада жұмыс істей білу.
Тәртіптілік.
Төзімділік пен еңбексүйгіштік.
Парасаттылық.

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттар тізбесі

-

СБШ-нің ішіндегі басқа кәсіптермен байланыс

СБШ деңгейі

Кәсіп атауы

5

Спорт жаттықтырушы-оқытушысы

4-тарау. Кәсіптік стандарттың техникалық деректері

      10. Мемлекеттік органның атауы: Қазақстан Республикасы Туризм және спорт министрлігі.

      Орындаушы:

      Шакенова Г.Б. +7 7074201409, g.shakenova@tsm.gov.kz.

      11. Әзірлеуге қатысатын ұйымдар (кәсіпорындар): "Республикалық спорт колледжі" республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны.

      Орындаушы: Н. Сыдықов, +7(7273) 76 203, rks@mail.ru.

      12. Дене шынықтыру және спорт саласындағы кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңес, 20.09.2023 жылғы № 1 хаттама.

      13. Кәсіптік біліктілік бойынша Ұлттық орган: 15.09.2023 жылғы № 2907.

      14. Қазақстан Республикасының "Атамекен" Ұлттық кәсіпкерлер палатасы: 11.09.2023 жылғы № 12233/26.

      15. Нұсқа нөмірі және шығарылған жылы: 1, 2023 жыл.

      16. Қайта қарау күні: 31.12.2026 жыл.

  Қазақстан Республикасы
Туризм және спорт министрінің
2023 жылғы " " ___________
№ бұйрығына
3-қосымша

"Спорт төрешісі" кәсіптік стандарты

1- тарау. Жалпы ережелер

      1. Кәсіптік стандарттың қолданылу аясы: "Спорт төрешісі" кәсіптік стандарты (бұдан әрі – кәсіптік стандарт) "Кәсіптік біліктілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабы 5-тармағына сәйкес әзірленді, оның ішінде кәсіпорындарда персоналды оқытуға, білім беру ұйымдары қызметкерлері мен түлектерінің кәсіптік біліктілігін тануға және персоналды басқару саласындағы міндеттердің шешуге бағытталған, Қазақстан Республикасы Туризм және спорт министрлігі саласында қолданылады.

      2. Осы кәсіптік стандартта мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:

      1) білім – кәсіптік міндет шеңберінде іс-әрекеттерді орындау үшін қажетті зерделенген және меңгерілген ақпарат;

      2) дағды – кәсіптік міндетті толығымен орындауға мүмкіндік беретін білім мен машықты қолдану қабілеті;

      3) жаттықтырушы, жаттықтырушы-оқытушы – спортшыны даярлаудың оқу-жаттығу процесін және оның спорттық нәтижелерге қол жеткізу үшін бәсекелес қызметіне басшылықты жүзеге асыратын жеке тұлға;

      4) информалды білім – білім беру ұйымдарынан және білім беру қызметтерін ұсынатын ұйымдардан тыс күнделікті қызмет барысында алынатын және оқыту нәтижелерін растаушы құжат берілмей жүргізілетін білім беру түрі;

      5) кәсіп – жеке адам жүзеге асыратын және орындалуы үшін белгілі бір біліктілікті талап ететін қызмет түрі;

      6) кәсіптік біліктілік – кәсіп бойынша еңбек функцияларын орындау үшін талап етілетін құзыреттерді меңгеруді сипаттайтын кәсіптік даярлық дәрежесі;

      7) кәсіптік біліктілікті тану – кандидаттың кәсіптік стандарттардың талаптарына, ал олар болмаған кезде біліктілік талаптарына сәйкестігін бағалау және ол туралы шешім қабылдау рәсімі;

      8) кәсіптік стандарт – формалды және (немесе) формалды емес, және (немесе) информалды білім беру ескеріле отырып, білімге, машыққа, дағдыға, жұмыс тәжірибесіне, біліктілік деңгейі мен құзыреттілікке, кәсіптік қызметтің нақты бір саласындағы еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын жалпы талаптарды белгілейтін жазбаша ресми құжат;

      9) Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіптер сыныптауышы – Қазақстан Республикасының аумағында қолданылатын кәсіптердің атауларын көрсететін және оларды орындалатын жұмыстардың түріне сәйкес дағды деңгейі мен оған мамандану бойынша сыныптайтын стандарттау жөніндегі құжат;

      10) құзырет – еңбек функциясын құрайтын бір немесе бірнеше кәсіптік міндетті орындауға мүмкіндік беретін дағдыны қолдану қабілеті;

      11) машық – кәсіптік міндет шеңберінде жекелеген бірлі-жарым іс-әрекетті физикалық тұрғыдан және (немесе) ақыл-оймен орындау қабілеті;

      12) салалық мемлекеттік органдар (бұдан әрі – мемлекеттік органдар) – мемлекеттік басқарудың тиісті саласында (аясында) басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік органдар;

      13) спорт төрешiсі – спорт төрешiсі – арнайы даярлықтан өткен және тиiстi бiлiктiлiк санатын алған, спорттық iс-шараны ұйымдастырушы спорт түрiнiң қағидаларына және спорттық iс-шараның ережелерiне (регламенттеріне) сәйкес төрелікті қамтамасыз етуге уәкiлеттiк берген жеке адам;

      14) Ұлттық біліктілік жүйесі – біліктілікке еңбек нарығы тарапынан сұранысты және біліктілікке білім беру, оның ішінде информалды білім беру жүйесі тарапынан ұсынысты реттеу мен келісудің құқықтық және институционалдық құралдары мен тетіктерінің кешені;

      15) формалды емес білім беру – оқыту орны, мерзімдері мен нысаны ескерілмей, білім беру қызметтерін ұсынатын ұйымдар жоспарлаған, ұйымдастырған және жүзеге асыратын және оқыту нәтижелерін растаушы құжат беріле отырып жүргізілетін білім беру түрі.

      3. Осы кәсіптік стандартта мынадай қысқартулар қолданылады:

      1) БА – басшылар, мамандар және басқа да қызметкерлер лауазымдарының біліктілік анықтамасы;

      2) ЭҚЖЖ – экономикалық қызмет тұрлерінің жалпы жіктеуіші;

      3) БТБА –бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы;

      4) СБШ – салалық біліктілік шеңбері.

2-тарау. Кәсіптік стандарттың паспорты

      4. Кәсіптік стандарттың атауы: "Спорт төрешісі".

      5. Кәсіптік стандарттың коды: R93190.

      6. ЭҚТЖЖ сәйкес бөлімнің, топтың, сыныптың және кіші сыныптың атаулары:

      R Өнер, ойын-сауық және демалыс:

      93 Спорт, демалыс пен ойын-сауықты ұйымдастыру саласындағы қызмет;

      93.1 Спорт саласындағы қызмет;

      93.11 Спорт имараттарын пайдалану;

      93.11.0 Спорт имараттарын пайдалану.

      R Өнер, ойын-сауық және демалыс:

      93 Спорт, демалыс пен ойын-сауықты ұйымдастыру саласындағы қызмет;

      93.1 Спорт саласындағы қызмет;

      93.12 Спорт клубтарының қызметі;

      93.12.0 Спорт клубтарының қызметі.

      R Өнер, ойын-сауық және демалыс:

      93 Спорт, демалыс пен ойын-сауықты ұйымдастыру саласындағы қызмет;

      93.1 Спорт саласындағы қызмет;

      93.13 Фитнес-клубтардың қызметі;

      93.13.0 Фитнес-клубтардың қызметі.

      R Өнер, ойын-сауық және демалыс:

      93 Спорт, демалыс пен ойын-сауықты ұйымдастыру саласындағы қызмет;

      93.1 Спорт саласындағы қызмет;

      93.19 Спорт саласындағы өзге қызмет;

      93.19.0 Спорт саласындағы өзге қызмет.

      7. Кәсіптік стандарттың қысқаша сипаттамасы: Тұрақты жаттығулар өткізу және спорттық жарыстарды ұйымдастыру кезінде спортшыларды даярлау мен оқытуды жүзеге асыру. Тұрақты спорттық жетілдіру және жоғары спорттық нәтижелерге қол жеткізу үшін перспективалы спортшыларды іріктеуді жүзеге асыру.

      8. Кәсіптер карточкаларының тізбесі:

      Спорт төрешісі - СБШ 5-деңгейі.

3-тарау. Кәсіптер карточкалары

9. Кәсіп карточкасы "Спорт төрешісі":

Топтың коды:

3422-3 Спорт төрешісі

Код атауы:

3422-3-013

Кәсіптің атауы:

Спорт төрешісі

СБШ бойынша біліктілік деңгейі

5

СБШ бойынша біліктіліктің ішкі деңгейі

5.1

ЖБТА, БА бойынша біліктілік деңгейі, үлгілік біліктілік сипаттамалары

Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрінің м.а. "Спорттық атақтарды, разрядтарды және біліктілік санаттарын беру нормалары мен талаптарын бекіту туралы" 2014 жылғы 28 қазандағы № 56 бұйрығы. (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 9902 болып тіркелген).

Кәсіби білім деңгейі

Орта білімнен кейінгі білім (қолданбалы бакалавриат)

Формалды емес және информалы біліммен байланыс:

қажет емес

Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

3422-3-013 Спорт төрешісі

Қызметтің негізгі мақсаты:

Кәсіби стандарт бағалау, аттестаттау, сертификаттау және біліктілікті растау, кадрларды даярлау және қайта даярлау үшін негіз ретінде әзірленеді және пайдаланушылардың кең ауқымында пайдалануға және адамның жеке және кәсіби әлеуетін ашу үшін жағдай жасау.

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Спорттық жарыстарды өткізу шарттарының сақталуын бақылау.
2. Жоғары тұрған төрешілердің спорттық жарысты өткізу орнын дайындығы бойынша тапсырмаларын орындау.
3. Спорттық жарыстың барысы мен бас төрешілер алқасының шешімдері туралы хабарлау.

Қосымша еңбек функциялары:

-

1-Еңбек функциясы:
Спорттық жарыстарды өткізу шарттарының сақталуын бақылау

1-дағды:
Спорттық снарядтардың, мүкәммалдың, өлшеу аспаптарының, талаптарына сәйкестігі

Машықтар:

1. Спорттық жарыс өткізілетін орынды немесе жарыс кезеңін тексеруді орындау, спорттық жарыс өткізілетін орынның спорт түрінің талаптарына, спорттық жарыстардың ережесіне немесе регламентіне сәйкестігін бағалау.
2. Спорттық құрал-жабдықтардың, жабдықтардың, бақылау-өлшеу құралдарының, жабдықтардың бүліну немесе олардың жоғалу фактілерін анықтау, анықталған фактілерге әрекет ету үшін әрекет алгоритмдерін қолдану.
3. Спорттық құрал-жабдықтардың, жабдықтардың, спорттық құрылыстардың ақауларын анықтау.

Білімдер:

1. Спорттық жарыстардың ережесі немесе регламенті және бағдарламасы.
2. Жабдыққа, спорттық жабдықтарға және жабдықтарға қойылатын талаптар.
3. Спорт саласындағы этикалық нормалар.

2-дағды:
Спорттық жарысқа қатысушылармен өзара іс-қимыл.

Машықтар:

1. Спорттық жарысқа қатысушылар мен ұйымдастырушылар арасындағы ақпараттық өзара іс-қимылды қамтамасыз ету.
2. Спорттық жарысқа қатысушыларды спорттық жарыстың ұйымдастырушылық мәселелері туралы хабардар ету.
3. Бастапқы хаттамаға немесе спорттық жарыс бағдарламасына сәйкес спорттық жарысқа қатысушылардың шығу кезектілігін қамтамасыз ету.

Білімдер:

1. Спорттық жарыстардың ережесі немесе ережесі және бағдарламасы.
2. Бастапқы хаттама болмаған кезде спорттық жарысқа қатысушылардың жеребе тарту ережесі.
3. Спорттық жарыстың бастапқы хаттамасы.

2- Еңбек функциясы:
Жоғары тұрған төрешілердің спорттық жарысты өткізу орнын дайындаығы бойынша тапсырмаларын орындау

1-дағды:
Жоғары тұрған төрешілердің тапсырмасы бойынша спорттық жарыс өткізілетін орынның талаптарға сәйкестігін мерзімді тексеру

Машықтар:

1. Спорттық жарысқа қатысушылар мен ұйымдастырушылар арасындағы ақпараттық өзара іс-қимылды қамтамасыз ету.
2. Спорттық жарысқа қатысушыларды спорттық жарыстың ұйымдастырушылық мәселелері туралы хабардар ету.
3. Бастапқы хаттамаға немесе спорттық жарыс бағдарламасына сәйкес спорттық жарысқа қатысушылардың шығу кезектілігін қамтамасыз ету.

Білімдер:

1. Спорттық жарыс өтетін орынды жайластыруға қойылатын талаптар.
2. Спорттық жарыстардың ережесі немесе ережесі және бағдарламасы.
3. Спорт түрі және спорт төрешілерінің қызметі бойынша бас төрешілер алқасының құрамы.


2-дағды:
Көрермендердің спорттық жарыс өтетін орындарға кіруі

Машықтар:

1. Ақпараттық және навигациялық стендтердің, планшеттердің, ақпараттық схемалардың жай-күйін бақылау.
2. Көрермендердің қозғалысын, оның ішінде техникалық құралдарды пайдалана отырып, визуалды бақылауды жүзеге асыру
3. Көрермендердің қозғалыс бағыттарын әзірлеу.

Білімдер:

1. Спорттық жарыстарды өткізу кезінде қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидалары.
2. Спорттық жарыстардың ережесі немесе ережесі және бағдарламасы.
3. Бұқаралық іс-шараларды өткізу кезінде қауіпсіздікті қамтамасыз ету негіздері.

3 - Еңбек функциясы:
Спорттық жарыстың барысы мен бас төрешілер алқасының шешімдері туралы хабарлау.

1-дағды:
Спорт төрешілерінің, қатысушылардың, көрермендердің, бұқаралық ақпарат құралдарын, ұйымдардың қорытындысы

Машықтар:

1. Спорттық жарыстың салтанатты жиындарында спорттық жарысқа жекелеген қатысушылардың жаттығуларының, кезеңдерінің, жекпе-жектерінің барысы мен нәтижелері туралы, бас төрешілер алқасының шешімдері туралы ақпаратты дұрыс және түсінікті түрде жариялауға.
2. Спорт түрлерінің ережелеріне, нормативтік немесе ережелердің талаптары мен спорттық жарыстардың бағдарламасына негізделген негізгі төрешілер алқасының шешімдерін түсіндіру.
3. Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар мен байланыс құралдарын пайдалану.

Білімдер:

1. Спорт түрі бойынша спорт төрешілеріне қойылатын біліктілік талаптары.
2. Спорттық және технологиялық жабдыққа қойылатын талаптар.
3. Спорт түрі немесе спорт пәні бойынша жарыстар өткізу мақсатында спорттық және технологиялық жабдықтардың, Мүкәммалдың, жабдықтардың бар-жоғын және сапалық сипаттамаларын тексеру тәсілдері.

2 - дағды:
Спорттық жарыс өткізілетін орындардың ұсталуы

Машықтар:

1. Спорттық жарыс өткізілетін орынды тексеруді орындау, кезеңдердің, белгілеудің, спорттық Мүкәммалдың, өлшеу аспаптарының, дабыл және байланыс жүйелерінің жай-күйін бағалау, спорт түрінің талаптарына және спорттық жарыстың ережесіне немесе регламентіне сәйкес келмейтін фактілерді анықтау.
2. Сыртқы және ішкі факторлардың қауіптілігі мен қауіптілік дәрежесін анықтау және қауіпсіз кеңістікті ұйымдастыру, штаттан тыс жағдайларға жедел әрекет ету және қауіпті жою немесе азайту үшін дұрыс әрекет алгоритмдерін қолдану.
3. Спорттық жарысқа қатысушылардың өмірі мен денсаулығына қауіптілік дәрежесін бағалау және қашықтықты немесе оның кезеңін жабу туралы ұсыныстар енгізу.

Білімдер:

1. Спорт түрі бойынша спорт төрешілеріне қойылатын біліктілік талаптары.
2. Спорттық жарыстардың ережесі және бағдарламасы.
3. Спорт түрі (спорт пәні) бойынша жарыстар өткізу мақсатында спорт объектілерінің, снарядтардың, жабдықтардың болуын және сапалық сипаттамаларын тексеру тәсілдері.


Дағдыларын тану мүмкіндігі

-

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар

Жауапкершілік.
Күйзеліске тұрақтылық.
Тез шешім қабылдай білу.
Командада жұмыс істей білу.
Тәртіптілік.
Бастамашылық.

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттар тізбесі

-

СБШ-нің ішіндегі басқа кәсіптермен байланыс

СБШ деңгейі

Кәсіп атауы

5

Спорт төрешісі.

4-тарау. Кәсіптік стандарттың техникалық сипаттамалары

      10. Мемлекеттік органның атауы: Қазақстан Республикасы Туризм және спорт министрлігі.

      Орындаушы:

      Шакенова Г.Б., +7 7074201409, g.shakenova@tsm.gov.kz.

      11. Әзірлеуге қатысатын ұйымдар (кәсіпорындар): "Алматы қаласының "Шаңырақ" шағын ауданындағы олимпиада резервінің республикалық мамандандырылған мектеп-интернат-колледжі" республикалық мемлекеттік мекемесі.

      Орындаушы: М. Торғаев, 8 (775) 1766606, medet.t@mail.ru.

      12. Дене шынықтыру және спорт саласындағы кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңес, 20.09.2023 жылғы № 1 хаттама.

      13. Кәсіптік біліктілік бойынша Ұлттық орган: 15.09.2023 жылғы № 2907.

      14. Қазақстан Республикасының "Атамекен" Ұлттық кәсіпкерлер палатасы: 11.09.2023 жылғы № 12233/26.

      15. Нұсқа нөмірі және шығарылған жылы: 1, 2023 жыл.

      16. Қайта қарау күні: 31.12.2026 жыл.