ИПС "Әділет"

В соответствии с подпунктом 3) пункта 1 статьи 365 Экологического кодекса Республики Казахстан, Егиндыкольский районный маслихат РЕШИЛ:

1. Утвердить программу управления коммунальными отходами по Егиндыкольскому району Акмолинской области на 2024 – 2029 годы согласно приложению к настоящему решению.

2. Настоящее решение вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Председатель Егиндыкольского районного маслихата

К.Шинтемиров

Утверждена решением
Егиндыкольского районного маслихата
от 31 января 2024 года
№ 8С16-3

ПРОГРАММА УПРАВЛЕНИЯ КОММУНАЛЬНЫМИ ОТХОДАМИ ЕГИНДЫКОЛЬСКОГО РАЙОНА АКМОЛИНСКОЙ ОБЛАСТИ НА 2024 – 2029 ГОДЫ

с. Егиндыколь 2024 год

ВВЕДЕНИЕ

Егиндыкольский район район (каз. Егіндікөл ауданы) — административная единица Акмолинской области Казахстана. Административный центр — село Егиндыколь.

Расположен в юго-западной части Акмолинской области. Образован в 1971 году. Граничит на севере с Астраханским, на востоке и юге - с Коргальджинским, на западе с Атбасарским районами.

Площадь 540,9 тыс.км2. Климат резко континентальный с большими колебаниями температуры. Гидрографическая сеть на территории района развита слабо и представлена небольшими временными водотоками. Значительная часть территории района находится в сухостепной зоне ковыльно-типчаковой группировки. На солонцовых почвах растут полынь, грудница, солянка, в понижениях - пырей, шалфей и другие.

Животный мир: лисица, волк, заяц, в период летней миграции встречаются стада сайгаков; на озерах-водоплавающие птицы.

Сельское хозяйство является приоритетным направлением в экономике района. В структуре экономики оно занимает 94 %. Приоритетное направление в сельском хозяйстве - земледелие. Основной сельскохозяйственной культурой, возделываемой в районе, является яровая пшеница, которая составляет девяносто два процента, остальное - фуражные культуры. Экономическое состояние района зависит от урожайности зерновых культур. Животноводство является дополнительной отраслью сельского хозяйства.

На территории Егиндыкольского района расположены 3 сельских округа, количество населенных пунктов на территории района 12, с численность населения составляет 5500 человек:

Алакольский с/о (с. Полтавское, с. Коркем), Узынкольский с/о (с. Узынколь, с. Тоганас), Жалманкулакский с/о ( с. Жулдыз, с. Жалманкулак), с. Егиндыколь, с. Коржинколь, с. Спиридоновка, с. Буревестник,), с. Абая, с. Бауманское.

Описание мероприятий по управлению коммунальными отходами: Система управления с коммунальными отходами включают в себя потребителей (физических и юридических лиц), организаций, представляющих услуги сбора, вывоза, переработки, утилизации и удаления коммунальных отходов, местных исполнительных органов и других уполномоченных органов. Согласно принципа "загрязнитель платит" все расходы, связанные с управлением коммунальными отходами обязаны возместить потребители -источники образования коммунальных отходов. Из этого следует, что единственным источником модернизации и развития системы управления с коммунальными отходами являются средства оплачиваемые потребителями за предоставленные услуги.

Отсутствие приборов учета, позволяющие измерить потребленные услуги сбора, вывоза, переработки и удаления коммунальных отходов с территории населенного пункта, требует наличия норм накопления коммунальных отходов от всех объектов образования коммунальных отходов (население, объекты социального назначения и т.д.)

Норма накопления коммунальных отходов – это количество коммунальных отходов, образуемых от населения и хозяйствующих субъектов определенного населенного пункта на расчетную единицу (человек) в единицу времени (день, год).

Функционал нормы накопления:

1. Защита интересов потребителей через:

а) расчет затрат только на определенную норму, а не на количество абонентов;

б) повышение качества услуг путем усиления конкуренции на данном рынке услуг.

2. Защита интересов услугодателей через:

а) определение норм на объекты, по которым вообще не существовали нормы, что является основой договорных отношений;

б) заинтересованность бизнеса, инвестиционная привлекательность в предоставлении данных видов услуг, работ;

в) сокращение числа несанкционированных свалок ТБО.

Нормы накопления коммунальных отходов являются основным фактором, влияющим на систему управления коммунальными отходами населенного пункта. Достоверная информация о количестве накапливающихся коммунальных отходов на одну расчетную единицу позволяет планировать объем образования коммунальных отходов в будущем, с учетом которого организовывать всю цепочку обращения с коммунальными отходами в населенном пункте.

Важность достоверных норм накопления коммунальных отходов высока: завышение приводит к излишним производственным мощностям, а занижение не обеспечивает необходимых санитарных условий в районе (образование несанкционированных свалок), устойчивого финансового состояния предприятий сферы обращения с коммунальными отходами.

Утверждение фактических норм накопления коммунальных отходов обеспечит прямой экономический эффект предприятиям, занимающимся санитарной отчисткой района. Введение в систему управления обращения с коммунальными отходами новых норм приведет к росту доходов вышеназванных предприятий. Таким образом, новые нормы позволяют приблизить тарифы к экономически обоснованному уровню и будут способствовать развитию инфраструктуры в сфере обращения с коммунальными отходами и повысит инвестиционную привлекательность данной сферы.

Основными нормативно-правовыми документами является Экологический Кодекс Республики Казахстан, Типовые правила расчета норм образования и накопления коммунальных отходов, утвержденные Приказом Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 01 сентября 2021 года № 347, Методика расчета тарифа для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов утвержденная Приказом Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 14 сентября 2021 года № 377.

Разработка Программы управления отходами на 2024 год связана в соответствии с пп.1 п 4. ст.365 Экологического Кодекса Республики Казахстан, местные исполнительные органы районов, городов районного и областного значения организуют разработку программ по управлению коммунальными отходами. Программа управления отходами становится основным стратегическим документом по обращению с отходами.

Программа управления отходами является неотъемлемой частью экологического разрешения.

Настоящая Программа управления отходами разрабатывается на 2024-2029 годы и содержит сведения об объеме и составе образуемых отходов, способах их накопления, сбора, транспортировки, обезвреживания, восстановления и удаления, а также описание предлагаемых мер по сокращению образования отходов, увеличению доли их повторного использования, переработки и утилизации.

1. АНАЛИЗ ТЕКУЩЕГО СОСТОЯНИЯ УПРАВЛЕНИЯ ОТХОДАМИ 1.1. Оценка текущего состояния управления отходами

Управление коммунальными отходами является важной частью инфраструктуры городов и населенных пунктов, и оно напрямую влияет на качество окружающей среды и здоровье жителей. Этот раздел предназначен для проведения оценки текущего состояния управления отходами в районе. Анализ состояния позволит выявить проблемы и недостатки в системе управления отходами и определить области для улучшения.

Существующая инфраструктура

В сельских округах отсутствуют существующие объекты и системы сбора, транспортировки и обработки отходов.

Места для складирования отходов сельскими акиматами определены в 12 из 12 населенных пунктов. Жители самостоятельно вывозят мусор на определенные места для складирования отходов без какого-либо учета.

При изучении места складирования определены следующий морфологический состав отходов:

пластик типа PET(E), PEHD, LDPE, PP, PS, O(ther)

электронные отходы

бой стекла

отходы тканных материалов

шкуры

строительные отходы

навоз

птичий помет

зола.

В ходе опроса населения установлено, что часть отходов используются местными жителями в быту. Таким отходам относятся:

пластик типа PET(E)

стеклотара

бумага

дерево

шкуры

зола

птичий помет

отходы подстилки из соломы

навоз.

Несмотря на отрицательное влияние на окружающую среду и здоровье человека, некоторыми жильцами отходы пластика, шкуры, текстиля сжигаются в бытовых печках.

Местные жители не осведомлены об опасных свойствах таких отходов при сжигании в бытовых печках.

Ниже представлена информация о способах утилизации, которые осуществляются анкетируемыми, их доля указана в процентах.

Алакольский сельский округ:

Количество анкетируемых: 20 чел, составляет 3 % от количества домов.

Вид отхода	Способ утилизации, доля анкетированных
Вид отхода	Повторно использует	Сдает в пункт приема	складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика			80	20
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика			80	20
Бутылки из стекла			100
Текстильные отходы			40	60
Отходы дерева	20			80
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы			100
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)			100
Пищевые отходы					20	80
Шкуры крупно рогатого скота/лошади		20	80
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней			100
Строительные отходы (бой кирпича ибетона, пластиковые окна)			100
Птичий помет			60		20	20
Отходы подстилки из соломы				80	20
Навоз	100
Зола	100

Узынкольский сельский округ:

Количество анкетируемых: 15 чел, составляет 3% от количества домов.

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных
Вид отхода	Повторно использует	Сдает в пункт приема	складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика				100
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика				100
Бутылки из стекла		100
Текстильные отходы				100
Отходы дерева				100
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы		70	30
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)			100
Пищевые отходы						100
Шкуры крупно рогатого скота/лошади		50	50
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней			100
Строительные отходы (бой кирпича и бетона, пластиковые окна)			100
Птичий помет			14		86
Отходы подстилки из соломы			100
Навоз			30		70
Зола	100

с. Егиндыколь:

Количество анкетируемых: 26 чел, составляет 2 % от количества домов.

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных
Вид отхода	Повторно использует	Сдает в пункт приема	складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика				100
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика				100
Бутылки из стекла	50		50
Текстильные отходы			35	65
Отходы дерева				100
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы		70	30
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)			100
Пищевые отходы			10		20	70
Шкуры крупно рогатого скота/лошади		60	10	30
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней			20	80
Строительные отходы (бой кирпича и бетона, пластиковые окна)			70		30
Птичий помет	50		15		35
Отходы подстилки из соломы				10	90
Навоз			10		90
Зола	30		10		60

Мест для складирования отходов в Егиндыкольском районе 12

1. с. Егиндыколь место расположение для складирования отходов от села 1 км

2. с. Бауманское место расположение для складирования отходов от села 0,9 км

3. с. Коржинколь место расположение для складирования отходов от села 0,9 км

4. с. Жалманкулак место расположение для складирования отходов от села 0,9 км

5. с. Жулдыз место расположение для складирования отходов от села 0,9 км

6. с. Спиридоновка место расположение для складирования отходов от села 0,9 км

7. с. Абай место расположение для складирования отходов от села 0,9 км

8. с. Узынколь место расположение для складирования отходов от села 0,9 км

9. с. Тоганас место расположение для складирования отходов от села 0,9 км 10. 10. с. Буревестник место расположение для складирования отходов от села 0,9 км

11. с. Полтавское место расположение для складирования отходов от села 0,9 км

12. с. Коркем место расположение для складирования отходов от села 0,9 км

1.2 Анализ управления отходами в динамике за последние три года

В связи отсутствием учета образования и самостоятельного вывоза мусора жителями определить объемы штучных изделий, таких как пластиковые отходы, стеклотара и других отходов не представляется возможным.

Учитывая то, что населением не ведется учет образования отходов штучных изделий, количественные и качественные показатели таких отходов при разработке Программы управления отходов, учитываться не будут. Тем временем, в ходе анкетирования населения сельских округов были определены виды и способы утилизации отходов на долю жителей. Эти данные будут использованы при определении целей и задач настоящей Программы.

Жители населенных пунктов указывают примерный объем образования золы и навоза. При этом, более чем 50% таких отходов используется в быту в виде удобрения, твердого топлива в бытовых печках и т.д.

Вывозится на полигон 229,06 тонн навоза, а так же размещается на прилагаемом участке 229,06 тонн населением.

Золы вывоз на полигон составляет 136,7 тонн и размещается на прилагаемом участке 136,7 тонн согласно анкетных данных сельских населенных пунктов.

Предприятий и организаций, официально зарегистрированных в Егиндыкольском районе по вывозу сортировке и переработке ТБО не имеется. Осуществляется самовывоз ТБО населением.

В с. Егиндыколь имеется одна специализированная техника (мусоровоз) для вывоза ТБО. Также в с. Егиндыколь размещено более 30 контейнеров для сбора ТБО.

Отсутствуют контейнера для раздельного сбора и хранения ТБО.

1.3 Анализ мероприятий по управлению отходами

Для строительства новых полигонов в Егиндыкольском районе в СНП имеются 1 земельных актов. По всем остальным населенным пунктам имеется решение о выделении земельных участков под ТБО.

1.4 Описание и анализ выделенных средств в динамика за последние три года

Денежные средства на узаконение действующих 12 мест складирования отходов, а также на открытие промышленных площадок по сельским населенным пунктам из районного бюджета и областного в период с 2021 по 2023 год не выделялись.

Подавались бюджетные заявки в управление природоохраны для выделения денежных средств для разработки ТЭО - было отказано.

2. ЦЕЛИ ЗАДАЧИ И ЦЕЛЕВЫЕ ПОКАЗАТЕЛИ ПРОГРАММЫ 2.1. Цели и задачи программы.

Целями программы управления отходами являются:

1. достижение установленных показателей, направленных на постепенное сокращение объемов накопленных и образуемых отходов.

Цель 1. Совершенствование системы управления в сфере обращения с отходами производства и потребления.

Цель 2. Улучшение санитарного и экологического состояния территорий сбора отходов производства и потребления.

Цель 3. Раздельный сбор и улучшение транспортировки отходов производства и потребления;

Цель 4. Обеспечение своевременный вывоз отходов производства и потребления.

Для достижения поставленных целей в процессе реализации Программы должны быть решены следующие задачи:

- минимизация объемов образованных отходов;

- создание и поддержка единой информационной среды в сфере обращения с отходами производства и потребления и использования вторичных ресурсов;

- модернизация системы обращения с отходами производства и потребления;

- ликвидация несанкционированных свалок размещения отходов.

Достижение целей Программы будет осуществляться посредством проведения комплексных мероприятий для ее реализации. В плане мероприятий предусмотрены меры по реализации Программы и указаны исполнители, сроки реализации, а также источники и объемы финансирования.

Задачи Программы – определить пути достижения поставленной цели, наиболее эффективными и экономически обоснованными методами, с прогнозированием достижимых объемов работ в рамках планового периода.

Структуризация основ комплексного управления отходами включает в себя следующие аспекты:

Генезис – источники образования, технологические эксплуатационные процессы, исходная информация об отходах (инвентаризация отходов).

Анализ – физико-технический, технологический, экономический, ресурсный, социальный.

Базис – нормативно-методическая документация.

Синтез – паспортизация отходов.

Для осуществления комплексного управления отходами, необходимо наличие компонентов политики в области управления отходами, в частности:

разработка и применение пакета документов, стимулирующих или обязывающих максимальное предотвращение и вторичное использование отходов;

установление экологических параметров методов обращения с отходами;

создание структуры для осуществления планирования обращения с отходами (координирующего центра);

выработка принципов ответственности производителей за размещение отходов.

При определении целей программы по утилизации отходами и планировании стратегии целесообразно иметь представление об определенной иерархии комплексного управления отходами. Такая иерархия подразумевает, что в первую очередь должны рассматриваться мероприятия по первичному сокращению отходов, затем по вторичному сокращению: повторному использованию и переработке оставшейся части отходов и в самую последнюю очередь – мероприятия по утилизации или захоронению тех отходов, возникновения которых не удалось избежать и которые не поддаются переработке во вторсырье.

Цели и задачи Программы управления отходами могут варьироваться в зависимости от конкретных целей и условий района, города или страны. Однако, в общем случае, цели и задачи программы управления отходами могут включать следующие элементы:

Целями настоящей программы управления отходами является:

1. Сокращение объема образования коммунальных отходов

2. Снижение затрат на управление коммунальными отходами

3. Защита здоровья общества;

4. Содействие устойчивому потреблению и производству.

Для достижения поставленных целей требуется выполнение следующих задач:

1. Разработка и внедрение эффективной системы сбора и транспортировки отходов;

2. Повышение осведомленности населения;

3. Разработка инфраструктуры для переработки и обработки отходов;

4. Мониторинг и оценка результатов программы, чтобы корректировать стратегию.

2.2. Пути достижения поставленных целей и задач

Эффективное управление отходами требует комплексного и системного подхода, а также активного взаимодействия всех заинтересованных сторон. Для достижения поставленных целей и задач необходимо объединить усилия не только внутри района но и реализовать сотрудничество с другими районами области. Необходимо сделать следующие шаги:

1. Развитие эффективной инфраструктуры:

Строительство и модернизация объектов для сбора, транспортировки и обработки отходов.

Оптимизация маршрутов сбора и транспортировки для снижения затрат.

2. Внедрение информационных кампаний и образования:

Организация обучающих мероприятий для населения о правилах сортировки и утилизации отходов.

Проведение информационных кампаний для повышения осведомленности и ответственности населения.

3. Система стимулирования:

Введение экономических механизмов, таких как налоги, на отходы, чтобы стимулировать уменьшение объема отходов и повышение переработки.

Поддержка программ вознаграждения или льгот для тех, кто активно участвует в переработке и уменьшении отходов.

4. Мониторинг и оценка:

Установление системы мониторинга для отслеживания объемов отходов, эффективности сбора и переработки.

Проведение регулярной оценки результатов программы и адаптация стратегии в соответствии с полученными данными.

5. Сотрудничество с заинтересованными сторонами:

Вовлечение частных компаний, неправительственных организаций и общественности в процесс управления отходами.

Партнерство с местными органами власти, чтобы объединить ресурсы и координировать усилия.

6. Соблюдение законодательства и нормативов:

Постоянное обновление и соблюдение соответствующего законодательства и нормативов в сфере управления отходами.

Соблюдение международных соглашений и стандартов, если они применимы.

7. Инновации и исследования:

Поддержка и финансирование исследовательских и инновационных проектов, направленных на поиск новых способов управления отходами и уменьшения их воздействия на окружающую среду.

8. Финансовая устойчивость:

Разработка устойчивой финансовой модели для программы управления отходами, включая прозрачную систему финансирования и бюджетирования.

9. Мониторинг и обмен опытом:

Сотрудничество с другими районами, чтобы объединить усилия в управлении отходами.

2.3. Целевые показатели Программы

Целевые показатели программы управления отходами должны быть конкретными, измеримыми, достижимыми, релевантными и ограниченными по времени (критерии SMART). Вот некоторые примеры целевых показателей для программы управления отходами:

Снижение общего объема отправляемых на свалку отходов:

Цель: Снижение общего объема отходов, отправляемых на свалку, на 20% к концу 5-летнего периода.

Измерение: Количество тонн отходов, отправляемых на свалку ежегодно.

Цель: Достижение стандартной практики раздельного сбора и сортировки отходов на 75% территории района в течение 2 лет.

Измерение: Процент территории с организованным раздельным сбором.

Сокращение выбросов парниковых газов:

Цель: Обеспечение соответствия всем действующим законодательным нормам и стандартам в области управления отходами.

Измерение: Результаты проверок и аудитов соответствия.

Целевые показатели должны быть адаптированы к конкретным целям и задачам программы управления отходами, а также регулярно мониторится и оценивается для обеспечения достижения установленных целей.

3. ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ, ПУТИ ДОСТИЖЕНИЯ ПОСТАВЛЕННЫХ ЦЕЛЕЙ И ЗАДАЧ

Основным направлением является модернизация инфраструктуры управления отходами: Одним из ключевых направлений является модернизация и развитие инфраструктуры для сбора, транспортировки, переработки и утилизации отходов. Это включает в себя строительство современных сборочных пунктов, установку контейнеров для раздельного сбора и обновление системы транспортировки.

Сортировка на источнике и раздельный сбор: Важным направлением является поощрение раздельного сбора отходов на уровне домохозяйств и предприятий. Это позволяет оптимизировать процессы переработки и утилизации.

Стимулирование переработки и утилизации: Программа будет активно содействовать переработке и утилизации отходов, создавая партнерства с перерабатывающими компаниями и поддерживая развитие местных рынков для вторичных материалов.

Образование и информирование общественности: Для успешной реализации Программы важно образовать и информировать общественность о правилах раздельного сбора, устойчивости и экологической ответственности.

Пути достижения поставленных целей:

Разработка и внедрение долгосрочной стратегии: Программа предусматривает разработку и внедрение долгосрочной стратегии управления отходами, которая определяет конкретные шаги и сроки для достижения целей.

Инвестиции в инфраструктуру: Программа предусматривает выделение средств на модернизацию и строительство инфраструктуры, включая сборочные пункты, перерабатывающие заводы и системы транспортировки.

Внедрение современных технологий: Программа сосредотачивается на внедрении современных технологий, таких как системы мониторинга заполнения контейнеров и оптимизация маршрутов сбора отходов с использованием ГИС-технологий.

Альтернатива строительства полигонов на территории сельских округов это открытие пунктов приема с сортировкой отходов по Егиндыкольскому району, где в последующем будет возможность приема отходов (пластмасса, стеклотара, бумага).

Открытие пунктов приема с сортировкой отходов по Егиндыкольскому району воздействие на окружающую среду либо особого влияния на экологическую обстановку района проектируемого объекта не окажут, при выполнении природоохранных мероприятий.

Необходимо открытие пунктов приема с сортировкой отходов по Егиндыкольскому району в четырех населенных пунктах Егиндыкольского района таких как: с. Егиндыколь, с. Узынколь, с. Полтавское, с. Коржинколь, что позволит охватить близ ближайшие села сортировкой и приемом перерабатываемых отходов.

c.Егиндыколь, численность населения составляет 3495 человек, дворов 1165 открытие пунктов приема с сортировкой отходов позволит охватить весь населенный пункт округа сортировкой и приемом перерабатываемых отходов.

Узынкольский сельский округ составляет 2 населенных пункта, с численностью населения 577 человек и 192 дворов.

Алакольский сельский округ составляет 2 населенных пункта, с численностью населения 610 человек.

Таким образом, охват населения сортировкой и приемом перерабатываемых отходов составит большую часть Егиндыкольского района.

Для реализации проектов по пунктов приема необходимо помещение площадью не менее 100 м2.

Необходимо приобретение контейнеров для раздельного сбора и хранения ТБО.

Все вышеуказанные работы требуют разработки проектно-сметных документации и выделения необходимых финансовых средств.

4. НЕОБХОДИМЫЕ РЕСУРСЫ

Бюджет Программы: Указание общего бюджета, выделенного на реализацию Программы управления отходами. Это включает в себя как начальное финансирование, так и ожидаемые дополнительные расходы на всем протяжении выполнения Программы.

Источники финансирования: Описание источников финансирования Программы, таких как государственные бюджеты, местные налоги, гранты и другие.

Финансирование на инвестиции: Указание финансирования, выделенного на инвестиционные проекты, такие как строительство сборочных пунктов, перерабатывающих заводов и приобретение необходимой техники.

Источником финансирования мероприятий Программы по управлению отходами являются местный бюджет, областной бюджет.

Человеческие ресурсы:

Персонал: Определение необходимого числа сотрудников, их квалификации и роли в реализации Программы.

Обучение и развитие персонала: Описание планов по обучению и развитию персонала для обеспечения успешной реализации Программы.

Инфраструктура:

Инфраструктура для сбора и транспортировки отходов: Указание состояния и планов по модернизации инфраструктуры для сбора, транспортировки и временного хранения отходов.

Инфраструктура для переработки и утилизации: Описание состояния и планов по строительству и модернизации перерабатывающих заводов и соответствующей инфраструктуры.

Технологические ресурсы:

Техническое оборудование: Указание необходимого технического оборудования для эффективной реализации Программы.

Информационные системы: Описание информационных систем и программного обеспечения, необходимых для мониторинга и управления управлением отходами.

Партнерские отношения:

Партнеры и сотрудничество: Указание на партнерские отношения с организациями, предприятиями и НПО, которые могут предоставить дополнительные ресурсы или экспертизу.

Гражданское общество: Описание мер для вовлечения общественности и добровольцев в реализацию Программы.

Временные рамки:

График выполнения: Установление временных рамок для реализации ключевых этапов Программы, включая начало и завершение проектов и мероприятий.

Мониторинг и оценка: Описание системы мониторинга и оценки для постоянного контроля за прогрессом и результатами.

5. ПЛАН ФИНАНСИРОВАНИЯ В РАМКАХ РЕАЛИЗАЦИИ ПРОГРАММЫ ПО УПРАВЛЕНИЮ ОТХОДАМИ

Год	Объем финансирования, тыс. тенге
2024 - 2029	Согласно бюджета *

Примечание * — объем финансирования будет уточняться при 77 формировании бюджета

на соответствующий год.

Источником финансирования реализации всех пунктов программы управления отходами областной и местный бюджет управлением определяется количество финансовых средств, сроки финансирования, очередность проведения мер, предусмотренных в программе.

*После корректировки будут определены дополнительные инфраструктуры, а так же выявлены объҰмы накоплений перерабатываемых отходов.

6. ПЛАН МЕРОПРИЯТИЙ ПО РЕАЛИЗАЦИИ ПРОГРАММЫ УПРАВЛЕНИЯ ОТХОДАМИ ПО ЕГИНДЫКОЛЬСКОМУ РАЙОНУ

№ п/п	Мероприятия	Срок выполнения	Средства для реализации мероприятий	Примечание
1	2	3	4	5
1	Своевременная разработка нормативных документов	2024 год	Не требует финансирования
2	Проведение монитлринга в течение 2 лет для выявления обьемов и ведением учета по перерабатываемым отходам (пластмасса, стеклотара, бумага)	2025-2026 годы	МБ
3	Определение необходимого числа внештатных сотрудников проводящих мониторинговые данные по образованию и накоплению объҰмов отходов	Март 2025 год	МБ
4.	Оплата труда внештатным сотрудникам проводящим мониторинговые данные по образованию и накоплению объҰмов отходов	2025-2026 годы	МБ
5	Корректировка ПУО на основании мониторинговых данных за последние 2 года	2025 год (4 квартал)	МБ
6	Реализация проекта строительство полигона ТБО в селе Егиндыколь	2026-2027 годы	ОБ, РБ
7	Приобретение специализированной техники для вывоза отходов ТБО в количестве 5 ед.	2026-2027 годы	ОБ, МБ
8	Численность персонала задействованного на проектируемом полигоне села Егиндыколь при открытии 15 человек	2026 -2027 годы	Собственные средства предприятия, организации
9	Проведение мероприятий разъяснительного характера о недопустимости несанкционированного размещения отходов в необорудованных местах населением	2024-2029 годы	Не требует финансирования
10	Сбор, транспортировка и утилизация отходов производства и потребления, проведение мероприятий направленных на предотвращение загрязнения окружающей среды	2025-2029 годы	Не требует финансирования МИО
11	Вывоз и утилизация отходов по Договору сторонними организациями с мест образования	2026-2029 годы	Собственные средства акиматов сельских округов и сел

Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 365-бабы 1-тармағының 3) тармақшасына сәйкес Егіндікөл аудандық мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ:

1. Ақмола облысы Егіндікөл ауданы бойынша коммуналдық қалдықтарды басқарудың 2024 – 2029 жылдарға арналған бағдарламасы осы шешімнің қосымшасына сәйкес бекітілсін.

2. Осы шешім алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Егіндікөл аудандық мәслихатының төрағасы

Қ.Шынтеміров

Егіндікөл аудандық
мәслихатының
2024 жылғы 31 қаңтардағы
№ 8С16-3 шешімімен
бекітілген

АҚМОЛА ОБЛЫСЫ ЕГІНДІКӨЛ АУДАНЫНЫҢ КОММУНАЛДЫҚ ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУДЫҢ 2024 – 2029 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН БАҒДАРЛАМАСЫ

Егіндікөл, 2024 жыл

Мазмұны

КІРІСПЕ .............................................................................................................

1. ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУДЫҢ АҒЫМДАҒЫ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ................ ................................................................................................

1.1. Қалдықтарды басқарудың ағымдағы жағдайын бағалау ……………

1.2. Соңғы үш жыл бойынша динамикадағы қалдықтарды басқаруды талдау...............

1.3. Қалдықтарды басқару жөніндегі іс-шараларды талдау ………………

1.4. Соңғы үш жыл бойынша динамикаға бөлінген қаражаттың сипаттамасы мен талдауы ............................................................................................

2. БАҒДАРЛАМАНЫҢ МАҚСАТТАРЫ, МІНДЕТТЕРІ ЖӘНЕ НЫСАНАЛЫ КӨРСЕТКІШТЕРІ........................

2.1. Бағдарламаның мақсаттары мен міндеттері.............................. .......... .....

2.2. Қойылған мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу жолдары...................

2.3. Бағдарламаның нысаналы көрсеткіштері ......................... .......... .......... ..

3. ҚОЙЫЛҒАН МАҚСАТТАР МЕН МІНДЕТТЕРГЕ ҚОЛ ЖЕТКІЗУДІҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ, ЖОЛДАРЫ. .......... .......... .......... ..

4. ҚАЖЕТТІ РЕСУРСТАР............... .............. ............................. ...............

5. БАҒДАРЛАМАНЫ ІСКЕ АСЫРУ ЖӨНІНДЕГІ ІС-ШАРАЛАР ЖОСПАРЫ. ............

КІРІСПЕ

Егіндікөл ауданы (қаз. Егіндікөл ауданы) - Қазақстанның Ақмола облысының әкімшілік бірлігі. Әкімшілік орталығы-Егіндікөл ауылы.

Ақмола облысының оңтүстік-батыс бөлігінде орналасқан. 1971 жылы құрылған. Солтүстігінде Астрахан, шығысында және оңтүстігінде-Қорғалжын, батысында Атбасар аудандарымен шектеседі.

Ауданы 540,9 мың км2. Климаты күрт континенталды, температураның үлкен ауытқуы бар. Аудан аумағындағы гидрографиялық желі нашар дамыған және шағын уақытша су ағындарымен ұсынылған. Аудан аумағының едәуір бөлігі қауырсын-типчак топтамасының құрғақ дала аймағында орналасқан. Сортаң топырақтарда жусан, қопсытқыш, қопсытқыш, шөгінділерде - бидай шөптері, шалфей және басқалары өседі.

Жануарлар әлемі: түлкі, қасқыр, қоян, жазғы көші-қон кезінде ақбөкендердің табындары кездеседі; көлдерде-суда жүзетін құстар.

Ауыл шаруашылығы аудан экономикасындағы басым бағыт болып табылады. Экономика құрылымында ол 94% алады. Ауыл шаруашылығындағы басым бағыт - егіншілік. Ауданда өсірілетін негізгі дақыл-жаздық бидай, ол тоқсан екі пайызды құрайды, қалғаны-жемдік дақылдар. Ауданның экономикалық жағдайы дәнді дақылдардың өнімділігіне байланысты. Мал шаруашылығы ауыл шаруашылығының қосымша саласы болып табылады.

Егіндікөл ауданының аумағында 2 ауылдық округ орналасқан, аудан аумағындағы елді мекендер саны 12, халық саны 5500 адамды құрайды:

Алакөл, а/о (Полтавское а., Көркем а.), Ұзынкөл, а / о (Ұзынкөл а., Тоғанас а.), Жалманқұлақ а/о (Жұлдыз а., Жалманқұлақ а.) Егіндікөл а., Қоржынкөл а., Спиридоновка а., Буревестник а., Абай а., Бауман а.

Коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі іс-шаралардың сипаттамасы: коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесіне тұтынушылар (жеке және заңды тұлғалар), коммуналдық қалдықтарды жинау, әкету, қайта өңдеу, кәдеге жарату және жою қызметтерін ұсынатын ұйымдар, жергілікті атқарушы органдар және басқа да уәкілетті органдар кіреді. "Ластаушы" қағидатына сәйкес коммуналдық қалдықтарды басқаруға байланысты барлық шығындарды коммуналдық қалдықтардың пайда болу көздері-тұтынушылар өтеуге міндетті. Бұдан шығатыны, коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесін модернизациялау мен дамытудың жалғыз көзі тұтынушыларға көрсетілген қызметтер үшін төленетін қаражат болып табылады.

Елді мекен аумағынан коммуналдық қалдықтарды жинаудың, әкетудің, қайта өңдеудің және жоюдың тұтынылған қызметтерін өлшеуге мүмкіндік беретін есепке алу аспаптарының болмауы коммуналдық қалдықтардың пайда болуының барлық объектілерінен (халық, әлеуметтік мақсаттағы объектілер және т. б.) коммуналдық қалдықтардың жинақталу нормаларының болуын талап етеді.

Коммуналдық қалдықтардың жинақталу нормасы-бұл белгілі бір елді мекеннің тұрғындары мен шаруашылық жүргізуші субъектілерінен уақыт бірлігіне (күн, жыл) есепті бірлікке (адамға) түзілетін коммуналдық қалдықтардың мөлшері.

Жинақтау нормаларының функционалы:

1. Тұтынушылардың мүдделерін қорғау арқылы:

а) абоненттер санына емес, тек белгілі бір нормаға арналған шығындарды есептеу;

б) осы қызметтер нарығындағы бәсекелестікті күшейту жолымен көрсетілетін қызметтердің сапасын арттыру.

2. Көрсетілетін қызметті берушілердің мүдделерін қорғау:

а) шарттық қатынастардың негізі болып табылатын нормалар мүлдем болмаған объектілерге арналған нормаларды анықтау;

б) Бизнестің мүдделілігі, осы қызмет түрлерін, жұмыстарды ұсынудағы инвестициялық тартымдылық;

в) рұқсат етілмеген ҚТҚ полигондарының санын азайту.

Коммуналдық қалдықтардың жинақталу нормалары елді мекеннің коммуналдық қалдықтарын басқару жүйесіне әсер ететін негізгі фактор болып табылады. Бір есептік бірлікке жиналатын коммуналдық қалдықтардың мөлшері туралы сенімді ақпарат болашақта коммуналдық қалдықтардың пайда болу көлемін жоспарлауға мүмкіндік береді, соның есебінен елді мекенде коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеудің барлық тізбегін ұйымдастыруға мүмкіндік береді.

Коммуналдық қалдықтарды жинаудың сенімді нормаларының маңыздылығы жоғары: артық өндіріс қуаттылығына алып келеді, ал кемшілік ауданда қажетті санитарлық жағдайларды (рұқсат етілмеген полигондардың пайда болуы), коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы кәсіпорындардың тұрақты қаржылық жағдайын қамтамасыз етпейді.

Коммуналдық қалдықтарды жинаудың нақты нормаларын бекіту ауданды санитарлық тазартумен айналысатын кәсіпорындарға тікелей экономикалық тиімділікті қамтамасыз етеді. Коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеуді басқару жүйесіне жаңа нормаларды енгізу жоғарыда аталған кәсіпорындардың кірістерінің өсуіне әкеледі. Осылайша, жаңа нормалар тарифтерді экономикалық негізделген деңгейге жақындатуға мүмкіндік береді және коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы инфрақұрылымды дамытуға ықпал етеді және осы саланың инвестициялық тартымдылығын арттырады.

Негізгі нормативтік-құқықтық құжаттар Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексі, Қазақстан Республикасы Экология, Геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 01 қыркүйектегі № 347 бұйрығымен бекітілген Коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын есептеудің үлгілік қағидалары, экология министрінің бұйрығымен бекітілген қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға, тасымалдауға, сұрыптауға және көмуге халық үшін тарифті есептеу әдістемесі болып табылады, Қазақстан Республикасының геологиясы және табиғи ресурстары жөніндегі 2021 жылғы 14 қыркүйектегі № 377 бұйрығымен бекітілген.

Қалдықтарды басқарудың 2024 жылға арналған бағдарламасын әзірлеу Қазақстан Республикасы Экологиялық Кодексінің 365-бабының 4 тармағының 1 тармақшасына сәйкес аудандардың, аудандық және облыстық маңызы бар қалалардың жергілікті атқарушы органдары коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламаларды әзірлеуді ұйымдастырады. Қалдықтарды басқару бағдарламасы қалдықтарды басқарудың негізгі стратегиялық құжатына айналады.

Қалдықтарды басқару бағдарламасы экологиялық рұқсаттың ажырамас бөлігі болып табылады.

Осы қалдықтарды басқару бағдарламасы 2024-2029 жылдарға әзірленеді және түзілетін қалдықтардың көлемі мен құрамы, оларды Жинақтау, жинау, тасымалдау, залалсыздандыру, қалпына келтіру және жою тәсілдері туралы мәліметтерді, сондай-ақ қалдықтардың түзілуін қысқарту, оларды қайта пайдалану, қайта өңдеу және кәдеге жарату үлесін ұлғайту жөніндегі ұсынылатын шаралардың сипаттамасын қамтиды.

1. ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУДЫҢ АҒЫМДАҒЫ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ

1.1. Қалдықтарды басқарудың ағымдағы жағдайын бағалау

Коммуналдық қалдықтарды басқару қалалар мен елді мекендердің инфрақұрылымының маңызды бөлігі болып табылады және ол қоршаған ортаның сапасы мен тұрғындардың денсаулығына тікелей әсер етеді. Бұл бөлім аудандағы қалдықтарды басқарудың ағымдағы жағдайын бағалауға арналған. Жағдайды талдау қалдықтарды басқару жүйесіндегі проблемалар мен кемшіліктерді анықтайды және жақсарту аймақтарын анықтайды.

Қолданыстағы инфрақұрылым.

Ауылдық округтерде қалдықтарды жинау, тасымалдау және өңдеу объектілері мен жүйелері жоқ.

Ауыл әкімдіктері қалдықтарды жинауға арналған орындарды 12 елді мекеннің 12 анықтады. Тұрғындар қалдықтарды есепке алмай-ақ, қалдықтарды жинау үшін белгілі бір орындарға қоқысты өз бетінше шығарады.

Сақтау орнын зерттеу кезінде қалдықтардың келесі морфологиялық құрамы анықталды:

PET(E), PEHD, LDPE, PP, PS, O(ther) типті пластик

электрондық қалдықтар

шыны сынықтары

тоқылған материалдардың қалдықтары

терілер

құрылыс қалдықтары

қи

құстың қиы

күл.

Халық арасында жүргізілген сауалнама барысында қалдықтардың бір бөлігін жергілікті тұрғындар тұрмыста пайдаланатыны анықталды. Мұндай қалдықтарға:

PET(E) типті пластик

шыны құтылар

қағаз

ағаш

тері

күл

құстың қиы

сабан қалдықтары

қи.

Қоршаған ортаға және адам денсаулығына теріс әсер еткеніне қарамастан, кейбір тұрғындар тұрмыстық пештерде пластик, тері, тоқыма қалдықтарын жағады.

Жергілікті тұрғындар тұрмыстық пештерде жағу кезінде мұндай қалдықтардың қауіпті қасиеттері туралы білмейді.

Төменде сауалнамаға қатысушылардың кәдеге жарату әдістері туралы ақпарат берілген, олардың үлесі пайызбен көрсетілген.

Алакөл ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысушылар саны: 20 адам, үйлер санынан 3% құрайды.

Қалдық түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
Қалдық түрі	Қайталап пайдаланады	Қабылдау пунктіне өткізеді	Полигонға шығару үшін жинайды	Жағады	Маңындағы учаскеде жинайды	Компост немесе азық үшін пайдаланады
Пластик шөлмектер			80	20
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары			80	20
Шыны шөлмектер			100
Тоқыма қалдықтары			40	60
Ағаш қалдықтары	20			80
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен аккумуляторлар			100
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары					20	80
Ірі қара мал/жылқы терілері		20	80
Ұсақ мал/шошқа терілері			100
Құрылыс қалдықтары (кірпіш пен бетон, пластикалық терезелер)			100
Құс қиы			60		20	20
Сабан төсек қалдықтары				80	20
Қи	100
Күл	100

Ұзынкөл ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысушылар саны: 15 адам, үйлер санынан 3% құрайды.

Қалдық түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
Қалдық түрі	Қайталап пайдаланады	Қабылдау пунктіне өткізеді	Полигонға шығару үшін жинайды	жағады	Маңындағы учаскеде жинайды	Компост немесе азық үшін пайдаланады
Пластик шөлмектер				100
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары				100
Шыны шөлмектер		100
Тоқыма қалдықтары				100
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен аккумуляторлар		70	30
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары						100
Ірі қара мал/жылқы терілері		50	50
Ұсақ мал/шошқа терілері			100
Құрылыс қалдықтары (кірпіш пен бетон, пластикалық терезелер)			100
Құс қиы			14		86
Сабан төсек қалдықтары			100
Қи			30		70
Күл	100

Егіндікөл ауылы:

Сауалнамаға қатысушылар саны: 26 адам, үйлер санынан 2% құрайды.

Қалдық түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
Қалдық түрі	Қайталап пайдаланады	Қабылдау пунктіне өткізеді	Полигонға шығару үшін жинайды	жағады	Маңындағы учаскеде жинайды	Компост немесе азық үшін пайдаланады
Пластик шөлмектер				100
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары				100
Шыны шөлмектер	50		50
Тоқыма қалдықтары			35	65
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен аккумуляторлар		70	30
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары			10		20	70
Ірі қара мал/жылқы терілері		60	10	30
Ұсақ мал/шошқа терілері			20	80
Құрылыс қалдықтары (кірпіш пен бетон, пластикалық терезелер)			70		30
Құс қиы	50		15		35
Сабан төсек қалдықтары				10	90
Қи			10		90
Күл	30		10		60

Егіндікөл ауданында қалдықтарды жинауға арналған орындар саны – 12.

1. Егіндікөл а. қалдықтарды жинауға арналған орын ауылдан 1 км

2. Бауман а. қалдықтарды жинауға арналған орын ауылдан 0,9 км

3. Қоржынкөл а. қалдықтарды жинауға арналған орын ауылдан 0,9 км

4. Жалманқұлақ а. қалдықтарды жинауға арналған орын ауылдан 0,9 км

5. Жұлдыз а. қалдықтарды жинауға арналған орын ауылдан 0,9 км

6. Спиридоновка а. қалдықтарды жинауға арналған орын ауылдан 0,9 км

7. Абай а. қалдықтарды жинауға арналған орын ауылдан 0,9 км

8. Ұзынкөл а. қалдықтарды жинауға арналған орын ауылдан 0,9 км

9. Тоғанас а. қалдықтарды жинауға арналған орын ауылдан 0,9 км

10. Буревестник а. қалдықтарды жинауға арналған орын ауылдан 0,9 км

11. Полтавское а. қалдықтарды жинауға арналған орын ауылдан 0,9 км

12. Көркем а. қалдықтарды жинауға арналған орын ауылдан 0,9 км

1.2. Соңғы үш жыл бойынша динамикадағы қалдықтарды басқаруды талдау

Тұрғындардың қоқыстың пайда болуы мен өздігінен шығарылуын есепке алмауына байланысты пластикалық қалдықтар, шыны ыдыстар және басқа да қалдықтар сияқты дана бұйымдардың көлемін анықтау мүмкін емес.

Халық даналық бұйымдар қалдықтарының түзілуін есепке алмайтындығын ескере отырып, Қалдықтарды басқару бағдарламасын әзірлеу кезінде мұндай қалдықтардың сандық және сапалық көрсеткіштері ескерілмейді. Сонымен қатар, сауалнама барысында ауылдық округтер тұрғындарының үлесіне қалдықтарды кәдеге жарату түрлері мен тәсілдері анықталды. Бұл деректер осы Бағдарламаның мақсаттары мен міндеттерін айқындау кезінде пайдаланылатын болады.

Елді мекендердің тұрғындары күл мен қидың пайда болуының шамамен көлемін көрсетеді. Бұл ретте, мұндай қалдықтардың 50% астамы тұрмыста тыңайтқыш, тұрмыстық пештерде қатты отын және т. б. түрінде пайдаланылады.

Халық 229,06 тонна қиды полигонға шығарады, сондай-ақ, 229,06 тонна қи қоса берілген учаскеде орналастырылады.

Күлді полигонға шығару 136,7 тоннаны құрайды және қоса беріліп отырған учаскеде ауылдық елді мекендердің сауалнамалық деректеріне сәйкес 136,7 тонна орналастырылады.

Егіндікөл ауданында қатты тұрмыстық қалдықтарды әкету сұрыптау және қайта өңдеу бойынша ресми тіркелген кәсіпорындар мен ұйымдар жоқ. Халық ҚТҚ өздігінен шығаруды жүзеге асырады.

Егіндікөл ауылында ҚТҚ шығаруға арналған бір мамандандырылған техника (қоқыс тасушы) бар. Сондай-ақ, Егіндікөл ауылында ҚТҚ жинауға арналған 30-дан астам контейнер орналастырылған.

ҚТҚ бөлек жинауға және сақтауға арналған контейнер жоқ.

1.3. Қалдықтарды басқару жөніндегі іс-шараларды талдау

Егіндікөл ауданында жаңа полигондар салу үшін АЕМ-де 1 жер актісі бар. Барлық басқа елді мекендер бойынша ҚТҚ үшін жер учаскелерін бөлу туралы шешім бар.

1.4. Соңғы үш жыл бойынша динамикаға бөлінген қаражаттың сипаттамасы мен талдауы

Қалдықтарды жинаудың қолданыстағы 12 орнын заңдастыруға, сондай-ақ ауылдық елді мекендер бойынша өнеркәсіптік алаңдарды ашуға 2021-2023 жылдар аралығында аудандық бюджеттен және облыстық бюджеттен ақшалай қаражат бөлінген жоқ.

ТЭН әзірлеу үшін ақша бөлу туралы табиғатты қорғау басқармасына бюджеттік өтінімдер берілді - бас тартылды.

2. БАҒДАРЛАМАНЫҢ МАҚСАТТАРЫ, МІНДЕТТЕРІ ЖӘНЕ НЫСАНАЛЫ КӨРСЕТКІШТЕРІ

2.1. Бағдарламаның мақсаты мен міндеттері.

Қалдықтарды басқару бағдарламасының міндеттері:

1. жинақталған және түзілетін қалдықтардың көлемін біртіндеп қысқартуға бағытталған белгіленген көрсеткіштерге қол жеткізу болып табылады.

1-мақсат. Өндіріс және тұтыну қалдықтарымен жұмыс істеу саласындағы басқару жүйесін жетілдіру.

2-мақсат. Өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинау аумақтарының санитарлық және экологиялық жағдайын жақсарту.

3-мақсат. Өндіріс және тұтыну қалдықтарын бөлек жинау және тасымалдауды жақсарту;

4-мақсат. Өндіріс және тұтыну қалдықтарын уақтылы шығаруды қамтамасыз ету. Бағдарламаны іске асыру процесінде қойылған мақсаттарға қол жеткізу үшін мынадай міндеттер шешілуі тиіс:

- пайда болған қалдықтардың көлемін азайту;

- өндіріс және тұтыну қалдықтарымен жұмыс істеу және қайталама ресурстарды пайдалану саласында бірыңғай ақпараттық орта құру және қолдау;

- өндіріс және тұтыну қалдықтарымен жұмыс істеу жүйесін жаңғырту;

- қалдықтарды орналастырудың рұқсат етілмеген үйінділерін жою.

Бағдарламаның мақсаттарына қол жеткізу оны іске асыру үшін кешенді іс-шаралар өткізу арқылы жүзеге асырылатын болады. Іс-шаралар жоспарында Бағдарламаны іске асыру жөніндегі шаралар көзделген және орындаушылар, іске асыру мерзімдері, сондай-ақ қаржыландыру көздері мен көлемі көрсетілген. Бағдарламаның міндеттері-Жоспарлы кезең шеңберінде қол жеткізуге болатын жұмыс көлемін болжай отырып, қойылған мақсатқа қол жеткізу жолдарын, неғұрлым тиімді және экономикалық негізделген әдістермен айқындау.

Қалдықтарды кешенді басқару негіздерін құрылымдау келесі аспектілерді қамтиды:

Генезис - білім беру көздері, технологиялық пайдалану процестері, қалдықтар туралы бастапқы ақпарат (қалдықтарды түгендеу).

Талдау – физика-техникалық, технологиялық, экономикалық, ресурстық, әлеуметтік.

Базис - нормативтік-әдістемелік құжаттама.

Синтез - қалдықтарды - паспорттау.

Қалдықтарды кешенді басқаруды жүзеге асыру үшін қалдықтарды басқару саласындағы саясат компоненттерінің болуы қажет, атап айтқанда: қалдықтардың барынша алдын алуды және қайталама пайдалануды ынталандыратын немесе міндеттейтін құжаттар пакетін әзірлеу және қолдану;

- қалдықтармен жұмыс істеу әдістерінің экологиялық параметрлерін белгілеу;

қалдықтармен жұмыс істеуді жоспарлауды жүзеге асыру үшін құрылым құру (үйлестіру орталығы);

өндірушілердің қалдықтарды орналастыруға жауапкершілігі қағидаттарын әзірлеу.

Қалдықтарды кәдеге жарату бағдарламасының мақсаттарын анықтау және стратегияны жоспарлау кезінде қалдықтарды кешенді басқарудың белгілі бір иерархиясы туралы түсінік алған жөн. Мұндай иерархия, ең алдымен, қалдықтарды бастапқы азайту, содан кейін қайталама азайту бойынша іс–шаралар қарастырылуы керек дегенді білдіреді: қалдықтардың қалған бөлігін қайта пайдалану және қайта өңдеу және ең соңғы кезекте-пайда болуынан аулақ бола алмаған және қайта өңдеуге келмейтін қалдықтарды жою немесе көму жөніндегі іс-шаралар.

Қалдықтарды басқару бағдарламасының мақсаттары мен міндеттері ауданның, қаланың немесе елдің нақты мақсаттары мен жағдайларына байланысты өзгеруі мүмкін. Алайда, жалпы алғанда, қалдықтарды басқару бағдарламасының мақсаттары мен міндеттері келесі элементтерді қамтуы мүмкін:

Осы қалдықтарды басқару бағдарламасының мақсаттары:

1. Коммуналдық қалдықтардың түзілу көлемін қысқарту

2. Коммуналдық қалдықтарды басқару шығындарын азайту

3. Қоғам денсаулығын қорғау;

4. Тұрақты тұтыну мен өндіріске ықпал ету болып табылады.

Алға қойылған мақсаттарға жету үшін келесі міндеттерді орындау қажет:

1. Қалдықтарды жинау мен тасымалдаудың тиімді жүйесін әзірлеу және енгізу;

2. Халықтың хабардарлығын арттыру;

3. Қалдықтарды қайта өңдеу және өңдеу үшін инфрақұрылымды әзірлеу;

4. Стратегияны түзету үшін бағдарлама нәтижелерін бақылау және бағалау.

2.2. Қойылған мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу жолдары.

Қалдықтарды тиімді басқару кешенді және жүйелі тәсілді, сондай-ақ барлық мүдделі тараптардың белсенді өзара іс-қимылын талап етеді. Алға қойылған мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу үшін күш-жігерді аудан ішінде ғана емес, облыстың басқа аудандарымен ынтымақтастықты іске асыру қажет. Келесі қадамдарды орындау қажет:

1. Тиімді инфрақұрылымды дамыту:

Қалдықтарды жинау, тасымалдау және өңдеу үшін объектілерді салу және жаңғырту.

Шығындарды азайту үшін жинау және тасымалдау маршруттарын оңтайландыру.

2. Ақпараттық кампаниялар мен білім беруді енгізу:

Қалдықтарды сұрыптау және кәдеге жарату ережелері туралы халыққа оқыту іс-шараларын ұйымдастыру.

Халықтың хабардарлығы мен жауапкершілігін арттыру үшін ақпараттық кампаниялар өткізу.

3. Ынталандыру жүйесі:

Қалдықтардың азаюын және қайта өңдеуді арттыруды ынталандыру үшін қалдықтарға салынатын салықтар сияқты экономикалық механизмдерді енгізу.

Қайта өңдеуге және қалдықтарды азайтуға белсенді қатысатындар үшін сыйақы немесе жеңілдік бағдарламаларын қолдау.

4. Мониторинг және бағалау:

Қалдықтардың көлемін, жинау және қайта өңдеу тиімділігін бақылау үшін мониторинг жүйесін құру.

Бағдарлама нәтижелеріне тұрақты бағалау жүргізу және алынған мәліметтерге сәйкес стратегияны бейімдеу.

5. Мүдделі тараптармен ынтымақтастық:

Қалдықтарды басқару процесіне жеке компанияларды, үкіметтік емес ұйымдарды және жұртшылықты тарту.

Ресурстарды біріктіру және күш-жігерді үйлестіру үшін жергілікті өзін-өзі басқару органдарымен серіктестік.

6. Заңнама мен нормативтерді сақтау:

Қалдықтарды басқару саласындағы тиісті заңнамалар мен нормативтерді тұрақты жаңарту және сақтау.

Халықаралық келісімдер мен стандарттарды, егер олар қолданылса, сақтау.

7. Инновация және зерттеу:

Қалдықтарды басқарудың жаңа тәсілдерін табуға және олардың қоршаған ортаға әсерін азайтуға бағытталған ғылыми-инновациялық жобаларды қолдау және қаржыландыру.

8. Қаржылық тұрақтылық:

Ашық қаржыландыру және бюджеттеу жүйесін қоса алғанда, қалдықтарды басқару бағдарламасы үшін тұрақты қаржылық модель әзірлеу.

9. Мониторинг және тәжірибе алмастыру:

басқаруда күш біріктіру үшін басқа аудандармен ынтымақтастық.

2.3. Бағдарламаның нысаналы көрсеткіштері

Қалдықтарды басқару бағдарламасының нысаналы көрсеткіштері нақты, өлшенетін, қол жеткізуге болатын, өзекті және уақыт бойынша шектеулі болуы тиіс (SMART критерийлері). Қалдықтарды басқару бағдарламасының мақсатты көрсеткіштерінің кейбір мысалдары:

Полигонға жіберілетін қалдықтардың жалпы көлемін азайту:

Мақсаты: полигонға жіберілетін қалдықтардың жалпы көлемін 5 жылдық кезеңнің соңына қарай 20%-ға азайту.

Өлшем: жыл сайын полигонға жіберілетін тонна қалдықтардың саны.

Мақсаты: 2 жыл ішінде аудан аумағының 75% қалдықтарды бөлек жинау мен сұрыптаудың стандартты тәжірибесіне қол жеткізу.

Өлшем: ұйымдастырылған бөлек алымы бар аумақтың пайызы

Парниктік газдар шығарындыларын азайту:

Мақсаты: қалдықтарды басқару саласындағы барлық қолданыстағы заңнамалық нормалар мен стандарттарға сәйкестікті қамтамасыз ету.

Өлшем: сәйкестікті тексеру және тексеру нәтижелері.

Мақсатты көрсеткіштер қалдықтарды басқару бағдарламасының нақты мақсаттары мен міндеттеріне бейімделуі керек және белгіленген мақсаттарға қол жеткізуді қамтамасыз ету үшін үнемі бақыланып, бағалануы керек.

3. ҚОЙЫЛҒАН МАҚСАТТАР МЕН МІНДЕТТЕРГЕ ҚОЛ ЖЕТКІЗУДІҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ, ЖОЛДАРЫ

Негізгі бағыт қалдықтарды басқару инфрақұрылымын жаңғырту болып табылады: негізгі бағыттардың бірі қалдықтарды жинау, тасымалдау, қайта өңдеу және кәдеге жарату үшін инфрақұрылымды жаңғырту және дамыту болып табылады. Бұған заманауи құрастыру пункттерін салу, бөлек жинауға арналған контейнерлерді орнату және тасымалдау жүйесін жаңарту кіреді.

Жиналған жерде сұрыптау және бөлек жинау: үй шаруашылықтары мен кәсіпорындар деңгейінде қалдықтарды бөлек жинауды ынталандыру маңызды бағыт болып табылады. Бұл қайта өңдеу және кәдеге жарату процестерін оңтайландыруға мүмкіндік береді.

Қайта өңдеу мен кәдеге жаратуды ынталандыру: бағдарлама қайта өңдеу компанияларымен серіктестік құру және қайта өңдеу материалдары үшін жергілікті нарықтардың дамуын қолдау арқылы қайта өңдеу мен кәдеге жаратуды белсенді түрде ынталандырады.

Білім беру және халықты ақпараттандыру: бағдарламаны сәтті жүзеге асыру үшін бөлек жинау, тұрақтылық және экологиялық жауапкершілік ережелері туралы жұртшылықты қалыптастыру және хабардар ету маңызды.

Қойылған мақсаттарға жету жолдары:

Ұзақ мерзімді стратегияны әзірлеу және енгізу: бағдарлама мақсатқа жетудің нақты қадамдары мен мерзімдерін анықтайтын қалдықтарды басқарудың ұзақ мерзімді стратегиясын әзірлеуді және енгізуді қарастырады.

Инфрақұрылымға инвестициялар: бағдарлама құрастыру пункттерін, қайта өңдеу зауыттарын және тасымалдау жүйелерін қоса алғанда, инфрақұрылымды жаңғыртуға және салуға қаражат бөлуді көздейді.

Заманауи технологияларды енгізу: бағдарлама контейнерлерді толтыруды бақылау жүйелері және ГАЖ технологияларын қолдана отырып, қалдықтарды жинау маршруттарын оңтайландыру сияқты заманауи технологияларды енгізуге бағытталған.

Ауылдық округтер аумағында полигондар салудың баламасы -кейіннен қалдықтарды (пластмасса, шыны ыдыстар, қағаз) қабылдау мүмкіндігі болатын Егіндікөл ауданы бойынша қалдықтарды сұрыптайтын қабылдау пункттерін ашу.

Егіндікөл ауданы бойынша қалдықтарды сұрыптай отырып қабылдау пункттерін ашу табиғатты қорғау іс-шараларын орындау кезінде жобаланатын объект ауданының қоршаған ортаға әсері не экологиялық жағдайына ерекше әсер етпейтін болады.

Егіндікөл ауданы бойынша Егіндікөл ауданының төрт елді мекенінде қалдықтарды сұрыптайтын қабылдау пункттерін ашу қажет, мысалы: Егіндікөл ауылы, Ұзынкөл ауылы, Полтавское ауылы, Қоржынкөл ауылы, бұл жақын маңдағы ауылдарды қайта өңделетін қалдықтарды сұрыптаумен және қабылдаумен қамтуға мүмкіндік береді.

Егіндікөл ауылы, халық саны 3495 адам, аулалар – 1165, қалдықтарды сұрыптай отырып қабылдау пункттерін ашу округтің барлық елді мекендерін қайта өңделетін қалдықтарды сұрыптаумен және қабылдаумен қамтуға мүмкіндік береді.

Ұзынкөл ауылдық округі 2 елді мекенді құрайды, халық саны 577 адам және 192 аула.

Алакөл ауылдық округі 2 елді мекенді құрайды, халық саны 610 адам.

Осылайша, халықты қайта өңделетін қалдықтарды сұрыптаумен және қабылдаумен қамту Егіндікөл ауданының басым бөлігін құрайды.

Қабылдау пункттері бойынша жобаларды іске асыру үшін ауданы кемінде 100 м2 үй-жай қажет.

ҚТҚ-ны бөлек жинау және сақтау үшін контейнерлер сатып алу қажет.

Жоғарыда аталған барлық жұмыстар жобалау-сметалық құжаттаманы әзірлеуді және қажетті қаржы қаражатын бөлуді талап етеді.

4. ҚАЖЕТТІ РЕСУРСТАР

Бағдарламаның бюджеті: Қалдықтарды басқару бағдарламасын іске асыруға бөлінген жалпы бюджетті көрсету. Бұл бағдарламаны орындау барысында бастапқы қаржыландыруды да, күтілетін қосымша шығындарды да қамтиды.

Қаржыландыру көздері: мемлекеттік бюджеттер, жергілікті салықтар, гранттар және басқалары сияқты бағдарламаны қаржыландыру көздерінің сипаттамасы.

Инвестицияларды қаржыландыру: құрастыру пункттерін, қайта өңдеу зауыттарын салу және қажетті техниканы сатып алу сияқты инвестициялық жобаларға бөлінген қаржыландыруды көрсету.

Қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламаның іс-шараларын қаржыландыру көзі жергілікті бюджет, облыстық бюджет болып табылады.

Адами ресурстар:

Персонал: Қызметкерлердің қажетті санын, олардың біліктілігін және бағдарламаны іске асырудағы рөлін анықтау.

Персоналды оқыту және дамыту: Бағдарламаны сәтті жүзеге асыруды қамтамасыз ету үшін персоналды оқыту және дамыту жоспарларының сипаттамасы.

Инфрақұрылым:

Қалдықтарды жинауға және тасымалдауға арналған инфрақұрылым: қалдықтарды жинауға, тасымалдауға және уақытша сақтауға арналған инфрақұрылымды жаңғыртудың жай-күйі мен жоспарларын көрсету.

Қайта өңдеу және кәдеге жарату инфрақұрылымы: қайта өңдеу зауыттары мен тиісті инфрақұрылымды салу және жаңғырту жөніндегі жай-күйі мен жоспарларының сипаттамасы.

Технологиялық ресурстар:

Техникалық жабдықтар: Бағдарламаны тиімді іске асыру үшін қажетті техникалық жабдықты көрсету.

Ақпараттық жүйелер: қалдықтарды бақылау және басқару үшін қажетті Ақпараттық жүйелер мен бағдарламалық жасақтаманың сипаттамасы.

Серіктестік қатынастар:

Серіктестер және ынтымақтастық: Қосымша ресурстар немесе сараптама ұсына алатын ұйымдармен, кәсіпорындар және ҮЕҰ-мен серіктестік қатынастарды көрсету.

Азаматтық қоғам: Бағдарламаны жүзеге асыруға жұртшылық пен еріктілерді тарту шараларының сипаттамасы.

Уақытша шектеулер:

Орындау кестесі: Жобалар мен іс-шараларды бастауды және аяқтауды қоса алғанда, бағдарламаның негізгі кезеңдерін іске асыру үшін уақыт шеңберін белгілеу.

Мониторинг және бағалау: Прогресс пен нәтижелерді үнемі бақылауға арналған бақылау және бағалау жүйесінің сипаттамасы.

5. ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУ БАҒДАРЛАМАСЫН ІСКЕ АСЫРУ АЯСЫНДА ҚАРЖЫЛАНДЫРУ ЖОСПАРЫ

Жыл	Қаржыландыру көлемі, мың теңге
2024- 2029	Бюджетке сәйкес *

Ескерту * - қаржыландыру көлемі тиісті жылға арналған бюджетті 77 қалыптастыру кезінде нақтыланатын болады.

Облыстық және жергілікті бюджет қалдықтарды басқару бағдарламасының барлық тармақтарын іске асыруды қаржыландыру көзімен басқарма қаржы қаражатының санын, қаржыландыру мерзімдерін, бағдарламада көзделген шараларды жүргізудің кезектілігін айқындайды.

* Түзетуден кейін қосымша инфрақұрылымдар анықталады, сондай-ақ қайта өңделетін қалдықтардың жинақталу көлемі анықталады.

6. ЕГІНДІКӨЛ УДАНЫ БОЙЫНША ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУ БАҒДАРЛАМАСЫН ІСКЕ АСЫРУ ЖӨНІНДЕГІ ІС-ШАРАЛАР ЖОСПАРЫ

р/с №	Іс-шаралар	Орындау мерзімі	Іс-шараларды іске асыруға арналған қаражат	Ескерту
1	2	3	4	5
1.	Нормативтік құжаттарды уақтылы әзірлеу	2024 жыл	Қаржыландыруды қажет етпейді
2.	Қайта өңделетін қалдықтардың (пластмасса, шыны ыдыстар, қағаз) көлемін анықтау және есепке алуды жүргізу үшін 2 жыл ішінде мониторинг жүргізу	2025-2026 жылдары	ЖБ
3.	Қалдықтардың пайда болуы мен жинақталуы бойынша мониторингтік деректерді жүргізетін штаттан тыс қызметкерлердің қажетті санын анықтау	2025 жылғы наурыз	ЖБ
4.	Қалдықтардың пайда болуы мен жинақталуы бойынша мониторингтік деректерді жүргізетін штаттан тыс қызметкерлерге еңбекақы төлеу	2025-2026 жылдары	ЖБ
5.	Соңғы 2 жылдағы мониторингтік деректер негізінде ҚББЖ түзету	2026 жыл (4-тоқсан)	ЖБ
6.	Егіндікөл ауылында ҚТҚ полигонын салу жобасын іске асыру	2026-2027 жылдары	ОБ, РБ
7.	ҚТҚ қалдықтарын шығару үшін 5 бірлік мөлшерінде мамандандырылған техника сатып алу	2026-2027 жылдары	ОБ, ЖБ
8.	Егіндікөл ауылының жобаланатын полигонында ашылу кезінде қамтылған персонал саны 15 адам	2026 -2027 жылдары	Кәсіпорындардың, ұйымдардың өз қаражаты
9.	Халықпен қалдықтарды жабдықталмаған орындарда рұқсатсыз орналастыруға жол бермеу туралы түсіндіру сипатындағы іс-шараларды өткізу	2024-2029 жылдары	Қаржыландыруды қажет етпейді
10.	Қалдықтарды жинау, тасымалдау және кәдеге жарату, өндіру және тұтыну, қоршаған ортаның ластануының алдын алуға бағытталған іс-шараларды жүргізу	2026-2028 жылдары	ЖАО қаржыландыруды қажет етпейді
11.	Жиналған орындардан Шарт бойынша бөгде ұйымдармен қалдықтарды шығару және кәдеге жарату	2026-2028 жылдары	Ауыл және ауылдық округ әкімдіктерінің өз қаражаты

Об утверждении программы управления коммунальными отходами Егиндыкольского района Акмолинской области на 2024 – 2029 годы