Об утверждении Правил расчета норм образования и накопления коммунальных отходов по Кербулакскому району

Постановление акимата Кербулакского района области Жетісу от 5 июля 2024 года № 202

В соответствии со статьей 31 Закона Республики Казахстан "О местном государственном управлении и самоуправлении Республики Казахстан", подпункта 2, подпункта 6 пункта 4, подпункта 2 пункта 3 статьи 365 Экологического Кодекса Республики Казахстан и Приказом Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 1 сентября 2021 года № 347 "Об утверждении Типовых правил расчета норм образования и накопления коммунальных отходов" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 24212) акимат Кербулакского района ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить прилагаемые Правила расчета норм образования и накопления коммунальных отходов по Кербулакскому району.

2. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Аким района

К.Есболатов

Утверждены постановлением акимата Кербулакского района от "05" июля 2024 года №202

Правила расчета норм образования и накопления коммунальных отходов по Кербулакскому району

ВВЕДЕНИЕ

Целью данной работы является обоснование совершенствования системы управления твердыми бытовыми отходами Кербулакского района области Жетысу.

В Главе 1 отчета приводится краткая характеристика природно-климатических и экономических условий Кербулакского района области Жетысу.

В Главе 2 отчета приведена методика определения норм образования накопления коммунальных отходов.

В Главе 3 дается обоснование по выбору участков и объектов, подлежащих исследованиям и замерам с целью определения массы и объема образующихся твердых бытовых отходов; описывается проведение исследований по определению норм образования накопления твердых бытовых отходов, а также в результате деятельности хозяйствующих субъектов (зимний, весенний, летний и осенний).

В Главе 4 и в Главе 5 отчета приведены выводы и результаты проведенного исследования.

Часть 1 КРАТКАЯ ХАРАКТЕРИСТИКА ПРИРОДНО-КЛИМАТИЧЕСКИХ И СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКИХ УСЛОВИЙ

1.1 Общие сведения

Кербулакский район (каз. Кербұлақ ауданы) — административная единица в Жетысуской области Казахстана. Административный центр — село Сарыозек.

Указом Президиума Верховного Совета Казахской ССР от 25 декабря 1973 года

№ 2372-VIII образован Кербулакский район Талды-Курганской области с центром в посҰлке городского типа Сарыозек.

В 1997 году район включен в состав Алматинской области, в состав района включена территория упразднҰнного Гвардейского района.

Рельеф гористый, за исключением юго-западной части. На территории района расположены горные хребты Алтынэмель, Малайсары, Чулактау. Наиболее крупные реки — Или, Биже,Коксу. В пределы южной части района входит Капчагайское водохранилище. Климат континентальный. Средние температуры января −10—15°С, июля 22—24°С. Годовое количество атмосферных осадков в западной части составляет 150— 200 мм, в северо-восточной — 650—800 мм. Почвы горно-чернозҰмные, горно- каштановые, песчаные. Растут полынь, типчак, лебеда, таволга, саксаул, дикая яблоня. Обитают волк, лисица, заяц, барсук, сурок, горный козҰл, кулан, водятся утка, фазан.

В недрах разведаны запасы золота, серебра, цеолита, шунгита, алунита, руд цветных металлов, естественных строительных материалов.

Часть 2 МЕТОДИКА ОПРЕДЕЛЕНИЯ НОРМ ОБРАЗОВАНИЯ И НАКОПЛЕНИЯ КОММУНАЛЬНЫХ ОТХОДОВ

2.1 Методические основы определения норм образования и накопления коммунальных отходов

К коммунальным отходам относят следующие отходы потребления:

1)смешанные отходы и раздельно собранные отходы домашних хозяйств, включая, помимо прочего, бумагу и картон, стекло, металлы, пластмассы, органические отходы, древесину, текстиль, упаковку, использованные электрическое и электронное оборудование, батареи и аккумуляторы;

2)смешанные отходы и раздельно собранные отходы из других источников, если такие отходы по своему характеру и составу сходны с отходами домашних хозяйств.

Коммунальные отходы не включают отходы производства, сельского хозяйства, лесного хозяйства, рыболовства, септиков и канализационной сети, а также от очистных сооружений, включая осадок сточных вод, вышедшие из эксплуатации транспортные средства или отходы строительства.

При проведении работ по теме: "Определение норм образования накопления коммунальных отходов" руководствовались следующими основополагающими документами:

- Кодекс Республики Казахстан от 2 января 2021 года № 400-VI ЗРК.

"Экологический кодекс Республики Казахстан";

- Указ Президента Республики Казахстан от 30 мая 2013 г. №577 Концепция по переходу Республики Казахстан к "зеленой экономике";

- Постановление Правительства Республики Казахстан от 9 июня 2014 г. №634

"Об утверждении Программы модернизации системы управления твердыми бытовыми отходами на 2014–2050 гг.;

- Приказ Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 1 сентября 2021 года № 347 . Об утверждении Типовых правил расчета норм образования и накопления коммунальных отходов;

- Приказ Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 14 сентября 2021 года № 377. Об утверждении Методики расчета тарифа для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов.

2.2 Основные показатели

Основными показателями при определении норм накопления отходов являются: масса, объем, средняя плотность и коэффициенты суточной и сезонной неравномерности накопления.

Нормы накопления коммунальных отходов устанавливаются раздельно для жилых зданий и для учреждений и предприятий общественного назначения (образования, здравоохранения, административных органов, общественного питания, торговли, культурно-бытового назначения и др.) данного населенного пункта.

Нормы накопления отходов определяют в единицах массы (кг) или объема (л, м3) в единицу времени (день, год):

-по жилым домам - на одного человека;

-по объектам социально-бытового назначения (больницы, гостиницы, кинотеатры и т.д.) - на одно место;

-по торговым и складским помещениям - на 1 м2 торговой площади и т.д.

Нормы накопления коммунальных отходов устанавливаются в зависимости от типа застройки и уровня благоустройства зданий (система отопления, газификации, водопровода, канализации и мусоропровод).

Определение норм накопления коммунальных отходов производятся отдельно для зданий с различным уровнем благоустройства. Для проведения натурных замеров выделяются жилые здания без арендаторов двух типов:

-благоустроенные дома, имеющие водопровод, канализацию, газоснабжение, центральное отопление, мусоропровод;

-неблагоустроенные дома с печным отоплением, не имеющие водопровода и канализации.

На выбранные объекты перед проведением замеров составляют коммунальные паспорта, в которых отражаются количество населения, проживающего в данном домовладении, количество мест (для объектов общественного назначения), степень благоустройства зданий, площадь дворовых территорий, в том числе с твердым покрытием и занятая зелеными насаждениями.

2.3 Выбор участков

Для определения норм образования и накопления коммунальных отходов, образующихся от населения, выделяются участки со следующим количеством проживающего населения:

- в населенных пунктах с численностью до 300 тысяч человек участки выбираются с охватом 2% населения общего числа жителей по каждому виду благоустройства;

-в населенных пунктах с населением 300-500 тыс. чел. - 1%;

-в населенных пунктах с населением более 500 тыс. чел. - 0,5% (из них не менее 500 человек по неблагоустроенному сектору).

Перед началом замера отходы в контейнере разравниваются организацией, осуществляющей сбор и вывоз коммунальных отходов и с помощью мерной линейки, определяется объем отходов.

Масса накапливающихся отходов определяется путем взвешивания заполненных контейнеров и последующего вычитания массы порожнего контейнера организацией, осуществляющей сбор и вывоз коммунальных отходов.

При полном заполнении кузова специальной техники (мусоровоза) общим объемом образованных и накопленных коммунальных отходов одного участка и невозможности дальнейшей загрузки с других участков, допускается определение массы отходов проводить путем взвешивания загруженной и порожней машины на автомобильных весах. При определении накопления коммунальных отходов используются стандартные контейнеры одинаковой емкости. Для полного учета отходов и определения коэффициента неравномерности образования и накопления предусматривается установка дополнительных контейнеров, необходимость установки которых и их количество

уточняется при обследовании выбранных участков.

Все контейнеры должны быть полностью очищены:

1)при ежедневном вывозе – за сутки до начала замеров;

2)при вывозе по графику реже ежедневного – в последний день вывоза по графику перед неделей замеров.

2.4 Определение массы и объема отходов

Масса накапливающихся отходов определяется путем взвешивания заполненных контейнеров и последующего вычитания массы порожнего контейнера организацией, осуществляющей сбор и вывоз коммунальных отходов.

При полном заполнении кузова специальной техники (мусоровоза) общим объемом образованных и накопленных коммунальных отходов одного участка и невозможности дальнейшей загрузки с других участков, допускается определение массы отходов проводить путем взвешивания загруженной и порожней машины на автомобильных весах.

Данные по массе и объему образованных и накопленных коммунальных отходах вносятся местным исполнительным органом в бланк первичных записей по форме согласно к Правилам. приложению 3.

После обработки первичных материалов, по замерам полученные данные (масса, объем) каждого объекта суммируются по дням недели и заносятся местным исполнительным органом в сводную сезонную ведомость образования и накопления коммунальных отходов по форме согласно к Правилам. приложению 4.

После проведения сезонных замеров, местным исполнительным орган вносит данные (масса, объем) в сводную годовую ведомость образования и накопления коммунальных отходов по форме согласно к Правилам. приложению 5.

Сбор коммунальных отходов, предполагаемых к замеру по определенному объекту, должен исключать смешивание коммунальных отходов от других объектов.

2.5 Методика расчета нормы образования твердых бытовых отходов

Расчет норм образования и накопления коммунальных отходов производится следующим образом:

1)определение объема образованных и накопленных коммунальных отходов в одном контейнере для сбора коммунальных отходов на объекте в сутки (Vконт, м3):

Vконт = h*S

где, h – высота от основания контейнера до верхней точки накопленных коммунальных отходов, м;

S – площадь основания контейнера, м2;

2)определение общего объема образования и накопления коммунальных отходов на контейнерной площадке (Vсут, м3) при количестве контейнеров для сбора коммунальных отходов на контейнерной площадке объекта более одного:

Vсут = Vконт1 + Vконт2 + Vконт3….

где, Vконт1, Vконт2, Vконт3– суточные объемы образования и накопления коммунальных отходов по каждому контейнеру, расположенному на контейнерной площадке. Расчет производится в зависимости от количества контейнеров, расположенных на контейнерной площадке;

3)определение суточной массы коммунальных отходов, накопленных в контейнере для сбора коммунальных отходов (mконт, кг), производят по формуле:

mконт = m3 - mп

где m3– масса загруженного контейнера с отходами, кг; mп – масса порожнего контейнера с отходами, кг;

4)определение суточной массы коммунальных отходов, образовавшихся на объекте (mсут, кг) производят по формуле:

mсут = mконт1 + mконт2 + mконт3….

где mконт1, mконт2, mконт3– суточная масса коммунальных отходов по каждому контейнеру, расположенному на контейнерной площадке. Расчет производится в зависимости от количества контейнеров, расположенных на контейнерной площадке;

5)замеры проводятся в одно и то же время суток до вывоза отходов с контейнерной площадки. Период проведения замеров: семь дней (без перерыва).

Сроки проведения замеров: зима-декабрь, январь, февраль; весна-март, апрель, май; лето-июнь, июль, август; осень-сентябрь, октябрь, ноябрь.

Определение объема коммунальных отходов (Vсез, м3) на объекте в течение сезонного периода наблюдений проводят по формуле:

Vсез = Vсут1 + Vсут2 +…. + Vсут7

где Vсут1, Vсут2– объем образования коммунальных отходов на объекте за каждые сутки в определенный сезон;

6)определение массы коммунальных отходов, образовавшихся на объекте в течение сезонного периода (mсез, кг) производят по формуле:

mсез= mсут1 + mсут2 +…. + mсут7

где mсут1, mсут2– масса коммунальных отходов на объекте за сутки в определенный

сезон;

7)определение суточной среднесезонной нормы коммунальных отходов на

количество источников образования коммунальных отходов на объекте (расчетная единица) производят по формуле:

по объему (Vсс, м3):

по массе (mсс, кг):

Vcc = Vсез/(nxa)

mсс = mсез / (nxa)

где n – количество суток наблюдений в течение сезонного периода; а – количество расчетных единиц;

8)определение суточной среднегодовой нормы коммунальных отходов на расчетную единицу на объекте производят по формуле:

по объему (Vсс, м3):

по массе (mсс, кг):

Vссг = (Vзсс + Vвсс + Vлсс + Vосс)/n

mссг = (mзсс + mвсс + mлсс + mосс)/n,

где верхние индексы "з", "в", "л", "о" – обозначают суточный среднесезонный норматив образования отходов на расчетную единицу зимой –"з", весной –"в", летом –"л", осенью –"о" соответственно;

n – число сезонов образования отходов (n = 4);

9)определение годовой нормы образования и накопления коммунальных отходов на расчетную единицу на объекте производят по формуле:

по объему (Vг, м3):

по массе (mг, кг):

где nд - число дней в году;

Vг = Vссг x nд, mг = mссг x nд,

Дополнительно, для определения средней плотности коммунальных отходов, коэффициента сезонной и суточной сезонной неравномерности образования и накопления коммунальных отходов проводится следующий расчет:

1)определение средней плотности коммунальных отходов (ср, кг/м3) производят по формуле:

ср = m/V,

где m и V – годовые или среднесезонные нормативы образования и накопления отходов соответственно по массе и объему на расчетную единицу;

2)определение коэффициента сезонной неравномерности образования и накопления коммунальных отходов (kн) производят по формуле:

по объему:

по массе:

kн = Vсс/Vг

kн = mсс/mг

3)определение коэффициента суточной сезонной неравномерности образования и накопления коммунальных отходов производят по формуле:

по объему:

kсн = Vmax.сут/Vсс,

где Vmax.сут– максимальный суточный объем образования и накопления коммунальных отходов на объекте в сезон, м3.

по массе:

kсн = mmax.сут/mсс,

где mmax.сут – максимальная суточная масса образования и накопления коммунальных отходов на объекте в сезон, кг.

Для проведения сравнения фактического и расчетного годового объема, установленные годовые нормы образования и накопления коммунальных отходов на одну расчетную единицу объекта умножаются на количество расчетных единиц. Полученный расчетный годовой объем образования коммунальных отходов не должен отличаться от фактического их накопления от того же объекта за год более чем на пять процентов. При расхождении расчетных и фактических данных более чем на пять процентов, дифференцированные нормативы образования коммунальных отходов корректируются по основным объектам их образования до результата с требуемой погрешностью.

Часть 3 ПРОВЕДЕНИЕ ИССЛЕДОВАНИЙ ПО ОПРЕДЕЛЕНИЮ НОРМ ОБРАЗОВАНИЯ НАКОПЛЕНИЯ ТВЕРДЫХ БЫТОВЫХ ОТХОДОВ

3.1 Выбор участков и объектов исследования

Благоустроенный и неблагоустроенный сектор. Для определения фактического накопления отходов, образующихся от населения с.Сарыозек, Кербулакского района, область Жетысу (с населением менее 300 тыс. чел.) были выделены участки проживания.

Список домовладений для проведения натурных измерений количества образующих твердо-бытовых отходов приведен в Таблице 3.1.1.

Таблица 3.1.1 – Перечень объектов для определения норм накопления ТБО

№	Наименование объекта	Расчетная единица	Административный район	Адрес объекта
1	Домовладения благоустроенные	1 житель	Кербулакский район	с.Сарыозек, ул.Момышулы,7, б/н Рыскулова, 33
2	Домовладения неблагоустроенные	1 житель	Кербулакский район	с. Сарыозек, ул.Момышулы, 30,32

Хозяйствующие субъекты. Для определения нормы накопления ТБО, образующихся в процессе деятельности учреждений и предприятий общественного назначения Кербулакского района (образования, здравоохранения, административных органов, общественного питания, торговли, культурно-бытового назначения и др.) определены объекты, перечень которых приведен в таблице 3.1.2.

Критериями при выборе участков натурных замеров являлись:

- субъекты малого и среднего бизнеса;

- хозяйствующие субъекты, имеющие собственную контейнерную площадку для исключения смешивания отходов от объектов различного назначения (по возможности).

По культурно-бытовым объектам выбраны наиболее характерные для Кербулакского района объекты.

Таблица 3.1.2 Перечень объектов для определения норм накопления ТБО Кербулакского района

№	Наименование объекта			Расчетная единица	Адрес объекта
1	2			3	4
1.	Гостиницы, санатории, дома отдыха			1 место	Гостиница Нур, Момышулы, 19/2
2.	Детские сады, ясли и другие дошкольные учреждения			1 место	Мирас, с.Сарыозек, ул. Бейбетшилик, 15
3.	Учреждения, организации, офисы, конторы, банки, отделения связи			1 место	Акимат Кербулакского района, с.Сарыозек, Момышулы, 10
4.	Поликлиники, медицинские центры			1 сотрудник	с. Сарыозек, Кербулакская районная поликлиника, ул. Асфендияров, 1
5.	Больницы, прочие лечебно- профилактические учреждения			1 посещение	с. Сарыозек, Кербулакская районная больница, ул. Асфендияров, 1
6.	Школы и другие учебные заведения			1 койко- место	с. Сарыозек, Школа им. Конаева, ул.Маметова, 8
7.	Рестораны, кафе, прочие увеселительные заведения и учреждения общественного питания			1 учащийся	с. Сарыозек, MAX FOOD, ул.Маметова уг.Момышулы
8.	Театры, кинотеатры, концертные залы, ночные клубы, казино, залы игровых автоматов, интернет-кафе, компьютерные клубы			1 посадочное место	с. Сарыозек, Компьютерный клуб, ул.Момышулы, б/н
9.	Музеи, выставки			1 посадочное место	с. Сарыозек, Дом культуры, Момышулы, 25
10.	Стадионы, спортивные площадки			1 м2 общей площади	с. Сарыозек, Центральный стадион, ул. Момышулы, б/н
11.	Спортивные, танцевальные и игровые залы			1 место по проекту	с. Сарыозек, Спортивная школа, ул.Момышулы, б/н
12.	Продовольственные и промышленно-товарные магазины, смешанные магазины			1 м2 общей площади	с. Сарыозек, Мухит, ул. Момышулы, 17А
13.	Торговля с машин			1 м2торговой площади	с. Сарыозек, ул.Мадибекулы, б/н
14.	Рынки, торговые павильоны, киоски, лотки			1 м2 торгового места	с. Сарыозек, Базар
15.	Оптовые базы, склады промышленных, продовольственных товаров			1 м2 торговой площади	-
16.	Дома быта: обслуживание населения			1 м2 общей площади	-
17.	Вокзалы, автовокзалы,			1 м2 общей	Ст. Сарыозек
		аэропорты	площади
18.		Пляжи, уличные сметы с дорог	1 м2 общей площади			-
19.		Аптеки	1 м2 торговой площади			с. Сарыозек, Аптека, ул. Молдагалиева, 37А
20.		Автостоянки, автомойки, АЗС	1 машино- место			с. Сарыозек, АЗС, ул.Жибек жолы, 2
21.		Автомастерские	1 работник			с. Сарыозек, СТО, ул. Момышулы, 30
22.		Гаражные кооперативы, гаражи, паркинги	1 рабочее место			-
23.		Парикмахерские, косметические салоны	1 м2 общей площади			с. Сарыозек, Салон красоты, ул.Молдагалиева, 16
24.		Прачечные, химчистки, ремонт бытовой техники, швейные ателье	1 м2 общей площади			с. Сарыозек, ИП Талгарбаев, ул.Маметова, 3а
25.		Мастерские ювелирные, по ремонту обуви, часов	1 рабочее место			с. Сарыозек, ИП Талгарбаев, ул.Маметова, 3а
26.		Мелкий ремонт и услуги (изготовление ключей и т.д.)	1 м2 общей площади			с. Сарыозек, ИП Талгарбаев, ул.Маметова, 3а
27.		Бани, сауны	1 м2 общей площади			с. Сарыозек, Сауна
28.		Юридические, организующие массовые мероприятия на территории города, парковые отходы	1000 участников			с.Сарыозек, сквер
29.		Садоводческие кооперативы	1 участок			-

3.2 Проведение инструментальных замеров по определению норм накопления ТБО

Объем ТБО, образованный от населения и в результате деятельности

хозяйствующих субъектов, анализировался последовательно в течение зимнего, весеннего, летнего и осеннего периодов 2023 г.

Перед допуском исполнителей к работе на объекте проведен первичный инструктаж на рабочем месте по технике безопасности и производственной санитарии. Персонал был обеспечен ветрозащитной и сигнальной защитной специальной одеждой, имеющей светоотражающие вставки (комбинезон, куртка) и соответствующей сезону года, обувью и средствами защиты, соответствующими сезону и условиям работы.

Для определения норм образования ТБО использовалось следующее оборудование и приборы:

- весы напольные;

- рулетка;

- бланки первичных записей.

При определении норм накопления отходов со стационарных площадок сбора ТБО использовались стандартные металлические контейнеры.

Исследования проводились в течение 7 дней недели беспрерывно независимо от периодичности вывоза отходов в одно и то же время суток до их вывоза согласно утвержденному графику. При определении норм накопления было исключено уплотнение отходов в контейнерах обслуживающим персоналом.

Таким образом, исследования были проведены на проектируемых площадках сбора ТБО в благоустроенных и неблагоустроенных жилых секторах.

На выбранные объекты перед проведением замеров были составлены коммунальные паспорта, в которых отражаются количество населения, проживающего в данном домовладении, количество мест (для объектов общественного назначения), степень благоустройства зданий

Списки домовладений и сведения по численности проживающего населения в данных домовладениях, прикрепленных к исследуемым контейнерным площадкам сбора ТБО предоставлены ГУ "Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта, автомобильных дорог и жилищной инспекции Кербулакского района".

Перед началом работы замеряются размеры контейнеров ТБО. На основе данных размеров рассчитываются объемы контейнеров. В исследуемых контейнерах отходы разравнивались, и рулеткой измерялась высота образованных отходов.

Затем заполненный ТБО контейнер взвешивался. После чего отходы из контейнера опорожнялись в мусороуборочную машину, и пустой контейнер снова взвешивали. Результаты замеров по каждому объекту заносились в специальный бланк. Данной процедуре подвергались все контейнеры, расположенные на площадке сбора ТБО.

Сводные ведомости накопления ТБО по исследуемым объектам представлены в таблицах 3.2.2.

Аналогичным методом проводились инструментальные замеры по определению норм накопления ТБО по хозяйствующим субъектам – юридическим лицам, перечень которых был ранее приведен в таблице 3.1.2.

При натурных исследованиях норм образования и накопления ТБО от юридических лиц, имеющих стационарные контейнеры, использовались стандартные металлические контейнеры емкостью 0,75 м3 и 1,1 м3, а также пластиковые контейнеры емкостью 1,1 м3.

Сводные ведомости накопления ТБО по проектируемым хозяйствующим субъектам представлены в таблице 3.2.2.

На основании проведенных исследований для объектов подлежащих нормированию ТБО (согласно списку подлежащих определнию норм образованию ТБО) приведенны в Таблице 3.2.2.

Таблица 3.2.2 – Расчетные нормы образования и накопления ТБО

№	Наименование объекта			Расчетная единица		Расчетные нормы накопления,м3/год
1	2			3		4
1.	Домовладения благоустроенные			1 житель		1,02
	Домовладения неблагоустроенные			1 житель		1,03
2.	Общежития, интернаты, детские дома, дома престарелых и другие подобные объекты			1 место		-
3.	Гостиницы, санатории, дома отдыха			1 место		0,583
4.	Детские сады, ясли и другие дошкольные учреждения			1 место		0,443
5.	Учреждения, организации, офисы, конторы, банки, отделения связи			1 сотрудник		0,447
6.	Поликлиники, медицинские центры			1 посещение		0,154
7.	Больницы, прочие лечебно- профилактические учреждения			1 койко-место		0,433
8.	Школы и другие учебные заведения			1 учащийся		0,121
9.	Рестораны, кафе, прочие увеселительные заведения и учреждения общественного питания			1 посадочное место		0,516
10.	Театры, кинотеатры, концертные залы, ночные клубы, казино, залы игровых автоматов, интернет-кафе, компьютерные клубы			1 посадочное место		0,072
11.	Музеи, выставки			1 м2 общей площади		0,025
12.	Стадионы, спортивные площадки			1 место по проекту		0,079
13.	Спортивные, танцевальные и игровые залы			1 м2 общей площади		0,101
14.	Продовольственные и промышленно- товарные магазины, смешанные магазины			1 м2торговой площади		0,167
15.	Торговля с машин			1 м2 торгового места		0,259
16.	Рынки, торговые павильоны, киоски, лотки			1 м2 торговой площади		0,08
17.	Оптовые базы, склады промышленных, продовольственных товаров			1 м2 общей площади		-
18.	Дома быта: обслуживание населения			1 м2 общей площади		-
19.	Вокзалы, автовокзалы, аэропорты			1 м2 общей площади		0,076
20.	Пляжи, уличные сметы с дорог			1 м2 общей		-
			площади
21.		Аптеки	1 м2 торговой площади		0,11
22.		Автостоянки, автомойки, АЗС	1 машино- место		3,65
23.		Автомастерские	1 работник		2,553
24.		Гаражные кооперативы, гаражи, паркинги	на 1 гараж		-
25.		Парикмахерские, косметические салоны	1 рабочее место		0,829
26.		Прачечные, химчистки, ремонт бытовой техники, швейные ателье	1 м2 общей площади		0,079
27.		Мастерские ювелирные, по ремонту обуви, часов	1 м2 общей площади		0,026
28.		Мелкий ремонт и услуги (изготовление ключей и т.д.)	1 рабочее место		0,022
29.		Бани, сауны	1 м2 общей площади		0,275
30.		Юридические, организующие массовые мероприятия на территории города, парковые отходы	1000 участников		0,025
31.		Садоводческие кооперативы	1 участок		-

Часть 4 ОПРЕДЕЛЕНИЕ ТАРИФА ДЛЯ НАСЕЛЕНИЯ НА СБОР, ТРАНСПОРТИРОВКУ, СОРТИРОВКУ И ЗАХОРОНЕНИЕ ТВЕРДЫХ БЫТОВЫХ ОТХОДОВ

4.1 Методические основы определения тарифа для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов

Расчет тарифа производится через себестоимость, которая отражает фактические и/или нормативные затраты участников рынка, осуществляющих сбор, транспортировку, сортировку и захоронение ТБО, сгруппированные по статьям калькуляции.

Полная себестоимость услуг (С) определяется как сумма затрат на выполнение работ по сбору, транспортировке, сортировке и захоронению ТБО, а также обще эксплуатационных и внеэксплуатационных расходов.

Себестоимость калькуляционной единицы определяется путем суммирования полной себестоимости по сбору и транспортировке ТБО, деленной на объем собранных и вывезенных ТБО, полной себестоимости по сортировке ТБО, деленной на объем сортируемых ТБО, и полной себестоимости по захоронению ТБО, деленной на объем захороненных ТБО.

Основные показатели работы предприятий по сбору и транспортировке ТБО представлены в приложении 1 к настоящей Методике.

Форма таблицы для расчета полной себестоимости сбора, транспортировки, сортировки и захоронения ТБО представлена в приложении 2 к настоящей Методике.

При отсутствии фактически понесенных затрат по сбору, транспортировке, сортировке и захоронению ТБО за четыре квартала, предшествующих расчету тарифа, при его расчете за основу берутся расчеты участников рынка, осуществляющих сбор и транспортировку ТБО в аналогичных (по социально-экономическим условиям) населенных пунктах в пределах одного региона.

Расчет потребности в финансовых средствах осуществляется по следующим формулам:

ФС сбор и транспорт = С*(1 + П доп /100), где:

ФС сбор и транспорт - потребность в финансовых средствах; С - полная себестоимость (затраты);

П доп- допустимый уровень прибыли. ФС сортир = С *(1 + П доп /100),

где:

ФС сортир - потребность в финансовых средствах;

С - полная себестоимость (затраты); П доп - допустимый уровень прибыли. ФС захор = С *(1 + П доп /100),

где:

ФС захор - потребность в финансовых средствах; С - полная себестоимость (затраты);

П доп - допустимый уровень прибыли.

Допустимый уровень прибыли (П доп) определяется на уровне не выше ставки рефинансирования Национального Банка Республики Казахстан на дату расчета тарифа.

Полная потребность в финансовых средствах для оказания услуг по сбору, транспортировке, сортировке и захоронению ТБО определяется по формуле:

ФС общ = ФС сбор и транспорт + ФС сортир + ФС захор

В случае отсутствия одной или нескольких услуг, используется значение - 0.

Для единообразия использования и учета затраты учитываются на объем отходов (м3). Для перевода массы в объем используется следующая формула:

Количество кубометров = Масса (тонн) / Плотность ТБО

Таблица плотности ТБО представлена в приложении 3 к настоящей Методике. Годовой тариф на единицу (объем) ТБО рассчитывается следующим образом: где:

Т - годовой тариф за единицу (1 м3) ТБО, тенге;

ФС сбор и транспорт - потребность в финансовых средствах для оказания услуг по сбору и транспортировке ТБО в год, тенге;

О сбор и транспорт - объем собранных и вывезенных ТБО в год, м3;

ФС сортир - потребность в финансовых средствах для оказания услуг по сортировке ТБО в год, тенге;

О сортир - объем ТБО, направляемый на сортировку в год, м3;

ФС захор - потребность в финансовых средствах для оказания услуг по захоронению ТБО в год, тенге;

О захор - объем захороненных ТБО в год, м3.

Месячный тариф на одного жителя определяется по следующей формуле: где:

Т м - месячный тариф на одного жителя ТБО, тенге;

Н - норма образования и накопления коммунальных отходов на одного жителя, м3.

Норма образования и накопления коммунальных отходов на одного жителя рассчитывается согласно приказу Министра экологии, геологии и природных ресурсов

Республики Казахстан от 1 сентября 2021 года № 347 "Об утверждении Типовых правил расчета норм образования и накопления коммунальных отходов" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 24212).

Для расчета тарифа местные исполнительные органы запрашивают у участников рынка, осуществляющих сбор, транспортировку, сортировку и захоронение ТБО, следующие документы за отчетный период:

1)расчетную ведомость по заработной плате;

2)ведомость начисления амортизации на основные средства за отчетный период, в разрезе каждого основного средства, задействованного при осуществлении сбора, транспортировки, сортировки и захоронения ТБО;

3)ведомость по списанию сырья и материалов, использованных при осуществлении сбора, транспортировки, сортировки и захоронения ТБО, с обязательным указанием наименования, количества и суммы;

4)ведомости по основным (расходы на сырье, основные материалы, топливо и энергию, основная заработная плата) и накладным (общепроизводственные, общехозяйственные, внепроизводственные) расходам.

4.2 Расчет потребности финансовых средств на сбор, транспортировку твердых бытовых отходов

Расчет произведен согласно Методике расчета тарифа, для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов утвержденной Приказом Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 14 сентября 2021 года № 377.

Основные показатели работы предприятий по сбору и транспортировке ТБО приведены в таблице 4.2.1.

Таблица 4.2.1 - Основные показатели работы предприятий по сбору и транспортировке ТБО

ИП "Тазалык Жетысу"

№	Показатели	Единица измерения	Фактические данные за отчетный период (указать период)	Примечание
1.	Парк транспортных средств, всего, в том числе по маркам транспортных средств		1
	ГАЗ-53	единиц	1
2.	Срок эксплуатации транспортных средств по маркам		32
	ГАЗ-53	лет	32
3.	Продолжительность смены	час	8
4.	Число рейсов с ТБО, всего, в том числе по маркам транспортных средств		416
	ГАЗ-53	единиц	416
5.	Количество ТБО, загружаемых в транспортные средства за 1 рейс, всего, в том числе по маркам машин		8,85
	ГАЗ-53	м3	8,85
6.	Вывезено ТБО, всего, в том числе по маркам транспортных средств		1840,8
	ГАЗ-53	м3	1840,8
7.	Пробег транспортных средств, всего, в том числе по маркам транспортных средств		20800
	ГАЗ-53	км	20800

ТОО "Тазалык Коксу"

№		Показатели			Единица измерения	Фактические данные за отчетный период (указать период)	Примечание
1.		Парк транспортных средств, всего, в том числе по маркам транспортных средств				1
		ГАЗ-53			единиц	1
2.		Срок эксплуатации транспортных средств по маркам				14
		ГАЗ-53			лет	14
3.		Продолжительность смены			час	8
4.		Число рейсов с ТБО, всего, в том числе по маркам транспортных средств				443
		ГАЗ-53			единиц	443
5.		Количество ТБО, загружаемых в транспортные средства за 1 рейс, всего, в том числе по маркам машин				10,92
		ГАЗ-53			м3	10,92
6.	Вывезено ТБО, всего, в том числе по маркам транспортных средств			4837,56
	ГАЗ-53		м3	4837,56
7.	Пробег транспортных средств, всего, в том числе по маркам транспортных средств			16237,5
	ГАЗ-53		км	16237,5

Таблица 4.2.2 Полная себестоимость сбора и транспортировке ТБО

ИП "Тазалык Жетысу"

№	Показатели	Отчетный период	Затраты и себестоимость, тенге/год	Примечание
1	2	3	4	5
Таблица 1. Полная себестоимость сбора и транспортировки ТБО
1.	Затраты на сбор и транспортировку ТБО, в том числе:		4 018 200,00
	Затраты на оплату труда	2022	1 888 000,00
	Отчисления в фонд оплаты труда	2022	334 200,00
	Амортизация	2022	0
	Затраты на топливо	2022	864 000,00
	Затраты на материалы и сырье	2022	96 000,00
	Затраты на техническое обслуживание и ремонт специальных машин и оборудования по сбору и транспортировки ТБО	2022	500 000,00
	Расходы по содержанию зданий и сооружений	2022	336 000,00
2.	Полная себестоимость сбора и транспортировки ТБО	2022	2 182,86

ТОО "Тазалык Коксу"

№	Показатели			Отчетный период	Затраты и себестоимость, тенге/год		Примечание
1	2			3	4		5
Таблица 1. Полная себестоимость сбора и транспортировки ТБО
1.	Затраты на сбор и транспортировку ТБО, в том числе:				9 559 476,00
	Затраты на оплату труда			2022	2 160 000,00
	Отчисления в фонд оплаты труда			2022	320 976,00
	Амортизация			2022	0
	Затраты на топливо			2022	3 322 500,00
	Затраты на материалы и сырье			2022	756 000,00
	Затраты на техническое обслуживание и ремонт специальных машин и оборудования по сбору и транспортировки ТБО			2022	3 000 000,00
		Расходы по содержанию зданий и сооружений	2022			0
2.		Полная себестоимость сбора и транспортировки ТБО	2022			1 976,09

* Согласно сведениям, представленной организацией занимающейся сбором и транспортировкой ТБО.

Расчет потребности в финансовых средствах осуществляется по следующим формулам:

ФС сбор и транспорт = С*(1 + П доп /100), где:

ФС сбор и транспорт - потребность в финансовых средствах; С - полная себестоимость (затраты);

П доп- допустимый уровень прибыли (базовая ставка рефинансирования Национального Банка Республики Казахстан на уровне 16,5% годовых с процентным коридором +/– 1,00 п.п – 15,5 %).

ФС сбор и транспорт = 13 577676,00 х (1+15,5/100) = 15 682 215,78 тенге

ФС сбор и транспорт = 15 682 215,78 /6 678,36=2 348,21 тенге за м3

4.3.Расчет потребности финансовых средств на сортировку твердых бытовых отходов

Расчет произведен согласно Методике расчета тарифа, для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов утвержденной Приказом Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 14 сентября 2021 года № 377.

Таблица 4.3.1 Полная себестоимость сортировки ТБО

№	Показатели			Отчетный период	Затраты и себестоимость, тенге/год		Примечание
1	2			3	4		5
Таблица 2. Полная себестоимость сортировки ТБО
1.	Затраты на сортировку ТБО, в том числе:				15 326 160,00
	Затраты на оплату труда			2021	4 320 000,00
	Отчисления в фонд оплаты труда			2021	596 160,00
	Амортизация			2021	0,00
	Затраты на электро и тепловую энергию			2021	960 000,00
	Затраты на материалы и сырье			2021	700 000,00
	Затраты на техническое обслуживание и ремонт специальных машин и			2021	1 050 000,00
		оборудования по сбору и транспортировки ТБО
		Расходы по содержанию зданий и сооружений	2021			700 000,00
		Затраты на приобретение сортировочных линий	2021			7 000 000,00
		Затраты на приобретение дробильных и прессовальных аппаратов	2021			0,00
2.		Полная себестоимость сортировки ТБО	2021			1 021,74

* Согласно предполагаемых расходов, связанных с сортировкой ТБО. ФС сортир = С *(1 + П доп /100),

где:

ФС сортир - потребность в финансовых средствах; С - полная себестоимость (затраты);

П доп - допустимый уровень прибыли (базовая ставка рефинансирования Национального Банка Республики Казахстан на уровне 16,5% годовых с процентным коридором +/– 1,00 п.п – 15,5 %).

ФС сортир = 15 326 160,00 Х (1+15,5/100) = 17 701 714,80 тенге.

ФС сортир = 17 701 714,80/15 000,0= 1 180,11 тенге за тонну м3

ФС сортир = 1 180,11 х 0,2 = 236,02 тенге за м3, где

-0,2 – плотность бытовых отходов смешанных, т/м3.

4.4.Расчет потребности финансовых средств на захоронение твердых бытовых отходов

Расчет произведен согласно Методике расчета тарифа, для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов утвержденной Приказом Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 14 сентября 2021 года № 377.

Таблица 4.4.1 Полная себестоимость захоронения ТБО

ТОО "Тазалык Коксу"

№	Показатели			Отчетный период	Затраты и себестоимость, тенге/год		Примечание
1	2			3	4		5
Таблица 3. Полная себестоимость захоронения ТБО
1.	Затраты на захоронение ТБО, в том числе:				17 710 108,00
	Затраты на оплату труда			2022	3 960 000,00
	Отчисления в фонд оплаты труда			2022	621 288,00
	Амортизация			2022	656 700,00
	Затраты на электро и тепловую энергию			2022	200 000,00
		Затраты на материалы и сырье	2022			150 050,00
		Затраты на техническое обслуживание и ремонт специальных машин и оборудования по захоронению ТБО	2022			12 037 570,00
		Расходы по содержанию зданий и сооружений	2022			0,00
		Затраты на эмиссии в окружающую среду	2022			84 500,00
		Отчисления в ликвидационный фонд полигона*	2022			0,00
2.		Полная себестоимость захоронения ТБО	2022			1 265,01

* Согласно сведениям, представленной организацией занимающейся захоронением

ТБО.

ФС захор = С *(1 + П доп /100), где:

ФС захор - потребность в финансовых средствах; С - полная себестоимость (затраты);

П доп - допустимый уровень прибыли (базовая ставка рефинансирования Национального Банка Республики Казахстан на уровне 16,5% годовых с процентным коридором +/– 1,00 п.п – 15,5 %).

ФС захор = 17 710 108,00 Х (1+15,5/100) = 20 455 174,74 тенге.

ФС захор = 20 455 174,74/15 000=1 363,68 тенге за тонну ФС захор = 1 363,68 *0,2 = 272,74 тенге за м3, где

-0,2 – плотность бытовых отходов смешанных, т/м3.

4.5.Расчет потребности финансовых средств для оказания услуг по сбору, транспортировке, сортировке и захоронению ТБО

Расчет произведен согласно Методике расчета тарифа, для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов утвержденной Приказом Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 14 сентября 2021 года № 377.

Полная потребность в финансовых средствах для оказания услуг по сбору, транспортировке, сортировке и захоронению ТБО определяется по формуле:

ФС общ = ФС сбор и транспорт + ФС сортир + ФС захор

ФС общ = 2 348,21 + 236,02 + 272,74= 2 856,97 тенге

На данный момент отсутствует сортировка твердых бытовых отходов, в связи с этим потребность в финансовых средствах составит:

ФС общ = 2 348,21 + 0 + 272,74= 2 620,95 тенге/м3.

4.6 Расчет тарифа для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов

Годовой тариф на единицу (объем) ТБО рассчитывается следующим образом:

где:

Т - годовой тариф за единицу (1 м3) ТБО, тенге;

ФС сбор и транспорт - потребность в финансовых средствах для оказания услуг по сбору и транспортировке ТБО в год, тенге;

О сбор и транспорт - объем собранных и вывезенных ТБО в год, м3;

ФС сортир - потребность в финансовых средствах для оказания услуг по сортировке ТБО в год, тенге;

О сортир - объем ТБО, направляемый на сортировку в год, м3;

ФС захор - потребность в финансовых средствах для оказания услуг по захоронению ТБО в год, тенге;

О захор - объем захороненных ТБО в год, м3.

ТГ = 15 682 215,78 /6 678,36 + (17 701 714,80/15 000,0 х0,2) + (20 455 174,74/15 000 х 0,2)=

2 856,97 тенге м3,где

- 0,2 – плотность бытовых отходов смешанных, т/м3.

Так как отсутствует сортировка на данный период, годовой тариф за единицу ТБО составит:

ТГ = 2 348,21 + 0 + 272,74= 2 620,95 тенге м3

Месячный тариф на одного жителя определяется по следующей формуле:

где:

Т м - месячный тариф на одного жителя ТБО, тенге;

Н - норма образования и накопления коммунальных отходов на одного жителя, м3.

Месячный тариф на одного жителя:

Благостроенный ТМ = (2 620,95 х 1,02)/12 = 222,78 тенге

Неблагостроенный ТМ = (2 620,95 х 1,03)/12 = 224,96 тенге

При вводе операции по сортировке твердых бытовых отходов, месячный тариф на одного жителя составит:

Благостроенный ТМ = (2 856,97 х 1,02)/12 = 242,84 тенге

Неблагостроенный ТМ = (2 856,97 х 1,03)/12 = 245,22 тенге

Расчет месячного тарифа на одного жителя ТБО проведен на основе затрат участников рынка, осуществляющих сбор, транспортировку, сортировку и захоронение ТБО

СПИСОК ИСПОЛЬЗОВАННЫХ ИСТОЧНИКОВ

1.Указ Президента Республики Казахстан от 30 мая 2013 г. №577 Концепция по переходу Республики Казахстан к "зеленой экономике".

2.Кодекс Республики Казахстан от 2 января 2021 года № 400-VI ЗРК.

"Экологический кодекс Республики Казахстан".

3.Приказ Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 1 сентября 2021 года № 347. Об утверждении Типовых правил расчета норм образования и накопления коммунальных отходов;

4.Приказ Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 14 сентября 2021 года № 377. Об утверждении Методики расчета тарифа для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов;

5.Постановление Правительства Республики Казахстан от 9 июня 2014 г. №634

"Об утверждении Программы модернизации системы управления твердыми бытовыми отходами на 2014–2050 гг.

Кербұлақ ауданы бойынша коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын есептеу қағидаларын бекіту туралы

Жетісу облысы Кербұлақ ауданы әкімдігінің 2024 жылғы 5 шілдедегі № 202 шешімі

"Қазақстан Республикасының жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" Қазақстан Республикасының Заңының 31- бабына, Қазақстан Республикасы Экологиялық Кодексінің 365-бабы 3-тармағының 2) тармақшасына, 4-тармағының 2) тармақшасына, 6-тармақшасына сәйкес, экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 1 қыркүйектегі №347 бұйрығына (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу Тізілімінде № 24212 болып тіркелген) сәйкес Кербұлақ ауданының әкімдігі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Кербұлақ ауданы бойынша коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын есептеу қағидасы бекітілсін.

2. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Аудан әкімі

Қ.Есболатов

Кербұлақ ауданы әкімдігінің 2024 жылдың "05" шілдесіндегі №202 қаулысымен бекітілген

Кербұлақ ауданы бойынша коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын есептеу Қағидалары

КІРІСПЕ

Бұл жұмысының мақсаты Жетісу облысы Кербұлақ ауданының қатты тұрмыстық қалдықтарды басқару жүйесін жетілдірудің ғылыми негіздемесі болып табылады.

1 Тарауда Жетісу облысы Кербұлақ ауданының табиғи-климаттық және әлеуметтік-экономикалық жағдайына қысқаша сипаттама берілген.

2 Тарауда қатты тұрмыстық қалдықтардың пайда болуы мен жинақталу нормаларын анықтау әдістемесі берілді.

3-Тарауда алынған қатты тұрмыстық қалдықтардың массасын және көлемін анықтау үшін зерттелетін және өлшенетін учаскелер мен объектілерді таңдау үшін негіздеме берілді. Қатты тұрмыстық қалдықтардың жиналуын қалыптастыру жылдамдығына арналған зерттеу, сондай-ақ шаруашылық жүргізуші субъектілер қызметінің (қыс, көктем, жаз және күз мезгілі) нәтижесі сипатталды,

4 және 5 Тарауларда жүргізілген зерттеулердің нәтижелері мен түйіні берілді.

1 Тарау. ТАБИҒИ-КЛИМАТТЫҚ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК-ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЖАҒДАЙЫНЫҢ ҚЫСҚАША СИПАТТАМАСЫ

1.1 Жалпы мәліметтер

Кербұлақ ауданы Қазақстанның Жетісу облысындағы әкімшілік бірлік әкімшілік орталығы Сарыөзек ауылы.

Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Төралқасының Жарлығымен-VIII жыл желтоқсанында Талдықорған облысының Кербұлақ ауданы құрылды, орталығы Сарыөзек қалалық үлгідегі кентте орналасқан.

1997 жылы аудан Алматы облысының құрамына, таратылған Гвардей ауданының аумағы ауданға қосылды.

Оңтүстік-батыс бөлігін қоспағанда, жер бедері таулы. Облыста Алтынемел, Малайсары, Шулақтау тау жоталары орналасқан. Ірі өзендері – Іле, Биже, Көксу. Облыстың оңтүстік бөлігіне Қапшағай су қоймасы кіреді. Климаты континенттік. Қаңтардың орташа температурасы −10–15°С, шілдеде 22–24°С. Жауын-шашынның жылдық мөлшері батыс бөлігінде 150-200 мм, солтүстік-шығыста 650-800 мм. Топырақтары тау қара топырақты, тау каштанды, құмды. Жусан, бетеге, квиноа, шалғынды, сексеуіл, жабайы алма ағаштары өседі. Оларда қасқыр, түлкі, қоян, борсық, суыр, тау ешкі, құлан, үйректер мен қырғауылдар мекендейді.

Тереңдікте алтын, күміс, цеолит, шунгит, алунит, түсті металл рудалары, табиғи құрылыс материалдарының қоры барланған.

2-ТАРАУ ҚАТТЫ ТҰРМЫСТЫҚ ҚАЛДЫҚТАРДЫҢ ТҮЗІЛУ ЖӘНЕ ЖИНАҚТАЛУ НОРМАЛАРЫН АНЫҚТАУ ӘДІСТЕМЕСІ

2.1 Қатты тұрмыстық қалдықтардың жинақталу нормаларын анықтау әдістемесінің негіздері

Тұрғындар тіршілігінің нәтижесінде тұрмыстық жағдайда қолданыста түзілетін қалдықтарға:

1)үй шаруашылығындағы тұрмыстық жағдайда, қағаз және картон, шыны, металдар, пластмассалар, органикалық қалдықтар, ағаш, тоқыма бұйымдары, қаптамалар, пайдаланылған электр және электрондық жабдықтар, батареялар мен аккумуляторлар және олармен шектелмеген басқа да аралас қалдықтар мен бірақ олармен шектелмей бөлек жиналған қалдықтар;

2)егер мұндай қалдықтар табиғаты мен құрамы бойынша тұрмыстық қалдықтарға ұқсас болса, аралас қалдықтар және басқа көздерден бөлек жиналған қалдықтар жатады.

Коммуналдық қалдықтарға өндірістің, ауыл шаруашылығының, орман шаруашылығының, балық шаруашылығының, септиктер мен кәріз жүйелерінің қалдықтары, сондай-ақ кәріздік тазарту қондырғыларының қалдықтары, соның ішінде кәріз шламы, пайдаланылмаған көліктер немесе құрылыс қалдықтары кірмейді

"Коммуналдық қалдықтардың жинақталуының нормаларын анықтау" тақырыбы бойынша жұмысты орындау кезінде келесі іргелі құжаттар басшылыққа алынды:

- Қазақстан Республикасының 2021 жылғы 2 қаңтардағы №400 -VI ҚР Кодексі.

"Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексі";

- Қазақстан Республикасы Президентінің 2013 жылғы 30 мамырдағы №577 Жарлығы Қазақстан Республикасының "жасыл экономикаға" көшу тұжырымдамасы;

- "Қатты тұрмыстық қалдықтарды басқару жүйесін жаңғыртудың 2014–2050 жылдарға арналған бағдарламасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 9 маусымдағы №634 қаулысы;

- Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 1 қыркүйектегі №347 бұйрығы;

- Тұрмыстық қатты заттарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және кәдеге жарату бойынша халыққа тарифті есептеу әдістемесін бекіту туралы Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 14 қыркүйектегі №377 бұйрығы.

2.2 Негізгі көрсеткіштер

Қалдықтардың жинақталу нормасын анықтау кезіндегі негізгі көрсеткіштерге масса, көлем, орташа тығыздық пен тәуліктік және маусымдық біркелкі емес жинақталу коэффициенті жатады.

Қатты тұрмыстық қалдықтардың жинақталу нормасы берілген елді мекендегі тұрғын үйлер және қоғамдық мақсаттағы мекемелер мен кәсіпорындар (білім беру, денсаулықсақтау, әкімшілік органдар, қоғамдық тамақтану, сауда, мәдени-тұрмыстық мақсаттағы және т.б.) үшін бөлек тағайындалады.

Қалдықтардың жинақталу нормаларын уақыт бірлігіндегі (күн, жыл) масса (кг) немесе көлем (л, м3 ) бірліктерімен анықтайды:

-тұрғын үйлер бойынша – бір адамға есептегенде;

-әлеуметтік-тұрмыстық мақсаттағы нысандар бойынша (емханалар, қонақ үйлер, кинотеатрлар және т.б. – бір орынға есептегенде;

-сауда және қойма орындары бойынша – 1 м2 сауда алаңына есептегенде және т.б.

Қатты тұрмыстық қалдықтардың жинақталу нормалары ғимарат құрылысының түріне және жабдықталу деңгейіне (жылыту жүйесі, газификация, су құбыры, канализация және қоқыс құбыры) байланысты тағайындалады.

Қатты тұрмыстық қалдықтардың жинақталу нормаларын анықтау жабдықталу деңгейі әр түрлі ғимараттар үшін бөлек жүргізіледі. Табиғи өлшеулер жүргізу үшін арендаторлары жоқ екі типті тұрғын үйлер алынады:

-су құбыры, канализациясы, газы бар, орталықтан жылытылатын, қоқыс құбырымен жабдықталған жайлы үй ғимараттары;

-пешпен жылытылатын, су құбыры мен канализациясы жоқ жабдықталмаған

үйлер.

Өлшеулер жүргізудің алдында таңдап алынған нысандарға коммуналдық құжаттар

жасалады, оларда берілген тұрғын үйдегі тұрғындардың саны, орындардың саны (қоғамдық мақсаттағы нысандар үшін), ғимараттың жабдықталу дәрежесі, аула территориясының ауданы, оның ішінде қатты жамылғысы бар және көгалдандырылған аудандар келтіріледі.

2.3 Учаскелерді таңдап алу

Тұрғындардан түзілетін қалдықтардың нақты жинақталуын анықтау үшін тұрғындарының саны төмендегідей болатын учаскелер бөлініп алынады:

-халқының саны 300 мыңға дейінгі қалаларда жабдықталудың әрбір түріне байланысты тұрғындардың жалпы санының 2%-ын қамтитын учаскелер алынады;

-тұрғындарының саны 300-500 мың адам болатын қалаларда - 1%;

-тұрғындарының саны 500 мыңнан астам адам болатын қалаларда – 0,5% (оның ішінде жабдықталмаған сектор бойынша кемінде 500 адам).

Өлшеуді бастамас бұрын контейнердегі қалдықтарды коммуналдық қалдықтарды жинайтын және шығаратын ұйым тегістейді және қалдықтардың көлемін өлшеуіш сызғыш арқылы анықтайды.

Жинақталған қалдықтардың массасын толтырылған ыдыстарды өлшеп, одан кейін бос ыдыстың массасын алып тастау арқылы коммуналдық қалдықтарды жинайтын және шығаратын ұйым анықтайды

Арнайы техниканың (қоқыс шығаратын көліктің) шанағы бір ауданның түзілген және жинақталған коммуналдық қалдықтарының жалпы көлемімен толық толтырылған және басқа аумақтардан әрі қарай тиеу мүмкін болмаған кезде, қалдықтардың массасын тиелген және қоқыс шығаратын жүк таразысындағы бос көліктерді өлшеу арқылы анықтауға рұқсат етіледі.

Қалдықтардың жинақталуын анықтаған кезде сиымдылығы бірдей стандартты контейнерлерді қолданылады. Қалдықтарды толық есепке алу және біркелкі емес түзілу мен жинақталу коэффициентін анықтау үшін қосымша контейнерлерді орнату көзделеді, оларды орнату қажеттілігі және олардың саны таңдалған аумақтарды зерттеу кезінде көрсетіледі.

Өлшеулерді бастағанға дейін барлық контейнерлер толық былайша тазалануы тиіс:

1)күн сайынғы жинауларда – өлшемдер басталғанға дейін бір тәулік бұрын;

2)кесте бойынша күн сайыннан азырақ жинауда – кесте бойынша өлшеулер жасалатын апта алдында соңғы күнінде.

2.4 Қалдықтардың салмағы мен көлемін анықтау

Жинақталған қалдықтардың массасын толтырылған ыдыстарды өлшеп, одан кейін бос ыдыстың массасын алып тастау арқылы коммуналдық қалдықтарды жинайтын және шығаратын ұйым анықтайды

Арнайы техниканың (қоқыс шығаратын көліктің) шанағы бір ауданның түзілген және жинақталған коммуналдық қалдықтарының жалпы көлемімен толық толтырылған және басқа аумақтардан әрі қарай тиеу мүмкін болмаған кезде, қалдықтардың массасын тиелген және қоқыс шығаратын жүк таразысындағы бос көліктерді өлшеу арқылы анықтауға рұқсат етіледі.

Түзілген және жинақталған коммуналдық қалдықтардың массасы мен көлемі туралы мәліметтерді жергілікті атқарушы орган Қағидаларға сәйкес нысан бойынша бастапқы есепке алу нысанына сәйкес, 3-қосымшаға енгізеді.

Бастапқы материалдарды өңдегеннен кейін өлшеулер бойынша әрбір объектінің алынған деректері (салмағы, көлемі) апта күндері бойынша жинақталады және жергілікті атқарушы органмен коммуналдық қалдықтардың түзілуі мен жинақталуының жиынтық маусымдық есебіне Қағидаға сәйкес нысанда 4-қосымшаға енгізіледі.

Маусымдық өлшемдер жүргізілгеннен кейін жергілікті атқарушы орган Қағидаларға сәйкес 5-қосымша нысаны бойынша коммуналдық қалдықтардың түзілуі мен жинақталуының жиынтық жылдық есебіне мәліметтерді (салмағы, көлемі) енгізеді.

Қалдықтарды жинау және мөлшерін өлшеу кезінде әр түрлі мақсаттағы нысандардың қалдықтарының араласпауын қадағалау қажет.

2.5 Қатты тұрмыстық қалдықтардың түзілу нормасын есептеу әдістемесі

Коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын есептеу былайша жүргізіледі:

1)бір тәулікте объектіде коммуналдық қалдықтарды жинақтауға арналған бір контейнерде түзілген және жинақталған қалдықтардың көлемін анықтау ( Vконт., М3):

V конт=h*S

мұндағы һ - контейнердің түбінен бастап жинақталған коммуналдық қалдықтардың жоғарғы нүктесіне дейінгі биіктік, м;

S - контейнер түбінің алаңы, м2;

2)контейнерлік алаңда коммуналдық қалдықтардың түзілуі мен жинақталуының жалпы көлемін анықтау (Vтәу, м3), егер контейнерлік алаңда коммуналдық қалдықтарды жинақтауға арналған контейнерлердің саны бірден артық болса:

Vтәу=Vконт1+Vконт2+Vконт3...

мұндағы Vконт1 Vконт2, Vконт3 - контейнерлік алаңда орналасқан әрбір контейнер бойынша коммуналдық қалдықтардың түзілуі мен жинақталуының тәуліктік көлемі. Есептеу контейнерлік алаңда орналасқан контейнердің санына байланысты жүргізіледі;

3)коммуналдық қалдықтарды жинақтауға арналған контейнерде жинақталған коммуналдық қалдықтардың тәуліктік массасын анықтау (mконт., кг) мынадай формула бойынша жүргізіледі:

mконт =m3- mп

мұндағы m3 - қалдықтар тиелген контейнердің массасы, кг; mп - қалдықтардан бос контейнердің массасы, кг;

4)объектіде түзілген коммуналдық қалдықтардың тәуліктік массасын анықтау (mтәу., кг) мынадай формула бойынша жүргізіледі:

mтәу=mконт1+mконт2+mконт3...

мұндағы mконт1, mконт2, mконт3 - контейнерлік алаңда орналасқан әрбір контейнер бойынша коммуналдық қалдықтардың тәуліктік массасы. Есептеу контейнерлік алаңда орналасқан контейнерлердің санына байланысты жүргізіледі;

5)жинақталу нормалары жылдың маусымдары бойынша анықталады.

Өлшеу қызмет көрсету кестесіне сәйкес контейнерлік алаңнан қалдықтарды шығарғанға дейін тәуліктің бір мезгілінде жеті күн бойы (үзіліссіз) жүргізіледі.

Өлшеу жүргізу мерзімдері: қыста - желтоқсан/қаңтар; көктемде - сәуір/мамыр; жазда - маусым/шілде; күзде - қыркүйек/қазан.

Маусымдық кезең ішінде объектіде түзілген коммуналдық қалдықтардың көлемін анықтау (Vмаус, м3) мынадай формула бойынша жүргізіледі:

Vмаус=Vтәу1+ Vтәу2+ + Vтәу7

мұндағы Vтәу1, Vтәу2 - белгілі бір маусымда әр тәулік ішінде объектіде пайда болған коммуналдық қалдықтардың көлемі;

6)маусымдық кезең ішінде объектіде пайда болған коммуналдық қалдықтардың көлемін анықтау (mмаус, кг) мынадай формула бойынша жүргізіледі:

mмаус=mтәу1+ mтәу2+ + mтәу7

мұндағы mтәу1 mтәу2 - белгілі бір маусымда тәулік ішінде объектідегі коммуналдық қалдықтардың массасы;

7)объектіде коммуналдық қалдықтардың түзілу көздерінің санынан коммуналдық қалдықтардың орташа маусымдық нормасын анықтау мынадай формула бойынша жүргізіледі:

көлемі бойынша (Vтм, м3):

Vтм = Vмаус/(nxa)

массасы бойынша (mтм, кг):

mтм = mмаус/(nxa)

мұндағы n - маусымдық кезең ішінде бақылау тәулігінің саны; а - есептік бірліктің саны.

8)объектіде есептік бірлікке коммуналдық қалдықтардың тәуліктік орташа жылдық нормасын анықтау мынадай формула бойынша жүргізіледі:

көлемі бойынша (Vтом, м3):

Vтом= (Vктм + Vктм + Vжтм +Vкү тм)/n (2.9), массасы бойынша (mтом, кг):

mтом= (mктм + mктм + mжтм +mкү тм)/n (2.10),

мұндағы жоғарғы индекстер "қ", "к", "ж", "кү" - қыста - "қ", көктемде - "к", жазда - "ж", күзде "кү" - есептік бірлікте тиісінше қалдықтар пайда болуының тәуліктік орташа маусымдық нормативтерін білдіреді;

n - қалдықтар пайда болған маусымның саны (n=4).

9)Объектіде есептік бірлікте коммуналдық қалдықтардың пайда болуымен жинақталуының жылдық нормасын анықтау мынадай формула бойынша жүргізіледі:

көлемі бойынша (Vж, м3) Vж= Vтож х nк (2.11), массасы бойынша (mж, кг):

mж= mтожX nк (2.12),

мұндағы nк- жылдағы күннің саны.

Қосымша коммуналдық қалдықтардың орташа тығыздығын анықтау, коммуналдық қалдықтардың түзілуі мен жинақталуының маусымдық және тәуліктік біртекті емес коэффициентін анықтау мақсатында қосымша мынадай есеп жүргізілед і:

1)коммуналдық қалдықтардың орташа тығыздығын анықтау (орт, кг/м3) мынадай формула бойынша жүргізіледі:

орт = m/V,

мұндағы m және V - есептік бірлікте тиісінше массасы мен көлемі бойынша коммуналдық қалдықтардың түзілуі мен жинақталуының жылдық немесе орташа маусымдық нормативтері;

2)коммуналдық қалдықтардың түзілуі мен жинақталуының маусымдық біртекті емес коэффициентін (kн) анықтау мынадай формула бойынша жүргізіледі:

көлемі бойынша: kн = Vсс/Vг

массасы бойынша: kн = mсс/mг

3)коммуналдық қалдықтардың түзілуі мен жинақталуының тәуліктік маусымдық біртекті емес коэффициентін анықтау мынадай формула бойынша жүргізіледі:

көлемі бойынша:

Кмбе = Vmaxтәу./Voм

мұндағы Vmax тәу. - маусымда объектідегі коммуналдық қалдықтардың түзілуі мен жинақталуының ең жоғарғы тәуліктік көлемі, м3

массасы бойынша: kсн = mmaxтәу./moм

мұндағы mmax тәу. - маусымда объектідегі коммуналдық қалдықтардың түзілуі мен жинақталуының ең жоғарғы тәуліктік массасы, кг.

Нақты және есептік жылдық көлемді салыстыру үшін коммуналдық қалдықтардың пайда болуы мен жинақталуының есептік бірлікте белгіленген жылдық нормативтері есептік бірліктің санына көбейтіледі. Осылайша алынған коммуналдық қалдықтардың түзілуінің есептік жылдық көлемінің айырмасы олардың дәл сол объектіде бір жыл ішінде нақты жинақталуының бес пайызынан аспауға тиіс. Есепті және нақты деректерде бес пайыздан артық айырма болған жағдайда коммуналдық қалдықтардың түзілуінің сараланған нормативтері олар түзілетін негізгі объектілер бойынша талап етілген қателіктермен нәтижеге шыққанға дейін түзетіледі.

3. ҚАТТЫ ТҰРМЫСТЫҚ ҚАЛДЫҚТАРДЫҢ ПАЙДА БОЛУ НОРМАЛАР ЫН АНЫҚТАУҒА АРНАЛҒАН ЗЕРТТЕУ ЖҮРГІЗУ

3.1 Учаскелерді және зерттеу нысандарын таңдау

Абаттандырылған және абаттандырылмаған сектор. Жетісу облысы Кербұлақ ауданы Сарыөзек а. (халық саны 300 мың адамға дейін) халықтардан жинақталған қалдықтардың нақты көлемін анықтау мақсатында тұрғылықты учаскелер бөлінді.

Тұрмыстық қатты қалдықтарды нақты өлшеуге бөлінген үйлердің тізімі 3.1.1. кестеде көрсетілді.

3.1.1-таблица – Тұрмыстық қатты қалдықтардың жинақталу нормаларын анықтауға арналған нысандардың тізімі

№	Нысанның атауы	Есеп айырысу өлшемі	Әкімшілік аудан	Нысанның мекен-жайы
1	Жайлы үйлер	1 тұрғын	Кербұлақ ауданы	Момышұлы,7, н/с Рысқұлов , 33, Сарыозек
2	Жайлы емес үйлер	1 тұрғын	Кербұлақ ауданы	. Момышұлы, 30, 32, Сарыозек

Шаруашылық субъектілері. Арал ауданының қоғамдық маңызы бар мекемелері мен кәсіпорындарының (білім беру, денсаулық сақтау, әкімшілік органдар, қоғамдық тамақтану, сауда, мәдени-тұрмыстық) жұмыстары нәтижесінде жинақталған ҚТҚ нормасын анықтау үшін 3.1.2. кестеде көрсетілген объектілер таңдалып алынды.

Учаскелерді таңдауда мына критерийлер ескерілді:

- Шағын және орта бизнес субъектілері

- Әртүрлі басқа объектілердің (мүмкіндігіне қарай) қалдықтары араласып кетпеуі үшін өздерінің жеке контейнер алаңы бар шаруашылық субъектілері;

Өлшем жасау үшін Кербұлақ ауданына көбірек қатысты тұрмыстық-мәдени объектілер таңдалып алынды

3.1.2 Кесте – Кербұлақ ауданының ТҚҚ нормасын есептеу үшін алынған объектілер тізімі

№	Коммуналдық қалдықтар жинақталатын объектілер		Есептік бірлік		Нысанның мекен-жайы
1	2		3		4
1.	Қонақ үйлер, санаторийлер, демалыс үйлері		1 орын		Гостиница Нур, Момышулы, 19/2
2.	Балабақшалар, бөбекжай және басқа да мектепке дейінгі мекемелер		1 орын		Мирас, с.Сарыозек, ул. Бейбетшилик, 15
3.	Мекемелер, ұйымдар, офистер, кеңселер, банктер, байланыс бөлімшелері		1 қызметкер		Акимат Кербулакского района, с.Сарыозек, Момышулы, 10
4.	Емханалар, медициналық орталықтар		1 келіп кету		с. Сарыозек, Кербулакская районная поликлиника, ул. Асфендияров, 1
5.	Ауруханалар, өзге де емдеу- сауықтыру мекемелері		1 төсек- орын		с. Сарыозек, Кербулакская районная больница, ул. Асфендияров, 1
6.	Мектептер және өзге де оқу орындары		1 оқушы		с. Сарыозек, Школа им. Конаева, ул.Маметова, 8
7.	Мейрамханалар, дәмханалар, басқада көніл көтеретін ғимараттар және қоғамдық тамақтану мекемелері		1 отыратын орын		с. Сарыозек, MAX FOOD, ул.Маметова уг.Момышулы
8.	Театрлар, кинотеатрлар, концерт залдары, түнгі клубтар, ойынханалар, ойын автоматтарының залы, интернет-кафелер, компьютерлік клубтар		1 отыратын орын		с. Сарыозек, Компьютерный клуб, ул.Момышулы, б/н
9.	Мұражайлар, көрмелер		Жалпы алаңы 1 м2		с. Сарыозек, Дом культуры, Момышулы, 25
10.	Стадиондар, спорт алаңдары		Жоба бойынша 1 орын		с. Сарыозек, Центральный стадион, ул. Момышулы, б/н
11.	Спорт, би және ойын залдары		Жалпы алаңы 1 м2		с. Сарыозек, Спортивная школа, ул.Момышулы, б/н
12.	Азық-түлік, өнеркәсіптік тауар дүкендері, супермаркеттер		сауда алаңы 1 м2		с. Сарыозек, Мухит, ул. Момышулы, 17А
13.	Машиналардан сату		сауда орнының 1 м2		с. Сарыозек, ул.Мадибекулы, б/н
14.	Базарлар, сауда павильондары, дүңгіршектер, сөрелер		Сауда алаңы 1 м2		с. Сарыозек, Базар
15.	Өнеркәсіптік, азық-түлік тауарларының көтерме базалары, қоймалары		Жалпы алаңы 1 м2		-
16.	Тұрмыстық қызмет корсету		Жалпы		-
		үйі: халыққа қызмет көрсету		алаңы 1 м2
17.		Вокзалдар, автовокзалдар, әуежайлар		Жалпы алаңы 1 м2		Ст. Сарыозек
18.		Жағажайлар, жолдардан көше сметалары		Жалпы алаңы 1 м2		-
19.		Дәріханалар		Сауда алаңы 1 м2		с. Сарыозек, Аптека, ул. Молдагалиева, 37А
20.		Автотұрақтар, автомобильді жуу орындары, АЖС		1 машина- орын		с. Сарыозек, АЗС, ул.Жибек жолы, 2
21.		Автомобиль шеберханалары		1 жұмысшы		с. Сарыозек, СТО, ул. Момышулы, 30
22.		Гараж кооперативтері, гараждар, паркингтер		1 гаражға		-
23.		Шаштараздар, косметикалық салондар		1 жұмыс орны		с. Сарыозек, Салон красоты, ул.Молдагалиева, 16
24.		Кір жуатын орындар, химиялық тазалау орындары, тұрмыстық техниканы жөндеу орындары, тігін ательесі		Жалпы алаңы 1 м2		с. Сарыозек, ИП Талгарбаев, ул.Маметова, 3а
25.		Зергерлік, аяқ киімді, сағаттарды жөндеу шеберханалары		Жалпы алаңы 1 м2		с. Сарыозек, ИП Талгарбаев, ул.Маметова, 3а
26.		Кішігірім жөндеу және қызмет көрсету орындары (кілттер жасау және сол сияқтылар.)		1 жұмыс орны		с. Сарыозек, ИП Талгарбаев, ул.Маметова, 3а
27.		Моншалар, сауналар		Жалпы алаңы 1 м2		с. Сарыозек, Сауна
28.		Қала аумағында жаппай іс- шаралар ұйымдастыратын заңды, саябақ қалдықтары		1000 қатысушы		с.Сарыозек, сквер
29.		Бау-бақша кооперативтері		1 учаске		-

3.2 ҚТҚ жинақталу нормасын анықтау бойынша құрылғылық өлшемдер жүргізу

Тұрғындардың және шаруашылық жүргізу субъектілерінің қызметі нәтижесінде жинақталған ҚТҚ көлеміне 2023 жылдың кезең-кезеңдері бойынша қыс, көктем, жаз және күз мезгілдерінде талдау жасалды.

Жұмысты орындаушыларға жұмыс орнында қауіпсіздік техникасын сақтау мен өндірістік санитария бойынша алғашқы нұсқаулықтар берілді. Персонал жыл мезгіліне сәйкес келетін, шағылыстыратын кірістірулері бар (комбинезон, күртеше) жел өткізбейтін және сигналдан қорғайтын киіммен, маусымға және жұмыс жағдайына сәйкес аяқ киіммен және қорғаныс құралдарымен қамтамасыз етілді.

ТҚҚ жинақталу нормасын анықтау үшін келесі құралдар мен жабдықтар қолданылды:

- Еденге қойылатын таразы;

- рулетка;

- сандық фотокамера;

- жыл кезеңдеріне сәйкес жарық көрсететін белгілері бар желге төзімді және дыбыстық қорғанысы бар арнайы киімдер (күрте, комбинезон) мен ақ киімдер;

- жеке қорғаныс құралдары (қолғап, респиратор және т.б.);

- алғашқы жазулар бланктері.

Стационарлық аумақтардан жинақталған ТҚҚ нормасын анықтауда стандартты металл контейнерлер пайдаланылды.

Жинақтау нормалары жыл мезгілдері бойынша анықталады. Зерттеулер бекітілген кестеге сәйкес, 7 күн бойы үзіліссіз қоқыс шығару уақытына қарамастан, тәуліктің белгілі бір уақытында қоқыс шығарылудың алдында жүргізілді.

Қоқыс нормаларын анықтауда қоқыстардың контейнерлерде жұмыс жасайтын персоналдармен тапталуы орын алған жоқ.

Осы ретпен ҚТҚ жиналуы бойынша зерттеулер, қаланың абаттандырылған және абаттандырылмаған тұрғын жай секторларының жобаланған алаңдарында жүргізілді.

ТҚҚ жиналуы бойынша зерттелген алаңдар жайлы мәліметтер 3.2.1 кестеде ұсынылды.

Таңдап алынған объектілер бойынша, өлшеу жүргізу алдында осы тұрын үй иелігіндегі тұрғындар саны, қоғамдық маңызы бар объектілер үшін орындар саны, ғимараттардың абаттандырылу деңгейі көрсетілген коммуналдық паспортын даярланды.

Зерттелінетін ҚТҚ жиналатын контейнерлер қойылған алаңдар мен осы контейнерлер бекітілген тұрғын үйлер және осы үйлердегі тұрғындар саны жайлы мәліметтер "Кербұлақ ауданының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары және тұрғын үй инспекциясы бөлімі" Мемлекеттік мекемесі Коммуналдық мемлекеттік мекемесімен ұсынылды.

Жұмыс басталар алдында ТҚҚ контейнерлері өлшенді. Осы өлшемдер нәтижесінде контейнерлер көлемі есептелінді. Зерттелетін контейнерлердегі қалдықтар тегістелді және өлшеу сызғышының көмегімен жиналған қалдықтың биіктігі өлшенді.

Содан кейін ТҚҚ толған контейнер өлшенді. Бұдан соң контейнердегі қалдықтар қоқыс тасығыш машинаға тиелді және бос контейнер қайта өлшенді. Өлшем нәтижелері

әрбір объект бойынша арнайы жазба бланкісіне түсірілді. Бұл рәсім ҚТҚ жинау алаңындағы барлық контейнерлер бойынша жасалды.

Зерттелген объектілер бойынша ҚТҚ жинақталу ведомості 3.2.2 кестеде көрсетілді. Дәл осы әдіспен өлшеу жабдықтары арқылы 3.1.2 кестедегі тізімде көрсетілген шаруашылық субъектілері – заңды тұлғалардың ТҚҚ жинақталу нормаларын анықтау

үшін зерттеулер жүргізілді.

Стационарлық контейнерлері бар заңды тұлғалардың ТҚ түзілуі мен жинақталуын нақты зерттеу барысында стандартты металл контейнерлер пайдаланылды.

Жобаланған шаруашылық субъектілері бойынша ТҚҚ жинақталуының жиынтық ведомостері 3.2.3 кестеде көрсетілді.

Осы зерттеу жүргізілген негіздерге сәйкес, ТҚҚ нормалануына тиісті объектілердің тізімі (ҚТҚ пайда болу нормаларын анықтауға тиісті тізімге сәйкес) 3.2.2 кестеде ұсынылды.

3.2.2 Кесте – ТҚҚ түзілуі мен жинақталуының есептік нормасы

№	Нысанның атауы			Өлшем бірлігі	Жинақталудың есептік нормасы 2023 ға,м3
1	2			3	4
1.	Жайлы үйлер			1 житель	1,02
	Жайлы емес үйлер			1 житель	1,03
2.	Жатақханалар, интернаттар, балалар үйлері, қарттар үйлері және сол сияқтылар			1 орын	-
3.	Қонақ үйлер, санаторийлер, демалыс үйлері			1 орын	0,583
4.	Балабақшалар, бөбекжай және басқа да мектепке дейінгі мекемелер			1 орын	0,443
5.	Мекемелер, ұйымдар, офистер, кеңселер, банктер, байланыс бөлімшелері			1 қызметкер	0,447
6.	Емханалар, медициналық орталықтар			1 келіп кету	0,154
7.	Ауруханалар, өзге де емдеу-сауықтыру мекемелері			1 төсек-орын	0,433
8.	Мектептер және өзге де оқу орындары			1 оқушы	0,121
9.	Мейрамханалар, дәмханалар, басқада көніл көтеретін ғимараттар және қоғамдық тамақтану мекемелері			1 отыратын орын	0,516
10.	Театрлар, кинотеатрлар, концерт залдары, түнгі клубтар, ойынханалар, ойын автоматтарының залы, интернет-кафелер, компьютерлік клубтар			1 отыратын орын	0,072
11.	Мұражайлар, көрмелер			Жалпы алаңы 1 м2	0,025
12.	Стадиондар, спорт алаңдары			Жоба бойынша 1	0,079
			орын
13.		Спорт, би және ойын залдары	Жалпы алаңы 1 м2			0,101
14.		Азық-түлік, өнеркәсіптік тауар дүкендері, супермаркеттер	сауда алаңы 1 м2			0,167
15.		Машиналардан сату	сауда орнының 1 м2			0,259
16.		Базарлар, сауда павильондары, дүңгіршектер, сөрелер	Сауда алаңы 1 м2			0,08
17.		Өнеркәсіптік, азық-түлік тауарларының көтерме базалары, қоймалары	Жалпы алаңы 1 м2			-
18.		Тұрмыстық қызмет корсету үйі: халыққа қызмет көрсету	Жалпы алаңы 1 м2			-
19.		Вокзалдар, автовокзалдар, әуежайлар	Жалпы алаңы 1 м2			0,076
20.		Жағажайлар, жолдардан көше сметалары	Жалпы алаңы 1 м2			-
21.		Дәріханалар	Сауда алаңы 1 м2			0,11
22.		Автотұрақтар, автомобильді жуу орындары, АЖС	1 машина- орын			3,65
23.		Автомобиль шеберханалары	1 жұмысшы			2,553
24.		Гараж кооперативтері, гараждар, паркингтер	1 гаражға			-
25.		Шаштараздар, косметикалық салондар	1 жұмыс орны			0,829
26.		Кір жуатын орындар, химиялық тазалау орындары, тұрмыстық техниканы жөндеу орындары, тігін ательесі	Жалпы алаңы 1 м2			0,079
27.		Зергерлік, аяқ киімді, сағаттарды жөндеу шеберханалары	Жалпы алаңы 1 м2			0,026
28.		Кішігірім жөндеу және қызмет көрсету орындары (кілттер жасау және сол сияқтылар.)	1 жұмыс орны			0,022
29.		Моншалар, сауналар	Жалпы алаңы 1 м2			0,275
30.		Қала аумағында жаппай іс-шаралар ұйымдастыратын заңды, саябақ қалдықтары	1000 қатысушы			0,025
31.		Бау-бақша кооперативтері	1 учаске			-

4 ТАРАУ. ҚАТТЫ ТҰРМЫСТЫҚ ҚАЛДЫҚТАРДЫ ЖИНАУ, ТАСЫМАЛДАУ, СҰРЫПТАУ ЖӘНЕ КӨМУ ҮШІН ТҰРҒЫНДАРҒА АРНАЛҒАН ТАРИФТІ АНЫҚТАУ

4.1 Тұрмыстық қатты қалдықтарды жинауға, тасымалдауға, сұрыптауға және көмуге арналған тарифті анықтаудың әдістемелік негізі

ҚТҚ жинауға, тасымалдауға, сұрыптауға, қайта өңдеу және көмуге тарифтерді есептеу калькуляция баптары және экономикалық элементтер бойынша топтастырылған мамандандырылған ұйымдардың іс жүзіндегі шығыстарын көрсететін өзіндік құн арқылы жүргізіледі.

Көрсетілетін қызметтің толық өзіндік құны (С) ҚТҚ жинауға, әкетуге, кәдеге жаратуға, қайта өңдеу және көму жұмыстарын орындауға, сондай-ақ жалпы пайдалану және пайдаланудан тыс шығыстарға жұмсалатын сома ретінде анықталады.

Калькуляциялық бірліктің өзіндік құны жиналған, тасымалданған, сұрыпталған және көмілген ТҚҚ көлеміне/массасына толық өзіндік құнды бөлу жолымен анықталады.

ҚТҚ жинау және тасымалдаумен айналысатын кәсіпорындар жұмыстарының негізгі көрсеткіштері осы Әдістемеге сәйкес 1 косымшада көрсетілген.

ҚТҚ жинаудың, тасымалдаудың, сұрыптаудың және көмудің толық өзіндік құнын есептеу кестесі осы Әдістемеге сәйкес 2 косымшада көрсетілген.

Тарифті есептеудің алдындағы төрт тоқсан ішінде қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға, тасымалдауға, сұрыптауға және көмуге іс жүзінде жұмсалған шығындар болмаған жағдайда, тарифті есептеу кезінде қатты тұрмыстық қалдықтарды ұқсас көлемде жинауды және тасымалдауды жүзеге асыратын нарық субъектілерінің есептеулері (әлеуметтік-экономикалық жағдайлар) бір аймақтағы елді мекендердің есептері негізге алынады.

Қаржылай қаражатқа деген қажеттілікті есептеу төмендегі формуламен есептеледі:

ҚҚ жинау және тасымалдау = Ө*(1 + П қосу /100),

мұндағы:

ҚҚ жинау және тасымалдау - арнайы ұйымдардың қаржы қаражатына деген қажеттілігі; Ө - толық өзіндік құны (шығындар);

П қосу – пайданың рұқсат етілген мөлшері

ҚҚ сұрыптау = Ө*(1 + П қосу /100),

мұндағы:

ҚҚ сұрыптау - арнайы ұйымдардың қаржы қаражатына деген қажеттілігі; Ө - толық өзіндік құны (шығындар);

П қосу – пайданың рұқсат етілген мөлшері

ҚҚ көму = Ө*(1 + П қосу /100),

мұндағы:

ҚҚ көму - арнайы ұйымдардың қаржы қаражатына деген қажеттілігі; Ө - толық өзіндік құны (шығындар);

П қосу – пайданың рұқсат етілген мөлшері.

Пайданың рұқсат етілген деңгейі (Пқосу) тарифті есептеу күніндегі Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қайта қаржыландыру ставкасынан жоғары емес деңгейде айқындалады.

ҚТҚ жинау, тасымалдау, сұрыптау және көму жөніндегі қызметтерді көрсетуге арналған қаражатқа жалпы қажеттілік мына формуламен анықталады:

ҚҚ жалпы = ҚҚ жинау және тасымалдау + ҚҚ сұрыптау + ҚҚ көму

Бір немесе бірнеше қызмет болмаған жағдайда – 0 мәні қолданылады.

Қолдану мен есепке алудың жүйелілігі үшін шығындар қалдықтардың көлемімен (м3) есепке алынады. Массаны көлемге айналдыру үшін келесі формула қолданылады:

Текше метр саны = Масса (тонна) / ҚТҚ тығыздығы

ҚТҚ тығыздық кестесі осы Әдістемеге 3-қосымшада келтірілген ҚТҚ бірлігіне (көлеміне) жылдық тариф келесідей есептеледі Мұнда:

Т - ТҚҚ бірлігіне (1 м3) жылдық тариф, теңге

ТҚ жинау және тасымалдау – жылына қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау және тасымалдау бойынша қызметтерді көрсетуге қаражатқа қажеттілік, теңге

К Жинау және тасымалдау – жылына жиналған және шығарылатын қатты қалдықтардың көлемі, м3

ҚҚ сұрыптау – жылына қатты тұрмыстық қалдықтарды сұрыптау бойынша қызмет көрсетуге қаражат қажеттілігі, теңге

К сұрыпт-жылына сұрыптауға жіберілетін қатты тұрмыстық қалдықтардың көлемі, м3

ҚҚ көму – жылына қатты тұрмыстық қалдықтарды орналастыру бойынша қызметтерді көрсету үшін қаржылық ресурстарға қажеттілік, теңге

К көму – жылына көмілген қатты қалдықтардың көлемі, м3

Бір тұрғынға шаққандағы айлық мөлшерлеме келесі формула бойынша анықталады

мұнда,

Т m – қатты тұрмыстық қалдықтардың бір тұрғынына арналған айлық тариф, теңге;

Н – бір тұрғынға шаққандағы коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу жылдамдығы, м3;

Бір тұрғынға шаққандағы коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормасы Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 1 қыркүйектегі №347 "Қолдандырылған қалдықтарды пайдалануды ұйымдастырудың үлгілік қағидаларын бекіту туралы" бұйрығына сәйкес есептеледі. Коммуналдық қалдықтардың түзілуі мен жинақталуының нормаларын есептеу" (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №24212 болып тіркелген) Тарифті есептеу үшін жергілікті атқарушы органдар тұрмыстық қатты қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, сұрыптауды және орналастыруды жүзеге

асыратын нарық субъектілерінен есепті кезеңге мынадай құжаттарды сұратады:

1)жалақы қоры;

2)тұрмыстық қатты қалдықтарды жинауға, тасымалдауға, сұрыптауға және орналастыруға қатысатын әрбір негізгі құрал бойынша есепті кезеңдегі негізгі құралдар бойынша амортизациялық аударымдар тізбесі;

3)атауын, саны мен сомасын мiндеттi түрде көрсете отырып, қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және кәдеге жарату кезiнде пайдаланылатын шикiзат пен материалдарды есептен шығару тізбесі;

4)негізгі (шикізатқа, материалдарға, отын-энергетикаға, негізгі жалақыға шығыстар) және үстеме (жалпы өндірістік, жалпы шаруашылық, өндірістік емес) шығыстар бойынша есептер.

4.2 Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау үшін қаржылай қаражатқа деген қажеттілікті есептеу

Есептеу Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 14қыркүйектегі №377 бұйрығымен бекітілген Қатты тұрмыстық

қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және көму бойынша халыққа тарифті есептеу әдістемесіне сәйкес жүргізілді.

Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау және тасымалдау бойынша кәсіпорындар қызметінің негізгі көрсеткіштері 4.2.1-кестеде көрсетілген

4.2.1-кесте – ҚТҚ жинау және тасымалдау бойынша кәсіпорындар қызметінің негізгі көрсеткіштері

"Тазалык Жетысу" ЖК

№	Көрсеткіштер	Шартты бірлігі	Есепті кезеңдегі нақты деректер (мерзімін көрсету)	Ескерту
1.	Автокөлік құралдары паркі, барлығы, оның ішінде автокөлік құралдарының маркасы бойынша	бірлік	1
	ГАЗ-53		1
2.	Көлік құралдарының эксплуатациялау мерзімі		32
	ГАЗ-53	жыл	32
3.	Ауысым ұзақтығы	сағат	8
4.	ҚТҚ тасу рейс саны, барлығы, оның ішінде көлік құралдары маркалары бойынша	бірлік	416
	ГАЗ-53		416
5.	Арнайы машинаға 1 рейсте тиелетін ТҚҚ саны, барлығы, оның ішінде машиналар маркасы бойынша		8,85
	ГАЗ-53	м3	8,85
6.	ТҚҚ шығарылуы, барлығы, оның ішінде машиналар маркасы бойынша		1840,8
	ГАЗ-53	м3	1840,8
7.	Машиналардың жүруі, барлығы, оның ішінде машиналар маркасы бойынша		20800
	ГАЗ-53	км	20800

"Тазалык Коксу" ЖШС

№	Көрсеткіштер	Шартты бірлігі	Есепті кезеңдегі нақты деректер (мерзімін көрсету)	Ескерту
1.	Автокөлік құралдары паркі, барлығы, оның ішінде автокөлік құралдарының маркасы бойынша		1
	ГАЗ-53	бірлік	1
2.	Көлік құралдарының эксплуатациялау мерзімі		14
	ГАЗ-53	жыл	14
3.	Ауысым ұзақтығы	сағат	8
4.	ҚТҚ тасу рейс саны, барлығы, оның ішінде көлік құралдары маркалары бойынша		443
	ГАЗ-53	бірлік	443
5.	Арнайы машинаға 1 рейсте тиелетін ТҚҚ саны, барлығы, оның ішінде машиналар маркасы бойынша		10,92
	ГАЗ-53	м3	10,92
6.	ТҚҚ шығарылуы, барлығы, оның ішінде машиналар маркасы бойынша		4837,56
	ГАЗ-53	м3	4837,56
7.	Машиналардың жүруі, барлығы, оның ішінде машиналар маркасы бойынша		16237,5
	ГАЗ-53	км	16237,5

4.2.2 Кесте. Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, шығарудың толық өзіндік құны

"Тазалык Жетысу"ЖК

№	Көрсеткіштер	Есепті кезең	Шығындар мен өзіндік құны тенге/жыл	Ескерту
1	2	3	4	5
Кесте 1. ҚТҚ жинау мен тасымалдауға кеткен шығындардың толық өзіндік құны
1.	ТҚҚ жинау мен шығаруға кеткен шығындар, оның ішінде:		4 018 200,00
	Жалақы шығындары	2022	1 888 000,00
	Еңбекке ақы төлеу қорының шығындары	2022	334 200,00
	Амортизация	2022	0
	Жанар-жағар май шығындары	2022	864 000,00
	Материалдар мен шикізаттар	2022	96 000,00
	ҚТҚ жинау мен тасымалдайтын арнайы машиналарға техникалық қызмет көрсету мен жөндеу шығындары	2022	500 000,00
	Ғимараттарды жөндеу шығындары	2022	336 000,00
2.	ҚТҚ жинау мен тасымалдауға кеткен шығындардың толық өзіндік құны	2022	2 182,86

"Тазалык Коксу" ЖШС

№	Көрсеткіштер	Есепті кезең	Шығындар мен өзіндік құны тенге/жыл	Ескерту
1	2	3	4	5
Кесте 1. ҚТҚ жинау мен тасымалдауға кеткен шығындардың толық өзіндік құны
1.	ТҚҚ жинау мен шығаруға кеткен шығындар, оның ішінде:		9 559 476,00
	Жалақы шығындары	2022	2 160 000,00
	Еңбекке ақы төлеу қорының шығындары	2022	320 976,00
	Амортизация	2022	0
	Жанар-жағар май шығындары	2022	3 322 500,00
	Материалдар мен шикізаттар	2022	756 000,00
	ҚТҚ жинау мен тасымалдайтын арнайы машиналарға техникалық қызмет көрсету мен жөндеу шығындары	2022	3 000 000,00
	Ғимараттарды жөндеу шығындары	2022	0
2.	ҚТҚ жинау мен тасымалдауға кеткен шығындардың толық өзіндік құны	2022	1 976,09

* Тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау және тасымалдаумен айналысатын мекеме мәліметі бойынша.

Қаржылай қаражатқа деген қажеттілікті есептеу төмендегі формуламен есептеледі: ҚҚ жинау және тасымалдау = Ө*(1 + П қосу /100),

мұндағы:

ҚҚ жинау және тасымалдау - арнайы ұйымдардың қаржы қаражатына деген қажеттілігі; Ө - толық өзіндік құны (шығындар) тенге;

П қосу – пайданың рұқсат етілген мөлшері (Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қайта қаржыландырудың базалық мөлшерлемесі +/– 1,00 п.п. – 16.5 %) пайыздық мөлшерлеме дәлізімен жылдық 15,5 % деңгейінде.

ҚҚ жинау және тасымалдау = 13 577676,00 х (1+15,5/100) = 15 682 215,78 тенге

ҚҚ жинау және тасымалдау = 15 682 215,78 /6 678,36=2 348,21 тенге за м3

4.3.Қатты тұрмыстық қалдықтарды сұрыптау үшін қаржылай қаражатқа деген қажеттілікті есептеу

Есептеу Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 14қыркүйектегі №377 бұйрығымен бекітілген Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және көму бойынша халыққа тарифті есептеу әдістемесіне сәйкес жүргізілді.

4.3.1.Кесте. Қатты тұрмыстық қалдықтарды сұрыптаудың толық өзіндік құны

№	Көрсеткіштер	Есепті кезең	Шығындар мен өзіндік құны тенге/жыл	Ескерту
1	2	3	4	5
Кесте 2. ҚТҚ сұрыптауға кеткен шығындардың толық өзіндік құны
1.	ТҚҚ жинау мен шығаруға кеткен шығындар, оның ішінде:		15 326 160,00
	Жалақы шығындары	2021	4 320 000,00
	Еңбекке ақы төлеу қорының шығындары	2021	596 160,00
	Амортизация	2021	0,00
	Жылу және электр энергиясы шығындары	2021	960 000,00
	Материалдар мен шикізаттар	2021	700 000,00
	ҚТҚ сұрыптайтын арнайы машиналарға техникалық қызмет көрсету мен жөндеу шығындары	2021	1 050 000,00
	Ғимараттарды жөндеу шығындары	2021	700 000,00
	Сұрыптау линияларын сатып алу шығындары	2021	7 000 000,00
	Ұсақтау және пресстеу аппараттарын сатып алу шығындары	2021	0,00
2.	ҚТҚ сұрыптауға кеткен шығындардың толық өзіндік құны	2021	1 021,74

* Тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау және тасымалдаумен айналысатын мекеме мәліметі бойынша

Қаржылай қаражатқа деген қажеттілікті есептеу төмендегі формуламен есептеледі:

ҚҚ сұрыптау = Ө*(1 + П қосу /100), мұндағы:

ҚҚ сұрыптау - арнайы ұйымдардың қаржы қаражатына деген қажеттілігі; Ө - толық өзіндік құны (шығындар);

П қосу – пайданың рұқсат етілген мөлшері (Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қайта қаржыландырудың базалық мөлшерлемесі +/– 1,00 п.п. – 16.5%) пайыздық мөлшерлеме дәлізімен жылдық 15,5 % деңгейінде.

ҚҚ сұрыптау = 15 326 160,00 Х (1+15,5/100) = 17 701 714,80 тенге.

ҚҚ сұрыптау = 17 701 714,80/15 000,0= 1 180,11 тенге за тонну м3

ҚҚ сұрыптау = 1 180,11 х 0,2 = 236,02 тенге за м3, где

- 0,2 – аралас коммуналдық қалдықтардың тығыздығы, т/м3.

4.4.Қатты тұрмыстық қалдықтарды көму үшін қаржылай қаражатқа деген қажеттілікті есепте

Есептеу Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 14қыркүйектегі №377 бұйрығымен бекітілген Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және көму бойынша халыққа тарифті есептеу әдістемесіне сәйкес жүргізілді.

Кесте 4.4.1 Қатты тұрмыстық қалдықтарды көмудің толық өзіндік құны

"Тазалык Коксу" ЖШС

№	Көрсеткіштер	Есепті кезең	Шығындар мен өзіндік құны тенге/жыл	Ескерту
1	2	3	4	5
Кесте 3. Қатты тұрмыстық қалдықтарды көмудің толық өзіндік құны
1.	ТҚҚ көмуге кеткен шығындар, оның ішінде:		17 710 108,00
	Жалақы шығындары	2022	3 960 000,00
	Еңбекке ақы төлеу қорының шығындары	2022	621 288,00
	Амортизация	2022	656 700,00
	Жылу және электр энергиясы шығындары	2022	200 000,00
	Материалдар мен шикізаттар	2022	150 050,00
	ҚТҚ көмуге арналған арнайы машиналарға техникалық қызмет көрсету мен жөндеу шығындары	2022	12 037 570,00
	Ғимараттарды жөндеу шығындары	2022	0,00
	Қоршаған ортаға эмиссия шығындары	2022	84 500,00
	Полигонды жою қорына аударымдар*	2022	0,00
2.	ҚТҚ көмуге кеткен шығындардың толық өзіндік құны	2022	1 265,01

* Тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау және тасымалдаумен айналысатын мекеме мәліметі бойынша

ҚҚ көму = Ө*(1 + П қосу /100), мұндағы:

ҚҚ көму - арнайы ұйымдардың қаржы қаражатына деген қажеттілігі; Ө - толық өзіндік құны (шығындар);

П қосу – пайданың рұқсат етілген мөлшері. Пайданың рұқсат етілген мөлшері (Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қайта қаржыландырудың базалық мөлшерлемесі +/– 1,00 п.п. – 16,5%) пайыздық мөлшерлеме дәлізімен жылдық 15,5% деңгейінде.

ҚҚ көму = 17 710 108,00 Х (1+15,5/100) = 20 455 174,74 тенге.

ҚҚ көму = 20 455 174,74/15 000=1 363,68 тенге за тонну ҚҚ көму = 1 363,68 *0,2 = 272,74 тенге за м3, где

- 0,2 – аралас коммуналдық қалдықтардың тығыздығы, т/м3.

4.5.Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, сұрыптау, тасымалдау және көму үшін қаржылай қаражатқа деген қажеттілікті есептеу

Есептеу Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 14қыркүйектегі №377 бұйрығымен бекітілген Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және көму бойынша халыққа тарифті есептеу әдістемесіне сәйкес жүргізілді.

ҚТҚ жинау, тасымалдау, сұрыптау және көму жөніндегі қызметтерді көрсетуге арналған қаражатқа жалпы қажеттілік мына формуламен анықталады:

ҚҚ жалпы = ҚҚ жинау және тасымалдау + ҚҚ сұрыптау + ҚҚ көму

ҚҚ жалпы = 2 348,21 + 236,02 + 272,74= 2 856,97 тенге

Қазіргі уақытта қатты тұрмыстық қалдықтарды сұрыптау жүргізілмейді, сондықтан қаржылық ресурстарға қажеттілік:

ҚҚ жалпы = 2 348,21 + 0 + 272,74= 2 620,95 тенге/м3.

4.6 . Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және көму үшін тұрғындарға арналған тарифтерді есептеу

ҚТҚ бірлігіне (көлеміне) жылдық тариф былайша есептеледі:

мұндағы:

Т – ТҚҚ бір бірлігіне (1 м3) жылдық тариф, теңге;

ҚҚ жинау және тасымал. – жылына ҚТҚ жинау және тасымалдау бойынша қызметтер көрсету үшін қаржылай қаражатқа деген қажеттілік, теңге;

К жинау және тасымал. – жылына жиналған және әкеткен ҚТҚ көлемі, м3;

ҚҚ сұрып.– ҚТҚ сұрыптау бойынша қызметтер көрсету үшін қаржылай қаражатқа деген қажеттілік, теңге;

К сұрып. – жылына сұрыптауға жіберілетін ҚТҚ көлемі, м3;

ҚҚ көму – жылына ҚТҚ көму бойынша қызметтерді көрсету үшін қаржылай қаражатқа дегенқажеттілік, теңге;

К көму – жылына көмілген ҚТҚ көлемі, м3.

Тж = 15 682 215,78 /6 678,36 + (17 701 714,80/15 000,0 х0,2) + (20 455 174,74/15 000 х 0,2)=

2856,97 тенге м3,где

- 0,2 – аралас коммуналдық қалдықтардың тығыздығы, т/м3.

Осы кезеңде сұрыптау жүргізілмейтіндіктен, қатты тұрмыстық қалдықтар бірлігіне жылдық тариф:

Тж = 2 348,21 + 0 + 272,74= 2 620,95 тенге м3

Бір тұрғынға шаққандағы айлық тариф мынадай формуламен айқындалады:

мұндағы:

Та – бір тұрғынға шаққандағы ТҚҚ айлық тарифі, теңге;

Н – бір тұрғынға шаққандағы коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормасы, м3.

Бір тұрғынға шаққандағы айлық тариф:

Жайлы үйлер ТМ = (2 620,95 х 1,02)/12 = 222,78 тенге

Жайлы емес үйлер ТМ = (2 620,95 х 1,03)/12 = 224,96 тенге

Қатты тұрмыстық қалдықтарды сұрыптау операциясын енгізу кезінде бір тұрғынға шаққандағы айлық тариф:

Жайлы үйлер ТМ = (2 856,97 х 1,02)/12 = 242,84 тенге

Жайлы емес үйлер ТМ = (2 856,97 х 1,03)/12 = 245,22 тенге

Тұрмыстық қатты қалдықтардың бір тұрғыны үшін айлық тарифті есептеу тұрмыстық қатты қалдықтарды жинауға, тасымалдауға, сұрыптауға және орналастыруға қатысатын нарық субъектілерінің шығындары негізінде жүзеге асырылды№

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1.Қазақстан Республикасы Президентінің 2013 жылғы 30 мамырдағы №577 Қазақстан Республикасының "жасыл экономикаға" көшуі бойынша Тұжырымдамасы" туралы Жарлығы;

2.2021 жылғы 2 қаңтардағы №400- VI "Қазақстан Республикасы Экологиялық Кодексі";

3."Коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын есептеудің үлгілік қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасының Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 1 қыркүйектегі № 347 бұйрығы;

4.Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 14 қыркүйектегі №377 бұйрығымен бекітілген Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және көму бойынша халыққа тарифті есептеу әдістемесі;

5."Қатты тұрмыстық қалдықтарды басқару жүйесін жаңғыртудың 2014–2050 жылдарға арналған бағдарламасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 9 маусымдағы № 634 қаулысы