Об утверждении программы по управлению коммунальными отходами по городу Аркалыку

Решение маслихата города Аркалыка Костанайской области от 29 февраля 2024 года № 88

      В соответствии с подпунктом 1 пункта 3 статьи 365 Экологического кодекса Республики Казахстана, подпунктом 15) пункта 1 статьи 6 Закона Республики Казахстан "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан" и приказом и.о. Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 9 августа 2021 года № 318 "Об утверждении Правил разработки программы управления отходами" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 23917), Аркалыкский городской маслихат РЕШИЛ:

      1. Утвердить программу по управлению коммунальными отходами по городу Аркалыку на 2024-2028 годы, согласно приложению к настоящему решению.

      2. Настоящее решение вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

      Председатель маслихата Г. Елтебаева

  Утвержден
  решением Аркалыкского
  городского маслихата
  от 29 февраля 2024 года
  № 88

Программа по управлению коммунальными отходами по городу Аркалыку на 2024-2028 годы

     


     


Термины и определения

      Биоразлагаемые отходы - отходы, которые способны подвергаться анаэробному или аэробному разложению, в том числе садовые и парковые отходы, а также пищевые отходы, сопоставимые с отходами пищевой промышленности, макулатура.

      Коммунальные отходы - отходы потребления, включающие:

      1) смешанные отходы и раздельно собранные отходы домашних хозяйств, включая, помимо прочего, бумагу и картон, стекло, металлы, пластмассы, органические отходы, древесину, текстиль, упаковку, использованные электрическое и электронное оборудование, батареи и аккумуляторы;

      2) смешанные отходы и раздельно собранные отходы из других источников, если такие отходы по своему характеру и составу сходны с отходами домашних хозяйств.

      Крупногабаритные отходы – отходы потребления и хозяйственной деятельности (бытовая техника, мебель и другое), утратившие свои потребительские свойства и по своим размерам исключающие возможность транспортировки на специализированных транспортных средствах.

      Отходы электронного и электрического оборудования – отнесенное к отходам, непригодное или вышедшее из употребления электронное и электрическое оборудование, в том числе его узлы, части, детали.

      Пищевые отходы - отходы, сопоставимые с отходами пищевой промышленности, образующиеся в результате производства и потребления продуктов питания.

      Строительные отходы - отходы, образующиеся в процессе сноса, разборки, реконструкции, ремонта (в том числе капитального) или строительства зданий, сооружений, промышленных объектов, дорог, инженерных и других коммуникаций.

      Твердые бытовые отходы - коммунальные отходы в твердой форме.

ПАСПОРТ ПРОГРАММЫ

Наименование

Программа по управлению коммунальными отходами по городу Аркалыку

Основание для разработки

Экологический кодекс Республики Казахстан от 2 января 2021 года № 400-VI ЗРК

Государственный орган, ответственный за разработку Программы

ГУ "Отдел жилищно - коммунального хозяйства, пассажирского транспорта, автомобильных дорог и жилищной инспекции акимата города Аркалык"

Основной разработчик

ТОО "JustEco"

Цель Программы

Организация рациональной и экологически безопасной системы управления коммунальными отходами в соответствии с требованиями экологического законодательства Республики Казахстан.

Задачи Программы

1. Модернизация инфраструктуры по управлению коммунальными отходами
2. Внедрение раздельного сбора
3. Развитие системы переработки и утилизации коммунальных отходов
4. Обеспечение безопасного захоронения коммунальных отходов
5. Повышение осведомленности общественности по управлению отходами.
6. Улучшение административного управления коммунальными отходами в городе

Ожидаемые результаты

Улучшена система управления коммунальными отходами в г. Аркалык
Увеличен охват сбором и вывозом ТБО
Внедрен раздельный сбор
Модернизирована инфраструктура для сбора и вывоза коммунальных отходов (контейнеры, контейнерные площадки, мусоровозы, МСК)
Увеличена доля утилизации и переработки отходов
Уменьшены объемы отходов, направляемых на захоронение
Улучшена осведомленность населения города по обращению отходами.

Объем финансирования

Объем финансирования определяется в зависимости от количества бюджетных средств, предоставленных местным исполнительным органам на финансирование мероприятий в сфере обращения с коммунальными отходами в г. Аркалык, в соответствующий период.

Исполнители Программы

Акимат Костанайской области, Акимат города; Субъекты по сбору, вывозу, восстановлению и захоронению коммунальных отходов; Государственные учреждения, социальные объекты, юридические лица, индивидуальные предприниматели, НПО, население и пр. заинтересованные стороны.

Период

5 лет: 2024 – 2028 гг.

ВВЕДЕНИЕ

      Город Аркалык является городом областного значения Костанайской области. Численность населения области на 1 ноября 2023г. составила 830,3 тыс. человек, в том числе 517,1 тыс. человек (62,3%) – городских, 313,2 тыс. человек (37,7%) – сельских жителей. Население г. Аркалык - 38 436 человек.

      Настоящая Программа по управлению коммунальными отходами (далее - Программа) разработана согласно статье 365 Экологического кодекса Республики Казахстан (далее - ЭК РК). Программа разработана с учетом приоритетов национальных стратегических, программных и концептуальных документов, а также международного опыта.

      В ходе разработки Программы проведен анализ текущей ситуации управления коммунальными отходами в г. Аркалык, выявлены проблемы и разработан комплекс мер, направленных на совершенствование системы управления коммунальными отходами в соответствии с требованиями экологического законодательства.

      Реализация Программы приведет к совершенствованию системы управления коммунальными отходами в г. Аркалык, в частности развитию системы раздельного сбора, транспортировки, переработки коммунальных отходов, повышению доли утилизации и переработки отходов, уменьшению объемов отходов, направляемых на захоронение, повышению осведомленности населения по обращению отходами. Реализация Программы будет способствовать минимизации негативного влияния коммунальных отходов на окружающую среду в г. Аркалык и Костанайской области, достижению национальных показателей Республики Казахстан в сфере управления коммунальными отходами.

1. АНАЛИЗ ТЕКУЩЕЙ СИТУАЦИИ УПРАВЛЕНИЯ КОММУНАЛЬНЫМИ ОТХОДАМИ В Г.АРКАЛЫК

1.1. Общая характеристика ситуации в городе

      Площадь земель города с подчинҰнными городской администрации (городскому акимату) сельскими населҰнными пунктами составляет 15 587 км².

      В состав города входит 18 сельских населҰнных пунктов, в том числе:

      18 сел: Аккошкар, Ангарское, Ашутасты, Восточное, Екидин, Абдигапар Хан, Жалгызтал, Коктау, Матросово, Мирное, МолодҰжное, Уштобе, Фурманово, Целинное, Кайынды, Кызылжулдыз, Алуа, Родина.

      4 сельских округа: Кайындинский (села Кайынды, Кызылжулдыз и Алуа), Молодежный (села Молодежное и Матросово), Ашутастинский (села Ашутасты и Аккошкар) и Родинский (села Родина и Мирное).

      1. Аккошкар (каз. Аққошқар) — село в Костанайской области Казахстана. Находится в подчинении городской администрации Аркалыка. Расположено примерно в 41 км к юго-западу от города Аркалыка. По данным 2023 года в селе проживало 147 человек.

      2. Ангарское (каз. Аңғар) — село в Костанайской области Казахстана. Находится в подчинении городской администрации Аркалыка. По данным 2023 года в селе проживало 270 человек.

      3. Ашутасты (каз. Ашутасты) — село в Костанайской области Казахстана. Находится в подчинении городской администрации Аркалыка. По данным 2023 года в селе проживало 1550 человек.

      4. Восточное (каз. Восточный) — село в Костанайской области Казахстана. Находится в подчинении городской администрации Аркалыка. По данным 2023 года в селе проживало 952 человек.

      5. Екидин (каз. Екідің) — село в Костанайской области Казахстана. Находится в подчинении городской администрации Аркалыка. По данным 2023 года в селе проживало 257 человек.

      6. Абдигапар Хан (каз. Абдигапар Хан) — село в Костанайской области Казахстана. Находится в подчинении городской администрации Аркалыка. По данным 2023 года в селе проживало 276 человек.

      7. Жалгызтал (каз. Жалғызтал, до 1993 г. — Ковыльное) — село в Костанайской области Казахстана. Находится в подчинении городской администрации Аркалыка. По данным 2023 года в селе проживало 252 человек.

      8. Коктау (каз. Көктау) — село в Костанайской области Казахстана. Находится в подчинении городской администрации Аркалыка. По данным 2023 года в селе проживало 215 человек.

      9. Матросово (каз. Матросов) — село в Костанайской области Казахстана. Находится в подчинении городской администрации Аркалыка. По данным 2023 года в селе проживало 95 человек.

      10. Мирное (каз. Мирное) — село в Костанайской области Казахстана. Находится в подчинении городской администрации Аркалыка. По данным 2023 года в селе проживало 50 человек.

      11. Молодежное (каз. Молодежный) — село в Костанайской области Казахстана. Находится в подчинении городской администрации Аркалыка. По данным 2023 года в селе проживало 219 человек.

      12. Уштобе (каз. Үштөбе) — село в Костанайской области Казахстана. Находится в подчинении городской администрации Аркалыка. По данным 2023 года в селе проживало 280 человек.

      13. Фурманово (каз. Фурманов) — село в Костанайской области Казахстана. Находится в подчинении городской администрации Аркалыка. По данным 2023 года в селе проживало 1444 человек.

      14. Целинное (каз. Целинное) — село в Костанайской области Казахстана. Находится в подчинении городской администрации Аркалыка. По данным 2023 года в селе проживало 230 человек.

      15. Кайынды (каз. Қайыңды, до 1999 г. — Шили) — село в Костанайской области Казахстана. Находится в подчинении городской администрации Аркалыка. По данным 2023 года в селе проживало 162 человек.

      16. Алуа (каз. Алуа) — село в Костанайской области Казахстана. Находится в подчинении городской администрации Аркалыка. По данным 2023 года в селе проживало 25 человек.

      17. Родина — село, бывший административный центр Аркалыкского района Казахстана. В 1997 году после упразднения Торгайской области Аркалыкский район был ликвидирован. Ныне входит в городское подчинение города Аркалыка Костанайской области. Село расположено в 2 км от города Аркалыка. Вблизи села проходит железная дорога Аркалык — Есиль. По данным 2023 года в селе проживало 2813 человек.

      18. Кызылжулдыз (каз. Қызылжұлдыз) – село находится в подчинении городской администрации Аркалыка. По данным 2023 года в селе проживало 180 человек.

      Обзор данных по отходам

      Согласно данным Министерства экологии, геологии и природных ресурсов РК (далее - МЭГиПР РК) ежегодно в Казахстане образуется 4,5-5 млн. твердых бытовых отходов (далее – ТБО). Сбор и вывоз коммунальных отходов по данным Бюро национальной статистики ежегодно составляет 3,5-4,0 млн. тонн.

      По данным МЭГПР РК за 2021 год услугами по сбору и вывозу ТБО по всей Республике обеспечены 82% населения. По информации отдела ЖКХ охват населения сбором и вывозом ТБО в г. Аркалык на 2022 год составляет примерно 75 %.

      Согласно статистическим данным в г. Аркалык в среднем образуется 10000-12000 тонн коммунальных отходов в год.

      Источниками образования коммунальных отходов в г. Аркалык являются частные домохозяйства, многоквартирные дома, офисные здания, коммерческие предприятия, бизнес центры, промышленные предприятия и общественные организации, государственные учреждения, детские сады, школы, больницы, субъекты сельского хозяйства, торговые учреждения, рынки, базары и другие места образования коммунальных отходов.

      По состоянию на 1 января 2023 года в г. Аркалык имеется 19 объектов размещения отходов, в том числе 1 полигон ТБО (закреплен за ТОО "Тазарту-Аркалык" с оформлением права землепользования) и сельские свалки 18 шт. (не закрепленные, безхозные).

      Основным оператором по управлению полигонами в г. Аркалык является предприятие ТОО "Тазарту-Аркалык". Вид деятельности данного предприятия сбор неопасных отходов.

      Таблица 1. Общие сведения по состоянию инфраструктуры в сфере управления коммунальными отходами


Показатели

Единица измерения

Количество




2020

2021

2022

1

Спецтехника по транспортировке отходов в т.ч:


6

8

8


Мусоровоз Камаз

единица

2

2

2


Самосвал Камаз

единица

1

2

2


Погрузчик МТЗ 82 (кун)

единица

1


1


Водовоз

единица

1

1

1


ЗИЛ (подметалка)

единица

1



2

Ежегодное захоронение коммунальных отходов

тонна

10100

12888,93

10856,97

3

Оборудованные полигоны

единица

1

1

1

4

Необорудованные полигоны (без ограждения и освещения, отвода свального газа

единица

17

17

17

      В Костанайской области доля переработки и утилизации по итогам 2022 года составила 18,2%, что выше аналогичного уровня 2021 года на 0,5% (17,7%), но ниже среднереспубликанского уровня (24%).

      В г. Аркалык уровень переработки коммунальных отходов составляет около 2%. Причиной низкого процента переработки коммунальных отходов является нерентабельность из-за отсутствия постоянного объема необходимого сырья. Низкая плотность населения, большое расстояние между селами не способствуют возникновению повышенной рентабельности при переработке вторичного сырья.

      В рамках космомониторинга в 2023 году в Костанайской области выявлено 358 свалок, из них ликвидированы лишь 94% (336 свалок). По г. Аркалык стихийные свалки образовываются в зимний период. Ликвидация стихийных свалок происходит в весенне-летний период. По итогам на 2022г все стихийные свалки были ликвидированы.

      Таблица 2. Сбор (образование), переработка и захоронение коммунальных отходов/ТБО за 2020-2022 гг. по г. Аркалык

Наименование

Единица измерения

Годы

2020

2021

2022

1

Сбор (образование)

1.1

г. Аркалык

тонн

10100

12888,93

10856,97

2

Переработка

2.1

г. Аркалык, из них

тонн

-

-

-

3

Захоронение

3.1

г. Аркалык

тонн

10100

12888,93

10856,97

      Согласно данным Бюро национальной статистики в переработку включены раздельно собранные и отсортированные отходы, которые далее были переданы сторонним организациям на переработку.

      Согласно данным Бюро национальной статистки за последние два года из образованных коммунальных отходов 98% вывозятся на полигоны ТБО, и только 1-2% передаются сторонним организациям на восстановление.

      Морфологический состав ТБО

      Морфологический состав ТБО в соответствии Методикой подлежит следующей классификации: пищевые отходы (овощи, фрукты и т.п.); бумага и картон; полимеры (пластик, пластмассы); стекло; черные металлы; цветные металлы; текстиль; дерево; опасные отходы (батарейки, сухие и электролитические аккумуляторы, тара от растворителей, красок, ртутные лампы, телевизионные кинескопы и др.); кости, кожа, резина; остаток коммунальных отходов после удаления компонентов (мелкий строительный мусор, камни, уличный смет и т.п.) др.

      Согласно исследованию МЦЗТ (2020 г.) средние показатели морфологического состава ТБО по республике следующие: пищевые отходы (37,2), пластик (16,2%), макулатура (11,1%) (рисунок 1). При этом, значительная часть (11%) отнесена к остатку коммунальных отходов после удаления компонентов (мелкий строительный мусор, камни, уличный смет и т.п.) и пр.

      Согласно данному исследованию, во многих городах основной фракцией в составе коммунальных отходов являются биоразлагаемые (пищевые) отходы.

      Исследования морфологического состава ТБО в последние годы в г. Аркалык не проводились. Необходимо изучить морфологический состав коммунальных отходов в г. Аркалык.

      Нормы образования и накопления коммунальных отходов и тарифы

      Нормы образования и накопления коммунальных отходов по городу Аркалыку принято решением маслихата города Аркалык от 6 сентября 2022 года № 140. 

      Таблица 3. Тариф на сбор, транспортировку и захоронение ТБО по г. Аркалык

Наименование

Расчетная единица

Стоимость в месяц (тенге)

для физических лиц благоустроенных домовладений

1 житель

330

для физических лиц неблагоустроенных домовладений

1 житель

337,13

Годовой тариф на единицу (объем)

1 м3

2140,51

      В целом, тариф по Казахстану варьируется от 84 до 550 тенге. Самые высокие тарифы в городах Алматы (553 тенге) и Кокшетау (500 тенге). Самые низкие тарифы в городах Тараз (84 тенге), Туркестан (105 тенге), Жезказган (110 тенге), Шымкент (171 тенге) и Актобе (180 тенге).

      Принятый тариф для г. Аркалык считается средним по РК.

1.2. Оценка существующей системы управления коммунальными отходами

      1.2.1. Сбор, накопление и раздельный сбор

      Сбор и накопление коммунальных отходов в г. Аркалык осуществляется в контейнерах, расположенных на контейнерных площадках

      Государственные учреждения, социальные объекты, частные и коммерческие предприятия в отдельно стоящих зданиях могут иметь собственные контейнеры, и заключать договора на сбор и вывоз коммунальных отходов, график устанавливается согласно договору. Единственное требование, субъекты по сбору и вывозу коммунальных отходов должны быть в реестр МЭГПиР РК.

      Если юридические лица находятся в жилых домах, и они пользуются общей контейнерной площадкой. В данном случае такие организации должны заключать договора с той организацией, которая обслуживает данный участок по результатам конкурса, то есть определенные акиматами. Однако, юридические лица не всегда заключают договора на сбор и вывоз ТБО.

      Низкий охват сбором и вывозом приводит к несанкционированным свалкам в городе. Необходимо усилить работу не только с населением, но с юридическими лицами.

      Таблица 4. Информация о контейнерных площадках и контейнерах

Наименование

Контейнерные площадки (КП), штук

Контейнеры, штук

Примечание

Всего в г. Аркалык,
из них:

137

402


ТОО "Тазарту-Аркалык"

137

402

Требует обновления 35%

      Всего по городу 137 контейнерных площадок. Ремонт КП производит акимат города.

      Контейнеры принадлежат субъектам предпринимательства, осуществляющие сбор и вывоз коммунальных отходов, ТОО "Тазарту-Аркалык". Ремонт, замену, закуп контейнеров и другой необходимой инфраструктуры специализированные компании осуществляют за счет собственных средств. На сегодняшний день по информации от данных субъектов 35% контейнерного парка требует обновления.

      Согласно ЭК РК (статья 365, пункт 4, пп.10) МИО города обеспечивает создания и функционирования необходимой инфраструктуры для субъектов предпринимательства, осуществляющих сбор, транспортировку, сортировку, восстановления и удаления отходов. Однако данная норма не выполняется со стороны акимата. Закуп всей необходимой техники, контейнеров, мусоровозов МВО осуществляют за счет собственных средств.

      Раздельный сбор

      Для раздельного сбора вторичного сырья некоторые КП благоустроенного сектора оснащены контейнерами: сетки/контейнеры для ПЭТ бутылок и макулатуры. Контейнеры и мусоровозы переданы акиматом города в доверительное управление в мусоровывозящим компаниям.

      Сетки/контейнеры для ПЭТ бутылок и макулатуры, которые установлены на некоторых КП принадлежат ТОО "Тазарту-Аркалык". Сетки и контейнеры не однородные, разного состояния и маркировки.

      В неблагоустроенном секторе отходы не разделяются, так как отсутствуют контейнеры для раздельного сбора.

      Раздельно собранное вторичное сырье реализуются в пункты приема вторичного сырья или специализированным перерабатывающим компаниям по восстановлению.

      По внедрению раздельного сбора у юридических лиц, у нас отсутствует информация. Но согласно ЭК РК (статья 321, пункт 2) с 2021 года установлено, что лица, осуществляющие операции по сбору отходов, обязаны обеспечить раздельный сбор отходов в соответствии с требованиями настоящего Кодекса. То есть МВО должна организовать раздельный сбор.

      В целом, при осмотре контейнерных площадках было выявлено, что в контейнеры для раздельного сбора отходы складируются жителями в смешанном виде, не сортируются. Необходимо усилить работу с населением по повышению осведомленности о раздельном сборе.

      При посещении г. Аркалык были осмотрены контейнерные площадки (КП) для оценки на соответствие требованиям нормативной документации. Анализ результатов представлен в Приложении 1.

      По результатам анализа на КП выявлено:

      - Некоторые КП находятся в полуразрушенном состоянии, имеют ограждения только с одной стороны и пр.

      - Твердое покрытие на КП имеет трещины и расколы, что способствует проникновению в почву инфильтрата.

      - На КП используются старые, ржавые, помятые контейнеры (0,75м3) для смешанного складирования отходов.

      - На некоторых КП отсутствуют контейнеры для раздельного сбора вторичного сырья.

      - Вокруг КП имеется несанкционированное складирование строительных отходов, КГО и ОЭЭО, шин, смета с улицы и дворов.

      Рекомендуется провести инвентаризацию всех КП, чтобы определить точное количество площадок, которое требует ремонта, обеспечить площадки контейнерами для раздельного сбора вторичного сырья.

      1.2.2. Транспортировка

      Число предприятий по сбору и вывозу коммунальных отходов в г. Аркалык составил 1 предприятие.

      Вывоз коммунальных отходов от населения осуществляется на планово-регулярной основе в соответствии с правилами благоустройства.

      Основным субъектом предпринимательства по сбору и вывозу коммунальных отходов в городе является ТОО "Тазарту-Аркалык". При этом ТОО "Тазарту-Аркалык" оказывает услуги для населения, как в благоустроенном, так и неблагоустроенном секторе, а также юридическим лицам.

      ТОО "Тазарту-Аркалык" имеет в активах базу, ремонтные цеха, транспортные средства. Мусоровозы не снабжены GPS трекерами.

      Согласно ЭК РК (статья 337) субъекты предпринимательства, планирующие или осуществляющие предпринимательскую деятельность по сбору, сортировке и транспортировке отходов, восстановлению и уничтожению неопасных отходов, должны подать уведомление о начале деятельности в МЭГПР РК.

      В списке субъектов предпринимательства МЭГПР РК, подавших уведомление о начале деятельности по сбору, сортировке и транспортировке неопасных отходов имеется ТОО "Тазарту-Аркалык".

      Таблица 5. Информация о предприятиях по сбору и вывозу коммунальных отходов от населения

Субъекты по сбору и вывозу КО

ТОО "Тазарту-Аркалык"

Доля рынка (ориентировочно)

100 %

Наличие в Реестре МЭГПР от 23.10.2022

Есть

Осуществляемая деятельность

Сбор и вывоз ТБО, сбор вторсырья и эксплуатация полигона

Количество абонентов (человек)

Благоустроенный фонд- 20000 физ.лиц

Неблагоустроенный фонд-
5000 физ.лиц

      По представленным данным согласно таблице 4 начислениями охвачены около 25 тыс. человек из 38 тыс. человек официально проживающих в г. Аркалык по состоянию на 1 октября 2023 года. Оставшиеся 13 тыс. не платят за сбор и вывоз ТБО. Это связано с тем, что МВО не знают точного количества проживающих жильцов в квартирах и домах, т.к. у МВО отсутствует доступ к актуальной информации по количеству граждан, зарегистрированных по месту жительства. В связи с этим счета за сбор и вывоз ТБО зачастую выставляются некорректно, т.к. тариф рассчитывается на одного жителя.

      Также существует проблема абонентской задолженности. То есть из охваченных 25 тыс. человек оплачивают только около 70%. Так как по информации от представителей мусоровывозящих компаний задолженность по оплате услуг за сбор и вывоз ТБО по г. Аркалык составляет около 30 %.

      Для проработки данного вопроса с 2021 года согласно ЭК РК (статья 365, пункт 4, пп.13) в компетенцию МИО входит обеспечение доступа для организаций, осуществляющих деятельность по сбору коммунальных отходов, к сведениям о регистрации населения в целях идентификации количества граждан, зарегистрированных по месту жительства. Таким образом, необходимо обеспечить субъектам, осуществляющим сбор и вывоз ТБО в г. Аркалык, доступ к сведениям о регистрации населения для корректного выставления счетов за свои услуги.

      На сегодняшний день в г. Аркалык отсутствует единая система по выставлению счетов для населения. Специализированные субъекты по сбору и вывозу сами составляют квитанции и занимаются сбором средств с населения, и сами пытаются, решит вопросы абонентской задолженности.

      Необходимо рассмотреть создание единого расчетно-финансового центра для всех коммунальных услуг, что увеличит прозрачность и собираемость средств.

      Согласно ЭК РК (статья 367, пункт 3) физические лица, проживающие в жилых домах, обязаны пользоваться централизованной системой на основании публичных договоров и оплачивать услуги согласно утвержденным тарифам. Необходимо пересмотреть практику заключения индивидуальных договоров на сбор и вывоз с населением и перейти на заключение публичного договора. МИО и МВО необходимо выложить публичный договор на своих сайтах и провести работу по осведомлению населения.

      1.2.3 Сортировка, переработка

      Мусоросортировочная линия

      В городе нет мусоросортировочной линии. Необходимо дополнительно изучить вопрос целесообразности и рентабельности внедрения мусоросортировочной линий.

      Сортировка на полигоне

      В настоящее время отходы с контейнеров транспортируются на действующий полигон ТБО, где осуществляется ручная сортировка отходов. Полигон на доверительном управлении у ТОО "Тазарту-Аркалык".

      В ручную сортируются лом черных металлов, цветные металлы (в основном алюминиевые банки), ПЭТ бутылки, картон, бумажные отходы и автомобильные шины. После сортировки вторичное сырье прессуется в тюки и готовятся для продажи посредникам. Эти посредники продают вторичное сырье специализированным переработчикам, которые находятся в Алматы, Костанае, Астане.

      Большая часть смешанных ТБО подлежит захоронению без какой-либо сортировки (98%). Только очень небольшая часть подвергается сортировке на полигоне, примерно 1-2%.

      Переработка

      Вторичное сырье собранные в ходе раздельного сбора, также, полученные на сортировочной линии, в дальнейшем сортируются вручную, прессуются в тюки и хранятся для продажи.

      На территории г.Аркалык перерабатывающих предприятий нет. Все собранные отходы передаются предприятиям посредникам.

      На перерабатывающих предприятиях пластик отмывают, измельчают до нужной фракции и получают флексы.

      1.2.4. Захоронение

      В г. Аркалык имеется 1 полигон и 18 свалок, из них соответствующих экологическим и санитарным требованиям и нормам составляет 1 единица (5,26 %).

      На сегодняшний день захоронение коммунальных отходов осуществляется на единственном в городе полигоне ТБО. Земельный отвод под городской полигон отходов составляет 10,438 га. Полигон является собственностью ТОО "Тазарту-Аркалык". Год ввода в эксплуатацию - август 2004 г. Расчетный срок эксплуатации – 50 лет. Полигон ТБО, расположен в г. Аркалык, для организации полигона ТБО акиматом г. Аркалык был выделен в постоянное землепользование старый отработанный карьер ТБРУ. Постановление о продлении срока предоставления земельного участка – от 07.07.2020 за № 241 г. Вместимость - 500000 т.

      Экологическое разрешение действует до конца 2027 года.

1.3. Анализ системы управления отдельными видами отходов

      Опасные составляющие коммунальных отходов

      Отходы ртутьсодержащих ламп

      В г. Аркалык имеются 10 контейнеров сбора отходов ртутьсодержащих ламп (далее РСО) и источников питания, образующиеся у физических лиц. Ежегодно акиматом способом открытых закупок заключаются договора на вывоз РСО.

      Согласно закону РК "Об энергосбережении и повышении энергоэффективности" от 13 января 2012 года № 541-IV местные исполнительные органы городов республиканского значения, столицы и местные исполнительные органы районов (городов областного значения) ответственны за организацию утилизации ртутьсодержащих энергосберегающих ламп, бывших в употреблении у населения.

      Отходы ртутьсодержащих ламп, образующиеся у юридических лиц, должны утилизироваться специальными компаниями на договорной основе.

      На сегодняшний день услуги по утилизации ртутьсодержащих ламп, в г. Аркалык не оказывается местными предприятиями.

      У ЖКХ отсутствуют данные по объему образования, сбора и переработки РСО в г. Аркалык.

      Необходимо улучшить систему сбора и утилизации РСО для населения и усилить контроль над соблюдением юридическими лицами выполнения требовании статьи 365 ЭК РК.

      Отходы электрического и электронного оборудования

      Система управления отходами электрического и электронного оборудования (далее - ОЭЭО), образующихся у физических лиц отсутствует.

      Образующиеся у физических лиц ОЭЭО удаляются в контейнеры для ТБО, далее вывозятся мусоровывозящими организациями на полигон ТБО, где захораниваются, нанося вред окружающей среде.

      ОЭЭО в условиях полигона подвергаются коррозии и окислению, а также содержат различные тяжелые металлы, поэтому их захоронение на полигоне ТБО запрещено.

      Отходы электрического и электронного оборудования, образующиеся у юридических лиц, должны утилизироваться специализированными компаниями на договорной основе.

      Согласно статье 365 ЭК РК установлено, что опасные составляющие коммунальных отходов (ОЭЭО, ртутьсодержащие отходы, батарейки, аккумуляторы и прочие опасные компоненты) должны собираться раздельно и передаваться на восстановление специализированным предприятиям.

      На рынке г. Аркалык услуги по утилизации ОЭЭО не предоставляется.

      У ЖКХ отсутствуют данные по объему сбора и переработки ОЭЭО в г. Аркалык.

      Таким образом, необходимо МИО необходимо организовать систему сбора и утилизации ОЭЭО для населения и усилить контроль за соблюдением юридическими лицами выполнения требовании статьи 365 ЭК РК.

      Крупногабаритные отходы

      На территории г. Аркалык крупногабаритные отходы (далее - КГО) (бытовая техника, мебель и др.) не собирается раздельно, так как отсутствуют специальные места для их сбора и вывоза. КГО выносятся на контейнерную площадку.

      Вывоз КГО из КП осуществляет ТОО "Тазарту-Аркалык". КГО вывозится на полигон ТБО.

      МИО необходимо определить места сбора КГО и специализированную компанию по транспортировке данных видов отходов.

      Строительные отходы

      Строительные отходы от населения также собираются в общем потоке ТБО и поступают на захоронение на существующий полигон, так как нет специальных мест для их сбора.

      Вывозом строительных отходов от населения никто не занимается. Они накапливаются на КП и МВО обслуживающий КП вывозит их со смешанными отходам на полигон ТБО.

      Строительные отходы от юридических лиц поступают на полигон промышленных отходов.

      Транспортировка строительных отходов производится юридическими лицами самостоятельно или третьими лицами по договору. Стоимость услуг частных перевозчиков устанавливается по договоренности в зависимости от объема строительных отходов, необходимости погрузки, необходимости предоставления документов, подтверждающих факт завоза отходов на полигон и т.д.

      С 2021 (статья 351 ЭК РК) года введен запрет на захоронение строительных отходов.

      Согласно экологическому законодательству физические лица, осуществляющие строительство или ремонт недвижимых объектов, должны производить самостоятельный вывоз строительных отходов в специальные места, организованные МИО.

      МИО необходимо организовать специальные места сбора строительных отходов и определить специализированную компанию по транспортировке строительных отходов от населения.

      Пищевые отходы

      В настоящее время в г. Аркалык отсутствуют практики и мощности по переработке пищевой фракции ТБО. Все биоразлагаемые отходы, в том числе пищевые отходы, смет с улиц, садовые отходы в составе ТБО попадают на полигон ТБО. Требования по запрету пищевых отходов на полигон ТБО не выполняется. Свалочный газ, в том числе горючий метан, образующийся в ходе разложения биоразалагаемых отходов, может приводить к пожарам и взрывам на полигонах.

      Таким образом, утилизация и переработка биоразлагаемых (пищевых) отходов является одним из актуальных направлений развития системы управления отходами в г. Аркалык.

      МИО необходимо усилить работу по стимулированию раздельного сбора органических коммунальных отходов и их восстановлению, в том числе путем компостирования и контролю за соблюдением требования по запрету захоронения пищевых отходов.

      Таким образом, в результате проведенного анализа текущей ситуации по управлению отдельными видами отходов можно выделить основные проблемы:

      - Отсутствие полной и достоверной информации по образуемым отходам (РСО, ОЭЭО, пищевые и пр).

      - Раздельный сбор опасных отходов (ртутьсодержащие лампы и источники питания) для населения отсутствует.

      - Раздельный сбор ОЭЭО у физических лиц не осуществляется.

      - Захоронение ОЭЭО и РСО на полигоне.

      - Отсутствие системы сбора и транспортировки КГО и строительных отходов от населения.

      - Отсутствие системы сбора биоразлагаемых отходов, в том числе пищевых отходов, смет с улиц, садовые отходы в составе ТБО и пр.

1.4. Выводы по анализу текущей ситуации по управлению коммунальными отходами

      По итогам проведенного анализа текущей ситуации по управлению коммунальными отходами в г. Аркалыка было выявлено, что все процессы, в частности по охвату сбором и вывозом коммунальных отходов, раздельному сбору, сортировке, переработке и захоронению коммунальных отходов требуют совершенствования.

      В рамках Программы необходимо совершенствовать систему управления коммунальными отходами и решить следующие наиболее проблемные вопросы:

      1. Несоответствие некоторых контейнерных площадок санитарным требованиям, отсутствие ограждения, имеются трещины на твердом покрытии и пр.

      2. Износ контейнеров, использование старых, ржавых, помятых контейнеров для смешанного складирования отходов.

      3. Отсутствие на некоторых КП контейнеров для раздельного сбора вторичных ресурсов.

      4. Отсутствие системы сбора опасных составляющих коммунальных отходов (РСО, ОЭЭО, КГО и строительные отходы).

      5. Низкая осведомленность и культура населения в сфере обращения с отходами

      6. Неудовлетворенность и недовольство населения состоянием КП, и услугами по сбору и транспортировке коммунальных отходов.

      7. Неполный охват юридических лиц сбором и вывозу ТБО. Отказ юридических лиц заключать договора на вывоз ТБО. Неконтролируемое размещение ТБО юридическими лицами в контейнеры для физических лиц.

      8. Неконтролируемое размещение внутридомового уличного смета дворниками, нанятыми КСК, в контейнеры для физических лиц.

      9. Устаревшая техника и оборудование.

      10. Низкая доля переработки отходов. Показатель по переработке отходов составляет только 1-2%, 98% отходов направляются на захоронение на полигон ТБО.

      11. Отсутствие переработки строительных и пищевых отходов.

      12. Выбросы в атмосферу, оказывающие негативное влияние на окружающую среду и на здоровье населения г. Аркалык.

      13. На полигоне отсутствуют технологии сбора и утилизации свалочного газа, что негативно влияет на объемы выбросов парниковых газов на полигоне.

      14. 18 неоформленных безхозных полигонов.

      15. Низкая собираемость за оказанные услуги на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение ТБО.

      16. Также существуют проблемы при начислении и взаиморасчетах с физическими лицами за услуги по вывозу ТБО. У МВО нет точных данных по количеству проживающих физических лиц.

      17. Отсутствие механизма контроля и мониторинга деятельности МВО.

      18. Отсутствие единого расчетного центра.

      19. Заключение индивидуальных договоров с населением, не применений практики использования публичного договора.

      20. Отсутствие исследований по морфологическому составу коммунальных отходов.

      21. Отсутствие оборудования на транспортных средствах спутниковыми навигационными системами.

1.5. Анализ сильных и слабых сторон, возможностей и угроз в секторе управления коммунальными отходами

      Для объективного анализа системы управления коммунальными отходами необходимо четкое определение ее сильных и слабых сторон, а также существующих возможностей и угроз.

      Таблица 6. Анализ сильных и слабых сторон, возможностей и угроз

Сильные стороны

Слабые стороны

- Строительство и запуск МСК

- Низкий охват сбором и вывозом коммунальных отходов.
- Отсутствие системы сбора опасных составляющих коммунальных отходов у населения
- Низкая доля переработки отходов
- Задолженность населения по тарифам

Возможности

Угрозы

- Заинтересованность бизнеса в развитии системы сбора и переработки ТБО
- Наличие современных технологий, широкого ассортимента установок для компостирования пищевых отходов, переработки строительных отходов и пр.
- Наличие большого потенциала в части внедрения раздельного сбора и развития бизнеса по переработке пищевых и строительных отходов.

-Выбросы в атмосферу от полигона ТБО, оказывающее влияние на изменение климата.

2. НАЦИОНАЛЬНОЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВО, РЕГУЛИРУЮЩЕЕ УПРАВЛЕНИЕ КОММУНАЛЬНЫМИ ОТХОДАМИ

2.1. Политика РК в сфере управления отходами и стратегические документы

      Политика РК в сфере управления отходами определяется Концепцией по переходу РК к "зеленой" экономике (2013) и Национальным проектом "Жасыл Казахстан" (2021).

      Стратегические документы устанавливают необходимость охвата вывозом, внедрения раздельного сбора, увеличения доли утилизации и переработки отходов и, соответственно, снижения объемов отходов, захораниваемых на полигонах.

      Таблица 7. Цели и целевые показатели Концепции по переходу РК к "зеленой" экономике и Национального проекта "Жасыл Казахстан"

Наименование показателя

2021

2022

2023

2024

2025

2030

2050

Источник

Покрытие населения вывозом твердых бытовых отходов






100%


КЗЭ

Санитарное хранение мусора






95%


КЗЭ

Доля переработанных отходов






40%

50%

КЗЭ

Охват раздельным сбором г. Нур-Султан и Шымкент, Павлодарской и Кызылординской областей:
- по фракциям
- отдельным опасным видам отходов (медицинских и ртутьсодержащих, ОЭЭО)

40,0
50,0

50,0
55,0

60,0
60,0

70,0
70,0

80,0
80,0



 
ЖК

Доля переработки и утилизации: Акиматы Актюбинской, Восточно-Казахстанской, Жамбылской и Карагандинской областей, г. Нур-Султана, Алматы и Шымкента
- ТБО (от объема образования)
- промышленных отходов (от объема образования)
- отходов агропромышленного комплекса (по отношению к предыдущему году)
- опасных медицинских отходов (от собранного объема)

21,0
38,0
2,0
100,0

24,0
40,0
5,0
100,0

27,0
42,0
5,0
100,0

30,0
44,0
7,0
100,0

34,0
46,0
10,0
100,0



 
ЖК

      В национальном проекте "Жасыл Казахстан" в целевом показателе по охвату раздельным сбором отсутствует Костанайская область и г.Аркалык. Но установление таких же показателей для г. Аркалык по аналогии с другими областями РК считаем допустимым. В разделе 2 данной Программы предложены целевые показатели по г.Аркалык.

2.2. Требования экологического законодательства к организации рациональной и экологически безопасной системы управления коммунальных отходов

      2.2.1. Компетенция местных исполнительных органов в управлении коммунальными отходами

      Основными документами, устанавливающими требования к коммунальным отходам, являются ЭК РК, принятый в 2021 году, Правила управления коммунальными отходами, Требования к раздельному сбору отходов, в том числе к видам или группам (совокупности видов) отходов, подлежащим обязательному раздельному сбору с учетом технической, экономической и экологической целесообразности, Правила благоустройства териитории городов и населенных пунктов Костанайской области.

      Компетенция МИО для разработки и утверждения документов в сфере управления коммунальными отходами

      - организация разработки программы по управлению коммунальными отходами

      - разработка норм образования и накопления коммунальных отходов;

      - утверждение правил расчета норм образования и накопления коммунальных отходов;

      - разработка тарифов на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение для населения;

      - определение порядка распределения тарифа между субъектами, осуществляющими сбор, транспортировку, сортировку и захоронению ТБО.

      Компетенция МИО в обеспечении функционирования системы управления коммунальными отходами

      - организации рациональной и экологически безопасной системы сбора коммунальных отходов, предусматривающей раздельный сбор;

      - обеспечение создания и функционирования необходимой инфраструктуры для субъектов предпринимательства, осуществляющих сбор, транспортировку, сортировку, восстановления и удаления отходов;

      - определение МВО по сбору и вывозу ТБО посредством проведения конкурса (тендера);

      - выделение земельных участков под строительство и размещение объектов (в том числе для обустройства КП и пунктов приема вторичного сырья), обеспечение оформления границ земельных участков;

      - определение месторасположения КП и пунктов приема вторичного сырья, организация реализации единообразного строительства или реконструкции КП и используемых контейнеров;

      - организация установки необходимого количества контейнеров для раздельного сбора;

      - организация мест для строительных отходов и КГО, образующихся у физических лиц;

      - организация транспортировки раздельно собранных отходов;

      - обеспечение строительства объектов по захоронению коммунальных отходов;

      - обеспечение достижения целевых показателей качества окружающей среды при управлении коммунальными отходами;

      - обеспечение доступа для организаций, осуществляющих сбор, транспортировку, сортировку, восстановление, и удаление, к сведениям о регистрации населения (в целях идентификации количества граждан, зарегистрированных по месту жительства).

      - контроль за обращением коммунальных отходов в соответствии с ЭК и Правилами управления коммунальными отходами.

      Компетенция МИО по работе с населением и стимулирование сферы управления коммунальными отходами

      - информирование населения о рациональной системе сбора, утилизации и переработки ТБО, включая раздельный сбор;

      - стимулирование раздельного сбора органических коммунальных отходов и их восстановления, в том числе путем компостирования;

      - организация мероприятий по стимулированию сокращения захоронения биоразлагаемых отходов, включая меры по их переработке, в частности методом компостирования и утилизации, в том числе в целях производства биогаза и энергии.

      2.2.2 Требования и обязательства других субъектов в системе управления коммунальными отходами

      Требования и обязательства МВО в системе управления коммунальными отходами

      - Подача уведомления о начале осуществления деятельности в МЭГПР РК

      - Использование специально оборудованных транспортных средств,

      - Оборудование транспортных средств спутниковыми навигационными системами

      - Заключение договоров с собственниками ТБО (публичные договоры при централизованной системе с населением).

      - Заключение договоров с субъектами предпринимательства, осуществляющими переработку или захоронение ТБО.

      - Определение отдельной периодичности вывоза для раздельно собранных отходов (фракции, вида) отходов определяется.

      - Организация ремонта и замены непригодных к дальнейшему использованию контейнеров, и меры по обеспечению мойки и дезинфекции контейнеров и контейнерных площадок.

      - Произведение уборки просыпавшегося мусора при выгрузке контейнеров для раздельного сбора отходов в специализированную технику.

      Требования и обязательства населения и ЮЛ в системе управления коммунальными отходами

      - Пользование централизованной системы сбора отходов на основании публичных договоров.

      - Обеспечение разделения отходов по видам или группам, в соответствии с созданными условиями для раздельного сбора отходов.

      - Самостоятельный вывоз строительных отходов и КГО в специальные места, организованные МИО.

      - Обязанность юридических лиц и индивидуальных предпринимателей (ИП), осуществляющих деятельность в жилых домах или отдельно стоящих зданиях, при пользовании централизованной системой сбора отходов, заключить договоры с МВО, обслуживающими определенные МИО участки, то есть выигравшими конкурс.

      - Обязанность юридических лиц и ИП, осуществляющих деятельность в отдельно стоящих зданиях, не относящихся к централизованной системе сбора отходов, заключить договор с МВО, которые подали уведомление о начале деятельности и включенным в реестр разрешений и уведомлений МЭГПР РК.

      - Обязанность юридических лиц и ИП при самостоятельном вывозе ТБО договоры с субъектами предпринимательства, осуществляющими переработку или захоронение ТБО.

      Требования для объединений собственников квартир и управляющих компании в системе управления коммунальными отходами

      - Содержание контейнерных площадок, специальных площадок для складирования КГО, а также прилегающей к ним территории ЮЛ и ИП (объединения собственников имущества, управляющие компании, обслуживающие организации и др.), на территории которых находятся контейнерные площадки

      - Обеспечение в зимнее время года организации очистки от снега и наледи подходов и подъездов к контейнерам с целью создания условий для населения и работы специализированных транспортных средств

      Требования к полигонам по захоронению

      - Запрет на захоронение отходов пластика, макулатуры, картона и отходов бумаги, РСО, стеклянной тары, стеклобоя, ОЭЭО, литиевых и свинцово-кислотных батарей, строительных, медицинских, пищевых и жидких отходов, отходов, которые не удовлетворяют критериям приема;

      - Запрет захоронения ТБО без их предварительной сортировки;

      - Обеспечение уменьшения количества и опасных свойств отходов, предназначенных для захоронения на полигоне, до их поступления на полигон;

      - Запрет складирования отходов вне специально установленных мест, предназначенных для их накопления или захоронения;

      - Запрет смешивания отходов в целях выполнения критериев приема;

      - Необходимость принятия мер оператором полигона по уменьшению выбросов метана на полигоне путем сокращения объемов захоронения биоразлагаемых отходов и установки систем сбора и утилизации свалочного газа;

      - Наличие на полигонах ТБО системы для сбора и отведения фильтрата и свалочного газа, системы мониторинга выбросов (свалочного газа).

      - Наличие на строящихся полигонах ТБО противофильтрационного экрана.

      - Наличие на полигоне системы мониторинга фильтрата и сточных вод, образующихся в депонированных отходах, для предупреждения их негативного воздействия на окружающую среду;

      - Запрет эксплуатации полигона ТБО, на котором не обеспечивается выполнение требований ЭК РК.

3. ЦЕЛЬ, ЗАДАЧИ И ЦЕЛЕВЫЕ ПОКАЗАТЕЛИ ПРОГРАММЫ УПРАВЛЕНИЯ ОТХОДАМИ

3.1. Цель и задачи

      Целью Программы является организация рациональной и экологически безопасной системы управления коммунальными отходами в соответствии с требованиями экологического законодательства Республики Казахстан.

      Задачи Программы:

      1. Модернизация инфраструктуры по управлению коммунальными отходами

      2. Внедрение раздельного сбора

      3. Развитие системы переработки и утилизации коммунальных отходов

      4. Обеспечение безопасного захоронения коммунальных отходов

      5. Повышение осведомленности общественности по управлению отходами.

      6. Улучшение административного управления коммунальными отходами в городе

3.2. Целевые показатели

      В рамках национальных целевых показателей по управлению отходами, установлены целевые показатели для совершенствования системы сбора, переработки и захоронения отходов г. Аркалык (таблица 8).

      Таблица 8. Целевые показатели для совершенствования системы сбора, вывоза, переработки и захоронения отходов г. Аркалык 2024-2028 гг.


Целевые показатели

Текущая ситуация (2022-2023)

2024

2026

2028

1

Охват сбором и вывозом ТБО населения г. Аркалык

75 % (100)

80%

100%

100%

4. ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ РЕАЛИЗАЦИИ ПРОГРАММЫ, ПУТИ ДОСТИЖЕНИЯ ПОСТАВЛЕННЫХ ЦЕЛЕЙ И СООТВЕТСТВУЮЩИЕ МЕРЫ

4.1. Меры по модернизации инфраструктуры по управлению коммунальными отходами

      Для модернизации системы сбора и транспортировки коммунальных отходов необходимо выполнение следующих мероприятий:

      1. Инвентаризация всех контейнерных площадок. Определение потребности в ремонте контейнерных площадок, замене и доукомплектовании контейнерами.

      2. Доукомплектование парка контейнеров, обновление парка мусоровозов для обеспечения своевременного вывоза ТБО.

      3. Наличие на всех мусоровозах спутниковых навигационных систем. Обеспечение доступа для МИО к спутниковым навигационным системам МВО.

      4. Заключение публичных договоров с населением на услуги по сбору и транспортировке ТБО.

      5. Повышение охвата сбором и транспортировкой ТБО у юридических лиц.

      1. Инвентаризация всех контейнерных площадок. Определение потребности в ремонте контейнерных площадок, замене и доукомплектовании контейнерами.

      В ходе проведения анализа текущей ситуации были осмотрены контейнерные площадки (137 из 137 КП) для оценки на соответствие требованиям нормативной документации.

      По результатам оценки на КП выявлено, что некоторые контейнерные площадки находятся в полуразрушенном состоянии, твердое покрытие на КП имеет трещины и расколы, что способствует проникновению в почву инфильтрата. На КП используются старые, ржавые, помятые контейнеры (0,75м3) для смешанного складирования отходов. На некоторых КП нехватка контейнеров для смешанных отходов и отсутствуют контейнеры для раздельного сбора.

      Согласно Требованиям к раздельному сбору отходов, приказ и.о. МЭГПР РК от 2 декабря 2021 года № 482, пункт 8 МИО обеспечивают реализацию единообразного строительства или реконструкции контейнерных площадок и используемых контейнеров, определения месторасположения контейнерных площадок и пунктов приема вторичного сырья;

      Акиматом, будет проведена инвентаризация всех КП, чтобы определить точное количество площадок, которое требует ремонта, обеспечить площадки достаточным количеством контейнеров для смешанных отходов и вторичного сырья.

      Для приведения в соответствие с санитарными нормами КП будут выполнены следующие мероприятия:

      - Площадку устраивать с твердым покрытием и ограждать с трех сторон на высоту, исключающей возможность распространения (разноса) отходов ветром, но не менее 1,5 м.

      - Согласно "Санитарно-эпидемиологическим требования к сбору, использованию, применению, обезвреживанию, транспортировке, хранению и захоронению отходов производства и потребления" Приказ и.о. МЗ РК от 25 декабря 2020 года № ҚР ДСМ-331/2020 контейнеры для сбора ТБО должны быть оснащены крышками. Текущая практика во всех населенных пунктах страны показывает, что если контейнеры имеют крышки, обычно никто не закрывает, т.к. это слишком тяжело, неудобно и не гигиенично. Современных условиях рекомендуется организовать крытые контейнерные площадки. Это позволит избежать попадания осадков в контейнеры и улучшает внешний вид населенных мест.

      - Контейнерную площадку размещать на расстоянии не менее 25 м от жилых и общественных зданий, детских объектов, спортивных площадок и мест отдыха населения.

      - В районах сложившейся застройки, при отсутствии возможности соблюдения санитарных разрывов, расстояния установить комиссионно с участием МИО, территориальных подразделений государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения, собственников объектов и других заинтересованных лиц.

      2. Доукомплектование парка контейнеров, обновление парка мусоровозов для обеспечения своевременного вывоза ТБО.

      Инфраструктура - одна из главных составляющих системы сбора отходов. При проведении оценки состояния КП было выявлено, что на некоторых площадках используются старые, ржавые, помятые контейнеры для смешанного складирования отходов и на некоторых отсутствуют контейнеры для раздельного сбора вторичного сырья.

      В настоящее время в г. Аркалык контейнеры устанавливают по количеству имеющихся договоров. Однако договора заключают не все жители, но при этом выносят свои отходы на КП. В таких случаях возникает проблема по нехватке и переполненности контейнеров, так как количество контейнеров рассчитана по заключенным договорам.

      При проведении инвентаризации будут проведены расчеты в зависимости от численности населения, пользующегося контейнерами, норм накопления отходов, сроков их хранения. Соответственно КП будут доукомплектованы достаточным количеством контейнеров, старые будут заменены на новые контейнеры.

      Требуется регулярное обновление контейнерного парка, связанное с выходом из строя используемых контейнеров и для обеспечения новых жилых объектов города вывозом отходов.

      Для обеспечения транспортировки ежегодно возрастающих общих объемов образующихся у населения отходов должно обеспечиваться постоянное пополнение парка транспортных средств, мусоровозов.

      Организации по сбору и транспортировке ТБО существуют только за счет тарифа на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение ТБО от населения и юридических лиц. К основным затратам специализированных организаций относятся следующие: оплата труда работникам, уплата налогов, поддержка техники и производственных объектов, снабжение горюче-смазочными материалами, амортизация и т.д. Перечисленные затраты включены в сумму тарифа, который рассчитывается по Методике расчета тарифа для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов, утвержденной приказом Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 14 сентября 2021 года № 377. Методика не включает расходы по закупке и обновлению мусоровозов.

      Несмотря на то, что в пункте 4 статьи 365 ЭК РК установлено обеспечения создания и функционирования необходимой инфраструктуры МИО для субъектов предпринимательства, осуществляющих деятельность по сбору, транспортировке, сортировке, восстановлению и удалению коммунальных отходов, во многих городах данная норма не выполняется.

      В основном МИО во многих городах это объясняют тем, что сектор сбора и вывоза отходов находится в конкурентной среде.

      Нормативная обеспеченность спец.транспортом, предназначенными для вывоза отходов, устанавливается из расчета 20 мусоровозов на 100 тыс. жителей.

      На сегодняшний день у ТОО "Тазарту-Аркалык" на вывоз отходов задействовано 2 ед. техники, населения города около 38 тыс. человек.

      Поэтому для внедрения эффективной системы управления отходами необходимы меры со стороны государства для обновления и совершенствования инфраструктуры.

      Для оказания поддержки субъектам предпринимательства и исполнения требований законодательства МИО могут обеспечить обновление парка мусоровозов, приобретение новых контейнеров, в том числе взамен пришедших в негодность, за счет бюджета города в соответствии с главой 4 Закона РК "О государственных закупках" и передавать их МВО.

      Глава 4 Закона РК "О государственных закупках" устанавливает осуществление государственных закупок способом конкурса. Конкурсная документация организатора государственных закупок (МИО) должна содержать в том числе проект договора о государственных закупках товаров, работ или услуг, который является типовым. В Приложениях к Договору указывается объем, условия оказания услуг/выполнения работ, техническая спецификация.

      Таким образом, правоотношения между МИО и субъектами предпринимательства в сфере управления ТБО, в том числе в части приобретения, установки и обслуживания контейнеров, должны регулироваться договорами, заключенными в рамках конкурса (тендера) по государственным закупкам.

      В связи с вышеизложенным в Программу предлагаем включить мероприятие по постепенному обновлению парка мусоровозов для обеспечения своевременного вывоза ТБО. Программа разрабатывается на 5 лет, на этот период предлагаем докупить 2-3 мусоровоза за счет средств МВО, МИО или ГЧП.

      3. Наличие на мусоровозах спутниковых навигационных систем. Обеспечить доступ для МИО к спутниковым навигационным системам МВО.

      В соответствии с пунктом 4 статьи 368 ЭК РК субъекты предпринимательства, осуществляющие деятельность по транспортировке ТБО, при оказании услуг должны оборудовать транспортные средства спутниковыми навигационными системами, подключенными к информационной системе "Национальный банк данных о состоянии окружающей среды и природных ресурсов Республики Казахстан", и поддерживать эти системы постоянно в рабочем состоянии.

      В настоящее время на мусоровозах не установлены спутниковые навигационные системы.

      Согласно пункту 4 статьи 365 МИО реализуют государственную политику в области управления коммунальными отходами посредством осуществления контроля за обращением коммунальных отходов, правилами управления коммунальными отходами, а также разработки мероприятий и экономических инструментов, направленных на снижение объемов образования коммунальных.

      Для контроля работы МВО в реальном времени, данные спутниковых навигационных систем по отслеживанию движения мусоровозов должны передаваться в акимат города. То есть акиматы будут иметь доступ к приложениям (спутниковые навигационные системы). Механизм предоставления будет обсуждаться с основными МВО, также данное требование будет одним из условий при проведении конкурса на сбор и транспортировку ТБО.

      Данная мера исключить появления несанкционированных свалок, несвоевременный вывоз и пр.

      4. Заключение публичных договоров с населением на услуги по сбору и транспортировке ТБО.

      Согласно пункту 3 статьи 367 ЭК РК физические лица, проживающие в жилых домах, обязаны пользоваться централизованной системой на основании публичных договоров и оплачивать услуги согласно утвержденным тарифам.

      МИО и МВО необходимо выложить публичный договор на своих сайтах и провести работу по осведомлению населения, направить извещения.

      Работа по осведомлению населения по заключению публичного договора будет проведено в рамках Мер по повышению информированности населения.

      5. Повышение охвата сбором и транспортировкой ТБО юридических лиц.

      Охват услугами по сбору и транспортировке отходов обеспечивается за счет полного охвата услугами не только физических, но и юридических лиц.

      Поэтому необходимо проведения осведомительной работы с юридическими лицами, ИП, государственными и бюджетными организациями осуществляющих деятельность в жилых домах или отдельно стоящих зданиях, при пользовании централизованной системой сбора отходов, по заключению договоров с МВО, обслуживающими определенные МИО участки, то есть выигравшими конкурс.

      Для юридических лиц и ИП, осуществляющих деятельность в отдельно стоящих зданиях, не относящихся к централизованной системе сбора отходов, заключение договоров с МВО, которые подали уведомление о начале деятельности и включенные в реестр разрешений и уведомлений МЭГПР РК.

      Профилактическую работу по информированию юридических лиц можно организовать через региональные палаты Атамекен. У НПП "Атамекен" имеется база данных всех предприятий, могут организовать рассылку писем.

4.2. Меры по внедрению раздельного сбора отходов

      Для внедрения системы раздельного сбора необходимо выполнение следующих мер:

      1. Обеспечения установки контейнеров для раздельного сбора сухой фракции ТБО на всех КП и обеспечения раздельного вывоза вторичного сырья.

      2. Организация системы сбора и восстановления опасных составляющих коммунальных отходов.

      3. Организация специальных мест и определения специализированной компании для транспортировки КГО и строительных отходов, образующихся у населения.

      1. Обеспечения установки контейнеров для раздельного сбора сухой фракции ТБО на всех КП и обеспечения раздельного вывоза вторичного сырья.

      Согласно Требованиям к раздельному сбору отходов, приказ И.о. МЭГПР РК от 2 декабря 2021 года № 482, пункт 8 МИО обеспечивают:

      - установку необходимого количества контейнеров для раздельного сбора (не менее 2) на контейнерных площадках, что определяется исходя из численности населения, норм накопления отходов, сроков их хранения и других необходимых факторов.

      На КП как минимум отходы должны разделяться на сухую и мокрую фракции. Сухая фракция, состоит из бумаги, картона, металла, пластика и стекла. Мокрая фракция, состоит из пищевых отходов, органики, смешанных отходов и отходов по характеру и составу схожие с отходами домашних хозяйств и пр.

      При проведении анализа выявлено, что не на всех КП установлены контейнеры для сухой фракции.

      Для внедрения раздельного сбора пластика, бумаги и стекла на всех КП будут установлены контейнеры для сухой фракции.

      Каждый контейнер для раздельного сбора отходов будет промаркирован (надпись) на казахском и русском языках, включая:

      - информационную наклейку/надпись о собираемом виде (фракции) отходов;

      - данные о собственнике контейнера (наименование, телефон);

      - организации, обслуживающей контейнер.

      В случае нанесения маркировки на цветные контейнеры, она будет выполнятся контрастным цветом.

      Количество контейнеров будут рассчитаны индивидуально для каждой площадки согласно объему образования и сбора, и по результатам инвентаризации и количеству проживающих лиц.

      Согласно Требованиям к раздельному сбору отходов, приказ И.о. МЭГПР РК от 2 декабря 2021 года № 482, в пункте 5 установлено, что не смешиваются отходы, подвергнутые раздельному сбору, на всех дальнейших этапах управления отходами.

      В соответствии с Правилами управления коммунальными отходами, приказ И.о. МЭГПР РК от 28 декабря 2021 года № 508, пункт 9, установлено, если коммунальные отходы собираются раздельно, для каждой категории (фракции, вида) отходов определяется своя периодичность вывоза.

      Требования по раздельному вывозу вторичного сырья будут включены в договора с МВО.

      2. Организация системы сбора и восстановления опасных составляющих коммунальных отходов.

      Организация конкурса и определения мероприятия подрядной организации для обеспечения раздельного сбора, транспортировки и переработки опасных видов отходов: РСО, ОЭЭО, химических источников питания, аккумуляторов у населения.

      На сегодняшний день в г. Аркалык отсутствуют система сбора отходов опасных составляющих коммунальных отходов (РСО, ОЭЭО, химических источников питания, аккумуляторов) у населения.

      Данные виды отходов в общем потоке ТБО попадают на полигон, нанося огромный вред окружающей среде. Попадая на полигон, подобные отходы загрязняют почву, воду и воздух токсинами, тяжелыми металлами, стойкими органическими загрязнителями, нанося тем самым существенный вред здоровью людей и окружающей среде

      Согласно пункт 6 статьи 365 ЭК РК опасные составляющие коммунальных отходов должны собираться раздельно и передаваться на восстановление специализированным предприятиям.

      Для выполнения требований экологического законодательства акимату города необходимо организовать систему сбора опасных составляющих коммунальных отходов у населения посредством проведения конкурса (тендера) для определения подрядной организации для оказания услуг раздельного сбора, транспортировки и восстановления опасных составляющих коммунальных отходов.

      Согласно пункту 2 статьи 380 ЭК РК требования к материалам и продукции, перешедшие в категорию отходов (шины, электронное и электрическое оборудование, упаковка, бумага, отработанные масла, химические источники тока, ртутьсодержащие отходы), а также другими опасными отходами устанавливаются национальными стандартами в области управления отдельными видами отходов.

      Ртутьсодержащие отходы

      На сегодняшний день в РК действует стандарт СТ РК 1513 РСО Ресурсосбережение. Обращение с отходами на всех этапах технологического цикла. Классификация и методы переработки РСО. Основные положения (далее СТ РК РСО).

      Для организации системы сбора РСО у населения согласно требованиям СТ РК РСО МИО осуществляют:

      – контроль за установкой и обслуживанием специальных универсальных контейнеров, устанавливаемых для сбора РСО образовывавшихся у населения

      – контроль и организацию деятельности органов управления объектом кондоминиума, которые обязаны обеспечивать меры по сохранности специальных универсальных контейнеров, осуществлять взаимодействие со специализированным предприятием, обслуживающим контейнера, обеспечивать свободный доступ к ним, вести разъяснительную работу с жильцами, не допускать складирование в контейнер посторонних предметов, наклеивание на контейнер посторонних реклам, объявлений и т.д. в соответствии

      – организацию переработки ртутьсодержащих энергосберегающих ламп, находившихся в употреблении у населения путем выделения средств для приобретения работ (услуг) специализированных предприятий на реализацию комплекса мер по демеркуризации для населения и на ремонт (замену) контейнеров для РСО.

      Приобретение работ (услуг) специализированных предприятий на реализацию комплекса мер по демеркуризации для населения и на ремонт (замену) контейнеров для РСО МИО будет проводить посредством конкурса (тендера) в соответствии с ЭК РК, Главой 4 Закона Республики Казахстан "О государственных закупках" и Правилами управления коммунальными отходами, приказ и.о. МЭГПР РК от 28 декабря 2021 года № 508.

      Электронное и электрическое оборудование

      Для эффективного управления ОЭЭО действует СТ РК 3753-2021Ресурсосбережение. Обращение на всех этапах жизненного цикла с отходами электротехнического и электронного оборудования, за исключением ртутьсодержащих устройств и приборов. Требования безопасности.

      Согласно СТ РК 3753-2021 МИО должны способствовать созданию инфраструктуры, которая позволяет собственникам отходов передавать ОЭЭО производителям ЭЭО или субъектам предпринимательства в сфере управления ОЭЭО, принимая во внимание плотность населения, в том числе посредством выделения земельных участков под размещение объектов по сбору, накоплению и переработке ОЭЭО, включая контейнерные площадки и стационарные пункты приема ОЭЭО.

      МИО должны обеспечить организацию системы ремонта, восстановления ЭЭО, а также раздельного сбора и переработки ОЭЭО от собственников отходов, в том числе посредством создания передвижных пунктов приема ОЭЭО.

      МИО должны принимать меры, направленные на увеличение доли раздельного сбора ОЭЭО от населения, включая, но не ограничиваясь проведением информационных кампаний, конкурсов, лекций.

      Для организации системы сбора опасных составляющих коммунальных отходов у населения необходимо принятие следующих мер:

      - Создание стационарных или передвижных пунктов/точек сбора опасных бытовых отходов, таких как батарейки, ртутьсодержащие лампы, электронное и электрическое оборудование.

      - Обеспечение информирования населения об организованных пунктах приема отходов и пропаганды безопасного обращения с ними.

      - Укрепление сотрудничества с АО "Жасыл Даму", осуществляющим функции оператора расширенной ответственности производителя с целью покрытия части расходов на сбор и утилизацию отходов.

      Для опасных составляющих коммунальных отходов будут предусмотрены стационарные пункты приема опасных бытовых отходов, таких как батарейки, ртутьсодержащие лампы, электронное и электрическое оборудование. Пункты приема могут быть созданы в магазинах (отделах магазинов, торговых точках), осуществляющих реализацию указанных товаров. Прием батареек и ртутных ламп можно организовать на территории объединений собственников квартир.

      При определении места расположения и количества стационарных пунктов приема ламп должны учитываться их доступность и удобство для населения. Стационарные пункты сбора ртутьсодержащих ламп будут оборудованы отдельным входом, недоступным для посторонних лиц, обеспечены необходимым количеством специальных контейнеров, предназначенных для сбора ламп и иметь необходимые соответствующие заключения и разрешения.

      Внедрение раздельного сбора опасных составляющих коммунальных отходов и создание пунктов вторичного сырья позволит достичь целевой показатель по раздельному сбору.

      Раздельный сбор и восстановление опасных составляющих коммунальных отходов у юридических лиц

      Опасные оставляющие коммунальных отходов образующиеся у юридических лиц вне зависимости от вида деятельности, также должны собираться раздельно и передаваться на восстановление специализированными организациями (предприятиям) в соответствии с пунктом 6 статьи 365 ЭК РК.

      Проблема заключается в том, что на текущий момент компании сами определяют специализированные предприятия, но они не всегда соответствуют требованиям законодательства, и не обеспечивают своевременный вывоз и безопасное обращения с такими отходами.

      Для решения проблемы разработаны Требования к раздельному сбору отходов приказ и.о. МЭГПР от 2 декабря 2021 года № 482, где установлено юридические лица и индивидуальные предприниматели, осуществляющие деятельность в жилых домах или отдельно стоящих зданиях (сооружениях), при пользовании централизованной системой заключают договора на услуги по управлению опасными составляющими коммунальных отходов со специализированными организациями (предприятиями), определенными местными исполнительными органами.

      Для реализации данного требования МИО необходимо проанализировать специализированные предприятия в регионе, проверить наличие лицензии на выполнение работ и оказание услуг в области охраны окружающей среды по соответствующему подвиду деятельности согласно требованиям Закона Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях".

      МИО определяет компании, которые могут оказывать услуги по сбору, транспортировке и переработке отдельных видов опасных отходов государственным учреждениям, бюджетным организациям и другим юридическим лицам.

      Все государственные учреждения и бюджетные организации г. Аркалык должны будут заключать договора на услуги по управлению с опасными отходами с определенными акиматом компаниями. Оплату утилизирующей компании за услуги по сбору, транспортировке и переработке отходов будут производить государственные учреждения и бюджетные организации напрямую им.

      Акимат должен будет вести учет объемов образования и утилизации отходов.

      При определении потенциальных поставщиков услуг будут установлены условия в соответствии требованиями законодательства, выбранные компании должны будут предоставлять сведения в акимат по вывезенным и восстановленным отходам ежегодно.

      3. Организация специальных мест и определения специализированной компании для транспортировки КГО и строительных отходов, образующихся у населения.

      Согласно пункту 19 Требовании к раздельному сбору отходов приказ и.о. МЭГПР от 2 декабря 2021 года № 482 МИО организуют место площадью не менее 12 м2 с покрытием и ограждением для строительных и крупногабаритных отходов, образующихся у физических лиц (жителей).

      Физические и юридические лица, осуществляющие строительство или ремонт недвижимых объектов, согласно пункту 17 Требовании к раздельному сбору отходов приказ и.о. МЭГПР от 2 декабря 2021 года № 482 производят самостоятельный вывоз строительных и крупногабаритных отходов в специальные места, организованные местными исполнительными органами.

      Согласно правилам благоустройства установлено, что вывоз отходов, габариты и объемы которых превышают размеры контейнеров на контейнерных площадках, производится собственниками, либо мусоровывозящими организациями. Однако плата за вывоз КГО не включена в тариф на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение ТБО, так как это не предусмотрено в действующей методике тарифообразования.

      Для определения организации по транспортировке КГО и строительных отходов от населения МИО необходимо организовать конкурс (тендер) на сбор и вывоз КГО и строительных отходов от населения за счет местного бюджета согласно закону Республики Казахстан "О государственных закупках".

      Акиматам города будет определена организация, которая будет вывозить крупногабаритные и строительные отходы, и условия взаимодействия будут установлены технической спецификации к типовому договору. Необходимо, чтобы вывозящая компания соответствовала уведомительному порядку и входила в реестр МЭГиПР РК.

      На специально организованных местах МИО, сбор строительных отходов необходимо осуществлять, как правило, одним из следующих способов: сбор в сменные бункеры и последующий вывоз автомобилями с системой мультилифт; сбор в мешки с последующей их загрузкой в бортовой или самосвальный автомобиль; складирование отходов навалом с последующей перегрузкой в бортовой или самосвальный автомобиль.

4.3. Меры по развитию системы переработки и утилизации коммунальных отходов

      Для развития системы переработки и утилизации коммунальных отходов будут выполнены следующие мероприятия:

      1. Проведение исследований по морфологическому составу коммунальных отходов

      2. Усиление взаимодействия МИО со специализированными предприятиями по восстановлению отходов.

      3. Анализ существующих технологии по переработке пищевых, крупногабаритных и строительных отходов. Проработка вопроса сжигания не перерабатываемой фракции ТБО на цементных заводах

      1. Проведение исследований по морфологическому составу коммунальных отходов

      Исследования морфологического состава ТБО в последние годы в г. Аркалык не проводились.

      Для прогнозирования объемов образования вторичного сырья, входящего в состав коммунальных отходов с целью внедрения в г. Аркалык современных эффективных необходимых технологий по утилизации и переработке ТБО необходимо определения морфологического состава отходов.

      Определение морфологического состава проводится в соответствии с Методикой определения морфологического состава твердых бытовых отходов.

      Методика предназначена для использования государственным органом санитарно-эпидемиологического надзора, государственным органом в области охраны окружающей среды и их территориальными органами, научно-исследовательских и проектных организаций; другими организациями по планированию, управлению и осуществлению сбора, удаления, обезвреживания и утилизации коммунальных отходов.

      Результаты морфологического анализа состава отходов покажут какие виды отходов содержаться коммунальных отходах. Например, имеется ли зола и шлаки. Содержание золы и шлаков в биоразлагаемых продуктах не позволит производить компост, который будет иметь коммерческую ценность, так как продукт будет содержать тяжелые металлы.

      По результатам анализа морфологического Акимату следует рассмотреть вопрос о введении раздельного сбора золы и шлаков, других видов отходов.

      2. Усиление взаимодействия МИО со специализированными предприятиями по восстановлению отходов

      Для развития системы утилизации и переработки коммунальных отходов в г. Аркалык необходимо усиление взаимодействия со специализированными предприятиями по восстановлению отходов, которые осуществляют деятельность на территории г. Аркалык.

      Переработка отходов развивается там, где есть содействие МИО инициативам бизнеса по раздельному сбору и переработки ТБО.

      Будут проведены различные встречи, круглые столы по взаимодействию МИО и бизнеса, и других заинтересованных сторон для обсуждения предложении в сфере управления отходами, установки пунктов приема вторичного сырья и контейнеров, для привлечения инвестиции и создания мощностей по переработке и утилизации раздельно собранного вторичного сырья, КГО и строительных отходов, биоразлагаемых отходов, опасных составляющих коммунальных отходов.

      Во многих городах РК, где работают сортировочные линии, извлечение вторичного сырья в МСК составляет не более 10%. Полученное вторичное сырье загрязненное и по стоимости ниже, чем раздельно собранные отходы. Поэтому необходимо сортировать смешанные отходы в МСК, но по мере развития системы раздельного сбора на линиях МСК производить глубокую сортировку вторичного сырья.

      При внедрении раздельного сбора и сортировки вторичного сырья необходимо исходить из возможности переработки данного вторичного сырья в регионе, в Казахстане или в соседних странах.

      Для увеличения доли переработки отходов необходимо раздельно собранные фракции перерабатывать на существующих специализированных предприятиях в г. Аркалык, при отсутствии направлять в другие регионы или страны.

      В последующем предлагается организовать и рассмотреть возможности переработки полученного сырья до готовой продукции.

      Установки для переработки в настоящее время предлагаются поставщиками из стран СНГ в широком ассортименте и по приемлемым ценам. Необходимо проведения исследований по существующим технологиям в мире.

      3. Анализ существующих технологии по переработке отдельных видов коммунальных отходов.

      Во многих городах РК, где работают сортировочные линии, извлечение вторичного сырья в МСК составляет не более 10%. Полученное вторичное сырье загрязненное и по стоимости ниже, чем раздельно собранные отходы.

      Поэтому необходимо сортировать смешанные отходы в МСК, но по мере развития системы раздельного сбора на линиях МСК производить глубокую сортировку вторичного сырья.

      При внедрении раздельного сбора и сортировки вторичного сырья необходимо исходить из возможности переработки данного вторичного сырья в регионе, в Казахстане или в соседних странах.

      Для увеличения доли переработки отходов необходимо раздельно собранные фракции перерабатывать на существующих специализированных предприятиях в регионе, при отсутствии направлять в другие регионы или страны.

      В последующем предлагается организовать и рассмотреть возможности переработки полученного сырья до готовой продукции.

      Установки для переработки в настоящее время предлагаются поставщиками из стран СНГ в широком ассортименте и по приемлемым ценам. Необходимо проведения исследований по существующим технологиям в мире.

      Вторичное сырье (бумага, картон, пластик, стекло и др.) будут передаваться на специализированные предприятия для дальнейшей переработки и производства готовой продукции.

      Восстановление отходов бумаги и картона осуществляется физическими, химическими и другими способами для производства новых изделий (бумаги и картона, эковаты, строительных материалов).

      Восстановление отходов пластика осуществляются специализированными организациями с применением технологий и оборудования, которые обеспечивают экологическую безопасность технологических процессов;

      Восстановление отходов стеклянной тары осуществляется с условием соблюдения требований безопасности для окружающей среды:

      подготовка отходов стеклянной тары для повторного использования (сортировка, мойка, обработка);

      механическими и термическими методами с производством новой продукции (стекловата, стеклянная тара, стекловолокно, плитки и другие);

      Из неперерабатываемой части ТБО можно получить твердое топливо из отходов (RDF). Данный вид топлива необходимо применять на цементных заводах и ТЭЦ с целью минимизации захоронения ТБО.

      Пищевые отходы

      Отдельно собранные биологически разлагаемые фракции ТБО, в основном пищевые и органические отходы необходимо перерабатывать аэробным или анаэробным методом.

      На сегодняшний день существуют различные технологии утилизации и переработки органических отходов, в числе которых: получение биогаза, компостирование и другие.

      К естественному методу разложения ТБО относится компостирование. Компостирование представляет собой технологию переработки отходов, которая основана на их естественном биоразложении. По этой причине компостирование широко применяется для переработки отходов, имеющих органическое происхождение. Сегодня существуют технологии компостирования как пищевых отходов, так и для неразделенного потока.

      Компостирование органических отходов может происходить как непосредственно в домашних хозяйствах, так и централизованно. Непосредственно в домашних хозяйствах компостирование происходит либо просто в компостных ямах, либо с применением специальных компостирующих аппаратов. При централизованном компостировании потребители обеспечивают раздельный сбор органики, которая затем вывозится на специально оборудованные площадки, где и происходит закладка компоста. Впоследствии такой компост используют для нужд сельского хозяйства и при рекультивации старого полигона.

      В организациях и учреждениях (например, в школах), где образуется достаточно большое количество биоразлагаемых отходов и имеется подсобное хозяйство, компостирование может производиться в индивидуальном порядке.

      Крупногабаритные и строительные отходы

      Из неопасных крупногабаритных отходов на пунктах сбора необходимо извлекать опасные фракции, затем направлять в специализированные организации на переработку и/или утилизацию.

      Строительные отходы, следует сортировать с извлечением вторичного сырья и опасных компонентов отхода на месте их сбора.

      Отдельно следует сортировать: древесину; бумагу и картон; металл (раздельно черные и цветные металлы); минеральные отходы (камень, строительный камень и кирпич, штукатурка, бетон, гипс, листовое стекло и т.д.); железобетонные и бетонные детали.

      Для переработки крупногабаритных строительных отходов используются дробильно-сортировочные комплексы.

      К опасным строительным отходам относятся: 1) отходы, содержащие асбест – шифер или этернит, асбестоцементные плиты, асбестоцементные трубы, изоляционные материалы и т.п.; 2) отходы красок, лаков, клеев, смол, в том числе содержавшая их пустая тара и материалы, пропитанные названными отходами и т.п.; 3) отходы, содержащие нефтепродукты - толь, пропитанные изоляционные материалы, содержащий смолы асфальт и т.п.; 4) загрязненная почва. Опасные строительные отходы собираются отдельно и передаются в специализированные компании на дальнейшую переработку и/или утилизацию.

      Захоронение коммунальных отходов после сортировки, которые не подлежат дальнейшей переработке, осуществляется на старом полигоне ТБО до строительства нового полигона в 2025 году.

4.4. Меры по обеспечению безопасного захоронения коммунальных отходов

      Для решения поставленной задачи необходимо выполнение следующих мероприятий:

      - Выявление несанкционированных свалок

      Выявление свалок

      Основой мерой по предотвращению образования новых свалок является 100% охват населения, ЮЛ и ИП г. Аркалык услугами по сбору и транспортировке отходов к 2030 году.

      Для решения проблем с несанкционированными свалками необходимо проведение тщательного аудита по всем большим свалкам ТБО зафиксированные "НК "Қазақстан Ғарыш Сапары"и определение мер по их рекультивации.

      Существующая общепринятая методика обезвреживания свалки, включает следующие этапы: определение степени опасности свалки; оценка альтернативных вариантов; разработка технологии обезвреживания и рекультивации.

      Технические решения по рекультивации несанкционированных свалок принимаются в зависимости от функционального назначения и использования территории после рекультивации.

4.5. Меры по повышению информированности населения по обращению с коммунальными отходами и усиление взаимодействия всех заинтересованных сторон.

      Для эффективного функционирования Программы важны осведомленность и поддержка населения. Повышение осведомленности общественности – это долгосрочный процесс, который необходимо проводить на постоянной основе.

      Акимату совместно МВО, НПО необходимо разработать План информационной работы с общественностью по обращению с коммунальными отходами.

      Акимат будет играть ключевую роль в повышении осведомленности населения, распространении информации и поддержке инициатив по предотвращению отходов, а также создании соответствующих условий.

      В План информационной работы необходимо включить:

      - Публикации в местных газетах;

      В местных газетах и журналах предлагается разместить статьи, направленные на ознакомление общественности о проблеме, связанной с управлением отходами, и с требованиями, по правильному обращению с отходами.

      - Проведение экологических акций совместно с МВО.

      Рекомендуется работниками специализированных организаций по сбору и вывозу ТБО периодически проводить экологические акции, разъясняющие порядок сортировки отходов на дому и раздельное складирование в контейнеры для пластика, стекла, картон и отходы бумаги. Подобные акции обычно проводят как во дворах, где уже установлены контейнеры для раздельного сбора, так и в тех местах, где их еще нет. При этом ведутся детальные разъяснения жителям о негативных последствиях воздействия ТБО, находящихся в смешанном состоянии на полигоне, на окружающую среду и необходимости внедрении раздельного сбора отходов. Хороший эффект дает также распространение среди населения красочных листовок с разъяснениями о внедряемой системе сортировки отходов.

      В План информационной работы также включить следующие мероприятия:

      - Создание, размещение и распространение социальной рекламы, направленной на привлечение внимания общественности к проблеме ТБО

      - Организация ознакомительных визитов на полигоны для школьников и студентов

      - Информационные материалы о вторичном использовании материальных ресурсов для распространения в школах, среди широкой общественности;

      - Разработка брошюр о домашнем компостировании пищевых отходов;

      Первоочередное внимание будет сосредоточено на ключевых группах заинтересованной общественности:

      - население (работающее и неработающее (домохозяйки, пенсионеры, дети);

      - учителя, волонтеры, группы активистов и негосударственные организации.

      - юридические лица

4.6. Меры по улучшению административного управления коммунальными отходами

      Для улучшения административного управления коммунальными отходами в городе предлагаем следующие меры:

      1. Определение субъектов по сбору и транспортировке ТБО посредством проведения конкурса (тендера) и установление требований согласно экологическому законодательству.

      2. Распределение города на оптимальные участки и установление порядка оказания услуг субъектами по сбору и транспортировке ТБО.

      3. Предоставление доступа к сведениям о регистрации населения для МВО без передачи персональных данных

      4. Создание единого расчетно-финансового центра для всех коммунальных услуг.

      5. Своевременный и экономически обоснованный пересмотр, индексация тарифов на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение ТБО

      1. Определение субъектов по сбору, транспортировке и захоронению ТБО посредством проведения конкурса (тендера) и установление требований согласно экологическому законодательству.

      Согласно п.4. ст. 367 ЭК РК и п.4 Правил управления коммунальными отходами централизованная система сбора ТБО организовывается МИО посредством проведения конкурса (тендера) по определению участников рынка ТБО в соответствии с Главой 4 Закона РК "О государственных закупках".

      Глава 4 Закона РК "О государственных закупках" устанавливает осуществление государственных закупок способом конкурса. Конкурсная документация организатора государственных закупок (МИО) должна содержать, в том числе проект договора о государственных закупках товаров, работ или услуг, который является типовым. В Приложениях к Договору указывается объем, условия оказания услуг/выполнения работ, техническая спецификация.

      Требования к субъектам осуществляющим сбор и транспортировку коммунальных отходов, которые можно включить в техническую спецификацию представлены в Приложении 2 к Программе.

      Сбором и транспортировкой ТБО должны заниматься специализированные предприятия, деятельность которых в первую очередь должна соответствовать требованиям экологического законодательства РК.

      Одно из основных требований при выборе МВО - присутствие компании по сбору и вывозу ТБО в реестре МЭГиПР РК, то есть подача уведомления о начале осуществления деятельности. Субъекты предпринимательства, осуществляющие деятельность по сбору, сортировке и транспортировке неопасных отходов, обязаны подать уведомление о начале деятельности в МЭГиПР РК согласно Закону РК "О разрешениях и уведомлениях". МВО которые не соответствуют уведомительному порядку, не будут допущены к конкурсу и не смогут оказывать услуги по сбору и вывозу ТБО. Так как осуществление деятельности по сбору, сортировке и транспортировке неопасных отходов без подачи уведомления в МЭГиПР РК запрещается.

      Если субъекты предпринимательства оказывают работу по переработке, обезвреживанию, утилизации и уничтожению опасных отходов, то они обязаны получить лицензию на выполнение работ по соответствующему подвиду деятельности согласно требованиям Закона Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях".

      На обращение с медицинскими отходами, РСО, опасными ОЭЭО, то специализированные организации должны иметь Лицензию.

      Для повышения качества услуг по сбору и вывозу ТБО необходимо заключение долгосрочных контрактов на управление коммунальными отходами на конкурентной основе. Долгосрочные контракты позволять субъектам по сбору и вывозу ТБО вкладывать собственные средства в развитие компаний. По результатам долгосрочных контрактов можно увидеть и оценить результаты выполненных работ. Рассмотреть варианты заключения контрактов минимум на 5 лет.

      2. Распределение города на оптимальные участки и установление порядка оказания услуг субъектами по сбору и вывозу ТБО населению.

      Вывоз ТБО с контейнерных площадок осуществляется мусоровывозящими организациями в сроки, согласно утвержденному графику, установленному ГУ "Отделом жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта и автомобильных дорог. Графики вывешиваются на контейнерных площадках по сбору ТБО.

      Для минимизации затрат на транспортировку коммунальных отходов будет приниматься минимальная частота вывоза отходов, соответствующая при этом установленным санитарным и природоохранным требованиям.

      При установлении частоты вывоза следует принимать во внимание объемы образования коммунальных отходов, их морфологический состав, тип и количество применяемых для сбора контейнеров (при сборе посредством контейнеров).

      Сроки хранения отходов в контейнерах при температуре 0оС и ниже – не более трех суток, при плюсовой температуре - не более суток.

      Замена и установка новых контейнеров проводится в зависимости от объемов и специфики собираемых отходов и сроков их хранения.

      Если коммунальные отходы собираются раздельно, для каждой категории (фракции, вида) отходов определяется своя периодичность вывоза.

      Запрещается смешивание отходов, подвергнутых раздельному сбору, на всех дальнейших этапах управления отходами.

      Отходы пластика, бумаги и картона транспортируются всеми видами транспорта. Отходы стеклянной тары транспортируются любыми видами транспорта с принятием мер, направленных на исключение повреждения. При транспортировке, погрузке и выгрузке отходов стеклянной тары следует принимать меры, обеспечивающие их сохранность, защиту от механических воздействий.

      3. Предоставление доступа к сведениям о регистрации населения для МВО без передачи персональных данных

      Для повышения собираемости тарифа на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение ТБО и своевременной оплаты населением планируется усиление взаимодействие Акимата со специализированными организациями в отношении доступа к сведениям о регистрации населения.

      При регистрации граждан по месту жительства, временного пребывания (проживания) сведения о новом адресе регистрации передаются в режиме реального времени из информационной системы МВД в Государственную базу данных "Физические лица" (администратор – МЮ РК), которая является эталонным банком данных и доступ к которой обеспечен всем государственным и местным исполнительным органам (акиматы) РК.

      В рамках данной интеграции акимат будут предоставлять МВО сведения о количестве зарегистрированных граждан по адресу в обезличенном виде (без передачи персональных данных), что позволит корректно начислять платежи за сбор, вывоз, переработку и захоронение ТБО.

      4. Создание единого расчетно-финансового центра с абонентским номером для всех коммунальных услуг.

      На сегодняшний день в г. Аркалык отсутствует единая система по выставлению счетов для населения. Специализированные субъекты по сбору и вывозу сами составляют квитанции и занимаются сбором средств с населения, и сами пытаются, решит вопросы абонентской задолженности.

      Создание единого расчетно-финансового центра для всех коммунальных услуг, что увеличит прозрачность и повысит собираемость средств.

      5. Своевременный и экономически обоснованный пересмотр, индексация тарифов на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение ТБО

      Новый тариф (337,13 и 330 тенге) для г. Аркалык действует с 1 октября 2022 года считается средним по РК.

      В целом, тариф по Казахстану варьируется от 84 до 550 тенге. Самые высокие тарифы в городах Алматы (553 тенге) и Кокшетау (500 тенге). Самые низкие тарифы в городах Тараз (84 тенге), Туркестан (105 тенге), Жезказган (110 тенге), Шымкент (171 тенге) и Актобе (180 тенге).

      В законодательных актах РК не регламентированы сроки пересмотра и утверждения тарифов. Поэтому во многих городах и населенных пунктах тариф не пересматривается по 5-7 лет. Вследствие чего экономическое состояние МВО ухудшается с каждым, компании работают в убыток, нет возможности повышения заработной платы сотрудникам и т.д. Такой риск существует и для г. Аркалык.

      Поэтому предлагаем в Программу включить меру по своевременному и экономически обоснованному пересмотру, индексация и утверждение тарифов с учетом современных реалий и инфляционных процессов в стране и городе.

      Своевременный пересмотр тарифов позволит сбалансировать деятельность специализированных организаций и предъявлять соответствующие требования к качеству их деятельности.

5. ПЛАН МЕРОПРИЯТИЙ ПО РЕАЛИЗАЦИИ ПРОГРАММЫ

      Для достижения целей и выполнения задач разработан ПЛАН мероприятий по реализации Программы, который приведен в Приложении 3.

      План мероприятий сгруппирован по задачам и показателями, указаны сроки и ответственные исполнители. План мероприятий обеспечивает комплексный подход и координацию работ всех ответственных исполнителей Программы с целью достижения ожидаемых результатов.

      Мероприятия по строительству, включая разработку типовой технической и проектной документации, включенные в Программу, должны предусматривать использование наилучших доступных техник, обеспечивающих энергосбережение и повышение энергетической эффективности деятельности в сфере управления коммунальными отходами,

      Корректировка Плана мероприятий осуществляется по мере необходимости, при наличии обоснованных предложений по результатам мониторинга. По результатам мониторинга, в случае обнаружившейся невозможности достижения поставленных целей, задач и целевых показателей определяются иные мероприятия, и принимаются меры по выявленным проблемным вопросам.

      По результатам мониторинга Отдел ЖКХ выносит решения, нацеленные на:

      1) повышение эффективности реализации запланированных мероприятий (определению иных мероприятий) в целях достижения установленных целей и задач Программ;

      2) принятие мер по выявленным проблемным вопросам.

      Отдел ЖКХ, как заказчик Программы осуществляет следующие функции:

      1) формирует и обеспечивает единый централизованный комплексный подход к решению задач в сфере управления коммунальными отходами на территории г. Аркалык, координируя действия всех исполнителей Программы;

      2) взаимодействует с Акиматом Костанайской области по финансовым затратам на реализацию Программы за счет бюджетных средств.

      3) осуществляет взаимодействие с субъектами по сбору и вывозу коммунальных отходов, государственными учреждениями, социальными объектами, юридическими лицами, индивидуальными предпринимателями, физическими лицами по вопросам реализации мероприятий Программы;

      4) осуществляет мониторинг реализации мероприятий Программы, выносит результаты мониторинга для обсуждения на заседаниях Общественного совета;

      5) осуществляет корректировку мероприятий, целевых показателей, затрат на реализацию мероприятий Программы, в том числе на основании поступивших предложений с обоснованием необходимости внесения соответствующих изменений в Программу;

      6) участвует в проверках хода реализации мероприятий Программы;

      7) размещает Программу, а также информацию о ходе реализации мероприятий Программы на официальном сайте акимата г. Аркалык.

      Исполнителями Программы являются: Акимат области, Акимат города; субъект по сбору, вывозу, восстановлению и захоронению коммунальных отходов: государственные учреждения, социальные объекты, юридические лица, индивидуальные предприниматели, НПО и пр. заинтересованные стороны.

6. МОНИТОРИНГ РЕАЛИЗАЦИИ ПРОГРАММЫ

      Контроль за реализацией Программы по управлению коммунальными отходами осуществляется руководством ГУ Отдела ЖКХ г. Аркалык.

      Мониторинг Программы осуществляется путем формирования отчета о реализации Программы. В отчете излагается описание реализованных мероприятий, достигнутые результаты, фактические объемы финансовых средств, направленных на их реализацию, а также причины невыполнения мероприятий и отсутствия результатов, запланированных на отчетный период.

      Мониторинг Программы будет осуществляться один раз в год по итогам предыдущего года.

      Программа и отчеты по ее реализации будут доступны общественности путем размещения на сайте акимата г. Аркалык.

7. НЕОБХОДИМЫЕ РЕСУРСЫ

      Финансирование Программы и мероприятий может быть за счет:

      - государственного и местного бюджета,

      - частных инвестиций,

      - средства РОП,

      - средства международных финансовых организаций,

      - кредитов банков второго уровня и других источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан.

      Финансовые затраты на реализацию представленной Программы и выполнение намеченных природоохранных мероприятий планируется осуществлять согласно статье 29 ЭК РК за счет бюджетных средств. Данный механизм позволяет использовать средства в объеме не менее суммы платы за негативное воздействие на окружающую среду, поступивших в местный бюджет в течение трех лет, предшествовавших году разработки и утверждения данного плана мероприятий.

      Предлагаемые мероприятия по реализации Программы планируется включить в План мероприятий по охране окружающей среды Костанайской области, которая разрабатывается Акиматом области на трехлетнюю перспективу, исходя из типового перечня мероприятий по охране окружающей среды, предусмотренного приложением 4 к ЭК РК.

      К мероприятиям по обращению с отходами относятся:

      -внедрение технологий по сбору, транспортировке, обезвреживанию, использованию и переработке любых видов отходов, в том числе бесхозяйных;

      - строительство, реконструкция заводов, цехов и производств, приобретение и эксплуатация установок:

      полигонов для складирования любых видов отходов;

      по сбору, транспортировке, переработке, сортировке, утилизации и захоронению отходов;

      по сбору и переработке вторичных материальных ресурсов;

      по получению сырья или готовой продукции, связанных с извлечением полезных компонентов из отходов (переработкой хвостов обогащения, вскрышных и вмещающих пород, золошлаков, металлургических шлаков, техногенных минеральных образований);

      - реконструкция, модернизация оборудования и технологических процессов, направленных на минимизацию объемов образования и размещения отходов;

8. ОЖИДАЕМЫЙ СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКИЙ ЭФФЕКТ

      Реализация Программы улучшит экологическую ситуацию г. Аркалык и повысит целевые показатели города и деятельности МИО в сфере управления коммунальными отходами.

      В процессе реализации Программы в области оптимизации системы управления коммунальными отходами будут реализованы следующие меры:

      - Улучшение административного управления коммунальными отходами в городе в соответствие требованиям законодательства РК;

      - 100% охват сбором и вывозом коммунальных отходов;

      - Внедрение раздельного сбора у источника образования;

      - Строительства мусоросортировочного комплекса;

      - Развития переработки органических, крупногабаритных и строительных отходов;

      - Увеличение уровня осведомленности и культуры населения о правильном обращении с коммунальными отходами.

      Таким образом, реализация комплекса мероприятий в рамках настоящей Программы повысит качество предоставляемых услуг в сфере обращения с коммунальными отходами в г. Аркалык, увеличит количество сбора, сортировки и переработки ТБО и позволит минимизировать негативное влияние отходов на окружающую среду, соответственно повысит целевые показатели города.

      В целом, Программа будет способствовать существенному улучшению качества и условий жизни граждан г. Аркалык.

  Приложение 1

Методика определения показателей Программы по управлению коммунальными отходами города Аркалык на 2024-2028 годы

Наименование целевого показателя

Периодичность и сроки формирования целевых показателей

Обоснование

Описание методики расчетов

1

Охват населения сбором и вывозом ТБО

По истечению одного года с момента утверждения Программы.

Показатель соответствует Концепции по переходу РК к зеленой экономике и необходим для определения доли населения, имеющей доступ к услугам по сбору и вывозу ТБО.

Показатель формируется путем деления количества жителей, с которыми всеми мусоровывозящими организациями, обслуживающими город, заключены договора, на общее количество населения города, выражая результат в процентах.
При переходе на публичные договора показатель можно получить путем деления количества абонентов (количество человек) согласно выставленным счетам на общее количество населения города.

2

Охват раздельным сбором (населения или города):
- по фракциям
- отдельным опасным видам отходов (медицинских и ртутьсодержащих, ОЭЭО)

По истечению одного года с момента утверждения Программы

Показатель соответствует Национальному проекту "Жасыл Казахстан".

Показатель формируется путем деления количества раздельно собранной сухой фракции ТБО (пластик, картон и отходы бумаги, стекло, металлические банки) в тоннах на обще количество образования ТБО (коммунальных отходов) в тоннах, выражая результат в процентах.
Показатель по отдельным опасным видам отходов также формируется путем деления количества раздельно собранных опасных отходов (РСО, ОЭЭО и медицинские), на общий расчетный объем образования опасных отходов исходя из морфологического состава ТБО , выражая результат в процентах.

3

Доля переработки и утилизации ТБО (от объема образования)

По истечению одного года с момента утверждения Программы.

Показатель соответствует Концепции по переходу РК к "зеленой" экономике и Национального проекта "Жасыл Казахстан".

Показатель получают путем деления количества всех переработанных и вторично использованных твердых бытовых отходов города (включая опасные составляющие коммунальных отходов), в том числе раздельно собранных отходов, отсортированных на МСК или полигоне и вторичных ресурсов, направленных на экспорт, на общее количество всех образовавшихся ТБО (коммунальных отходов) в городе, выражая результат в процентах.

4

Закрытие и рекультивация полигона ТБО в соответствии с экологическим требованиям

По истечению одного года с момента утверждения Программы.

Показатель соответствует Концепции по переходу РК к зеленой экономике

Показатель предполагает количество объектов, по которым завершены работы по рекультивации и ликвидации.

5

Уровень удовлетворенности населения услугами по сбору и вывозу ТБО (опрос)

По истечению одного года с момента утверждения Программы.

Показатель соответствует Национальному плану развития Республики Казахстан до 2025 года

Показатель получают в результате проведения ежегодного социологического опроса (онлайн или офлайн) населения об удовлетворенности населения услугами по сбору и вывозу ТБО в городе.

  Приложение 2

Требования к субъектам предпринимательства, осуществляющим деятельность по сбору, сортировке и транспортировке неопасных отходов согласно экологическому законодательству

      1. Требования для осуществления деятельности по сбору, сортировке и транспортировке неопасных отходов

      Субъекты предпринимательства, планирующие или осуществляющие предпринимательскую деятельность по сбору, сортировке и транспортировке неопасных отходов (далее - МВО), обязаны подать уведомление о начале деятельности в МЭГиПР РК в порядке, установленном Законом РК "О разрешениях и уведомлениях". После подачи уведомления и принятия его уполномоченным органом, МВО включают в электронный реестр разрешений и уведомлений МЭГПиР РК. Осуществление деятельности по сбору, сортировке и транспортировке неопасных отходов без уведомления запрещается.

      2. Требования к транспортным средствам

      Субъекты предпринимательства, осуществляющие деятельность по транспортировке ТБО должны:

      использовать специально оборудованные транспортные средства, предназначенные для транспортировки ТБО;

      оборудовать транспортные средства спутниковыми навигационными системами, подключенными к требуемой ЭК РК информационной системе, и поддерживать эти системы постоянно в рабочем состоянии;

      обеспечить регулярное прохождение технического обслуживания транспортных средств, поддержание давления в шинах на рекомендуемом уровне, а также регулярное обслуживание оборудования для прессования отходов.

      Требования к транспортировке ТБО, окраске, снабжению специальными отличительными знаками и оборудованию транспортных средств, а также к погрузочно-разгрузочным работам устанавливаются национальными стандартами Республики Казахстан, включенными в перечень, утвержденный уполномоченным органом в области охраны окружающей среды. Однако указанные стандарты еще не приняты в РК.

      3. Заключение договоров

      Субъекты предпринимательства, осуществляющие деятельность по сбору и вывозу ТБО должны заключать договоры с собственниками твердых бытовых отходов, а при централизованной системе публичные договоры с населением.

      Субъекты предпринимательства, осуществляющие сбор и транспортировку ТБО должны иметь договор с МСК при доставке на сортировочный комплекс, а при доставке к субъектам предпринимательства, осуществляющим восстановление твердых бытовых отходов, договор с ними.

      Вывоз отходов непосредственно на полигон захоронения ТБО производится в случае отсутствия субъектов предпринимательства, осуществляющих восстановление ТБО, или недостаточности производственной мощности у таких субъектов в данном населенном пункте, за исключением отходов, указанных в статье 351 ЭК РК, в том числе отходов пластика, макулатуры, стеклянной тары, РСО, ОЭЭО, строительных и пищевых отходов. При вывозе коммунальных отходов на полигон необходимо наличие договора с полигоном ТБО (ЭК РК).

      4. Общие требования при осуществлении вывоза ТБО

      Вывоз ТБО с контейнерных площадок осуществляется мусоровывозящими организациями в сроки, согласно утвержденному графику, установленному отделом жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта и автомобильных дорог. Графики вывешиваются на контейнерных площадках по сбору ТБО.

      При установлении графика и частоты вывоза следует принимать во внимание объемы образования коммунальных отходов, их морфологический состав, тип и количество применяемых для сбора контейнеров (при сборе посредством контейнеров). Маршруты движения транспортных средств разрабатываются с учетом минимизации расстояний и задержек в пути.

      Для минимизации затрат на транспортировку коммунальных отходов необходимо принимать минимальную частоту вывоза отходов, соответствующую при этом срокам хранения. Сроки хранения отходов в контейнерах при температуре 0оС и ниже – не более трех суток, при плюсовой температуре – не более суток.

      Лица, осуществляющие операции по сбору отходов, обязаны обеспечить раздельный сбор отходов в соответствии с требованиями Экологического кодекса.

      Если коммунальные отходы собираются раздельно, для каждой категории (фракции, вида) отходов определяется своя периодичность вывоза.

      Персонал, задействованный при сборе коммунальных отходов, должны пройти инструктаж, и обучение по безопасному обращению с контейнерами и коммунальными отходами, а также по правильной эксплуатации оборудования для сбора коммунальных отходов.

      Персонал должен быть обеспечен средствами индивидуальной защиты (перчатки, специализированная одежда, защитные очки, обувь, и при необходимости респираторы) в соответствии с требованиями по охране труда.

      При транспортировании коммунальных отходов не допускается их уплотнение сверх предельно допустимого значения уплотнения, установленного договором на оказание услуг по сбору и транспортировке коммунальных отходов.

  Приложение 3

План мероприятий по реализации программы управления коммунальными отходами г. Аркалык на 2024-2028 годы

№ п/п

Наименование мероприятия

Форма завершения

Срок исполнения

Ответственные за исполнение

Источники финансирования

1

2

3

4

5

6

Цель - Организация рациональной и экологически безопасной системы управления коммунальными отходами в соответствии с требованиями экологического законодательства Республики Казахстан.

Задача 1. Модернизация инфраструктуры по управлению коммунальными отходами

Показатель 1. Охват населения сбором и вывозом ТБО

1.1

Инвентаризация всех контейнерных площадок. Определение потребности в ремонте площадок, замене и доукомплектовании контейнерами.

Отчет

2024

Акимат города

Не требуется

1.2

Доукомплектование парка контейнеров, регулярное обновление. 40 шт. ежегодно. 60000 тенге 1 контейнер.

Отчет

Ежегодно

Акимат города, МВО

Средства МВО. 2,4 млн. тенге ежегодно

1.3

Обновление парка мусоровозов для обеспечения своевременного вывоза ТБО (в количестве 2-3 ед.). 45 млн. 1 ед.

Отчет

2028

Акимат города, МВО

Средства МВО. 90 млн. тенге

1.4

Наличие на мусоровозах спутниковых навигационных систем. Обеспечение доступа для МИО к спутниковым навигационным системам МВО. 50000 тенге 1 ед.

Отчет

2024

Акимат города, МВО

Средства МВО. 100000 тенге

1.5

Переход на заключение публичных договоров с населением по услугам вывоза ТБО.

Информация

2024

Акимат города, МВО

Не требуется

1.6

Профилактическая работа с ЮЛ и ИП, осуществляющие деятельность в жилых домах или отдельно стоящих зданиях, при пользовании централизованной системой по обязательному заключению договора на транспортировку ТБО, со специализированными организациями, определенными МИО по результатам конкурса (тендера).

Отчет, информационные письма направлены во все организации

2024

Акимат города, МВО, НПП Атамекен

Не требуется

Задача 2. Внедрение раздельного сбора

Показатель 2. Охват раздельным сбором
- по фракциям сухая и мокрая;
- отдельным опасным видам отходов (ртутьсодержащих, электронной и бытовой техники, медицинских)

2.1

Обеспечения установки контейнеров для раздельного сбора сухой фракции ТБО на всех КП и обеспечения раздельного вывоза вторичного сырья

Отчет

2024

Акимат города, МВО

Средства МВО

2.2

Организация конкурса и определения мероприятия подрядной организации для обеспечения раздельного сбора, транспортировки и переработки опасных видов отходов: РСО, ОЭЭО, химических источников питания, аккумуляторов у населения.

Итоги конкурса, подрядные компании определены

2024

Акимат города

Местный бюджет, в рамках Плана мероприятий по ООС

2.3

Организация стационарных пунктов/точек сбора опасных бытовых отходов от населения, таких как батарейки, ртутьсодержащие лампы, электронное и электрическое оборудование, медицинские отходы в общественных местах (торговые центры, отделения почты, центры обслуживания населения и пр.)

Отчет, пункты приема установлены

2024-2028

Акимат города, подрядная организация

Местный бюджет, в рамках Плана мероприятий по ООС

2.4

Анализ специализированных предприятий по сбору, транспортировке и восстановления опасных составляющих коммунальных отходов, которые соответствуют требованиям законодательства в Аркалык.

Отчет

2024

Акимат города

Не требуется

2.5

Определение списка специализированных компании, которые могут оказывать услуги по сбору, транспортировке и переработке отдельных видов опасных отходов для государственных учреждений, бюджетных организации и другим юридическим лицам.

Отчет

2024

Акимат города

Не требуется

2.6

Организация специальных мест для сбора и вывоза строительных и крупногабаритных отходов, образующихся у физических лиц (жителей).

Отчет

2024

Акимат города

Не требуется

2.7

Профилактическая работа с КСК, управляющими компаниями домов, ОСИ по раздельному сбору уличного смета, уличных и садовых отходов, установка отдельного контейнера. Организация вывоза на места сбора биоразлагаемых отходов.

Отчет

2024

Акимат города, МВО, КСК

Не требуется

2.8

Профилактическая работа с городскими учреждениями социальной сферы (школы, детские сады, ВУЗы и пр.), предприятиями, малым и средним бизнесом по вопросу необходимости внедрения раздельного сбора вторичного сырья (пластика, бумаги и картона, стекла и пр.) для дальнейшей передачи на переработку специализированным предприятиям.

Отчет

2024

Акимат города, Региональная палата Атамекен

Не требуется

2.9

Организация мероприятий по определению подрядной организации для раздельного сбора пищевых отходов с городских учреждений социальной сферы (школы, детские сады, ВУЗы и пр.), предприятий, малого и среднего бизнеса сферы общественного питания с целью осуществления сбора и переработки пищевых и других органических отходов

Отчет

2026-2028

Акимат города

Не требуется

2.10

Определение специальных мест для сбора биоразлагаемых (пищевых отходов)

Отчет

2026-2028

Акимат города

Не требуется

3. Задача 3. Развитие системы переработки и утилизации коммунальных отходов

Показатель 3. Доля переработки и утилизации:
- ТБО (от объема образования)

3.1

Проведение исследований по морфологическому составу коммунальных отходов

Отчет

2024-2025

Акимат города

Местный бюджет, в рамках Плана мероприятий по ООС

3.2

Усиление взаимодействия МИО со специализированными предприятиями по восстановлению отходов.

Отчет

2024

Акимат Костанайской области, города, специализированные предприятия

Не требуется

3.3

Анализ существующих технологии по восстановлению отдельных видов коммунальных отходов.

Отчет

2024-2028

Акимат города

Не требуется

3.4

Подготовка всей необходимой документации и передача МСК в доверительное управление для дальнейшей эксплуатации.

акт-ввода в эксплуатация, Договор передачи

2024

Акимат города

Не требуется

Задача 4. Обеспечение безопасного захоронения коммунальных отходов

Показатель 4. Закрытие и рекультивация полигона ТБО в соответствии с экологическими требованиями

4.1

Разработка унифицированной процедуры приема отходов на полигон на основе их классификации

Утвержденная процедура

2026

Оператор полигона

Не требуется

4.2

Выявление и ликвидация несанкционированных свалок (стихийных навалов) коммунальных и строительных отходов в г. Аркалык

Отчеты

2024

Акимат Костанайской области, Акимат города,

Местный бюджет

Задача 5. Повышение осведомленности общественности по управлению отходами

Показатель 5. Уровень удовлетворенности населения услугами по сбору и вывозу ТБО

5.1

Создание, размещение и распространение социальной рекламы, направленной на привлечение внимания общественности к проблеме ТБО

Отчеты

2024-2028

Акимат области, Акимат города, районные акиматы, МВО, НПО

Местный бюджет

5.2

Обеспечение информирования населения об организованных пунктах приема отходов и пропаганды безопасного обращения с ними путем распространения информации в социальных сетях, на сайте акимата, навигационных системах

Отчеты

2024-2028

Акимат города, районные акиматы, МВО, НПО

Не требуется

5.3

Разработка и реализация плана информационной работы по обращению с ТБО организациями образования, включающего регулярную работу с учениками, педагогическим составом и техническим персоналом

Информация о разработке плана и отчеты о его реализации в районные акиматы

2024-2028

Акимат города, районные акиматы, МВО, НПО

Не требуется

5.4

Публикации в местных газетах о способах безопасного обращения с отходами

Информация

2024-2028

Акимат города, районные акиматы МВО

Местный бюджет, в рамках Плана мероприятий по ООС

5.5

Подготовка информационных материалов о вторичном использовании материальных ресурсов для распространения в школах, колледжах, ВУЗах и пр.

Отчет

2024-2028

Акимат города, районные акиматы, МВО, НПО

Местный бюджет, в рамках Плана мероприятий по ООС

5.6

Распространение брошюр о компостировании пищевых отходов

Отчет

2024-2028

Акимат города, районные акиматы, МВО, НПО

Местный бюджет, в рамках Плана мероприятий по ООС

5.7

Ознакомительные визиты на полигон ТБО и МСК (после запуска) для школьников и студентов (как минимум, 10 экскурсий в год)

Отчет, визиты

2024-2028

Акимат города, районные акиматы, МВО, НПО

Местный бюджет, в рамках Плана мероприятий по ООС

5.8

Экологические акции в школах, ВУЗах, разъясняющие порядок сортировки отходов на дому и раздельное складирование в контейнеры для пластика, стекла и макулатуры

Отчет, акции

2024-2028

Акимат города, районные акиматы, МВО, НПО

Местный бюджет, в рамках, средства МВО

5.9

Проведение ежегодного социологического опроса в целях оценки уровня удовлетворенности населения экологическим качеством жизни

Отчет, опрос

2024-2028

Акимат города, районные акиматы, МВО, НПО

Не требуется

5.10

Создание волонтерских клубов в школах с целью пропаганды и общественного контроля за деятельностью обращением с отходами в городе

Отчет

2024-2028

Акимат города, районные акиматы, МВО, НПО

Не требуется

6

Задача 6. Улучшение административного управления коммунальными отходами
Все показатели.

6.1

Определение участников рынка ТБО, осуществляющих сбор и транспортировку ТБО посредством проведения конкурса (тендера) и установление требований согласно экологическому законодательству.

Отчет

2024

Акимат города

Не требуется

6.2

Предоставление доступа к сведениям о регистрации населения для МВО без передачи персональных данных

Отчет

2024

Акимат города

Не требуется

6.3

Создание единого расчетно-финансового центра с абонентским номером для всех коммунальных услуг.

Отчет, ЕРЦ имеется

2024

Акимат Костанайской области, Акимат города, МВО

Местный бюджет в рамках Плана мероприятий по ООС, средства МВО, полигона

6.4

Своевременный и экономически обоснованный пересмотр, индексация тарифов на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение ТБО

Информация

2025-2026

Акимат города, Маслихат, МВО

Не требуется

      *Объемы финансирования из местного бюджета будут уточняться при формировании Плана мероприятий по ООС по Костанайской области

Арқалық қаласы бойынша коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламаны бекіту туралы

Қостанай облысы Арқалық қаласы мәслихатының 2024 жылғы 29 ақпандағы № 88 шешімі

      Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 365-бабы 3-тармағының 1) тармақшасына, "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" Қазақстан Республикасының Заңының 6-бабы 1-тармағының 15) тармақшасына және Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің м.а. 2021 жылғы 9 тамыздағы № 318 "Қалдықтарды басқару бағдарламасын әзірлеу қағидаларын бекіту туралы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 23917 болып тіркелген бұйрығымен бекітілген) бұйрығына сәйкес, Арқалық қалалық мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ:

      1. Осы шешімнің қосымшасына сәйкес 2024-2028 жылдарға арналған Арқалық қаласы бойынша коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламасы бекітілсін.

      2. Осы шешім алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Мәслихат төрағасы Г. Елтебаева

  Арқалық
  қалалық мәслихатының
  2024 жылғы 29 ақпандағы
  № 88 шешімімен
  бекітілген

2024-2028 жылдарға арналған Арқалық қаласы бойынша коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламасы

      Мазмұны

     


     


      Терминдер мен анықтамалар

      Биологиялық ыдырайтын қалдықтар - анаэробты немесе аэробты ыдырауға ұшырауы мүмкін қалдықтар, соның ішінде бақша және саябақ қалдықтары, сондай-ақ тамақ өнеркәсібінің қалдықтарымен салыстырылатын тамақ қалдықтары, макулатура.

      Коммуналдық қалдықтар –тұтыну қалдықтары, оның ішінде:

      1) аралас қалдықтар және бөлек жиналған тұрмыстық қалдықтар, оның ішінде қағаз және картон, шыны, металдар, пластмассалар, органикалық қалдықтар, ағаш, тоқыма бұйымдары, қаптамалар, электр және электрондық жабдықтардың, батареялар мен аккумуляторлардың қалдықтары;

      2) егер мұндай қалдықтар табиғаты мен құрамы бойынша тұрмыстық қалдықтарға ұқсас болса, аралас қалдықтар және басқа көздерден бөлек жиналған қалдықтар.

      Көлемді қалдықтар – тұтынушылық қасиеттерін жоғалтқан және көлеміне байланысты мамандандырылған көліктерде тасымалдау мүмкіндігін жоққа шығаратын тұтыну және шаруашылық қызмет қалдықтары (тұрмыстық техника, жиһаз және т.б.).

      Электрондық және электр жабдықтарының қалдықтары – оның құрамдас бөліктерін, бөлшектерін, бөлшектерін қоса алғанда, қалдық, жарамсыз немесе ескірген электрондық және электр жабдықтары ретінде жіктеледі.

      Тамақ қалдықтары - тамақ өнімдерін өндіру және тұтыну нәтижесінде пайда болатын тамақ өнеркәсібінің қалдықтарымен салыстырылатын қалдықтар.

      Құрылыс қалдықтары - ғимараттарды, құрылыстарды, өнеркәсіптік объектілерді, жолдарды, инженерлік желілерді және басқа коммуникацияларды бұзу, бөлшектеу, реконструкциялау, жөндеу (соның ішінде күрделі) немесе салу кезінде пайда болатын қалдықтар.

      Тұрмыстық қатты қалдықтар - қатты түрдегі коммуналдық қалдықтар.

БАҒДАРЛАМА ПАСПОРТЫ

Атауы

Арқалық қаласы бойынша коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламасы

Жасау негізі

Қазақстан Республикасының 2021 жылғы 2 қаңтардағы № 400-VI ҚРЗ Кодексі

Бағдарламаны әзірлеуге жауапты мемлекеттік орган

"Арқалық қаласы әкімдігінің тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары және тұрғын үй инспекциясы бөлімі" мемлекеттік мекемесі

Негізгі әзірлеуші

ТОО "JustEco"

Бағдарламаның мақсаты

Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының талаптарына сәйкес коммуналдық қалдықтарды басқарудың ұтымды және экологиялық таза жүйесін ұйымдастыру.

Бағдарламаның мақсаттары

1. Коммуналдық қалдықтарды басқару инфрақұрылымын жаңғырту
2. Бөлек жинақты енгізу
3. Коммуналдық қалдықтарды өңдеу және кәдеге жарату жүйесін әзірлеу
4. Коммуналдық қалдықтарды қауіпсіз орналастыруды қамтамасыз ету
5. Қалдықтарды басқару мәселелері бойынша халықтың хабардарлығын арттыру
6. Қаладағы коммуналдық қалдықтарды әкімшілік басқаруды жетілдіру

Күтілетін нәтижелер

Арқалық қаласындағы коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесі жетілдірілді
Тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау және шығаруды қамту ұлғайтылды
Жеке сұрыптау енгізілді
Коммуналдық қалдықтарды жинау және шығару инфрақұрылымы жаңартылды (контейнерлер, контейнер алаңдары, қоқыс машиналары, ҚСК)
Қалдықтарды кәдеге жарату және қайта өңдеу үлесінің артуы
Көмуге жіберілетін қалдықтардың көлемінің қысқартылуы
Қала тұрғындарының қалдықтарды басқару туралы хабардар болуын жақсарту.

Қаржыландыру көлемі

Қаржыландыру көлемі тиісті кезеңде Арқалық қаласында коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы іс-шараларды қаржыландыру үшін жергілікті атқарушы органдарға берілген бюджет қаражатының көлеміне байланысты айқындалады.

Бағдарламаны жүзеге асырушылар

Қостанай облысының әкімдігі, қала әкімдігі; Коммуналдық қалдықтарды жинау, шығару, кәдеге жарату және кәдеге жарату жөніндегі субъектілер; Мемлекеттік мекемелер, әлеуметтік нысандар, заңды тұлғалар, жеке кәсіпкерлер, ҮЕҰ, халық және басқа да мүдделі тұлғалар.

Кезең

5 жыл: 2024-2028 жж

КІРІСПЕ

      Арқалық қаласы – Қостанай облысындағы аудандық маңызы бар қала. 2023 жылғы 1 қарашадағы жағдай бойынша облыс халқының саны 830,3 мың адамды құрады, оның ішінде 517,1 мың адам (62,3%) – қала тұрғындары, 313,2 мың адам (37,7%) – ауыл тұрғындары. Арқалық қаласының халқы - 38 436 адам.

      Осы Коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасы (бұдан әрі – Бағдарлама) Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің (бұдан әрі – ҚР ЕК) 365-бабына сәйкес әзірленген. Бағдарлама ұлттық стратегиялық, бағдарламалық және тұжырымдамалық құжаттардың басымдықтарын, сондай-ақ халықаралық тәжірибені ескере отырып әзірленді.

      Бағдарламаны әзірлеу барысында Арқалық қаласының коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеудің ағымдағы жағдайына талдау жүргізілді, проблемалар анықталды және қоршаған ортаны қорғау заңнамасына сәйкес коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесін жетілдіруге бағытталған іс-шаралар кешені әзірленді.

      Бағдарламаны іске асыру Арқалық қаласында коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесін жетілдіруге, атап айтқанда, коммуналдық қалдықтарды бөлек жинау, тасымалдау, қайта өңдеу жүйесін дамытуға, қалдықтарды кәдеге жарату және кәдеге жарату үлесін арттыруға әкеледі, кәдеге жарату үшін жіберілетін қалдықтардың көлемін қысқарту және қалдықтарды басқару туралы халықтың хабардарлығын арттыру. Бағдарламаны іске асыру Арқалық қаласы мен Қостанай облысында коммуналдық қалдықтардың қоршаған ортаға теріс әсерін барынша азайтуға және Қазақстан Республикасының коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы ұлттық көрсеткіштеріне қол жеткізуге мүмкіндік береді.

1. АРҚАЛЫҚ ҚАЛАСЫНДАҒЫ КОММУНАЛДЫҚ ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУ ЖАҒДАЙЫНА ТАЛДАУ

1.1. Қала жағдайының жалпы сипаттамасы

      Қала әкімшілігіне (қала әкімдігіне) қарасты ауылдық елді мекендермен бірге қаланың жер көлемі 15587 км² құрайды.

      Қала құрамына 18 ауылдық елді мекен кіреді, оның ішінде:

      18 ауыл: Аққошқар, Ангарское, Ашутасты, Восточное, Екідин, Жаңақала, Лехтал, Көктау, Матросово, Мирное, Молодежное, Үштөбе, Фурманово, Целинное, Қайыңды, Қызылжұлдыз, Алуа, Родина.

      4 ауылдық округі: Қайыңды (Қайыңды, Қызылжұлдыз және Алуа ауылдары), Молодежный (Молодежное және Матросово ауылдары), Ашутасты (Ашутасты және Аққошқар ауылдары) және Родинский (Родина және Мирное ауылдары).

      1. Аққошқар ауылы. Қостанай облысы. 2023 ж. мәліметіне сәйкес ауылда 147 адам тұрды.

      2. Аңғар ауылы. Қостанай облысы. 2023 ж. мәліметіне сәйкес ауылда 270 адам тұрды.

      3. Ашутасты ауылы. Қостанай облысы. 2023 ж. мәліметіне сәйкес ауылда 1550 адам тұрды.

      4. Восточный ауылы. Қостанай облысы. 2023 ж. мәліметіне сәйкес ауылда 952 адам тұрды.

      5. Екідің ауылы. Қостанай облысы. 2023 ж. мәліметіне сәйкес ауылда 257 адам тұрды.

      6. Әбдіғапар Хан ауылы. Қостанай облысы. 2023 ж. мәліметіне сәйкес ауылда 276 адам тұрды.

      7. Жалғызтал ауылы. Қостанай облысы. 2023 ж. мәліметіне сәйкес ауылда 252 адам тұрды.

      8. Коктау ауылы. Қостанай облысы. 2023 ж. мәліметіне сәйкес ауылда 215 адам тұрды.

      9. Матросов ауылы. Қостанай облысы. 2023 ж. мәліметіне сәйкес ауылда 95 адам тұрды.

      10. Мирное ауылы. Қостанай облысы. 2023 ж. мәліметіне сәйкес ауылда 50 адам тұрды.

      11. Молодожный ауылы Қостанай облысы. 2023 ж. мәліметіне сәйкес ауылда 219 адам тұрды.

      12. Үштөбе ауылы Қостанай облысы. 2023 ж. мәліметіне сәйкес ауылда 280 адам тұрды.

      13. Фурманов ауылы. Қостанай облысы. 2023 ж. мәліметіне сәйкес ауылда 1444 адам тұрды.

      14. Целинное ауылы. Қостанай облысы. 2023 ж. мәліметіне сәйкес ауылда 230 адам тұрды.

      15. Қайыңды ауылы. Қостанай облысы. 2023 ж. мәліметіне сәйкес ауылда 162 адам тұрды.

      16. Алуа ауылы. Қостанай облысы. 2023 ж. мәліметіне сәйкес ауылда 25 адам тұратын.

      17. Родина ауылы, Қостанай облысы. 2023 ж. мәліметіне сәйкес ауылда 2813 адам тұрды.

      18. Қызылжұлдыз ауылы. Қостанай облысы. 2023 ж. мәліметіне сәйкес ауылда 180 адам тұратын.

      Қалдық деректеріне шолу

      Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігінің (бұдан әрі – ҚР ЭГТРМ) деректері бойынша Қазақстанда жыл сайын 4,5-5 млн қатты тұрмыстық қалдықтар (бұдан әрі – ҚТҚ) түзіледі. Ұлттық статистика бюросының мәліметі бойынша, жыл сайын коммуналдық қалдықтарды жинау және шығару 3,5-4,0 млн тоннаны құрайды.

      Қазақстан Республикасы Экономикалық даму министрлігінің 2021 жылға арналған мәліметтері бойынша республика бойынша тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау және шығару бойынша қызметтердің 82%-ы қамтамасыз етілген. Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық бөлімінің мәліметі бойынша, 2022 жылға Арқалық қаласы бойынша тұрғындарды қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау және шығарумен қамту 75 пайызды құрайды.

      Статистикалық мәліметтерге сүйенсек, Арқалық қаласында жылына орта есеппен 10-12 мың тонна тұрмыстық қалдықтар пайда болады.

      Арқалық қаласындағы тұрмыстық қалдықтардың пайда болу көздеріне жеке шаруашылықтар, көпқабатты үйлер, әкімшілік ғимараттар, коммерциялық кәсіпорындар, кәсіпкерлік орталықтар, өнеркәсіптік кәсіпорындар мен қоғамдық ұйымдар, мемлекеттік мекемелер, балабақшалар, мектептер, ауруханалар, ауылшаруашылық құрылымдары, сауда мекемелері, базарлар және т.б. коммуналдық қалдықтар пайда болатын орындар.

      2023 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша Арқалық қаласында 19 қалдық полигоны, оның ішінде 1 қатты тұрмыстық қалдықтар полигоны (жер пайдалану құқығы тіркеумен "Тазарту-Арқалық" ЖШС-не берілген) және 18 ауылдық полигон бар. (бекітілмеген, иесіз).

      Арқалық қаласындағы полигондарды басқару бойынша негізгі оператор "Тазарту-Арқалық" ЖШС болып табылады. Бұл кәсіпорынның қызмет түрі қауіпті емес қалдықтарды жинау болып табылады.

      Кесте 1. Коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы инфрақұрылымның жай-күйі туралы жалпы ақпарат


Көрсеткіштер

Өлшем бірлігі


Саны





2020

2021

2022

1

Қоқыстарды тасымалдауға арналған арнайы техника т.к.:


6

8

8


Камаз қоқыс таситын көлік

бірлік

2

2

2


Камаз самосвалы

бірлік

1

2

2


Тиегіш MTЗ 82 (кун)

бірлік

1


1


Сантехник

бірлік

1

1

1


ЗИЛ (жер сыпырғыш)

бірлік

1



2

Жыл сайынғы коммуналдық қалдықтарды кәдеге жарату

тонна

10100

12888,93

10856,97

3

Жабдықталған жаттығу алаңдары

бірлік

1

1

1

4

Жабдықталмаған полигондар (қоршаусыз, жарықтандырусыз, қалдық газдарды жоюсыз)

бірлік

17

17

17

      Қостанай облысында 2022 жылдың қорытындысы бойынша өңдеу және кәдеге жарату үлесі 18,2%-ды құрады, бұл 2021 жылдың сәйкес деңгейінен (17,7%) 0,5%-ға жоғары, бірақ республикалық көрсеткіштен (24%) төмен.

      Арқалық қаласында коммуналдық қалдықтарды қайта өңдеу деңгейі шамамен 2%-ды құрайды. Коммуналдық қалдықтарды қайта өңдеу пайызының төмен болуының себебі – қажетті шикізаттың тұрақты көлемінің болмауына байланысты рентабельділік. Халықтың төмен тығыздығы және ауылдар арасындағы үлкен қашықтық қайталама шикізатты өңдеу кезінде рентабельділіктің артуына ықпал етпейді.

      2023 жылы ғарыштық мониторинг шеңберінде Қостанай облысында 358 полигон анықталды, оның тек 94 пайызы (336 полигон) жойылды. Арқалық қаласында қыста өздігінен қоқыс үйінділері қалыптасады. Спонтанды қоқыстарды жою көктемде және жазда болады. 2022 жылға қарай барлық табиғи полигондар жойылды.

      2-кесте. Арқалық қаласында 2020-2022 жылдарға арналған коммуналдық қалдықтарды/ҚТҚ жинау (генерациялау), қайта өңдеу және кәдеге жарату.

Атауы

Бірлік өлшемдері

Жылдар

2020

2021

2022

1

Жинау (пайда болу)

1.1

Арқалық

тонна

10100

12888,93

10856,97

2

Қайта өңдеу

2.1

Арқалық, оның ішінде

тонна

-

-

-

3

Көму

3.1

Арқалық

тонна

10100

12888,93

10856,97

      Ұлттық статистика бюросының мәліметі бойынша, қайта өңдеуге бөлек жиналған және сұрыпталған қалдықтар жатады, кейін олар өңдеу үшін үшінші тұлғаларға берілді.

      Ұлттық статистика бюросының мәліметі бойынша, соңғы екі жылда пайда болған коммуналдық қалдықтардың 98 пайызы қатты тұрмыстық қалдықтар полигонына жіберілсе, тек 1-2 пайызы ғана қалпына келтіру үшін бөгде ұйымдарға жіберілген.

      Қатты тұрмыстық қалдықтардың морфологиялық құрамы

      Әдістемеге сәйкес қатты тұрмыстық қалдықтардың морфологиялық құрамы келесі жіктеуге жатады: тамақ қалдықтары (көкөністер, жемістер және т.б.); қағаз және картон; полимерлер (пластик, пластмасса); шыны; қара металдар; түсті металдар; тоқыма; ағаш; қауіпті қалдықтар (батареялар, құрғақ және электролиттік аккумуляторлар, еріткіштерге арналған ыдыстар, бояулар, сынап шамдары, телевизиялық сурет түтіктері және т.б.); сүйектер, былғары, резеңке; құрамдас бөліктерді (ұсақ құрылыс қалдықтары, тастар, көше қоқыстары және т.б.) алып тастағаннан кейін коммуналдық қалдықтардың қалдығы және т.б.

      МЦЗТ зерттеуіне сәйкес (2020 ж.), республика бойынша қатты тұрмыстық қалдықтардың морфологиялық құрамының орташа көрсеткіштері келесідей: тамақ қалдықтары (37,2), пластмасса (16,2%), макулатура (11,1%) (1-сурет). Бұл ретте маңызды бөлігі (11%) құрамдас бөліктерді (ұсақ құрылыс қалдықтары, тастар, көше қалдықтары және т.б.) алып тастағаннан кейін коммуналдық қалдықтардың қалдығы ретінде жіктеледі.

      Осы зерттеуге сәйкес, көптеген қалаларда коммуналдық қалдықтардың негізгі үлесін биологиялық ыдырайтын (тамақ) қалдықтары құрайды.

      Арқалық қаласында соңғы жылдары қатты тұрмыстық қалдықтардың морфологиялық құрамын зерттеу жұмыстары жүргізілмеген. Арқалық қаласындағы коммуналдық қалдықтардың морфологиялық құрамын зерттеу қажет.

      Коммуналдық қалдықтарды қалыптастыру және жинақтау нормалары мен тарифтері

      Арқалық қаласы бойынша коммуналдық қалдықтардың түзілуі мен жинақталуының нормативтері Арқалық қаласы мәслихатының 2022 жылғы 6 қыркүйектегі № 140 шешімімен қабылданды.

      Кесте 3. Арқалық қаласы бойынша қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау және шығару тарифі

Атауы

Есеп бірлігі

Айлық құны (теңге)

жеке тұлғаларға, абаттандырылған үй шаруашылықтарына

1 тұрғын

330

абаттандырылмаған үй шаруашылықтарындағы жеке тұлғалар үшін

1 тұрғын

337,13

Бірлікке жылдық тариф (көлем)

1 м3

2140,51

      Жалпы, Қазақстанда тариф 84 теңгеден 550 теңгеге дейін өзгереді. Ең жоғары тарифтер Алматы (553 теңге) және Көкшетау (500 теңге) қалаларында. Ең төменгі көрсеткіш Тараз (84 теңге), Түркістан (105 теңге), Жезқазған (110 теңге), Шымкент (171 теңге) және Ақтөбе (180 теңге) қалаларында.

      Арқалық қаласы бойынша қабылданған тариф Қазақстан Республикасы бойынша орташа болып саналады.

1.2. Қалдықтарды басқарудың қолданыстағы жүйесін бағалау

      1.2.1 Жинау, жинақтау және бөлек жинау

      Арқалық қаласында коммуналдық қалдықтарды жинау және жинақтау контейнерлік алаңдарда орналасқан контейнерлерде жүзеге асырылады.

      Мемлекеттік мекемелердің, әлеуметтік нысандардың, жеке және коммерциялық кәсіпорындардың жеке ғимараттарда өздерінің контейнерлері болуы және коммуналдық қалдықтарды жинау және шығару бойынша келісім-шарттар жасауы мүмкін, кесте келісімге сәйкес белгіленеді. Жалғыз талап – коммуналдық қалдықтарды жинауға және шығаруға жауапты субъектілер Қазақстан Республикасы Экономикалық даму және сауда министрлігінің реестріне енгізілуі тиіс.

      Егер заңды тұлғалар тұрғын үйлерде орналасса және олар ортақ контейнер алаңын пайдаланса. Бұл ретте мұндай ұйымдар осы сайтқа қызмет көрсететін ұйыммен конкурс нәтижелері бойынша, яғни әкімдіктер айқындайтын шарттар жасасуы тиіс. Алайда заңды тұлғалар тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау және шығару бойынша келісім-шарт жасаса бермейді.

      Жинаудың төмен қамтылуы және шығару қалада рұқсатсыз қоқыс тастауға әкеледі. Тек халықпен ғана емес, заңды тұлғалармен де жұмысты күшейту қажет.

      Кесте 4. Контейнер алаңдары мен контейнерлер туралы ақпарат

Атауы

Контейнер алаңдары (КА), бөліктер

Контейнерлер, бөліктер

Ескерту

Барлығы Арқалық қ. Олардың ішінен:

137

402


"Тазарту-Арқалық" ЖШС

137

402

35% жаңартуды қажет етеді

      Қала бойынша барлығы 137 контейнерлік алаң бар. Басқару пультін жөндеумен қала әкімдігі айналысады.

      Контейнерлер коммуналдық қалдықтарды жинайтын және шығаратын кәсіпкерлік субъектілеріне, "Тазарту-Арқалық" ЖШС-не тиесілі. Контейнерлерді және басқа да қажетті инфрақұрылымдарды жөндеу, ауыстыру, сатып алуды мамандандырылған компаниялар өз қаражаты есебінен жүзеге асырады. Бүгінгі таңда аталған субъектілердің ақпараты бойынша контейнерлік парктің 35 пайызы жаңартуды қажет етеді.

      Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексіне сәйкес (365-бап, 4-тармақ, 10-тармақ) қаланың жергілікті атқарушы органы жинау, тасымалдау, сұрыптау, қалпына келтіру жұмыстарымен айналысатын кәсіпкерлік субъектілері үшін қажетті инфрақұрылымды құруды және пайдалануды қамтамасыз етеді және қалдықтарды кәдеге жарату. Алайда бұл норма әкімдік тарапынан орындалмай отыр. ҚШМ барлық қажетті құрал-жабдықтарды, контейнерлерді және қоқыс шығаратын көліктерді өз қаражатына сатып алады.

      Бөлек жинақ

      Қайта өңдеуге болатын материалдарды бөлек жинау үшін ландшафты сектордағы кейбір КА контейнерлермен жабдықталған: ПЭТ бөтелкелері мен макулатураға арналған торлар/контейнерлер. Контейнерлер мен қоқыс тасымалдайтын көліктерді қалалық әкімдік қоқыс жинайтын компанияларға сенімгерлік басқаруға берді.

      Кейбір бақылау орындарында орнатылған ПЭТ бөтелкелері мен макулатураға арналған торлар/контейнерлер "Тазарту-Арқалық" ЖШС-не тиесілі. Торлар мен ыдыстар біркелкі емес, олардың күйі мен таңбалары әртүрлі.

      Абаттандырылмаған секторда қоқыс бөлінбейді, өйткені бөлек жинауға арналған контейнерлер жоқ.

      Бөлек жиналған қайталама шикізат қалпына келтіру үшін қайта өңдеу пункттеріне немесе мамандандырылған қайта өңдеу компанияларына сатылады.

      Бізде заңды тұлғалар үшін бөлек жинақты енгізу туралы ақпарат жоқ. Бірақ Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексіне (321-баптың 2-тармағы) сәйкес 2021 жылдан бастап қалдықтарды жинау жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын тұлғалар осы Кодекстің талаптарына сәйкес қалдықтардың бөлек жиналуын қамтамасыз етуге міндетті екені белгіленген. Яғни, ҚШМ бөлек жинауды ұйымдастыруы керек.

      Жалпы, контейнерлік орындарды тексеру барысында тұрғындардың аралас күйдегі қалдықтарды бөлек жинауға арналған контейнерлерде сақтайтыны және сұрыпталмайтыны анықталды. Бөлек жинау туралы халықпен түсіндіру жұмыстарын күшейту қажет.

      Арқалық қаласына іссапар барысында нормативтік құжаттама талаптарына сәйкестігін бағалау мақсатында контейнерлік алаңшалар (КА) тексерілді. Нәтижелердің талдауы көрсетілген 1-қосымша.

      Бақылау пунктінде жүргізілген талдау нәтижелері бойынша мыналар анықталды:

      - Кейбір бақылау-өткізу бекеттері тозығы жеткен, бір жағында ғана қоршаулар бар, т.б.

      - КА қатты жабынның сызаттар мен жарықтар бар, бұл инфильтрацияның топыраққа енуіне мүмкіндік береді.

      - Бақылау пунктінде аралас қалдықтарды сақтау үшін ескі, тот басқан, ойық ыдыстар (0,75 м3) пайдаланылады.

      - Кейбір бақылау-өткізу пункттерінде қайталама шикізатты бөлек жинауға арналған контейнерлер жоқ.

      - Бақылау пунктінің айналасында құрылыс қалдықтарын, ҮГҚ және ЭЭЖҚ, шиналар, көшелер мен аулалардағы қалдықтарды рұқсатсыз сақтау бар.

      Жөндеуді қажет ететін учаскелердің нақты санын анықтау үшін барлық КА түгендеу жүргізу және учаскелерді қайталама шикізатты бөлек жинауға арналған контейнерлермен қамтамасыз ету ұсынылады.

      1.2.2 Тасымалдау

      Арқалық қаласы бойынша коммуналдық қалдықтарды жинау және шығару кәсіпорындарының саны 1 кәсіпорынды құрады.

      Тұрғындардан коммуналдық қалдықтарды шығару абаттандыру ережелеріне сәйкес жоспарлы және тұрақты негізде жүзеге асырылады.

      Қаладағы коммуналдық қалдықтарды жинау және шығару бойынша негізгі шаруашылық субъектісі "Тазарту-Арқалық" ЖШС болып табылады. Бұл ретте "Тазарту-Арқалық" ЖШС абаттандырылғын да, абаттандырылмаған да тұрғындарға, заңды тұлғаларға да қызмет көрсетеді.

      "Тазарту-Арқалық" ЖШС базасы, жөндеу шеберханалары, көліктері бар. Қоқыс таситын көліктер GPS трекерлерімен жабдықталмаған.

      ҚР ЭК (337-бап) сәйкес, қалдықтарды жинау, сұрыптау және тасымалдау, қауіпті емес қалдықтарды қалпына келтіру және жою жөніндегі кәсіпкерлік қызметті жоспарлайтын немесе жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілері ҚР ЭГТРМ қызметтің басталғаны туралы хабарламаны ұсынуы тиіс.

      Қауіпсіз қалдықтарды жинау, сұрыптау және тасымалдау жөніндегі қызметті жүзеге асырудың басталғаны туралы хабарламаны ұсынған Қазақстан Республикасының ЭГТРМ кәсіпкерлік субъектілерінің тізіміне "Тазарту-Арқалық" ЖШС кіреді.

      Кесте 5. Тұрғындардан коммуналдық қалдықтарды жинау және шығару бойынша кәсіпорындар туралы мәліметтер

КО жинау және әкету бойынша субъектілер

"Тазарту-Арқалық" ЖШС

Нарық үлесі (болжалды)

100 %

23.10.2022 ЭГТРМ тізілімінде бар болуы

Бар

Жүргізілген іс-шаралар

Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау және шығару, қайта өңделетін материалдарды жинау және полигонды пайдалану

Абоненттер саны (адам)

абаттандырылған қор– 20 000 жеке тұлға

абаттандырылмаған қор –
5000 жеке тұлға

      4-кестеде келтірілген мәліметтерге сәйкес, 2023 жылғы 1 қазандағы жағдай бойынша есептеулер Арқалық қаласында ресми түрде тұратын 38 мың адамның 25 мыңға жуығын қамтиды. Қалған 13 мыңы тұрмыстық қатты қалдықтарды жинап, шығарғаны үшін ақша төлемейді. Бұл ҚШК пәтерлер мен үйлерде тұратын тұрғындардың нақты санын білмейтіндігімен байланысты, өйткені ҚШК тұрғылықты жері бойынша тіркелген азаматтардың саны туралы өзекті ақпаратқа қол жеткізе алмайды. Осыған байланысты қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға және шығаруға шот-фактуралар жиі қате жазылады, себебі Тариф бір тұрғынға есептеледі.

      Абоненттік қарыз мәселесі де бар. Яғни, қамтылған 25 мың адамның 70 пайызы ғана төлейді. Өйткені, қалдықтарды жинаумен айналысатын мекеме өкілдерінің мәліметі бойынша, Арқалық қаласында тұрмыстық қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау және шығару қызметтеріне ақы төлеу бойынша қарыз шамамен 30%-ды құрайды.

      Бұл мәселені шешу үшін 2021 жылдан бастап Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексіне (365-бап, 4-тармақ, 13-тармақ) сәйкес, жергілікті атқарушы органдардың құзыретіне коммуналдық қалдықтарды жинаумен айналысатын ұйымдарға қолжетімділікті қамтамасыз ету кіреді, тұрғылықты жері бойынша тіркелген азаматтардың санын анықтау мақсатында халықты тіркеу туралы мәліметтер. Осылайша, Арқалық қаласындағы қатты тұрмыстық қалдықтарды жинайтын және шығаратын субъектілерге олардың қызметтері үшін дұрыс есеп айырысуы үшін халықты тіркеу туралы ақпаратқа қолжетімділікті қамтамасыз ету қажет.

      Бүгінде Арқалық қаласында тұрғындар үшін бірыңғай есепшот жүйесі жоқ. Жинау және шығару бойынша мамандандырылған субъектілер өздері қолхат жасап, халықтан ақша жинап, жазылымдық қарыз мәселелерін өздері шешуге тырысады.

      Барлық мемлекеттік қызметтер бойынша бірыңғай есеп айырысу-қаржы орталығын құруды қарастыру қажет, бұл қаражаттың ашықтығы мен жиналуын арттырады.

      ҚР ЭК (367-бап, 3-тармақ) бойынша тұрғын үйлерде тұратын жеке тұлғалар мемлекеттік шарттар негізінде орталықтандырылған жүйені пайдалануға және бекітілген тарифтер бойынша қызметтерге ақы төлеуге міндетті. Халықпен жинау және әкетуге жеке шарттар жасасу тәжірибесін қайта қарап, жария шарт жасасуға көшу қажет. ЖАМ және ҚШМ жария келісімді өз веб-сайттарында орналастырып, халықты ақпараттандыру жұмыстарын жүргізуі қажет.

      1.2.3 Сұрыптау, өңдеу

      Қалдықтарды сұрыптау желісі

      Қалада қоқыс сұрыптайтын желі жоқ. Қалдықтарды сұрыптау желілерін енгізудің орындылығы мен экономикалық тиімділігін одан әрі зерделеу қажет.

      Полигонда сұрыптау

      Қазіргі уақытта контейнерлердегі қалдықтар қолданыстағы қатты тұрмыстық қалдықтар полигонына тасымалданады, онда қалдықтар қолмен сұрыпталады. Полигон "Тазарту-Арқалық" ЖШС-нда сенімгерлік басқаруда.

      Қара металл сынықтары, түсті металдар (негізінен алюминий консервілері), ПЭТ бөтелкелер, картон, қағаз қалдықтары және автокөлік дөңгелектері қолмен сұрыпталады. Сұрыптаудан кейін қайта өңделетін заттар бумаларға престеледі және делдалдарға сатуға дайындалады. Бұл делдалдар қайталама шикізатты Алматы, Қостанай және Астана қалаларында орналасқан мамандандырылған өңдеушілерге сатады.

      Аралас қатты тұрмыстық қалдықтардың басым бөлігі сұрыптаусыз (98%) кәдеге жаратылады. Полигонда өте аз ғана бөлігі сұрыпталады, шамамен 1-2%.

      Қайта өңдеу

      Бөлек жинау кезінде жиналған, сондай-ақ сұрыптау сызығына түскен қайта өңделетін материалдар одан әрі қолмен сұрыпталады, дестелерге престеледі және сату үшін сақталады.

      Арқалық қаласының аумағында өңдеуші кәсіпорын жоқ. Барлық жиналған қалдықтар делдалдық кәсіпорындарға беріледі.

      Өңдеу зауыттарында пластмасса жуылады, қажетті фракцияға дейін ұсақталады және иілгіштер алынады.

      1.2.4 Көму

      Арқалық қаласында 1 полигон және 18 заңсыз полигон бар, оның ішінде 1 бірлік (5,26%) экологиялық және санитарлық талаптар мен нормаларға сәйкес келеді.

      Бүгінде қалалық тұрмыстық қалдықтар қаладағы жалғыз қатты тұрмыстық қалдықтар полигонында көміліп жатыр. Қалалық қоқыс алаңына бөлінген жер көлемі 10,438 гектарды құрайды. Полигон "Тазарту-Арқалық" ЖШС меншігі болып табылады. Пайдалануға берілген жылы – 2004 жылдың тамызы. Есепті пайдалану мерзімі – 50 жыл. ҚТҚ полигоны Арқалық қаласында орналасқан, қатты тұрмыстық қалдықтар полигонын ұйымдастыру үшін Арқалық қаласының әкімдігі тұрақты жер пайдалануға ескі қатты тұрмыстық қалдықтар карьерін бөлді. Жер учаскесін беру мерзімін ұзарту туралы Қаулы – 07.07.2020 № 241. Сыйымдылығы – 500 000 тонна.

      Экологиялық рұқсат 2027 жылдың соңына дейін жарамды.

1.3. Қалдықтардың жекелеген түрлерін басқару жүйесін талдау

      Коммуналдық қалдықтардың қауіпті компоненттері

      Құрамында сынап бар шамдардың қалдықтары

      Арқалық қаласында құрамында сынап бар шамдар (бұдан әрі – СБШ) және жеке тұлғалар өндіретін қуат көздерінен қалдықтарды жинауға арналған 10 контейнер бар. Жыл сайын әкімдік ашық сатып алуды пайдалана отырып, СБШ әкетуге келісім-шарттар жасайды.

      "Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру туралы" Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 13 қаңтардағы № 541-IV Заңына сәйкес республикалық маңызы бар қалалардың, астаналардың жергілікті атқарушы органдары және аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) жергілікті атқарушы органдары) халық пайдаланған құрамында сынап бар энергия үнемдейтін шамдарды кәдеге жаратуды ұйымдастыруға жауапты.

      Заңды тұлғалар шығарған құрамында сынап бар шамдардың қалдықтарын арнайы компаниялар келісім-шарт негізінде кәдеге жаратуы тиіс.

      Бүгінгі күні Арқалық қаласында құрамында сынап бар шамдарды кәдеге жарату бойынша қызметтер жергілікті кәсіпорындармен көрсетілмеген.

      Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықта Арқалық қаласы бойынша СБШ қалыптасу, жинау және өңдеу көлемі туралы деректер жоқ.

      Тұрғындар үшін СБШ жинау және кәдеге жарату жүйесін жетілдіру және заңды тұлғалардың ҚР ЭК 365-бабының талаптарын сақтауына бақылауды күшейту қажет.

      Электр және электронды жабдықтардың қалдықтары

      Жеке тұлғалар шығаратын электр және электрондық жабдықтардың (бұдан әрі - ЭЭЖҚ) қалдықтарын басқару жүйесі жоқ.

      Жеке тұлғалар түзген ЭЭЖҚ қатты тұрмыстық қалдықтарға арналған контейнерлерге тасталады, содан кейін қалдықтарды жинау ұйымдарымен қатты тұрмыстық қалдықтар полигонына тасымалданады, ол жерге көміліп, қоршаған ортаға зиян келтіреді.

      Полигон жағдайында ЭЭЖҚ коррозияға және тотығуға ұшырайды, сонымен қатар әртүрлі ауыр металдар бар, сондықтан оларды қатты тұрмыстық қалдықтар полигонына шығаруға тыйым салынады.

      Заңды тұлғалар шығарған электр және электрондық жабдықтардың қалдықтарын мамандандырылған компаниялар келісім-шарт негізінде кәдеге жаратуы тиіс.

      Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексінің 365-бабына сәйкес, коммуналдық қалдықтардың қауіпті құрамдас бөліктері (ЭЭЖҚ, құрамында сынап бар қалдықтар, батареялар, аккумуляторлар және басқа да қауіпті компоненттер) бөлек жиналып, мамандандырылған кәсіпорындарға қайта қалпына келтіру үшін берілуі тиіс деп белгіленген.

      Арқалық қаласында ЭЭЖҚ қайта өңдеу қызметі көрсетілмейді.

      Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығында Арқалық қаласы бойынша ЭЭЖҚ жинау және өңдеу көлемі туралы деректер жоқ.

      Осылайша, жергілікті атқарушы билік органдарына халық үшін ЖАО жинау және кәдеге жарату жүйесін ұйымдастыру және заңды тұлғалардың ҚР ЭК 365-бабының талаптарын сақтауына бақылауды күшейту қажет.

      Көлемді қалдықтар

      Арқалық қаласының аумағында ірі көлемдегі қалдықтар (бұдан әрі – ІКҚ) (тұрмыстық техника, жиһаз және т.б.) оларды жинау және шығару үшін арнайы орындар болмағандықтан бөлек жиналмайды. ІКҚ-лар контейнер алаңына жеткізіледі.

      КҚБ-ны алып тастауды "Тазарту-Арқалық" ЖШС жүзеге асырады. ҚТҚ қатты қалдықтар полигонына тасымалданады.

      ЖАО қалдықтарды кәдеге жарату үшін жинау орындарын және қалдықтардың осы түрлерін тасымалдайтын мамандандырылған компанияны анықтауы керек.

      Құрылыс қалдықтары

      Тұрғындардың құрылыс қалдықтары да жалпы қатты тұрмыстық қалдықтар ағынына жиналып, оларды жинайтын арнайы орындар болмағандықтан, қолданыстағы полигонға көмуге жіберіледі.

      Тұрғындардан құрылыс қалдықтарын шығарумен ешкім айналыспайды. Олар КА жинақталады және КА қызмет көрсететін ҚШМ оларды аралас қалдықтармен қатты тұрмыстық қалдықтар полигонына тасымалдайды.

      Заңды тұлғалардың құрылыс қалдықтары өндірістік қалдықтар полигонына түседі.

      Құрылыс қалдықтарын тасымалдауды заңды тұлғалар дербес немесе келісім бойынша үшінші тұлғалар жүзеге асырады. Жеке тасымалдаушылардың қызметтерінің құны құрылыс қалдықтарының көлеміне, тиеу қажеттілігіне, қалдықтарды полигонға жеткізу фактісін растайтын құжаттарды ұсыну қажеттілігіне және т.б. байланысты келісім бойынша белгіленеді.

      2021 жылдан бастап (ҚР Экологиялық кодексінің 351-бабы) құрылыс қалдықтарын кәдеге жаратуға тыйым салынды.

      Экологиялық заңнамаға сәйкес, құрылыс немесе жылжымайтын мүлікті жөндеуді жүзеге асыратын жеке тұлғалар құрылыс қалдықтарын жергілікті атқарушы органдар ұйымдастырған арнайы орындарға өз бетінше шығаруы тиіс.

      ЖАО құрылыс қалдықтарын жинау үшін арнайы пункттер ұйымдастырып, тұрғындардан құрылыс қалдықтарын тасымалдайтын мамандандырылған компанияны анықтауы қажет.

      Тамақ қалдықтары

      Қазіргі уақытта Арқалық қаласында қатты тұрмыстық қалдықтардың тағамдық фракциясын өңдеу бойынша тәжірибелер мен қуаттар жоқ. Барлық биологиялық ыдырайтын қалдықтар, соның ішінде тамақ қалдықтары, көше сыпырулары және қатты қалдықтардың бөлігі ретінде бақша қалдықтары қатты қалдықтар полигонында аяқталады. Қатты тұрмыстық қалдықтар полигонында тамақ қалдықтарына тыйым салу талабы орындалмайды. Полигондағы газ, соның ішінде биологиялық ыдырайтын қалдықтардың ыдырауы кезінде пайда болатын тұтанғыш метан, полигондарда өрт пен жарылысқа әкелуі мүмкін.

      Осылайша, биологиялық ыдырайтын (азық-түлік) қалдықтарын кәдеге жарату және қайта өңдеу Арқалық қаласындағы қалдықтарды басқару жүйесін дамытудың қазіргі бағыттарының бірі болып табылады.

      ЖАО органикалық коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды және оларды қалпына келтіруді ынталандыру бойынша күш-жігерді күшейтуі керек, оның ішінде компосттау және тамақ қалдықтарын кәдеге жаратуға тыйым салу талаптарының сақталуын бақылау арқылы.

      Осылайша, қалдықтардың жекелеген түрлерін басқарудағы ағымдағы жағдайды талдау нәтижесінде негізгі проблемаларды анықтауға болады:

      - Шығарылатын қалдықтар туралы толық және сенімді ақпараттың жоқтығы (СБҚ, ЭЭЖҚ, тамақ қалдықтары және т.б.).

      - Тұрғындар үшін қауіпті қалдықтарды бөлек жинау (құрамында сынап бар шамдар мен қуат көздері) жоқ.

      - Жеке тұлғалардан ЭЭЖҚ бөлек жинау жүргізілмейді.

      - Полигонда ЭЭЖҚ және СБҚ-ны жою.

      - Тұрғындардан азаматтық және құрылыс қалдықтарын жинау және тасымалдау жүйесінің жоқтығы.

      - Биологиялық ыдырайтын қалдықтарды, соның ішінде тамақ қалдықтарын, көше сыпыруларын, қатты тұрмыстық қалдықтардың бөлігі ретінде бақша қалдықтарын және т.б. жинау жүйесінің болмауы.

1.4. Коммуналдық қалдықтарды басқарудағы ағымдағы жағдайды талдаудың қорытындылары

      Арқалық қаласындағы коммуналдық қалдықтарды басқарудың ағымдағы жағдайын талдау нәтижелері бойынша барлық процестер, атап айтқанда, коммуналдық қалдықтарды жинау және шығару, бөлек жинау, сұрыптау, қайта өңдеу және қалдықтарды көму жақсартуды талап етеді.

      Бағдарлама шеңберінде коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесін жетілдіру және келесі ең проблемалы мәселелерді шешу қажет:

      1. Кейбір контейнер алаңдары санитарлық талаптарға сай емес, қоршаулар жоқ, қатты бетінде жарықтар бар және т.б.

      2. Контейнерлердің тозуы, аралас қалдықтарды сақтау үшін ескі, тот басқан, ойық контейнерлерді пайдалану.

      3. Кейбір КА қайталама ресурстарды бөлек жинауға арналған контейнерлердің болмауы.

      4. Коммуналдық қалдықтардың қауіпті компоненттерін жинау жүйесінің жоқтығы (СБҚ, ЭЭЖҚ, ІКҚ және құрылыс қалдықтары).

      5. Қалдықтарды басқару саласындағы халықтың хабардарлығы мен мәдениетінің төмендігі

      6. Тұрғындардың КА жағдайына және коммуналдық қалдықтарды жинау және тасымалдау қызметтеріне қанағаттанбауы және наразылығы.

      7. Заңды тұлғалардың тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау және шығарумен толық қамтылмауы. Заңды тұлғалардың тұрмыстық қатты қалдықтарды шығаруға келісім жасаудан бас тартуы. Заңды тұлғалардың қатты тұрмыстық қалдықтарды жеке тұлғаларға арналған контейнерлерге бақылаусыз орналастыруы.

      8. ПИК жалдаған тазалаушылардың жеке тұлғаларға арналған контейнерлерге үй ішіндегі көше қалдықтарын бақылаусыз орналастыруы.

      9. Ескірген технология мен жабдықтар.

      10. Қалдықтарды қайта өңдеу үлесі төмен. Қалдықтарды кәдеге жарату көрсеткіші небәрі 1-2%, қалдықтардың 98% қатты тұрмыстық қалдықтар полигонына шығару үшін жіберіледі.

      11. Құрылыс және тамақ қалдықтарын қайта өңдеуге болмаулығы.

      12. Қоршаған ортаға және Арқалық қаласының тұрғындарының денсаулығына кері әсерін тигізетін атмосфераға шығарындылар.

      13. Полигонда қоқыс газын жинау және қайта өңдеу технологиялары жоқ, бұл полигондағы парниктік газдар шығарындыларының көлеміне теріс әсер етеді.

      14. 18 тіркелмеген иесіз полигон.

      15. Тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және көму бойынша көрсетілетін қызметтер үшін жинаудың төмен көрсеткіштері.

      16. Сондай-ақ тұрмыстық қатты қалдықтарды шығару қызметтері үшін ақы алу және жеке тұлғалармен өзара есеп айырысуда проблемалар бар. ҚШМ-да жеке тұлғалар саны туралы нақты деректер жоқ.

      17. ҚШМ қызметін бақылау және бақылау механизмінің болмауы.

      18. Бірыңғай есеп айырысу орталығының болмауы.

      19. Халықпен жеке шарттар жасасу, жария шартты қолдану тәжірибесін қолданбау.

      20. Коммуналдық қалдықтардың морфологиялық құрамы бойынша зерттеулердің болмауы.

      21. Спутниктік навигация жүйесі бар көліктерде жабдықтың болмауы.

1.5. Коммуналдық қалдықтарды басқару секторындағы күшті және әлсіз жақтарды, мүмкіндіктер мен қауіптерді талдау

      Коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесін объективті талдау үшін оның күшті және әлсіз жақтарын, сондай-ақ бар мүмкіндіктер мен қауіптерді нақты анықтау қажет.

      Кесте 6. Күшті және әлсіз жақтарды, мүмкіндіктер мен қауіптерді талдау

Мықты жақтары

Әлсіз жақтары

- ҚСК құрылысы және іске қосылуы

- Коммуналдық қалдықтарды жинау мен шығарудың төмен қамтылуы.
- тұрғындардан коммуналдық қалдықтардың қауіпті компоненттерін жинау жүйесінің жоқтығы
- Қалдықтарды қайта өңдеу үлесі төмен
- Халықтың тарифтер бойынша қарызы

Мүмкіндіктер

Қауіп-қатер

- ҚТҚ жинау және өңдеу жүйесін әзірлеуге бизнестің қызығушылығы
- Заманауи технологиялардың болуы, азық-түлік қалдықтарын компосттауға арналған қондырғылардың кең спектрі, құрылыс қалдықтарын өңдеу және т.б.
- Бөлек жинауды енгізу және азық-түлік және құрылыс қалдықтарын өңдеу бойынша бизнесті дамытудың әлеуеті зор.

-Климаттың өзгеруіне әсер ететін қатты тұрмыстық қалдықтар полигонының атмосфераға шығарындылары.

2. КОММУНАЛДЫҚ ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУ МӘСЕЛЕЛЕРІН РЕТТЕЙТІН ҰЛТТЫҚ ЗАҢНАМА

2.1. Қазақстан Республикасының қалдықтарды басқару саласындағы саясаты және стратегиялық құжаттары

      Қазақстан Республикасының қалдықтарды басқару саласындағы саясаты Қазақстан Республикасының "жасыл" экономикаға көшу тұжырымдамасымен (2013 ж.) және "Жасыл Қазақстан" Ұлттық жобасымен (2021 ж.) айқындалады.

      Стратегиялық құжаттар экспортты жабу, бөлек жинауды енгізу, қалдықтарды кәдеге жарату және қайта өңдеу үлесін ұлғайту және тиісінше полигондарға шығарылатын қалдықтардың көлемін азайту қажеттілігін белгілейді.

      7-кесте. Қазақстан Республикасының "жасыл" экономикаға көшу тұжырымдамасының және "Жасыл Қазақстан" Ұлттық жобасының мақсаттары мен нысаналы индикаторлары

Көрсеткіштің атауы

2021

2022

2023

2024

2025

2030

2050

Дереккөз

Тұрғындарды қатты тұрмыстық қалдықтарды шығарумен қамту






100%


ЖЭК

Санитарлық қалдықтарды сақтау






95%


ЖЭК

Қайта өңделген қалдықтардың үлесі






40%

50%

ЖЭК

Бөлек жинаумен қамту Нұр-Сұлтан және Шымкент қ., Павлодар және Қызылорда облыстары:
- фракция бойынша
- белгілі бір қауіпті қалдықтар түрлері (медициналық және құрамында сынап бар, ЭЭЖҚ)

40,0
50,0

50,0
55,0

60,0
60,0

70,0
70,0

80,0
80,0



 
ЖК

Өңдеу және кәдеге жарату үлесі: Ақтөбе, Шығыс Қазақстан, Жамбыл және Қарағанды облыстарының, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері
- ҚТҚ (түзілу көлеміне қарай)
- өндірістік қалдықтар (түзілу көлеміне қарай)
- агроөнеркәсіп кешенінің қалдықтары (өткен жылға қатысты)
- қауіпті медициналық қалдықтар (жиналған көлеміне қарай)

21,0
38,0
2,0
100,0

24,0
40,0
5,0
100,0

27,0
42,0
5,0
100,0

30,0
44,0
7,0
100,0

34,0
46,0
10,0
100,0



 
ЖК

      "Жасыл Қазақстан" ұлттық жобасында Қостанай облысы мен Арқалық қаласы бөлек жинақты қамту бойынша нысаналы индикаторға енбеген. Бірақ Қазақстан Республикасының басқа облыстарымен салыстыра отырып, Арқалық қаласы үшін де дәл осындай көрсеткіштерді белгілеуді қолайлы деп санаймыз. Осы Бағдарламаның 2-бөлімінде Арқалық қаласы бойынша нысаналы индикаторлар ұсынылған.

2.2. Коммуналдық қалдықтарды басқарудың ұтымды және экологиялық таза жүйесін ұйымдастыру үшін экологиялық заңнаманың талаптары

      2.2.1 Жергілікті атқарушы органдардың коммуналдық қалдықтарды басқарудағы құзыреті

      Коммуналдық қалдықтарға қойылатын талаптарды белгілейтін негізгі құжаттар 2021 жылы қабылданған Қазақстан Республикасының ЭК, Коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу қағидалары болып табылады., Техникалық, экономикалық және экологиялық орынды ескере отырып, міндетті түрде бөлек жинауға жататын қалдықтардың түрлерін немесе топтарын (түрлер жиынтығын) қоса алғанда, қалдықтарды бөлек жинауға қойылатын талаптар, Қостанай облысындағы қалалар мен елді мекендердің аумақтарын абаттандыру ережесі.

      Жергілікті атқарушы органдардың коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы құжаттарды әзірлеу және бекіту жөніндегі құзыреті

      - коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасын әзірлеуді ұйымдастыру

      - коммуналдық қалдықтардың түзілуі мен жинақталуының нормативтерін әзірлеу;

      - коммуналдық қалдықтардың түзілуі мен жинақталуының нормаларын есептеу қағидаларын бекіту;

      - халық үшін жинау, тасымалдау, сұрыптау және кәдеге жарату тарифтерін әзірлеу;

      - қатты тұрмыстық қалдықтарды жинаумен, тасымалдаумен, сұрыптаумен және көмумен айналысатын субъектілер арасында тарифтерді бөлу тәртібін айқындау.

      Жергілікті атқарушы органдардың коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесінің жұмыс істеуін қамтамасыз етудегі құзыреті

      - коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды көздейтін ұтымды және экологиялық таза жүйені ұйымдастыру;

      - қалдықтарды жинаумен, тасымалдаумен, сұрыптаумен, қалпына келтірумен және көмумен айналысатын кәсіпкерлік субъектілері үшін қажетті инфрақұрылымды құруды және жұмыс істеуін қамтамасыз ету;

      - конкурс (тендер) арқылы қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау және шығару бойынша ҚШМ анықтау;

      - объектілерді салу және орналастыру үшін жер учаскелерін беру (оның ішінде КА және қайталама шикізатты қабылдау пункттерін жайластыру үшін), жер учаскелерінің шекараларын ресімдеуді қамтамасыз ету;

      - КА мен қайталама шикізатты қабылдау пункттерінің орналасуын анықтау, басқару пункті мен пайдаланылатын контейнерлерді біркелкі салуды немесе қайта құруды жүзеге асыруды ұйымдастыру;

      - бөлек жинау үшін контейнерлердің қажетті санын орнатуды ұйымдастыру;

      - құрылыс қалдықтары мен жеке тұлғалар түзетін азаматтық қалдықтарды орналастыру орындарын ұйымдастыру;

      - бөлек жиналған қалдықтарды тасымалдауды ұйымдастыру;

      - коммуналдық қалдықтарды орналастыру объектілерінің құрылысын қамтамасыз ету;

      - коммуналдық қалдықтарды басқаруда қоршаған орта сапасының мақсатты көрсеткіштеріне қол жеткізуді қамтамасыз ету;

      - жинауды, тасымалдауды, сұрыптауды, қалпына келтіруді және жоюды жүзеге асыратын ұйымдардың халықты тіркеу туралы ақпаратқа қолжетімділігін қамтамасыз ету (тұрғылықты жері бойынша тіркелген азаматтардың санын анықтау мақсатында).

      - ЭК және Коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу ережесіне сәйкес коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеуді бақылау.

      Жергілікті атқарушы органдардың халықпен жұмыс істеу және коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу саласын ынталандыру құзыреті

      - халықты қатты тұрмыстық қалдықтарды жинаудың, кәдеге жаратудың және қайта өңдеудің, оның ішінде бөлек жинаудың ұтымды жүйесі туралы ақпараттандыру;

      - органикалық коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды және оларды қалпына келтіруді, оның ішінде компосттау жолымен ынталандыру;

      - биологиялық ыдырайтын қалдықтарды орналастыруды азайтуды ынталандыру жөніндегі іс-шараларды ұйымдастыру, оның ішінде оларды қайта өңдеу, оның ішінде компосттау және қайта өңдеу жолымен, оның ішінде биогаз және энергия өндіру бойынша іс-шаралар.

      2.2.2 Коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесіндегі басқа субъектілердің талаптары мен міндеттері

      Коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесіндегі ҚШМ талаптары мен міндеттері

      - ҚР ЭГТРМ қызметтің басталуы туралы хабарлама жіберу.

      - Арнайы жабдықталған көліктерді пайдалану,

      - Көлік құралдарын спутниктік навигация жүйесімен жабдықтау

      - ҚТҚ иелерімен келісім-шарттар жасау (халықпен орталықтандырылған жүйеде мемлекеттік келісімдер).

      - Тұрмыстық қатты қалдықтарды өңдеумен немесе көмумен айналысатын шаруашылық жүргізуші субъектілермен келісім-шарттар жасау.

      - Қалдықтардың бөлек жинау (фракциясы, түрі) үшін бөлек шығару жиілігін анықтау.

      - Одан әрі пайдалану үшін жарамсыз контейнерлерді жөндеуді және ауыстыруды ұйымдастыру және контейнерлер мен контейнер алаңдарын жуу және дезинфекциялауды қамтамасыз ету шаралары.

      - Арнайы жабдыққа қоқысты бөлек жинауға арналған контейнерлерді түсіру кезінде төгілген қоқысты тазалау.

      Тұрғындардың және заңды тұлғалардың коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесіндегі талаптары мен міндеттері

      - Мемлекеттік келісім-шарттар негізінде қалдықтарды жинаудың орталықтандырылған жүйесін пайдалану.

      - Қалдықтарды бөлек жинау үшін жасалған жағдайларға сәйкес қалдықтарды түрлері немесе топтары бойынша бөлуді қамтамасыз ету.

      - Құрылыс және ІКҚ жергілікті атқарушы органдар ұйымдастыратын арнайы орындарға өз бетінше шығару.

      - Тұрғын үйлерде немесе жекелеген ғимараттарда жұмыс істейтін заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлердің (ЖК) қалдықтарды жинаудың орталықтандырылған жүйесін пайдаланған кезде міндеттері белгілі бір жергілікті муниципалитеттерге қызмет көрсететін жергілікті муниципалитеттермен, яғни конкурста жеңіп шыққандармен келісімдер жасау болып табылады.

      - Қалдықтарды жинаудың орталықтандырылған жүйесіне кірмейтін жекелеген ғимараттарда қызметін жүзеге асыратын заңды тұлғалардың және жеке кәсіпкерлердің міндеті қызметтің басталуы туралы хабарламаны ұсынған және рұқсаттар мен рұқсаттар тізіліміне енгізілген ҚР ЭГТРМ інің хабарламалары ҚШМ шарт жасасу болып табылады.

      - Тұрмыстық қатты қалдықтарды өз бетінше шығару кезінде заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлердің міндеті тұрмыстық қатты қалдықтарды қайта өңдеуді немесе орналастыруды жүзеге асыратын шаруашылық жүргізуші субъектілермен шарт жасасу болып табылады.

      Коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесінде пәтер иелерінің бірлестіктеріне және компания басшыларына қойылатын талаптар

      - Аумағында контейнер алаңдары орналасқан контейнер алаңдарын, ІКҚ сақтауға арналған арнайы алаңдарды, сондай-ақ заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлердің (мүлік иелерінің бірлестіктері, басқарушы компаниялар, сервистік ұйымдар және т.б.) іргелес аумақтарын күтіп ұстау.

      - Қысқы маусымда тұрғындарға және мамандандырылған автокөліктердің жұмыс істеуіне жағдай жасау мақсатында контейнерлерге жақындау мен жақындауларды қар мен мұздан тазартуды ұйымдастыруды қамтамасыз ету.

      Полигондарға қойылатын талаптар

      - Пластикалық қалдықтарды, макулатураны, картон және қағаз қалдықтарын, СБШ, шыны ыдыстарды, куллеттерді, ЭЭЖҚ, литий және қорғасын-қышқылды аккумуляторларды, құрылыс, медициналық, тамақ және сұйық қалдықтарды, қабылдау критерийлеріне сәйкес келмейтін қалдықтарды кәдеге жаратуға тыйым салу;

      - Алдын ала сұрыптаусыз қатты тұрмыстық қалдықтарды шығаруға тыйым салу;

      - Полигонға орналастыруға арналған қалдықтардың саны мен қауіпті қасиеттерін полигонға түскенге дейін азайтуды қамтамасыз ету;

      - Қалдықтарды жинақтауға немесе көмуге арналған арнайы бөлінген орындардан тыс жерде сақтауға тыйым салу;

      - Қабылдау критерийлеріне сәйкес қалдықтарды араластыруға тыйым салу;

      - Полигон операторының биологиялық ыдырайтын қалдықтарды орналастыру көлемін азайту және полигон газын жинау және кәдеге жарату жүйелерін орнату арқылы полигондағы метан шығарындыларын азайту бойынша шаралар қабылдау қажеттілігі;

      - Қатты тұрмыстық қалдықтар полигондарында ағынды суларды және полигон газдарын жинау және кәдеге жарату жүйесінің және шығарындыларды (полигон газы) бақылау жүйесінің болуы.

      - Салынып жатқан қатты тұрмыстық қалдықтар полигондарында су өткізбейтін экранның болуы

      - Полигонда қоршаған ортаға теріс әсер етуді болдырмау үшін жиналған қалдықтарда пайда болатын ағынды және сарқынды сулардың мониторингі жүйесінің болуы;

      - ҚР ЭК талаптарына сәйкес келмейтін қатты тұрмыстық қалдықтар полигонын пайдалануға тыйым салу.

3. ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУ БАҒДАРЛАМАСЫНЫҢ МАҚСАТЫ, МІНДЕТТЕРІ МЕН МАҚСАТТЫ КӨРСЕТКІШТЕРІ

3.1. Мақсаты мен міндеттері

      Бағдарламаның мақсаты Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының талаптарына сәйкес коммуналдық қалдықтарды басқарудың ұтымды және экологиялық таза жүйесін ұйымдастыру болып табылады.

      Бағдарламаның мақсаттары:

      1. Коммуналдық қалдықтарды басқару инфрақұрылымын жаңғырту

      2. Бөлек жинақты енгізу

      3. Коммуналдық қалдықтарды өңдеу және кәдеге жарату жүйесін әзірлеу

      4. Коммуналдық қалдықтарды қауіпсіз орналастыруды қамтамасыз ету

      5. Қалдықтарды басқару мәселелері бойынша халықтың хабардарлығын арттыру.

      6. Қаладағы коммуналдық қалдықтарды әкімшілік басқаруды жетілдіру

3.2. Мақсатты көрсеткіштер

      Қалдықтарды басқару жөніндегі республикалық мақсатты көрсеткіштер шеңберінде Арқалық қаласында қалдықтарды жинау, өңдеу және кәдеге жарату жүйесін жетілдіру бойынша мақсатты көрсеткіштер белгіленді (8-кесте).

      8-кесте. Арқалық қаласында қалдықтарды жинау, шығару, қайта өңдеу және көму жүйесін жетілдірудің нысаналы индикаторлары 2024-2028 жж.


Мақсатты көрсеткіштер

Ағымдағы жағдай (2022-2023)

2024

2026

2028

1

Арқалық қаласының тұрғындарын қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау және шығаруды қамту

75 % (100)

80%

100%

100%

4. БАҒДАРЛАМАНЫ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУДЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ, МАҚСАТҚА ЖЕТУ ЖОЛДАРЫ ЖӘНЕ ТИІСТІ ШАРАЛАР

4.1. Коммуналдық қалдықтарды басқару инфрақұрылымын жаңғырту шаралары

      Коммуналдық қалдықтарды жинау және тасымалдау жүйесін жаңғырту үшін келесі шараларды қабылдау қажет:

      1. Барлық контейнерлік алаңдарды түгендеу. Контейнер алаңдарын жөндеу, контейнерлерді ауыстыру және толықтыру қажеттілігін анықтау.

      2. Тұрмыстық қатты қалдықтарды уақтылы шығаруды қамтамасыз ету үшін контейнерлік паркті толықтыру, қоқыс таситын көліктер паркін жаңарту.

      3. Барлық қоқыс машиналарында спутниктік навигация жүйесінің болуы. Жергілікті билік органдарының спутниктік навигация жүйелеріне жергілікті билік органдарына қолжетімділігін қамтамасыз ету.

      4. Тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау және тасымалдау бойынша қызмет көрсетуге халықпен мемлекеттік шарттар жасасу.

      5. Заңды тұлғалардың қатты тұрмыстық қалдықтарын жинау мен тасымалдауды қамтуды арттыру.

      1. Барлық контейнерлік алаңдарды түгендеу. Контейнер алаңдарын жөндеу, контейнерлерді ауыстыру және толықтыру қажеттілігін анықтау.

      Ағымдағы жағдайды талдау барысында нормативтік құжаттама талаптарына сәйкестігін бағалау үшін контейнерлік учаскелер (137 КА 137-сі) тексерілді.

      КА жүргізілген бағалау нәтижелері бойынша кейбір контейнерлік учаскелердің тозығы жеткені, КА қатты жабынның топыраққа инфильтрацияның өтуіне мүмкіндік беретін жарықтар мен жарылған жерлері бар екені анықталды. КА аралас қалдықтарды сақтау үшін ескі, тот басқан, ойық контейнерлер (0,75 м3) пайдаланылады. Кейбір бақылау-өткізу пункттерінде аралас қалдықтарға арналған контейнерлер жетіспейді, бөлек жинауға арналған контейнерлер жоқ.

      Қалдықтарды бөлек жинауға Талаптарға сәйкес әрекет ету тәртібі, ҚР МГТРМ 2021 жылғы 2 желтоқсандағы № 482 8-тармағы ЖАО контейнер алаңдары мен пайдаланылатын контейнерлерді біркелкі салуды немесе реконструкциялауды жүзеге асыруды, контейнер алаңдары мен қайталама шикізатты қабылдау пункттерінің орналасуын анықтауды қамтамасыз етеді;

      Әкімдік жөндеуді қажет ететін учаскелердің нақты санын анықтау, учаскелерді аралас қалдықтар мен қайта өңдеуге жарамды контейнерлермен жеткілікті мөлшерде қамтамасыз ету мақсатында барлық КА түгендеу жұмыстарын жүргізеді.

      Оны КА санитарлық нормаларына сәйкес келтіру үшін келесі шаралар қабылданады:

      − Учаске қатты жабынмен салынуы және қалдықтардың желмен таралу (тасымалдалу) мүмкіндігін болдырмайтын биіктікке дейін үш жағынан қоршалуы керек, бірақ 1,5 м кем емес.

      − "Өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинау, пайдалану, қолдану, кәдеге жарату, тасымалдау, сақтау және кәдеге жарату жөніндегі санитарлық-эпидемиологиялық талаптарға" сәйкес. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің 2020 жылғы 25 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-331/2020 Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға арналған контейнерлер қақпақтармен жабдықталуы керек. Еліміздің барлық елді мекендеріндегі қазіргі тәжірибе көрсеткендей, егер контейнерлердің қақпағы болса, әдетте оны ешкім жаппайды, өйткені... ол тым ауыр, қолайсыз және гигиеналық талаптарға сай емес. Заманауи жағдайларда жабық контейнер алаңдарын ұйымдастыру ұсынылады. Бұл жауын-шашынның контейнерлерге түсуіне жол бермейді және елді мекендердің сыртқы келбетін жақсартады.

      − Контейнер алаңы тұрғын және қоғамдық ғимараттардан, балалар мекемелерінен, спорт алаңдарынан және демалыс орындарынан кемінде 25 м қашықтықта орналасуы керек.

      − Қолданыстағы даму аймақтарында санитарлық алшақтықтарды сақтау мүмкіндігі болмаған жағдайда арақашықтықтарды жергілікті атқарушы органдардың, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшелерінің, мүліктің иелері және басқа да мүдделі тұлғалар қатысуымен комиссия белгілейді.

      2. Тұрмыстық қатты қалдықтарды уақтылы шығаруды қамтамасыз ету үшін контейнерлік паркті толықтыру, қоқыс таситын көліктер паркін жаңарту.

      Инфрақұрылым қалдықтарды жинау жүйесінің негізгі құрамдас бөліктерінің бірі болып табылады. КА жағдайын бағалау кезінде кейбір учаскелерде қалдықтарды араластырып сақтауға арналған ескі, тот басқан, ойық ыдыстар қолданылатыны, ал кейбірінде қайталама шикізатты бөлек жинауға арналған ыдыстардың жоқтығы анықталды.

      Қазіргі таңда Арқалық қаласында келісім-шарттар санына сәйкес контейнерлер орнатылуда. Дегенмен, тұрғындардың барлығы келісім-шарт жасамайды, сонымен бірге қалдықтарын бақылау пунктіне апарады. Мұндай жағдайларда контейнерлер саны жасалған келісім-шарттар бойынша есептелетіндіктен, контейнерлердің жетіспеуі мен толып қалуы мәселесі туындайды.

      Түгендеу жүргізу кезінде ыдыстарды пайдаланатын халық санына, қалдықтардың жинақталу көрсеткіштеріне және олардың сақтау мерзіміне байланысты есептеулер жүргізіледі. Тиісінше, бақылау пункттері жеткілікті мөлшерде контейнерлермен жабдықталады, ескілері жаңа контейнерлерге ауыстырылады.

      Пайдаланылған контейнерлердің бұзылуына байланысты және жаңа тұрғын үйлермен қамтамасыз ету үшін контейнерлік паркті және қалдықтарды шығаруға арналған қалалық қондырғылар жүйелі түрде жаңарту қажет.

      Тұрғындар шығаратын қалдықтардың жыл сайын ұлғайып отырған жалпы көлемін тасымалдауды қамтамасыз ету үшін автокөліктер мен қоқыс шығаратын көліктер паркін тұрақты түрде толықтыру қамтамасыз етілуге тиіс.

      Тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау және тасымалдау жөніндегі ұйымдар халықтан және заңды тұлғалардан қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және кәдеге жарату тарифі есебінен ғана жұмыс істейді. Мамандандырылған ұйымдардың негізгі шығындарына мыналар жатады: жұмысшыларға еңбекақы төлеу, салықтарды төлеу, құрал-жабдықтар мен өндіріс орындарын қамтамасыз ету, жанар-жағар маймен қамтамасыз ету, амортизациялық аударымдар және т.б. Көрсетілген шығыстар Экология, геология министрінің бұйрығымен бекітілген ҚТҚ-ны жинауға, тасымалдауға, сұрыптауға және орналастыруға халыққа арналған тарифті есептеу әдістемесіне сәйкес есептелетін тариф мөлшеріне енгізіледі. және Қазақстан Республикасының 2021 жылғы 14 қыркүйектегі № 377 Заңымен. Әдістеме қоқыс шығаратын көліктерді сатып алуға және жөндеуге арналған шығындарды қамтымайды.

      Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 365-бабының 4-тармағында коммуналдық қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, сұрыптауды, қалпына келтіруді және орналастыруды жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілері үшін қажетті жергілікті өзін-өзі басқару инфрақұрылымын құру және пайдалану белгіленгеніне қарамастан, көптеген қалаларда бұл норма орындалмайды.

      Мұны негізінен көптеген қалалардағы ЖАО қалдықтарды жинау және шығару секторының бәсекелестік ортада болуымен түсіндіреді.

      Қалдықтарды шығаруға арналған арнайы көліктердің стандартты жеткізілімі 100 мың тұрғынға шаққанда 20 қоқыс шығаратын көлік есебінен белгіленген.

      Бүгінгі таңда "Тазарту-Арқалық" ЖШС қалдықтарды шығару үшін 2 қондырғы пайдалануда, қала халқы шамамен 38 мың адамды құрайды.

      Сондықтан қалдықтарды басқарудың тиімді жүйесін енгізу үшін инфрақұрылымды жаңарту және жақсарту бойынша мемлекеттік шаралар қажет.

      Кәсіпкерлік субъектілеріне қолдау көрсету және заңнама талаптарын орындау үшін жергілікті мемлекеттік органдар қала бюджеті есебінен қоқыс шығаратын көліктер паркін жаңартуды, жаңа контейнерлерді сатып алуды, оның ішінде апатты жағдайда қалғандарын ауыстыруды қамтамасыз ете алады. "Мемлекеттік сатып алу туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 4-тарауына сәйкес жергілікті өзін-өзі басқару органдарына тапсырсын.

      Қазақстан Республикасының "Мемлекеттік сатып алу туралы" Заңының 4-тарауында конкурс арқылы мемлекеттік сатып алуды жүзеге асыру белгіленген. Мемлекеттік сатып алуды ұйымдастырушының (ЖАО) конкурстық құжаттамасында стандартты болып табылатын тауарларды, жұмыстарды немесе көрсетілетін қызметтерді мемлекеттік сатып алу туралы шарт жобасы да болуы тиіс. Шарттың Қосымшаларында қызмет көрсету/жұмыстарды орындау көлемі, шарттары және техникалық спецификациялар көрсетіледі.

      Осылайша, жергiлiктi атқарушы органдар мен кәсiпкерлiк субъектiлерi арасындағы қатты тұрмыстық қалдықтармен жұмыс iстеу саласындағы, оның iшiнде контейнерлердi сатып алу, орнату және оларға техникалық қызмет көрсету саласындағы құқықтық қатынастар мемлекеттiк сатып алуды өткiзу бойынша конкурс (конкурс) шеңберiнде жасалған шарттармен реттелуi тиiс.

      Жоғарыда айтылғандарға байланысты қатты тұрмыстық қалдықтарды уақтылы шығаруды қамтамасыз ету үшін қоқыс шығаратын көліктер паркін кезең-кезеңімен жаңарту шараларын Бағдарламаға енгізуді ұсынамыз. Бағдарлама 5 жылға әзірленуде, осы кезеңде біз ҚШМ, ЖАО немесе МЖК қаражатына қосымша 2-3 қоқыс шығаратын көлік сатып алуды ұсынамыз.

      3. Қоқыс таситын көліктерде спутниктік навигация жүйесінің болуы. Жергілікті билік органдарының спутниктік навигация жүйелеріне жергілікті билік органдарына қолжетімділігін қамтамасыз ету.

      Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 368-бабының 4-тармағына сәйкес қатты тұрмыстық қалдықтарды тасымалдауды жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілері қызметтер көрсету кезінде көлік құралдарын "Мемлекеттік деректердің ұлттық банкі" ақпараттық жүйесіне қосылған спутниктік навигация жүйелерімен жабдықтауға міндетті. Қазақстан Республикасының Қоршаған орта және табиғи ресурстары туралы" және осы жүйелерді үнемі жұмыс режимінде ұстау.

      Қазіргі уақытта қоқыс тасымалдайтын көліктерде спутниктік навигация жүйесі орнатылмаған.

      365-баптың 4-тармағына сәйкес, жергілікті атқарушы органдар коммуналдық қалдықтар айналымы саласындағы мемлекеттік саясатты коммуналдық қалдықтардың айналымына, коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу қағидаларына мониторинг жүргізу, сондай-ақ коммуналдық қалдықтардың көлемін азайтуға бағытталған шаралар мен экономикалық құралдар әзірлеу арқылы жүзеге асырады. қалдықтардың түзілуі.

      ҚШМ жұмысын нақты уақыт режимінде бақылау үшін қоқыс таситын көліктердің қозғалысын қадағалауға арналған спутниктік навигация жүйелерінің деректері қала әкімдігіне берілуі тиіс. Яғни, әкімдіктер қосымшаларға қол жеткізе алады (спутниктік навигация жүйелері). Қамтамасыз ету тетігі негізгі жергілікті билік органдарымен талқыланады және бұл талап та қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау және тасымалдау бойынша конкурс өткізудің шарттарының бірі болмақ.

      Бұл шара рұқсат етілмеген үйінділердің пайда болуын, уақтылы шығарылмауын және т.б. алдын алады.

      4. Тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау және тасымалдау бойынша қызмет көрсетуге халықпен мемлекеттік шарттар жасасу.

      Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 367-бабының 3-тармағына сәйкес, тұрғын үйлерде тұратын жеке тұлғалар мемлекеттік шарттар негізінде орталықтандырылған жүйені пайдалануға және бекітілген тарифтер бойынша қызметтерге ақы төлеуге міндетті.

      ҚШМ және ЖАО қоғамдық келісімді өз веб-сайттарында орналастыруы және халықты хабардар ету және хабарламалар жіберу жұмыстарын жүргізуі керек.

      Қоғамдық келісім-шарт жасасу мәселесі бойынша халықты хабардар ету жұмыстары Қоғамдық сананы арттыру шаралары аясында жүргізілетін болады.

      5. Заңды тұлғаларды қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау және тасымалдауды қамтуды арттыру.

      Қалдықтарды жинау және тасымалдау қызметтерін қамту тек жеке тұлғаларды ғана емес, заңды тұлғаларды да қызметтерді толық қамту арқылы қамтамасыз етіледі.

      Сондықтан, қалдықтарды жинаудың орталықтандырылған жүйесін пайдаланған кезде тұрғын үйлерде немесе жекелеген ғимараттарда жұмыс істейтін заңды тұлғалармен, жеке кәсіпкерлермен, мемлекеттік және бюджеттік ұйымдармен түсіндіру жұмыстарын жүргізу, жекелеген жергілікті өзін-өзі басқару аймақтарына қызмет көрсететін жергілікті мемлекеттік органдармен келісімдер жасау қажет, яғни байқауда жеңіске жеткендер.

      Қалдықтарды жинаудың орталықтандырылған жүйесіне кірмейтін жекелеген ғимараттарда қызметін жүзеге асыратын заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлер үшін қызметтің басталғаны туралы хабарламаны ұсынған және рұқсаттар мен рұқсаттар тізіліміне енгізілген Білім және ғылым министрлігімен келісімдер жасасу. Қазақстан Республикасы Экономикалық даму және сауда министрлігінің хабарламалары.

      Заңды тұлғаларды ақпараттандыру бойынша профилактикалық жұмысты "Атамекен" өңірлік палаталары арқылы ұйымдастыруға болады. "Атамекен" ҰКП-да барлық кәсіпорындардың мәліметтер базасы бар және хаттарды жіберуді ұйымдастыра алады.

4.2. Қалдықтарды бөлек жинауды енгізу бойынша шаралар

      Жеке жинау жүйесін енгізу үшін келесі шараларды қабылдау қажет:

      1. Барлық КА қатты тұрмыстық қалдықтардың құрғақ фракциясын бөлек жинауға арналған контейнерлерді орнатуды және қайталама шикізатты бөлек шығаруды қамтамасыз ету.

      2. Коммуналдық қалдықтардың қауіпті компоненттерін жинау және қалпына келтіру жүйесін ұйымдастыру.

      3. Арнайы орындарды ұйымдастыру және тұрғындар тарапынан пайда болған азаматтық және құрылыс қалдықтарын тасымалдау бойынша мамандандырылған кәсіпорынды анықтау.

      1. Барлық бақылау пункттерінде қатты тұрмыстық қалдықтардың құрғақ фракциясын бөлек жинауға арналған ыдыстарды орнатуды және қайталама шикізатты бөлек шығаруды қамтамасыз ету.

      Қалдықтарды бөлек жинауға қойылатын талаптарға сәйкес, ҚР ЭГТРМ м.а. 2021 жылғы 2 желтоқсандағы № 482 Заңының 8-тармағында мыналар көзделген:

      - контейнер алаңдарында бөлек жинау үшін (кемінде 2) контейнерлердің қажетті санын орнату, ол популяция санына, қалдықтардың жинақталу жылдамдығына, сақтау мерзімдеріне және басқа да қажетті факторларға байланысты анықталады.

      Бақылау нүктесінде, ең аз дегенде, қалдықтар құрғақ және дымқыл фракцияларға бөлінуі керек. Құрғақ фракция қағаз, картон, металл, пластик және шыныдан тұрады. Ылғалды фракция тамақ қалдықтарынан, органикалық заттардан, аралас қалдықтардан және табиғаты мен құрамы бойынша тұрмыстық қалдықтарға ұқсас қалдықтардан және т.б.

      Талдау барлық бақылау пункттерінде құрғақ фракцияға арналған контейнерлер орнатылмағаны анықталды.

      Пластмассадан, қағаздан және шыныдан бөлек жинауды енгізу үшін барлық өткізу пункттерінде құрғақ фракцияға арналған контейнерлер орнатылады.

      Қалдықтарды бөлек жинауға арналған әрбір контейнерге қазақ және орыс тілдерінде таңба (жазба) қойылады, оның ішінде:

      - жиналған қалдықтардың түрі (фракциясы) туралы ақпараттық жапсырма/жазба;

      - контейнер иесі туралы мәліметтер (аты-жөні, телефоны);

      - контейнерге қызмет көрсететін ұйым.

      Егер таңбалау түсті контейнерлерге қолданылса, ол контрастты түспен орындалады.

      Контейнерлердің саны білім беру және жинау көлеміне қарай және түгендеу нәтижелері мен тұрғындар санына қарай әрбір учаске үшін жеке есептелетін болады.

      Қалдықтарды бөлек жинауға қойылатын талаптарға сәйкес, ҚР ЭГТРМ м.а. 2021 жылғы 2 желтоқсандағы № 482 қаулысының 5-тармағында бөлек жинауға жататын қалдықтар қалдықтармен жұмыс істеудің одан әрі барлық кезеңдерінде араласпайтыны белгіленген.

      Коммуналдық қалдықтарды басқару ережесіне сәйкес, ҚР ЭГТРМ м.а. 2021 жылғы 28 желтоқсандағы № 508 9-тармағына сәйкес, егер коммуналдық қалдықтар бөлек жиналса, қалдықтардың әрбір санаты (фракциясы, түрі) шығарудың өзіндік кезеңділігімен айқындалатыны белгіленген.

      Қайталама шикізатты бөлек шығару талаптары ҚШМлермен келісімдерге енгізіледі.

      2. Коммуналдық қалдықтардың қауіпті компоненттерін жинау және қалпына келтіру жүйесін ұйымдастыру.

      Қауіпті қалдықтарды бөлек жинауды, тасымалдауды және қайта өңдеуді қамтамасыз ету бойынша конкурсты ұйымдастыру және мердігер ұйымның қызметін анықтау: СБШ, ЭЭЖҚ, химиялық қоректендіру көздері, халықтан аккумуляторлар.

      Қазіргі уақытта Арқалық қаласында коммуналдық қалдықтардың қауіпті компоненттерін (СБШ, ЭЭЖҚ, химиялық қуат көздері, аккумуляторлар) халық арасында жинау жүйесі жоқ.

      Қалдықтардың бұл түрлері полигондағы жалпы қатты қалдықтар ағынына түсіп, қоршаған ортаға орасан зор зиян келтіреді. Мұндай қалдықтар полигонға түскенде топырақты, суды және ауаны токсиндермен, ауыр металдармен және тұрақты органикалық ластаушылармен ластайды, сол арқылы адам денсаулығына және қоршаған ортаға айтарлықтай зиян келтіреді.

      Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 365-бабының 6-тармағына сәйкес, коммуналдық қалдықтардың қауіпті құрамдас бөліктері бөлек жиналып, мамандандырылған кәсіпорындарға қалпына келтіруге берілуі тиіс.

      Табиғат қорғау заңнамасының талаптарын орындау үшін қала әкімдігіне қауіпті қалдықтарды бөлек жинау, тасымалдау және қалпына келтіру жөніндегі қызметтерді көрсететін мердігерді анықтау үшін конкурс (тендер) арқылы халықтан коммуналдық қалдықтардың қауіпті компоненттерін, коммуналдық қалдықтардың құрамдас бөліктерін жинау жүйесін ұйымдастыру қажет.

      Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 380-бабының 2-тармағына сәйкес қалдықтарға айналған материалдар мен бұйымдарға (шиналар, электрондық және электр жабдықтары, орауыштар, қағаз, майлар, химиялық қуат көздері, құрамында сынап бар қалдықтар) қойылатын талаптар, сондай-ақ басқа да қауіпті қалдықтар, қалдықтардың жекелеген түрлерін басқару саласындағы ұлттық стандарттармен белгіленеді.

      Құрамында сынап бар қалдықтар

      Бүгінгі таңда ҚР СТ 1513 СБШ Ресурстарды үнемдеу стандарты Қазақстан Республикасында әрекет етеді. Технологиялық циклдің барлық кезеңдерінде қалдықтарды басқару. СБШ жіктелуі және өңдеу әдістері. Негізгі ережелер (бұдан әрі ҚР СТ СБШ).

      ҚР СТ СЬШ талаптарына сәйкес халықтан СБШ жинау жүйесін ұйымдастыру үшін ЖАО:

      – тұрғындардың генерациялаған СБШ жинау үшін орнатылған арнайы әмбебап контейнерлерді орнатуды және техникалық қызмет көрсетуді бақылау

      – арнайы әмбебап контейнерлердің сақталуын қамтамасыз ету шараларын қамтамасыз етуге, контейнерлерге қызмет көрсететін мамандандырылған кәсіпорынмен өзара іс-қимыл жасауға, оларға еркін қол жеткізуді қамтамасыз етуге, тұрғындармен түсіндіру жұмыстарын жүргізуге міндетті кондоминиум объектісін басқару органдарының қызметін бақылау және ұйымдастыру, контейнерде бөгде заттардың сақталуын болдырмау, бөгде жарнамалар, хабарландырулар және т.б. контейнерге желімдеу.

      – халықты демеркуризациялау жөніндегі іс-шаралар кешенін іске асыруға және жөндеуге мамандандырылған кәсіпорындардың жұмыстарын (қызметтерін) сатып алуға қаражат бөлу арқылы халық қолданыста болған құрамында сынап бар энергия үнемдейтін шамдарды кәдеге жаратуды ұйымдастыру ( СБШ үшін контейнерлерді ауыстыру).

      Халықты демеркуризациялау жөніндегі іс-шаралар кешенін іске асыру және СБШ ЖАО контейнерлерін жөндеу (ауыстыру) бойынша мамандандырылған кәсіпорындардың жұмыстарын (қызметтерін) сатып алу ЭК-ке сәйкес конкурс (тендер) арқылы жүзеге асырылады. Қазақстан Республикасы "Мемлекеттік сатып алу туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 4-тарауы және Коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу қағидалары, 2021 жылғы 28 желтоқсандағы № 508 ҚР ЭГТРМ м.а.

      Электрондық және электрлік жабдықтар

      ЭЭЖҚ тиімді басқару үшін ҚР СТ 3753-2021 қолданылады. Ресурс үнемдеу. Құрамында сынап бар құрылғылар мен аспаптарды қоспағанда, өмірлік циклдің барлық кезеңдерінде қалдық электр және электрондық жабдықтармен өңдеу. Қауіпсіздік талаптары.

      ҚР СТ 3753-2021 сәйкес ЖАО қалдықтардың иелеріне ЭЭЖҚ өндірушілеріне немесе ЭЭЖҚ басқару саласындағы шаруашылық жүргізуші субъектілерге халықтың тығыздығын ескере отырып, оның ішінде орналастыру үшін жер учаскелерін бөлу арқылы беруге мүмкіндік беретін инфрақұрылымды құруға үлес қосуы керек, контейнерлік алаңдарды және тіркелген ЭЭЖҚ жинау пункттерін қоса алғанда, ЭЭЖҚ жинау, жинақтау және өңдеу қондырғылары.

      Жергілікті атқарушы органдар ЭЭЖҚ жөндеу және қалпына келтіру жүйесін ұйымдастыруды, сондай-ақ ЭЭЖҚ қалдықтарын иелерінен бөлек жинауды және өңдеуді, оның ішінде жылжымалы ЭЭЖҚ жинау пункттерін құру арқылы қамтамасыз етуі тиіс.

      Жергілікті атқарушы органдар ақпараттық науқандарды, конкурстар мен лекцияларды өткізуді қоса алғанда, бірақ онымен шектелмей, тұрғындардан ЭЭЖҚ бөлек жинау үлесін арттыруға бағытталған шараларды қабылдауы қажет.

      Тұрғындардан коммуналдық қалдықтардың қауіпті компоненттерін жинау жүйесін ұйымдастыру үшін келесі шараларды қабылдау қажет:

      − Батареялар, құрамында сынап бар шамдар, электронды және электр жабдықтары сияқты қауіпті тұрмыстық қалдықтарды стационарлық немесе жылжымалы жинау пункттерін/пункттерін құру.

      − Қауіпсіздік ұйымдастырылған қалдықтарды қабылдау пункттері туралы халықты ақпараттандыру және олармен қауіпсіз жұмыс істеуге ықпал ету.

      − Қалдықтарды жинау және кәдеге жарату шығындарының бір бөлігін жабу мақсатында кеңейтілген өндіруші жауапкершілігінің операторы ретінде жұмыс істейтін "Жасыл Даму" АҚ-мен ынтымақтастықты нығайту.

      Коммуналдық қалдықтардың қауіпті құрамдас бөліктері үшін батареялар, құрамында сынап бар шамдар, электронды және электр жабдықтары сияқты қауіпті тұрмыстық қалдықтарды жинауға арналған стационарлық пункттер қарастырылады. Қабылдау пункттері көрсетілген тауарларды сататын дүкендерде (дүкен бөлімшелері, сауда нүктелері) құрылуы мүмкін. Пәтер иелері кооперативтерінің аумағында аккумуляторлар мен сынап шамдарын қабылдау ұйымдастырылуы мүмкін.

      Стационарлық шамдарды жинау пункттерінің орналасуы мен санын анықтау кезінде олардың қолжетімділігі мен тұрғындарға ыңғайлылығы ескерілуі керек. Құрамында сынап бар шамдарды қабылдаудың стационарлық пункттері бөтен тұлғалардың қолы жетпейтін жеке кіреберіспен жабдықталады, шамдарды жинауға арналған арнайы ыдыстардың қажетті санымен қамтамасыз етіледі және қажетті қорытындылары мен рұқсаттары болады.

      Коммуналдық қалдықтардың қауіпті компоненттерін бөлек жинауды енгізу және кәдеге жарату пункттерін құру бөлек жинау мақсатына жетуге мүмкіндік береді.

      Заңды тұлғалардан коммуналдық қалдықтардың қауіпті компоненттерін бөлек жинау және қалпына келтіру

      Заңды тұлғалар түзетін қауіпті коммуналдық қалдықтар, қызмет түріне қарамастан, сондай-ақ бөлек жиналуға және ҚР ЭК 365-бабының 6-тармағына сәйкес мамандандырылған ұйымдарға (кәсіпорындарға) қалпына келтіруге берілуі тиіс.

      Мәселе мынада, қазіргі уақытта компаниялар мамандандырылған кәсіпорындарды өздері анықтайды, бірақ олар әрқашан заң талаптарын орындамайды және мұндай қалдықтарды уақтылы шығару мен қауіпсіз өңдеуді қамтамасыз етпейді.

      Мәселені шешу үшін қалдықтарды бөлек жинауға Талаптар әзірленді. Тұрғын үйлерде немесе жекелеген ғимараттарда (құрылыстарда) қызметін жүзеге асыратын заңды тұлғаларды және жеке кәсіпкерлерді құрайтын 2021 жылғы 2 желтоқсандағы № 482 ҚР ЭГТРМ м.а. жергілікті атқарушы органдар айқындайтын ұйымдар (кәсіпорындар).

      Бұл талапты іске асыру үшін ЖАО облыстағы мамандандырылған кәсіпорындарға талдау жасап, Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес тиісті қызмет түрі бойынша қоршаған ортаны қорғау саласындағы жұмыстарды орындауға және қызметтерді көрсетуге лицензиясының болуын тексеруі қажет. Қазақстан Республикасының "Рұқсаттар және хабарламалар туралы".

      Жергілікті уәкілетті орган мемлекеттік органдарға, бюджеттік ұйымдарға және басқа да заңды тұлғаларға қауіпті қалдықтардың жекелеген түрлерін жинау, тасымалдау және қайта өңдеу бойынша қызмет көрсете алатын кәсіпорындарды анықтайды.

      Арқалық қаласының барлық мемлекеттік органдары мен бюджеттік ұйымдары әкімдік айқындаған кәсіпорындармен қауіпті қалдықтармен жұмыс істеу бойынша қызмет көрсетуге келісім-шарт жасасуға міндетті болады. Қалдықтарды жинау, тасымалдау және қайта өңдеу бойынша қызметтер үшін кәдеге жарату кәсіпорнына төлемді мемлекеттік органдар мен бюджеттік ұйымдар тікелей оларға жүргізетін болады.

      Әкімдік қалдықтардың пайда болуы мен көму көлемін есепке алуы керек.

      Әлеуетті қызметтерді жеткізушілерді анықтау кезінде заң талаптарына сәйкес шарттар белгіленеді, іріктелген компаниялар жыл сайын әкімдікке шығарылатын және қалпына келтірілген қалдықтар туралы ақпарат беруге міндетті.

      3. Арнайы орындарды ұйымдастыру және тұрғындар тарапынан пайда болған азаматтық және құрылыс қалдықтарын тасымалдау бойынша мамандандырылған кәсіпорынды анықтау.

      Қалдықтарды бөлек жинауға қойылатын талаптардың 19-тармағына сәйкес әрекет ету тәртібі. 2021 жылғы 2 желтоқсандағы № 482 Жергiлiктi атқарушы органдар құрылыс үшiн жабыны мен қоршауы бар және жеке тұлғалар (тұрғындар) шығаратын көлемдi қалдықтарды жинау үшiн кемiнде 12 м2 орынды ұйымдастырады.

      Қалдықтарды бөлек жинауға қойылатын талаптардың 17-тармағына сәйкес жылжымайтын мүліктің құрылысын немесе жөндеуін жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар, әрекет етуші бұйрық 2021 жылғы 2 желтоқсандағы № 482 ЭГТРМ м.а. құрылыс және ірі көлемдегі қалдықтарды жергілікті атқарушы органдар ұйымдастыратын арнайы орындарға дербес шығаруды жүзеге асырады.

      Жақсарту ережелеріне сәйкес өлшемдері мен көлемі контейнерлік алаңдардағы ыдыстардың көлемінен асатын қалдықтарды шығаруды меншік иелері немесе қалдықтарды шығару ұйымдары жүзеге асыратыны белгіленген. Алайда, тұрмыстық қатты қалдықтарды шығару үшін төлем ІКҚ жинау, тасымалдау, сұрыптау және кәдеге жарату тарифіне қосылмайды, өйткені бұл қолданыстағы тариф белгілеу әдістемесінде қарастырылмаған.

      Жергілікті өзін-өзі басқару органдарына тұрғындардан азаматтық және құрылыс қалдықтарын тасымалдауды ұйымдастыруды айқындау үшін азаматтық және құрылыс қалдықтарын жинау және халықтан шығару бойынша конкурс (тендер) ұйымдастыру қажет, жергілікті бюджет Қазақстан Республикасының "Мемлекеттік сатып алу туралы" заңына сәйкес.

      Қала әкімдігі ірі көлемді және құрылыс қалдықтарын әкететін ұйымды анықтайды, өзара әрекеттесу шарттары үлгілік келісімшарттың техникалық шарттарында белгіленеді. Экспорттаушы компанияның хабарлама тәртібін сақтауы және Қазақстан Республикасы Экономикалық даму және сауда министрлігінің тізіліміне енгізілуі қажет.

      ЖАО арнайы ұйымдастырылған учаскелерінде құрылыс қалдықтарын жинау, әдетте, келесі әдістердің бірімен жүзеге асырылуы тиіс: ауыстырылатын жәшіктерге жинау және кейіннен көп көтергіш жүйесі бар көлік құралдарымен шығару; қаптарға жинау, содан кейін оларды борттық немесе самосвалға тиеу; қалдықтарды кейіннен борттық немесе автосамосвалға қайта тией отырып, үйіндіде сақтау.

      4.3. Коммуналдық қалдықтарды өңдеу және кәдеге жарату жүйесін дамыту бойынша шаралар

      Коммуналдық қалдықтарды қайта өңдеу және кәдеге жарату жүйесін дамыту үшін келесі іс-шаралар жүзеге асырылады:

      1. Коммуналдық қалдықтардың морфологиялық құрамы бойынша зерттеулер жүргізу

      2. Жергілікті атқарушы органдар мен қалдықтарды қайта өңдеу бойынша мамандандырылған кәсіпорындардың өзара іс-қимылын күшейту.

      3. Азық-түлік, ІКҚ және құрылыс қалдықтарын өңдеудің қолданыстағы технологияларын талдау. Цемент зауыттарында қайта өңделмейтін қатты қалдықтар фракциясын жағу мәселесін зерттеу

      1. Коммуналдық қалдықтардың морфологиялық құрамы бойынша зерттеулер жүргізу

      Арқалық қаласында соңғы жылдары қатты тұрмыстық қалдықтардың морфологиялық құрамын зерттеу жұмыстары жүргізілмеген.

      Арқалық қаласында тұрмыстық қатты қалдықтарды кәдеге жарату және қайта өңдеу бойынша заманауи тиімді қажетті технологияларды енгізу мақсатында коммуналдық қалдықтардың құрамына кіретін қайталама шикізаттың түзілу көлемін болжау үшін қалдықтардың морфологиялық құрамын анықтау қажет.

      Морфологиялық құрамын анықтау қатты тұрмыстық қалдықтардың морфологиялық құрамын анықтау әдістемесіне сәйкес жүзеге асырылады.

      Әдістеме санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау жөніндегі мемлекеттік органның, қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік органның және олардың аумақтық органдарының, ғылыми-зерттеу және жобалау ұйымдарының пайдалануына арналған; коммуналдық қалдықтарды жинауды, шығаруды, залалсыздандыруды және кәдеге жаратуды жоспарлау, басқару және жүзеге асыру жөніндегі басқа да ұйымдар.

      Қалдықтардың құрамын морфологиялық талдау нәтижелері коммуналдық қалдықтардың құрамында қандай қалдықтар бар екенін көрсетеді. Мысалы, күл мен шлак бар ма. Биологиялық ыдырайтын өнімдердің күлі мен қалдықтары коммерциялық құндылығы бар компост өндіруге мүмкіндік бермейді, өйткені өнімде ауыр металдар болады.

      Морфологиялық талдау нәтижелері бойынша әкімдік күл мен қожды және басқа да қалдықтарды бөлек жинауды енгізуді қарастыруы керек.

      2. Жергілікті атқарушы органдар мен мамандандырылған қалдықтарды қайта өңдеу кәсіпорындарының өзара іс-қимылын күшейту

      Арқалық қаласында коммуналдық қалдықтарды кәдеге жарату және қайта өңдеу жүйесін дамыту үшін Арқалық қаласында жұмыс істейтін мамандандырылған қалдықтарды қайта өңдеу кәсіпорындарымен өзара іс-қимылды күшейту қажет.

      Тұрмыстық қатты қалдықтарды бөлек жинау және өңдеу бойынша бизнес-бастамаларға жергілікті мемлекеттік ұйымдардың қолдауы бар жерде қалдықтарды қайта өңдеу дамып келеді.

      Қалдықтарды басқару, қайталама шикізат пен контейнерлерді қабылдау пункттерін орнату, инвестиция тарту және қуаттарды құру бойынша ұсыныстарды талқылау үшін жергілікті атқарушы органдар мен кәсіпкерлік субъектілерінің, басқа да мүдделі тұлғалардың өзара іс-қимылы бойынша түрлі кездесулер, дөңгелек үстелдер өткізіледі. бөлек жиналған қайталама шикізатты, ІКҚ және құрылыс қалдықтарын, биологиялық ыдырайтын қалдықтарды, коммуналдық қалдықтардың қауіпті компоненттерін өңдеу және кәдеге жарату.

      Сұрыптау желілері жұмыс істейтін Қазақстан Республикасының көптеген қалаларында ҚСК-да қайталама шикізатты алу 10%-дан аспайды. Алынған қайталама шикізат ластанған және бөлек жиналған қалдықтарға қарағанда құны төмен. Сондықтан ҚСК-да аралас қалдықтарды сұрыптау қажет, бірақ ҚСК желілерінде бөлек жинау жүйесі дамығандықтан, екіншілік шикізатты терең сұрыптау жүргізіледі.

      Қайталама шикізатты бөлек жинауды және сұрыптауды енгізген кезде осы қайталама шикізатты өңірде, Қазақстанда немесе көршілес елдерде өңдеу мүмкіндігінен шығу қажет.

      Қалдықтарды қайта өңдеу үлесін ұлғайту үшін Арқалық қаласындағы жұмыс істеп тұрған мамандандырылған кәсіпорындарда бөлек жиналған фракцияларды өңдеу керек, ал болмаса басқа облыстарға немесе елдерге жөнелту қажет.

      Кейіннен алынған шикізатты дайын өнімге қайта өңдеуді ұйымдастыру және оның мүмкіндіктерін қарастыру ұсынылады.

      Өңдеу зауыттарын қазіргі уақытта ТМД елдерінің жеткізушілері кең ассортиментте және қолайлы бағамен ұсынады. Әлемде бар технологиялар бойынша зерттеулер жүргізу қажет.

      3. Коммуналдық қалдықтардың жекелеген түрлерін өңдеудің қолданыстағы технологияларын талдау.

      Сұрыптау желілері жұмыс істейтін Қазақстан Республикасының көптеген қалаларында ҚСК-да қайталама шикізатты алу 10%-дан аспайды. Алынған қайталама шикізат ластанған және бөлек жиналған қалдықтарға қарағанда құны төмен.

      Сондықтан ҚСК-да аралас қалдықтарды сұрыптау қажет, бірақ ҚСК желілерінде бөлек жинау жүйесі дамығандықтан, екіншілік шикізатты терең сұрыптау жүргізіледі.

      Қайталама шикізатты бөлек жинауды және сұрыптауды енгізген кезде осы қайталама шикізатты өңірде, Қазақстанда немесе көршілес елдерде өңдеу мүмкіндігінен шығу қажет.

      Қалдықтарды кәдеге жарату үлесін ұлғайту үшін бөлек жиналған фракцияларды облыстағы жұмыс істеп тұрған мамандандырылған кәсіпорындарда өңдеу керек, болмаса, басқа аймақтарға немесе елдерге жіберу қажет.

      Кейіннен алынған шикізатты дайын өнімге қайта өңдеуді ұйымдастыру және оның мүмкіндіктерін қарастыру ұсынылады.

      Өңдеу зауыттарын қазіргі уақытта ТМД елдерінің жеткізушілері кең ассортиментте және қолайлы бағамен ұсынады. Әлемде бар технологиялар бойынша зерттеулер жүргізу қажет.

      Қайта өңделген шикізат (қағаз, картон, пластик, шыны және т. б.) одан әрі өңдеу және дайын өнімді шығару үшін мамандандырылған кәсіпорындарға беріледі.

      Қағаз бен картон қалдықтарын қалпына келтіру жаңа өнімдерді (қағаз және картон, экомақта, құрылыс материалдары) өндіру үшін физикалық, химиялық және басқа әдістермен жүзеге асырылады.

      Пластикалық қалдықтарды қалпына келтіруді технологиялық процестердің экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ететін технологиялар мен жабдықтарды пайдалана отырып, мамандандырылған ұйымдар жүзеге асырады;

      Шыны ыдыс қалдықтарын қалпына келтіру экологиялық қауіпсіздік талаптарын сақтаған жағдайда жүзеге асырылады:

      шыны ыдыс қалдықтарын қайта пайдалануға дайындау (сұрыптау, жуу, өңдеу);

      жаңа өнімдерді өндірумен механикалық және термиялық әдістер (шыны мақта, шыны ыдыстар, шыны талшықтар, плиткалар және т.б.);

      ҚТҚ-ның қайта өңделмейтін бөлігі қатты қалдықтардан алынатын отынды (RDF) өндіру үшін пайдаланылуы мүмкін. Отынның бұл түрі қатты қалдықтарды шығаруды барынша азайту үшін цемент зауыттары мен жылу электр станцияларында қолданылуы керек.

      Тамақ қалдықтары

      Бөлек жиналған қатты қалдықтардың, негізінен тағамдық және органикалық қалдықтардың биологиялық ыдырайтын фракциялары аэробты немесе анаэробты әдіспен өңделуі керек.

      Бүгінгі күні органикалық қалдықтарды кәдеге жарату мен өңдеудің әртүрлі технологиялары бар, соның ішінде: биогаз өндіру, компост жасау және т.б.

      Компосттау - қатты қалдықтарды ыдыратудың табиғи әдісі. Компосттау - оның табиғи биодеградациясына негізделген қалдықтарды өңдеу технологиясы. Осы себепті компосттау органикалық шыққан қалдықтарды өңдеу үшін кеңінен қолданылады. Бүгінгі күні тамақ қалдықтарын да, бөлінбеген ағынды да компост жасау технологиялары бар.

      Органикалық қалдықтарды компосттау тікелей үй шаруашылықтарында немесе орталықтандырылған түрде болуы мүмкін. Тікелей үй шаруашылығында компост жасау жай ғана компост шұңқырларында немесе арнайы компост машиналарын пайдалану арқылы жүзеге асырылады. Орталықтандырылған компосттау кезінде тұтынушылар органикалық заттардың бөлек жиналуын қамтамасыз етеді, содан кейін олар компост төселетін арнайы жабдықталған учаскелерге тасымалданады. Кейіннен мұндай компост ауыл шаруашылығы қажеттіліктеріне және ескі полигонды қалпына келтіруге пайдаланылады.

      Биологиялық ыдырайтын қалдықтардың жеткілікті көп мөлшері түзілетін және қосалқы шаруашылық бар ұйымдар мен мекемелерде (мысалы, мектептерде) компост жасау жеке негізде жүргізілуі мүмкін.

      Көлемді және құрылыс қалдықтары

      Қауіпті фракциялар қауіпті емес үйінді қалдықтардан жинау орындарында шығарылуы керек, содан кейін өңдеу және/немесе кәдеге жарату үшін мамандандырылған ұйымдарға жіберіледі.

      Құрылыс қалдықтарын жинау орнында қайталама шикізат пен қауіпті қалдықтардың құрамдас бөліктерін алу арқылы сұрыптау керек.

      Келесілерді бөлек сұрыптау керек: ағаш; қағаз және картон; металл (қара және түсті металдар бөлек); минералды қалдықтар (тас, құрылыс тасы және кірпіш, сылақ, бетон, гипс, қаңылтыр шыны және т.б.); темірбетон және бетон бөліктері.

      Ұсақтау және сұрыптау кешендері ірі құрылыс қалдықтарын өңдеу үшін қолданылады.

      Қауіпті құрылыс қалдықтарына мыналар жатады: 1) құрамында асбесті бар қалдықтар – шифер немесе этернит, асбестцемент плиталары, асбестцемент құбырлары, оқшаулағыш материалдар және т.б.; 2) бояулардың, лактардың, желімдердің, шайырлардың, оның ішінде олар бар бос ыдыстардың және аталған қалдықтармен сіңдірілген материалдардың және т.б. қалдықтары; 3) құрамында мұнай өнімдері бар қалдықтар – рубероид, сіңдірілген оқшаулағыш материалдар, құрамында шайыр бар асфальт және т.б.; 4) ластанған топырақ. Қауіпті құрылыс қалдықтары бөлек жиналады және одан әрі өңдеу және/немесе кәдеге жарату үшін мамандандырылған компанияларға беріледі.

      Әрі қарай өңдеуге жатпайтын коммуналдық қалдықтарды сұрыптаудан кейін кәдеге жарату 2025 жылы жаңа полигон салынғанға дейін ескі қатты тұрмыстық қалдықтар полигонында жүзеге асырылады.

4.4. Коммуналдық қалдықтарды қауіпсіз орналастыруды қамтамасыз ету шаралары

      Бұл мәселені шешу үшін келесі әрекеттерді орындау қажет:

      − Рұқсат етілмеген үйінділерді анықтау

      Полигондарды анықтау

      Жаңа үйінділердің пайда болуына жол бермеу шарасының негізі 2030 жылға қарай Арқалық қаласының тұрғындарын, заңды тұлғалары мен жеке кәсіпкерлерін қалдықтарды жинау және тасымалдау қызметтерімен 100 пайыз қамту болып табылады.

      Рұқсат етілмеген үйінділермен байланысты мәселелерді шешу үшін "Қазақстан Ғарыш Сапары" ҰК есепке алған барлық ірі қатты тұрмыстық қалдықтар үйінділеріне мұқият аудит жүргізіп, оларды рекультивациялау шараларын белгілеу қажет.

      Полигонды залалсыздандырудың қолданыстағы жалпы қабылданған әдістемесі келесі кезеңдерді қамтиды: полигонның қауіптілік дәрежесін анықтау; баламаларды бағалау; бейтараптандыру және рекультивациялау технологиясын әзірлеу.

      Рұқсат етілмеген полигондарды рекультивациялау бойынша техникалық шешімдер рекультивациядан кейінгі аумақтың функционалдық мақсаты мен пайдаланылуына байланысты қабылданады.

4.5. Коммуналдық қалдықтарды басқару мәселелері бойынша халықтың хабардар болуын арттыру және барлық мүдделі тараптардың өзара іс-қимылын күшейту шаралары.

      Бағдарламаның тиімді жұмыс істеуі үшін тұрғындарды хабардар ету және қолдау маңызды. Халықтың хабардарлығын арттыру – ұзақ мерзімді процесс, ол тұрақты түрде жүргізілуі керек.

      Әкімдік ҚШМ және ҮЕҰ-мен бірлесе отырып, коммуналдық қалдықтарды басқару бойынша халықты ақпараттандыру жоспарын әзірлеуі қажет.

      Әкімдік халықтың хабардарлығын арттыруда, ақпарат таратуда және ысыраптың алдын алу бойынша бастамаларды қолдауда, сондай-ақ тиісті жағдайлар жасауда маңызды рөл атқаратын болады.

      Байланыс жоспары мыналарды қамтуы керек:

      - Жергілікті газеттердегі жарияланымдар;

      Жергілікті газеттер мен журналдарға қалдықтарды басқаруға байланысты проблема және қалдықтарды дұрыс басқару талаптары туралы халықты ағартуға бағытталған мақалалар жариялау ұсынылады.

      - ҚШМ-мен бірлесіп табиғатты қорғау шараларын өткізу.

      Тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау және шығару жөніндегі мамандандырылған ұйымдардың қызметкерлеріне тұрмыстық қалдықтарды сұрыптау және пластик, шыны, картон және қағаз қалдықтарына арналған контейнерлерде бөлек сақтау тәртібін түсіндіретін экологиялық науқандарды мерзімді түрде өткізу ұсынылады. Мұндай әрекеттер әдетте бөлек жинауға арналған контейнерлер орнатылған аулаларда да, олар әлі жоқ жерлерде де жүзеге асырылады. Бұл ретте полигондағы аралас күйдегі қатты тұрмыстық қалдықтардың қоршаған ортаға тигізетін кері салдары және қалдықтарды бөлек жинауды енгізу қажеттігі туралы тұрғындарға жан-жақты түсіндірме жұмыстары жүргізілуде. Қалдықтарды сұрыптаудың енгізілген жүйесі туралы түсіндірмелері бар түрлі-түсті парақшаларды тұрғындар арасында тарату да жақсы нәтиже береді.

      Байланыс жоспары сонымен қатар келесі іс-шараларды қамтуы керек:

      - тұрмыстық қатты қалдықтар проблемасына қоғамның назарын аударуға бағытталған әлеуметтік жарнаманы құру, орналастыру және тарату;

      - Мектеп оқушылары мен студенттердің оқу полигондарына оқу сапарларын ұйымдастыру

      - мектептерде және жалпы халық арасында тарату үшін материалдық ресурстарды қайта өңдеу бойынша ақпараттық материалдар;

      - тамақ қалдықтарын үй жағдайында компосттау бойынша брошюралар әзірлеу;

      Негізгі назар негізгі мүдделі тараптар топтарына аударылады:

      - халық (жұмыс істейтін және жұмыс істемейтін (үй шаруасындағы әйелдер, зейнеткерлер, балалар);

      - мұғалімдер, волонтерлар, белсенді топтар және үкіметтік емес ұйымдар.

      - заңды тұлға

4.6. Коммуналдық қалдықтарды басқаруды жақсарту шаралары

      Қаладағы коммуналдық қалдықтарды әкімшілік басқаруды жақсарту үшін біз келесі шараларды ұсынамыз:

      1. Конкурс (тендер) арқылы қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау және тасымалдау субъектілерін анықтау және табиғатты қорғау заңнамасына сәйкес талаптарды белгілеу.

      2. Қаланы оңтайлы аймақтарға бөлу және тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау және тасымалдау бойынша субъектілердің қызметтерін көрсету тәртібін белгілеу.

      3. Жеке деректерді берусіз ҚШМ үшін халықты тіркеу туралы ақпаратқа қол жеткізуді қамтамасыз ету

      4. Барлық мемлекеттік қызмет көрсету бойынша бірыңғай есеп айырысу-қаржы орталығын құру.

      5. Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және орналастыру тарифтерін уақтылы және экономикалық негізделген қайта қарау және индекстеу

      1. Конкурс (тендер) арқылы қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауды, тасымалдауды және орналастыруды жүзеге асыратын субъектілерді анықтау және табиғатты қорғау заңнамасына сәйкес талаптарды белгілеу.

      4-тармағына сәйкес. 367 ст. ҚР ЭК. және "Тұрғын-тұрмыстық қалдықтарды басқару қағидаларының 4-тармағына сәйкес орталықтандырылған жинау жүйесін жергілікті атқарушы органдар Қазақстан Республикасы Заңының 4-тарауына сәйкес қатты тұрмыстық қалдықтар нарығына қатысушыларды анықтау үшін конкурс (тендер) арқылы ұйымдастырады, Қазақстан Республикасының "Мемлекеттік сатып алулар туралы".

      Қазақстан Республикасының "Мемлекеттік сатып алу туралы" Заңының 4-тарауында конкурс арқылы мемлекеттік сатып алуды жүзеге асыру белгіленген. Мемлекеттік сатып алуды ұйымдастырушының (ЖАО) конкурстық құжаттамасында басқалармен қатар стандарт болып табылатын тауарларды, жұмыстарды немесе көрсетілетін қызметтерді мемлекеттік сатып алу туралы шарт жобасы болуы тиіс. Шарттың Қосымшаларында қызмет көрсету/жұмыстарды орындау көлемі, шарттары және техникалық спецификациялар көрсетіледі.

      Техникалық шарттарға енгізілуі мүмкін коммуналдық қалдықтарды жинайтын және тасымалдайтын субъектілерге қойылатын талаптар Бағдарламаның 2-қосымша көрсетілген.

      Тұрмыстық қатты қалдықтарды жинауды және тасымалдауды қызметі ең алдымен Қазақстан Республикасының табиғатты қорғау заңнамасының талаптарына сәйкес келетін мамандандырылған кәсіпорындар жүзеге асыруы тиіс.

      ҚШМ таңдау кезіндегі негізгі талаптардың бірі Қазақстан Республикасының ЭГТРМ тізілімінде қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау және шығару жөніндегі компанияның болуы, яғни қызметтің басталуы туралы хабарламаны ұсыну болып табылады. Қауiптi емес қалдықтарды жинау, сұрыптау және тасымалдау жөнiндегi қызметтi жүзеге асыратын кәсiпкерлiк субъектiлерi ҚР ЭГТРМ Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес қызметтiң басталғаны туралы хабарлама беруге мiндеттi. Қазақстан "Рұқсаттар және хабарламалар туралы". Хабарландыру тәртібін сақтамаған ҚШМ конкурсқа қатысуға жіберілмейді және қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау және шығару қызметтерін көрсете алмайды. Қауіпсіз қалдықтарды жинау, сұрыптау және тасымалдау жөніндегі қызметті ҚР ЭГТРМ хабарлама жібермей жүзеге асыруға тыйым салынады.

      Егер кәсiпкерлiк субъектiлерi қауiптi қалдықтарды қайта өңдеу, залалсыздандыру, кәдеге жарату және жою жөнiндегi жұмыстарды жүзеге асырса, олардан "Қазақстан Республикасының Заңының талаптарына сәйкес қызметтiң тиiстi түрi бойынша жұмыстарды жүзеге асыруға лицензия алуға мiндеттi. Рұқсаттар мен хабарламалар".

      Медициналық қалдықтармен, радиоактивті қалдықтармен, қауіпті ЭЭЖҚ-мен жұмыс істеу үшін мамандандырылған ұйымдардың Лицензиясы болуы керек.

      Тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау және шығару бойынша көрсетілетін қызметтердің сапасын арттыру үшін конкурстық негізде коммуналдық қалдықтарды басқаруға ұзақ мерзімді шарттар жасасу қажет. Ұзақ мерзімді келісім-шарттар қатты тұрмыстық қалдықтарды жинаумен және шығарумен айналысатын субъектілерге компанияларды дамытуға өз қаражаттарын салуға мүмкіндік береді. Ұзақ мерзімді келісім-шарттардың нәтижелері бойынша орындалған жұмыстардың нәтижелерін көруге және бағалауға болады. Кем дегенде 5 жылға келісім-шарт жасасу нұсқаларын қарастырыңыз.

      2. Қаланы оңтайлы аймақтарға бөлу және тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау және халыққа шығару бойынша субъектілердің қызметтерін көрсету тәртібін белгілеу.

      Тұрмыстық қатты қалдықтарды контейнерлерден шығаруды "Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі" мемлекеттік мекемесі бекіткен кестеге сәйкес қалдықтарды жинаушы ұйымдар белгіленген мерзімде жүзеге асырады. Кестелер қатты қалдықтарды жинауға арналған контейнер алаңдарында орналастырылған.

      Коммуналдық қалдықтарды тасымалдау құнын барынша азайту үшін белгіленген санитарлық және экологиялық талаптарды сақтай отырып, қалдықтарды шығарудың ең аз жиілігі қабылданатын болады.

      Жинау жиілігін белгілеу кезінде түзілетін коммуналдық қалдықтардың көлемін, оның морфологиялық құрамын, жинау үшін пайдаланылатын контейнерлердің түрі мен санын (контейнерлер арқылы жинау кезінде) ескеру қажет.

      0°С және одан төмен температурада контейнерлердегі қалдықтардың сақтау мерзімі үш күннен аспайды, нөлден жоғары температурада бір тәуліктен аспайды.

      Жаңа контейнерлерді ауыстыру және орнату жиналған қалдықтардың көлемі мен ерекшелігіне және оны сақтау мерзіміне байланысты жүзеге асырылады.

      Егер коммуналдық қалдықтар бөлек жиналса, қалдықтардың әрбір санатының (фракциясы, түрі) шығарудың өзіндік жиілігі болады.

      Қалдықтарды басқарудың барлық келесі кезеңдерінде бөлек жиналатын қалдықтарды араластыруға тыйым салынады.

      Пластмасса, қағаз және картон қалдықтары көліктің барлық түрлерімен тасымалданады. Қалдық шыны ыдыстар зақымданудың алдын алу шараларымен кез келген көлік құралымен тасымалданады. Қалдық шыны ыдыстарды тасымалдау, тиеу және түсіру кезінде олардың сақталуын және механикалық әсерлерден қорғалуын қамтамасыз ететін шараларды қолдану қажет.

      3. Жеке деректерді берусіз ҚШМ үшін халықты тіркеу туралы ақпаратқа қол жеткізуді қамтамасыз ету

      Тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және кәдеге жарату бойынша тарифтерді жинауды және халықтың уақтылы төлеуін арттыру үшін әкімдіктің халықты тіркеу туралы ақпаратқа қолжетімділік мәселелері бойынша мамандандырылған ұйымдармен өзара іс-қимылын күшейту жоспарлануда.

      Азаматтарды тұрғылықты, уақытша болатын (тұрғылықты) жері бойынша тіркеу кезінде жаңа тіркеу мекенжайы туралы ақпарат Ішкі істер министрлігінің ақпараттық жүйесінен нақты уақыт режимінде "Жеке тұлғалар" мемлекеттік деректер базасына (әкімшісі – Әділет министрлігі) жіберіледі. Қазақстан Республикасының барлық мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдарына (әкімдіктеріне) қолжетімділік беретін анықтамалық деректер банкі болып табылады.

      Осы интеграция аясында әкімдік ҚШМ мекенжайы бойынша тіркелген азаматтардың саны туралы ақпаратты анонимді түрде (дербес деректерін бермей) береді, бұл төлемдерді дұрыс есептеуге мүмкіндік береді, қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, шығару, өңдеу және кәдеге жарату.

      4. Барлық коммуналдық қызметтерге абоненттік нөмірі бар бірыңғай қаржылық есеп айырысу орталығын құру.

      Бүгінде Арқалық қаласында тұрғындар үшін бірыңғай есепшот жүйесі жоқ. Мамандандырылған субъектілер өздері қолхат жасап, халықтан ақша жинап, жазылымдық қарыз мәселелерін өздері шешуге тырысады.

      Барлық мемлекеттік қызмет көрсетулер бойынша біртұтас есеп айырысу-қаржы орталығын құру, бұл ашықтықты арттыруға және қаражат жинауды арттыруға мүмкіндік береді.

      5. Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және орналастыру тарифтерін уақтылы және экономикалық негізделген қайта қарау және индекстеу

      Жаңа тариф (337,13 және 330 теңге) Арқалық қаласы бойынша 2022 жылғы 1 қазаннан бастап қолданысқа енгізіледі және Қазақстан Республикасы бойынша орташа болып саналады.

      Жалпы, Қазақстанда тариф 84 теңгеден 550 теңгеге дейін өзгереді. Ең жоғары тарифтер Алматы (553 теңге) және Көкшетау (500 теңге) қалаларында. Ең төменгі көрсеткіш Тараз (84 теңге), Түркістан (105 теңге), Жезқазған (110 теңге), Шымкент (171 теңге) және Ақтөбе (180 теңге) қалаларында.

      Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде тарифтерді қайта қарау және бекіту мерзімдері реттелмеген. Сондықтан көптеген қалалар мен елді мекендерде тариф 5-7 жыл бойы қайта қаралмайды. Соның салдарынан ҚШМ экономикалық жағдайы нашарлап барады, компаниялар шығынмен жұмыс істейді, қызметкерлердің жалақысын көтеруге мүмкіндік жоқ және т.б. Мұндай қауіп Арқалық қаласы үшін де бар.

      Сондықтан біз Бағдарламаға қазіргі заманғы шынайылық пен елдегі және қаладағы инфляциялық процестерді ескере отырып, тарифтерді уақтылы және экономикалық негізделген қайта қарау, индекстеу және бекіту шарасын енгізуді ұсынамыз.

      Тарифтерді уақтылы қайта қарау мамандандырылған ұйымдардың қызметін теңестіруге және олардың қызметінің сапасына тиісті талаптар қоюға көмектеседі.

5. БАҒДАРЛАМАНЫ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ БОЙЫНША ІС-ШАРАЛАР ЖОСПАРЫ

      Қойылған мақсаттарға қол жеткізу және міндеттерді орындау үшін Бағдарламаны іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары әзірленді, ол 3-қосымшада.

      Іс-шаралар жоспары міндеттер мен көрсеткіштер бойынша топтастырылған, орындау мерзімдері мен жауапты тұлғалар көрсетілген. Іс-шаралар жоспары күтілетін нәтижелерге қол жеткізу үшін кешенді тәсілді және Бағдарламаны барлық жауапты орындаушылардың жұмысын үйлестіруді көздейді.

      Бағдарламаға енгізілген үлгілік техникалық және жобалық құжаттаманы әзірлеуді қоса алғанда құрылыс қызметі энергия үнемдеуді қамтамасыз ету және коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы қызметтің энергия тиімділігін арттыру үшін ең жақсы қолжетімді әдістерді пайдалану.

      Мониторинг нәтижелері бойынша негізделген ұсыныстар болған жағдайда Іс-шаралар жоспарына түзетулер қажет болған жағдайда жүзеге асырылады. Мониторинг нәтижелері бойынша қойылған мақсаттарға, міндеттер мен көрсеткіштерге қол жеткізу мүмкін еместігі анықталған жағдайда, басқа да шаралар белгіленеді және анықталған проблемалық мәселелерді шешу бойынша шаралар қабылданады.

      Мониторинг нәтижелері бойынша Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық бөлімі мыналарға бағытталған шешімдер қабылдайды:

      1) Бағдарламалардың белгіленген мақсаттары мен міндеттеріне қол жеткізу мақсатында жоспарланған іс-шараларды іске асыру тиімділігін арттыру (басқа іс-шараларды анықтау);

      2) анықталған проблемалық мәселелер бойынша шаралар қабылдау.

      Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық бөлімі Бағдарламаның тапсырысшысы ретінде келесі функцияларды орындайды:

      1) Бағдарламаны барлық іске асырушылардың іс-қимылдарын үйлестіре отырып, Арқалық қаласында коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы мәселелерді шешуге бірыңғай орталықтандырылған кешенді тәсілді қалыптастырады және қамтамасыз етеді;

      2) бюджет қаражаты есебінен Бағдарламаны іске асыруға арналған қаржылық шығыстар бойынша Қостанай облысының әкімдігімен өзара іс-қимыл жасайды.

      3) коммуналдық қалдықтарды жинау және шығарумен айналысатын субъектілермен, мемлекеттік органдармен, әлеуметтік объектілермен, заңды тұлғалармен, жеке кәсіпкерлермен, жеке тұлғалармен Бағдарламаның іс-шараларын іске асыру мәселелері бойынша өзара іс-қимыл жасайды;

      4) Бағдарлама іс-шараларының іске асырылуын бақылауды жүзеге асырады, мониторинг нәтижелерін Қоғамдық кеңес отырыстарында талқылауға енгізеді;

      5) іс-шараларға, нысаналы индикаторларға, Бағдарлама іс-шараларын іске асыруға арналған шығыстарға, оның ішінде Бағдарламаға тиісті өзгерістер енгізу қажеттілігін негіздей отырып, түскен ұсыныстар негізінде түзетулер енгізеді;

      6) Бағдарлама іс-шараларының іске асырылу барысын тексеруге қатысады;

      7) Бағдарламаны, сондай-ақ Бағдарлама іс-шараларын іске асыру барысы туралы ақпаратты Арқалық қаласы әкімдігінің ресми интернет-ресурсында жариялайды.

      Бағдарламаны іске асырушылар: облыс әкімдігі, қала әкімдігі; коммуналдық қалдықтарды жинау, шығару, кәдеге жарату және кәдеге жарату жөніндегі субъект: мемлекеттік органдар, әлеуметтік нысандар, заңды тұлғалар, жеке кәсіпкерлер, ҮЕҰ және басқа да мүдделі тұлғалар.

6. БАҒДАРЛАМАНЫ ОРЫНДАУЫН МОНИТОРИНГІ

      Коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасының орындалуын бақылауды Арқалық қаласының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық бөлімінің басшылығы жүзеге асырады.

      Бағдарламаның мониторингі Бағдарламаны іске асыру туралы есепті қалыптастыру арқылы жүзеге асырылады. Есепте іске асырылған іс-шаралардың сипаттамасы, қол жеткізілген нәтижелер, оларды жүзеге асыруға бөлінген қаржы ресурстарының нақты көлемдері, сондай-ақ есепті кезеңге жоспарланған іс-шаралардың орындалмау себептері мен нәтижелердің болмауы көрсетіледі.

      Бағдарламаның мониторингі өткен жылдың қорытындысы бойынша жылына бір рет өткізілетін болады.

      Бағдарлама және оның орындалу барысы туралы есептер Арқалық қаласы әкімдігінің интернет-ресурсында орналастыру арқылы жұртшылыққа қолжетімді болады.

7. ҚАЖЕТТІ РЕСУРСТАР

      Бағдарлама мен іс-шараларды қаржыландыру мыналар есебінен жүзеге асырылуы мүмкін:

      - мемлекеттік және жергілікті бюджет,

      - жеке инвестициялар,

      - ӨКЖ қорлары,

      - халықаралық қаржы ұйымдарының қаражаты,

      - екінші деңгейдегі банктерден алынған несиелер және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздер.

      Ұсынылған Бағдарламаны іске асыруға және жоспарланған табиғатты қорғау іс-шараларын іске асыруға арналған қаржылық шығындарды ҚР ЭК 29-бабына сәйкес бюджет қаражаты есебінен жүзеге асыру жоспарлануда. Бұл тетік осы іс-шаралар жоспарын әзірлеу және бекіту жылының алдындағы үш жыл ішінде жергілікті бюджетке түскен қоршаған ортаға теріс әсер еткені үшін төлемақының сомасынан кем емес мөлшерде қаражатты пайдалануға мүмкіндік береді.

      Бағдарламаны іске асыру бойынша ұсынылған іс-шараларды қоршаған ортаны қорғаудың типтік тізбесі негізінде облыс әкімдігі үш жылдық перспективаға әзірлейтін Қостанай облысының қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспарына енгізу жоспарлануда. Қазақстан Республикасының ЭК 4-қосымшасында көзделген қорғау шаралары.

      Қалдықтарды басқару шараларына мыналар жатады:

      - қалдықтардың кез келген түрлерін, соның ішінде иесіздерді жинау, тасымалдау, залалсыздандыру, пайдалану және қайта өңдеу технологияларын енгізу;

      - зауыттарды, цехтарды және өндіріс орындарын салу, қайта құру, қондырғыларды сатып алу және пайдалану:

      қалдықтардың барлық түрлерін сақтауға арналған полигондар;

      қалдықтарды жинау, тасымалдау, өңдеу, сұрыптау, кәдеге жарату және көму үшін;

      қайталама материалдық ресурстарды жинау және өңдеу үшін;

      қалдықтардан пайдалы компоненттерді алумен байланысты шикізатты немесе дайын өнімді алу үшін (байыту қалдықтарын, үстірт және негізгі жыныстарды, күл мен шлактарды, металлургиялық шлактарды, техногендік минералды түзілімдерді өңдеу);

      - қалдықтардың түзілу және көму көлемін барынша азайтуға бағытталған жабдықтар мен технологиялық процестерді қайта құру, жаңғырту.

8. КҮТІЛЕТІН ӘЛЕУМЕТТІК-ЭКОНОМИКАЛЫҚ ӘСЕР

      Бағдарламаны іске асыру Арқалық қаласының экологиялық жағдайын жақсартуға және қаланың нысаналы индикаторларын және жергілікті мемлекеттік органдардың коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы қызметін арттыруға мүмкіндік береді.

      Коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесін оңтайландыру саласындағы Бағдарламаны іске асыру барысында келесі іс-шаралар жүзеге асырылады:

      - Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес қаладағы коммуналдық қалдықтарды әкімшілік басқаруды жетілдіру;

      - Коммуналдық қалдықтарды жинау мен шығаруды 100% қамту;

      - Пайда болу көзінде бөлек жинақты енгізу;

      - Қалдықтарды сұрыптау кешенін салу;

      - органикалық, ірі көлемдегі және құрылыс қалдықтарын өңдеуді дамыту;

      - Тұрғындардың коммуналдық қалдықтармен дұрыс жұмыс істеу туралы хабардарлығы мен мәдениетінің деңгейін арттыру.

      Осылайша, осы Бағдарлама шеңберінде іс-шаралар кешенін іске асыру Арқалық қаласында коммуналдық қалдықтарды басқару саласында көрсетілетін қызметтердің сапасын арттыруға, қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, сұрыптау және қайта өңдеу көлемін арттыруға мүмкіндік береді және қалдықтардың қоршаған ортаға кері әсері, тиісінше қаланың нысаналы индикаторларын арттырады.

      Жалпы, Бағдарлама Арқалық қаласының тұрғындарының өмір сүру сапасы мен жағдайын айтарлықтай жақсартуға ықпал етеді.

  Қосымша 1

Арқалық қаласы бойынша 2024-2028 жылдарға арналған коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасының көрсеткіштерін анықтау әдістемесі.

Мақсатты индикатордың атауы

Мақсатты индикаторларды қалыптастыру жиілігі мен мерзімдері

Негіздеме

Есептеу әдісінің сипаттамасы

1

Тұрғындарды қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау және шығарумен қамту

Бағдарлама бекітілген күннен бастап бір жыл өткен соң.

Көрсеткіш Қазақстан Республикасының жасыл экономикаға көшу тұжырымдамасына сәйкес келеді және тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау және шығару қызметтеріне қолжетімділігі бар халықтың үлесін анықтау үшін қажет.

Көрсеткіш қалаға қызмет көрсететін барлық қалдықтарды жинау ұйымдарымен келісім-шарт жасасқан тұрғындар санын қала халқының жалпы санына бөлу арқылы қалыптастырылады, нәтижені пайызбен көрсетеді.
Қоғамдық келісім-шарттарға көшу кезінде көрсеткішті қала тұрғындарының жалпы санына жазылған шот-фактуралар бойынша абоненттер санын (адам санын) бөлу арқылы алуға болады.

2

Бөлек жинауды қамту (халық немесе қала):
- фракция бойынша
- белгілі бір қауіпті қалдықтар түрлері (медициналық және құрамында сынап бар, ЭЭЖҚ)

Бағдарлама бекітілген күннен бастап бір жыл өткен соң

Көрсеткіш "Жасыл Қазақстан" ұлттық жобасына сәйкес келеді.

Көрсеткіш қатты тұрмыстық қалдықтардың (пластик, картон және қағаз қалдықтары, шыны, металл банкілер) тоннадағы бөлек жиналған құрғақ фракциясының көлемін тоннамен түзілген қатты тұрмыстық қалдықтардың (тұрмыстық қалдықтар) жалпы көлеміне бөлу арқылы қалыптасады, нәтижені мына түрде көрсетеді: пайыз.
Қауіпті қалдықтардың жеке түрлері бойынша көрсеткіш сондай-ақ бөлек жиналған қауіпті қалдықтардың (ҚСШ, ЭЭЖҚ және медициналық) көлемін қатты қалдықтардың морфологиялық құрамы бойынша нәтижені пайызбен көрсете отырып, қауіпті қалдықтардың түзілуінің жалпы болжамды көлеміне бөлу арқылы қалыптастырылады.

3

Қатты тұрмыстық қалдықтарды қайта өңдеу және орналастыру үлесі (түзу көлемінен)

Бағдарлама бекітілген күннен бастап бір жыл өткен соң.

Көрсеткіш Қазақстан Республикасының "жасыл" экономикаға көшу тұжырымдамасына және "Жасыл Қазақстан" ұлттық жобасына сәйкес келеді.

Көрсеткіш қаланың барлық өңделген және қайта пайдаланылатын қатты тұрмыстық қалдықтарының (коммуналдық қалдықтардың қауіпті құрамдастарын қоса алғанда), оның ішінде ҚСК немесе полигонда сұрыпталған бөлек жиналған қалдықтардың және экспортқа жіберілген қайталама ресурстардың жалпы сомасына бөлу арқылы алынады. қаладағы барлық түзілетін қатты қалдықтар (коммуналдық қалдықтар), нәтижені пайызбен көрсетеді.

4

Экологиялық талаптарға сәйкес қатты тұрмыстық қалдықтар полигонын жабу және рекультивациялау

Бағдарлама бекітілген күннен бастап бір жыл өткен соң.

Көрсеткіш Қазақстан Республикасының жасыл экономикаға көшу тұжырымдамасына сәйкес келеді

Көрсеткіш рекультивациялық және жою жұмыстары аяқталған объектілердің санын болжайды.

5

Тұрғындардың қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау және шығару қызметтеріне қанағаттанушылық деңгейі (зерттеу)

Бағдарлама бекітілген күннен бастап бір жыл өткен соң.

Көрсеткіш Қазақстан Республикасының 2025 жылға дейінгі Ұлттық даму жоспарына сәйкес келеді

Көрсеткіш тұрғындар арасында жыл сайынғы социологиялық зерттеу (онлайн немесе офлайн) нәтижесінде алынған туралы қаладағы қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау және шығару қызметтеріне халықтың қанағаттануы.

  Қосымша 2

Экологиялық заңнамаға сәйкес қауіпті емес қалдықтарды жинауды, сұрыптауды және тасымалдауды жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілеріне талаптар

      1. Қауіпсіз қалдықтарды жинау, сұрыптау және тасымалдау жөніндегі қызметті жүзеге асыруға қойылатын талаптар

      Қауіпті емес қалдықтарды жинау, сұрыптау және тасымалдау жөніндегі кәсіпкерлік қызметті жоспарлайтын немесе жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілері (бұдан әрі – ҚШМ) Қазақстан Республикасы ЭГТРМ қызметтің басталуы туралы хабарламаны ұсынуға міндетті. Қазақстан Республикасының "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Заңында белгіленген тәртіппен. Хабарламаны ұсынғаннан және уәкілетті орган оны қабылдағаннан кейін ҚШМ Қазақстан Республикасының ЭГТРМ рұқсаттар мен хабарламалардың электрондық тізіліміне енгізіледі. Хабарламасыз қауіпті емес қалдықтарды жинау, сұрыптау және тасымалдау жөніндегі қызметті жүзеге асыруға тыйым салынады.

      2. Көлік құралдарына қойылатын талаптар

      Қатты тұрмыстық қалдықтарды тасымалдауды жүзеге асыратын шаруашылық жүргізуші субъектілер:

      қатты тұрмыстық қалдықтарды тасымалдауға арналған арнайы жабдықталған көліктерді пайдалану;

      көлік құралдарын ҚР ЭК талап ететін ақпараттық жүйеге қосылған спутниктік навигация жүйелерімен жабдықтау және бұл жүйелерді тұрақты жұмыс жағдайында ұстау;

      көліктерге тұрақты техникалық қызмет көрсетуді, шиналардағы қысымды ұсынылған деңгейде ұстап тұруды және қалдықтарды нығыздауға арналған жабдықты үнемі күтіп ұстауды қамтамасыз ету.

      Тұрмыстық қатты қалдықтарды тасымалдауға, бояуға, көлік құралдарын арнайы жапсырмалармен және жабдықтармен қамтамасыз етуге, сондай-ақ тиеу-түсіру жұмыстарын жүргізуге қойылатын талаптар саладағы уәкілетті орган бекітетін тізбеге енгізілген Қазақстан Республикасының ұлттық стандарттарында белгіленеді. қоршаған ортаны қорғау. Алайда бұл стандарттар Қазақстан Республикасында әлі қабылданған жоқ.

      3. Келісімшарттар жасау

      Тұрмыстық қатты қалдықтарды жинаумен және шығарумен айналысатын шаруашылық жүргізуші субъектілер тұрмыстық қатты қалдықтардың меншік иелерімен келісім-шарттар, ал орталықтандырылған жүйемен халықпен қоғамдық келісімдер жасауы керек.

      Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинаумен және тасымалдаумен айналысатын шаруашылық жүргізуші субъектілер сұрыптау кешеніне жеткізу кезінде ҚСК-мен, ал қатты тұрмыстық қалдықтарды шығарумен айналысатын шаруашылық жүргізуші субъектілерге тапсыру кезінде олармен келісім шарты болуы керек.

      Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексінің 351-бабында көрсетілген қалдықтарды қоспағанда, белгілі бір елді мекенде қатты тұрмыстық қалдықтарды қайта өңдеумен айналысатын шаруашылық жүргізуші субъектілер болмаған немесе мұндай субъектілердің өндірістік қуаты жеткіліксіз болған жағдайда қалдықтар тікелей қатты тұрмыстық қалдықтар полигонына шығарылады. Қазақстан Республикасы, оның ішінде пластик қалдықтары, макулатура, шыны ыдыстар, СБШ, ЭЭЖҚ, құрылыс және тамақ қалдықтары. Тұрмыстық қалдықтарды полигонға тасымалдау кезінде қатты тұрмыстық қалдықтар полигонымен келісім шарт болуы қажет (ҚР ЭК).

      4. Қатты тұрмыстық қалдықтарды шығаруға қойылатын жалпы талаптар

      Тұрмыстық қатты қалдықтарды контейнерлік алаңдардан шығаруды тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі бекіткен кестеге сәйкес қалдықтарды жинаушы ұйымдар белгіленген мерзімде жүзеге асырады. Кестелер қатты қалдықтарды жинауға арналған контейнер алаңдарында орналастырылған.

      Жинау кестесі мен кезеңділігін белгілеу кезінде түзілетін коммуналдық қалдықтардың көлемін, оның морфологиялық құрамын, жинау үшін пайдаланылатын ыдыстардың түрі мен санын (контейнерлер арқылы жинау кезінде) ескеру қажет. Автокөлік маршруттары қашықтықты азайту мен сапардың кешігуін ескере отырып әзірленеді.

      Коммуналдық қалдықтарды тасымалдау құнын барынша азайту үшін сақтау мерзіміне сәйкес келетін қалдықтарды шығарудың ең аз жиілігін қабылдау қажет. Қалдықтарды контейнерлерде сақтау мерзімдері 0С және одан төмен - үш күннен артық емес, нөлден жоғары температурада - тәуліктен аспайды.

      Қалдықтарды жинау жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын тұлғалар Экологиялық кодекстің талаптарына сәйкес қалдықтарды бөлек жинауды қамтамасыз етуге міндетті.

      Егер коммуналдық қалдықтар бөлек жиналса, қалдықтардың әрбір санатының (фракциясы, түрі) шығарудың өзіндік жиілігі болады.

      Коммуналдық қалдықтарды жинаумен айналысатын персонал контейнерлер мен коммуналдық қалдықтарды қауіпсіз өңдеу, сондай-ақ коммуналдық қалдықтарды жинауға арналған жабдықты дұрыс пайдалану бойынша нұсқаулықтан өтуі және оқытылуы тиіс.

      Персонал еңбекті қорғау талаптарына сәйкес жеке қорғану құралдарымен (қолғаптармен, арнайы киімдермен, қорғаныш көзілдіріктермен, аяқ киіммен, қажет болған жағдайда респираторлармен) қамтамасыз етілуі тиіс.

      Коммуналдық қалдықтарды тасымалдау кезінде оларды коммуналдық қалдықтарды жинау және тасымалдау жөніндегі қызметтерді көрсетуге арналған шартта белгіленген шекті рұқсат етілген нығыздау мәнінен артық нығыздауға жол берілмейді.

  3-қосымша

Арқалық қаласының 2024-2028 жылдарға арналған коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасын іске асыру үшін іс-шара жоспары

Жоқ

Іс-шаралар жоспары

Аяқтау түрі

Орындау уақыты

орындау үшін жауапты

Қаржыландыру дереккөздері

1

2

3

4

5

6

Мақсат - Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының талаптарына сәйкес коммуналдық қалдықтарды басқарудың ұтымды және экологиялық таза жүйесін ұйымдастыру.

1-міндет. Коммуналдық қалдықтарды басқару инфрақұрылымын жаңғырту

Көрсеткіш 1. Тұрғындарды қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау және шығарумен қамту

1.1

Барлық контейнерлік алаңдарды түгендеу. Учаскелерді жөндеу, контейнерлерді ауыстыру және толықтыру қажеттілігін анықтау.

Есеп беру

2024

Қала әкімдігі

Қажет емес

1.2

Контейнер паркін толықтыру, тұрақты жаңарту. 40 дана жыл сайын. 60000 тг 1 контейнер.

Есеп беру

Жыл сайын

Қала әкімдігі, ҚШМ

ҚШМ қаражаты. Жыл сайын 2,4 млн

1.3

Тұрмыстық қатты қалдықтарды уақтылы шығаруды қамтамасыз ету үшін қоқыс шығаратын көліктер паркін жаңарту (2-3 бірлік). 45 млн 1 бірлік

Есеп беру

2028

Қала әкімдігі, ҚШМ

ҚШМ қаражаты. 90 млн теңге

1.4

Қоқыс таситын көліктерде спутниктік навигация жүйесінің болуы. Жергілікті билік органдарының спутниктік навигация жүйелеріне жергілікті билік органдарына қолжетімділігін қамтамасыз ету. 50000 теңге 1 бірлік.

Есеп беру

2024

Қала әкімдігі, ҚШМ

ҚШМ қаражаты. 100000 теңге

1.5

Тұрмыстық қатты қалдықтарды шығару бойынша қызмет көрсету бойынша халықпен мемлекеттік шарттар жасасуға көшу.

ақпарат

2024

Қала әкімдігі, ҚШМ

Қажет емес

1.6

Тұрмыстық қатты қалдықтарды тасымалдауға міндетті шарт жасасудың орталықтандырылған жүйесін пайдаланған кезде тұрғын үйлерде немесе жекелеген ғимараттарда қызметін жүзеге асыратын заңды тұлғалармен және жеке кәсіпкерлермен конкурс нәтижелері бойынша жергілікті атқарушы органдар айқындайтын мамандандырылған ұйымдармен профилактикалық жұмыс (тендерлер).

Барлық ұйымдарға есеп және ақпараттық хаттар жолданды

2024

Әкімдігі, ҚШМ , "Атамекен" ҰКП

Қажет емес

Тапсырма 2. Бөлек жинақты енгізу

Көрсеткіш 2. Бөлек жинауды қамту
- құрғақ және ылғалды фракциялар бойынша;
- қалдықтардың кейбір қауіпті түрлері (құрамында сынап бар, электронды және тұрмыстық техника, медициналық)

2.1

Барлық бақылау пункттерінде қатты тұрмыстық қалдықтардың құрғақ фракциясын бөлек жинауға арналған контейнерлерді орнатуды қамтамасыз ету және қайталама шикізатты бөлек шығаруды қамтамасыз ету.

Есеп беру

2024

Қала әкімдігі, ҚШМ

ҚШМ қорлары

2.2

Қауіпті қалдықтарды бөлек жинауды, тасымалдауды және қайта өңдеуді қамтамасыз ету бойынша конкурсты ұйымдастыру және мердігер ұйымның қызметін анықтау: СБШ, ЭЭЖҚ, химиялық қоректендіру көздері, халықтан аккумуляторлар.

Байқау қорытындысы, мердігер компаниялар анықталды

2024

Қала әкімдігі

Қоршаған ортаны қорғау іс-шаралар жоспары шеңберінде жергілікті бюджет

2.3

Қоғамдық орындардағ батареялар, құрамында сынап бар шамдар, электрондық және электр жабдықтары, медициналық қалдықтар (сауда орталықтары, пошта бөлімшелері, Халыққа қызмет көрсету орталықтары және т. б.) сияқты тұрғындардан қауіпті тұрмыстық қалдықтарды жинайтын стационарлық пункттерді/пункттерді ұйымдастыру

Есеп, жинау пункттері орнатылды

2024-2028 жж

Қала әкімдігі, мердігер

Қоршаған ортаны қорғау іс-шаралар жоспары шеңберінде жергілікті бюджет

2.4

Арқалық қаласындағы заң талаптарына сәйкес келетін коммуналдық қалдықтардың қауіпті компоненттерін жинау, тасымалдау және қалпына келтіру бойынша мамандандырылған кәсіпорындарға талдау жасау.

Есеп беру

2024

Қала әкімдігі

Қажет емес

2.5

Қауіпті қалдықтардың жекелеген түрлерін жинау, тасымалдау және өңдеу бойынша қызметтерді ұсына алатын мамандандырылған компаниялардың тізбесін анықтау. мемлекеттік органдар, бюджеттік ұйымдар және басқа да заңды тұлғалар.

Есеп беру

2024

Қала әкімдігі

Қажет емес

2.6

Жеке тұлғалар (тұрғындар) түзетін құрылыс және ірі көлемдегі қалдықтарды жинау және шығару үшін арнайы орындарды ұйымдастыру.

Есеп беру

2024

Қала әкімдігі

Қажет емес

2.7

Көше қалдықтарын, көше және бау-бақша қалдықтарын бөлек жинау бойынша ПИК, үй басқару компанияларымен, МИБ-мен профилактикалық жұмыс, жеке контейнер орнату. Биологиялық ыдырайтын қалдықтарды жинау орындарына тасымалдауды ұйымдастыру.

Есеп беру

2024

Қала әкімдігі, ҚШК, ПИК

Қажет емес

2.8

Қалалық әлеуметтік мекемелермен (мектептер, балабақшалар, жоғары оқу орындары және т.б.), кәсіпорындармен, шағын және орта бизнес субъектілерімен алдағы уақытта қайталама шикізатты (пластик, қағаз және картон, шыны және т.б.) бөлек жинауды енгізу қажеттілігі бойынша профилактикалық жұмыс жүргізу, мамандандырылған кәсіпорындарды қайта өңдеуге беру.

Есеп беру

2024

Қала әкімдігі, "Атамекен" өңірлік палатасы

Қажет емес

2.9

Тамақ өнімдерін жинау және өңдеу мақсатында қалалық әлеуметтік мекемелерден (мектептер, балабақшалар, жоғары оқу орындары және т.б.), кәсіпорындардан, қоғамдық тамақтандыру саласындағы шағын және орта бизнес субъектілерінен тамақ қалдықтарын бөлек жинау бойынша мердігерді анықтау бойынша іс-шараларды ұйымдастыру және басқа да органикалық қалдықтар

Есеп беру

2026-2028 жж

Қала әкімдігі

Қажет емес

2.10

Биологиялық ыдырайтын (тамақ қалдықтары) жинау үшін арнайы орындарды анықтау

Есеп беру

2026-2028 жж

Қала әкімдігі

Қажет емес

3-тапсырма. Коммуналдық қалдықтарды өңдеу және кәдеге жарату жүйесін әзірлеу

Көрсеткіш 3. Өңдеу және кәдеге жарату үлесі:
- қатты қалдықтар (білім көлеміне қарай)

3.1

Коммуналдық қалдықтардың морфологиялық құрамы бойынша зерттеулер жүргізу

Есеп беру

2024-2025 жж

Қала әкімдігі

Қоршаған ортаны қорғау іс-шаралар жоспары шеңберінде жергілікті бюджет

3.2

Жергілікті атқарушы органдар мен қалдықтарды қайта өңдеу бойынша мамандандырылған кәсіпорындардың өзара іс-қимылын күшейту.

Есеп беру

2024

Қостанай облысының әкімдігі, қалалар, мамандандырылған кәсіпорындар

Қажет емес

3.3

Коммуналдық қалдықтардың жекелеген түрлерін қалпына келтірудің қолданыстағы технологияларын талдау.

Есеп беру

2024-2028 жж

Қала әкімдігі

Қажет емес

3.4

Барлық қажетті құжаттаманы дайындау және одан әрі жұмыс істеу үшін ҚСК сенімді басқаруға беру.

пайдалануға беру актісі, тапсыру шарты

2024

Қала әкімдігі

Қажет емес

Тапсырма 4. Коммуналдық қалдықтарды қауіпсіз орналастыруды қамтамасыз ету

Көрсеткіш 4. Экологиялық талаптарға сәйкес қатты тұрмыстық қалдықтар полигонын жабу және рекультивациялау

4.1

Қалдықтарды жіктеу негізінде полигонға қабылдаудың бірыңғай тәртібін әзірлеу

Бекітілген процедура

2026

Полигон операторы

Қажет емес

4.2

Арқалық қаласындағы коммуналдық және құрылыс қалдықтарының рұқсат етілмеген полигондарын (өзіндік үйінділерін) анықтау және жою

Есептер

2024

Қостанай облысының әкімдігі, қала әкімдігі,

Жергілікті бюджет

5-тапсырма. Қалдықтарды басқару бойынша халықтың хабардарлығын арттыру

Көрсеткіш 5. Тұрғындардың қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау және шығару қызметтеріне қанағаттанушылық деңгейі

5.1

Тұрмыстық қатты қалдықтар проблемасына қоғамның назарын аударуға бағытталған әлеуметтік жарнаманы құру, орналастыру және тарату

Есептер

2024-2028 жж

Облыс әкімдігі, қала әкімдігі, аудан әкімдіктері, ҚШК, ҮЕҰ

Жергілікті бюджет

5.2

Әлеуметтік желілерде, әкімдік сайтында және навигациялық жүйелерде ақпаратты тарату арқылы халықты қалдықтарды жинау пункттерінің ұйымдастырылуы туралы хабардар етуді қамтамасыз ету және олармен қауіпсіз жұмыс істеуге ықпал ету.

Есептер

2024-2028 жж

Қала әкімдіктері, аудан әкімдіктері, ҚШК, ҮЕҰ

Қажет емес

5.3

Білім беру ұйымдарының қатты тұрмыстық қалдықтарды басқарудың ақпараттық жоспарын әзірлеу және енгізу, оның ішінде студенттермен, педагогикалық қызметкерлермен және техникалық қызметкерлермен тұрақты жұмыс жүргізу.

Жоспарды әзірлеу туралы ақпарат және оның орындалуы туралы аудан әкімдіктеріне есеп беру

2024-2028 жж

Қала әкімдіктері, аудан әкімдіктері, ҚШК, ҮЕҰ

Қажет емес

5.4

Жергілікті газеттерде қалдықтарды қауіпсіз басқару тәжірибесі туралы жарияланымдар

ақпарат

2024-2028 жж

Қала әкімдігі, ҚШМ

Қоршаған ортаны қорғау іс-шаралар жоспары шеңберінде жергілікті бюджет

5.5

Мектептерде, колледждерде, университеттерде және т.б. тарату үшін материалдық ресурстарды қайта өңдеу бойынша ақпараттық материалдарды дайындау.

Есеп беру

2024-2028 жж

Қала әкімдіктері, аудан әкімдіктері, ҚШМ, ҮЕҰ

Қоршаған ортаны қорғау іс-шаралар жоспары шеңберінде жергілікті бюджет

5.6

Азық-түлік қалдықтарын компосттау бойынша брошюраларды тарату

Есеп беру

2024-2028 жж

Қала әкімдіктері, аудан әкімдіктері, ҚШМ, ҮЕҰ

Қоршаған ортаны қорғау іс-шаралар жоспары шеңберінде жергілікті бюджет

5.7

Оқушылар мен студенттердің қатты тұрмыстық қалдықтар мен ҚСК (іске қосылғаннан кейін) оқу сапарлары (жылына кемінде 10 экскурсия)

Есеп беру, бару

2024-2028 жж

Қала әкімдіктері, аудан әкімдіктері, ҚШМ, ҮЕҰ

Қоршаған ортаны қорғау іс-шаралар жоспары шеңберінде жергілікті бюджет

5.8

Мектептер мен университеттердегі экологиялық науқандар, тұрмыстық қалдықтарды сұрыптау және пластик, шыны және макулатураға арналған контейнерлерде бөлек сақтау тәртібін түсіндіреді.

Есеп беру, бөлісу

2024-2028 жж

Қала әкімдіктері, аудан әкімдіктері, ҚШМ, ҮЕҰ

Жергілікті бюджет, шеңберінде ҚШМ қаражаты

5.9

Халықтың өмір сүрудің экологиялық сапасына қанағаттану деңгейін бағалау үшін жыл сайынғы социологиялық сауалнама жүргізу

Есеп, сауалнама

2024-2028 жж

Қала әкімдіктері, аудан әкімдіктері, ҚШМ, ҮЕҰ

Қажет емес

5.10

Қаладағы қалдықтармен жұмыс істеу жұмыстарын насихаттау және қоғамдық бақылау мақсатында мектептерде еріктілер клубтарын құру

Есеп беру

2024-2028 жж

Қала әкімдіктері, аудан әкімдіктері, ҚШМ, ҮЕҰ

Қажет емес

6

Міндет 6. Коммуналдық қалдықтарды әкімшілік басқаруды жетілдіру
Барлық көрсеткіштер.

6.1

Конкурс (тендер) арқылы ҚТҚ жинауды және тасымалдауды жүзеге асыратын ҚТҚ нарығының қатысушыларын анықтау және экологиялық заңнамаға сәйкес талаптарды белгілеу.

Есеп беру

2024

Қала әкімдігі

Қажет емес

6.2

Ақпаратқа қол жеткізуді қамтамасыз ету жеке деректерді берусіз ҚШМ үшін халықты тіркеу туралы

Есеп беру

2024

Қала әкімдігі

Қажет емес

6.3

Барлық коммуналдық қызметтерге абоненттік нөмірі бар бірыңғай қаржылық есеп айырысу орталығын құру.

Есеп, БЕАО қол жетімді

2024

Қостанай облысының әкімдігі, қала әкімдігі, ҚШМ

Қоршаған ортаны қорғау іс-шаралар жоспары шеңберіндегі жергілікті бюджет, ҚШМ қаражаты, полигон

6.4

Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және орналастыру тарифтерін уақтылы және экономикалық негізделген қайта қарау және индекстеу

ақпарат

2025-2026 жж

Қала әкімдігі, Мәслихат, ҚШМ

Қажет емес

      *Қостанай облысы бойынша қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспарын қалыптастыру барысында жергілікті бюджеттен қаржыландыру көлемі нақтыланады